Dziewitego

stycznia roku tysic dziewiset szstego

przypadaa czwarta rocznica koronacji Edwarda VII, krla
Wielkiej Brytanii i Irlandii oraz dominiw brytyjskich, a
take cesarza Indii. Cakiem przypadkiem by to rwnie
dzie dziewitnastych urodzin jednego z lojalnych poddanych
Jego Wysokoci, podporucznika Leona Courtneya z kompanii
C, trzeciego batalionu pierwszego regimentu Krlewskich
Strzelcw Afrykaskich, powszechnie zwanych KSA. Leon
spdzi urodziny, polujc na buntownikw z plemienia
Nandi, na krawdzi Wielkich Roww Afrykaskich, w
odlegym interiorze klejnotu imperium, jakim bya Brytyjska
Afryka Wschodnia.
Nandi byli wojowniczym ludem, ktry czsto wystpowa
przeciwko obcej wadzy. Od chwili gdy dziesi lat temu
synny wrbita i czarownik ogosi, e wielki czarny w
przesunie si po ziemiach plemienia, wzniecajc ogie i
dym, przynoszc mier i niedol caemu ludowi,
nieprzerwanie dochodzio do walk. Kiedy brytyjskie wadze
kolonialne rozpoczy budow torw kolejowych czcych
port w Mombasie nad Oceanem Indyjskim z lecym niemal
szeset mil w gbi ldu Jeziorem Wiktorii, Nandi uznali, e
przeraajce proroctwo zaczyna si spenia, i ogie buntu
zapon ze zdwojon si. Walki wzmog-

y si, gdy kolej dotara do Nairobi, a nastpnie ruszya na

zachd, ku wielkiej dolinie i ziemiom Nandi nad Jeziorem
Wiktorii.
Kiedy pukownik Penrod Ballantyne, oficer dowodzcy
regimentem KSA, otrzyma depesz od gubernatora kolonii,
informujc, e plemi ponownie powstao i napada na
wysunite posterunki brytyjskie wzdhi planowanego szlaku
kolei elaznej, rzek z rezygnacj:
C, znowu trzeba da im tgiego upnia.
Po tych sowach wyda rozkaz wymarszu trzeciemu
batalionowi stacjonujcemu w koszarach w Nairobi.
Gdyby Leon Courtney mia wybr, spdziby ten dzie
zupenie inaczej. Niedawno pozna mod dam, ktrej m
zosta rozszarpany przez lwa na terenie plantacji kawy w
Ngong Hills, kilka mil od nowej stolicy kolonii, Nairobi.
Poniewa Leon by znakomitym jedcem i graczem polo,
zaproszono go do druyny jej ma. Cho modszy oficer nie
mg sobie pozwoli na utrzymanie kilku koni, jeden z
zamoniejszych czonkw klubu zgodzi si go finansowa.
Jako czonek druyny Leon cieszy si pewnymi wzgldami
wdowy, a przynajmniej tak mu si wydawao. Po upywie
stosownego czasu, kiedy kobieta otrzsna si z szoku po
bolesnej stracie, przyjecha na plantacj, aby zoy jej
kondolencje i wyrazy uszanowania. Z radoci stwierdzi, e
zdoaa doj do siebie po mierci ma. Nawet w aobie
wydawaa si Leonowi bardziej zachwycajca ni inne
kobiety, ktre zna.

Kiedy Verity 0'Hearne, bo tak nazywaa si owa dama,

ujrzaa przystojnego modzieca w galowym mundurze,
mikkim kapeluszu ze znakiem lwa bdcym godem
regimentu, z tabliczk z koci soniowej na piersi i w
wypolerowanych butach do konnej jazdy, dostrzega w jego
urodziwych rysach i szczerym spojrzeniu niewinno i zapa,
ktre przemwiy do jej kobiecych uczu, pocztkowo
bardziej przypominajcych instynkt macierzyski. Na
szerokiej, zacienionej werandzie poczstowaa go herbat i
kanapkami posmarowanymi past
10

anchois marki Gentleman's Relich. Pocztkowo Leon by

oniemielony i czu si niezrcznie w jej towarzystwie, ona
jednak okazaa mu yczliwo, zrcznie prowadzc rozmow
i pozwalajc mu si rozluni. Mwia z mikkim irlandzkim
akcentem, ktry go oczarowa. Godzina mina jak z bicza
strzeli. Gdy wsta, aby si poegna, podesza do niego,
stana na schodach werandy i podaa mu do.
Jeli bdzie pan w okolicy, prosz wstpi do mnie
ponownie, poruczniku Courtney. Czasami samotno bardzo
mi doskwiera. Jej gos by niski i melodyjny, a maa do
jedwabicie gadka.
Leon, jako najmodszy oficer w batalionie, mia rozliczne
obowizki, tote miny niemal dwa tygodnie, zanim
skorzysta z zaproszenia. Tym razem po podaniu herbaty i
kanapek zaprosia go do domu, aby pokaza sztucery
myliwskie ma, ktre zamierzaa sprzeda.
Niestety m pozostawi mi niewiele rodkw do ycia,
wic musz znale kupca, ktry byby nimi
zainteresowany.
Miaam nadziej, e pan, jako wojskowy, podpowie mi,
jak
warto przedstawiaj.
Z radoci udziel pani wszelkiej pomocy, pani 0'Hearne.
Bardzo uprzejmie z pana strony. Czuj, e jest pan moim
przyjacielem i mog panu cakowicie zaufa.
Nie potrafi znale sw, aby odpowiedzie. Zamiast
mwi, spojrza sualczo w due, bkitne oczy, zniewolony

jej urokiem.
Mog zwraca si do pana Leonie? spytaa i
zacza
paka, zanim zdy przytakn. Leonie, czuj si taka
opuszczona i samotna westchna, padajc mu w ramiona.
Przytuli j do piersi, sdzc, e tylko tak zdoa j
pocieszy. Bya lekka jak lalka. Zoya urocz gwk na
jego ramieniu, lecz kiedy prbowa odtworzy dalsze
wydarzenia, wszystko zamazywao si w ekstazie. Nie
pamita, jak dotarli do sypialni. Runli na wielkie mosine
oe, gdzie na wypchanym pierzem materacu moda wdowa
daa mu przedsmak raju, na zawsze zmieniajc jego
dotychczasowe ycie.
11

Dzi, wiele miesicy pniej, prowadzi oddzia siedmiu

aska-ri onierzy rekrutujcych si z miejscowych
plemion i nie myla o swoich onierskich obowizkach,
lecz o piknej Verity O'Hearne. Szli tyralier, z bagnetami
zatknitymi na karabinach, przez gst plantacj bananw
otaczajc budynki komendantury w Niombi w skwarze
panujcym na obszarze ryftu.
Nagle idcy z lewej strony sierant Manyoro mlasn
znaczco. Leon w jednej chwili przenis si z buduaru
Verity do teraniejszoci i zastyg, syszc ciche ostrzeenie.
Pozwoli, aby jego myli odpyny i na chwil zapomnia o
swoich obowizkach. Teraz wszystkie minie napiy si
jak rybacka yka wcigana przez wielkiego marlina w
bkitn to kanau Pemba. Unis rk, dajc onierzom
sygna, aby stanli. Tyraliera askari zamara.
Manyoro by morani Masajw, jednym z najwaniejszych
czonkw plemienia. Mia ponad sze stp wzrostu, by
szczupy i porusza si z gracj toreadora. Ubrany w mundur
khaki oraz fez z frdzelkami i pirami, wydawa si
ucielenieniem afrykaskiego wojownika. Czujc na sobie
wzrok Leona, unis brod.
Leon pody za jego wzrokiem i ujrza spy. Wysoko nad
dachami borny, placwki rzdowej w Niombi zataczay
krgi dwa ptaki.
Niech to szlag mrukn cicho. Nie spodziewa si
kopotw. Gwne walki toczyy si siedemdziesit mil na
zachd, a posterunek rzdowy znajdowa si poza granicami

obszaru tradycyjnie nalecego do Nandi. Byli na terytorium

Masajw. Leon otrzyma polecenie wzmocnienia kilkoma
ludmi miejscowej borny na wypadek, gdyby starcia
przeniosy si poza granice ziem Nandi. Wszystko na to
wskazywao.
Dowdc okrgu Niombi by Hugh Turvey. Leon pozna
Hugh i jego on na balu w Klubie Osadnikw w Nairobi
podczas ostatnich wit Boego Narodzenia. Turvey by
zaledwie cztery lub pi lat starszy od niego, a odpowiada
za obszar wielkoci Szkocji. Zdy wyrobi sobie opini
czowieka, na
12

ktrym mona polega, ktry nie pozwoliby, aby jego bom

zaskoczya banda zbuntowanych dzikusw. Niestety ptaki
krce nad domostwami stanowiy zy omen, byy
posacami mierci.
Skin rk, aby askari zaadowali karabiny. Zamki
szczkny i pociski kalibru .303 znalazy si w komorze
dugo-lufowych lee-enfieldw. Jego ludzie rozproszyli si i
ruszyli ostronie na kolejny znak.
Tylko dwa ptaki, pomyla. Moe si zabkay. Byoby ich
wicej, gdyby... Nagle usysza nad gow trzepot cikich
skrzyde. Zza lici bananowcw wzbi si w niebo kolejny
sp. Ciao Leona przeszed zimny dreszcz. Jeli ptaki
siedziay na ziemi, musiay na niej lee zwoki.
Ponownie da znak, aby stanli. Wskaza palcem Manyoro i
ruszy przed siebie. Masaj pody jego ladem. Chocia
posuwa si cicho i bezszelestnie, sposzy kolejnych
ogromnych padlinoercw. Ptaki wzbijay si w powietrze
pojedynczo i grupami, bijc przy tym gono skrzydami, aby
po chwili poczy si z gromad zataczajc krgi nad
budynkami.
Leon wyszed zza ostatniego bananowca i stan ponownie,
na krawdzi placu apelowego. Pobielane ciany borny lniy
w socu. Drzwi wejciowe stay otworem. Na werandzie i
spieczonym glinianym klepisku walay si poamane meble i
dokumenty. Borna zostaa spldrowana.
Hugh Turvey i jego ona, Helen, leeli rozcignici na
ziemi. Obok nagich cia dostrzeg zwoki picioletniej

dziewczynki. Otrzymaa cios w pier assegai wczni o

szerokim ostrzu uywan przez plemi Nandi. Rozlega rana
sprawia, e mae ciao wykrwawio si i w jasnych
promieniach bielao jak sl. Doroli zostali ukrzyowani. W
rkach i stopach tkwiy ostre drewniane paliki, ktre wbito
w glin.
Wida Nandi nauczyli si czego od misjonarzy, pomyla z
gorycz. Rozejrza si powoli po placu, szukajc ladw
obecnoci nieprzyjaciela. Kiedy doszed do wniosku, e
Nandi odeszli, ruszy ostronie przez pobojowisko.
Zauway, e ciao
13

Hugh zostao w okrutny sposb pozbawione mskoci, a

Helen odcito piersi. Spy rozszarpay rany. Szczki obojga
zabitych zostay rozwarte za pomoc drewnianych kokw.
Pochyli si, aby przyjrze si temu z bliska.
Czemu otworzyli im usta? spyta w jzyku kisuahili,
gdy sierant stan obok.
Utopili ich odpar cicho Manyoro. Dopiero wtedy
spostrzeg, e na glinie pod gowami zabitych widnieje
plama
po wyschnitym pynie. Chwil pniej zauway, e
zalepiono
im nozdrza glin. Zmusili ich do oddychania przez usta.
Utopieni? Potrzsn gow, niczego nie rozumiejc.
Nagle poczu ostr wo moczu. Nie!
Tak odrzek Manyoro. Nandi postpuj tak z je
cami. Oddaj mocz do otwartych ust, a pojmani uton.
Nandi
to nie ludzie, to pawiany. Masaj nie kry pogardy i
wrogoci.
Chciabym znale tych, ktrzy to zrobili mrukn
Leon, czujc, jak odraza ustpuje miejsca gniewowi.
Znajdziemy ich. Nie odeszli daleko.
Leon odwrci wzrok od przyprawiajcej o mdoci jatki,
kierujc oczy na krawd uskoku tysic stp ponad nimi.
Unis mikki kapelusz i otar pot z czoa wierzchem doni,
w ktrej trzyma subowego webleya. Z wyranym
wysikiem opanowa emocje i ponownie spojrza na ziemi.

 Najpierw ich pochowamy powiedzia Manyoro.

Nie
moemy zostawi cia spom.
Ostronie przeszukali zabudowania. Byy opustoszae. Ani
ladu urzdnikw rzdowych, ktrzy uciekli w popochu na
pierwszy sygna nadcigajcych kopotw. Pniej Leon
wysa Manyoro i trzech askari, aby dokadnie sprawdzili
plantacj bananw i zabezpieczyli zewntrzne granice borny.
W tym czasie uda si do mieszkania Turveyw maej
chatki za gwnym budynkiem placwki. Ono take zostao
dokadnie przetrznite, cho Leonowi udao si znale w
szafie plik papierw, ktre przeoczyli napastnicy. Wetkn je
pod pach i wyszed na zewntrz. Wycign paliki, ktrymi
przybito
14

Turveyw, a nastpnie usun koki rozwierajce usta.

Zauway zakrwawione wargi i kilka wyamanych zbw.
Umoczy chusteczk w wodzie z menaki, ocierajc twarze
zmarych z krwi i moczu. Prbowa uoy ramiona wzdu
tuowia, lecz stenie pomiertne to uniemoliwio. Pniej
owin ciaa w przecierada.
Ostatnie deszcze sprawiy, e ziemia na plantacji
bananowcw bya mikka i wilgotna. Kiedy wraz z kilkoma
askari obj stra, aby zapobiec nieoczekiwanemu atakowi,
czterej pozostali onierze wykopali szpadlami rodzinny
grb.
Na krawdzi ryftu, poniej linii nieba, stali trzej mczyni
wsparci na dzidach. Ukryli si za maymi krzakami,
balansujc na jednej nodze niczym odpoczywajce bociany.
W dole rozcigaa si szeroka rwnina Wielkiego Rowu
Wschodniego z brzowymi poaciami trawy poprzecinanymi
ciernistymi krzewami, buszem i drzewami akacjowymi.
Chocia ogromny obszar sprawia wraenie jaowego,
znajdoway si na nim urodzajne pastwiska cenione przez
Masajw, ktrzy przepdzali nimi swoje dugorogie, garbate
bydo. Po wybuchu ostatniego buntu przenieli stada na
poudnie, w bezpieczniejsze miejsce. Nandi cieszyli si
saw zodziei krw.
T cz doliny pozostawiono dzikiej zwierzynie, ktrej
stada cigny si a po horyzont. Z duej odlegoci wida
byo szare oboki pyu, ktry wzbijay stada zebr

umykajcych pochliwie przed niewidocznym zagroeniem.

Gnu i bawoy przypominay ciemniejsze plamy na zocistym
krajobrazie. Wysokie szyje yraf sterczay wysoko niczym
supy telegraficzne ponad paskimi wierzchokami akacji, a
antylopy mieniy si jak ulotne kremowe plamki, taczce i
lnice w skwarze dnia. Tu i wdzie pomidzy mniejszymi
zwierztami kroczyy dostojnie olbrzymy przypominajce
czarn wulkaniczn ska, niczym ogromne transatlantyki
przedzierajce si przez awice sardynek. Byy to ogromne
gruboskrne sonie i nosoroce.
15

Widok ten, pierwotny i wzbudzajcy zachwyt, trzem

obserwujcym go wojownikom wydawa si pospolity.
Skupili uwag na maej grupce budynkw lecych poniej.
Budynki rzdowej borny otacza krg zieleni, a u stp muru
okalajcego plac pyno rdo.
Najstarszy z trjki nosi kilt z lamparcich ogonw i
nakrycie gowy z tego samego czarnego, nakrapianego
zotymi plamami futra. By to uroczysty strj czarownika
plemienia Nandi. Mczyzna zwa si Arap Samoei i od
dziesiciu lat sta na czele powstania przeciw biaym
najedcom i ich piekielnym machinom, ktre groziy
zbezczeszczeniem witych ziem nalecych do jego ludu.
Ciaa i twarze Nandi zdobiy barwy wojenne. Obszar wok
oczu pomalowali czerwon ochr. Pasy tego samego koloru
zdobiy nosy i policzki. Nagie piersi pokrywao wapno
palone, tworzc wzr jak na upierzeniu perlicy spiej. Kilty
sporzdzono ze skr gazeli, a piropusze z futra map i
enet.
Mzungu i jego masajskie psy wpadli w puapk zawy
rokowa Arap Samoei. Miaem nadziej, e bdzie ich
wicej,
lecz siedmiu Masajw i jeden mzungu to i tak dobra
zdobycz.
Co robi? zapyta stojcy obok wdz Nandi,
osaniajc
oczy i spogldajc w d stromego zbocza.
Kopi d, aby pochowa biae cierwo, ktre pozo

stawilimy odrzek Samoei.

Mamy wymierzy w nich nasze dzidy? spyta trzeci
z wojownikw.
Tak odpowiedzia czarownik. Mzungu zostawcie
mnie. Chc osobicie odci mu jaja. Przyrzdz z nich
potn
mikstur. Mwic to, dotkn rkojeci pangi
zwisajcej
u pasa z lamparciej skry. By to krtki n o cikim
ostrzu,
ulubiona krtka bro Nandi. Chc sysze, jak kwiczy
niczym
guziec w paszczy lamparta, gdy bd go pozbawia
mskoci.
Im goniej bdzie wy, tym silniejsze otrzymamy lekar
stwo. Odwrci si i podszed do wierzchoka gry,
aby
wyjrze na otwart przestrze, ktra si za nim
rozcigaa.
16

W niskiej trawie cierpliwie przykucnli wojownicy, jeden

szereg za drugim. Kiedy Samoei unis zacinit pi,
czekajcy na sygna impi skoczyli na rwne nogi, nie
wydajc adnego dwiku, ktry mgby ostrzec tropion
zwierzyn.
Owoce dojrzay! zawoa Samoei.
Trzeba je ci! odkrzyknli chrem wojownicy.
Do niw!
Grb by gotowy i czeka, by zoono w nim
nieboszczykw. Leon skin Manyoro, ktry wyda ciche
polecenie swoim ludziom. Dwaj z nich wskoczyli do dou, a
pozostali podali im owinite w przecierada zwoki. Uoyli
obok siebie dwa dziwaczne ksztaty, a pomidzy nimi
mniejszy. aosna maa grupka, ktr na wieki zjednoczya
mier.
Leon cign kapelusz i przyklkn nad krawdzi.
Manyoro nakaza gromadce swoich, aby stanli za nim na
pochyoci. Porucznik zacz recytowa sowa modlitwy.
Cho askari nie rozumieli wypowiadanych sw, wiedzieli,
jakie miay znaczenie, syszeli bowiem, jak biali
wypowiadali je nad wieloma grobami.
Bo Twoje jest krlestwo, potga i chwaa na wieki.
Amen! Leon skoczy modlitw i zacz si podnosi, lecz
zanim zdy si wyprostowa, upalne afrykaskie powietrze
przeszy oguszajcy jazgot i wycie. Sign do rkojeci
rewol

weru spoczywajcego w kaburze przy pasie i szybko

rozejrza
si wok siebie.
Z gstwiny bananowcw wyskakiwali lnicy od potu
tubylcy. Nandi nadcigali ze wszystkich stron, taczc,
podskakujc i gronie wymachujc dzidami. Promienie
soca lniy w ostrzach wczni \pang. Napastnicy uderzali
drewnianym pakami w tarcze pokryte niewyprawion skr,
podskakujc wysoko i biegnc w kierunku maej gromadki
onierzy.
Do mnie! krzykn Leon. Wszyscy do mnie!
aduj bro!
17

Askari zareagowali z wyuczon dokadnoci, w mgnieniu

oka formujc zwarty krg, z karabinami gotowymi do strzau
i bagnetami skierowanymi na zewntrz. Leon szybko oceni
sytuacj i stwierdzi, e jego oddzia zosta niemal
cakowicie otoczony, tylko do gwnego budynku borny
prowadzio wskie przejcie. Nandi musieli si rozdzieli,
aby ich okry, dziki czemu w ich szeregach powsta wski
korytarz.
Ognia! zawoa Leon. Odgos wystrzau
zaguszyy
krzyki i walenie pakami o tarcze. Zauway, e upad tylko
jeden Nandi, wdz noszcy ozdob ze skry gerezy. Gowa
odskoczya mu do tyu, trafiona cik oowian kul, i eks
plodowaa w chmurze krwi. Leon wiedzia, kto odda strza.
Manyoro mia wyjtkowo celne oko.
Impet ataku osab, gdy wdz run na ziemi, lecz
wcieky okrzyk stojcego z tyu czarownika spowodowa, e
napastnicy pokonali obawy i ponownie ruszyli. Leon
pomyla, e czarownik jest przypuszczalnie niesawnym
przywdc powstania, samym Arapem Samoei. Odda w
jego kierunku dwa strzay, lecz dzielio ich ponad
pidziesit krokw, a majcy krtk luf webley by celny
na niewielkie odlegoci. adna z kul go nie trafia.
Za mn! krzykn ponownie. W zwartym szy
ku! Ruszy pdem przez wsk szczelin w szeregach
Nandi,
kierujc si w stron gwnego budynku. Maa gromadka

postaci
w mundurach khaki niemal zdoaa si przebi, lecz Nandi
zaatakowali ponownie, odcinajc im drog. Zacza si
walka
wrcz.
Wzi ich na bagnety! wrzasn, strzelajc z webleya
w wykrzywion twarz napastnika, ktry stan mu na
drodze.
Manyoro zatopi dugi byszczcy bagnet w piersi Nandi i
prze
skoczy przez ciao, wycigajc ostrze. Leon bieg tu za
nim.
Zanim przedarli si przez atakujcych i dotarli na stopnie
werandy, zabili trzech kolejnych ciosami bagnetw i
strzaami
z pistoletu. Z caego oddziau pozostali tylko oni dwaj.
Inni
leeli na ziemi, podziurawieni dzidami.
18

Leon, sadzc po trzy stopnie, wpad do gwnego

pomieszczenia przed otwarte drzwi. Manyoro zatrzasn je za
nim. Podbiegli do okien i zaczli strzela do napastnikw.
Ogie by tak skuteczny, e po kilku chwilach stopnie
zatarasoway ciaa zabitych. Pozostali czmychnli w
popochu, rozbiegajc si po plantacji.
Porucznik stan w oknie, przeadowujc pistolet i
obserwujc uciekajcych.
Ile macie amunicji, sierancie?! zawoa w
kierunku
Manyoro opartego o cian przy drugim oknie.
Rkaw tuniki Manyoro rozcia panga, lecz krwi leciao
niewiele i Manyoro zignorowa ran.
Zostay mi tylko dwie kule, bwana odpar. Naboje
s tam. Wskaza za okno na bandoliery zabitych askari
lecych na placu apelowym w otoczeniu pnagich
Nandi,
ktrych ze sob zabrali w zawiaty.
Musimy po nie pj, zanim Nandi si przegrupuj
powiedzia Leon.
Manyoro zatrzasn zamek karabinu i opar bro o parapet.
Leon wsun pistolet do kabury i zamar w drzwiach. Stali
rami przy ramieniu, zbierajc siy. Manyoro spojrza na
niego, a Leon odpowiedzia umiechem. Cieszy si, e ma
przy sobie wysokiego Masja. Byli nierozczni od czasu,
gdy Leon przyjecha z Anglii i wstpi do regimentu. Chocia
przebywa w Afryce niewiele duej ni rok, ju czya go z

Manyoro silna wi.

Jestecie gotowi, sierancie? zapyta.
Tak, bwanal
Naprzd, strzelcy! wyda okrzyk wojenny regimentu
i skoczy przez drzwi. Wypadli na dziedziniec
rwnoczenie.
Stopnie byy liskie od krwi i zagrodzone ciaami, wic
porucz
nik przeskoczy niski murek i ruszy pdem przed siebie.
Podbieg do najbliszego martwego askari i przyklkn.
Po
spiesznie zarzuci na rami ciki pas z nabojami, a
nastpnie
skoczy na rwne nogi i ruszy do nastpnego trupa. Zanim
do
19

niego dotar, ze skraju plantacji bananw dobieg gniewny

szmer. Zignorowa go i pochyli si nad kolejnym onierzem.
Podnis wzrok dopiero wwczas, gdy zarzuci na rami
drugi bandolier. Ruszy pdem na widok Nandi, ktrzy
ponownie wyskoczyli na plac.
Szybko do rodka! krzykn do Manyoro, podobnie
jak on obwieszonego pasami z amunicj. Leon zatrzyma si,
aby chwyci karabin zabitego askari, i popdzi w kierunku
werandy. Gdy dotar na miejsce, obejrza si przez rami.
Manyoro by kilka stp za nim. Od pierwszych wojownikw
Nandi, biegncych szybko w ich stron, dzielia go odlego
pidziesiciu krokw. Ledwo zdymy mrukn do
siebie, lecz w tej samej chwili spostrzeg, e jeden z
napastnikw zdejmuje z ramienia ciki uk uywany do
polowa na sonie. Poczu zimny dreszcz na plecach. Nandi
byli wietnymi ucznikami. Cholera, biegnij! krzykn
do Manyoro, widzc, e Nandi siga po dug strza i
przyciga ciciw do policzka. Strzaa poszybowaa w
powietrze. Uwaaj! wrzasn, lecz nadaremnie. Mg
jedynie obserwowa, jak pocisk mknie w kierunku
nieosonitych plecw Manyoro. Boe, bagam jkn
cicho. Bagam. Przez chwil myla, e stromo
opadajca strzaa przeleci obok, lecz pniej zrozumia, e
trafi w cel. Cofn si w stron Manyoro i zamar w
bezruchu, bezradnie obserwujc bieg zdarze. Manyoro
zasania mu widok, ale usysza charakterystyczny odgos
towarzyszcy przebijaniu ciaa przez elazo i ujrza, jak

sierant pada na ziemi. Grot zary si gboko w tylnej

czci uda. Manyoro prbowa zrobi kolejny krok, lecz
przeszkodzia mu w tym rana. Leon cign bandolier z
ramienia i przerzuci go wraz z karabinem przez murek do
wntrza borny, a nastpnie ruszy pdem po towarzysza.
Manyoro kutyka w jego stron na zdrowej nodze,
powczc drug. Drzewce strzay drgao w powietrzu. Leon
wzdrygn si, syszc wist kolejnego pocisku, ktry
przelecia w odlegoci doni od jego ucha, by uderzy w
cian werandy.
20

Chwyci sieranta pod pach, a nastpnie popdzili w

kierunku zabudowa. Zdumiao go, e Masaj, cho bardzo
wysoki, jest niezwykle lekki. Leon way ze dwadziecia
funtw wicej. Dobieg do murku i przerzuci przez niego
Manyoro, pozwalajc, by Masaj osun si bezwadnie po
drugiej stronie. Gdy sam przeskakiwa przeszkod, usysza
wist strza, lecz je zignorowa. Uj sieranta pod pachy i
wcign do chaty.
Opuci Manyoro na podog i sign po karabin, ktry
zabra zabitemu askari. Odwrci si do drzwi, zaadowa
bro i powali trupem wdrapujcego si na murek Nandi.
Szybko przeadowa i odda kolejny strza. Kiedy magazynek
by pusty, zatrzasn drzwi. Chocia wykonano je z cikich
mahoniowych desek, a framuga bya mocno osadzona w
grubych cianach, zadray, gdy z drugiej strony naparli na
nie wojownicy Nandi. Leon wycign pistolet i strzeli
dwukrotnie, mierzc midzy deski. Z werandy dolecia jk
blu. Czeka na kolejny atak, lecz usysza jedynie ciche
szepty i tupot stp. Nagle pomalowana barwami wojennymi
twarz migna w oknie. Leon wycelowa, lecz zanim nacisn
spust, za jego plecami rozleg si strza. Gowa Nandi
znikna.
Odwrci si i zobaczy, e Manyoro podpez do karabinu,
ustawionego obok drugiego okna. Opar si na parapecie i
stan na zdrowej nodze. Kiedy strzeli ponownie, Leon
usysza guchy odgos kuli przeszywajcej ciao i kolejny
Nandi osun si na werand.

 Morani! Dzielny wojownik! pochwali. Syszc te

sowa, Manyoro wyszczerzy zby w umiechu.
Nie zrzucaj na mnie caej roboty, bwana. Sta przy
tamtym oknie!
Leon wetkn rewolwer do kabury, podnis karabin i
zaadowa bro. Dwa magazynki, dziesi strzaw. Leeenfield wietnie lea w doniach i by bardzo lubiany przez
onierzy.
Zacz strzela przez okno. Razem z Manyoro zasypali plac
apelowy gradem pociskw, zmuszajc Nandi do ukrycia si
za drzewami. Manyoro opar si o cian i powoli osun na
21

podog, wycigajc nogi przed siebie. Uoy ranne udo tak,

by drzewce strzay nie dotykao desek.
Leon spojrza na plac i upewniwszy si, e nie zosta na
nim aden Nandi, odszed od okna, zbliajc si do sieranta.
Przyklkn i ostronie uj drzewce. Manyoro si
wykrzywi. Porucznik pocign drzewce, lecz elazny grot
nawet nie drgn. Chocia Manyoro milcza, na jego twarzy
pojawi si pot, ktry po chwili zacz kapa na bluz.
Nie mog jej wycign. Odami drzewce i
przewi
ran wyjani.
Manyoro patrzy na niego dusz chwil, a nastpnie
umiechn si, odsaniajc due, rwne biae zby. W
maowinach uszu przedziurawionych w dziecistwie tkwiy
wykonane z koci soniowej krki; ozdoba ta nadawaa jego
twarzy szelmowski, figlarny wygld.
Naprzd, strzelcy! powiedzia Manyoro, mapujc
ulubion min Leona, ktra w obecnych okolicznociach bya
tak groteskowa, e porucznik zachichota, jednoczenie odamujc drzewce powyej krwawicej rany. Manyoro
zamkn
oczy, lecz nawet nie jkn.
Leon znalaz opatrunek w chlebaku zabranym askari i
zabandaowa ran. Nastpnie odchyli si, aby oceni swoje
dzieo. Odpi manierk od pasa, odkrci i pocign spory
yk, a pniej poda j Manyoro. Masaj si zawaha. Askari
nie pili wody z manierek oficerw. Leon wcisn mu j do

rk.
Cholera, pij powiedzia. To rozkaz!
Manyoro odchyli gow i unis naczynie. Wla wod do
ust, nie dotykajc gwintu wargami. Grdyka poruszya si, gdy
pocign trzy yki. Mocno zakrci manierk i odda
Leonowi.
Sodka jak mid rzek z zadowoleniem.
Wyjdziemy, gdy tylko zapadnie zmrok powiedzia
Leon.
Manyoro zastanowi si nad jego sowami.
Dokd chcesz pj?
Tam, skd przyszlimy odrzek porucznik, podkre
lajc liczb mnog. Musimy dotrze do torw
kolejowych.
22

Sierant zachichota.
, Co ci tak rozbawio, morani? spyta Leon.
, To prawie dwa dni drogi przypomnia mu Masaj,
potrzsajc z rozbawieniem gow. Dotkn wymownie
obandaowanej nogi. Pjdziesz sam, bwana.
Mylisz, e ci zostawi, Manyoro? Wiesz, e byoby to
race pogwacenie... Przerwa, widzc ruch za
oknem.
Podnis karabin i odda trzy strzay w kierunku placu.
Kula
musiaa dosign celu, poniewa usysza odgos
uderzenia,
po ktrym nastpi jk blu i ryk gniewu. Pawiany!
Pawiani
pomiot! warkn. Wypowiedzenie tej zniewagi w
jzyku
kisuahili sprawio mu przyjemno. Pooy karabin na
kolanach
i zaadowa. Bd ci nis rzek, nie podnoszc
wzroku.
Przez dwa dni, bwana? Majc na karku cae plemi
Nandi? zapyta z szelmowskim umiechem. Czy to
wanie chciae powiedzie?
Czy mdry i dowcipny sierant ma lepszy plan? spyta
zaczepnie Leon.
Dwa dni! rzek z podziwem Manyoro. Powinienem
by nazwa ci koniem".

 Przemw, mdrcze. Owie mnie powiedzia po

chwili
milczenia Leon.
Nie jestemy na ziemiach Nandi odrzek po chwili
milczenia Manyoro. To pastwiska mojego ludu. Te
parszywe
kundle weszy na terytorium Masajw.
Leon skin gow, chocia na jego mapach wojskowych
nie zaznaczono tych granic, nie wspomniano o nich rwnie
w rozkazach. Przeoeni Leona przypuszczalnie nie znali
dokadnej mapy ziem plemiennych, lecz Leon odby z
Manyoro wiele pieszych patrolw przed wybuchem
ostatniego powstania.
Wiem, ju mi to tumaczye. Przedstaw lepszy plan,
Manyoro.
Jeli wyruszysz w stron torw kolejowych...
Jeli wyruszymy w tamt stron.
Manyoro lekko skin gow na znak zgody.
23

 Jeli wyruszymy w stron torw, wejdziemy na

ziemie
Nandi, a wwczas nabior miaoci i bd nas drczy jak
stado hien. Gdy jednak skierujemy si ku dolinie...
wskaza
brod na poudnie ...zapucimy si gbiej na terytorium
Masajw. Jeli Nandi zaczn nas ciga, kady krok napeni
lakiem ich wntrznoci. Nie odwa si dugo i naszym
ladem.
Leon zastanowi si chwil i pokrci gow.
Na poudnie std rozcigaj si pustkowia. Musisz
trafi do lekarza, w przeciwnym razie wda si gangrena
i stracisz nog.
Na poudnie std, w odlegoci niecaego dnia marszu,
ley manyatta mojej matki wyjani Manyoro.
Leon spojrza na niego ze zdumieniem. Nigdy nie przyszo
mu do gowy, e Manyoro moe mie rodzicw.
Nie usyszae, co powiedziaem rzek, gdy otrzsn
si z szoku. Potrzebujesz opieki lekarskiej, kogo, kto
wycignie t strza.
Moja matka jest najlepszym lekarzem w kraju Masajw.
Jej mdro znaj wszyscy od oceanu po wielkie jeziora.
Ocalia
ycie setek naszych morani, ugodzonych dzid i strza
lub
poranionych przez lwa. Ma leki, o ktrych nie nio si
nawet

waszym biaym lekarzom w Nairobi. Manyoro opar

si
plecami o cian. Jego skra poszarzaa, a wo potu
nabraa
zjeczej woni. Patrzyli na siebie przez chwil.
Dobrze. Leon skin gow. Ruszymy na poudnie,
w gb doliny. Opucimy born o zmierzchu, przed
wschodem
ksiyca.
Manyoro podnis gow, wdychajc parne powietrze jak
pies tropicy zwierzyn, ktry wyczu dalek wo.
Nie, bwana. Jeli mamy wyruszy, musimy zrobi to
teraz. Czujesz to co ja?
Dym szepn Leon. Te winie chc nas wyku
rzy. Wyjrza przez okno. Plac przed born by pusty,
lecz wiedzieli, e nieprzyjaciel nie zaatakuje ponownie z
tam24

tej strony. W tylnej cianie budynku nie byo okien. Nadejd

z tamtej strony. Przyjrza si liciom najbliszego
bananowca, szeleszczcym na lekkim wietrze. Wieje ze
wschodu szepn. To dobrze. Spojrza na Manyoro.
Zabierzemy niewiele, trzeba bdzie zostawi karabiny i
bandoliery. Wemiemy bagnety i po manierce wody. Nic
wicej. Mwic to, sign po chlebaki, ktre zabrali
zabitym. Zwiza trzy paski, tworzc ptl, ktr przeoy
przez gow i zarzuci na prawe rami tak, e koniec zwisa
poniej lewego biodra. Nastpnie przela wod zabitych do
manierek swojej i Manyoro. Wypijemy to, czego nie
zdoamy zabra.
Wykoczyli resztk zapasw wody.
Wstawajcie, sierancie. Wsun rk pod pach
Manyoro i pomg mu wsta. Sierant balansowa na
zdrowej koczynie, przywizujc do pasa manierk i bagnet.
Nagle usyszeli gone uderzenie na krytym strzech dachu.
Pochodnie! krzykn Leon. Weszli od tyu na dach.
Rzucaj ponce gownie na som. Usyszeli kolejny stuk
i pokj wypenia silna wo dymu. Pora rusza
mrukn, gdy smuga ciemnego dymu zacza wpywa przez
okno, a nastpnie przesuna si w poprzek placu, ku linii
drzew. Usyszeli dalekie monotonne piewy i radosne
okrzyki Nandi, gdy dym sta si tak gsty, e sigali
wzrokiem nie dalej ni na odlego wycignitego ramienia.
Trzask pomieni przerodzi si w gony huk, ktry stumi
gosy Nandi. Dym by gorcy i duszcy. Leon oderwa rkaw

koszuli i poda go Manyoro. Zaso twarz! poleci,

zakrywajc chusteczk nos i usta. Pniej pomg Manyoro
wyj przez otwr okienny i ruszy za nim.
Manyoro pochyli si do przodu i skoczy przed siebie.
Przywarli do muru. Leon rozglda si wok, gdy
przesuwali si w rg werandy. Zeskoczyli na drug stron i
przystanli na chwil, aby rozejrze si w gstych obokach
dymu. Wok wiroway iskry, parzc odsonit skr ng i
ramion. Pobiegli przed siebie tak szybko, jak tylko Manyoro
mg kutyka na jednej nodze. Leon wyczu za plecami lekki
wietrzyk. Krztusili
25

si dymem, a oczy pieky ich i zawiy. Tumili kaszel,

zasaniajc usta tkanin. Nagle nieoczekiwanie znaleli si
wrd drzew.
Dym nie przestawa gstnie. Szli przed siebie z bagnetami
w rkach, bo wrg w kadej chwili mg zaatakowa. Leon
zauway, e Manyoro opada z si. Wdrowali w szaleczym
tempie, ktrego nie mg wytrzyma ranny Manyoro. Teraz
opiera si caym ciarem na ramieniu Leona.
Nie moemy stawa, dopki si nie oddalimy szepn.
Mog biec na jednej nodze tak szybko, jak ty na
dwch wy sapa Manyoro.
Chcesz si zaoy o sto szylingw, samochwale?
Zanim sierant zdy odpowiedzie, Leon chwyci go
ostrze
gawczo za rami. Stanli, nasuchujc i prbujc
przenikn
wzrokiem dym. Dziwny odgos rozleg si ponownie.
Przed
nimi kto zakrztusi si dymem. Leon zdj do z ramienia
Manyoro i szepn bezgonie: Poczekaj tu.
Przykucn i ruszy przed siebie z bagnetem w doni. Nigdy
wczeniej nie zaku czowieka, lecz w szkole ich tego
uczono. Nagle wyrosa przed nim ludzka posta. Leon
skoczy i uderzy rkojeci bagnetu w bok gowy z tak si,
e tamten upad na kolana. Zacisn rami wok szyi Nandi,
aby go uciszy. Okazao si, e wojownik wysmarowa ciao
oliw z palmy. By liski jak ryba i stawia gwatowny opr.

