ORIGINAL PAPER

Curr Probl Psychiatry 2012; 13(2):98-102

Narcyzm a uzalenienie od telefonu komrkowego u kobiet

Narcissism versus mobile phone addiction in women

Beata Pawowska1, Ewa Dziurzyska2, Katarzyna Gromadzka,

Brian E. Wallace3, Maciej Zygo4
1Katedra

i Klinika Psychiatrii UM w Lublinie

Psychologii, Uniwersytet Rzeszowski
3 Koo Naukowe Studentw Anglojzycznych przy Katedrze i Klinice Psychiatrii
Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
4 Szpital Neuropsychiatryczny im. prof. M. Kaczyskiego w Lublinie
2 Zakad

Streszczenie

Celem pracy byo udzielenie odpowiedzi na nastpujce problemy badawcze: 1/. Czy i jakie rnice wystpuj midzy kobietami
zagroonymi i niezagroonymi uzalenieniem od telefonu komrkowego w zakresie cech narcystycznych?; 2/. Czy i ktre cechy narcystyczne s predyktorami uzalenienia od telefonu komrkowego u kobiet?
Materia i metody: Badaniami objto 50 kobiet, ktrych redni wiek wynosi 28 lat.
W pracy zastosowano nastpujce metody badawcze: Ankiet oraz Kwestionariusz do Badania Uzalenienia od Telefonu Komrkowego, autorstwa Potembskiej i Pawowskiej oraz Kwestionariusz Narcyzmu Deneke, Hilgenstock, Mller.
Wyniki i wnioski
1. Kobiety zagroone uzalenieniem od telefonu komrkowego, charakteryzuje bardziej nasilone, ni kobiety niezagroone tym uzalenieniem, poczucie bezradnoci, bezwartociowoci, braku sensu ycia, zwtpienia, zniechcenia oraz pragnienie ucieczki przed
rzeczywistoci w marzenia.
2. Uzalenienie od telefonu komrkowego, preferowanie rozmw prowadzonych przez telefon nad kontakty twarz w twarz oraz
poszukiwanie akceptacji i bliskoci za pomoc rozmw prowadzonych przez telefon komrkowy i wysyanych oraz otrzymywanych
wiadomoci SMS, najlepiej wyjania nasilona potrzeba ucieczki przed rzeczywistoci w symboliczny wiat marze, poszukiwanie
bezpieczestwa i wsparcia.
3. Najlepszym predyktorem uzalenienia od rozmw prowadzonych przez telefon komrkowy oraz od wiadomoci tekstowych SMS
jest nasilone poczucie bezradnoci, bezsensownoci, zwtpienia, zniechcenia, pustki i braku sensu ycia, kompensowane przez poczucie posiadania wyjtkowej atrakcyjnoci fizycznej, szczeglnych umiejtnoci organizacyjnych i talentw.
Sowa kluczowe: narcyzm, uzalenienie od telefonu komrkowego
Abstract

The aim of the study was to answer the following research problems:
1 /. Whether and what differences exist between women at risk and those not at risk of addiction to mobile phone in range of narcissistic traits?
2 /. Whether and which narcissistic traits are predictors of addiction to mobile phone in women?
Material and methods: The research group consisted of 50 women, whose average age was 28 years. The following methods were used
in the study: The Survey form and Mobile Phone Addiction Assessment Questionnaire developed by Potembska and Pawowska and the
Narcissism Inventory by Deneka, Hilgenstock, Mller.
Results and conclusions: 1. Women at risk of mobile phone addiction as compared to the individuals who were not at risk, were characterized
by more severe: sense of helplessness, worthlessness, lack of sense of life, sense of doubt, discouragement and desire to escape from reality into
dreams. 2. Addiction to mobile phone, preference for communicating by mobile phone to "face to face" contacts, looking for acceptance
and closeness by means of phone calls and sent and received text messages, are best explained by intense need to escape from reality in
symbolic world of dreams and search for security and support. 3. The best predictor of addiction to mobile phone conversations and
text messaging is the intensified sense of helplessness, senselessness, doubt, discouragement, emptiness and lack of sense of life, which
are compensated by the sense of exceptional physical attractiveness, having extraordinary organization skills and talents.
Keywords: narcissism, mobile phone addictions

Wstp
Cechy osobowoci odgrywaj bardzo istotn rol
w genezie kadego rodzaju uzalenienia, w tym rwnie
i patologicznego korzystania z telefonu komrkowego.
Copyright 2012 Medical University of Lublin

Nieliczne badania empiryczne [1], wskazuj na

zwizek patologicznego korzystania z telefonu komrkowego z nasilonym lkiem spoecznym, ekstrawersj oraz
negatywn samoocen. Niektrzy autorzy [2,3] opisuj

Narcyzm a uzalenienie od telefonu komrkowego u kobiet

zalenoci midzy nasilonym neurotyzmem a nadmiernym korzystaniem z wiadomoci typu SMS.

W literaturze tematu brakuje bada dotyczcych zalenoci midzy patologicznym korzystaniem z telefonu
komrkowego a jedn z cech osobowoci, ktr jest narcyzm.
Osob o cechach narcystycznych, wedug DSM-IV [4]
charakteryzuje pi lub wicej z nastpujcych kryteriw:
1. Wielkociowe poczucie wasnej wanoci (np. przecenia osignicia i talenty, oczekuje, e bdzie uwaany za
lepszego bez odpowiednich osigni).
2. Zaangaowanie w fantazje o nieograniczonych sukcesach, wadzy, wasnej inteligencji, urodzie i idealnej
mioci.
3. Przekonanie o swojej wyjtkowoci, unikalnoci.
Wymaganie nadmiernego podziwu.
4. Bezpodstawne oczekiwanie szczeglnie korzystnego
traktowania i natychmiastowego zgadzania si na jej
oczekiwania.
5. W relacjach interpersonalnych wykorzystywanie innych,
aby osign swoje cele.
6. Brak przejawiania empatii: nie dostrzeganie i niechtne identyfikowanie si z potrzebami i uczuciami
innych ludzi.
7. Zazdro wobec innych i przekonanie, e inni s zawistni wobec niej.
8. Zachowanie aroganckie i wyniose.
Wedug Kohuta [5] zaburzenia narcystyczne polegaj
na cigym deniu do doskonaoci, patologicznym uzalenieniu od uznania innych ludzi, przy jednoczesnej
niezdolnoci do troszczenia si o innych i nawizywania
z nimi satysfakcjonujcych zwizkw.
Badacze tematu [5,6] zwracaj uwag, e narcyzm
opisywany jest gwnie przez wielkociowo, a cechy
takie jak: poczucie niskiej wartoci i niska samoakceptacja, mimo e stanowi jego komponenty - s ignorowane
lub minimalizowane jest ich znaczenie. Wskazuj oni
rwnie na potrzeb wielopaszczyznowego podejcia do
zagadnienia narcyzmu, uwzgldniajcego jego istot podstawowy narcyzm oraz narcystyczne mechanizmy
obronne, suce do utrzymania poczucia wasnej wartoci.
Narcyzm patologiczny rozwija si u osb, ktre dowiadczyy w swoim rozwoju zbyt mao ciepa, mioci,
braku rodzicielskiego wsparcia i dlatego w celu kompensacji brakujcego poczucia wasnego ja, poczucia wasnej wartoci d do jego wzmocnienia poprzez zdobywanie osigni, czego znaczcego, odpowiadajcego ich
wyobraeniom wielkoci [por. 6].
Celem pracy bya weryfikacja hipotezy badawczej,
zakadajcej wystpowanie istotnych statystycznie rnic
midzy kobietami zagroonymi i niezagroonymi uzalenieniem od telefonu komrkowego, w zakresie cech narcystycznych, mierzonych Kwestionariuszem Narcyzmu
N Deneke, Hilgenstock, Mller, w polskim opracowaniu
Januszewskiego [6] oraz udzielenie odpowiedzi na pytanie: czy i ktre cechy narcystyczne s najlepszymi pre-

dyktorami
u kobiet?