Prawie udao mu si wywin, lecz Leon wbi mu bagnet pod

ebra. By zdumiony, jak atwo stal przeszya ciao.
Nandi zdwoi wysiki, prbujc krzykn, lecz Leon
trzyma go za gardo, tumic wszelkie odgosy. Gwatowna
szamotanina umierajcego sprawia, e ostrze poruszao si
w piersi. Leon obraca nim i wbija stal coraz gbiej. Nagle
ciao Nandi konwulsyjnie drgno i z ust trysna mu ciemna
krew. Leon poczu na twarzy drobne kropelki, a ramiona mia
cae uwalane na czerwono. Nandi drgn ostatni raz i
zwiotcza.
Leon trzyma go jeszcze chwil, aby upewni si, e nie
yje, a nastpnie odepchn i wrci chwiejnym krokiem do
Manyoro.
26

Chod wychrypia. Ponownie ruszyli naprzd.

Manyoro szed wsparty na jego ramieniu, potykajc si i koyszc.
Nagle ziemia si osuna i obaj zaczli spada po stromym,
botnistym zboczu, a wyldowali na brzegu pytkiego
strumienia. Dym nieco osab. Z uczuciem ulgi porucznik
zauway, e posuwaj si we waciwym kierunku. Dotarli
do pyncego na poudnie strumienia, ktry mia rdo przy
bomie.
Leon przyklkn w wodzie i obmy twarz, chodzc
podranione oczy i zmywajc z rk krew Nandi. Zacz
chciwie pi. Zakrztusi si i wyplu ostatni yk, krta
podrani mu dym. Usysza dolatujce z oddali gosy.
Odczeka kilka minut, aby odzyska siy i upewni si, e
nikt nie idzie ich ladem, a nastpnie przeszed na pycizn,
gdzie przykucn Manyoro.
Poka. Usiad obok sieranta, kadc jego nog na
swoich kolanach. Opatrunek by uwalany wod i botem.
Porucznik rozwin bandae i stwierdzi, e wysiek
zwizany z ucieczk jedynie powikszy ran. Udo Manyoro
bardzo spucho, a ciao wok rany, z ktrej sterczao
zamane drzewce, byo sine i zaognione. Z rany pyna krew.
liczna mrukn, delikatnie obmacujc koczyn
powyej kolana. Manyoro nie zaprotestowa, cho jego
renice rozszerzyy si z blu, gdy Leon dotkn czego pod
skr. Co my tu mamy? Gwizdn cicho. W miniu
uda Manyoro, powyej kolana, tu pod skr tkwio obce

ciao. Zbada je palcem, wywoujc grymas blu na twarzy

sieranta. To czubek strzay rzek po angielsku, a
nastpnie doda w jzyku kisuahili: Strzaa przesza
niemal na wylot. Niewyobraalne cierpienie malujce si
na twarzy Manyoro sparaliowao Leona. Spojrza w niebo.
Wieczorny wiatr rozproszy dym, odsaniajc zachodni
krawd skarpy owietlon og-nistoczerwonymi promieniami
zachodzcego soca. Udao nam si wymkn. Wkrtce
zapadnie zmrok powiedzia, me patrzc w oczy Manyoro.
Moesz odpocz, dopki si nie ciemni. Bdziesz
potrzebowa si. Czeka nas druga noc. Oczy nadal go
pieky od dymu. Mocno zacisn
27

powieki, lecz po chwili je otworzy. Usysza gosy

nadcigajce od strony borny.
Znaleli nasze lady wyszepta Manyoro.
Przykucnli
przy brzegu strumienia. Nandi nawoywali si cicho wrd
bananowcw niczym tropiciele podajcy za krwawym
tropem.
Leon zrozumia, e jego optymizm by nieuzasadniony. Prze
ladowcy szli za ladami jego butw. Zwikszony ciar spra
wia, e podeszwy odciskay si wyranie w mikkiej ziemi.
Nad strumieniem nie mieli si gdzie ukry, wic wycign
bagnet zza pasa i pooy si tu przy brzegu. Gdyby
tropiciele
spojrzeli w d i ich zauwayli, byby wystarczajco blisko,
aby si na nich rzuci. Gdyby Nandi nie byo wielu,
uciszyby
ich, zanim wznieciliby alarm i cignli im na kark
pozostaych.
Gosy przybliyy si jeszcze bardziej. Leon mia wraenie,
e
przeladowcy dotarli do brzegu strumienia. Zebra siy, lecz
w tej samej chwili od strony borny day si sysze krzyki.
Tropiciele wrcili pospiesznie tam, skd przybyli.
Ruszy wzdu brzegu do Manyoro.
To ostatnia chukka * w tej rozgrywce powiedzia,
poprawiajc mu opatrunek.
Czemu wrcili?

 Myl, e znaleli tego, ktrego zabiem. Nie sdz, aby

zbytnio opnio to pocig. Wrc niebawem.
Podnis Manyoro, obejmujc go prawym ramieniem, i na
wp ponis, na wp pocign na przeciwlegy brzeg
strumienia.
Chwila odpoczynku przy strumieniu nie poprawia stanu
Manyoro. Brak ruchu sprawi, e minie wok rany
zesztyw-niay. Kiedy Masaj prbowa si oprze na rannej
nodze, ta zadraa i byby upad, gdyby Leon go nie
podtrzyma.
Od tej pory moesz nazywa mnie koniem rzek,
biorc go na plecy. Manyoro jkn z blu, gdy ranna noga
zakoysaa si i ugia w kolanie, ale po chwili zacisn zby
* Cz meczu polo.

28

i nie wyda wicej adnego dwiku. Leon dopasowa pas

tak, by Manyoro mg si na nim oprze, wysuwajc nogi na
zewntrz jak mapa siedzca na supie. Leon uj je niczym
rczki taczki, aby zapobiec niepotrzebnemu ruchowi rannej
koczyny, i ruszy do podna skarpy. Kiedy znaleli si w
buszu zasona dymu, ktra ich wczeniej otaczaa, zamienia
si w jasnoszare pasma. Soce stao nisko, balansujc na
wierzchoku skarpy niczym ognista kula. Ciemnoci zaczy
gstnie.
Pitnacie minut wyszepta chrapliwie. Tylko
tyle
potrzebujemy. Dotarli do krzakw rosncych wzdu
podna skarpy. Zarola byy gste i dostarczay im pewnej
osony. Pofadowany obszar zapewnia dodatkow ochron,
gdy nie mona byo daleko sign wzrokiem. Majc
instynkt i wzrok myliwego, Leon wykorzystywa
uksztatowanie terenu, tak by chronio ich przed
przepatrujcymi okolic Nandi. Wydawao si, e umknli
pocigowi, lecz byo jeszcze zbyt wczenie, aby zyska
pewno. Osun si na kolana, a nastpnie delikatnie
przekrci na bok, aby oszczdzi Manyoro zbdnych
wstrzsw. Przez jaki czas aden z nich si nie poruszy ani
nie wypowiedzia sowa. Pniej Leon powoli usiad i
poluzowa pas, aby Manyoro mg wyprostowa rann nog.
Odkrci manierk i poda towarzyszowi. Kiedy si napili,
wsta i rozprostowa minie. Wszystkie cigna oraz
minie ng i grzbietu bagay o odpoczynek. To zaledwie

pocztek rzek ponuro. Odpoczniemy dopiero jutro

rano.
Zanikn oczy, lecz otworzy je ponownie, czujc bolesny
skurcz ydki. Usiad, energicznie masujc nog.
Manyoro dotkn jego ramienia.
Podziwiam ci, bwana. Jeste czowiekiem z elaza, nie
jeste te gupi. Wielk gupot byoby, gdybymy tu obaj
zginli. Zostaw mi pistolet i id. Zostan i zabij Nandi,
ktrzy
nadejd.
Ty skomlcy sukinsynu! warkn Leon. Biadolisz
jak baba! Jeszcze nie zaczlimy na dobre, a ty ju chcesz
skapitulowa. Wa mi na plecy, zanim splun na miejsce,
29

w ktrym leysz. Wiedzia, e jego gniew jest

przesadzony, lecz wszystko go bolao, a poza tym si ba.
Tym razem Manyoro potrzebowa wicej czasu, aby
usadowi si w ptli. Po przejciu stu krokw Leon poczu,
e nogi odmawiaj mu posuszestwa. I kto jest skomlcym
sukinsynem, Courtney? pomyla. Z trudem zapanowa nad
blem i po chwili poczu, jak nogi odzyskuj si. Szed
wolno, zmuszajc si do cigego ruchu. Jeszcze jeden krok.
Tylko jeden. A teraz kolejny. I jeszcze jeden.
Wiedzia, e gdyby si zatrzyma, aby odpocz, nigdy by
si nie podnis, tote szed, a na niebie ukaza si ksiyc
stojcy wysoko ponad wschodni cian ryftu. Obserwowa,
jak dostojnie sunie po niebie ksiyc, ktry wyznacza upyw
kolejnych godzin rwnie wyranie jak dwik dzwonka. Leon
wiedzia, e yje, bo czu gorczk ogarniajc jego spocone
ciao.
Kiedy ksiyc zacz zachodzi za wysok czarn cian
zachodniej skarpy znajdujcej si po ich prawej stronie, pod
drzewami ukazay si dziwaczne cienie. Umys zacz pata
mu figle. Raz usysza ryk lwa w wysokiej trawie. Wycign
webleya z kabury, lecz zanim zdy wycelowa, lew
zamieni si w kopiec termitw. Zachichota niepewnie.
Gupcze! Nastpnym razem ujrzysz elfy i gnomy
powiedzia na gos.
Wlk si z rewolwerem w doni, obserwujc, jak zjawy
ukazuj si przed nim i znikaj. Kiedy ksiyc zawis w
poowie nieboskonu, opuciy go resztki si jak woda

przeciekajca przez palce zoonych doni. Zatoczy si i

omal nie upad. Z ogromnym wysikiem zapanowa nad
nogami i odzyska rwnowag. Sta w szerokim rozkroku,
zwiesiwszy gow. By u kresu wytrzymaoci i zdawa sobie
z tego spraw.
Poczu, e Manyoro poruszy si na jego plecach, a pniej
nieoczekiwanie zacz piewa. Pocztkowo nie mg
rozpozna sw, poniewa gos Masaja by wiszczcy, cichy
jak poranny wiatr w trawach sawanny. Pniej otpiay
zmczeniem umys
30

powtrzy jak echo sowa Pieni lwa. Leon sabo zna jzyk niaa,
ktrym posugiwali si Masajowie. Manyoro nauczy go kilku sw.
Bya to mowa skomplikowana, pena subtelnych odcieni, niepodobna do
innych, lecz Manyoro by cierpliwym nauczycielem, a Leon mia talent
do jzykw.
Modzi masajscy mor ani uczyli si Pieni lwa przed obrzdem
obrzezania. Poddawani inicjacji, wykonywali taniec na sztywnych
nogach, koyszc si w powietrzu tak lekko jak stado ptakw unoszce
si do lotu. Ubrani w czerwone, przypominajce tog shuki,
rozpocierali poy niczym skrzyda.
Jestemy modymi lwami.
Ziemia dry, gdy ryczymy.
Dzidy to nasze ky.
Wcznie to nasze pazury.
Strzecie si nas, dzikie zwierzta.
Strze si nas, nieznajomy.
Odwrcie oczy od naszych twarzy, kobiety.
Jestemy brami, ktrych napenia duma lwa.
Jestemy modymi lwami.
Jestemy Masajami.
Masajowie nucili t pie, gdy wyprawiali si po cudze bydo i
kobiety pomniejszych plemion. Intonowali j, kiedy aby dowie
swojego mstwa, szli polowa na lwy, uzbrojeni jedynie w assegai. Jej
sowa dodaway im odwagi do walki. Pie lwa bya wojennym
zawoaniem Masajw. Manyoro ponownie zacz piewa, a Leon
przyczy si do niego, mruczc pod nosem, kiedy nie pamita sw.
Masj cisn jego rami i szepn:
piewaj! Jeste jednym z nas. Masz serce lwa i si wielkiego
czarnego konia. Masz odwag i serce Masj a. piewaj!
Wlekli si na poudnie. Nogi Leona poruszay si w takt
hipnotyzujcej pieni. Myli dziko wiroway, plczc rzeczywisto z

fantazj. Poczu, e siedzcy mu na plecach Masj straci

31

przytomno. Potkn si, lecz w tej samej chwili zauway,

e nie jest sam. Z ciemnoci wyoniy si kochane, dobrze
znane twarze. Ujrza ojca i czterech braci, zachcajcych go,
aby szed dalej. Kiedy podszed, cofnli si, a gosy osaby.
Kady powolny, ciki krok odbija si echem we wntrzu
czaszki. Bywao, e nie sysza nic prcz guchego dudnienia.
Kiedy indziej otaczay go miriady krzyczcych i
zawodzcych gosw, sysza muzyk bbnw i skrzypiec.
Prbowa zignorowa kakofoni dwikw, ktra pchaa go
na granic obdu.
Zostawcie mnie! krzykn, by odpdzi zjawy.
Pozwlcie przej! Widma odpyny, a on szed dalej, a
nad szczytem urwiska ukazaa si krawd tarczy
wschodzcego soca. Nagle nogi si pod nim ugiy i upad,
jakby kto trafi go w gow.
Obudzi si, czujc na plecach ar soca, lecz gdy
prbowa si podnie, dosta zawrotw gowy. Nie
pamita, gdzie jest ani jak si tu znalaz. Such i powonienie
patay mu figle zdawao mu si, e czuje zapach byda,
syszy, jak uderzaj kopytami tward ziemi i mucz
aonie. Pniej do jego uszu doleciay donone
nawoywania dzieci. Kiedy jedno z nich si rozemiao,
zrozumia, e dwik jest zbyt wyrany, aby by urojeniem.
Odsun Manyoro i wolno podnis si na okciu. Rozejrza
si wok zapuchnitymi oczami, mruc powieki od soca i
pyu.
Ujrza przed sob due stado byda rnej maci, z garbem

i rozoystymi rogami. Zwierzta przechodziy obok miejsca,

w ktrym leeli. Take dzieci byy realne trzech nagich
chopcw trzymajcych kije, ktrymi zapdzali bydo do
wodopoju. Zauway, e s obrzezani, zatem byli starsi, ni
pocztkowo sdzi. Przypuszczalnie mieli od trzynastu do
pitnastu lat. Nawoywali si w jzyku maa, lecz nie mg
zrozumie ani sowa. Usiad z trudem. Najwyszy chopiec
zauway ruch i zamar. Skonsternowany, spojrza na Leona,
gotw rzuci si do ucieczki, lecz zapanowa nad lkiem, tak
jak kady Masaj, ktry niebawem mia zosta morani.
32

. Kim jeste? spyta, wykonujc grony gest kijem,

cho gos mu si ama i dra. Leon zrozumia proste sowa i
wyzwanie.
Jestem przyjacielem odrzek chrapliwie.
Jestem
przyjacielem i potrzebuj pomocy.
Pozostali usyszeli dziwny gos i przystanli, aby przyjrze
si twarzy, ktra wyonia si z trawy. Najstarszy i
najodwaniejszy z chopcw zrobi kilka krokw w stron
Leona, a nastpnie przystan, aby spojrze na niego
powanie. Zada inne pytanie w jzyku maa, lecz Leon nie
zrozumia, o co chodzi. Zamiast odpowiedzi, posadzi
Manyoro obok siebie.
Brat! powiedzia. Ten czowiek jest waszym
bratem!
Chopak podszed kilkoma szybkimi krokami i obejrza
Manyoro, a nastpnie odwrci si do towarzyszy, wydajc
polecenia i szerokim gestem posyajc ich na sawann. Leon
zrozumia tylko jedno sowo: Manyoro".
Modsi chopcy popdzili w kierunku grupki szaasw
znajdujcych si w odlegoci p mili. Ogrodzone cierniami
domy byy kryte strzech i utrzymane w tradycyjnym stylu
Masjw. Bya to manyatta, wioska Masjw. Poblisk
zagrod, do ktrej na noc zapdzano bydo, otaczaa
palisada. Starszy z chopcw podszed do Leona i
przykucn.
Manyoro! powiedzia z podziwem i zdumieniem,
wskazujc na Masaja.

 Tak, Manyoro przytakn Leon, poruszajc chwiejnie

gow.
Chopak co wykrzykn i zacz mwi z wyranym
podnieceniem. Z potoku sw Leon zrozumia jedynie sowo
wuj". Zamkn oczy i pooy si na wznak, zasaniajc oczy
ramieniem przed jaskrawymi promieniami soca.
Zmczony... wymamrota. Bardzo zmczony.
Straci przytomno, a gdy si ockn, zobaczy, e otacza
ich maa gromadka wieniakw. Nie mia wtpliwoci, e to
Masajowie. Mczyni byli wysocy. W przedziurawionych

maowinach usznych dostrzeg due zdobione dyski i

rzebione tabakierki z koci. Nie nosili bielizny pod dugimi,
czerwonymi szatami, dumnie i ostentacyjnie odsaniajc
genitalia. Kobiety byy wysokie jak na swoj pe. Miay
gadko wygolone gowy i liczne, bogato zdobione naszyjniki
dyndajce na obnaonych piersiach. Skpe, ozdobione
paciorkami spdniczki ledwie osaniay przyrodzenie.
Patrzyli ciekawie, jak Leon si podnosi. Modsze kobiety
zachichotay, szturchajc si okciami na widok dziwacznego
stworzenia. Pomyla, e nigdy wczeniej nie widziay
biaego czowieka.
Manyoro! zawoa, aby zwrci ich uwag.
Wskaza
na towarzysza i zapyta: Mama? Mama Manyoro? Spoj
rzeli na niego z podziwem.
Najmodsza i najadniejsza z dziewczt zrozumiaa, co
prbuje powiedzie.
Lusima! krzykna, wskazujc na wschd w
kierunku
odlegego, bkitnego pasa nieba nad krawdzi urwiska.
Lusima Mama!
Odgad, e tak nazywa si matka Manyoro. Na szczcie
si zrozumieli. Leon uda, e podnosi rannego, i wskaza
wschd.
Zabierzcie Manyoro do Lusimy. Po chwili
zadowo
lenia nastpi moment konsternacji.

Pikna dziewczyna ponownie odgada, o co mu chodzi.

Tupna i powiedziaa co gniewnie do mczyzn. Kiedy si
zawahali, rzucia si z piciami na budzcych trwog
wojownikw. Pocigna nawet jednego za wymyln
fryzur. W kocu odpowiedzieli na jej ponaglenia penym
wstydu rechotem. Dwch pobiego do wioski i wrcio z
dug, grub tyczk, do ktrej przymocowali hamak
wykonany ze skrzanych szat zwizanych rogami. W ten
sposb powstaa mushila, nosze. Po chwili umiecili na nich
nieprzytomnego Manyoro. Czterech mczyzn podnioso
nosze i ruszyo truchtem na wschd, zostawiajc Leona w
pyle. piew mczyzn i zawodzenie kobiet ustay.
34

Courtney zamkn oczy, prbujc wykrzesa z siebie do

sil aby wsta i pody za nimi. Kiedy ponownie otworzy
oczy, odkry, e nie jest sam. Obok stali w szeregu trzej
nadzy chopcy, ktrzy go znaleli, i patrzyli na niego
powanie. Najstarszy powiedzia co i wykona rozkazujcy
gest. Leon dwign si posusznie na kolana, a nastpnie
stan. Chopak podszed i pocign go rozkazujco za rk.
. Lusima powiedzia.
Jego przyjaciel uj drug do Leona.
Lusima powtrzy, cignc go do przodu.
Dobrze. Nie ma, wida, innego wyboru przytakn.
Niech bdzie Lusima. Dotkn palcem piersi
najstarszego
chopca. Jak si nazywasz? Jak ci na imi? spyta w
jzyku
maa. Byo to jedno ze zda, ktrych nauczy go Manyoro.
Loikot! odrzek dumnie chopak.
Loikocie, zaprowad mnie do Lusimy Mamy. Poka mi
drog.
Ruszy midzy nimi, kutykajc ku dalekim bkitnym
wzgrzom w lad za mczyznami nioscymi nosze z
Manyoro.
Kiedy ruszyli na poudnie, Leon dostrzeg samotn gr
wyrastajc porodku szerokiej rwniny. Pocztkowo
wydawaa si fragmentem wschodniego urwiska, stosunkowo
niewielkim na ogromnych poaciach rozlegego paskowyu,

gdy jednak podeszli bliej, zorientowa si, e wznosi si

samotnie. Odsonia przed nimi swj majestatyczny ogrom
skrywany wczeniej przez dzielc ich odlego. Gra bya
wysza i bardziej stroma od wznoszcej si za ni ciany
ryftu. Nisze zbocza porastay dostojne gaje akacjowe z
listowiem rozpitym niczym parasol, wyej ustpoway
miejsca gstemu lasowi, a wierzchoek przypuszczalnie
znajdowa si ponad warstw obokw, otoczony nag szar
ska niczym waem opasujcym twierdz. Kiedy zbliyli si
do tego masywnego naturalnego bastionu, Leon zauway, e
wierzchoek porasta wielki las. rdem
35

wilgoci byy przypuszczalnie oboki otaczajce gr. Nawet

z tej odlegoci widzia, e rozoyste grne konary s
przystrojone pncym powojnikiem i kwiatami storczykw.
Gste listowie najwyszych drzew zdobiy kwiaty o ywych
barwach przypominajcych lubne bukiety. Ory i inne ptaki
drapiene gniedziy si na urwiskach poniej wierzchoka i
egloway na szeroko rozpostartych skrzydach po bkitnym
niebie.
Po poudniu dotarli do podna gry. Masajowie i
Manyoro znacznie ich wyprzedzili dostrzeg ich w
poowie cieki wijcej si po stromym zboczu. Leon zdoa
pokona jedynie dwiecie stp cieki. Usiad w cieniu
akacji, gdy nogi odmwiy mu posuszestwa. Rozwiza
sznurwki. Kiedy zdj obuwie, jkn z blu. Weniane
skarpety zesztywniay od czarnej zaschnitej krwi. Zdj je
ostronie i spojrza z przeraeniem na swoje stopy. Wraz z
tkanin zeszy cae paty skry. Pity przypominay krwawe
rany. Podeszwy pokryway liczne postrzpione pcherze, a
palce wyglday tak, jakby zostay przeute przez szakale.
Trzej mali Masajowie otoczyli go pkolem, ogldajc rany i
naradzajc si z wyranym zadowoleniem.
Loikot ponownie obj komend, wydajc szczekliwe
polecenia. Dwaj pozostali ruszyli truchtem do buszu. W
zielono-szarych krzakach rosncych pod akacjami paso si
mae stado dugorogich krw Masajw. Po kilku minutach
wrcili, niosc w doniach wilgotny nawz. Kiedy
zrozumia, e chc zrobi mu okad, da jasno do

zrozumienia, e nie da si zastraszy Loikotowi. Chopcy nie

dawali za wygran, nagabujc go, gdy dar na pasy rkawy
koszuli, aby obwiza nimi krwawice stopy. Zwiza buty
sznurwkami i zawiesi na szyi. Loikot zaofiarowa mu swj
kij pasterski, a Leon przyj go i pokutyka w gr. Z
kadym krokiem zbocze stawao si coraz bardziej strome.
Poczu, e ponownie zaczyna sabn. Loikot odwrci si do
swoich towarzyszy, wydajc kolejn seri surowych polece,
po ktrych pobiegli ciek.
Loikot i Leon wolno podyli za nimi. Zabandaowane
nogi pozostawiay krwawe lady na kamieniach. Ponownie
przysiad
36

na skale, spogldajc na wierzchoek znajdujcy si poza zasigiem

jego si. Loikot przycupn obok i zacz opowiada dug,
skomplikowan histori. Chocia Anglik zrozumia tylko kilka sw,
chopak okaza si zrcznym aktorem: skoczy na rwne nogi, udajc
walk. Leon odgad, e opowiada, jak obroni trzod ojca przed lwami
wasajcymi si po okolicy. Opowie skadaa si z mrocego krew
w yach pomrukiwania, podskakiwania i dgania kijem powietrza. Po
ostatnich przejciach przedstawienie modego Masaja byo mio
odmian. Leon omal zapomnia o chorych stopach i mia si na widok
groteskowych gestw chopaka. Byo prawie ciemno, gdy usyszeli
gosy na ciece. Na okrzyk Loikota odpowiedziao szeciu odzianych
w peleryny morani, zbliajcych si truchtem w ich stron. Nieli ze
sob mushil, na ktrej wczeniej lea Ma-nyoro. Kiedy Leon wspi
si na nosze, unieli tyczki, ukadajc je na ramionach. Po chwili ruszyli
w gr strom ciek.
Gdy mijali krawd urwiska, podajc w kierunku paskiego
wierzchoka gry, Leon dostrzeg blask ognisk poncych pod
gigantycznymi drzewami. Masajowie zanieli go szybko do duej
zagrody dla byda wzniesionej z pali i ciernistych gazi. Na okrgym
placu stao ponad dwadziecia krytych strzech domostw skupionych
wok rozoystego figowca. Chatki wykonano z wikszym kunsztem
ni te, ktre widzia, gdy patrolowa ziemie Masajw. Bydo w
zagrodzie byo due i zdrowe jego skra lnia w blasku ognia, a rogi
wydaway si ogromne.
Od ogniska wstao kilku mczyzn i kobiet, aby przyjrze si obcemu.
Shuki mczyzn byy znakomitej jakoci, a bogate klejnoty i ozdoby
kobiet zostay misternie wykonane z najkosztowniejszych paciorkw i
koci soniowej. Nie mia wtpliwoci, e to zamona wsplnota.
Zgromadzili si wok jego noszy, miejc si i wykrzykujc pytania.
Wiele kobiet wycigao rce, aby dotkn jego twarzy i pocign za
postrzpiony mundur. Kobiety Masajw na og nie kryy swojej
saboci do pci przeciwnej.

37

Nagle rozkrzyczany tum ucich. Od strony chat nadchodzia

dostojna kobieca posta. Wieniacy rozstpili si, aby moga
podej do noszy. Za ni poday dwie suki z pochodniami
owietlajcymi zocistym blaskiem posta wysokiej matrony.
Wieniacy pochylili si jak trawa na wietrze i wydali cichy
pomruk wyraajcy szacunek i cze, gdy przesuwaa si
midzy nimi.
Lusima! szeptali, cicho klaszczc w donie i odwra
cajc oczy od jej olniewajcego oblicza. Leon podnis
si na
noszach i powsta, aby j powita. Stana i posaa mu
hip
notyzujce spojrzenie czarnych oczu.
Witam ci, Lusimo powiedzia. Milczaa przez dusz
chwil. Bya niemal tak wysoka jak on. Jej skra miaa
barw
przydymionego miodu. W blasku pochodni wydawaa si
lni
ca i gadka. Jeli rzeczywicie bya matk Manyoro,
musiaa
mie dobrze ponad pidziesitk, cho wygldaa na
dwadzie
cia lat modsz. Obnaone piersi byy twarde i krge, a
pokryty
tatuaem brzuch nie by pomarszczony ani obwisy.
Piknie
rzebione rysy twarzy, typowe dla ludw znad Nilu,

wywieray
uderzajce wraenie, a ciemne oczy byy tak przenikliwe,
e
bez trudu sigay ukrytych zakamarkw jego duszy.
Ndio. Skina gow. Tak, jestem Lusima. Czekaam
na ciebie. Widziaam, jak razem z Manyoro podacie
noc
z Niombi.
Leon by rad, e mwi w kisuahili zamiast w narzeczu maa.
atwiej si porozumiej. Z drugiej strony jej sowa nie miay
najmniejszego sensu. Skd moga wiedzie, e przybyli z
Niombi? Moe Manyoro odzyska przytomno i jej
powiedzia.
Manyoro nie przemwi ani sowa od czasu, gdy go
przynieli. Nadal przebywa daleko w krainie cieni rzeka
Lusima.
Zaniemwi. Udzielia odpowiedzi na pytanie, ktrego nie
zada, jakby usyszaa sowa.
Byam z wami, aby was strzec dodaa, a Leon
uwierzy
jej wbrew zdrowemu rozsdkowi. Dziki temu, co
zrobie,
38

stae si moim synem. Podaa mu do. Jej rka bya

chodna i twarda jak ko. Chod, obejrz twoje stopy.
Gdzie Manyoro? spyta. Powiedziaa, e yje?
Czy wyjdzie z tego?
Zosta uderzony, w jego krwi mieszkaj diaby. Czeka
nas cika walka, a jej wynik nie jest pewny.
Musz go zobaczy nalega.
Zaprowadz ci. Teraz pi, aby zebra siy na prb,
ktra go czeka. Nie mog usun strzay, dopki nie
nadejdzie
dzie. Wwczas bd potrzebowaa silnego mczyzny. Tym
czasem musisz odpocz. Prawie opade z si, a musisz je
szybko odzyska.
Zaprowadzia go do jednej z chat. Wszed niskimi
drzwiami do mrocznego, wypenionego dymem wntrza.
Lusima wskazaa mu stert mapich skr pod przeciwleg
cian. Podszed i opad na jedn z nich. Uklka przed nim i
odwina postrzpiony materia ze stp. W tym czasie suki
przygotoway napar z zi w czarnym elaznym kotle
wspartym na trzech nogach, ktry sta nad ogniem poncym
porodku domu. Leon domyli si, e byy brankami
wzitymi z innego plemienia, niewolnicami. Masajowie
zabierali wszystko, co chcieli, bydo i kobiety, a czonkowie
mniejszych plemion nie omielili im si sprzeciwi.
Kiedy napar by gotw, dziewczta przysuny kocioek do
posania Leona. Lusima sprawdzia temperatur i dodaa
odrobin chodnego, cuchncego pynu z tykwy. Nastpnie

uja jego stopy i po kolei zanurzya w miksturze.

Musia si opanowa, by nie krzykn z blu. Pyn
wydawa si wrzcy, a zioa nadaway mu ostr, rc moc.
Trzy kobiety uwanie obserwoway jego reakcj, a widzc
obojtny wyraz twarzy i stoickie milczenie, wymieniy pene
aprobaty spojrzenia. Lusima wyja jego stopy i owina
pasami ptna.
Musisz si posili i i spa powiedziaa, dajc
znak
jednej z dziewczt, ktra signa po tykw i przyklkna
z szacunkiem, podajc mu j w dwch rkach. Poczu wo
jada. Bya to typowa strawa Masajw, lecz nie omieli si
39

odmwi. Gdyby to uczyni, obraziby gospodyni.

Przygotowa si na najgorsze i przytkn misk do ust. Jest
wiea zapewnia go Lusima. Wasnorcznie ja
przygotowaam. Przywrci ci siy i sprawi, e stopy szybko
si zagoj.
Wzi odrobin do ust i poczu, e robi mu si niedobrze.
Potrawa bya ciepa. wiea krowia krew zmieszana z
mlekiem przybraa posta liskiej galarety, ktra przylgna
do jego krtani. Pi, dopki nie oprni tykwy. Pniej
pochyli si i gono czkn. Niewolnice wyday radosny
okrzyk i nawet Lusima si umiechna.
Diaby opuciy twj brzuch wyjania z
zadowoleniem. Teraz musisz si przespa.
Pooya go na skrze i przykrya inn. Zamkn powieki.
Kiedy ponownie otworzy oczy, poranne promienie soca
wpaday przez drzwi do wntrza chaty. Loikot czeka obok,
siedzc w kucki i opierajc si o framug. Skoczy na rwne
nogi, kiedy Leon si poruszy. Szybko wszed do rodka i o
co zapyta, wskazujc jego stopy.
Za wczenie, aby co powiedzie odrzek
porucznik.
Chocia bolay go wszystkie minie, myla trzewo. Usiad
i rozwin bandae. Ze zdumieniem stwierdzi, e opuchlizna
i stan zapalny zmalay. Wowy olejek doktor Lusimy
rzek do siebie z umiechem. By w dobrym humorze, dopki
nie przypomnia sobie o Manyoro.

Szybko owin stopy i pokutyka do duego glinianego

dzbana z wod stojcego na zewntrz przy drzwiach. Podar
reszt koszuli i obmy ptnem py oraz zaschy pot
pokrywajcy twarz i wosy. Kiedy si wyprostowa,
spostrzeg, e poowa kobiet z wioski, modych i starych,
usiada wok niego i z zainteresowaniem obserwuje kady
jego ruch.
Drogie panie oznajmi. Zamierzam si
wysika.
Nie zostaycie zaproszone na to widowisko. Opar si na
ramieniu Loikota i ruszy w stron zagrody dla byda.
40

Gdy wrci, Lusima ju na niego czekaa.

Chod rozkazaa. Pora zacz. Mwic to,
zaprowadzia go do ssiedniej chaty. We wntrzu panowa
mrok,
lecz po chwili oczy przywyky do ciemnoci. Powietrze
wype
nia dym i delikatna mda wo rozkadajcego si ciaa. Manyoro lea na brzuchu na skrze rozcignitej przy ogniu.
Leon podszed do niego i zadra ze strachu. Przyjaciel
wyglda
jak nieboszczyk. Jego skra utracia dawny blask. Bya
matowa
niczym sadza pokrywajca spd kota zawieszonego nad og
niem. Masaj przekrci gow mia zapadnite oczy. Przy
pominay mtne kamienie z dna rzeki. Noga bya silnie opuch
nita. Chat wypenia smrd tej ropy wypywajcej z
rany,
w ktrej tkwi kawaek uamanej strzay.
Kiedy Lusima klasna w donie, wok niej stano
czterech mczyzn. Dwignli nosze z Manyoro i wynieli go
na zewntrz, do zagrody dla byda. Postawili rannego pod
rosncym porodku wysokim drzewem mukuyu. Kiedy
umiecili go w cieniu, Lusima zdja szat i stana nad nim z
odsonitymi piersiami.
Grot strzay nie moe wyj t sam stron, ktr
wszed powiedziaa cicho do Leona. Rana cuchnie.
Czujesz to. Mimo to usunicie strzay nie bdzie atwe.

Jedna z niewolnic podaa jej may n z rkojeci z koci

nosoroca. Druga przyniosa gliniane naczynie na
rzemieniach, w ktrym byy ponce wgle, i zacza nim
porusza nad gow, aby podsyci ogie. Kiedy wgle si
rozjarzyy, postawia naczynie przed swoj pani. Lusima
woya ostrze w pomienie i wolno obracaa, a metal
rozgrza si do czerwonoci. Pniej woya n do innego
naczynia z pynem pachncym podobnie jak ten, ktrym
opatrzya stopy Leona. Ciecz zabulgotaa i zacza parowa,
gdy metal styg.
Pochylia si nad synem z noem w rku. Czterej morani,
ktrzy wynieli go z chaty, uklkli obok dwaj w nogach,
dwaj w gowie Manyoro.
Poka ci, co zrobisz powiedziaa cicho Lusima,
41

gboko w ciele. Popatrzya mu w oczy. Rozumiesz,

synu?
tn wymagao naej twojej siy

Tak, mamo.
Lusima otworzya skrzan torb wiszc u biodra i
wycigna motek cienkiego, biaego sznurka.
Uyjesz tej linki. Wrczya mu motek.
Zrobiam
j z jelit lamparta. Jest bardzo mocna. Nic nie dorwna jej
wytrzymaoci. Ponownie signa do torby i wyja ka
waek grubej skry sonia. Delikatnie rozwara usta
Manyoro,
wsuna skr pomidzy szczki i przymocowaa do gowy
katgutem ze skry impali. Dziki temu nie poamie zbw,
gdy bl stanie si nie do zniesienia wyjania.
Leon skin gow, cho wiedzia, e knebel zaoya
gwnie dlatego, by nie sysze okrzykw blu i wyzwisk
rzucanych pod jej adresem.
Przekrcie go na plecy polecia czterem morani.