uzalenienia

od

telefonu

99

komrkowego

Materia i metody

Badaniami objto 50 kobiet, ktrych redni wiek

wynosi 28 lat (SD=6,58). Z miasta pochodzio 30, a ze wsi
20 osb. Wyksztacenie wysze uzyskao 11 kobiet, a 39
rednie.
Objawy uzalenienia od telefonu komrkowego
okrelono na podstawie Kwestionariusza do Badania
Uzalenienia od Telefonu Komrkowego (KBUTK), autorstwa Potembskiej i Pawowskiej KBUTK [7,8]. KBUTK
skada si z 33 pyta. Wspczynniki rzetelnoci alfa Cronbacha dla poszczeglnych skal s wysokie i wynosz: dla
skali Akceptacji i bliskoci =0,91; dla skali Uzalenianie od
funkcji aparatu telefonicznego =0,81; dla skali Uzalenienie od SMS i rozmw =0,85; dla skali Komunikacja porednia =0,83. Wspczynnik rzetelnoci dla wyniku
oglnego KBUTK wynosi 0,91. Wykonano test-retest
w odstpie miesica na grupie 65 osb i uzyskano dla
poszczeglnych skal nastpujce wspczynniki korelacji:
dla skali Akceptacja i blisko rtt=0,79, (p<0,001); Uzalenienie od aparatu telefonicznego rtt=0,78, (p<0,001); dla
skali Uzalenienie od rozmw i wiadomoci SMS rtt=0,81,
(p<0,001) a dla skali Komunikacja porednia rtt=0,74,
(p<0,001). Wynik dla skali oglnej wynosi rtt=0,79;
(p<0,001). Za osoby zagroone uzalenieniem od telefonu
komrkowego uznano te, ktre uzyskay w skali oglnej
KBUTK wyniki mieszczce si w przedziale od 31 do 69
punktw (w granicach od wyniku redniego do plus 2
odchylenia standardowego od redniej), a za osoby uzalenione uznano badanych, ktrzy uzyskali wynik rwny
lub powyej 2 odchylenia standardowego od redniej (70
punktw i powyej).
Cechy narcystyczne u badanych oceniono na podstawie Kwestionariusza Narcyzmu N Deneke, Hilgenstock, Mller, w polskim opracowaniu Januszewskiego
[6]. Kwestionariusz Narcyzmu zbudowany jest z 18 skal,
tworzcych cztery czynniki: Zagroone ja, Klasyczne
narcystyczne ja, Idealizujce ja oraz Hipochondryczne
ja.
Wyniki

W pierwszym etapie pracy, spord 50 badanych

osb wyodrbniono 20 kobiet, ktre speniay kryteria
zagroenia uzalenieniem od telefonu komrkowego
(uzyskay w skali oglnej KBUTK wyniki w granicach od
31 do 69 punktw) oraz 30 kobiet niezagroonych tym
uzalenieniem [7,8].
Nastpnie porwnano testem t wyniki otrzymane
przez kobiety zagroone i niezagroone uzalenieniem od
telefonu komrkowego, w zakresie skal Kwestionariusza
Narcyzmu (tab. 1).
Kobiety zagroone uzalenieniem od telefonu komrkowego uzyskay istotnie statystycznie wysze wyniCurr Probl Psychiatry 2012; 13(2):98-102

100

B. Pawowska, E. Dziurzyska, K. Gromadzka, B.E. Wallace, M. Zygo

ki od kobiet niezagroonych tym uzalenieniem w zakresie skal Kwestionariusza Narcyzmu: Bezradno, Derealizacja/depersonalizacja oraz Archaiczne wycofywanie si,
a znaczco niszy wynik w skali Nastrj podstawowy.
Wyniki te informuj, e kobiety zagroone uzalenieniem
od telefonu komrkowego charakteryzuje, w porwnaniu
do kobiet niezagroonych znaczco bardziej nasilone
poczucie bezradnoci, braku sensu ycia, zwtpienia,
zniechcenia oraz wewntrznej pustki. Kobiety zagroone
uzalenieniem od telefonu komrkowego istotnie czciej
ni kobiety niezagroone uciekaj w marzenia przed
rzeczywistoci i zadaniami codziennego ycia oraz s
bardziej depresyjne.

W kolejnym etapie bada obliczono rwnania regresji liniowej krokowej, do ktrych jako zmienne zalene
wprowadzano wyniki otrzymane przez badane kobiety
w skalach KBUTK (tab. 2-4). Zmiennymi niezalenymi
byy cechy narcystyczne, ujte w Kwestionariuszu Narcyzmu.
W pierwszym etapie obliczono rwnanie regresji dla
zmiennej zalenej skali KBUTK Akceptacja i blisko
(tab. 2.)

Tab. 1. Porwnanie rednich wynikw w skalach Kwestionariusza N, otrzymanych przez kobiety zagroone i niezagroone uzalenieniem od telefonu komrkowego
Kobiety niezagroone
uzalenieniem od telefonu

Skale Kwestionariusza N

bezradno

utrata kontroli afektu

derealizacja/depersonalizacja

sd

1,94
2,23
1,74

nastrj podstawowy
izolacja spoeczna

archaiczne wycofywanie si

3,10

0,81

2,23

narcystyczna korzy przez chorob

2,73

0,67

3,44

hipochondryczne wizanie lku

3,05

0,43

3,22

ochrona siebie przez symbioz

2,47

0,61

2,72

cena ideau

2,73

0,54

3,29

ponianie innych

2,96

0,53

2,41

idea samowystarczalnoci

2,83

0,53

2,73

narcystyczny gniew

2,81

0,61

2,84

dza chway i potwierdzenia siebie

2,58

0,57

2,72

tsknota za ideaem wasnego ja

2,11

0,54

2,34

wielkociowe ja

2,77

0,81

2,52

3,26

0,59

2,16

2,39
2,91

0,60

1,67

2,40
2,16

0,72

2,62

negatywny stosunek do ciaa

0,63

0,66

3,28

ponianie siebie

0,62

Kobiety zagroone uzalenieniem od telefonu

2,39

0,62

2,36

Tab. 2. Rwnanie regresji dla zmiennej zalenej skali KBUTK - Akceptacja i blisko
Zmienne niezalene

archaiczne wycofywanie si
idea samowystarczalnoci

0,47
0,53

R2

0,22
0,29

13,04
4,43

0,001
0,041

0,46

-0,26

sd

archaiczne wycofywanie si
idea samowystarczalnoci

Curr Probl Psychiatry 2012; 13(2):98-102

0,42
0,50

R2

0,18
0,25

10,33
3,98

0,002
0,052

0,42

-0,26

0,63

-2,58

0,01

0,53

1,96

0,05
n.i.

0,61
0,56
0,55
0,78
0,58
0,57
0,49
0,55
0,59
0,46
0,43
0,52
0,57
0,58
0,52
0,71

3,69

-2,11

Tab. 3. Rwnanie regresji dla zmiennej zalenej skali KBUTK - Komunikacja porednia
Zmienne niezalene

3,27

-1,99

-0,90
-2,31
-0,90
-1,88
-0,39
-2,77

n.i.

0,03
n.i.

n.i.

-0,67

0,01
n.i.

-0,40

n.i.

-0,73
-0,01
1,57

-0,08
0,66
0,83

-0,95
-1,06

n.i.
n.i.
n.i.
n.i.
n.i.
n.i.
n.i.
n.i.