Delikatnie. Kiedy obracali Manyoro, pilnowaa, by grot

strzay nie dotkn skry, na ktrej lea ranny. Pniej
wsuna
pod nog dwa kawaki drewna, by nie dotykaa ziemi.
Przytrzymajcie go rozkazaa mczyznom.
Pochylia si nad opuchnit nog i pooya na niej donie.
Ostronie zbadaa przedni cz uda Manyoro, prbujc

wymaca miejsce, w ktrym pod rozpalon, opuchnit skr

utkwi grot. Wojownik drgn niespokojnie, gdy jej palce
wyczuy czubek. Zbliya n, nucc zaklcia. Kiedy
Manyoro podchwyci monotonny refren, jego ciao rozlunio
si i rozlego si ciche pochrapywanie.
Nagle, nie przerywajc pieni, wbia czubek noa w ciao
syna. Manyoro zesztywnia, napinajc wszystkie minie.
Ostrze zgrzytno o metalowy grot i z otwartej rany
wypyna ropa. Lusima odoya n i mocno ucisna
brzegi rozcicia. Ostry koniec strzay wyszed na zewntrz,
odsaniajc pierwsze zadziory.
42

0Podczas ostatniej kampanii Leon widzia bro Nandi,

wic nie by zdumiony tym, e grot ma nietypowy ksztat.
Wykuto g0 7 kawaka elaza gruboci maego palca Lusimy.
tak by wnikn gboko w ogromne cielsko sonia. Nie mia
pojedynczego zadzioru jak strzay, ktrych redniowieczni
angielscy ucznicy uywali do walki z cikozbrojn jazd
francusk. Strzaa bya zakoczona szeregiem cienkich
zadziorw, ktre z atwoci przenikay ciao. Ostry kt
nachylenia wielu zadziorw powodowa, e grotu nie mona
byo wycign t sam drog, ktr wszed.
Obwi go szybko! szepna do Leona.
Zaoy przygotowan wczeniej ptl z katguta poniej
pierwszych zadziorw.
Mam oznajmi, zaciskajc wze.
Trzymajcie go mocno ostrzega morani. Nie po
zwlcie, aby si poruszy lub przekrci, bo zadziory
przetn
sznurek.
Mczyni z caych si trzymali lecego na wznak Masaja.
Cignij przynaglia Leona. Cignij z caej siy,
synu. Wycignij to diabelstwo.
Leon trzykrotnie owin koniec linki wok nadgarstka i
mocno pocign. Lusima znw zacza nuci plemienn
pie, gdy napina sznurek, baczc, aby nie szarpn za
mocno ani nie zahaczy o ostre krawdzie zadziorw.
Stopniowo zacz zwiksza si, lecz grot strzay ani drgn.
Owin koniec linki wok drugiego nadgarstka i ustawi

rce pod odpowiednim ktem. Pocign mocno, ignorujc

ostry bl wywoany przez sznurek wcinajcy si w ciao.
Pod podart koszul ukazay si napite minie. Na szyi
wystpiy yy, twarz poczerwieniaa z wysiku.
Cignij szepna Lusima. Niech Mkuba Mkuba,
najwikszy z bogw, obdarzy si twoje ramiona.
Manyoro zacz si szarpa tak gwatownie, e czwrka
morani utrzymaa go z najwikszym trudem. Mimo knebla
wyda przenikliwy okrzyk blu. Dziko wytrzeszczone,
nabiege
43

krwi oczy wyglday tak, jakby za chwil miay wyskoczy

z oczodow. Strzaa uniosa si w rozdartym, spuchnitym
ciele, lecz zadziory nadal w nim tkwiy.
Cignij przynaglia Leona. Twoja sia
przewysza
si lwa. Masz si M'bogo, wielkiego byka bawou.
Grot drgn. Z cichym odgosem ukaza si drugi rzd
cieniutkich zadziorw, a po nim trzeci. Z rany wystaway
dwa cale ciemnego metalu. Leon odpocz chwil, a
nastpnie zebra siy do ostatniej prby. Zacisn zby i
pocign ponownie. Z ciaa wysun si opornie kolejny
kawaek elaza, a po chwili na zewntrz wypyna na wp
zakrzepa czarna krew i purpurowa ropa. Smrd by tak
obrzydliwy, e nawet Lusima z trudem apaa powietrze.
Najwyraniej pyny zwilyy drzewce, gdy strzaa wysuna
si z rany jak martwy pd w przeraajcej chwili narodzin.
Leon cofn si, ciko dyszc, z przeraeniem spogldajc
na zniszczenia, ktre spowodowa. Rana ziona niczym
otwarte czarne usta, z rozdartego ciaa wypywaa krew i
drzazgi. Manyoro przegryz skr sonia i rozci sobie
wargi zbami. Po brodzie spywaa mu wiea krew. Nadal
gwatownie si szamota i morani musieli uy caej siy, by
go utrzyma.
Trzymaj nog nieruchomo, M'bogo powiedziaa do
Leona. Jedna z dziewczt podaa jej dugi cienki rg
kozioka
skalnego, przypominajcy prymitywny lejek. Kiedy

Lusima
wsuna czubek gboko w ran, Manyoro zacz si
szarpa
ze zdwojon si. Druga z dziewczt przysuna jej tykw
do
warg. Znachorka nabraa do ust pynu, ktry si w niej
znaj
dowa. Kiedy kilka kropel spyno po brodzie, Leon
wyczu
szczypic wo. Lusima przyoya wargi do drugiego
koca
rogu i wtoczya substancj do rodka. Powtrzya t
czynno
parokrotnie. Spieniony pyn wypyn z otwartej rany, wy
pukujc zepsut krew i inne substancje.
Obrcie go polecia morani.
Mimo oporu Manyoro pooyli go na brzuchu, a Leon
przycisn przyjaciela do ziemi caym swoim ciarem.
Lusima
44

wsuna czubek rogu w ran wlotow, a nastpnie wtoczya

wicej naparu do wntrza zaropiaej rany.
Wystarczy rzeka w kocu. Usunam ca
truciz
n Odoya rg, opatrzya ran suchymi zioami i przy
mocowaa opatrunek dugimi pasami ptna.
Manyoro stopniowo przestawa si szamota, a w kocu
pogry si w piczce przypominajcej mier.
Skoczone. Nie mog zrobi nic wicej
powiedzia
a. Teraz wszystko zaley od wyniku starcia bogw jego
przodkw z mrocznymi demonami. Za trzy dni bdziemy znali
rozstrzygnicie. Zaniecie go do chaty. Spojrzaa na
Leona.
Musimy czuwa przy nim na zmian, dodawa mu si w
walce.
Przez nastpne dni dusza Manyoro unosia si w prni.
Czasami by pogrony w tak gboki nie, e Leon musia
przykada ucho do jego piersi, aby sprawdzi, czy oddycha.
Innym razem dysza, szarpa si i krzycza, pocc si i
zgrzytajc zbami w gorczce. Lusima i Leon czuwali przy
nim, przytrzymujc go, gdy zachodzia obawa, e miotany
konwulsjami moe wyrzdzi sobie krzywd. Bezsenne noce
duyy si bez koca. Siedzc przy maym ognisku, wiedli
ciche rozmowy.
Odnosz wraenie, e nie urodzie si na dalekiej wyspie

za morzem jak wikszo twoich towarzyszy, lecz

pochodzisz
z serca Afryki powiedziaa mu kiedy Lusima. Leona
prze
staa dziwi przenikliwo jej spostrzee. Kiedy nie
odpowie
dzia, mwia dalej. Narodzie si hen na pnocy,
nad
brzegami wielkiej rzeki.
Masz racj przytakn. Przyszedem na wiat w Ka
irze, nad brzegami Nilu.
Naleysz do tej ziemi i nigdy jej nie opucisz.
Nawet o tym nie mylaem odpar.
Uja jego rk, zamkna oczy i milczaa przez chwil.
Widz twoj matk rzeka. To mdra kobieta.
Jestecie sobie bardzo bliscy. Nie chciaa, aby j opuci.
45

W oczach Leona pojawi si al.

Widz rwnie twojego ojca. Odszede z jego powodu.
Traktowa mnie jak dziecko, prbowa zmusi do robienia
rzeczy, ktrych nie chciaem. Odmwiem. Czsto si
kcili
my, a to matk smucio.
Jakie mia plany wobec ciebie? spytaa, ale w taki
sposb, jakby znaa odpowied.
Ojciec jest chciwy. Dla niego pienidze s waniejsze
od ony i dzieci. To twardy czowiek, nie lubimy si.
Szanuj
go, cho nie podziwiam. Chcia, abym pracowa razem z
nim,
robi to, co on. Nie byem zainteresowany.
Ucieke z domu?
Nie uciekem. Odszedem.
Czego szukae? zapytaa.
Spojrza na ni w zamyleniu.
Szczerze mwic, sam nie wiem, Lusimo Mamo.
Jeszcze tego nie odkrye?
Potrzsn niepewnie gow. Pniej przypomnia sobie
Ve-rity O'Hearne.
Moe kogo poznaem odpar.
Nie, nie jest to kobieta, o ktrej mylisz. Jest jedn
z wielu.
Skd j znasz? spyta, zanim zdy si powstrzyma,
a po chwili sam udzieli sobie odpowiedzi:

Oczywicie,
bya tam. Wiesz o wielu sprawach.
Zachichotaa i oboje pogryli si w serdecznym, penym
zrozumienia milczeniu. Czu, e czy ich dziwna, niezwykle
bliska wie, jakby bya jego prawdziw matk.
Nie podoba mi si ycie, ktre obecnie prowadz rzek
w kocu. Chocia wczeniej si nad tym nie zastanawia,
wiedzia, e to prawda.
Poniewa jeste onierzem, nie moesz poda za go
sem serca. Musisz wykonywa rozkazy starszych.
Widz, e rozumiesz powiedzia. Nie podoba mi
si, e musz tropi i zabija ludzi, ktrych nie znam.
46
Chciaby, abym wskazaa ci drog, M'bogo?
Ufam ci, potrzebuj twoich wskazwek.
Milczaa tak dugo, e ju mia zamiar przemwi. Nagle
jej gaki oczne tak si odwrciy, e w blasku ognia wida
byo jedynie biaka. Skulona, koysaa si rytmicznie. Po
chwili przemwia, lecz jej gos przybra niskie, monotonne
brzmienie.
Widz dwch mczyzn. aden nie jest twoim ojcem,
lecz kady bdzie dla ciebie znaczy wicej od niego
oznaj
mia. Widz rwnie drog. Bdziesz musia pody
drog
wielkiego siwego ma, ktry nie jest czowiekiem.
Ode

tchna z astmatycznym wistem. Naucz si sekretw

dzikich
zwierzt, a ludzie zaczn ci ceni za wiedz i
zrozumienie.
Bdziesz przebywa w otoczeniu potnych ludzi
sprawujcych
wadz, a oni potraktuj ci jak rwnego sobie. Widz
wiele
kobiet i jedn, ktra kryje wiele. Przybdzie do ciebie na
obokach i podobnie jak one, ukae ci liczne oblicza.
Prze
rwaa, wydajc chrapliwy gos z gbi krtani. Leon z
dreniem
zrozumia, e prbuje przepowiedzie mu przyszo. W
kocu
drgna gwatownie i zamrugaa. Gaki oczne powrciy
do
dawnej pozycji. Spojrza w ciemne renice, gdy utkwia
wzrok
w jego twarzy. Zapamitaj, co ci powiedziaam, synu

rzeka cicho. Wkrtce bdziesz musia dokona

wyboru.
Nie zrozumiaem twoich sw.
We waciwym czasie stan si jasne zapewnia.
Jeli bd ci potrzebna, zawsze mnie tu znajdziesz.
Chocia

nie jestem twoj matk, staam si waniejsza od niej.

Mwisz zagadkami, Mamo odpowiedzia, a Lusima
umiechna si do niego tajemniczo.
Rankiem Manyoro odzyska przytomno, by jednak
bardzo saby i majaczy. Prbowa si podnie, lecz nie
mia siy.
Co si stao? spyta, patrzc na nich zamglonym
wzrokiem. Po chwili rozpozna Lusim. Czy to ty, matko?
Gdzie jestem? Mylaem, e to sen. niem...
47

 Jeste bezpieczny w mojej manyatcie na grze

Lonsonyo wyjania. Wyjlimy strza Nandi z twojej nogi.
Strza? Ach tak, przypominam sobie... Nandi!
Niewolnica podaa mu miseczk z krwi wou i mlekiem.
Wypi chciwie, wylewajc odrobin na piersi. Opad na
posanie, dyszc ciko. Po chwili dostrzeg Leona,
siedzcego w kucki w mrocznej izbie.
Bwana! Tym razem zdoa usi. Cigle jeste
ze mn?
Tak odpowiedzia Leon, podchodzc do niego.
Jak dugo tu jestemy? Ile dni mino od czasu, gdy
opucilimy Niombi?
Siedem.
Przeoeni w Nairobi pomyl, e nie yjesz lub zdezerte
rowae. Chwyci koszul Leona, potrzsajc ni ze
wzburze
niem. Musisz zameldowa si w kwaterze gwnej,
bwana.
Nie powiniene zaniedbywa obowizkw z mojego
powodu.
Wrcimy do Nairobi, gdy odzyskasz siy.
Nie, bwana. Musisz wyruszy natychmiast. Wiem, e
major nie jest twoim przyjacielem. Narobi ci kopotw.
Powi
niene jeszcze dzi wyruszy w drog. Docz do ciebie,
gdy

bd mg.
Manyoro ma racj wtrcia Lusima. Musisz wrci
do swojego dowdcy w Nairobi. Leon straci rachub
czasu
i teraz, zaszokowany i zawstydzony, zda sobie spraw, e
od
trzech tygodni nie mia kontaktu z dowdztwem batalionu.

Loikot odprowadzi ci do torw. wietnie zna te ziemie.

Pj
dziesz razem z nim owiadczya Lusima.
Dobrze przytakn, wstajc. Nie musia przygotowy
wa si do podry. Nie mia broni ani bagau. Na
grzbiecie
wisia mu jedynie postrzpiony mundur khaki.
Lusima daa mu shuk Masajw.
To najlepsza ochrona, jak mog ci da. Bdzie ci
osaniaa przed socem i chodem. Nandi lkaj si
czerwonej
shuki. Uciekaj przed ni nawet lwy.
48
Nawet lwy? Leon stumi miech.
Sam si przekonasz odpowiedziaa z umiechem.
Wyruszyli z Loikotem w cigu godziny od podjcia
decyzji.
W czasie ostatniej pory deszczowej chopak pasa bydo ojca
na pnocy, w okolicy torw kolejowych, i wietnie zna t

ziemi.
Stopy Leona zagoiy si na tyle, e mg woy buty.
Ostronie kutykajc, pody za modym Masajem w stron
wielkiej rwniny rozpocierajcej si w dole. U podna
gry przystan, aby mocniej zawiza sznurwki. Kiedy si
wyprostowa, ujrza posta Lusimy stojcej na krawdzi
urwiska. Pomacha rk na poegnanie, lecz kobieta nie
odwzajemnia jego gestu. Odwrcia si i znikna mu z
oczu.
Przyspieszy kroku, by nady za Loikotem. Chopak
sadzi przed siebie dugimi, pynnymi krokami typowymi dla
swojego ludu. Idc, wygasza uwagi na temat wszystkiego,
co zwrcio jego uwag. Nie pomin niczego, co spostrzegy
jego mode jasne oczy, zdolne wypatrzy ulotny szary ksztat
byka kudu pascego si w gstych ciernistych zarolach
trzysta jardw dalej.
Na rwninie, ktr przemierzali, roio si od przernych
zwierzt. Loikot ignorowa stada maych antylop migajcych
obok nich, wygaszajc uwagi na temat wszystkiego, co
miao znaczenie. Leon, obdarzony talentem do jzykw,
zacz powoli rozumie, o czym chopak trajkocze.
Opuszczajc gr Lonsonyo, nie zabrali prowiantu, wic
Leon by ciekaw, jak sobie poradz. Niepotrzebnie si
martwi. Loikot potrafi im zapewni osobliwie rnorodne
poywienie, od maych ptakw i jajek, przez szaracz i inne
owady, po dzikie owoce i korzenie. Zabi kijem frankolina,

ktry z trzepotem skrzyde wzbi si spod jego stp, i przez

p mili ciga veldem duego warana nilowego, aby w
kocu go zatuc. Miso jaszczurki przypominao smakiem
kurczaka i wystarczyo im
49

na trzy dni, chocia do tego czasu padlin obsiady roje

opalizujcych niebieskich muszek i wylgy si tuste biae
larwy. Co noc spali przy maym ognisku, przykryci shukami
chronicymi przed zimnem. Wyruszali wczesnym rankiem,
kiedy Gwiazda Poranna staa jeszcze wysoko na niebie.
Trzeciego dnia, kiedy soce znajdowao si poniej linii
horyzontu, Loikot stan jak wryty, wskazujc w stron akacji
oddalonej zaledwie
0 pidziesit jardw.
Witaj, zabjco byda! Pozdrawiam ci! zawoa.
Co zobaczye? spyta Leon.
Nie widzisz? Otwrz oczy, M'bogo odrzek, wskazujc
kijem. Dopiero wwczas Leon dostrzeg dwie mae
czarne kpki
w brzowej trawie dzielcej ich od drzewa. Jedna z nich
poruszya si i jego oczom ukaza si ogromny lew
przyczajony
w wysokiej trawie, obserwujcy ich zymi tymi
lepiami.
Kpki okazay si czarnymi koniuszkami jego okrgych
oczu.
Dobry Boe! zawoa, cofajc si o krok.
Loikot si rozemia.
On wie, e jestem Masajem. Ucieknie, jeli mu rozka
. Mwic to, gronie potrzsn kijem. Hej,
staruszku!
Dzie mojej prby wkrtce nadejdzie. Wwczas si

spotkamy
1 zobaczymy, ktry z nas jest lepszy. Mia na myli
rytualn
prb odwagi Masajw. Przed zaliczeniem do grona
mczyzn
i zyskaniem prawa oparcia dzidy o drzwi dziewczyny, ktra
wpada mu w oko, mody morani musia stan twarz w
twarz
z lwem i zabi go assegai o szerokim ostrzu. Drzyj na mj
widok, zodzieju byda. Lkaj si, bo przynios ci mier!
Loikot unis kij, dzierc go jak dzid, i ruszy w kierunku
lwa gibkim, tanecznym krokiem. Leon ze zdumieniem ujrza,
e zwierz szybko wstao, rykno gronie i czmychno w
tra
w. Widziae, M'bogo? zapia dumnie Loikot. Wi
dziae? Simba si mnie boi! Widziae, jak ucieka? Wie, e
jestem morani. Wie, e jestem Masajem.
Ty zwariowany nicponiu! wyszepta, rozluniajc
palce zacinite w pi. Zobaczysz, e nas pore.
50

Rozemia si z ulg, wspominajc sowa Lusimy. Pomyla,

e Masajowie od pokole niestrudzenie polowali na lwy, co
musiao wry si gboko w psychik tych drapienikw,
ktre zaczy uwaa wysok posta odzian w czerwon
peleryn za miertelne niebezpieczestwo.
Loikot skoczy, obrci si wok wasnej osi na znak
zwycistwa i ruszy na pnoc. Kiedy szli, kontynuowa
swoje nauki. Nie zwalniajc kroku, wskaza duy trop i
wyjani, jakie zwierz go pozostawio. Leon by zdumiony
rozlegoci jego wiedzy na temat dziczy i zamieszkujcej j
zwierzyny. Oczywicie atwo byo odgadn, skd chopak j
zdoby gdy tylko nauczy si chodzi, pilnowa trzd
swojego plemienia. Manyoro powiedzia mu, e nawet
najmniejsi pastuszkowie potrafi caymi dniami tropi
zaginione zwierz w najtrudniejszym terenie. W pewnym
momencie Loikot przystan i kocem kija wskaza duy
niewyrany okrgy lad. Gleba bya w tym miejscu
spieczona socem, pokryta kawakami upku i krzemienia.
Leon nigdy nie wypatrzyby tropu samca sonia, ale Loikot
umia odczyta najdrobniejszy szczeg.
Znam go powiedzia. Czsto go widywaem. Ma
taaakie dugie ky... Mwic to, narysowa kresk na
piasku, a nastpnie, po trzech dugich krokach, nakreli
kolejn. To wielki siwy wdz swojego plemienia.
Lusima uya podobnego okrelenia.
Podaj za wielkim siwym mem, ktry nie jest
czowiekiem". Wwczas te sowa go zdumiay, lecz teraz

wiedzia, e mwia o soniu. Rozmyla o przepowiedni,

gdy szli na pomoc. Zawsze fascynowao go polowanie na
dzik zwierzyn. Przeczyta wszystkie ksiki napisane przez
wielkich myliwych, ktre ojciec mia w bibliotece. Z
zapartym tchem ledzi przygody Bakera, Selousa, GordonaCumminga, Cornwallisa Har-risa i pozostaych. Pragnienie
przygody byo jednym z powodw, dla ktrych zacign si
do KSA, chocia ojciec chcia, by podj prac w jego
firmie, a kady rodzaj dziaalnoci niezwizany z
gromadzeniem pienidzy uwaa za obijanie
51

si". Leon sysza, e wysi oficerowie zachcali modszych

do takich mskich zaj jak polowanie. Kapitan Cornwallis
Harris otrzyma roczn przepustk z indyjskiego regimentu,
aby wybra si w podr do Afryki Poudniowej i
zapolowa na niezbadanych pustkowiach. Leon pragn
naladowa swoich bohaterw, lecz do tej pory przey same
rozczarowania.
Od czasu wstpienia do KSA dosta tylko kilka dni
przepustki, by zapolowa na dzik zwierzyn. Major Snell,
jego dowdca, bez namysu odrzuca wszystkie proby.
Jeli wstpujc do wojska, sdzie, e bdziesz
uczest
niczy we wspaniaym safari, bye w wielkim bdzie,
Courtney mawia. Wracaj do swoich obowizkw. Nie chc
wicej sysze takich bredni. W rezultacie udao mu si
upolowa jedynie kilka maych antylop gazeli Granta
i Thomsona (nazywanych te tomi) ktre zabi podczas
patrolu, aby nakarmi swoich askari. Serce w nim zadrao,
gdy ujrza wspaniae zwierzta. Marzy o tym, aby mc na
nie
zapolowa.
By ciekaw, czy wypowiadajc sowa podaj za wielkim
siwym mem", Lusima dawaa do zrozumienia, e powinien
zosta myliwym szukajcym koci soniowej. Interesujca
perspektywa. Pocz stpa radonie za Loikotem,
przekonany, e ycie jest dobre i obiecujce. Wykaza si

odwag podczas pierwszej akcji. Manyoro przey.

Otwieray si przed nim perspektywy nowej kariery. Jakby
tego byo mao, w Nairobi czekaa na niego Verity O'Hearne.
Tak, ycie byo dobre. Bardzo dobre.
Po piciu dniach od opuszczenia gry Lonsonyo Loikot
skierowa si na wschd, ku cianie ryftu i lasom
porastajcym wyyny. Gdy weszli na wzgrza, spojrzeli w
d na pytk dolin rozcigajc si za ich plecami. W
oddali co bysno w wieczornych promieniach soca.
Leon przetar oczy.
Tak, M'bogo rzek Loikot. To wasz elazny w.
Ponad wierzchokami drzew ujrza kby dymu buchajce
z komina parowozu. Z oddali dolecia ponury wist pary.
52

 Tu ci zostawi. W takim miejscu nawet ty nie

zabdzisz oznajmi wyniole Loikot. Musz wraca
do swoich krw.
Leon patrzy z alem, jak chopak odchodzi, gdy
towarzystwo tego energicznego pastuszka sprawio mu
wielk przyjemno. Po chwili porucznik Courtney zacz
schodzi ze wzgrza.
Maszynista oparty o boczne okienko kabiny dostrzeg w
oddali wysok posta stojc przy torach. Po shuce barwy
ochry od razu odgad, e to Masaj. Dopiero gdy pocig si
zbliy, nieznajomy rozpostar szat i maszynista stwierdzi,
e to biay mczyzna w postrzpionych resztkach munduru
khaki. Pocign dwigni hamulca. Koa zapiszczay na
stalowych szynach i maszyna stana w obokach pary.
Major Frederick Snell, oficer dowodzcy trzecim
batalionem pierwszego regimentu Krlewskich Strzelcw
Afrykaskich, nie oderwa oczu od czytanego dokumentu,
kiedy porucznik Leon Courtney wszed pod eskort do jego
gabinetu w kwaterze gwnej jednostki.
Snell by stosunkowo stary jak na swj stopie. Bez
szczeglnych sukcesw uczestniczy w walkach z Mahdim w
Sudanie i wojnie burskiej w Afryce Poudniowej. Niebawem
mia przej na emerytur i obawia si tej chwili. Wojskowa
emerytura pozwoliaby mu na wynajcie skromnego

mieszkania w Brighton lub Bournemouth, ktre do koca

ycia staoby si domem dla niego i jego czterdziestoletniej
ony. Maggie Snell spdzia cae ycie w kwaterach
wojskowych w tropikach, co sprawio, e jej skra staa si
brzowa, usposobienie zgorzkniae, a jzyk city.
Major by czowiekiem niewielkiego wzrostu. Niegdy jasnorude wosy posiwiay i wypady, pozostawiajc po sobie
jedynie rzadki biay pas wok ysej czaszki. Usta mia
szerokie,
53

lecz wargi cienkie. Bkitne wyupiaste, okrge oczy

uzasadniay przydomek, ktry mu nadano Freddie aba".
Wsun fajk midzy zby i zacign si, wydajc gulgoczcy odgos. Skoczy czyta i zmarszczy czoo. Nie
podnoszc wzroku, wyj fajk z ust i postuka ni o cian,
pozostawiajc te plamy nikotyny na pobielonej
powierzchni. Wsun j ponownie do ust i powrci do
studiowania pierwszej strony dokumentu. Przeczyta j
ponownie z namysem, a nastpnie odoy starannie na
biurko i podnis gow.
Wizie! Baczno! warkn starszy sierant
M'fefe
dowodzcy pododdziaem. Leon stukn obcasami o
cementow
podog i wyprostowa si.
Snell spojrza na niego z niesmakiem. Leon zosta
aresztowany trzy dni temu, kiedy stan przed bram kwatery
gwnej batalionu. Od tego czasu na rozkaz majora Snella
przetrzymywano go w karcerze. Nie mg si ogoli ani
zmieni munduru. Strzpy, ktre pozostay z jego ubrania,
lepiy si z brudu i cuchny. Mimo to w jego obecnoci
Snell czu si may. Na odsonitych ramionach i nogach
wida byo lady skalecze spowodowanych przez ciernie.
Jednak nawet w achmanach Leon Courtney pozosta wysoki
i potnie zbudowany, promieniujcy aur naiwnej pewnoci
siebie. Maonka Snella, ktra rzadko wyraaa aprobat dla
czegokolwiek lub kogokolwiek, zauwaya kiedy

nostalgicznie, e mody Courtney jest niezwykle przystojny.

Zawrci tu niejednej w gowie, mwi ci", oznajmia
mowi.
Major pomyla z gorzk ironi, e porucznik na jaki czas
bdzie musia zapomnie o sercowych podbojach. Ju on
tego dopilnuje.
C, Courtney, tym razem przeszede samego siebie
rzek w kocu, uderzajc doni w plik lecych na stole
dokumentw. Ze zdumieniem przeczytaem twj raport.
Tak jest! odpar Leon.
Trudno da temu wiar. Major Snell pokrci go
w. Nawet jak na ciebie wydarzenia, ktre opisae,
wydaj
54

si niewiarygodne. Westchn, lecz mimo ganicego

wyrazu twarzy rozpierao go szczcie. W kocu ten
przemdrzay smarkacz przeholowa. Pragn duej
rozkoszowa si t chwil. Czeka na ni niemal cay rok.
Jestem ciekaw, co powie twj wuj, kiedy przeczyta t
zdumiewajc relacj.
Wuj Leona, pukownik Penrod Ballantyne, by dowdc
regimentu. Cho wiele lat modszy od Snella, zdy znacznie
go przewyszy zasugami. Snell wiedzia, e zanim zmusz
go do przejcia na emerytur, Ballantyne zostanie
awansowany na generaa i obejmie dowdztwo nad pen
dywizj w jakiej przyjemnej czci imperium. Oczywicie,
wkrtce potem otrzyma tytu szlachecki.
Genera sir Penrod Ballantyne! Dobre sobie, pomyla.
Nienawidzi tego czowieka i jego przekltego kuzyna, ktry
przed nim sta. Trudzi si cae ycie, a ludzie pokroju
Ballantyne'a przecigali go bez trudu. C, niewiele mog
zrobi staremu kundlowi, pomyla ponuro, lecz ze
szczeniakiem inna sprawa.
Podrapa si w gow ustnikiem fajki.
Powiedzcie mi, Courtney, czy rozumiecie, dlaczego zaraz
po przybyciu kazaem was wsadzi do paki?
Panie majorze! odkrzykn Leon, wpatrujc si w cia
n nad jego gow.
Na wypadek gdyby wasza odpowied miaa oznacza
Nie rozumiem, panie majorze", omwi wydarzenia,
ktre

opisalicie w swoim raporcie, wskazujc punkty, ktre

wzbu
dziy moje podejrzenia. Macie jakie zastrzeenia?
Nie, panie majorze!
Dzikuj, poruczniku. Szesnastego lipca wyruszylicie
wraz z oddziaem siedmiu ludzi do kwatery dowdcy
regionu
w Niombi, aby chroni tamtejsz placwk przed atakami
zbuntowanych Nandi. Czy tak?
Tak, panie majorze!
Zgodnie z rozkazem opucilicie koszary szesnastego,
lecz dotarlicie do Niombi dopiero dwanacie dni
pniej, cho
drog do Mashi przebylicie kolej. Do Niombi pozostao
wam
55

nie wicej ni sto dwadziecia mil marszu. Wynika z tego, e

pokonywalicie codziennie okoo dziesiciu mil. Snell
podnis wzrok znad raportu. Trudno to okreli
forsownym marszem. Zgodzicie si, poruczniku?
Wyjaniem powd w raporcie. Leon cigle sta na
baczno, wpatrujc si w zabrudzon nikotyn cian
nad
gow majora.
No tak! Natknlicie si na lady duej grupy wojow
nikw Nandi, a nastpnie w niezgbionej mdroci
postano
wilicie zlekceway rozkazy, pody ich tropem i
nawiza
walk, zamiast uda si do Niombi. Czy dobrze was zrozu
miaem?
Tak jest panie majorze!
Wyjanijcie mi, poruczniku, skd wiedzielicie, e s to
lady pozostawione przez wojownikw, a nie myliwych
z in
nego plemienia lub uciekinierw opuszczajcych teren
walk.
Mj sierant zapewni, e to lady wojownikw Nandi.
Przyznalicie mu racj?
Tak jest. Sierant Manyoro jest znakomitym tropicielem.
Zatem spdzilicie sze kolejnych dni na tropieniu mi
tycznych buntownikw?
Oddzia zmierza wprost do stacji misyjnej w Nakuru.

Wszystko wskazywao, e maj zamiar zaatakowa i

zniszczy
osad. Sdziem, e moim obowizkiem jest temu
zapobiec.
Waszym obowizkiem jest wykonywanie rozkazw. Na
wet gdyby byo tak, jak mwicie, nie udao si wam ich
dopa.
Nandi odkryli, e podamy ich tropem, i rozdzielili si
na mniejsze grupki, ginc w buszu. Wwczas
zawrcilimy
i udalimy si do Niombi.
Zgodnie z rozkazem?
Tak jest, panie majorze.
Oczywicie, sierant Manyoro nie moe potwierdzi
waszej wersji wydarze. Mam jedynie wasze sowo
cign
Snell.
Tak jest, panie majorze!
56

 Przejdmy dalej. Major spojrza na raport. Prze

rwalicie pocig i w kocu ruszylicie do Niombi.
Tak jest, panie majorze!
Po dotarciu do borny stwierdzilicie, e w czasie
gdy
wasalicie si po okolicy, dowdca rejonu i jego rodzina
zostali brutalnie zamordowani. Zaraz po tym odkryciu
okazao
si, e lekkomylnie wprowadzilicie swj oddzia w
zasadzk
zastawion przez Nandi. Podkulilicie ogon pod siebie i
uciek
licie, zostawiajc wasnych onierzy na pastw wroga.
- Zaprzeczam! Leon nie potrafi ukry wciekoci.
To niesubordynacja, poruczniku. Snell wypowiedzia
to sowo z luboci, smakujc je w ustach niczym
wyborne
bordo.
Przepraszam, panie majorze. Nie miaem takiego zamiaru.
Zapewniam was, Courtney, e wanie tak to zostanie
odczytane, chocia nie zgadzacie si ze mn w sprawie
oceny
wydarze w Niombi. Czy macie wiadka, ktry
potwierdziby

wasz wersj?
Sieranta Manyoro.
Oczywicie, zapomniaem, e opucilicie Niombi, nio
sc sieranta na plecach, e wyprzedzilicie buntownikw
i dotarlicie z nim na poudnie, w gb ziem Masajw.
Snell
umiechn si szyderczo, nie kryjc zadowolenia. Od
dalilicie si od Nairobi, a nastpnie pozostawilicie go z
jego
matk. Dobre sobie! Major zachichota. Jakie to
wzru
szajce! Zapali fajk i wydmuchn kb dymu.
Oddzia
ratunkowy, ktry wiele dni pniej dotar do borny w
Niombi,
ustali, i wszystkie ciaa naszych ludzi zostay tak
okaleczone,
e nie sposb ich byo zidentyfikowa. Szczeglnie tych,
ktrym obcito gowy. Zostali niemal w caoci poarci
przez
spy i hieny. Sdz, e wasz sierant pozosta wrd nich
zamiast z matk, jak twierdzicie. Przypuszczam, e po
opusz
czeniu miejsca walki czmychnlicie na pustkowie i tam
doszlicie do rwnowagi, nastpnie wrcilicie do
Nairobi z t
bajeczk.

57
Nie, panie majorze. Leon trzs si z gniewu, zacis
kajc pici tak mocno, a pobielay mu knykcie.
Od pocztku okazywalicie pogard dla wojskowej dys
cypliny i przeoonych. Od obowizkw modszego
oficera
wiksze zainteresowanie budziy w was takie bahe
zajcia, jak
gra w polo i polowania na dzik zwierzyn. Bez
wtpienia
uwaacie, e onierskie zajcia s poniej waszej
godnoci.
Co wicej, pogwacilicie obowizujce zasady
przyzwoitoci.
Odgrywalicie rol lubienego Lothario, doprowadzajc
do
wciekoci przyzwoitych obywateli kolonii.
Majorze, nie wiem, czym uzasadnia pan te zarzuty.
Czym uzasadniam? Chcecie dowodw? Oto one. Pewnie
nie wiecie, e podczas waszego pobytu w kraju Masajw
gubernator kolonii uzna za stosowne odesa do Anglii
pewn
mod wdow, aby j przed wami chroni. Caa
spoeczno
Nairobi jest oburzona paskim zachowaniem. Jeste, pan,
nik
czemnym draniem niemajcym szacunku dla niczego i

nikogo.
Odesa?! Twarz Leona poblada pod warstw bru
du. Odesali Verity do domu?
Znacie zatem tosamo tej nieszczsnej istoty! Tak, pani
Verity O'Hearne wrcia do Anglii. Wyjechaa tydzie te
mu. Snell przerwa, pozwalajc, aby Leon oswoi si z
t
wiadomoci. By dumny, e sam powiadomi gubernatora
0 odraajcym romansie. Zawsze uwaa Verity O'Hearne
za
niesamowicie atrakcyjn kobiet. Po mierci jej ma fanta
zjowa, e pocieszy biedn niewiast, opiekujc si ni w a
obie. Spoglda na ni akomie z oddali, gdy siadywaa na
trawniku przed Klubem Osadnikw, pijc herbat z jego on
1 innymi czonkiniami Instytutu Kobiet. Bya taka moda,
uro
cza i wesoa, a siedzca obok Maggie Snell taka stara,
brzydka
i zrzdliwa. Poczu si zdruzgotany, gdy doszy go suchy o
jej
romansie z jednym z modszych oficerw. Pniej wpad we
wcieko. Cnota i reputacja Verity O'Hearne byy
zagroone.
Musia j chroni, wic poszed do gubernatora. C,
Courtney, nie chciabym rozwija tego tematu. Sprawa zostanie

rozstrzygnita przez sd wojskowy. Wasze papiery zostay

przekazane kapitanowi Robertsowi z drugiego batalionu.
Zgodzi si wystpi w roli oskaryciela. Eddy Roberts
by jednym z pupilkw Snella. Bdziesz, pan, sdzony za
dezercj, tchrzostwo, zaniedbanie obowizkw i
niewykonanie rozkazw. Podporucznik Sampson z naszego
batalionu zgodzi si wystpi w roli waszego obrocy.
Wiem, e si przyjanicie, wic nie oczekuj sprzeciwu.
Trudno byo znale trzeciego, aby uzupeni skad.
Oczywicie, nie mog nalee do skadu sdziowskiego,
poniewa bd musia zeznawa w trakcie procesu, a
wikszo oficerw jest w polu i walczy z rebelian-tami. Na
szczcie do portu w Mombasie zawin liniowiec z grup
onierzy z Indii, pyncych na przepustk do Sout-hampton.
Poprosiem pukownika i dwch kapitanw, aby przyjechali
pocigiem z Mombasy do Nairobi i uzupenili skad
sdziowski. Zamelduj si dzi wieczorem o osiemnastej. W
pitek musz wrci do Mombasy, aby kontynuowa podr,
wic rozprawa musi si odby jutro rano. Natychmiast wyl
porucznika Sampsona do waszej kwatery, aby mg z wami
pomwi i przygotowa lini obrony. Jestecie w aosnym
stanie, Cour-tney. Czuj to z daleka. Idcie do siebie, umyjcie
si i stawcie jutro rano przed sdem, aby wysucha aktu
oskarenia.
Prosz o rozmow z pukownikiem Ballantyne'em, pa
nie majorze. Potrzebuj wicej czasu, aby przygotowa
lini

obrony.
Niestety, pukownika nie ma w Nairobi. Dowodzi akcj
odwetow pierwszego batalionu za masakr dokonan
przez
Nandi. Chce wygasi wszystkie ogniska oporu. Nie sdz,
aby
w cigu najbliszych tygodni wrci do Nairobi. Jestem
pe
wien, e po powrocie przychyli si do waszej proby.
Snell
umiechn si chodno. To wszystko. Wyprowadzi
winia!
Stra! Baczno! warkn starszy sierant M'fefe.
W ty zwrot! Naprzd marsz! Prawa, lewa, prawa...
Leon
znalaz si na placu apelowym owietlonym silnymi
promie
niami soca. Stranicy odprowadzili go szybkim krokiem
do

kwater oficerskich. Wszystko dziao si tak szybko, e trudno

mu byo zebra myli.
Leon zajmowa jednoizbowy, kryty strzech domek o
okrgych cianach z cegy muowej, stojcy porodku rzdu
identycznych chat. W kadej mieszka nieonaty oficer. Kiedy
dotarli do drzwi, starszy sierant M'fefe zasalutowa
energicznie i rzek niezgrabnie w jzyku kisuahili:
Przykro mi z powodu tego, co si stao, poruczniku.
Wiem, e nie jest pan tchrzem.
W cigu dwudziestopicioletniej suby nigdy nie kazano
mu aresztowa i trzyma pod stra bezporedniego
przeoonego. Czu si zawstydzony i upokorzony.
Chocia wikszo czonkw kompanii przyjmowaa
wiwatami jego zwycistwa w krykieta i polo, a kiedy
oddawali mu honory, na ich twarzach zawsze pojawia si
skrzcy radoci afrykaski umiech, nie wiedzia, e cieszy
si tak popularnoci wrd prostych onierzy, wic sowa
sieranta doday mu otuchy.
Po pana wyjedzie do jednostki przysza jaka dama.
Kazaa co panu przekaza, bwana rzek pospiesznie,
aby
ukry zakopotanie. Poprosia, abym tego dopilnowa.
Po
oyem pakunek w pokoju przy ku.
Dzikuj, sierancie. Leon by rwnie zakopotany
jak on. Odwrci si i wszed do skromnie urzdzonej
izby.