0,001

0,04

0,002
0,05

101

Narcyzm a uzalenienie od telefonu komrkowego u kobiet

Tab. 4. Rwnanie regresji dla zmiennej zalenej skali KBUTK - Uzalenienie od rozmw i SMS-w
Zmienne niezalene

bezradno

ponianie siebie
wielkociowe ja

narcystyczny gniew

derealizacja/depersonalizacja

0,45
0,52
0,58
0,64
0,68

R2

0,20
0,27
0,33
0,41
0,46

Otrzymane wyniki informuj, e tendencja do wycofywania si, ucieczki przed rzeczywistoci w marzenia, nasilona potrzeba bezpieczestwa i wsparcia wyjania 29% wariancji poszukiwania akceptacji i bliskoci
za pomoc rozmw prowadzonych przez telefon komrkowy i wysyanych SMS-w u kobiet.
Do nastpnego rwnania regresji wprowadzono
jako zmienn zalen wyniki uzyskane przez badanych w skali KBUTK - Komunikacja porednia (tab. 3).
Tsknota za bezpieczestwem, porzucanie kontaktu z realnym wiatem i uciekanie do symbolicznego
wiata marze oraz nasilona potrzeba uzyskania
wsparcia wyjaniaj cznie 25% wariancji preferowania komunikacji prowadzonej przez telefon komrkowy
nad spotkania twarz w twarz.
Nastpnie do rwnania regresji wprowadzono jako zmienn zalen wyniki uzyskane przez badanych
w skali KBUTK- Uzalenienie od rozmw i SMS-w
(tab. 4).
Uzyskane wyniki wskazuj, e cechy narcystyczne
takie, jak: nasilone poczucie bezradnoci, bezsensownoci, zwtpienia, zniechcenia, pustki i braku sensu
ycia, kompensowane przez poczucie posiadania,
w porwnaniu do innych ludzi - wyjtkowej atrakcyjnoci fizycznej, szczeglnych umiejtnoci organizacyjnych i kierowniczych oraz wiara we wasn skuteczno lub szczeglny talent - wyjaniaj cznie 46%
zmiennoci uzalenienia od rozmw prowadzonych
przez telefon komrkowy oraz wysyania SMS-w.
Podsumowanie

Wyniki bada czciowo potwierdziy sformuowan w pracy hipotez, zakadajc wystpowanie

istotnych statystycznie rnic midzy kobietami zagroonymi i niezagroonymi uzalenieniem od telefonu
komrkowego, w zakresie cech narcystycznych, mierzonych Kwestionariuszem Narcyzmu N Deneke,
Hilgenstock, Mller, w polskim opracowaniu Januszewskiego.
Znaczce rnice midzy kobietami z obu porwnywanych grup stwierdzono jedynie w zakresie skal
tworzcych czynnik Zagroone ja, natomiast w zakresie czynnikw: Klasyczne narcystyczne ja i Idealizujce ja kobiety zagroone i niezagroone uzalenie-

11,62
4,21
4,50
5,66
4,41

0,001
0,046
0,040
0,022
0,042

0,69

-0,33
0,76

-0,74
0,40

3,09

-1,76
3,90

-3,18
2,10

0,004
0,09

0,001
0,003
0,04

niem od telefonu komrkowego nie rni si istotnie.

Otrzymane wyniki informuj, e kobiety zagroone,
w porwnaniu do kobiet niezagroonych uzalenieniem
od telefonu komrkowego, charakteryzuje bardziej
nasilone: poczucie bezradnoci, bezwartociowoci,
braku sensu ycia, zwtpienia, zniechcenia oraz pragnienie ucieczki przed rzeczywistoci w marzenia.
Wyniki koresponduj ze zdaniem badaczy [1,2,3], ktrzy zwracaj uwag na zalenoci midzy patologicznym korzystaniem z telefonu komrkowego a niskim
poczuciem wasnej wartoci, uznawanym za istotny
komponent narcyzmu.
Przeprowadzone badania wykazay ponadto, e
cechy narcystyczne, ujte w Kwestionariuszu Narcyzmu, tworzce czynnik Zagroone ja, wyjaniaj
w istotnym stopniu 46% wariancji uzalenienia od
rozmw prowadzonych przez telefon komrkowy oraz
wiadomoci typu SMS u kobiet.
Podsumowujc, mona sformuowa hipotez, e
poczucie bezwartociowoci, negatywna samoocena
odgrywa bardzo istotn rol w rozwoju rnych uzalenie, w tym rwnie uzalenienia od telefonu komrkowego.
Wnioski