Znajdowao si w niej elazne oe z moskitier

zawieszon
u krokwi, pka i szafa wykonana ze starej skrzyni. W
pomiesz
czeniu panowaa niezwyka czysto i porzdek.
Niedawno
pobielono ciany, a podoga lnia od pszczelego wosku.
Jego
nieliczne rzeczy osobiste zostay z geometryczn precyzj
uoone na pce zawieszonej nad kiem. Pod
nieobecno
Leona sucy Izmael by rwnie skrupulatny jak zwykle.
Jedyn rzecz, ktra wydawaa si nie na miejscu, bya
duga
skrzana walizka oparta o cian.
Podszed do ka i usiad. Czu, e jest bliski rozpaczy.
Spado na niego jednoczenie tyle nieszcz. Machinalnie
60

sign po walizk przyniesion przez M'fefe i pooy j na kolanach.

Cho wykonana z drogiej skry, bya sfatygowana wskutek licznych
podry, pokryta nalepkami z nazwami parowcw i opatrzona trzema
solidnymi mosinymi zamkami. Klucze przymocowano rzemieniem
do rczki. Otworzy wieko i spojrza ze zdumieniem na jej zawarto.
W wyoonych zielonym suknem wgbieniach spoczyway czci
cikiego sztucera, stempel, oliwiarka i inne akcesoria. Na wewntrznej
stronie wieka widniaa dua ozdobna tabliczka z nazw fabryki, ktra go
wyprodukowaa:
HOLLAND & HOLLAND
Fabryka karabinw, sztucerw i pistoletw
oraz innej broni palnej adowanej odtylcowo.
98 New Bond Street. Londyn W.
Leon zoy sztucer z nabon czci i przesun doni po
naoliwionej, jedwabicie gadkiej kolbie z polerowanego orzecha.
Podnis sztucer i wycelowa w maego gekona, ktry zastyg bez ruchu
na przeciwlegej cianie. Kolba pasowaa idealnie do ramienia, a lufa
uoya si na linii wzroku. Nieruchoma gowa jaszczurki znalaza si w
wyobieniu muszki w ksztacie litery V".
Nie yjesz oznajmi gekonowi i zamia si po raz pierwszy od
czasu powrotu do koszar. Opuci bro i odczyta napis wyryty na lufie.
H&H Royal .470 Nitro Express. Jego wzrok przykua zota owalna
tabliczka wpuszczona w kolb. Wyryto na niej inicjay pierwszego
waciciela: PO'H. Patrick O'Hearne mrukn do siebie.
Wspaniaa bro naleaa do zmarego ma Verity. Pod tabliczk
producenta do wieka z zielonego sukna przyczepiono licik. Starannie
odoy sztucer na poduszk w gowie ka i sign po pismo.
Rozerwa piecz kciukiem i wyj dwie kartki papieru. Na pierwszej
znajdowa si rachunek wystawiony dwudziestego dziewitego sierpnia
tysic dziewiset dziewitego roku.

61

Do wszystkich zainteresowanych.
Niniejszym owiadczam, e sprzedaam sztucer H&H .470 numer
seryjny 1863 porucznikowi Leonowi Court-neyowi, otrzymujc w
zamian zapat wysokoci dwudziestu piciu gwinei. Podpisano:
Verity Abigail O 'Hearne.

Sporzdzajc ten dokument, Verity przekazaa mu sztucer w

taki sposb, aby nikt nie mg zakwestionowa, e jest jego
wasnoci. Zoy rachunek i wsun go do koperty.
Otworzy drug kartk. Licik by pozbawiony daty, pismo
niestaranne i krzywe, w przeciwiestwie do tego, ktrym
sporzdzono rachunek. Na kartce widniay dwa kleksy.
Najwyraniej Verity napisaa go w stanie silnego wzruszenia.
Najdroszy Leonie,
Kiedy przeczytasz te sowa, bd w drodze do Irlandii. Nie
chciaam wyjecha, lecz nie dano mi wyboru. W gbi serca wiem, e
czowiek, ktry wyda mi to polecenie, mia racj i zrobi to dla
mojego dobra. W przyszym roku skocz trzydzieci lat, a Ty masz
zaledwie dziewitnacie i jeste modszym oficerem. Bez wtpienia
kiedy zostaniesz sawnym generaem, odznaczonym wieloma
orderami i otoczonym chwa, ja jednak bd wwczas star kobiet.
Musz wyjecha. Ten dar jest dowodem gorcych uczu, jakimi Ci
darz. yj dalej i zapomnij o mnie. ycz Ci, aby znalaz szczcie
gdzie indziej. Zachowam Ci w mojej pamici tak, jak trzymaam Ci
w swoich ramionach.

List podpisano liter V". Kiedy czyta jej sowa, obraz

zamaza mu si przed oczyma i zacz dysze.
Zanim dotar do ostatniej linijki, usysza delikatne pukanie
do drzwi.

 Kto tam? spyta.

To ja, efendi.
62

Poczekaj chwil, Izmaelu.

Szybko otar oczy wierzchem doni, wsun list pod
poduszk i zapakowa sztucer do futerau.
Wejd, umiowany proroka! zawoa, wsuwajc
sztucer
pod ko.
Izmael, arliwy czonek nadmorskiego ludu Suahili, wszed
do rodka z cynkow bali na gowie.
Witaj w domu, efendi. Przynosisz soce mojemu ser
cu. Mwic to, postawi bali na rodku podogi, a
nastpnie
zacz j napenia wiadrami parujcej wody, ktr
nagrza na
kominku za chat. Kiedy woda wystarczajco ostyga,
Izmael
owin rcznikiem kark Leona, a nastpnie z grzebieniem
i noyczkami stan za nim, obcinajc zapieke od pyu i
soca
wosy. Pracowa zrcznie, a gdy skoczy, cofn si i z
zado
woleniem skin gow. Nastpnie sign po pdzel i
kubek
z pian. Pokry zarose szczecin policzki spienionym
mydem,
naostrzy dug brzytw i poda j swojemu panu. Trzyma
mae rczne lusterko, podczas gdy Leon starannie goli
policzki

i wyciera resztki myda rcznikiem.

Jak wygldam? spyta.
Twoja uroda olepiaby rajskie hurysy, efendi odrzek
powanie Izmael, sprawdzajc palcem wod. Kpiel
gotowa.
Leon cign cuchnce achmany i rzuci pod cian.
Wszed do balii, pograjc si w wodzie z westchnieniem
rozkoszy. Ledwie si w niej mieci, tote musia podcign
nogi pod brod. Izmael wynis na zewntrz podart odzie,
trzymajc j z dala od siebie. Przez otwarte drzwi bez
pukania wszed do rodka Bobby Sampson.
Pikna rzecz dostarcza nieustannej radoci
powiedzia
z nieco innym umiechem. Bobby, rosy, niezgrabny, lecz
przyjanie nastawiony modzieniec, by zaledwie rok starszy
od Leona. Tych dwch najmodszych oficerw w regimencie
poczy wze przyjani, u ktrej podstawy leg instynkt prze
trwania. Przypiecztowali swoj przyja wsplnym
zakupem
rozklekotanego osobowego vauxhalla, ktrego nabyli od
indyj63

skiego hodowcy kawy za trzysta funtw i dziesi szylingw

niemal cae ich oszczdnoci. Pracujc nocami, po
subie, zdoali mu niemal przywrci dawn wietno.
Bobby podszed do ka i opad na materac, ukadajc
donie pod gow. Zaoy nog na nog i zacz
obserwowa gekona, ktry wspi si na krokiew i zawis
wprost nad nim.
Wyglda na to, e wpakowae si w nieze gwno, stary.
Wiesz, e Freddy aba oskara ci o wszelkie moliwe
prze
stpstwa i wykroczenia. Tak si skada, e mam przy
sobie akt
oskarenia. Sign do duej wewntrznej kieszeni
munduru
i wycign zwinity plik papierw. Pomacha nimi w
kierunku
Leona. Znalazem cakiem pikantne szczegy. Jestem
pod
wraeniem twojego zepsucia. Kopot w tym, e dostaem
rozkaz,
aby ci broni. I co? Co?
Na Boga, przesta w kko powtarza co". Doprowa
dzasz mnie do szalestwa.
Bobby zrobi skruszon min.
Wybacz, stary. Prawda jest taka, e nie mam zielonego
pojcia, co robi.
Jeste idiot, Bobby.

 Nic na to nie poradz, tak ju mam natur. Mama

upucia mnie na gow, nie wiedziae? Wrmy do
tematu.
Wiesz, co powinienem zrobi?
Oczarowa sdziw mdroci i erudycj. Leon by
coraz bardziej rozbawiony, gdy obserwowa, jak
obdarzony
przenikliwym umysem Bobby udaje gupka.
Aktualnie odczuwam pewien deficyt wspomnianych przy
miotw przyzna Bobby. Co robimy?
Leon wsta z balii, rozbryzgujc mydliny na podog.
Przyjaciel rzuci mu nad gow zwinity rcznik, ktry Izmael
zostawi w nogach ka.
Zacznijmy od wsplnego przeczytania aktu oskare
nia zasugerowa Leon, wycierajc ciao.
Twarz Bobby'ego pojaniaa.
64

Wspaniay pomys. Zawsze wiedziaem, e jeste ge

niuszem.
Leon nacign spodnie khaki.
Troch mao tu miejsca powiedzia. Przesu
swj
tusty zadek.
Bobby usiad, przybierajc powan min i robic miejsce
przyjacielowi, ktry usadowi si obok niego. Wsplnie
pochylili si nad aktem oskarenia.
Kiedy we wntrzu chaty zrobio si ciemno, Izmael
przynis lamp i zawiesi j na haku. Zaczli studiowa
dokumenty w sabym tawym wietle. W kocu Bobby
przetar oczy i ziewn, a nastpnie wycign zegarek i
energicznie go nakrci.
Mina pnoc, a jutro o dziewitej musimy stawi si
w sdzie. Starczy na dzi. Nawiasem mwic, wiesz,
jakie
wedug mnie masz szans na uniewinnienie?
Nieszczeglnie odpar Leon.
Gdyby zaproponowa mi zakad jeden do tysica, nie
postawibym ndznych dwch pensw. Jeli udaoby si
spro
wadzi sieranta, twoja relacja staaby si bardziej
wiarygodna.
Maa szansa, e zdy przyby jutro przed dziewit.
Manyoro zosta na szczycie gry w kraju Masajw. Setki
mil std.

Rozprawa odbywaa si w kantynie oficerskiej zamienionej

w sal sdow. Trzej sdziowie zasiedli na podium za
wysokim stoem. Poniej ustawiono dwa stoy dla obrocy i
oskaryciela. W maej izbie byo gorco. Na werandzie
wirowa monotonnie duy wiatrak przymocowany do
sznurka, ktry gin w otworze na suficie, za porednictwem
kilku bloczkw czc si z wiatrakiem zawieszonym nad
wysokim sdem. opaty wiatraka wiroway jednostajnie,
poruszajc ciepe powietrze i tworzc iluzj chodu.
Leon, siedzcy obok Bobby'ego Sampsona za stoem obro65

cy, przypatrywa si twarzom mczyzn wchodzcych w

skad zespou orzekajcego. Za tchrzostwo, dezercj i
zaniedbanie obowizkw oraz odmow wykonania rozkazu
mg grozi pluton egzekucyjny. Poczu, jak po ramionach
przechodz mu ciarki. Oficerowie, ktrych mia przed sob,
mieli zdecydowa
0 jego yciu lub mierci.
Patrz im w oczy i mw gono szepn Bobby, za
saniajc wargi notatnikiem. Stary zawsze mi to
powtarza.
Nie wszyscy sdziowie sprawiali wraenie ludzkich i
wspczujcych. Najstarszy rang by pukownik korpusu
indyjskiego, ktry przyby do Nairobi pocigiem z Mombasy.
Wygldao na to, e kiepsko znis podr. Krzywi si,
jakby cierpia na niestrawno. Mia na sobie krzykliwy
mundur jedenastego regimentu Bengalskich Lansjerw,
ulubionej formacji ksicia Walii. Na jego piersi Leon
dostrzeg dwa rzdy baretek. Jego wysokie buty do jazdy
lniy, a chwost jedwabnego turbana opada na rami. Twarz
mia poczerwienia od soca i whisky, oczy ogniste niczym
u lamparta, a czubki wsw, spiczaste
1 nawoskowane.
Przypomina ludoerc zauway cicho Bobby, pod
ajc za wzrokiem Leona. To jego bdziemy musieli
prze
kona, a zapewniam ci, e nie bdzie to atwe.
Panowie, moemy zaczyna? hukn przewodniczcy,

zwracajc chodne, lekko zaczerwienione oczy na

Eddy'ego
Robertsa zasiadajcego za stoem oskaryciela.
Tak, panie pukowniku odrzek Roberts, wstajc
z uszanowaniem. By pupilkiem Snella i wanie dlatego
zosta
wybrany do tej roli.
Przewodniczcy spojrza na obroc.
Jestecie gotowi? spyta. Bobby skoczy na rwne nogi
tak energicznie, e zrzuci starannie uoone kartki na
podog.
Przepraszam, panie pukowniku.
Jestecie gotowi? powtrzy pukownik Wallace do
nonym gosem, ktry w zamknitym pomieszczeniu
grzmia
jak syrena.
66

 Tak, jestem gotw. Bobby spojrza na niego,

przycis
kajc kartki do piersi i rumienic si.
Nie mamy tygodnia na t spraw. Do rzeczy,
modziecze.
Adiutant penicy funkcj sekretarza sdowego odczyta list
zarzutw, a nastpnie Eddy Roberts wsta, by przedstawi
stanowisko oskarenia. By rozluniony, mwi wyranie i
przekonywajco. Sdziowie z uwag wysuchali jego
wystpienia.
Niech mnie szlag, Eddy jest naprawd niezy. Nie s
dzisz? zauway nerwowo Bobby.
Po krtkim wstpie Eddy powoa na pierwszego wiadka
majora Snella. Przedstawi mu akt oskarenia, proszc, by
potwierdzi kady jego szczeg, a nastpnie zapyta o
przebieg suby oskaronego i o to, jak wykonywa swoje
obowizki do czasu, gdy wysano go do Niombi w celu
ochrony tamtejszej borny. Snell by zbyt sprytny, aby
wygosi jednostronn opini i zdradzi swoje uprzedzenia
wobec Leona. Mimo to przedstawi fachow, chodn ocen
w taki sposb, aby zabrzmiaa jak potpienie.
Porucznik Courtney jest zrcznym graczem polo. Jego
pasj s polowania na grub zwierzyn. Zajcia te
pochaniaj
znaczn cz jego czasu, ktry mgby wykorzysta na
uyteczniejsze zajcia.

 Jaki styl ycia prowadzi? Czy wie pan o jakich skan

dalach towarzyskich zwizanych z jego osob?
Bobby skoczy na rwne nogi.
Sprzeciw, Wysoki Sdzie! zawoa. Pytanie oskary
ciela nawizuje do przypuszcze i plotek. Prywatne ycie
mojego
klienta nie ma zwizku z oskareniami, ktre mu
postawiono.
Co wy na to? Pukownik Wallace spojrza przenikliwie
na Eddy'ego Robertsa.
Uwaam, e prawo i charakter oskaronego maj bez
poredni zwizek ze spraw.
Odrzucam sprzeciw. wiadek moe odpowiedzie na
pytanie.
Spytaem... Eddy uda, e zaglda do notatek czy
67

sysza pan o jakim skandalu towarzyskim zwizanym z

osob oskaronego.
Snell tylko na to czeka.
W rzeczy samej, niedawno wydarzy si pewien nie
szczliwy incydent. Oskarony uwid mod dam, wdow.
Jego zachowanie byo tak skandaliczne, e narazio na
szwank
honor regimentu i wywoao zgorszenie miejscowej spoecz
noci. Gubernator kolonii, sir Charles Eliot, musia osobicie
dopilnowa, aby owa dama wrcia do kraju.
Trzej sdziowie spojrzeli zowrogo na Leona. Chocia od
mierci krlowej mino kilka lat, a obyczaje jej syna,
nastpcy tronu, mona byo uzna za swobodne, stare
pokolenie nadal obstawao przy surowych wiktoriaskich
zasadach.
Bobby zapisa co w notatniku, a nastpnie pokaza kartk
Leonowi. Nie bd przepytywa Snella w tej sprawie.
Zgadzasz si?".
Leon niechtnie skin gow.
Po duszej przerwie, ktra miaa na celu skonienie
sdziw do zapamitania tego faktu, Eddy Roberts podnis
grub ksik lec na biurku.
Poznaje pan t ksig, majorze Snell?
Oczywicie, to ksiga rozkazw batalionu.
Eddy otworzy ksig na zaznaczonej stronie i odczyta
fragment, w ktrym rozkazano Leonowi wyruszy na czele
oddziau do Niombi, gdzie mia ochrania tamtejsz born.

Kiedy skoczy, zapyta:

Majorze Snell, czy wyda pan oskaronemu taki rozkaz?
Tak.
Eddy ponownie odczyta tre rozkazu: Jak najszybciej
dotrze do...". Spojrza na Snella.
Jak najszybciej dotrze do" powtrzy. Czy do
kadnie takie byy paskie rozkazy?
Tak.
Oskaronemu zajo to osiem dni. Czy paskim zdaniem
stara si tam dotrze ,jak najszybciej"?
68

 Nie.
. Oskarony jako powd opnienia poda, e w drodze
do Niombi natkn si na lady buntownikw i uzna za swj
obowizek podenie ich tropem. Czy pan si z tym zgadza?
Skde! Mia jak najszybciej dotrze do Niombi, aby
ochrania znajdujce si tam osoby. Taki otrzyma rozkaz.
Czy oskarony mg doj do wniosku, e byy to lady
buntownikw Nandi?
Nie. Mam wtpliwoci, czy lady te zostay pozostawione
przez ludzi. Zwaywszy na fakt, e porucznik Courtney ma
sabo do shikari, polowa, za bardziej prawdopodobne
uwa
am, e zostawio je jakie zwierz, na przykad samiec
sonia,
co podsycio ciekawo porucznika.
Sprzeciw, Wysoki Sdzie! zakwili Bobby. To
domysy wiadka.
Zanim sdzia zdy interweniowa, Eddy uci krtko:
Wycofuj pytanie. By rad, e udao mu si zasia
ziarno wtpliwoci w umysach sdziw. Zwrci si do
Snella,
aby omwi kolejne fragmenty raportu Leona. Oskarony
twierdzi, e wikszo jego ludzi zostaa zabita, a sierant
odnis powan ran, e walczy dzielnie z przewaajcymi
siami wroga i opuci born w Niombi dopiero wwczas,
gdy
zostaa podpalona przez buntownikw. Trzepn palcami

w kartk raportu. Wwczas wzi na plecy rannego

Manyoro
i pod oson dymu wynis na zewntrz. Czy pana zdaniem
brzmi to wiarygodnie?
Snell umiechn si porozumiewawczo.
Sierant Manyoro to duy mczyzna. Ma ponad sze
stp wzrostu.
Tu jest jego karta zdrowia. Sierant ma dokadnie sze
stp trzy i p cala. Bez butw. To potny mczyzna.
Zgadza
si pan?
Absolutnie. Snell skin gow. Oskarony utrzy
muje, e nis go trzydzieci mil i nie zosta schwytany
przez
buntownikw. Potrzsn gow. Wtpi, by nawet
tak
69

silny czowiek, jak porucznik Courtney, by zdolny do takiego

wyczynu.
Co pana zdaniem stao si z sierantem?
Uwaam, e oskarony pozostawi go w Niombi razem
z reszt oddziau, aby samotnie rzuci si do ucieczki.
Sprzeciw! krzykn Bobby, skaczc na rwne no
gi. To przypuszczenia!
Sprzeciw podtrzymany. Sekretarz wykreli to pytanie
i odpowied wiadka odrzek pukownik w turbanie,
spog
ldajc z dezaprobat na Leona.
Eddy Roberts zajrza do swoich notatek.
Wiemy, e oddzia, ktry wyruszy z misj ratunkow,
nie odnalaz ciaa sieranta. Jak pan to wyjani?
Musz was poprawi, poruczniku Roberts. Nie udao si
zidentyfikowa ciaa sieranta. To co innego. Znaleziono
zwoki
w zgliszczach domu, lecz byy zwglone i niemoliwe do
rozpoznania. Pozostae ciaa zostay pozbawione gw
przez
buntownikw lub tak okaleczone przez spy i hieny, e nie
mona ich byo zidentyfikowa. Ciao sieranta Manyoro
mogo
si wrd nich znajdowa.
Sprzeciw, to domysy wiadka rzek znuonym gosem
Bobby.
Podtrzymuj sprzeciw. Prosz trzyma si faktw, ma

jorze.
Snell i jego ulubieniec spojrzeli na siebie, nie kryjc
zadowolenia.
Jeli sierant Manyoro rzeczywicie uciek z Niombi
z pomoc oskaronego, domyla si pan, gdzie moe
obecnie
przebywa? spyta rzeczowym tonem Roberts.
Nie potrafi powiedzie.
Moe w rodzinnej manyatciel U matki, jak oskarony
zezna w swoim raporcie?
Uwaam, e jest to wysoce nieprawdopodobne odpar
Snell. Wtpi, czy jeszcze kiedykolwiek ujrzymy
sieranta.
W tym momencie sdziowie ogosili przerw na lunch, aby
70

spoy zimn piecze z perliczki i wypi lampk szampana

na szerokiej werandzie kantyny oficerskiej, a kiedy wrcili,
Eddy Roberts kontynuowa przesuchiwanie Snella a do
wczesnego popoudnia, kiedy oznajmi przewodniczcemu:
Nie mam wicej pyta. wiadek jest wolny. By
zadowolony z siebie i wcale tego nie ukrywa.
Chcecie przepyta wiadka, poruczniku? zapyta prze
wodniczcy, spogldajc na kieszonkowy zegarek.
Chcia
bym zakoczy rozpraw najpniej do jutra wieczr. W
pitek
wieczorem nasz statek odpywa z Mombasy oznajmi z
tak
min, jakby wyrok ju zapad.
Bobby prbowa zachwia pewnoci siebie Snella, lecz
mia tak mao argumentw, e major odparowa jego atak
pobaliwym, protekcjonalnym tonem, jakby rozmawia z
dzieckiem. Raz lub dwa wymieni porozumiewawcze
spojrzenie z sdziami.
W kocu pukownik ponownie wycign zoty zegarek i
ogosi:
Panowie, na dzi wystarczy. Spotkamy si jutro o dzie
witej powiedzia, prowadzc pozostaych czonkw
skadu
sdziowskiego do baru na tyach kantyny.
Obawiam si, e kiepsko si spisaem wyzna z alem
Bobby, kiedy wyszli na werand. Wszystko zaley od

twoich
jutrzejszych zezna.
Izmael przynis im obiad i dwie butelki piwa z kuchennej
przybudwki przylegajcej do tylnej czci chaty Leona.
Poniewa w izbie nie byo krzese, usiedli na klepisku, bez
apetytu spoywali posiek i omawiali strategi na kolejny
dzie.
Jestem ciekaw, czy damy z Nairobi uznaj, e jeste
dziarski i przystojny, gdy staniesz przy cianie z opask na
oczach rzek Bobby.
Zmiataj std, ponuraku poleci Leon. Musz si
zdrzemn. Jednak sen nie przychodzi. Leon rzuca si
niespokojnie na ku i poci do wczesnych godzin
rannych.
71

W kocu usiad, zapali lamp i wsta, aby pj w bielinie

do latryny znajdujcej si na kocu rzdu chatek. Kiedy
wyszed na zewntrz, omal nie wpad na ma grupk
mczyzn siedzcych na zewntrz. Spojrza na nich
przeraony, wysoko unoszc lamp.
Kim jestecie? spyta gono. Przyjrza si im
uwanie
i stwierdzi, e byo to piciu mw ubranych w masajskie
shuki barwy ochry.
Jeden z nich podnis si na jego widok.
Pilnujemy ci, M'bogo powiedzia, odsaniajc kol
czyki z koci soniowej, ktre lniy w wietle lampy
niemal
tak jasno jak jego zby.
Manyoro! Co tu, u diaba, robisz? niemal krzykn,
czujc, jak narasta w nim rado i ulga.
Przysaa mnie Lusima Mama. Powiedziaa, e mnie
potrzebujesz.
Czemu trwao to tak dugo? spyta Leon, obejmujc
przyjaciela.
Przybyem jak najszybciej dziki pomocy moich bra
ci. Wskaza siedzcych za nim mczyzn. Po dwch
dniach marszu z gry Lonsonyo dotarlimy do bocznicy w
Naro
Moru. Maszynista pozwoli nam usi na dachu i
przywiz
do Nairobi najszybciej, jak si dao.

 Mama miaa suszno. Bardzo potrzebuj twojej pomocy,

bracie.
Lusima Mama nigdy si nie myli odpar beznamitnym
tonem Manyoro. W jakich tarapatach si znalaze?
Ponow
nie wyruszamy na wojn?
Tak odpar Leon. Na wielk wojn! Pitka
Masajw umiechna si z nadziej.
Obudzony ich gosami Izmael przywlk si chwiejnym
krokiem z szaasu za domkiem, aby sprawdzi, co si dzieje.
Czy ci niewierni Masajowie ci niepokoj, efendi?
Mam
ich przegoni? Sucy nie rozpozna sieranta Manyoro
ubranego w strj plemienny.
72

 Nie, Izmaelu. Pobiegnij ile si w nogach do porucznika

Bobby'ego i powiedz, eby przyszed tu czym prdzej. Sta
si cud. Nasze modlitwy zostay wysuchane.
, Allah jest wielki! Jego dobro przekracza wszelkie
pojmowanie! zaintonowa Izmael, a nastpnie dostojnym
truchtem ruszy do chatki Bobby'ego.
Wzywam na wiadka sieranta Manyoro oznajmi
Bobby Sampson dononym, pewnym gosem.
W kantynie oficerskiej zapanowaa cisza. Sdziowie
podnieli wzrok znad notatek, spogldajc z ciekawoci na
Manyoro, ktry wkutyka, wspierajc si na prymitywnych
kulach. Sierant mia na sobie najlepszy mundur i owijacze
na ydkach, cho nie woy butw. Godo regimentu na
czerwonym fezie i wypolerowana klamra pasa lniy niczym
gwiazdy. Za nim wmaszerowa starszy sierant M'fefe,
bezskutecznie prbujc ukry umiech. Zatrzymali si przed
wysokim stoem i zamaszycie zasalutowali sdziom.
Starszy sierant bdzie tumaczy z jzyka kisuahili dla
tych, ktrzy nie znaj tego narzecza wyjani Bob
by. Sierancie, prosz poprosi wiadka o podanie
nazwiska
i stopnia.
Sierant Manyoro z kompanii C trzeciego batalionu
pierwszego regimentu Krlewskich Strzelcw
Afrykaskich
oznajmi dumnie Manyoro.

Na twarzy majora Snella pojawi si wyraz konsternacji.

Dopiero teraz rozpozna Manyoro. Leon sysza kilkakrotnie,
jak powtarza w barze przy trzeciej lub czwartej szklaneczce
whisky: Jak dla mnie, wszystkie te pieprzone czarnuchy
wygldaj tak samo". Obelywe uwagi tego rodzaju byy
typowe dla apodyktycznej i pogardliwej postawy majora.
aden z oficerw nie uyby takiego okrelenia wobec
swoich podkomendnych.
Dobrze si przyjrzyj temu pieprzonemu czarnuchowi,
Froggy, pomyla z radoci Leon.
73

 Wysoki Sdzie, czy wiadek moe zeznawa na

siedz
co? spyta przewodniczcego Bobby. Strzaa Nandi
trafia
go w nog. Jak panowie widz, rana jeszcze si nie zagoia.
Wszyscy zebrani spojrzeli na udo Manyoro owinite
czystym bandaem przez chirurga regimentu. Przez bia
tkanin wida byo wie plam krwi.
Oczywicie przytakn przewodniczcy. Niech
kto
poda mu krzeso.
Oficerowie pochylili si w milczcym oczekiwaniu, a
major Snell i Eddy Roberts zaczli szepta niespokojnie.
Sierancie, czy ten czowiek jest dowdc waszego od
dziau? spyta Bobby, wskazujc siedzcego obok
Leona.
Bwana porucznik to mj oficer.
Czy wraz z nim i jego oddziaem udalicie si do borny
w Niombi?
Tak, bwana porucznik.
Sierancie Manyoro, nie musicie cigle powtarza bwa
na porucznik" zaprotestowa Bobby pynnym kisuahili.
Ndio, bwana porucznik przytakn Manyoro.
Bobby przeszed na angielski, aby sdziowie mogli zro
zumie, o co chodzi.
Czy podczas marszu natrafilicie na podejrzane lady?
Tak, odkrylimy lad pozostawiony przez oddzia zoony

z dwudziestu szeciu wojownikw Nandi. Weszli na teren

Wielkiego Rowu Wschodniego od strony Gelai Lumbwa.
Dwudziestu szeciu? Jestecie pewni?
Tak, bwana porucznik. Manyoro wydawa si uraony
tak oczywistym pytaniem.
Skd wiedzielicie, e to oddzia wojownikw?
Nie byo wrd nich kobiet i dzieci.
Skd wiedzielicie, e byli to Nandi, a nie Masajowie?
Ich stopy s mniejsze od naszych. Te psy chodz inaczej
ni my.
Jak to?
To kary, robi mae kroki. Nie stawiaj najpierw pity
74

i nie odpychaj si palcami jak prawdziwi wojownicy.

Czapi jak brzemienne pawiany.
Jestecie pewni, e bya to grupa wojownikw Nandi?
Tylko gupiec lub dzieciak by temu zaprzeczy.
W jakim kierunku zmierzali?
Do stacji misyjnej w Nakuru.
Czy pomylelicie, e maj zamiar zaatakowa misj?
Nie sdziem, aby mieli zamiar napi si piwa z misjo
narzami odpar wyniole Manyoro, a gdy starszy
sierant
przetumaczy jego sowa, przewodniczcy skadu
sdziow
skiego zachichota. Pozostali umiechnli si i skinli
gowami.
Eddy wyranie spochmurnia.
Powiedzielicie to waszemu porucznikowi? Przedysku
towalicie to z nim?
Oczywicie.
Czy wyda wam rozkaz, aby ruszy za nimi?
Manyoro skin gow.
Szlimy ich ladem przez dwa dni, a zorientowali si,
e s tropieni.
W jaki sposb?
Busz sta si rzadki. Nawet Nandi maj oczy w go
wie wyjani cierpliwie Manyoro.
Czy dowdca wyda wwczas rozkaz przerwania pocigu
i wyruszenia do Niombi? Wiecie, dlaczego nie nawiza

walki
z przeciwnikiem?
Dwudziestu szeciu Nandi rozpierzcho si w dwudziestu
szeciu kierunkach. Mj porucznik nie jest gupcem.
Wiedzia,
e gdybymy szybko biegli i mieli szczcie, moglibymy
zapa
jednego. Wiedzia te, e ich przestraszylimy i e nie
pjd
do Nakuru. Mj bwana ocali misj przed atakiem i nie
chcia
traci wicej czasu.
Przecie stracilicie prawie cztery dni?
Ndio, bwana porucznik.
Jak sytuacj zastalicie po dotarciu do Niombi?
Inny oddzia Nandi napad born. Zamordowali komen75

danta, jego on i dziecko. Zabili dziewczynk dzid, a

mczyzn i kobiet utopili, oddajc im mocz do ust.
Sdziowie pochylili si, suchajc z zapartym tchem, jak z
pomoc Bobby'ego Manyoro opisuje zasadzk Nandi i
rozpaczliw walk, ktra si rozegraa. Manyoro
beznamitnie opowiedzia, jak wycito w pie cay oddzia
oraz jak on i Leon przedarli si do borny i odparli
napastnikw.
Czy podczas walki wasz porucznik zachowywa si jak
mczyzna?
Bi si jak wojownik.
Ilu nieprzyjaci powali?
Widziaem, jak zabi omiu Nandi, mogo by ich jednak
wicej. Miaem pene rce roboty.
Pniej zostalicie ranni. Opowiedzcie, jak to si stao.
Koczya si amunicja, wic wyszlimy, aby zabra j
zabitym askari, ktrzy leeli na placu.
Porucznik Courtney poszed z wami?
Ruszy przodem.
Co si pniej stao?
Jeden z tych psw, Nandi, trafi mnie strza. Dostaem
tutaj. Manyoro podcign szorty khaki, odsaniajc
zaban
daowan nog.
Moglicie biec z tak ran?
Nie.
Jak zdoalicie uciec?

 Kiedy bwana Courtney zobaczy, e upadem, wrci po

mnie. Wnis mnie do borny.
Jestecie duym mczyzn, jakim sposobem tego do
kona?
Jestem duym mczyzn, bo jestem Masajem. Bwana
Courtney to silny czowiek. Masajowie zw go bawoem.
Co si pniej stao?
Manyoro opisa ze szczegami, jak si bronili, dopki
Nandi nie podoyli ognia, zmuszajc ich do wycofania si
pod oson dymu w kierunku plantacji bananw.
76

 Co si wwczas stao?
Kiedy dotarlimy na polan za plantacj, poprosiem,
aby bwana da mi rewolwer i poszed sam.
Zamierzalicie si zabi, poniewa bylicie unierucho
mieni i nie chcielicie, by schwytali was Nandi, a
nastpnie
utopili jak komendanta i jego on?
Wolabym zabi si sam, ni zgin z rk Nandi, wcze
niej jednak zabrabym ze sob kilku otrw przytakn
Manyoro.
Czy wasz oficer odmwi pozostawienia was?
Chcia zanie mnie na plecach do torw kolejowych.
Powiedziaem mu, e to cztery dni marszu w gb
terytorium
Nandi. e roi si tam od zbrojnych oddziaw.
Poinformowaem
go, e manyatta mojej matki ley niecae trzydzieci mil
dalej,
gboko na ziemiach Masajw, i e te parszywe kundle,
Nandi,
nie omiel si pj za nami. Powiedziaem, e jeli
upiera
si, by mnie zabra, powinnimy i w tamt stron.
Zrobi, jak mu poradzilicie?
Tak.
Trzydzieci mil? Dwiga was na plecach trzydzieci mil?

 Moe nawet troch dalej. To silny mczyzna.

Czemu nie zostawi was i nie wrci natychmiast do
Nairobi, kiedy dotarlicie do wioski waszej matki?
Jego stopy byy w strasznym stanie po marszu z Niombi.
Moja matka jest znan uzdrowicielk, ma wielk moc.
Wyle
czya mu stopy swoimi lekami. Bwana Courtney opuci
wiosk,
gdy tylko mg chodzi.
Bobby przerwa i spojrza na trzech sdziw, a nastpnie
spyta:
Sierancie Manyoro, co pan czuje do porucznika
Courtneya?
Manyoro odpowiedzia ze spokojn godnoci:
Bwana i ja jestemy brami, pynie w nas krew wojow
nikw.
Dzikuj wam, sierancie. Nie mam wicej pyta.
77

Sal przeszed szmer podziwu. Pukownik Wallace

podnis gow:
Kapitanie Roberts, chcecie zada jakie pytania temu
czowiekowi?
Eddy naradzi si pospiesznie z majorem Snellem, a
nastpnie wsta z ociganiem.
Nie, panie pukowniku. Nie mam adnych pyta.
Macie innych wiadkw? Chcecie powoa na wiadka
waszego klienta, poruczniku Sampson? spyta
pukownik
Wallace, wycigajc zegarek i spogldajc na niego
znaczco.
Skoro Wysoki Sd nalega, powoam porucznika
Courtneya.
Prawie skoczyem i nie zabior Wysokiemu Sdowi
wiele czasu.
Z radoci to sysz. Prosz kontynuowa.
Kiedy Leon wsta, Bobby poda mu plik kartek i zapyta:
Poruczniku Courtney, czy to wasz oficjalny raport z
wy
prawy do Niombi, ktry przekazalicie przeoonemu?
Leon przejrza dokument.
Tak, to mj raport.
Czy jest w nim co, co chcielibycie odwoa? A moe
pragnlibycie co doda?
Nie.
Czy potwierdza pan pod przysig, e raport ten jest

prawdziwy w kadym szczegle?

Tak.
Bobby odebra mu kartki i pooy raport na stole przed
sdziami.
Chciabym, aby doczy go do dowodw w sprawie.
Ju to uczyniono odrzek cierpko pukownik. Wszy
scy si z nim zapoznalimy. Prosz zada pytania
wiadkowi
i skoczmy z tym wreszcie.
Obrona nie ma wicej pyta, Wysoki Sdzie.
Doskonale. Pukownik sprawia wraenie mile za
skoczonego. Nie spodziewa si, e wystpienie
Bobby'ego
bdzie tak krtkie. Spojrza z grymasem niezadowolenia
na
Eddy'ego. Chcecie zada jakie pytania wiadkowi?
78
Nie, panie pukowniku. Nie mam pyta do oskaronego.
Doskonale. Wallace umiechn si po raz pierw
szy. wiadek moe usi. Oskaryciel wygosi teraz
mow
kocow.
Eddy podnis si, udajc pewno siebie, ktrej mu
wyranie brakowao.
Chciabym zwrci uwag Wysokiego Sdu na raport
oskaronego oraz zeznania sieranta Manyoro. Oba rda
potwierdzaj, e oskarony rozmylnie zignorowa rozkaz i

nie
wyruszy bezzwocznie do placwki w Niombi, tylko ciga
oddzia Nandi rzekomo zdajcy w kierunku misji w
Nakuru.
Oskarony przyzna si do winy polegajcej na odmowie wy
konania rozkazu dowdcy w obliczu wroga. Nie ma co do
tego
adnych wtpliwoci.
Roberts przerwa na chwil, by zebra myli, a nastpnie
wzi gboki oddech, jakby mia zamiar da nurka w
lodowat wod.
Co do sualczego potwierdzenia pniejszego postpo
wania oskaronego, dostarczonego przez sieranta
Manyoro,
chciabym zwrci uwag Wysokiego Sdu na dziecinne,
emo
cjonalne twierdzenie, jakoby on i oskarony s brami i
pynie
w nich krew wojownikw". Pukownik Wallace
zmarszczy
brwi, a pozostali sdziowie poruszyli si nerwowo na
krzesach.
Eddy nie spodziewa si takiej reakcji, wic szybko
doda:
Uwaam, e wiadek zosta urobiony przez obron i e
jest
cakowicie ulegy oskaronemu.

 Kapitanie Roberts, sugeruje pan, e wiadek sam po

strzeli si z uku, aby ukry tchrzostwo swojego dowd
cy? spyta pukownik Wallace.
Obecni na sali wybuchli miechem, a Eddy usiad niepyszny.
Cisza, panowie! upomnia zebranych adiutant.
Nie macie nic do dodania, kapitanie? Skoczylicie?
zapyta Wallace.
Tak, Wysoki Sdzie.
Poruczniku Sampson, chcecie si ustosunkowa do tego
zarzutu?
79

Bobby wsta.
Odrzucamy nie tylko tre zarzutu, lecz czujemy si
uraeni zniewaeniem sieranta Manyoro przez
oskaryciela,
ktry poda w wtpliwo jego uczciwo. Jestemy
pewni, e
Wysoki Sd przyjmie zeznania prawdomwnego,
dzielnego
i lojalnego onierza. Jego pena powicenia suba i
szacunek,
ktry okazuje oficerom, to fundament armii brytyjskiej.
Spojrza na kadego z sdziw i zakoczy: Panowie,
obrona
nie ma nic wicej do dodania.
Sd ogasza przerw w celu uzgodnienia werdyktu.
Wallace powsta i pgosem oznajmi dwm pozostaym:

Panowie, wyglda na to, e zdymy na statek.

Fundament armii brytyjskiej szepn Eddy'emu Leon,
gdy wychodzili z sali. Mistrzowskie posunicie.
Prawda, e zgrabnie powiedziane?
Postawi ci piwo?
Nie obra si.
Godzin pniej pukownik Wallace zasiad za wysokim
stoem, ukadajc przed sob papiery. Gono odchrzkn i
rozpocz:

 Zanim ogosz wyrok, chciabym oznajmi, e

sdziowie
s pod duym wraeniem postawy i zezna sieranta
Manyoro.
Uznalimy go za wiarygodnego, prawdomwnego, lojalnego
i dzielnego onierza. Bobby rozpromieni si, syszc, e
pukownik zacytowa jego sowa. Prosz o doczenie tej
opinii do akt suby sieranta Manyoro.
Wallace obrci si na krzele i spojrza na Leona.
Oto werdykt sdu. Uznalimy, e oskarony nie jest
winny
tchrzostwa, niewykonania rozkazu i dezercji. Przy stole
obrony da si sysze szmer ulgi. Bobby trci ukradkiem
kolano Leona, a Wallace kontynuowa surowym tonem:
Chocia sd rozumie i podziela pragnienie oskaronego
nawi
zania walki z nieprzyjacielem, co naley do tradycji armii
80

brytyjskiej, uznajemy, e podejmujc pocig i nie wykonujc

rozkazu niezwocznego wyruszenia do placwki w Niombi,
dopuci si pogwacenia prawa wojennego, ktre nakazuje
absolutne posuszestwo dowdcy. Nie mamy wyboru i
musimy uzna go za winnego niewykonania pisemnego
rozkazu wyszego oficera.
Bobby i Leon spogldali z konsternacj na pukownika, a
Snell skrzyowa rce na piersi, wykrzywiajc usta w
szerokim umiechu.
Ogosz teraz wyrok. Oskarony, prosz wsta.
Leon
stan na baczno, stukajc obcasami i wbijajc wzrok w
cian
nad gow Wallace'a. Notatka o niesubordynacji zostanie
wpisana do akt oskaronego. Po zakoczeniu rozprawy oskar
ony zostanie uwolniony i bezzwocznie przystpi do
penienia
suby, majc wszelkie prawa i obowizki przysugujce
jego
stopniowi. Boe, chro krla! Ogaszam zakoczenie rozpra
wy. Wallace powsta, skoni si zebranym i na czele pozo
staych sdziw ruszy w kierunku baru. Pora na
naparsteczek
przed odjazdem. Zamwi whisky, a wy?
Kiedy Leon i Bobby ruszyli do drzwi, sala sdowa
powrcia do dawnej roli kantyny oficerskiej. Podeszli do
stou, przy ktrym siedzia Snell. Major wsta, wkadajc

czapk i zmuszajc ich, by zasalutowali. Jasnobkitne

wybauszone oczy i zacinite wargi nadaway mu raczej
wygld jadowitej ropuchy ni aby. Leon odda honory po
duszej chwili.
Jutro rano bd mia dla was nowe rozkazy, Courtney.
Prosz stawi si u mnie punktualnie o smej warkn.
Wtpi, czy zyskae sobie w majorze dozgonnego przyja
ciela mrukn Bobby, kiedy szli placem apelowym
spieczonym
socem. Nie przestanie uprzykrza ci ycia. Pewnie
wyle ci
gdzie daleko na pieszy patrol, nad jezioro Natron lub w
inne
miejsce zapomniane przez Boga. Nie bdziemy ci
oglda przez
miesic, w kadym razie przynajmniej lepiej poznasz kraj.
Askari Leona skupili si wok niego, skadajc gratulacje.
Jambo, bwana. Witamy z powrotem.
81

 Zostao ci na szczcie kilku przyjaci pocieszy go

Bobby. Bd mg uywa naszego gruchota, gdy
znajdziesz si w dziczy?
Kilka miesicy pniej dwaj jedcy jechali strzemi w
strzemi brzegiem rzeki Athi. Z tyu podali sucy,
prowadzc luzaki. Jedcy mieli na gowach mikkie
kapelusze z szerokim rondem. Luno trzymali lejce. Przed
nimi a po horyzont rozcigaa si szeroka rwnina Athi, na
ktrej pasy si stada zebr, strusie, impale i antylopy gnu.
Para yraf spojrzaa na nich z gry wielkimi czarnymi
oczami, gdy mijali je w odlegoci nie wikszej od stu
krokw.
Duej tego nie znios powiedzia Leon, zwracajc
si do wuja, ktrego darzy ogromn sympati. Bd
musia
prosi o przeniesienie do innego regimentu.
Wtpi, by ktokolwiek chcia ci przyj. Masz du
plam w aktach odrzek pukownik Penrod Ballantyne
do
wodzcy pierwszym regimentem Krlewskich Strzelcw
Afry
kaskich. Co by powiedzia na Indie? Mgbym
szepn
o tobie swko kilku przyjacioom, ktrzy suyli ze mn
w Afryce Poudniowej sondowa Penrod.
Dzikuj, ale nie opuszcz Afryki. Czowiek, ktry uro

dzi si nad brzegiem Nilu, nigdy nie zdoa zerwa

wizw
czcych go z t ziemi.
Penrod skin gow. Oczekiwa takiej odpowiedzi.
Wycign z grnej kieszeni munduru srebrn papieronic i
wsun do ust papierosa, a nastpnie poczstowa Leona.
Dzikuj. Nie pal. Zanim pukownik zatrzasn
wieczko, Leon zdy przeczyta napis wyryty na
wewntrznej
stronie: Ukochanemu Twopence'owi z okazji
pidziesitych
urodzin, kochajca Saffron". Ciotka Saffron miaa
ekscentrycz
ne poczucie humoru. Pocztkowo zwracaa si do ma
Penny,
lecz po wielu latach maestwa uznaa, e jego warto
ulega
podwojeniu i ochrzcia go mianem Twopence'a.
82

 Jeli nikt mnie nie zechce, bd musia zoy

rezygnacj.
Straciem niemal trzy lata, wczc si po pustkowiu. Major
Snell zadba, abym niczego nie osign. Duej tego nie
znios.
Penrod zaduma si nad jego sowami, lecz zanim zdy
odpowiedzie, jego uwag zwrci ruch przy brzegu. Z
gstych nadrzecznych zaroli wyoni si guziec.
Zakrzywione biae ky niemal stykay si nad komicznie
brzydkim bem ozdobionym czarnymi zgrubieniami, ktrym
zwierz zawdziczao nazw. Sztywny ogon stercza w gr
niczym linijka.
Naprzd! krzykn Penrod, spinajc klacz pitami.

Huzia!
Leon ruszy za nim, pochylajc si na karku konika do gry
w polo i chwytajc silniej drug myliwsk dzid.
To ogromne zwierz! Spjrz na ky! Na niego, wuju!
Klacz Penroda biega lekko, byskawicznie zbliajc si do
zdobyczy, a gniady waach Leona sadzi tu za ni. Guziec
usysza ttent, przystan i obejrza si. Ze zdumieniem
spojrza na pdzce konie, a nastpnie wykona obrt i puci
si przed siebie, wzbijajc oboki kurzu uderzeniami maych
ostrych kopyt. Nie mg jednak przecign klaczy
pukownika.
Penrod wychyli si w siodle, mierzc dzid w wyysiaa
skr pomidzy wystajcymi opatkami zwierzcia.

 Dgnij go, Twopence! W ferworze pocigu Leon uy

okrelenia zarezerwowanego wycznie dla ciotki, lecz
Penrod
najwyraniej tego nie usysza. Czubek dzidy siga
niemal
kbu zwierzcia. W ostatniej chwili guziec zmieni
kierunek
i czmychn pod nogami klaczy. Nawet wierzchowiec
pukow
nika, nauczony biec zwinnie za podskakujc pik polo,
nie
mg przewidzie tego manewru i min zdobycz. Dzida
musn
a tward skr dzika, nie ranic go jednak. Penrod
cign
lejce, ostro skrcajc konia. Podniecona pocigiem klacz
wierz
gna i zagryza wdzido, ypic dziko lepiami.
Wykonaj zwrot, zotko! Ostry zwrot i naprzd! zawoa
Penrod, spinajc klacz ostrogami. Wierzchowiec wykona
obrt,
szykujc si do kolejnego natarcia, lecz Leon przeci im
tor.
83

Jego waach bieg tu za gucem. Kiedy si zrwnali,

zwierz wykonao skrt, zawrcio i rozpaczliwie
przyspieszyo. Zatoczyli koo. Penrod mia si, wykrzykujc
rady. Dopd go! Uwaaj na ky! Byby ci trafi!
Guziec znalaz si po lewej stronie Leona i niemal dopad
zaroli, z ktrych si wyoni, lecz porucznik stan w
strzemionach, zrcznie przerzuci dzid do drugiej rki i wbi
mu ostrze midzy opatki. Stal przeszya serce. Leon
pozostawi dzid w ciele zdychajcego zwierzcia, by nie
urazi nadgarstka, kiedy waach przeskakiwa nad zdobycz.
Jasn stal i drzewce pokrya posoka. Guziec kwikn i ugi
przednie nogi. Zwierz upado na ryj, przewrcio si na
bok, trzykrotnie wierzgno tylnymi nogami i wyziono
ducha.
Dobra robota! Pikne trofeum! zawoa Penrod, za
trzymujc klacz obok Leona. Rozemiali si, ciko dy
szc. Jak mnie nazwae przed minut?
Przepraszam, wuju. Wymkno mi si pod wpywem
chwili.
Uwaaj, co mwisz, ty zuchway smarkaczu. Nic dziw
nego, e podpade abie Snellowi. W gbi serca go
rozumiem
i popieram.
Chce si pi od tej roboty. Co, wuju, powiesz na filiank
herbaty? Leon gadko zmieni temat.
Izmael zauway, e ruszyli za zwierzyn, wic zatrzyma
wz w cieniu i rozpali ognisko.

 Te mi przeprosiny! Twopence! Ach, to nowe pokole

nie mrukn pod nosem Penrod.
Kiedy zsiedli z koni, woda w czajniku ju si gotowaa.
Trzy yeczki cukru i odrobin imbiru, Izmaelu poleci
Penrod, siadajc w cieniu na jednym z obozowych krzese
z grubego ptna.
Nie spodobaoby si to waszej szanownej i wielce czci
godnej maonce, efendi.
Moja szanowna i wielce czcigodna maonka bawi w Ka
irze. Nie bdzie braa udziau w podwieczorku
przypomnia
84

Ballantyne, sigajc po talerzyk z biszkoptami, ktry ustawi

przed nim Izmael. Zjad z przyjemnoci, popi herbat i
wygadzi wsy. Skoro nie wyjedziesz do Indii, co masz
zamiar robi po przejciu do cywila?
Moje miejsce jest w Afryce odpar Leon, popijajc
herbat. Pomylaem, e mgbym si zaj
polowaniem na
sonie rzek w zamyleniu.
Polowaniem na sonie? powtrzy z niedowierzaniem
Penrod. A c to za zawd? Chcesz y jak Selous i
Bell?
Zawsze mnie to fascynowao, od czasu gdy przeczytaem
ksiki o ich przygodach.
Romantyczne bzdury! Spnie si trzydzieci lat. Selous
i Bell mieli dla siebie ca Afryk. Jechali, dokd chcieli,
i robili
to, na co mieli ochot. yjemy w nowoczesnych czasach.
Sytuacja ulega zmianie. Wszdzie s teraz drogi i linie
kole
jowe. aden afrykaski kraj nie daje dzi nieograniczonej
licencji na zabijanie tych olbrzymich zwierzt. Stare
dobre
czasy miny. Tak czy owak byo to twarde, cikie ycie,
pene niebezpieczestw i samotnoci. Wieczne wasanie
si
po pustkowiu w pojedynk bez nikogo, z kim mona by po
mwi w ludzkim jzyku. Wybij to sobie z gowy.

Leon poczu si przygnbiony tymi sowami. Utkwi wzrok

w filiance, gdy Penrod wyj papieronic i zapali
kolejnego papierosa.
Nie wiem, co bd robi rzek w kocu.
Uszy do gry, chopcze. Pukownik przybra yczliw
szy ton. Chcesz zosta myliwym? C, kilku ludzi
cakiem
niele sobie radzi w tym fachu. Najmuj si w charakterze
przewodnikw turystom, ktrzy przyjedaj do Afryki na
safari. Bogaczom z Europy i Ameryki, czonkom rodzin
krlew
skich, arystokratom i milionerom, ktrzy gotowi s
zapaci
fortun za ustrzelenie jednego czy dwch soni. W naszych
czasach polowanie na grubego zwierza to ulubiona
rozrywka
mietanki towarzyskiej.
Biali myliwi? Jak Tarlton i Cunninghame? Twarz
85

Leona pojaniaa. To musi by cudowne ycie! Po

chwili ponownie spochmurnia. Jak zacz? Nie mam
pienidzy, a nie poprosz ojca o pomoc. Wymiaby mnie.
Nie mam adnych kontaktw. Czemu ksita i magnaci
przemysowi mieliby przyjeda z Europy, aby ze mn
polowa?
Przedstawi ci pewnemu czowiekowi. Moe zdoa ci
pomc.
Kiedy?
Jutro. Ma baz wypadow niedaleko Nairobi.
Major Snell da mi rozkaz wyruszenia z patrolem do
jeziora Turkana. Mam zbada teren i zbudowa fort.
Turkana?! prychn Penrod. Na c nam fort w tej
okolicy?
Bawi si moim kosztem. Kiedy przesyam mu raporty,
o ktre prosi, odsya je z kliwymi uwagami na
marginesie.
Zamieni z nim swko. Poprosz, aby zwolni ci na
krtko, mwic, e masz do wykonania specjalne zadanie.
Dzikuj, wuju. Bardzo dzikuj.
Wyjechali przez bram jednostki i ruszyli gwn ulic
Nairobi. Chocia by wczesny ranek, na gocicu panowa
zgiek i tok jak w miasteczku ogarnitym gorczk zota. Sir
Charles, gubernator kolonii, zachca osadnikw ze starego
kraju, aby przyjedali i zapuszczali tu korzenie, za
symboliczn zapat oddajc tysice akrw ziemi. Przybysze

tumnie napywali. Drog niemal zatarasoway wysokie wozy

ze skromnym dobytkiem i aonie wygldajcymi rodzinami
wyruszajcymi w podr, by obj w posiadanie parcele na
pustkowiu. Ich ladem podali indyjscy, goascy i ydowscy
handlarze oraz sklepikarze. Wykonane z cegy muowej
sklepy wznosiy si wzdu drogi, a rcznie malowane szyldy
informoway, e mona w nich kupi wszystko od szampana i
dynamitu po kilofy, szpadle i naboje do dubeltwki.
Penrod i Leon przeciskali si midzy wozami zaprzonymi
86

w woy i osy. Przed hotelem Norfolk pukownik zatrzyma

konia, aby pozdrowi niewielkiego czowieka w tropikalnym
hemie, ktry przysiad jak elf w amerykanie zaprzonym w
dwie zebry Burchella.
Dzie dobry panu zasalutowa.
Mczyzna poprawi okulary w stalowej oprawce
umieszczone na czubku nosa.
Witam, pukowniku. Mio ci widzie. Dokd to?
Z wizyt do Percy'ego Phillipsa.
Stary poczciwy Percy. Pokiwa gow. Mj wielki
przyjaciel. Polowalimy razem przez rok, po moim
przyjedzie
z Anglii. Spdzilimy ze sob sze miesicy, dotarlimy
na
pnoc, do Sudanu. Wytropi dla mnie dwa ogromne
sonie.
Uroczy czowiek. Nauczy mnie wszystkiego, co wiem o
po
lowaniu na grubego zwierza.
A wiesz niemao. Trofea, ktre zdobye, polujc sztucerem pisetsiedemdziesitksidemk, s niemal tak
legen
darne jak jego.
Jeste niezwykle uprzejmy, cho wyczuwam nut prze
sady w twojej pochwale. Spojrza na Leona jasnymi,
przenik
liwymi oczami. Kim jest ten modzieniec? spyta.

 Pozwl, e przedstawi ci siostrzeca mojej ony. Porucz

nik Leon Courtney, a to, chopcze, lord Delamere.
Czuj si zaszczycony, mogc pana pozna, lordzie.
Syszaem o panu. Oczy Delamere'a bysny z roz
bawienia.
Najwyraniej nie wyznawa rwnie surowych zasad, jak
pozostali czonkowie lokalnej mietanki towarzyskiej.
Domylajc si, e nastpna uwaga bdzie dotyczya Verity
O'Hearne, Leon doda pospiesznie:
C za wspaniae zwierzta.
Sam je schwytaem i wyuczyem. Delamere rzuci
mu ponownie przenikliwe spojrzenie i zwrci si do
Ballantyne'a. Pomyla, e wie, dlaczego tak zawrci w gowie
modej
Verity i dlaczego wszystkie stare kwoki zaniosy si
zazdrosnym
87

gdakaniem. Modzieniec by odpowiedzi na modlitwy

dziewczyny.
Dotkn pejczem krawdzi hemu.
ycz miego dnia, pukowniku. Prosz przekaza Percy'emu wyrazy uszanowania. Smagn zebry pejczem i
od
jecha.
Lord Delamere by kiedy wielkim shikari, a teraz sta
si namitnym opiekunem dzikiej zwierzyny wyjani
Penrod. Ma ponad sto tysicy akrw ziemi w Soysambu,
po
zachodniej stronie Wielkiego Rowu Wschodniego, ktr
za
mieni w rezerwat. Dzierawi swoje rodzinne majtki w
Anglii,
przeznaczajc na rezerwat kady grosz. Wszyscy wielcy
my
liwi tacy s. Kiedy zmczy ich zabijanie, staj si
arliwymi
obrocami swojej niedawnej zdobyczy. Wyjechali z
miasta
i ruszyli wzdu Ngong Hills, a ich oczom ukazao si
rozlege
obozowisko. Namioty, chatki z trawy i mae domki
wznosiy
si bezadnie pod drzewami.

 To obz Percy'ego, Tandala. W jzyku suahili tandala

oznaczaa kudu wielkie. Przywozi klientw pocigiem
z wy
brzea i wyrusza std na safari pieszo, konno lub wozami
zaprzonymi w woy. Jechali wzniesieniem, zanim
jednak
dotarli do gwnego obozowiska, natknli si na szaasy,
w kt
rych preparowano i konserwowano myliwskie trofea. Na
grnych gaziach drzew przysiady spy i marabuty.
Smrd
suszcych si skr i bw upolowanej zwierzyny by przy
taczajcy.
cignli lejce, obserwujc dwch starcw z plemienia
Ndo-robo, oprawiajcych toporkami wie czaszk sonia.
Odrbywali kawaki koci, by odsoni korzenie ciosw.
Kiedy patrzyli, jeden z mczyzn wyj zb z kanau. Chude
nogi staruszkw zachwiay si pod jego ciarem.
Bezskutecznie prbowali uoy potny cios na ptnie
zawieszonym na haku wagi. Leon zeskoczy z sioda i
uwolni ich od ciaru, a nastpnie bez trudu uoy trofeum
na ptnie. Waga koci soniowej sprawia, e wskazwka
wykonaa p obrotu.

 Dzikujemy za pomoc, modziecze.

Leon si odwrci. Tu za nim sta wysoki mczyzna o
rysach rzymskiego patrycjusza. Krtka, starannie przycita
broda bya poprzetykana siwizn, a jasnoniebieskie oczy
przepenia spokj. Courtney nie mia wtpliwoci, kto to
taki. Wiedzia, e w jzyku suahili Percy'ego Phillipsa
nazywano Bwana Samawati, Mem o oczach barwy
nieba".
Witaj, Percy! zawoa Penrod, potwierdzajc jego
przypuszczenia. Pukownik podjecha do nich i zsiad z
konia.
Penrod! wietnie wygldasz. Ucisnli sobie donie.
Ty rwnie, Percy. Od ostatniego razu prawie si nie
postarzae.
Pewnie chcesz mnie prosi o przysug. Czy to siost
rzeniec twojej ony? spyta, nie czekajc na
odpowied.
Co sdzisz o tym kle, modziecze?
Wspaniay. Nigdy wczeniej takiego nie widziaem.
Sto dwadziecia dwa funty. Percy odczyta wag
i umiechn si. Najwikszy kie, jaki udao mi si
zdoby
od wielu lat. Mao ju takich zwierzt. Skin gow z
za
dowoleniem. Zbyt dobry, jak na aosnego
poudniowca,
ktry go ustrzeli. Bezczelny dra. Skary si, e zosta

le
obsuony za ndznych piset funtw. Nie chcia zapaci
po
zakoczeniu safari. Musiaem odby z nim powan
rozmo
w. Delikatnie dmuchn na zranione knykcie prawej
pici,
a nastpnie zwrci si do Penroda. Kazaem
kucharzowi
upiec dla ciebie imbirowe ciasteczka. Wiem, e za nimi
prze
padasz. Wzi pukownika pod rami i lekko utykajc,
zaprowadzi do duego namiotu porodku obozu, ktry
peni
funkcj kantyny.
Jak zrani si pan w nog? spyta Leon, podajc
za nimi.
Percy si rozemia.
Nadepn na ni wielki stary baw. Trzydzieci lat
temu,
kiedy byem jeszcze todziobem. Nigdy nie zapomn tej
lekcji.
89

Percy i Penrod usadowili si na skadanych krzesach pod

po namiotu kantyny, przekazujc sobie najwiesze nowinki
0 wsplnych znajomych i zapoznajc si z aktualn
sytuacj
w kolonii. W tym czasie Leon rozglda si ciekawie po
obozie.
Mimo pozornie przypadkowego ukadu obozowisko zorgani
zowano w praktyczny i wygodny sposb. Ziemi starannie
zamieciono, a wszystkie chatki byy w dobrym stanie. Na
granicy obozu, u podna wzniesienia, dostrzeg may, pobie
lany, kryty strzech bungalow najwyraniej domostwo
Percy'ego. Tylko jedna rzecz odcinaa si na tle adu i porzdku,
ktry wok panowa, czego Leon nie omieszka zauway.
Za chatk sta vauxhall, podobny do tego, ktry by
wasnoci Leona i Bobby'ego. Pojazd znajdowa si w
opakanym stanie brakowao jednego z przednich k,
szyba pka
1 zmatowiaa od brudu, otwart mask podparto kod
drewna,
a wymontowany silnik ustawiono na prymitywnym stole war
sztatowym w cieniu pobliskiego drzewa. Kto zacz go na
prawia, by nieoczekiwanie zrezygnowa. Czci silnika
walay
si wok lub leay na siedzeniu kierowcy. Stadko kur
uznao
karoseri za grzd, brudzc j biaymi odchodami, ktre

niemal
cakowicie pokryy lakier.
Twj wuj wspomnia, e chciaby zosta myliwym.
Czy to prawda?
Leon spojrza na Percy'ego, kiedy uwiadomi sobie, e
pytanie jest adresowane do niego.
Tak, prosz pana. Percy przygadzi srebrzyst brod
i przyjrza si Leonowi w zamyleniu. Spodobao si mu,
e
mczyzna nie odwrci wzroku. Uprzejmy i peen
szacunku,
a jednoczenie pewny siebie, pomyla. Czy udao ci
si
upolowa sonia?
Nie, prosz pana.
A lwa?
Nie, prosz pana.
Moe nosoroca? Bawou? Lamparta?
Obawiam si, e nie.
90
Na co polowae?
Ustrzeliem kilka tomi i zebr Granta do kota, ale mog
si nauczy. Wanie w tym celu do pana przyjechaem.
Przynajmniej jeste uczciwy. Co potrafisz, jeli nigdy nie
polowae na grubego zwierza? Wymie powd, dla
ktrego
powinienem zaproponowa ci robot.

 Jestem wietnym jedcem.

Masz na myli konie czy kobiety?
Leon si zarumieni. Otworzy usta, by po chwili je zamkn.
Tak, modziecze. Plotki szybko si rozchodz. Posuchaj
mnie uwanie. Wielu klientw przyjeda na safari razem
z rodzin. Z on i crkami. Skd mam wiedzie, e nie
bdziesz
prbowa ich uwie przy pierwszej okazji?
To, co pan sysza, nie jest prawd. Nie jestem takim
czowiekiem.
Bdziesz chodzi z zapitym rozporkiem mrukn
Percy. Co jeszcze potrafisz prcz jedenia konno?
Umiem to naprawi. Wskaza wrak samochodu.
Percy natychmiast si oywi.
Mam ten sam model kontynuowa Leon. By
w podobnym stanie jak paski, gdy go kupiem.
Poskadaem
go i teraz chodzi jak szwajcarski zegarek.
Naprawd? Te przeklte automobile s dla mnie
cakowit
zagadk. W porzdku, co jeszcze potrafisz prcz jedenia
wierzchem i naprawiania automobilw? To na pocztek.
Co
jeszcze? Umiesz strzela?
Tak.
Leon zdoby puchar gubernatora w zawodach strzeleckich
zorganizowanych przez dowdztwo regimentu na pocztku

tego
roku potwierdzi Penrod.
Jeli chcesz by myliwym, bdziesz potrzebowa sztucera. Nie mwi tu o maym enfieldzie, ktrego uywaj
wojskowi. Rurka do strzelania ziarnkami grochu na
niewiele
si przyda, gdy staniesz oko w oko z rozwcieczonym
bawoem.
Masz prawdziwy sztucer?
91
Tak.
Jaki?
Holland & Holland Royal czterysta siedemdziesit Nitro
Express.
Percy wybauszy oczy.
Znakomity. Skin gow. To rewelacyjna bro.
Do tej pory nie udao si skonstruowa lepszej. Bdziesz
potrzebowa tropiciela. Znasz jakiego dobrego?
Tak. W pierwszej chwili pomyla o Manyoro, lecz
pniej przyszed mu do gowy Loikot. Waciwie
mam dwch.
Percy spojrza na lnicego zotozielonego nektarnika,
ktry przysiad na gazi nad namiotem. Podj decyzj.
Masz szczcie. Tak si skada, e bd potrzebowa
pomocy. Na pocztku przyszego roku poprowadz
wielkie
safari. Mj klient jest niezwykle wan osob.

 Ciekaw jestem, czy ten twj klient nie nazywa si przy

padkiem Theodore Roosevelt i nie jest byym
prezydentem
Stanw Zjednoczonych? spyta niewinnie Penrod.
Percy nie kry zdumienia.
Jak, u licha, si tego domylie, Penrodzie? zapy
ta. Nikt nie powinien o tym wiedzie.
Amerykaski Departament Stanu przesa wiadomo
telegraficzn marszakowi lordowi Kitchenerowi do
Londynu.
Chcieli o ciebie zapyta, zanim prezydent ci wynajmie.
Pod
czas wojny suyem pod Kitchenerem w Afryce
Poudniowej,
wic zatelegrafowa do mnie przyzna Penrod.
Percy wybuchn miechem.
Chytry z ciebie lis, Ballantyne. A ja, gupi, mylaem,
e wizyta Teddy'ego Roosevelta to tajemnica pastwowa.
Naj
wyraniej dobrze mnie zarekomendowae. Wyglda na to, e
mam wobec ciebie jeszcze wikszy dug. Zwrci si do
Leona. Powiem ci, co zrobimy. Pozwol ci si wykaza.
Najpierw chc, aby naprawi t kup zomu. Wskaza
gow
rozebrany automobil. Udowodnij, e jeste taki dobry, jak
powiadasz. Rozumiemy si?
92

 Tak jest.
Kiedy si z tym uporasz, wemiesz swj synny sztucer
i dwch jeszcze synniejszych tropicieli i upolujesz
sonia. Nie
zatrudni myliwego, ktry w yciu nie by na
prawdziwych
Iowach. Na dowd przyniesiesz mi ciosy.
Tak jest Leon si umiechn.
Czy masz do pienidzy, aby wykupi licencj myliw
sk? Bdziesz musia wyoy dziesi funtw.
Nie, prosz pana.
Poycz ci zaproponowa Percy lecz ko soniowa
bdzie moja.
Jeli poyczy mi pan pienidze, bdzie pan mg wzi
jeden cios. Chciabym zatrzyma drugi.
Percy zachichota. Chopak umie walczy o swoje. Nie jest
popychadem. Zacz go lubi.
Jeli mnie pan przyjmie, ile zarobi?
Ile ci zapac? Wywiadczam przysug twojemu wujowi.
To ty powiniene mi zapaci.
Co pan powie na pi szylingw dziennie? zapropo
nowa Leon.
Co powiesz na jednego? spyta Percy.
A dwa?
Umiesz si targowa. Percy ponuro potrzsn gow,
lecz wycign do na znak zgody.
Leon ucisn j energicznie.

 Nie bdzie pan aowa. Obiecuj.