1. Kobiety zagroone uzalenieniem od telefonu komrkowego, charakteryzuje bardziej nasilone, ni

kobiety niezagroone tym uzalenieniem, poczucie
bezradnoci, bezwartociowoci, braku sensu ycia,
zwtpienia, zniechcenia oraz pragnienie ucieczki
przed rzeczywistoci w marzenia.
2. Uzalenienie od telefonu komrkowego, preferowanie rozmw prowadzonych przez telefon nad
kontakty twarz w twarz oraz poszukiwanie akceptacji i bliskoci za pomoc rozmw prowadzonych przez telefon komrkowy i wysyanych oraz
otrzymywanych wiadomoci SMS, najlepiej wyjania nasilona potrzeba ucieczki przed rzeczywistoci w symboliczny wiat marze, poszukiwanie
bezpieczestwa i wsparcia.
3. Najlepszym predyktorem uzalenienia od rozmw
prowadzonych przez telefon komrkowy oraz od
wiadomoci tekstowych SMS jest nasilone poczucie
bezradnoci, bezsensownoci, zwtpienia, zniechCurr Probl Psychiatry 2012; 13(2):98-102

102

B. Pawowska, E. Dziurzyska, K. Gromadzka, B.E. Wallace, M. Zygo

cenia, pustki i braku sensu ycia, kompensowane

przez poczucie posiadania wyjtkowej atrakcyjnoci fizycznej, szczeglnych umiejtnoci organizacyjnych i talentw.

Pimiennictwo
1.
2.

3.

4.
5.

6.

Ehrenberg A., Juckes S., White K., Walsh S. Personality and

Self-Esteem as Predictors of Young Peoples Technology
Use. Cyberpsychol. Behav., 2008; 11(6): 739-741.
Butt S., Phillips J.G. Personality and self reported mobile
phone use. Comput. Human Behav., 2008; 24: 346-360.
Bianchi A., Phillips J.G. Psychological predictors of problem
mobile phone use. Cyberpsychol. Behav., 2005; 8: 39-51.
American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4th ed. (DSM-IV). American Psychiatric Association; Washington DC: 1994
Kohut H. The analysis of the self. International Universities
Press: New York; 1971.
Januszewski A. Kwestionariusz Narcyzmu. Warto diagnostyczna w wietle wynikw bada polskiej modziey.
W: Ole P. (red.): Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej i osobowoci. Metody diagnostyczne w badaniach
dzieci i modziey. Towarzystwo Naukowe KUL: Lublin;
2005, s. 153-196.

Curr Probl Psychiatry 2012; 13(2):98-102

7.

8.

Potembska E, Pawowska B. Waciwoci psychometryczne Kwestionariusza do Badania Uzalenienia od Telefonu

Komrkowego (KBUTK). Bad. Schizofr., 2009; 10: 322329.
Pawowska B, Potembska E. Objawy zagroenia i uzalenienia od telefonu komrkowego mierzonego Kwestionariuszem do Badania Uzalenienia od Telefonu Komrkowego, autorstwa Potembskiej i Pawowskiej u modziey
w wieku do 13 do 24 lat. Curr. Probl. Psychiatry, 2011;
12(4): 395-397.

Praca finansowana z grantu DS. 191/12

Correspondence address

Beata Pawowska
Katedra i Klinika Psychiatrii UM w Lublinie
ul. Guska 1
20-439 Lublin
e-mail: pawlowskabeata@tlen.pl