Odmienie moje ycie, wuju, nigdy nie zdoam ci si
odwdziczy za przysug, ktr mi wywiadczye.
Leon
by w euforycznym nastroju, gdy wracali do Nairobi z
Ngong
Hills.
Nie zaprztaj sobie tym gowy. Nie myl, e zrobiem
to, poniewa jestem kochajcym wujem.
le ci osdziem.
93

 Powiem ci, jak mi odpacisz. Po pierwsze, nie

przyjm
twojej rezygnacji. Zamiast tego przenios ci do rezerwy,
a nastpnie oddeleguj do pracy w wywiadzie wojskowym.
Bdziesz pod moimi bezporednimi rozkazami.
Na twarzy Leona pojawio si rozczarowanie. Jeszcze
przed chwil czu si wolnym czowiekiem. Teraz znalaz si
ponownie w duszcym ucisku armii.
Wuju... zacz ostronie.
Nadchodz trudne czasy. Cesarz Wilhelm w cigu ostat
nich dziesiciu lat podwoi armi. Nie jest on mem
stanu ani
dyplomat. To wojskowy z instynktu i wyszkolenia. Cae
ycie
uczy si prowadzenia wojny. Wszyscy jego doradcy to
woj
skowi. Ma wielkie ambicje, ni mu si imperium. Chocia
ma
rozlege kolonie w Afryce, nie wystarczaj mu.
Powiadam ci,
bdziemy z nim mieli kopoty. Pomyl tylko, od poudnia
graniczymy z Niemieck Afryk Wschodni. Maj port w
Dar
es-Salaam. Mog tam szybko wysa okrt wojenny. W
Arushy
ju stacjonuje peny regiment askari, ktrym dowodz
ofice

rowie regularnej armii niemieckiej. Ich dowdca, von

Lettow
Vorbeck, to twardy czowiek, przebiegy stary oficer.
Wystarczy
dziesi dni marszu, aby stan u bram Nairobi.
Wspomniaem
o tym w Ministerstwie Wojny w Londynie, lecz maj tam
inne
zmartwienia. Nie chc wydawa pienidzy na
wzmacnianie
odlegego zaktka imperium.
Jestem zaszokowany. Nigdy si nad tym nie zastanawia
em. Niemcy mieszkajcy w Afryce zawsze odnosili si
do nas
przyjanie. Wiele ich czy z osadnikami z Nairobi. Maj
podobne problemy.
To prawda, s wrd nich porzdni ludzie. Osobicie
lubi von Lettowa Vorbecka, lecz rozkazy id z Berlina.
Kajzer to wnuk krlowej Wiktorii. Obecny krl jest jego
wujem. Kajzer otrzyma tytu honorowego admiraa
krlewskiej
floty. Nie mog uwierzy, e moglibymy wypowiedzie
mu
wojn zaprotestowa Leon.
Zaufaj instynktowi starego konia. Penrod umiechn
94

si z zadum. Niezalenie od tego, co si wydarzy, nie

dam si zaskoczy. Zamierzam bacznie obserwowa naszych
uroczych poudniowych ssiadw.
Na czym ma polega moja rola?
W chwili obecnej nasza granica z Niemieck Afryk
Wschodni stoi otworem. Mona j swobodnie
przekracza
w jedn i drug stron. Masajowie i inne plemiona
wypasaj
stada na pnocy i poudniu, nie zwaajc na granice
wytyczone
przez naszych geodetw. Chc, aby potajemnie stworzy
siatk
informatorw, miejscowych, ktrzy regularnie
przekraczaj
granic Niemieckiej Afryki Wschodniej. Nawet Percy
Phillips
nie powinien wiedzie, czym si zajmujesz. Masz dobr
przy
krywk. Jako myliwy swobodnie przekroczysz granic.
B
dziesz podlega bezporednio mnie. Chc, aby by moimi
oczami na granicy.
Jeli ludzie zaczn pyta, odpowiem, e zasyszaem
informacje od moich tropicieli i ledz ruchy dzikiej
zwierzyny,
szczeglnie samcw soni, aby wiedzie, gdzie si

znajduj,
by doprowadzi do nich klientw zasugerowa Leon.
Pomy
la, e nowa misja moe si okaza ekscytujca i
dostarczy
mu ogromnej przyjemnoci.
Penrod skin gow.
To powinno zadowoli Percy'ego i innych. Nie
wspomi
naj o moim udziale, w przeciwnym razie dowiedz si o tym
wszyscy w klubie, gdy nastpnym razem wypije kilka
drinkw.
Percy nie potrafi utrzyma jzyka za zbami.
Mino kilka miesicy. Leon spdza niemal kad woln
chwil przy automobilu Percy'ego, umazany po okcie
czarnym smarem. Nie doceni wyzwania i rozmiarw
uszkodze, gdy podejmowa si jego naprawy. W Nairobi
mona byo kupi niewiele czci zamiennych, wic Leon by
zmuszony rozmontowa pojazd, ktry naby razem z Bobbym.
Przyjaciel stanowczo si temu sprzeciwia, lecz w kocu
zgodzi si odstpi
95

swj udzia Leonowi za pitnacie gwinei, patnych w ratach

po gwinei miesicznie. Leon natychmiast wymontowa
przednie koo, ganik i inne czci, aby zawie je do obozu
Tandala.
Pracowa przy silniku dziesity dzie, kiedy pewnego dnia
po przebudzeniu odkry, e sierant Manyoro siedzi w kucki
przed jego namiotem. Nie mia na sobie munduru khaki, lecz
fez i shuk barwy ochry. W rku trzyma dzid uywan do
polowa na lwy.
Przyszedem oznajmi.
spyta Leon. Dlaczego
- odpowiedzia zwyczajnie.
Przecie widz odpar Leon, z trudem ukrywajc
zadowolenie. Czemu nie jeste w koszarach?
Rozstrzelaj
ci za dezercj.
Mam dokument. Manyoro wycign spod shuki wy
mit kopert. Leon otworzy j i szybko przeczyta.
Manyoro
zosta z honorami zwolniony z KSA z przyczyn
zdrowotnych.
Chocia rana nogi si zagoia, utyka, co czynio go
niezdatnym
do suby wojskowej.
Czemu do mnie przyszede? nie wrcie do swojej manyattyl
Jestem twoim czowiekiem

 Nie bd mg ci zapaci.
Nie prosiem o to odrzek Manyoro. Co chcesz,
abym robi?
Najpierw doprowadzimy do uytku to enchini. Przez
chwil wpatrywali si w aosny wrak pojazdu. Manyoro
umia
oceni jego stan, poniewa naprawia ju z Leonem
vauxhalla. A pniej upolujemy sonia doda.
atwiej bdzie upolowa sonia, ni naprawi ten ru
pie zauway Manyoro.
Po niemal trzech tygodniach Leon z rezygnacj zasiad za
kkiem, a Manyoro stan na baczno przed mask. Leon
niemal straci wiar w powodzenie czynnoci wielokrotnie
powtarzanych w cigu ostatnich trzech dni. Pierwszego dnia
Percy Phillips i cay personel obozu, z kucharzem i dwoma
96

starymi preparatorami zwierzt, otoczyli ich koem, bacznie

obserwujc, co si dzieje. Stopniowo tracili zainteresowanie
i wykruszali si, a pozostali jedynie staruszkowie, ktrzy
siedzieli w kucki i z zapartym tchem obserwowali kady
ruch.
Opniam zapon! Leon zacz zaklina bstwa silnika
spalinowego.
Opunia sapon! zanucili jak echo dwaj starcy, wczuwajc si w swoj rol. Byli bezbdni.
Leon przesun lewarek zaponu z lewej strony kierownicy,
ustawiajc go w pozycji pionowej.
Przepustnica otwarta.
Tym razem preparatorzy musieli uy wszystkich si.
Psiepunica owata. Na nic wicej nie potrafili si
zdoby.
Zacigam hamulec rczny! Leon pocign waj
ch. Bogata mieszanka! Przekrci gak,
ustawiajc
pionowo wskazwk. Wczam ssanie. Leon
wyskoczy
z pojazdu, podbieg do maski i pocign dwigni ssania,
by
po chwili wrci za kierownic. Manyoro, zalej
ganik!
Manyoro dwukrotnie szarpn korb. Wystarczy!
ostrzeg
go Leon. Ganie! Wyskoczy ponownie, podbieg

do
maski i pocign dwigni ssania, szybko powracajc na
miejsce. Zakr jeszcze dwa razy! Manyoro znowu
zakrci. Ganik zalany! Uruchamiam! Leon ustawi
pokrto na pozycj akumulator" i spojrza w niebo.
Ma
nyoro, jeszcze raz. Masaj splun w donie, chwyci
korb
i szarpn.
Usyszeli huk przypominajcy wystrza armaty i z rury
wydechowej buchn kb niebieskiego dymu. Korba
szarpna, zwalajc Manyoro z ng. Dwaj preparatorzy
cofnli si w trwodze. Nie oczekiwali czego rwnie
widowiskowego. Zawyli z przeraenia i czmychnli w
zarola za obozem. Z pokrytego strzech domku Percy'ego,
stojcego na granicy obozu u podna wzniesienia, doleciao
siarczyste przeklestwo. Myliwy wyszed na werand w
spodniach od piamy. Mia potargan
97

brod i zaspane oczy. Z konsternacj spojrza na

rozpromienionego z dumy Leona, ktry siedzia za
kierownic vauxhalla. Silnik zaterkota, drgn i strzeli
ganik, a nastpnie zacz gono pracowa.
Pozwl, e si ubior. Zawieziesz mnie do klubu. Kupi
ci tyle piwa, ile zdoasz wypi. Pniej bdziesz mg
poszuka swojego sonia. Nie wracaj bez ciosw.
Stan u stp znajomej gry Lonsonyo, zsuwajc kapelusz
na ty gowy i przekadajc ciki sztucer z jednej rki do
drugiej. Spojrza na wierzchoek gry. Trzeba byo jego
bystrych modych oczu, by na tle nieba dostrzec samotn
posta.
Oczekuje nas! krzykn zdumiony. Skd wiedziaa,
e nadchodzimy?
Lusima Mama wie wszystko przypomnia mu Manyoro, zaczynajc wspinaczk strom ciek prowadzc
na
szczyt. Nis manierki, pcienny chlebak, lekkiego leeenfielda
.303 Leona oraz cztery bandoliery z amunicj. Leon
poda
za nim, a Izmael zamyka pochd, z poami dugiej biaej
kanzy
opoczcymi wok ydek. Na gowie dwiga ogromn
pak.
Zanim opucili obozowisko Tandala, Leon zway

adunek.
Okazao si, e sprzty kuchenne Izmaela garnki i
patelnie,
sl oraz okryta tajemnic mieszanka przypraw wayy
szedziesit dwa funty. Od czasu gdy wyruszyli z
bocznicy
kolejowej w Naro Moru, jadali jak ksita dziki
delikatnemu
misu modych tami dostarczanemu codziennie przez
Leona
i umiejtnociom kulinarnym Izmaela.
Kiedy dotarli na szczyt, Lusima ju na nich czekaa w
cieniu olbrzymiej, kwitncej melii. Podniosa si, by ich
przywita, wysoka i dostojna niczym krlowa.
Kiedy widz moich synw, moje oczy si raduj.
Przyszlimy, aby pobogosawia nasz bro i doradzia
w sprawie polowania rzek Manyoro, klkajc przed
matk.
Nastpnego ranka caa wioska zgromadzia si wok
figowca
98

stojcego porodku zagrody dla byda, aby przypatrywa si

obrzdowi pobogosawienia broni. Leon i Manyoro
przysiedli razem z nimi. Izmael odmwi udziau w
pogaskim rytuale, ostentacyjnie pobrzkujc garnkami nad
ogniem za najblisz chat. Dwa karabiny Leona pooono
obok siebie na wygarbowanej lwiej skrze. Przy nich
spoczyway dwie tykwy z krowim mlekiem i krwi oraz
gliniane miseczki z sol, tabak i szklanymi paciorkami. Na
koniec w niskich drzwiach chaty ukazaa si posta Lusimy.
Masajowie zaczli klaska i piewa na jej cze.
Lusima jest wielk czarn krow, ktra ywi nas
mlekiem
swoich wymion. Jest wszechwiedzca, to matka naszego ple
mienia.
Lusima miaa na sobie uroczysty strj ceremonialny. Jej
czoo zdobia przepaska z koci soniowej przedstawiajca
postacie mitycznych zwierzt. Shuka bya przystrojona grub
warstw lnicych paciorkw i muszelek kauri. Na piersiach
zwisay cikie zwoje naszyjnika. Skra lnia od oliwy i
czerwonej ochry. Byszczaa w promieniach soca, niosc
pack na muchy wykonan z ogona yrafy. Kroczya dumnie,
okrajc bro i dary ofiarne.
Niech zdobycz nie umknie wojownikowi, ktry
bdzie
was nosi zaintonowaa, posypujc karabiny szczypt ta
baki. Niech krew bucha obficie z ran, ktre zadacie. Za
nurzya pack w tykwach, skrapiajc bro krwi i mlekiem.

Nastpnie podesza do Leona i pomazaa jego czoo i ramio

na. Obdarzcie go si i wytrwaoci w tropieniu
zdobyczy.
Niech jego oczy stan si jasne, niech wypatrz zwierzyn
z daleka. Oby adne stworzenie nie zdoao si oprze jego
mocy. Oby najpotniejszy so pad na gos jego sztucera
bunduki.
Widzowie rytmicznie klaskali, gdy Lusima kontynuowaa
swoje zaklcia.
Niech si stanie krlem wrd myliwych.
Obdarzcie go
moc wielkiego owcy.
99

Zacza taczy w wskim krgu, wirujc coraz szybciej,

a pot i czerwona ochra zaczy pyn strumykami pomidzy
obnaonymi piersiami. Kiedy pada na lwiej skrze u stp
Leona, gaki jej oczu si obrciy, a w kcikach ust ukazaa
si piana. Jej ciao zaczo dygota, a nogi spazmatycznie
wierzgay. Zacisna zby, wydajc chrapliwe gardowe
dwiki.
Duch wstpi w jej ciao szepn Manyoro. Zaraz
zacznie przemawia jego gosem. Spytaj j.
Lusimo, wybranko Wielkiego Ducha, twj syn pragnie
znale wodza soni. Gdzie przebywa? Wska nam drog
do
wielkiego samca.
Lusima przewrcia oczami i zacza ciko dysze, aby w
kocu przemwi przez zacinite zby chrapliwym,
nienaturalnym gosem:
Podajcie z wiatrem, wsuchujcie si w gos sodkiego
piewaka. On wskae wam drog. Westchna gboko
i usiada. Gdy jej spojrzenie znowu stao si przytomne,
popat
rzya na Leona, jakby widziaa go po raz pierwszy.
To wszystko? spyta.
Nie bdzie nic wicej odpowiedziaa.
Nie zrozumiaem nie poddawa si. Kim jest sodki
piewak?
Przekazaam ci cae przesanie odpara. Jeli bo
gowie ci pobogosawi, zrozumiesz we waciwym

czasie.
Od dnia, w ktrym Leon przyby na gr, Loikot chodzi za
nim w dyskretnej odlegoci. Teraz, gdy zasiad przy ognisku
ze starszyzn plemienia, chopak ukry si w cieniu tu za
nim, uwanie przysuchujc si rozmowie i przesuwajc
wzrok na kadego, kto zabra gos.
Chc wiedzie o wszystkich ruchach ludzi i zwierzt na
ziemiach Masajw, a po Wielkie Rowy Afrykaski, a po
krain za wielkimi grami Kilimandaro i Meru. Zbierajcie i
przesyajcie mi informacje najszybciej, jak to moliwe.
100

Starsi wioski wysuchali jego proby, a nastpnie

rozpoczli oywion narad. Leon nie zna jzyka maa na tyle
dobrze, by ledzi przebieg gorczkowej debaty, w ktrej
argumenty zderzay si z kontrargumentami.
Ziemie Masajw zamieszkuje wiele ludw przetu
maczy mu szeptem Manyoro. Chcesz wiedzie o
kadym
z nich? spyta jeden ze starcw.
Nie potrzebuj informacji o Masajach. Donocie mi
jedynie o obcych, o biaych, a szczeglnie o Bul Matari. Tak nazywano Niemcw. Imi to znaczyo kruszcy
ska",
bo pierwsi niemieccy osadnicy byli geologami, ktrzy
odsaniali
kilofami formacje mineraw. Chc wiedzie o
ruchach Bul
Matari i ich askari. Chc wiedzie, gdzie wznosz mury
lub kopi
wielkie doy na swoje bunduki mkuba, wielkie strzelby.
Chocia dyskusja trwaa do pna, niczego nie
postanowiono. W kocu samozwaczy rzecznik plemienia,
bezzbny starzec, zamkn obrady sowami:
Zastanowimy si. Na te sowa zebrani powstali i
roze
szli si do swoich chat.
Kiedy odeszli, z ciemnoci za plecami Leona rozleg si
cichy gos:

 Bd si naradza i naradza. Nie usyszysz niczego prcz

szmeru ich gosw. Lepiej sucha szumu wiatru w
wierzcho
kach drzew.
Powiniene okazywa wicej szacunku starszym, Loikocie zgani go Manyoro.
Jestem morani, wiem, komu okazywa szacunek.
Leon zrozumia jego sowa i zachichota.
Wyjd z ciemnoci, mj znakomity wojowniku i przy
jacielu. Niech ujrz twoje dzielne oblicze. Loikot
podszed
do ogniska i usiad midzy nimi.
Kiedy wdrowalimy do torw, pokazae mi lady wiel
kiego sonia.
Pamitam odpar Loikot.
Widziae go od tamtej pory?
101
W porze peni ksiyca przechadza si wrd drzew
w pobliu miejsca, gdzie rozoyem si obozem razem
z brami.
Gdzie to byo?
Palimy bydo niedaleko dymicej gry bogw, pene
trzy dni drogi std.
Od tamtej pory mocno padao zauway Manyoro.
lady si zatary. Na dodatek od ostatniej peni ksiyca
mino
wiele dni. Samiec mg doj do jeziora Manyara na

poudniu.
Czy jest lepsze miejsce na rozpoczcie oww od tego,
ktre wskaza Loikot? spyta Leon.
Powinnimy posucha rady Lusimy i poda za wiat
rem przypomnia Manyoro.
Nastpnego ranka, gdy zeszli w dolin, wia lekki wietrzyk
ze wschodu. Delikatny i ciepy, sun pomidzy cianami
ryftu przez sawann Masjw. W grze szyboway oboki
przypominajce flotyll wielkich galeonw z aglami
lnicymi w socu. Kiedy dotarli na dno doliny, skrcili i
podyli za wiatrem, przemierzajc rzadki las szybkim,
miarowym truchtem. Manyoro i Loikot penili funkcj stray
przedniej, odczytujc liczne lady dzikiej zwierzyny
odcinite na ziemi, przystajc i pokazujc Leonowi te, ktre
wymagay szczeglnej uwagi, a nastpnie wybiegajc do
przodu. Daleko w tyle wlk si Izmael, przygnieciony
ogromnym ciarem.
Wiatr wiejcy im w plecy powodowa, e pasce si
zwierzta wyczuway zapach czowieka i podnosiy gowy.
Pniej rozbiegay si, pozwalajc, aby przeszli obok w
bezpiecznej odlegoci.
Tego dnia trzykrotnie natknli si na lady sonia. Drzewa
poranione przez olbrzyma bielay i krwawiy ywic w
miejscu, gdzie zwierz oderwao due konary. Chmary much
wiroway nad masywnymi kopcami wieego nawozu. Dwaj
tropiciele nie zwrcili wikszej uwagi na ten lad.
To dwa mode samce oznajmi Manyoro. Nie

takich
szukamy.
Ruszyli dalej, a Loikot natrafi na kolejny trop.
102

 Jedna stara sonica zawyrokowa. Tak stara, e

poduszki ng omal si wytary.
Po godzinie Manyoro znalaz wiey lad.
Przechodzio tdy stado piciu karmicych samic. Za
trzema poday mode.
Tu przed poudniem Loikot, ktry szed na czele, stan
nagle i wskaza ogromny szary ksztat wrd rosncych w
oddali akacji. Co si poruszyo i Leon spostrzeg leniwe
falowanie ogromnych uszu. Serce zabio mu mocniej, gdy
skrcili i zaczli i pod wiatr, aby podej do zwierzcia.
Po rozmiarach cielska odgadli, e by to potny samiec. Pas
si w niskich krzakach, odwrcony tyem, wic nie mogli
dostrzec jego ciosw. Wia pomylny wiatr, dlatego zdoali
podej tak blisko, e Leon mg policzy poskrcane woski
na ogonie i dostrzec koloni czerwonych kleszczy
zwisajcych niczym kicie dojrzaych winogron z jego
pomarszczonego odbytu. Manyoro da znak, aby si
przyszykowa. Leon zdj z ramienia potny dwulufowy
sztucer, kadc kciuk na bezpieczniku. Czekali, a zwierz si
odwrci i ukae ciosy.
Leon, ktry nigdy wczeniej nie podszed tak blisko sonia,
by pod wraeniem jego ogromnego cielska, ktre wydawao
si przesania poow nieba. Mia wraenie, jakby sta pod
szarym skalnym urwiskiem. Nagle byk odwrci si w ich
stron i wybauszy lepia. Patrzy mu prosto w oczy z
odlegoci kilkunastu krokw. Gste rzsy otaczay mae
kaprawe zazawione lepia. Po policzkach spyway zy,

pozostawiajc czarne smugi. Sta tak blisko, e Leon widzia

wiato odbijajce si w renicach przypominajcych dwa
ogromne paciorki polerowanego bursztynu. Powoli unis
sztucer, lecz Manyoro chwyci go za rami, dajc znak, by
nie strzela.
Jeden z ciosw by odamany przy wardze, a drugi
poszczerbiony i zniszczony tak bardzo, e przypomina
stpiony kikut. Leon wiedzia, e Percy Phillips wymiaby
go, gdyby wrci z takim trofeum do Tandali. Mimo to
samiec szykowa si do ataku i niewykluczone, e trzeba go
bdzie zastrzeli. Od kilku
103

tygodni Percy siadywa z nim wieczorami przy lampie,

wygaszajc kazania na temat umiejtnoci niezbdnych do
zabicia ogromnej bestii jednym strzaem. Wsplnie
studiowali jego autobiografi zatytuowan Monsunowe
chmury nad Afryk. Percy powici cay rozdzia opisowi
miejsca, w ktre naley celowa, ilustrujc to wasnymi
przygodami z polowa na afrykask dzik zwierzyn.
Bardzo trudno zabi sonia. Pamitaj, e mzg zwierzcia
to niewielki cel. Musisz dokadnie wiedzie, gdzie si
znajduje, niezalenie od tego, skd mierzysz. Jeli odwrci
eb, cel si przesunie. Jeli ustawi si przodem, odwrci si
bokiem lub stanie ukonie, sytuacja ulegnie zmianie. Musisz
przenikn fady szarej skry, aby dostrzec wane narzdy
ukryte gboko we wntrzu jego masywnego ba i cielska".
Ze strachem zrozumia, e nie ma przed sob ksikowej
ryciny, lecz stworzenie, ktre moe go zmiady, skruszy
kad ko jego ciaa jednym uderzeniem trby, i e dziel
ich zaledwie dwa due kroki. Gdyby samiec ruszy na niego,
musiaby go zastrzeli. W gowie pobrzmieway mu sowa
Percy'ego: Gdy skieruje gow w twoj stron, wyceluj w
lini biegnc midzy lepiami i opuszczaj sztucer, a ujrzysz
grny fad trby. Jeli bdzie bardzo blisko lub uniesie
gow, musisz mierzy nieco niej. Wielu nowicjuszy
zgino, poniewa celowao zbyt wysoko i kula przesza
ponad wierzchokiem mzgu".
Leon wpatrywa si uporczywie w eb zwierzcia. Boczne
bruzdy, obice grub skr midzy bursztynowymi

lepiami, byy gbokie. Nie mia pojcia, co si pod nimi

znajduje. Czyby samiec by za blisko? Czy powinien
celowa w drug lub trzeci bruzd, zamiast w pierwsz?
Nie mia pewnoci.
Nagle zwierz potrzsno gow tak gwatownie, e uszy
trzepny o barki, wznoszc obok pyu z zaschego bota
pokrywajcego jego cielsko. Leon przyoy sztucer do
ramienia, lecz bestia odwrcia si i ruszya powczcym
truchtem, znikajc midzy srebrzystymi akacjami.
Pod Leonem ugiy si nogi, a trzymajce sztucer donie
104

zadray. Poczu, e brak mu dowiadczenia. Wiedzia,

dlaczego Percy go wysa, aby zaprawi si w boju. Nie bya
to umiejtno, ktrej mona si wyuczy, czytajc ksiki
lub suchajc wielogodzinnych nauk. Chodzio o sprawdzian
ze sztucerem w rku, kiedy bd oznacza mier. Manyoro
podszed i poda mu manierk. Dopiero wwczas zda sobie
spraw, e w ustach i krtani zascho mu na wir, a jzyk
opuch z pragnienia. Pocign trzy gbokie yki, zanim
zauway, e Masaj przypatruje si jego twarzy. Opuci
manierk i umiechn si bez przekonania. Nawet
najodwaniejszych za pierwszym razem ogarnia lk
powiedzia Manyoro. Mimo to nie ucieke.
Zatrzymali si w samo poudnie, znalazszy schronienie
pod rozoystymi gaziami akacji; czekali, a nadejdzie
Izmael, by przyrzdzi posiek. Pozosta p mili za nimi, a
jego posta migotaa w skwarze panujcym na rwninie.
Loikot przykucn przed Leonem, marszczc brwi, co
oznaczao, e ma co wanego do powiedzenia i musi z nim
odby msk rozmow.
M'bogo, powiem ci najprawdziwsz prawd zacz.
Sucham ci, Loikocie. Mw, a ci wysucham zapew
ni Leon i przybra powany wyraz twarzy, aby go
zachci.
Twoja rozmowa ze starcami dwa dni temu nie miaa
najmniejszego sensu. Od piwa mzg im stwardnia jak
tapioka.

Dawno zapomnieli, jak si tropi zwierzyn. Caymi

dniami
paplaj z onami. Ich wzrok nie siga poza ciany
manyatty.
Potrafi jedynie liczy bydo i napenia brzuch.
Tak to bywa ze starcami odrzek Leon, zdajc sobie
bolenie spraw, e w oczach Loikota sam si niemal do
nich
zalicza.
Jeli chcesz wiedzie, co si dzieje w wiecie, musisz
spyta nas.
Jakich nas", Loikocie?
Stranikw byda, chungadi. Kiedy starcy siedz w so
cu, popijajc piwo, i rozprawiaj o mnych czynach z
prze105

szoci, chungadi przemierzaj ziemi, pilnujc krw.

Widzimy wszystko i syszymy o wszystkim.
Skd wiesz, co sysz i widz inni chungadi, ktrych
dziel od ciebie cae dnie marszu, Loikocie?
To moi bracia noa. Wielu z nas zostao obrzezanych
w tym samym roku. Razem przechodzilimy obrzd
inicjacji.
Czy moesz si dowiedzie, co widzieli wczoraj chun
gadi strzegcy byda na rwninach za Kilimandaro?
Dzieli
ci od nich dziesi dni marszu.
To moliwe przytakn Loikot. Rozmawiamy
ze sob.
Leon pokrci gow z niedowierzaniem.
Dzi o zachodzie soca pomwi z moimi brami, a
ty
bdziesz sucha zaproponowa Loikot, lecz zanim Leon
zdy zada kolejne pytanie, z oddali dobieg przeraliwy
krzyk. Leon i Manyoro chwycili bro i skoczyli na rwne
nogi,
patrzc w kierunku dalekiej sylwetki Izmaela. Kucharz pdzi
ku nim ile si w nogach, przytrzymujc obiema rkami
pakunek
na gowie. Tu za nim bieg potny samiec strusia. Dopdza
go szybko na dugich rowawych nogach. Nawet z oddali
wida byo wspaniae godowe upierzenie. Ciao strusia
miao

barw czarnego onyksu, a puch na ogonie i koce skrzyde

lniy biel. Wszystkie pira ptak nastroszy z wciekoci.
Nogi i dzib pony szkaratem przybieranym w porze
godowej.
Stru by gotw zabi, aby broni swojego rewiru przed
odzia
nym w bia szat intruzem.
Leon ruszy z odsiecz na czele dwch Masajw.
Wrzeszczeli i machali rkami, aby odstraszy ptaka, lecz ten
ich zignorowa i nadal bezlitonie ciga Izmaela. Kiedy
znalaz si w odlegoci ciosu, wycign dug szyj i
dziobn pakunek tak silnie, e Izmael run na ziemi w
obokach kurzu. Pakunek otworzy si i na piasek wysypay
si z brzkiem garnki i naczynia stoowe. Stru wskoczy mu
na plecy, kopic go i drapic. Opuci gow, by dziobn go
w ramiona i nogi. Izmael pisn przeraliwie, gdy krew
trysna z zadanych ran.
106

Zwinny jak zajc Loikot przegoni starszych mczyzn, wykrzykujc

wyzwanie strusiowi. Ptak zeskoczy z rozcignitego na ziemi Izmaela i
ruszy gronie w stron Loikota. Rozpostar krtkie skrzyda i
rozpocz grony taniec, unoszc wysoko nogi, gronie opuszczajc
gow i rzucajc gniewne wyzwanie.
Loikot rozoy poy szaty niczym skrzyda, a nastpnie zacz
naladowa strusi taniec, wykonujc podobne wysokie kroki i rytualne
skony gowy. Ptak i chopiec zaczli kry wok siebie.
Stru, ktremu rzucono wyzwanie w jego rewirze, by tak
rozwcieczony i uraony, e uczucia wziy gr nad instynktem
przetrwania. Ruszy do ataku, wycigajc gow na ca dugo szyi.
Prbowa uderzy dziobem w twarz Loikota, lecz ten dokadnie
wiedzia, jak postpi. Leon pomyla, e chopak robi to wielokrotnie.
Bez lku skoczy na spotkanie ogromnego ptaka, chwytajc obiema
rkami szyj tu za gow, a nastpnie oplatajc j nogami i
przygniatajc do ziemi swoim ciarem. Stru straci rwnowag i nie
mg unie gowy. Szamota si, zataczajc krgi i prbujc utrzyma
si na nogach. Leon podbieg z uniesionym sztucerem. Okry
szamoczcych si, by odda strza.
Nie! Efendi, nie! Nie strzelaj! krzykn Izmael.
Zostaw mi tego syna wielkiego szejtana. Kucharz zacz
maca domi wrd rozrzuconych przyborw kuchennych.
W kocu trci nog lnicy n, chwyci go do rki i podbieg
do szamoczcej si grupki, trzymajc bro en gard.
Wykr mu eb! zawoa do Loikota. Kiedy gardo ptaka
zostao odsonite, Izmael z wpraw rzenika przeci je i jednym
ruchem przerwa krgi szyjne. Pu go! rozkaza Loikotowi,
ktry wypuci ptaka. Odskoczyli od jego wierzgajcych ng
zakoczonych ostrymi pazurami. Kiedy stru si podnis, z roz
citej ttnicy szyjnej strzelia wysoka struga krwi. Zwierz stracio
poczucie kierunku i chwiejc si, zaczo zatacza krgi. Dugie
nogi utraciy si, a szyja zwisaa jak odyga zwidego kwiatu.
Upad, cho rozpaczliwie prbowa wsta, lecz jasna krew ttni

cza nie przestawaa wypywa na spieczon socem ziemi.

107

 Allah jest wielki! zawy Izmael, skaczc na

jeszcze
yw zdobycz. Nie ma boga prcz Allaha! Zrcznie
rozpata brzuch zwierzcia i wyci wtrob. Zabiem to
stworzenie wasnym noem, powiciem jego mier
mojemu
Bogu. Utoczyem jego krew. Jego miso jest halal *.
Unis
strusi wtrob. Oto najwyborniej sze miso caego stwo
rzenia. Wtroba strusia wykrojona z ywego ptaka.
Zjedli kebaby z wtrob i tuszczem strusia przyrzdzone
na wglach rozpalonych pod akacj nadgryzion przez
wielbda. Kiedy napenili brzuchy, zdrzemnli si godzin
w cieniu. Obudzi ich lekki wietrzyk, ktry zerwa si
ponownie po poudniowej przerwie i wia jednostajnie na
szerokim stepie. Zarzucili na ramiona bro i pakunki i ruszyli
z wiatrem, a soce znalazo si o szeroko doni nad
horyzontem.
Musimy wej na wzgrze oznajmi Loikot, wska
zujc wulkaniczn ska na trasie ich wdrwki, lnic cze
rwonawo w promieniach zachodzcego soca. Chopak
wspi si przed nimi na wierzchoek i spojrza w dolin.
Na poudnie od nich w oddali majaczyy trzy ogromne szaroniebieskie formacje skalne. To Loomassin, gra bo
gw rzek Loikot, wskazujc zachodni szczyt, gdy Leon
stan obok niego. Nastpnie zwrci si na wschd, ku
dwm

wikszym grom. A to Meru i Kilimandaro, dom

obokw.
Wyrastaj na ziemi, ktr Bul Matari nazywaj swoj, cho
naleaa do mojego ludu od zarania czasu. Szczyty znaj
doway si w odlegoci ponad stu mil od nich, w gbi
obszaru Niemieckiej Afryki Wschodniej.
Leon patrzy w niemym zachwycie na promienie soca
odbijajce si od niegowej czapy pokrywajcej szczyt
Kilimandaro, a po chwili skupi wzrok na wysokim kbie
dymu buchajcym z krateru wulkanicznego Loomassin.
Ciekawe, czy na wiecie jest co rwnie piknego, pomyla.
* Oznacza to, e zwierz zostao zabite zgodnie z rytuaem, a miso
nadaje si do spoycia.

108

 Bd rozmawia z moimi brami chungadi. Suchaj!

oznajmi Loikot. Wzi gboki oddech, zoy donie w tub

i wyda wysokie piewne zawodzenie, ktre zdumiao Leona.
Dwik by tak donony i przenikliwy, e instynktownie
zasoni
uszy. Loikot zawoa trzykrotnie, a nastpnie usiad obok
Leona,
owijajc ramiona shuk. Za rzek jest manyatta.
Wskaza
ciemn lini wyznaczajc koryto rzeki.
Leon oceni, e dzieli j od nich kilka mil.
Usysz z takiej odlegoci?
Zobaczysz odrzek Loikot. Wiatr osab, a
powietrze
jest chodne i nieruchome. Mj okrzyk dotar do nich,
dolecia
jeszcze dalej. Czekali. W dole przez ciernisty busz
prze
dzierao si mae stado kudu. Samiec z grzywiastym
podgardlem
i rozoystymi zakrconymi rogami prowadzi trzy zwinne
szare
samice. Sylwetki zwierzt bezszelestnie znikajcych w
zaro
lach wydaway si eteryczne jak smugi dymu.
Nadal sdzisz, e ci usyszeli? spyta Leon.

Chopak nie odpowiedzia, ujc w milczeniu korze krzewu

tinga, ktrego Masajowie uywaj do bielenia zbw. Po
chwili wyplu miazg i spojrza triumfujco na Leona.
Usyszeli odpar. Musz si wspi wysoko,
aby
odpowiedzie.
Izmael rozpali ognisko u stp pagrka i zaparzy herbat w
maym czajniku poczerniaym od wgli. Leon obserwowa go
i czu, e mu sucho w gardle.
Posuchaj! przerwa milczenie Loikot, odrzucajc
peleryn i skaczc na rwne nogi.
Do uszy Leona dolecia dwik od strony rzeki sabe
echo wczeniejszego zawoania Loikota. Chopak unis
gow, aby je dosysze, a nastpnie zoy donie w trbk i
wyda przenikliwy piewny krzyk pobrzmiewajcy echem w
dolinie. Zamilk, nasuchujc odpowiedzi. Pokrzykiwanie
trwao a do zapadnicia zmroku.
To ju koniec. Rozmawialimy oznajmi wreszcie
i zszed na d, do miejsca gdzie Izmael rozoy nocne obo109

zowisko. Poda Leonowi duy emaliowany kubek z herbat i

kucn przy ognisku. Kiedy jedli kolacj zoon ze strusich
stekw i twardych plackw kukurydzianych, Loikot
powtrzy wiadomoci, ktre otrzyma podczas dugiej
rozmowy z chun-gadi zza rzeki.
Dwie noce temu lew zabi jedn z krw. Okazaego
czarnego samca ze wspaniaymi rogami. Rankiem morani
poszli
z dzidami ladem tego lwa i otoczyli go. Zaatakowa
Singidiego,
upatrzywszy go sobie na ofiar. Singidi zabi samca
jednym
ciosem, zyskujc w ten sposb wielk chwa. Teraz
moe
oprze dzid o drzwi kadej dziewczyny w kraju
Masajw.
Loikot zaduma si chwil. Pewnego dnia i ja tego
dokonam.
Dziewczta przestan si ze mnie namiewa i przezywa
dzieciuchem rzek z tsknot.
Niech si speni twoje mae, gorce marzenia odrzek
po angielsku Leon, a nastpnie przemwi w jzyku maa.

Co jeszcze syszae? Loikot przez kilka minut

wylicza
nowiny. Mwi o narodzinach, lubach i zaginionym bydle
oraz

podobnych sprawach. Czy spytae o biaych, ktrzy

wdruj
przez ziemie Masajw? onierzy Bul Matari i ich
askarf!
Niemiecki komendant z Arushy odbywa patrol z szecio
ma askari. W dolinie nie ma wicej onierzy.
A inni biali?
Dwaj niemieccy myliwi z onami i wozami rozoyli
si obozem na wzgrzach Meto. Zabili wiele bawow i
zasu
szyli ich miso.
Wzgrza Meto rozcigay si w odlegoci co najmniej
osiemdziesiciu mil od nich. Leon by zdumiony iloci
informacji, ktr chopak zdoby o tym wielkim obszarze.
Sysza relacje starych myliwych o poczcie pantoflowej
Masajw, lecz nie dawa im wiary. Sie cznoci musiaa
pokrywa ca ziemi Masajw. Umiechn si, patrzc w
kubek. Wuj Penrod mia swoje oczy na granicy.
A sonie? Spytae braci, czy widzieli wielkiego
samca
w okolicy?
110
Jest tu wiele soni, gwnie samice i mode. O tej porze
roku samce przebywaj w grach lub na skarpie, w
kraterach
Ngorongoro i Empakaai. Wiedz o tym wszyscy.
W dolnie nie ma adnego samca?

 Chungadi widzieli jednego w pobliu Namanga. Pot

nego byka. Byo to dawno temu. Od tego czasu nikt go nie
oglda. Sdz, e mg wyruszy na pustyni Niri, gdzie
nie
ma pastwisk dla byda, dlatego nie byo tam nikogo z
naszych.
Musimy poda za wiatrem wtrci si Manyoro.
Moe zapiewasz nam sodkim gosem zasugerowa
Leon.
Leon zbudzi si przed wschodem soca i usiad za pniem
duego drzewa rosncego w oddali. Jego towarzysze spali.
Podcign nogawki i przykucn, prbujc wyczu wiatr.
Tego ranka jedynym wiatrem jest ruch powietrza wywoany
przeze mnie, pomyla. Otaczajce go pustkowie byo
nieruchome i pogrone w ciszy. Licie na gaziach ponad
jego gow zwisay w bladym wietle zwiastujcym
nadejcie poranka. Kiedy wrci do obozu, zauway, e
Izmael postawi ju kocioek na ogniu, a dwaj Masajowie
zaczynaj si budzi. Przykucn przy ogniu, aby poczu jego
ciepo. Nadal panowa poranny chd.
Nie ma wiatru oznajmi Manyoro.
Moe pojawi si wraz ze wschodem soca.
Mimo to powinnimy wyruszy? W ktr stron? Przecie
nie wiemy, dokd pj. Masj wzruszy ramionami.

Doprowadzi nas tu wiatr mojej matki. Musimy zaczeka,

a
ponownie si pojawi.
Leona ogarno zniecierpliwienie i frustracja. Dugo
rozmyla nad znaczeniem bekotu Lusimy. Za oczami czu
tpy bl. Noc zimno nie dawao mu spa, a gdy zdrzemn
si chwil, przeladoway go koszmarne obrazy
ukrzyowanego Hugh Turveya i jego ony. Izmael poda mu
kubek kawy, lecz
111

nawet ona nie przyniosa ukojenia. W zarolach nieopodal

ogniska rozlego si melodyjne woanie rudzika witajcego
wit. W oddali zarycza lew, a po chwili odpowiedzia mu
drugi i trzeci. Ponownie zapada cisza.
Kiedy dopija drugi kubek kawy, napj zacz dziaa. Mia
zamiar powiedzie co Manyoro, gdy rozleg si gony
dwik przypominajcy grzechot, tak jakby kto potrzsn
energicznie pudekiem z maymi kamykami. Podnieli wzrok
z zaciekawieniem. Miodowd zaprasza ich, aby podyli za
nim do gniazda dzikich pszcz. Ptak oczekiwa, e ludzie,
ktrzy znajd pasiek, podziel si z nim upem, zabierajc
mid i pozostawiajc mu wosk z larwami. Bya to
dwustronna umowa obowizujca od wiekw, skrupulatnie
przestrzegana przez ludzi i ptaki. Powiadano, e gdyby
ktokolwiek odmwi oddania miodowodowi jego czci,
ptak nastpnym razem zaprowadziby go do jadowitego wa
lub lwa ludojada. Mgby go oszuka jedynie chciwy
gupiec.
Leon wsta i spojrza na tobrzowego ptaszka
siedzcego na wierzchoku drzewa i rozpoczynajcego swoje
przedstawienie. Jego skrzyda furkotay, gdy je skada i
rozkada.
Mid! zawoa akomie Manyoro. aden Afrykanin
nie zdoaby si oprze takiemu zaproszeniu.
Mid! Sodki mid! zawtrowa Loikot.
Resztki blu gowy cudownie znikny. Leon chwyci
sztucer i zawoa:

 Chodmy za nim!
Miodowd spostrzeg, e wstali, i wzbi si z gazi,
radonie brzczc i klekoczc.
Przez godzin Leon poda wytrwale za ptakiem. Chocia
nic nie powiedzia pozostaym, nie mg si uwolni od
drczcej myli, e miodowd by sodkim piewakiem, o
ktrym wspomniaa Lusima Mama. Poniewa wtpliwoci
byy silniejsze od wiary, na wszelki wypadek przygotowa
si na rozczarowanie. Manyoro zanuci ptakowi pie, a
podskakujcy u boku Leona Loikot po chwili przyczy si
do niego.
112

Zaprowad nas do gniazda maych pszcz, A bdziesz ucztowa nad

zocistym woskiem. Czujesz wyborny sodki smak tustych larw? Le,
may przyjacielu! Le ywo, a my podymy twoim ladem.

May ptak pomkn przez las, przelatujc z drzewa na

drzewo, wiergoczc i taczc w grnych gaziach, dopki
go nie znaleli, a pniej znikn ponownie. Przed poudniem
dotarli do wyschego koryta rzeki. Las rosncy po obu
stronach by gstszy, a drzewa wysze, gdy korzenie sigay
do podziemnej wody. Wreszcie miodowd usiad na
wierzchoku najwyszego drzewa i czeka, a nadejd. Kiedy
Manyoro go zobaczy, zawoa z rozkosz, wskazujc pie.
Jest tam!
Leon dostrzeg pszczoy latajce wok gniazda, w
promieniach soca przypominajce wirujce zote drobinki.
Na trzech czwartych wysokoci pie rozdziela si na dwa
olbrzymie konary, a w miejscu rozwidlenia znajdowaa si
wska, pionowa szczelina. Z otworu wypywa cienki
strumie ywicy, ktry zastyga na korze i przybiera form
pprzeroczystych kuleczek. Przez otwr wlatyway do
rodka roje owadw, a pragnce wydosta si na zewntrz
wychodziy na krawd szczeliny i odlatyway z bzyczeniem.
Patrzc na gniazdo dzikich pszcz, z nostalgi przypomnia
sobie, jak pragn Verity O'Hearne. Pomyla o niej pierwszy
raz od wielu dni.
Jego towarzysze zdjli pakunki, przygotowujc si do
wyjcia plastrw. Manyoro odci kawaek kory z pnia
innego drzewa i zwin j w tub, a nastpnie przewiza

kawakiem yka. Z innego kawaka zrobi co na ksztat

rczki. W tym czasie Izmael rozpali mae ognisko i podsyci
pomie suchymi gazkami. Loikot owin poy shuki wok
pasa, odsaniajc nogi i doln cz ciaa. Podszed do
drzewa i obmaca kor, obj pie i spojrza na gniazdo
szykowa si do wspinaczki.
113

Izmael dorzuci do ognia kawaki zielonego drewna i

zacz dmucha, a w niebo wzbiy si gste kby gryzcego
biaego dymu. Szerokim ostrzem pangi Manyoro zgarn
wgle do tuby z kory i poda j Loikotowi, ktry przerzuci
rczk przez rami i zatkn pang za zwojami shuki. Splun
w donie i umiechn si do Leona.
Patrz uwanie, M'bogo. Nikt nie wspina si tak
dobrze
jak ja.
Nie bd zaskoczony, jeli usysz, e jeste bratem
pawianw odpowiedzia Leon. Loikot rozemia si i
zacz
wchodzi po pniu. Wykorzystujc oprcz doni podeszwy
stp,
zrcznie dotar do miejsca, w ktrym konary si rozdzielay.
Stanwszy w rozwidleniu, wyprostowa si, otoczony rojem
rozwcieczonych pszcz. Zdj z ramienia tub z kory i
dmuch
n w jej koniec niczym w trb. Z drugiej strony wystrzeli
kb dymu. Kiedy obok go otoczy, pszczoy si rozproszyy.
Loikot wycign kilka de z ng i ramion, a nastpnie
sign po pang i balansujc na krawdzi, wsun grube
ostrze w szczelin midzy stopami. Kilkakrotnie wydmuchn

kby dymu, wzbijajc w powietrze biae kawaeczki

drewna, a nastpnie zajrza przez powikszony otwr.
Czuj sodycz! krzykn w kierunku zadartych
gw.
Sign do gniazda, wydoby duy gruby plaster i pokaza
mi. Dziki zrcznoci Loikota najecie si dzi do syta. Odpowiedzieli
miechem.
Dobra robota, may pawianie! zawoa Leon.
Loikot wycign jeszcze pi plastrw. Kada z
szecioktnych komrek bya wypeniona po brzegi
ciemnobrzowym miodem i zapiecztowana woskow
powok. Loikot zawin je starannie w poy swojej shuki.
Nie zabieraj wszystkiego przestrzeg go Manyoro.

Zostaw poow naszym skrzydlatym przyjacioom, aby nie

zginli z godu. Loikot wiedzia o tym od maego, wic
nie
raczy odpowiedzie. By morani i mdrcem znajcym
podania
ludowe. Rzuci tub z wglami ipang pod drzewo, a
nastpnie
114

zelizgn si po pniu. Lekko zeskoczy, gdy znalaz si w

odlegoci szeciu stp od ziemi.
Usiedli w krgu i rozdzielili plastry. W gaziach nad ich
gowami radonie podskakiwa miodowd, przypominajc
o swojej obecnoci i czci, ktra mu si naley. Manyoro
ostronie odama brzegi plastrw, gdzie znajdoway si
biae
larwy pszcz, a nastpnie uoy je na duym zielonym
liciu.
Spojrza na ptaka wiszcego nad ich gowami.
Chod, may bracie! Zasuye na nagrod!
Podnis li z larwami, ukadajc go ostronie w przejciu
midzy pobliskimi zarolami. Kiedy si oddali, ptaszek
odwanie usiad na ziemi, aby wzi udzia w uczcie.
Po uczynieniu zado obyczajowi przystpili do
skosztowania upu. Zasiedli wok sterty zocistych plastrw,
amic je na kawaki, wsuwajc do ust i mruczc z rozkosz.
Wysysali mid z komrek, wypluwali wosk i oblizywali
lepkie palce.
Leon nigdy nie jad ciemnego, przydymionego miodu
otrzymanego z nektaru kwiatw akacji. Kleista substancja
oblepia mu jzyk i gardo tak sodycz, e zacz dysze, a
oczy zaszy zami. Zacisn powieki. Bogaty ciki bukiet

naturalnej wonnoci zaszumia mu w gowie tak, e omal nie

straci przytomnoci. Jzyk zacz mrowie. Leon przekn
lin
i wzi gboki oddech, jakby wypi kieliszek szkockiej
whisky.
Wystarczya mu poowa plastra. Sodycz go zemdlia. Od-

chyli si na pitach i przez chwil obserwowa pozostaych.

W kocu wsta, nie przerywajc im obarstwa. Nie
zauwayli, e si oddali. Podnis sztucer i wolnym krokiem
ruszy w busz, tam gdzie przypuszczalnie znajdowao si
koryto rzeki. Z kadym krokiem rolinno stawaa si coraz
gstsza. W kocu przedar si przez ostatni zason gazi i
spostrzeg, e stoi na brzegu. Skarpa zostaa wycita przez
wzbierajc wod, miaa sze stp wysokoci i opadaa ku
szerokiemu na sto krokw oysku rzeki utworzonemu z
biaego piasku, na ktrym wida byo lady pazurw i kopyt
zwierzt wykorzystujcych suche koryto jako gociniec.
115

Na przeciwlegym brzegu rs duy figowiec z korzeniami

odsonitymi przez wod. Korzenie wiy si niczym
kopuujce we, a gazie sigajce ponad koryto byy pene
maych tych fig. Skubice owoce stadko treronw wzbio
si do lotu, wystraszone nagym pojawieniem si Leona.
Zatrzepotay w ciszy i poszyboway ponad wyschym
korytem.
Poniej rozoystych gazi figowca Leon dostrzeg kopce
biaego piasku. Obok nich pitrzyy si odchody sonia, co
wzbudzio jego czujno. Unis sztucer i zeskoczy ze
skarpy. Mikki piasek zamortyzowa uderzenie, sprawiajc,
e ugrzz po kostki. Szybko odzyska rwnowag i ruszy w
poprzek koryta. Kiedy dotar do kopcw, zrozumia, e
zwierzta kopay w poszukiwaniu wody. Sonie wyrzucay
przednimi nogami suchy piasek, a dotary do twardszego
wilgotnego podoa. Pniej trbami przekopay si do
podziemnego zbiornika wody. Zauway wyrane lady w
miejscu, gdzie stay nad otworami, sczc wod. Wcigay
wod trb do gbczastej jamy we wntrzu masywnej
czaszki, a gdy j napeniy, unosiy gow, wsuway czubek
trby do garda i wpompowyway wod do odka.
W ziemi byo osiem otworw, z ktrych piy. Leon
podszed do kadego, aby zbada lady pozostawione przez
spragnione zwierzta. Wyszkolony przez trzech wytrawnych
znawcw tego fachu Percy'ego Phillipsa, Manyoro i
Loikota zna si wystarczajco na buszu, aby je waciwie
odczyta. Ksztat i wielko odciskw pozostawionych w

pobliu pierwszych czterech otworw wskazyway na

samice.
Przy pitym dostrzeg lady tylko jednego zwierzcia. Byy
tak due, e wystarczyo jedno spojrzenie, aby zamar w p
kroku. Odetchn gboko, a nastpnie podbieg i uklkn
obok ladw przednich ng gboko odcinitych nad
krawdzi otworu, gdzie zwierz musiao sta godzinami i
sczy wod.
Spojrza na nie z niedowierzaniem. Byy ogromne. Bez
wtpienia pozostawi je potny samiec. Podeszwy stp byy
wygadzone, co wskazywao, e so jest stary. Jeden z
odciskw
116

rozla si w mikkim piasku, co oznaczao, e samiec

niedawno odszed, a wzruszona ziemia nie miaa czasu
stwardnie. Moe zwierz si wystraszyo, syszc dwiki
towarzyszce wybieraniu miodu przez Loikota.
Przyoy luf sztucera, aby oceni jego rozmiary, i cicho
gwizdn. Lufa miaa dwie stopy dugoci, a odcisk by od
niej krtszy zaledwie dwa cale. Uywajc wzoru Percy'ego
Phil-lipsa, oceni, e samiec osign w kbie ponad
dwanacie stp, co czynio go gigantem wrd gigantw.
Zerwa si i przebieg na drugi brzeg. Wspi si na skarp
i ruszy przez zarola do miejsca, w ktrym jego towarzysze
pochylali si nad ostatnimi plastrami.
Lusima Mama i jej sodki piewak wskazali nam dro
g! zawoa. Znalazem lady ogromnego samca w wy
schnitym korycie rzeki!
Tropiciele signli po bro i pobiegli za nim, a Izmael
zgarn resztki jedzenia do garnkw, zanim woy swoj
pak na gow i pody ich ladem.
M'bogo, to samiec, ktrego lady ci pokazaem, gdy
wdrowalimy do torw! wykrzykn Loikot, taczc z
pod
niecenia na widok tropu. Poznaj go. To wielki wdz
wszystkich soni.
Manyoro potrzsn gow.
Jest tak stary, e musi szykowa si na mier. Jego ciosy
s poamane i zniszczone.
Nie! Nie! zaprzeczy gwatownie Loikot. Widzia

em je na wasne oczy! S tak dugie jak ty, Manyoro.

Grubsze
ni twoja gowa. Mwic to, zatoczy krg rkami.
Manyoro si rozemia.
Mj may Loikocie, zostae tak dotkliwie poksany
przez
pszczoy, e napeniy twoj gow czerwiami. Poprosz
matk,
aby przygotowaa mikstur, ktra uwolni twe wntrznoci
i oczyci oczy.
Loikot zamilk, rzucajc mu gniewne spojrzenie.
Moe to nie so, lecz ty sam stae si stary i
zniedo117

niay. Powinnimy byli zostawi ci na grze Lonsonyo, aby

w spokoju popija piwo ze swymi zniedoniaymi
towarzyszami. Wy bdziecie wymienia komplementy, a
so nam ucieknie przerwa Leon. Chodmy po
ladach, aby na wasne oczy zobaczy jego ciosy i
rozstrzygn debat, zamiast sta i gada bezczynnie.
Kiedy wyszli po ladach z koryta rzeki i przedostali si na
otwart sawann, stao si jasne, e samiec przelk si
dwiku topora i ich pokrzykiwa, gdy wyjmowali gniazdo
pszcz.
Pdzi co si w nogach powiedzia Manyoro, wskazujc
dugo krokw stawianych przez zwierz. Po tych
sowach
ruszy dugim, koyszcym chodem, tak e tylko biegiem
mogli
dotrzyma mu kroku. Wiedzieli, e mgby tak biec od
witu
do zmierzchu, nie zatrzymujc si na odpoczynek.
Idzie na wschd. Zmierza w stron pustyni Niri, wyschej
ziemi, gdzie nie ma ludzi. Tylko on zna miejsca, w ktrych
mona si dokopa do wody oznajmi Manyoro po
upywie
godziny. Jeli utrzyma tempo, jutro o zachodzie soca
dotrze
do krawdzi doliny i wkroczy w gb pustyni.
Nie suchaj go, M'bogo poradzi Loikot. Starcy to

ponuracy. Potrafi wyczu zapach gnoju w wonnoci

kwiatu
kigelii.
Po kolejnej godzinie przystanli, aby napi si wody z
manierek.
Samiec nie zboczy z obranego kursu zauway Ma
nyoro. Nie przystan te ani razu, aby co zje.
Nawet
nie zwolni kroku. Wyprzedza nas o wiele godzin.
Ten starzec potrafi wyczu wo gnoju nie tylko w kwiecie
kigelii, lecz take w pku midzy udami najpikniejszej
modej
dziewicy zachichota Loikot, spogldajc na Leona.
Nie
zwaaj na niego, M'bogo. Id za mn, a przed zachodem
soca
poka ci ciosy, ktre wprawi w zdumienie twoje oczy i
nape
ni serce radoci.
118

lady wiody na wprost, nie zbaczajc ani razu. Po

godzinie nawet Loikot zacz sabn. Kiedy przystanli na
chwil, aby napi si wody i odpocz w cieniu, milczeli i
powoli ogarniao ich zwtpienie. Chocia gnali od koryta
wyschej rzeki, wiedzieli, e od ogromnego samca dzieli ich
kawa drogi. Leon zakrci manierk i wsta. Pozostali
ruszyli za nim bez sowa. Kontynuowali pocig.
Wczesnym popoudniem stanli ponownie, aby odpocz.
Gdyby bya z nami moja matka, wypowiedziaaby za
klcie. Byk przystanby i zacz je powiedzia
Manyoro. Niestety jest daleko std.
Moe nas strzee, jest przecie wielkim czarownikiem
rzek pogodnie Loikot. Moe usyszy, gdy do niej zawo
am. Mwic to, skoczy na rwne nogi i zacz
podskakiwa
w pochwalnym tacu, wyrzucajc wysoko w powietrze
swoje
dugie, chude nogi. Usysz moje woanie, wielka
czarna
krowo! Usysz, jak woam do ciebie! Leon umiechn
si
i nawet Manyoro si rozpogodzi, rytmicznie klaszczc w
donie.
Usysz go, matko! Wysuchaj naszego maego pawiana!
Wysuchaj mnie, matko szczepu! Pokazaa nam lady
jego stp, nie pozwl, aby uciek. Spowolnij jego wielkie

nogi. Napenij godem wielki brzuch. Spraw, aby stan i

za
cz je.
Wystarczy tej magii na dzi. To pewne, e samiec nie
zdoa nam umkn przerwa im Leon. Ruszajmy, Ma
nyoro. W drog.
lady prowadziy nieprzerwanie naprzd. Samiec porusza
si tak szybko, e gdy pokonywa poacie suchej ziemi,
wzbija tumany kurzu kadym uderzeniem dugich ng. Kiedy
Leon spojrza na soce, zacz traci nadziej. Do koca
dnia pozostaa nie wicej ni godzina. Nie dogoni
zwierzcia przed zmrokiem, a wtedy ciemno ukryje lady i
zmusi ich do przerwania pocigu. Podejm go o wicie, ale
wwczas so moe by przed nimi nawet pidziesit mil.
Gapi si w niebo, wic wpad na Manyoro, ktry stan
119

raptownie. Spojrza na niego i da mu znak rk, nakazujc

milczenie. Umiechnli si, a ich oczy bysny entuzjazmem.
Poczuli wiey przypyw si i zapomnieli o zmczeniu. Manyoro wymownym, wdzicznym gestem pokaza mu
zmieniony lad.
Leon poj, e zdarzy si cud. Samiec zwolni, a jego kroki
stay si krtsze. Zboczy ze szlaku prowadzcego ku
wschodniej cianie doliny. Manyoro wskaza gaj drzew
orzechowych ngong rosncy na prawo, w odlegoci wierci
mili od nich. Wierzchoki orzechowcw ngong byy okrge,
wysze i bardziej zielone od wierzchokw innych drzew w
pobliu. Masaj pochyli si w stron Leona i szepn mu do
ucha:
O tej porze roku dojrzewaj owoce. Poczu orzechy i
nie mg si oprze. Znajdziemy go w gaju. Podnis
gar ziemi, przesiewajc j midzy palcami. Nadal nie
ma wiatru. Moemy ruszy w jego stron. Obejrza si na
Izmaela, dajc mu znak, aby zosta w tyle. Izmael zoy
pakunek u stp i z wyrazem wdzicznoci na twarzy usiad na
ziemi.
Dwaj Masajowie ruszyli przodem, przeskakujc od
jednego krzaka do nastpnego i bacznie obserwujc drzewa
przed uczynieniem nastpnego kroku. Dotarli do najbliszego
drzewa ngong. Ziemia wok bya zasana opadymi
orzechami, lecz gazie w grze nadal uginay si pod
ciarem dojrzaych owocw. Samiec sta tutaj dugi czas,
zrywajc twarde owoce koniuszkiem trby, a nastpnie

wsuwajc je do paszczy. Ruszyli dalej. Podali za

ogromnymi ladami do nastpnego drzewa, pod ktrym
zwierz erowao, by po jakim czasie ponownie ruszy
przed siebie. Tym razem skierowali si w stron pytkiego
zagbienia, znad ktrego wystaway jedynie czubki drzew.
Podpezli do krawdzi i spojrzeli w d.
W tej samej chwili spostrzegli ogromne czarne cielsko.
Zwierz stao w odlegoci stu krokw od nich, w cieniu
jednego z najwikszych orzechowcw, zwrcone bokiem w
ich stron. So koysa si delikatnie, przestpujc z nogi na
nog i leniwie
120

poruszajc uszami. Przerzuci nonszalancko trb przez

zakrzywiony cios, ktry by widoczny z miejsca, gdzie si
znajdowali. Drugi zasaniao masywne cielsko. Leon
wpatrywa si w cios, jakby nie mg uwierzy wasnym
oczom. Olbrzymia dugo i rednica sprawiay, e
rozmiarami przypomina marmurow kolumn greckiej
wityni.
Jaki mamy wiatr? szepn bezgonie do Manyoro. Z ktrej strony wieje? Manyoro unis w gr
kolejn
gar ziemi i przecedzi midzy palcami. Kiedy otrzepa
donie,
zrzucajc py na nogi, wykona gest wymowniejszy od
sw.
Nie ma wiatru. Cisza.
Leon otworzy sztucer i po kolei wyj z zamka masywne
pociski. Zbada je w poszukiwaniu wad, wytar o koszul i
ponownie wsun na miejsce. Zamkn sztucer i przyoy
kolb do ramienia. Skin na Manyoro i zaczli si skrada.
Leon obj prowadzenie. Zblia si do samca pod ktem, a
pie drzewa przesoni mu widok, a nastpnie ruszy wprost
na sonia.
Pie zasania mu eb zwierzcia, lecz jego cielsko
wystawao z jednej, a krzywy cios z drugiej strony. Promie
soca przedar si przez zason lici nad gow samca,
padajc na ko soniow niczym wiata ramp. Kiedy Leon
podkrad si bliej, w brzuchu olbrzyma gono zabulgotao.

Szed nieprzerwanie w kierunku zdobyczy, z przesadn

ostronoci stawiajc kady krok. Trzyma ciki sztucer
przy piersi w pozycji gotowej do strzau.
Sztucer marki Holland by broni krtkiego zasigu. Leon
odda kilka prbnych strzaw przed opuszczeniem obozu
Tandala i stwierdzi, e bliniacze lufy zostay wykonane w
taki sposb, aby pociski trafiy w jeden punkt z odlegoci
trzydziestu jardw. Przy strzale z wikszego dystansu
rozchodziy si i nie sposb byo przewidzie, w jakiej
odlegoci od siebie uderz. Aby odda celny strza, musia
podej bliej. Chcia dotrze do pnia orzechowca i
wystrzeli zza niego. By tak blisko, e widzia bkojady
siedzce na pomarszczonej skrze
121

olbrzyma. Pi lub sze smukych tych ptaszkw

balansowao ogonami, badajc ostrymi czerwonymi
dziobami fady skry w poszukiwaniu kleszczy, larw much i
innych pasoytw. Jeden z ptakw wszed soniowi do ucha i
samiec machn nim gono, aby odpdzi intruza od
wraliwych czci wewntrznych. Inny ptak zawis do gry
nogami pod brzuchem zwierzcia, w okolicach krocza,
dziobic energicznie fady szarej skry. Nagle ptaki
spostrzegy podkradajcego si Leona i przeleciay na
grzbiet, stajc na nim rzdem i patrzc byszczcymi oczami
na przybysza.
Manyoro prbowa ostrzec Leona przed tym, co za chwil
nastpi, lecz nie omieli si wyda gosu, a ten by tak
zaabsorbowany podkradaniem si, e nie spostrzeg
rozpaczliwych znakw dawanych rk za jego plecami.
Nadal dzielio go kilkanacie krokw od pnia orzechowca
ngong, kiedy stado bkojadw przycupnitych na grzbiecie
olbrzyma zerwao si do ucieczki, wydajc przeraliwy
ostrzegawczy wiergot. Samiec zrozumia ostrzeenie, bo
ptaki byy nie tylko jego czycicielami, lecz i stranikami.
Otrzsn si z sennej zadumy i skoczy przed siebie, w
dwanacie krokw nabierajc penej prdkoci. Nie mia
pojcia, skd nadciga niebezpieczestwo, lecz ufa ptakom i
najzwyczajniej popdzi w stron, w ktr by zwrcony.
Ucieka pod ktem trzydziestu stopni od Leona, ktry na
chwil zamar w bezruchu, zdumiony prdkoci i
zwinnoci potnego zwierzcia. Pniej ruszy w pogo,

pragnc znale si przed samcem, zanim ten zdy si

oddali. Po chwili zacz si zblia, a dzielio go od
zwierzcia trzydzieci jardw. Bacznie obserwowa eb
olbrzyma. Szerokie, podobne do agli uszy odchyliy si do
tyu, odsaniajc dug, pionow szczelin ucha. Z kadym
krokiem gowa kiwaa si gwatownie i koysaa na boki.
Bkojady skrzeczay przeraliwie, a dwaj Masajowie
biegncy za Leonem wydawali niezrozumiae okrzyki. Wok
panowa harmider i zamieszanie. Stary samiec zacz si
oddala. Jeszcze kilka krokw, a znalazby si poza
zasigiem strzau.
122

Leon stan w miejscu, skupiajc ca uwag na dugiej

szparze ucha porodku kiwajcej si i falujcej gowy.
Skoncentrowany, przyoy sztucer do ramienia i wycelowa,
ledwie widzc muszk. Czas i ruch zamary w
surrealistycznie nierzeczywistej chwili. Jego wzrok by
przenikliwy niczym diamentowe wierto. Sign wzrokiem
poza poruszajc si cian skry i rozoyste uszy. Oczyma
duszy dostrzeg mzg zwierzcia. Byo to niezwyke
doznanie, ktre Percy Phillips nazywa okiem myliwego".
Oko myliwego byo zdolne przenikn skr i koci, aby
okreli dokadne pooenie mzgu. Narzd ten by wielkoci
piki i lea nieznacznie poniej linii ucha.
Sztucer hukn i mimo promieni soca Leon dostrzeg
jzyk ognia buchajcy z luf. By zdumiony. Nie wiedzia
nawet, kiedy nacisn spust. Ledwie poczu uderzenie kolby,
nadal wyranie widzia. Kula utkwia pi centymetrw
poniej otworu usznego, dokadnie tam, gdzie powinna.
Samiec mrugn. Rozleg si trzask pkajcej koci
przypominajcy odgos uderzenia siekiery w pie twardego
drzewa. Dziki oku myliwego", nowemu darowi, ktry
otrzyma, Leon wyobrazi sobie, jak pocisk przenika koci i
tkank, a nastpnie rozdziera mzg.
Samiec odrzuci eb do tyu, unoszc w niebo ogromne
ciosy. Chwil pniej ciko opad na przednie nogi. Sia
uderzenia wzbia w niebo obok pyu i sprawia, e ziemia
zadraa. So zastyg w przyklku, jakby czeka, a
dosidzie go kornak, opierajc eb na ciosach i otwierajc

szeroko niewidzce lepia. Machn raz ogonem i

znieruchomia. W gowie Leona pobrzmiewao echo
wystrzau, cho wok panowaa cisza.
Martwy so moe ci zabi przypomnia sobie
ostrzeenie Percy'ego Phillipsa. Nigdy nie zapomnij go
dobi". Unis sztucer i wycelowa w bruzd biegnc pod
pach zwierzcia. Ponownie rozleg si grzmot wystrzau.
Olbrzym zadra, gdy druga kula przeszya mu serce.
123

Leon podszed wolno i wycign do, aby koniuszkiem

palcw dotkn otwartych bursztynowych oczu. Nie
mrugny. Poczu, e nogi si pod nim uginaj i mikn jak
gotowane spaghetti. Opad na ziemi, opierajc si o bok
zwierzcia i zamykajc oczy. Nie czu niczego. W rodku
mia pustk. Nie przepeniaa go rado zwycistwa ani
uniesienie, al ani smutek z powodu mierci tak wspaniaego
zwierzcia. Wszystko to miao nadej pniej. Teraz
ogarna go jedynie przejmujca pustka, jakby przed chwil
kocha si z pikn kobiet.
Leon wysa Manyoro i Loikota do odlegej wioski poza
granicami ziem Masajw, aby sprowadzili tragarzy, ktrzy
zanios ko soniow do torw. Ludzie ci musieli pochodzi
z innego ludu, bo morani Masajw nie zajmowali si tak
przyziemnymi zajciami. Leon i Izmael biwakowali pi dni
w stosownej odlegoci od rozkadajcych si zwok, ktrych
brzuch wzd si od gazu. Pilnowali ciosw, a jednoczenie
czekali, a obluzuj si w kanaach zbowych.
Noce byy pene dzikiego wrzasku, gdy wok martwego
cielska zaczli si gromadzi padlinoercy. Szakale
skowyczay, a gromady hien wydaway upiorny chichot,
skomlc i kcc si midzy sob. Trzeciej nocy pojawiy si
lwy, dodajc do kakofonii dwikw swoje krlewskie
porykiwania. Izmael spdza noce na grnych konarach
jednego z drzew ngong, recytujc wersety Koranu w jzyku
kisuahili i proszc Allaha o ochron przed demonami.

Szstego dnia Masajowie wrcili, prowadzc grupk

tragarzy z plemienia Luo, ktrych Manyoro naj za dziesi
szylingw.
Dziesi szylingw dziennie dla kadego? Leon by
zdumiony tak rozrzutnoci. Mia niewiele wicej.
Nie, bwana, dziesi szylingw dla wszystkich.
Dziesi szylingw dziennie dla caej szstki? spyta
tylko nieco udobruchany.
124
Nie, bwana, dziesi szylingw za dostarczenie ciosw
do pocigu, niezalenie od tego, ile dni im to zabierze.
Manyoro, twoja matka powinna by z ciebie dumna
oznajmi z ulg Leon. W kadym razie ja jestem. Po
tych sowach zaprowadzi tragarzy do resztek padliny.
Jedynie
ogromne koci i skra nie zostay oderwane i poarte
przez
padlinoercw. eb zwierzcia nadal opiera si na
dwch
ciosach. Leon zaoy lin z kory na jeden z ciosw, a
tragarze
Luo zaintonowali pie, cignc za koniec. Korze ciosu
tkwi
cy gboko w czaszce wylizgn si z kanau, stawiajc
nie
wielki opr. Niemal poowa bya ukryta, dlatego dopiero
teraz

mogli ujrze jego prawdziwe rozmiary. Kiedy uoyli oba

ciosy
na zielonych liciach, Leon zdumia si ich dugoci i
pikn
symetri. Ponownie zmierzy je, korzystajc z lufy
sztucera.
Duszy mia szeroko doni mczyzny i dugo ponad
jedenastu stp, krtszy osign dokadnie jedenacie
stp.
Pod kierunkiem Manyoro Luo odcili dwa dugie konary
akacji i do kadego przywizali soniowy cios. Zarzucili
tyczki na ramiona i ruszyli dwjkami w stron torw, a
pozostali podyli ich ladem, gotowi w kadej chwili
zastpi zmczonych towarzyszy.
Leon nie by ju upowaniony do darmowych przejazdw,
ktre przysugiway wojskowym, wic przystanli na
stromym odcinku, gdzie tory wspinay si na urwisko z
paskiego dna ryftu. Czekali na nocny pocig z okolic Jeziora
Wiktorii. Na tym odcinku nawet skad cignity przez dwie
lokomotywy wlk si pod gr w limaczym tempie. W
ciemnociach podbiegli do jednego z wagonw towarowych,
uchwycili si stalowej drabinki i wspili na dach. Wcignli
ciosy. Leon rzuci dowdcy tragarzy pcienn sakiewk z
monetami, a ci podzikowali i poegnali si, by po chwili
znikn w ciemnociach za budk stranika. Lokomotywy
wjechay dzielnie na wierzchoek urwiska. Wagon, na ktrym
siedzieli, by zaadowany koszami suszonych ryb z jeziora,

lecz gdy pocig nabra prdkoci, wiatr rozwia smrd.

125

Nadal panowa mrok, gdy spucili ciosy i bagae, a

nastpnie zeskoczyli z wagonu, kiedy pocig pocz
zwalnia, aby w obokach pary wjecha na stacj w Nairobi.
Percy Phillips jad niadanie w namiocie kantyny, gdy
dowlekli si do Tandali, uginajc pod ciarem koci
soniowej.
Na m dusz! wybekota znad filianki kawy i skoczy
na rwne nogi, przewracajc krzeso. S moje,
prawda?
Jeden odrzek spokojnie Leon. Drugi naley do
mnie.
Zaniecie je na wag poleci Percy.
Cay personel obozu podrepta za nimi do namiotu
preparatorw. Otoczyli wag, obserwujc, jak Leon
umieszcza na szali mniejszy z ciosw.
Sto dwadziecia osiem funtw oznajmi obojtnie
Percy. Dajcie drugi!
Leon uoy na ptnie nastpny, a Percy zamruga z
niedowierzania.
Sto trzydzieci osiem powiedzia lekko amicym
si
gosem. By to najwikszy cios, jaki kiedykolwiek
przyniesiono
do obozu, uzna jednak, e nie ma powodu, by mwi o tym
modzikowi. Po co ma mie o sobie przesadne wyobraenie,
pomyla, gadzc brod. Przywi oba do skrzyni samo

chodu poleci Manyoro. W kocu spojrza na Leona i za

mruga. W porzdku, modziecze. Moesz mnie zawie
do klubu. Postawi ci jednego.
Kiedy automobil podskakiwa i terkota na drodze, Percy
musia podnie gos, by przekrzycze klekoczcy silnik.
Dobra! Opowiadaj! Zacznij od pocztku. Nie pomijaj
niczego. Ile razy musiae strzeli, aby go powali?
To nie jest pocztek przypomnia mu Leon.
Moemy od tego zacz. Bdziemy si cofa od tej
chwili.
Ile razy strzelie?
Oddaem jeden strza w mzg. Pniej przypomniaem
sobie pask rad i dobiem go, kiedy lea.
126

Percy skin gow z aprobat.

A teraz opowiedz mi o caej reszcie. Percy by
pod
duym wraeniem opowieci Leona, ktry przedstawi
zdarzenia
tak, by stay si fascynujce nawet dla niego, cho przecie
on
przey to setki razy. Jednym z gwnych obowizkw
biaego
myliwego byo zabawianie klientw. Chcieli czego wicej
ni
ustrzelenia kilku zwierzt pacili fortun za udzia w
niezapo
mnianej przygodzie, pragnli uciec na chwil od wygodnego
miejskiego ycia, powrci do pocztkw wraz z kim, komu
ufali i kogo podziwiali. Percy zna kilku znakomitych myli
wych, dla ktrych nie stanowiy tajemnicy dzikie ostpy i
zwy
czaje zwierzt, lecz brakowao im uroku osobistego i
empatii.
Byli pospni i maomwni. Doskonale rozumieli
zaczarowane
pustkowia, lecz nie umieli wyjani tego innym. Klient nigdy
do
nich nie wraca. Ich nazwiska nie byy powtarzane w europej
skich paacach i ekskluzywnych klubach Londynu, Nowego
Jorku i Berlina. Nikt nie zabiega o ich usugi.

Modzieniec, ktry siedzia za kierownic, z pewnoci nie

nalea do tej grupy. By chtny i peen entuzjazmu.
Uprzejmy, czarujcy i taktowny. Potrafi si wysowi. Mia
ekscentryczne, ironiczne poczucie humoru. By przystojny i
lubiany. Percy umiechn si do siebie. Na czarta, nawet ja
go lubi, doszed do wniosku.
Kiedy dojechali do klubu, Percy kaza mu zaparkowa
przed gwnym wejciem, a nastpnie wprowadzi do baru,
w ktrym siedziao kilku staych bywalcw, w wikszoci
utrzymujcych si z renty wypacanej przez rodziny w Anglii.
Panowie! ogosi zebranym Percy. Chc,
abycie
poznali mojego nowego ucznia, a pniej zaprosz was na
zewntrz, aby pokaza par ciosw. Par prawdziwych
ciosw!
Kiedy wyszli przed dom, wieci ju si rozeszy, bo wok
automobilu utworzyo si mae zbiegowisko. Percy zaprosi
wszystkich do baru.
Gdy do rodka wszed Hugh Delamere, powczc nog
zranion wiele lat temu przez lwa, w barze panowa zgiek.
127

Jego lordowska mo lubi tak atmosfer. Podobnie jak

wielu uczniw angielskich szk publicznych dla chopcw,
Delamere lubi haaliwe zabawy z niszczeniem mebli i
innych sprztw wcznie. Tego wieczoru towarzyszy mu
pukownik Penrod Ballantyne. Pogratulowali Leonowi
udanej zdobyczy, a Delamere nala mu szklaneczk taliskera
ze swoich prywatnych zapasw trzymanych pod barem.
Pniej zaprosi Penroda i Leona do zabawy polegajcej na
ciganiu si po duej sali bez dotykania podogi. W pewnym
momencie pki za barem nie wytrzymay ciaru jego
lordowskiej moci i runy, tukc butelki. Kiedy przed
pnoc jeden z czonkw klubu wszed do baru, aby si
poskary na haas, lord zamkn go na ca noc w piwniczce
z winami.
Kilka godzin pniej wniesiono Percy'ego nogami do
przodu do sali bilardowej i uoono na stole pokrytym
zielonym suknem. Leon zdoa dotrze do samochodu i reszt
nocy przespa na przednim siedzeniu.
Obudzi si z potwornym blem gowy.
Dzie dobry, efendi powita go Izmael, stajc obok
automobilu z kubkiem gorcej czarnej kawy. Niech twj
dzie pachnie jaminem. Napj oywi Leona na tyle, e
zawoa Manyoro. Wsplnymi siami uruchomili pojazd i
pojechali gwn ulic do biura Kompanii Handlowej
Jeziora Wiktorii. Spod szyldu firmy przebija inny napis
sporzdzony na osobiste polecenie jego ekscelencji
gubernatora. Mimo pojedynczej warstwy farby, ktra go

miaa zakrywa, Leon odczyta: Dostawca luksusowych,

rzadkich i kosztownych przedmiotw z mianowania Jego
Wysokoci Krla Anglii". Nieocenzurowany tekst gosi
dalej: Handel zlotem, diamentami, rzebami z koci
soniowej, bibelotami i wszelkiego rodzaju podami rolnymi.
Rozmaite towary na sprzeda. Waciciel wielmony Goolam
Vilab-di".
Handlarz pospieszy na spotkanie Leona, wchodzcego
frontowymi drzwiami z mniejszym ciosem. Goolam Vilab-di
by zadbanym maym czowieczkiem o promiennym
umiechu.
128
A niech mnie! Poruczniku Courtney, wasza wizyta to
wielki zaszczyt dla mnie i moich skromnych progw.
Dzie dobry, panie Vilab-di. Nie jestem ju poruczni
kiem wyjani Leon, kadc cios na ladzie.
Nadal pozosta pan jednak najwikszym graczem w polo
w Afryce. Syszaem, e stae si, pan, sawnym shikari.
Co
wicej, widz, e przyniose na to dowd. Mwic
to,
zawoa pani Vilab-di, ktra przebywaa na zapleczu, i
po
prosi, aby przyniosa kaw i sodycze. Pniej midzy
ugina
jcymi si od towarw regaami zaprowadzi Leona do
swojej

maej klitki. Niemal ca cian zajmowaa pka z

ksikami,
na ktrej stay dwadziecia dwa tomy Complete Oxford
Ditionary, caa Encyclopaedia Britannica, Burk s Peerage
and
Gentry oraz kilka innych ksig z historii angielskiej
monarchii,
dziejw ludu Anglii i jego jzyka. Pan Vilab-di by
arliwym
anglofilem, rojalist i ordownikiem jzyka angielskiego.
Prosz askawie spocz.
Pani Vilab-di wbiega do rodka z tac. Bya pulchniej sza
od ma i rwnie przyjazna jak on. Kiedy napenia filianki
gstym czarnym naparem, m da znak, by wysza, i zwrci
si do Leona:
Z czym pan przychodzi, sahibl
Chc panu sprzeda ten cios.
Vilab-di milcza tak dugo, e Leon zacz si niepokoi.
auj, lecz nie bd mg go kupi, sahib.
Leon by zdumiony.
Czemu, u licha? spyta. Przecie handluje pan
koci soniow, prawda?
Czy opowiadaem ci, sahib, e kiedy byem stajennym,
jak to w Indiach mwimy, syc, w stajniach maharady
Koch
Biharu? Jestem zapalonym kibicem i znawc krlewskiej

gry
polo, znam si te na ludziach, ktrzy w ni graj.

Jaki to ma zwizek z odmow? zapyta Leon.
Vilab-di si rozemia.

artowaem, sahib. Nie! Odmwiem, poniewa gdybym

129

go kupi, zostaby wysany do Anglii, gdzie przerobiono by

go na klawisze do fortepianu i liczne kolorowe bile, a
wwczas by mnie pan znienawidzi. Pewnego dnia, gdy
bdziesz starym czowiekiem, signiesz pamici wstecz,
pomylisz o swoim trofeum i zaklniesz: Do diaba z tym
ndznym otrem i bezwstydnym draniem, wielmonym
Goolamem Vilab-di!".
Jeli go nie kupisz, ju teraz rzuc na tw gow sto
tysicy przeklestw ostrzeg Leon. Panie Vilab-di,
potrzebuj pienidzy. Natychmiast!
Pienidze! Pienidze s jak fale na powierzchni oceanu.
Przypywaj i odpywaj, a takiego ciosu nie zobaczysz
ju
nigdy w yciu.
W obecnej chwili moja pomylna fala skrya si za
horyzontem.
W takim razie, sahib, musisz wymyli podstp, jak
mawiamy w Koch Biharze, chytry fortel, ktry pozwoli za
spokoi twoje zachcianki. Pogry si w zadumie, a
po
chwili dotkn palcem skroni. Eureka! Znalazem!
Zostawisz
mi cios jako zabezpieczenie poyczki, ktrej ci udziel.
Rocznie
bdziesz mi paci dwadziecia procent odsetek od
kredytu.
Pewnego dnia, kiedy staniesz si najsawniejszym i

najbardziej
podziwianym shikari w Afryce, przyjdziesz do mnie i
powiesz:
Drogi i zaufany przyjacielu, wielmony Goolamie Vilabdi,
przybyem, aby spaci swj dug". Wwczas zwrc ci
ten
pikny cios i pozostaniemy przyjacimi do mierci.
Mj drogi i zaufany przyjacielu, wielmony Goolamie
Vilab-di, cisn na tw gow dziesi tysicy bogosa
wiestw. Leon si rozemia. Ile moesz mi
poyczy?
Doszy mnie suchy, e owa ko way sto dwadziecia
osiem funtw.
Na Boga, jak si tego dowiedziae?
Wie o tym kady czowiek w Nairobi odrzek pan
Vilab-di, chytrze przechylajc gow. Liczc po
pitnacie
szylingw za funt, mog ci wypaci dziewidziesit
funtw
szterlingw w zotych suwerenach.
130

Leon zamruga. Nigdy nie mia w rku takich pienidzy.

Zanim opuci sklep Goolama Vilab-di, zrobi pierwsze
zakupy. Na jednej z pek za lad dostrzeg rzd to-czerwonych pudeek z charakterystycznym wizerunkiem lwa
znakiem handlowym firmy Kynoch, najlepszego producenta
amunicji w Wielkiej Brytanii. Kiedy przyjrza si im
uwanie, z zadowoleniem odkry napis: Naboje do sztucera
H&H .470 Royal Nitro Express. Masa 500 granw. Lite". Z
dziesiciu nabojw, ktre otrzyma w darze od Verity
O'Hearne, zostay mu jedynie trzy. Odda pi strzaw, aby
wyprbowa bro, a dwoma powali ogromnego samca.
Ile chcecie za te naboje, panie Vilab-di? spyta
z niepokojem i przekn lin, gdy usysza odpowied.
Dla pana, sahib, mam wyjtkow, najlepsz cen!
Vilab-di spojrza w sufit, jakby szuka natchnienia u
Kali,
Ganea i innych hinduskich bstw. Nastpnie popatrzy na
Leona i rzek: Dla pana, sahib, policz pi szylingw
za kul.
Na pce stao dziesi pudeek po pi nabojw. Leon
dokona szybkich oblicze i poczu, e ogarnia go groza.
Dwadziecia funtw i dziesi szylingw! Dotkn cikiego
wybrzuszenia w kieszeni spodni. Nie sta ci na to,
pomyla. Z drugiej strony jaki zawodowy myliwy wyrusza
na owy z trzema pociskami w pasie? Z ociganiem sign
do kieszeni, wycigajc pcienny mieszek, ktry przed
chwil otrzyma.

Zgodnie z ostrzeeniem pana Vilab-di pomylna fala

nadpyna, by natychmiast zacz si cofa.
Manyoro i Izmael nadal czekali przed sklepem. Leon
wypaci im nalene wynagrodzenie.
Co zrobisz z pienidzmi? spyta Manyoro.
Kupi trzy krowy. C innego mam zrobi, bwanal
Manyoro potrzsn gow, syszc tak gupie pytanie. Dla
Masajw krowy stanowiy prawdziwe bogactwo.
A ty, Izmaelu?
Przel pienidze moim onom w Mombasie, efendi.
131

Izmael mia sze on, a niewiasty te byy aroczne niczym

szaracza.
Leon pojecha do koszar Krlewskich Strzelcw
Afrykaskich razem z Izmaelem i Manyoro. Odnalaz
Bobby'ego Samp-sona w kantynie oficerskiej, pochylonego
nad kuflem piwa. Twarz przyjaciela rozpromienia si na
jego widok. Uradowa si jeszcze bardziej, gdy Leon zwrci
mu dwanacie gwinei, ktre by winien za vauxhalla, i
postawi nastpn kolejk.
Po opuszczeniu koszar pojechali do zagrd z bydem na
obrzeach miasta.
Manyoro, chciabym, aby posa ode mnie krow w po
dzice Lusimie Mamie za pomoc w owach.
Tak jak nakazuje obyczaj, bwana zgodzi si Manyoro.
Nikt nie zna si lepiej na bydle od ciebie.
To prawda, bwana.
Kiedy wybierzesz sobie krowy, znajd jedn dla Lusimy
Mamy i umw cen z handlarzem. Krowa kosztowaa
Leona
kolejnych pitnacie funtw, jako e Manyoro wybra
najlepsze
zwierz w zagrodzie.
Zanim Masaj wyruszy na gr Lonsonyo, Leon da mu
pcienn sakw ze srebrnymi szylingami.
To dla Loikota. Jeli nadal bdzie rozmawia z
przyja
cimi i przynosi mi wieci, dostanie wicej. Powiedz mu,

aby
oszczdza pienidze, a ju wkrtce kupi sobie wspania
krow.
A teraz id i wracaj szybko, Manyoro. Bwana Samawati ma
dla nas mnstwo roboty.
Pdzc zwierzta przed sob, Manyoro ruszy pokrytym
koleinami szlakiem, ktry wid do ryftu. Dotarszy do
pierwszego zakrtu, odwrci si i zawoa:
Czekaj na mnie, bracie! Bd z powrotem za dziesi
dni!
Leon wrci do klubu, aby odebra Percy'ego Phillipsa.
Znalaz
go spoczywajcego w jednym z foteli na szerokiej werandzie
wychodzcej na spieczone socem trawy. Myliwy by w
podym nastroju. Oczy nabiegy mu krwi, brod mia
potargan, a twarz pomarszczon jak myliwska bluza khaki,
w ktrej przespa noc.
132

Gdzie si, u diaba, podziewae? mrukn,

spogldajc
na Leona i nie czekajc na odpowied, ruszy w kierunku
automobilu, ktry terkota, krztusi si i strzela sinym
dymem
z rury wydechowej. Twarz mu si rozpogodzia, gdy
ujrza
cios, na ktrym siedzia Izmael. Bogu dziki, cigle go
mam. Co si stao z drugim?

 Sprzedalimy go temu niewiernemu Goolamowi Vilab-di, efendi. Izmael mia nawyk tytuowa swoich
przeo
onych po krlewsku, uywajc liczby mnogiej.
To otr! Id o zakad, e ci wykiwa rzek Percy,
wspinajc si na przednie siedzenie. Nie odezwa si
wicej
ani sowem, a zaczli si telepa ostatnim, najgorszym
od
cinkiem drogi prowadzcej do obozu Tandala.
Wczoraj
wieczorem udao mi si zamieni kilka sw z twoim
wujem,
Penrodem. Otrzyma niedawno telegram z Departamentu
Stanu.
Za dwa miesice byy prezydent Stanw Zjednoczonych i
jego
wita przypyn do Mombasy na pokadzie luksusowego
nie
mieckiego parowca Admira, aby odby wielkie safari.
Kiedy zaparkowali samochd przed namiotem kantyny,
Percy rozkaza, aby podano herbat. Dwa kubki naparu
przywrciy mu dobre samopoczucie i humor.
We notes i owek poleci Leonowi.
Nie mam ani jednego, ani drugiego.
W przyszoci bd to najwaniejsze elementy twojego
wyposaenia. Mam kilka zapasowych w bibliotece.

Zwrcisz
mi, gdy nastpnym razem pojedziesz do miasta. Posa
po
nie sucego i ju wkrtce Leon siedzia z owkiem nad
kartk papieru.
Najpierw wyjani ci oglnie, jak bdzie wygldao
safari.
Oprcz prezydenta przyjedzie jego syn, modzieniec w
twoim
wieku, oraz gocie Teddy'ego, sir Alfred Pease, lord
Cranworth
i Frederic Selous.
Selous?! wykrzykn Leon. Ten czowiek to af
rykaska legenda. Wychowaem si na jego ksikach.
Musi
by bardzo stary.
133

 Skde! achn si Percy. Zao si, e ma

nie
wicej ni szedziesit pi lat.
Leon mia zamiar powiedzie, e szedziesit pi lat to
podeszy wiek, lecz ugryz si w jzyk, widzc zowrogie
spojrzenie Percy'ego. Zrozumia, e dla Percy'ego Phillipsa
jest to bardzo draliwy temat, i wycofa si chykiem z pola
minowego, na ktrym jeszcze przed chwil mg polec.
Rzeczywicie, cakiem mody rzuci pospiesznie.
Percy skin gow i mwi dalej.
Oprcz mnie prezydent wynaj piciu innych biaych
myliwych. Znam z ich grona Judda, Cunninghame'a i
Tarltona.
Wszyscy s znakomici. Domylam si, e wezm ze sob
uczniw. Ze sw Penroda wnioskuj, e bdzie im
towarzyszyo
ponad dwudziestu przyrodnikw i wypychaczy zwierzt z
In
stytutu Smithsona, muzeum, ktre zgodzio si pokry
cz
kosztw safari. Spytaem Penroda o dziennikarzy i innych
ludzi
mediw, lecz odpowiedzia, e prezydent zakaza ich
obecnoci.
Po dwch kadencjach ceni sobie prywatno.
Nie bdzie adnych pismakw? spyta Leon, pod
noszc wzrok znad notatnika.

 Tym si nie martw. aden znany czowiek nie moe si

opdzi od tych karaluchw. American Associated Press
przyle
ich tu cae mnstwo, lecz wezm udzia w oddzielnym
safari.
Bd podali w niewielkiej odlegoci za nami,
przekazujc przy
kadej okazji doniesienia do Nowego Jorku. Niech ich
zaraza!
A zatem w naszym safari wemie udzia ponad trzy
dziestu ludzi.
Zaiste przytakn sarkastycznie Percy. Ze wstp
nych ustale poczynionych w Nowym Jorku wynika, e
przy
wioz okoo dziewidziesiciu szeciu ton adunku.
Reszt
trzeba bdzie kupi na miejscu. W tym pi ton soli do
zakon
serwowania okazw i trofew, a take pasz dla koni.
adunek
nadejdzie z Ameryki przed ca grup, co pozwoli nam
spro
wadzi go z wybrzea i podzieli na
szedziesiciofuntowe
paki dla tragarzy.
134
Ile koni bd potrzebowa? spyta z zaciekawieniem

Leon.
Planuj polowa z wierzchowcw. Prezydent chce, by
przygotowano co najmniej trzydzieci odpar Percy.
Poniewa znasz si na koniach, uczyniem to jednym z
twoich
obowizkw. Zatrudnisz stajennych, aby si nimi zajli.

Przerwa na chwil. Oczywicie, bdziesz rwnie

odpo
wiedzialny za dwa samochody. Chc ich uywa do
uzupe
niania zapasw i dowoenia wieej ywnoci do obozu
pre
zydenta.
Dwa automobile? Ma pan tylko jeden.
Na czas safari poycz drugi od ciebie. Dopilnuj, aby
oba byy na chodzie. Percy nie wspomnia o zapacie
za
uywanie jego pojazdu ani o pokryciu kosztu napraw.
Lord Delamere odda nam do dyspozycji swojego ku
charza z hotelu Norfolk. W sumie bdzie ich czterech lub
piciu. Twojego sucego, Izmaela, oddelegujemy do
pracy
w obozowej kuchni. A tak, Cunninghame wynajmie setk
tragarzy, aby nieli nasze bagae i prowiant.
Powiedziaem mu,
e znasz biegle kisuahili i chtnie mu pomoesz.

 Czy wspomnia pan, e chtnie mu pomog podczas

polowania? spyta niewinnie Leon.
Percy unis siw krzaczast brew.
Doprawdy? Zwaywszy na twoje bogate dowiadczenie,
jestem pewien, e prezydent bdzie zaszczycony, mogc
wzi
ci na przewodnika. Bdziesz mia wiele innych wanych
obowizkw, modziecze, ktre nie pozwol ci si
nudzi.
Leon poczu si lekko zirytowany t form zwracania si
do
niego, lecz pomyla, e Percy wanie dlatego tak czsto
jej
uywa.
Ma pan absolutn racj. Nie powinienem by o tym
myle odpar, umiechajc si ujmujco do Percy'ego.
Stary myliwy z trudnoci powstrzyma umiech. Coraz
bardziej lubi tego modzieca, ktry bez kwkania
wykonywa powierzon mu robot. Ustpi.
135

 Bdzie ponad tysic gb do wykarmienia. Zgodnie z

prawem kolonii bawoy s uwaane za szkodniki. Mona
odstrzeli dowoln liczb sztuk. Jednym z twoich
obowizkw bdzie zapewnienie uczestnikom safari
wieego misa. Bdziesz polowa, ile dusza zapragnie.
Obiecuj.
Dwa miesice i sze dni pniej niemiecki liniowiec
pasaerski SS Admira wpyn do laguny Kilindini,
buchajc kbami pary. Kilindini bya gbok zatok
penic funkcj portu Mombasy. Statek lni od kolorowego
takielunku i chorgiewek. Na gwnym maszcie powiewaa
flaga Stanw Zjednoczonych, a na fokmaszcie czarne ory
niemieckiego cesarza. Na przednim pokadzie opota
Gwiadzisty Sztandar i flaga z napisem Boe, chro krla".
Na play roio si od gapiw i rzdowych dygnitarzy na
czele z gubernatorem prowincji i dowdc wojsk Jego
Krlewskiej Wysokoci stacjonujcych w Brytyjskiej Afryce
Wschodniej. Wszyscy mieli galowe stroje, kapelusze z
pirami i szable u pasa.
Na gbokiej wodzie roio si od barek i odzi
czekajcych, by przewie pasaerw na pla. Byy
prezydent, pukownik Teddy Roosevelt, i jego syn pierwsi
zeszli do oczekujcych odzi. Kiedy znakomici gocie zajli
miejsca na awkach, a wiolarze skierowali d do brzegu,
ciemne deszczowe chmury wiszce nad lagun otwary swoje
wrota, a niebo przeszyy widy byskawicy. Zacz pada

rzsisty deszcz. Roosevelt stan na play, przeniesiony nad

pycizn przez muskularnych pnagich tragarzy. Jego kurtka
myliwska bya przemoczona do suchej nitki, a on sam rycza
ze miechu. Marzy o takiej przygodzie.
Gubernator pospieszy mu na spotkanie, jedn rk
przytrzymujc na gowie kapelusz ze strusimi pirami, a
drug prbujc odsun szabl patajc si midzy nogami.
Odda prywatny pocig do dyspozycji prezydenta i jego
wity. Kiedy tylko wszyscy bezpiecznie wyldowali na
brzegu, chmury si rozstpiy i nad lekko wzburzonymi
wodami laguny ukazao
136

si jasne soce. Wielki tum odpiewa chrem For HesA

Jolly Good Fellow. Grubiutki, umiechnity Teddy Roosevelt
sta w wejciu do pierwszego wagonu, pozdrawiajc
witajcych, gdy zawiadowca gono gwizdn i pocig
ruszy, rozpoczynajc podr do Nairobi w gbi kraju.
Po przejechaniu stu mil pocig zatrzyma si na bocznicy w
Voi, na skraju wysunitej najbardziej na poudnie rwniny
pomidzy rzekami Tsawo i Athi. W miejscu tym ponad
przednim zgarniaczem lokomotywy zamontowano drewniany
podest jako platform widokow. Prezydent i Frederic
Selous wspili si i usiedli na awce. Selous by
najsawniejszym z afrykaskich myliwych, autorem wielu
ksiek przygodowych i podrniczych oraz przyrodnikiem,
ktry powici cae ycie badaniu zwierzt wielkiego
Czarnego Ldu i opiekowaniu si nimi. Synny z siy i
determinacji, zasuy sobie na powiedzenie: Gdy inni
padaj, Selous idzie dalej". Odznacza si siln budow
ciaa, wzrok mia spokojny i bystry, a wyraz twarzy agodny i
uduchowiony. Selous i Roosevelt, cho rnili si od siebie
wygldem, byli pokrewnymi duszami, oczarowanymi
piknem dzikich przestrzeni.
Kiedy pocig sun w obokach pary rwninami Tsawo
wypenionymi po horyzont stadami antylop, dwaj wielcy
mowie pochylili si ku sobie i rozmawiali o otaczajcych
ich zewszd cudach. Wczesnym rankiem, gdy pocig wtoczy
si dostojnie na stacj w Nairobi, przybyszw witao cae
miasto, pragnce cho raz rzuci okiem na prezydenta.

Dla rozrywki znakomitego gocia przez kilka dni

organizowano przyjcia, bale i imprezy sportowe, midzy
innymi wycig koni i mecz polo. Po tygodniu, gdy Roosevelt
wypeni swoje towarzyskie obowizki, mona byo
rozpocz safari. Ponownie wyruszyli pocigiem w kierunku
odlegej bocznicy w buszu porastajcym rwnin Kapiti.
Gdy przybyli na miejsce, wysza im naprzeciw obsuga safari
przypominajca ma armi.
Nastpnego ranka rozpoczli marsz, a prezydent i jego syn
wraz z Selousem jechali na czele kolumny. Za nimi w lekkich
powiewach wiatru opotaa flaga Stanw Zjednoczonych nie137

siona przez umundurowanych askari. Dalej kroczya

orkiestra KSA, wygrywajc hymn poudniowych stanw.
Reszta liczcego dwa tysice ludzi orszaku cigna za nimi
na dugoci dwch mil.
Leon Courtney nie jecha w tym tumie. Przez sze tygodni
organizowa skady z prowiantem na planowanym szlaku
safari.
Percy Phillips z oporami zgodzi si da Leonowi
pomocnika. Ten w pierwszej chwili si przerazi, syszc,
kogo mu upatrzono.
Hennie du Rand? zaprotestowa. Znam go. To
Afrykaner, Bur z Afryki Poudniowej. Walczy przeciw
nam
podczas ostatniej wojny. Jego komandem dowodzi Koos
de la
Rey. Bg jeden wie, ilu Anglikw zabi.
Wojna burska skoczya si dawno temu przypomnia
mu Percy. Moe i ma trudny charakter, lecz w gruncie
rzeczy
to porzdny go. wietnie zna busz, jak wikszo
Burw.
Zastrzeli wicej soni i bawow ni jakikolwiek
czowiek,
ktrego znam. Zna si te doskonale na samochodach.
Pomoe ci
utrzymywa pojazdy na chodzie i moe prowadzi jeden z

nich.
Musisz te ustrzeli wystarczajc liczb bawow, by
zapewni
nam wiee miso, dlatego przyda ci si pomoc. Nie znam
nikogo
lepszego ni on. Jeli bdziesz sucha uwanie, wiele si
od niego
nauczysz. Najwiksz zalet Henniego jest wszake to, e
zarobi
na swoj straw i kilka szylingw dziennie, ktre mu
wypac.
Ale... zacz Leon.
adnych ale. Hennie bdzie twoim pomocnikiem. Lepiej
oswj si z t myl, modziecze.
Wystarczyo kilka tygodni, aby Leon zorientowa si, e
Hennie jest nie tylko niestrudzonym pracownikiem, lecz zna
si lepiej na mechanice i buszu od niego, a na dodatek
chtnie dzieli si swoj wiedz. Du Rand umia te
utrzymywa dobre stosunki z ludmi. Przez cae ycie
mieszka wrd afrykaskich plemion, dlatego zna ich
sposb mylenia i obyczaje. Do Afrykanw odnosi si z
szacunkiem i humorem. Nawet Ma138

nyoro i Izmael go polubili. Leon odkry, e jest wietnym

towarzyszem przy wieczornym ognisku i znakomitym
gawdziarzem. Hennie mia ponad czterdzieci lat, by chudy
i ylasty. Mia siw brod oraz twarz i ramiona poczerniae
od soca. Mwi z silnym afrykanerskim akcentem.
Tak, moja moda psaciel powiedzia Leonowi,
gdy
zaskoczyli stado bawow u podna gry i zabili osiem mo
dych tustych jawek omioma strzaami. Tak, mj mody
przyjacielu. Chyba uda nam si zrobi z ciebie myliwego.
Z pomoc Manyoro i czterech innych odarli ze skry,
wypatroszyli i powiartowali zdobycz, a nastpnie wrzucili
miso na dwa samochody i wyadowali p mili od
gwnego obozowiska prezydenckiego safari. Percy nie
pozwala, by samochody podjeday bliej, aby
prezydentowi i Selousowi nie przeszkadza terkot silnikw. Z
obozu wysza ku nim grupa tragarzy, by odebra miso.
Kiedy zostali sami, zaparkowali starszego vauxhalla pod
rozoystym mahoniowcem, a nastpnie wycignli klocek i
narzdzia. Pniej unieli ty pojazdu i wyjli dyferencja,
ktry wydawa niepokojce zgrzyty. Zaczli rozbiera go na
czci, ukadajc poszczeglne elementy na postrzpionym
kawaku plandeki. Podnieli gowy, gdy usyszeli ttent
kopyt. Jedziec okaza si modym mczyzn w bryczesach i
szerokim kapeluszu. Zsiad z konia, przywiza zwierz do
drzewa i podszed do nich.
Witajcie. Co robicie? spyta z wyranym

ameryka
skim akcentem.
Zanim odpowiedzia, Leon zlustrowa go od stp po gow.
Nieznajomy mia na nogach drogie buty, a jego bluza khaki
bya uprana i odprasowana. Mia sympatyczn twarz, cho
nie mona jej byo nazwa uderzajco pikn. Zdj
kapelusz, odsaniajc nieokrelonej barwy mysie wosy, i
umiechn si przyjanie. Leona uderzyo, e obaj byli
niemal w tym samym wieku. Tamten mia nie wicej ni
dwadziecia dwa lata.
Mamy kopoty z tym starym gratem wyjani, na co
tamten si umiechn.
Macie kopoty z tym starym gratem powtrzy.
139

L
Dobry Boe, uwielbiam ten wasz angielski akcent. Mgbym
caymi dniami sucha, jak mwicie.
Jaki akcent? odpar Leon, naladujc intonacj
tam
tego. Nie mwi z akcentem. To ty masz zabawny ak
cent. Wybuchli miechem.
Nieznajomy wycign rk.
Jestem Kermit. Leon spojrza na swoj usmolon
do. Nie przejmuj si zapewni go tamten. Lubi
grzeba przy samochodach. W domu mam cadillaca.
Leon otar do o spodnie i ucisn wycignit prawic.
Leon, a ten obdartus to Hennie.
Mog chwil z wami posiedzie?
Jeli jeste synnym mechanikiem, moesz nawet pomc.
Mgby wykrci zbatk i waek? Masz klucz.
Przez kilka minut pracowali w milczeniu. Leon i Hennie
dyskretnie obserwowali nowego.
So ty wyprafias? zapyta pgosem Hennie.
Co to za jzyk? Co powiedzia Hennie?
To jzyk Afrykanerw, afrykaska wersja holenderskiego.
Spyta, co zamierzasz zrobi.
To co wy, kolego.
Przez chwil pracowali w milczeniu.

 Przyjechae razem z wielkim cyrkiem Barnuma i

Baileya? spyta w kocu Leon.
Kermit rozemia si wyranie uradowany.
Taak, zgade.
Czym si zajmujesz? Jeste z Instytutu Smithsona?
W pewnym sensie. Gwnie siedz i sucham starcw
rozprawiajcych o wspaniaych czasach swojej modoci

odpar Kermit.
Musisz si niele bawi.
Czy to wy ustrzelilicie bawoy, ktre dzi rano przy
wieziono do obozu?
Zaopatrywanie obozu w miso naley do naszych obo
wizkw.
140

 Musicie mie niezy ubaw. Czy nastpnym razem

mg
bym si do was przyczy?
Leon i Hennie spojrzeli na siebie.
Jaki masz sztucer? spyta ostronie Leon.
Kermit podszed do konia i wycign bro z futerau
zawieszonego przy siodle. Wrci i poda sztucer Leonowi,
ktry przeadowa, by sprawdzi, czy komora jest pusta, a
nastpnie przyoy do ramienia winchestera .405.
Syszaem, e to dobra bro na bawoy, cho ma duy
odrzut. Wali w bark jak Bob Fitzsimmons powiedzia.

Potrafisz z tego strzela?

Tak sdz. Kermit wsun bro do futerau. Na
zywam j potnym lekiem".
W porzdku. Spotkamy si tu pojutrze, o czwartej rano.
Moglibycie przyjecha po mnie do gwnego obozu?
To zabronione odpar Leon. Jako przedstawiciele
niszych form ycia nie moemy przeszkadza wielkim i
mo
nym tego wiata.
Kiedy zjawili si na miejscu o czwartej rano z tropicielami
i garbarzami, byo ciemno, lecz Kermit ju na nich czeka.
Leon by pod duym wraeniem. Sdzi, e tamten si
wycofa. Przez godzin dzielc ich od witu podali tropem
dzikiej zwierzyny. Manyoro bieg przodem, ostrzegajc przez
pniakami i doami. Byo zimno i Kermit dra pod plandek,

ktra osaniaa ich od wiatru. Kiedy lady doprowadziy do

oyska wyschej rzeki, stanowicej nieprzebyt przeszkod
dla samochodu, zaparkowali pod drzewem i wysiedli.
Wycignli karabiny, a Kermit spojrza krytycznie na sztucer
Leona.
Widz, e niejedno przey.
Nie da si ukry przytakn Leon. Percy poyczy mu
wysuonego jeffreysa .404 ze swojego arsenau,
poniewa
amunicja do niego bya czterokrotnie tasza i bardziej
dostpna
od nabojw do hollanda .470. Chocia bro ta wygldaa
nie
najlepiej i Leon nie by z niej dumny, charakteryzoway j
jednak celno i niezawodno.
141
Potrafisz z tego strzela? spyta Kermit z lekk drwin.
Kiedy mam dobry dzie.
Miejmy nadziej, e taki nas czeka przekomarza si
Kermit.
Przekonamy si.
Dokd idziemy?
Wczoraj pnym wieczorem Manyoro wyledzi due
stado przechodzce t drog. Zaprowadzi nas do niego.
Zeszli do wyschnitego koryta i minli du zielon
sadzawk, w ktrej staa jeszcze woda po porze deszczowej.
Brzegi bajora byy zryte kopytami zwierzt, midzy innymi

bawow, ktre przychodziy tu pi. Weszli na przeciwlegy

brzeg, gdzie kwity akacje, a polan porastaa wiea zielona
trawa.
Rozpocz si pikny wit. Powietrze byo rzekie i
chodne. Zaczli si budzi mieszkacy buszu. Mczyni
przystanli na polanie, obserwujc stado pawianw
polujcych na owady i szukajcych korzeni. Grup prowadzi
mody samiec, czujnie wypatrujcy niebezpieczestwa. Za
nim, wysoko unoszc ogony, szy samice z modymi.
Odsaniay nagie rowe poladki i zewntrzne narzdy
pciowe, komunikujc swoj dojrzao i gotowo do
wspycia. Niektre niosy mode uczepione ich grzbietu
niczym dokeje. Starsze figloway i uganiay si haaliwie
po polanie. Rol tylnej stray odgryway dwa due samce,
paradujce dumnie, gotowe stawi czoo kademu
niebezpieczestwu, ktre odkryyby modsze podajce na
szpicy. Mae stadko buszbokw, delikatnie zbudowanych
antylop o spiralnych rogach i kremowych paskach na bokach,
podao za mapi watah, wykorzystujc czujne pawiany w
charakterze wartownikw i obserwatorw wypatrujcych
lampartw i innych drapienikw.
Kiedy mijajcy ich korowd przystan, Manyoro wskaza
czubkiem dzidy mokr ziemi po drugiej stronie sadzawki
stratowan wielkimi kopytami.
lady naszego stada.
Ile sztuk, Manyoro?
142

 Dwiecie, moe trzysta.

Kiedy?
Manyoro zatoczy niewielki uk na porannym niebie.
Nieca godzin temu. Leon przetumaczy jego sowa
Kermitowi. eruj w gstych zarolach nieopodal
wzgrz,
tam gdzie si kad, aby odpocz w skwarze poudnia.
Pa
mitaj, co ci powiedziaem. Strzelamy wycznie do trzyi czteroletnich samic.
Czemu nie moemy zapolowa na due samce? spyta
niechtnie Kermit.
Ich miso jest tak twarde jak opony samochodowe i sma
kuje znacznie gorzej od nich. Nie tknby go nawet godny
Ndorobo. Kermit skin gow, wyranie
rozczarowany.
Leon przenis wzrok na Manyoro.
Prowad po ladach.
Gdy przeszli ponad mil, zarola zgstniay. Wkrtce stay
si tak gste, e widzieli zaledwie kilka jardw przed sob.
Nagle Manyoro unis do. Stanli, bacznie nasuchujc. Z
przodu dolecia trzask gazek pkajcych pod kopytami
duych zwierzt przedzierajcych si krzakami. Usyszeli
smutne porykiwanie odstawionego od piersi cielaka,
trcajcego wymi matki w poszukiwaniu pokarmu.
Leon pochyli si w stron Kermita i szepn:
Tam! Tam s! Nie strzelaj pierwszy. Musimy zbliy

si
na wystarczajc odlego, aby trafi w mzg. Nie celuj
w tuw. Nie chcemy marnowa misa, poza tym nie
wyszoby
nam na zdrowie tropienie rannego bawou w takiej gstwi
nie. Skin gow i Manyoro ruszy przed siebie.
Dotarli do miejsca, w ktrym krzaki si przerzedziy,
wypalone podczas poaru buszu w poprzedniej porze suchej.
Rolinno bya na tyle niska, e odsaniaa setki czarnych
bawolich grzbietw, krya jednak reszt ciaa. Stado
erowao, wic by giny w trawie. Nagle jedno ze zwierzt
unioso gow i spojrzao na nich. Podstawa rogw czya
si na bie, tworzc zaokrglony hem, a czubki wyginay si
ku doowi,
143

nadajc zwierzciu aosny wygld. Zamarli bez ruchu, a

przeuwajce ostr traw zwierz najwyraniej nie
zorientowao si, e s ludmi. Po chwili baw parskn i
opuci eb, by kontynuowa erowanie.
Manyoro, za gsto tutaj szepn Leon. Poczekajmy,
a zmieni miejsce. Wyglda na to, e nie zamierzaj od
poczywa. Pewnie wrc do rzeki, ktr przeszlimy
rano.
Myl, e pjd do sadzawki, aby si napi.
Ndio, bwana. Zatoczyy koo. Rzeka przepywa obok
maego wzgrza. Mwic to, Manyoro wskaza
skaliste
wzniesienie w odlegoci ponad mili od nich.
Wyprzedzimy stado i przyczaimy si nad sadzawk.
Manyoro ruszy truchtem, wolno okrajc poruszajce si
stado. Biegli za nim pochyleni, a gdy si oddalili, ruszyli
pdem w stron rzeki. Dotarli do wyschnitego koryta,
przekroczyli szerokie, piaszczyste dno i zajli stanowiska
wrd drzew rosncych na przeciwlegym brzegu.
Nie musieli dugo czeka, eby na skarpie pojawi si
baw przewodnik, prowadzc za sob stado. Prychajc i
ryczc z pragnienia, zwierzta weszy do sadzawki. Kiedy
pierwsze bawoy stany po brzuch w wodzie, opuciy by i
zaczy apczywie pi. Czyniy tak wielki zgiek, e Leon
mg zbliy gow do ucha Kermita i szepn:
Wybierz krow z boku stada, stojc najbliej ciebie. S
trzydzieci jardw od nas. Celuj w gow. Jeli chybisz,

strzel
powtrnie.
Nie chybi szepn Kermit, unoszc winchestera. Leon
z zaniepokojeniem spostrzeg, e Amerykanin dry.
Muszka
jego karabinu dygotaa.
Nerwowe podniecenie! Leon bez trudu rozpozna objawy
niekontrolowanego podekscytowania, czsto ogarniajcego
nowicjuszy, ktrzy po raz pierwszy staj oko w oko z gron
zwierzyn. Otworzy usta, aby zabroni mu strzela, lecz
winchester wypali, a lufa podskoczya. Pocisk musn garb
potnego byka stojcego na brzegu sadzawki i trafi w zad
ukryt
144

za nim krow. Mocne szarpnicie winchestera wytrcio

Ker-mita z rwnowagi, tak e przez chwil straci bawoy z
oczu. Zanim znowu spojrza na stado, Leon odda dwa
szybkie strzay i pynnie przeadowa jeffreysa bez
odrywania kolby od ramienia. Pierwsza kula trafia rannego
byka poniej guzowatego wybrzuszenia hemu. Zwierz
odrzucio bezwadnie gow i osuno si martwe na ziemi.
Drugi pocisk dosign! krowy, prbujcej zerwa si do
biegu. Utkn u podstawy czaszki w miejscu, gdzie czya
si z krgosupem. Zwierz zaryo pyskiem w biay piasek i
zamaro nieruchomo.
Hennie, stojcy na lewo od Leona, pracowa z szybkoci
karabinu maszynowego, strzelajc w kbice si panicznie
stado. Kady strza powala na ziemi jedno zwierz. Kermit
otrzsn si z szoku wywoanego uderzeniem kolby
winchestera i spostrzeg, e byk oraz stojca za nim krowa
le martwe na ziemi.
Juchu! krzykn niczym kowboj. Powaliem
dwa
jednym strzaem.
Unis karabin, aby odda kolejny strza, lecz Leon krzykn:
Wystarczy! Nie strzelaj. Kermit najwyraniej go nie
usysza, bo wypali ponownie. Leon odwrci si, aby
dobi
ranione zwierz, lecz tym razem jego towarzysz trafi w
gow,
powalajc kolejnego rosego samca.

 Do tego! krzykn. Wstrzyma ogie! Skie

rowa w d luf karabinu, ktry Kermit ponownie unosi
do
strzau. Stado ruszyo pdem w kierunku przeciwlegego
brzegu
i znikno w buszu, pozostawiajc w sadzawce dziewi
zabi
tych bawow.
A niech to! wysapa Kermit, drc z podniecenia.
Nigdy czego takiego nie przeyem. Pooyem trzy
bawoy
dwoma strzaami! Musiaem pobi jaki rekord.
Leon by rozbawiony tym dziecinnym wybuchem
entuzjazmu. Nie mg powiedzie, co naprawd si stao, i
zepsu mu frajdy. Zamiast wyprowadzi go z bdu, zacz
si mia razem z nim.
145

 Dobra robota, Kermit! zawoa, uderzajc go w

rami. Nieze strzay. Nigdy wczeniej nie widziaem
czego takiego. Mczyzna umiechn si do niego
uszczliwiony. Leon ani przez chwil nie przeczuwa, e to
niewinne kamstwo na zawsze zmieni jego ycie.
Kiedy skoczono oprawia zdobycz, zacz zapada
zmierzch. Zamiast ryzykowa nocn jazd po ladach
zwierzyny, szlakiem usianym pniakami starych drzew i
doami wykopanymi przez mrwniki, gdy mogo si to
zakoczy uszkodzeniem zawieszenia, rozoyli si obozem
na brzegu rzeki. Na obiad Izmael przyrzdzi wiey bawoli
ozr. Po posiku usiedli przy ognisku, sczc kaw i
wsuchujc si w wycie hien, zwabionych woni krwi i
wntrznoci bawow, zawodzcych i pokrzykujcych w
ciemnym buszu wok obozowiska. Hennie sign do
chlebaka po manierk, wycign korek i poda Kermitowi.
Ten przysun j do ogniska i uwanie obejrza jasnobrzowy
pyn, ktry wypenia j do poowy.
Prezydent nie pozwala na picie mocnych trunkw w obo
zie. Dawno nie miaem nic porzdnego w ustach. C to
za
trucizna? spyta ciekawie.
Moja ciotka z Mamesbury wyrabiaj z brzoskwi. Zwie
si mampoer. Ta tutaj sprawi, e wypadn ci wosy na
piersi,
a twoja kapiszonwka napeni si grubym rutem.

Kermit pocign spory yk.

Jak to nazwae? Mam...? zapyta, wybauszajc
oczy. Ja nazwabym to stuprocentowym samogonem.

Otar usta wierzchem doni i poda manierk Leonowi.

Pocignij yk, wsplniku! Kermit by nadal w
euforycznym
nastroju, a Leon cieszy si, e wczeniej nie
wyprowadzi go
z bdu. Manierka dwukrotnie zatoczya koo, zanim
ujrzeli
dno i wpadli w wylewny nastrj.
Jeste z Afryki Poudniowej, prawda, Hennie? Co robie
w czasie wojny? spyta Kermit.
146

Hennie pomyla chwil, zanim odpowiedzia.

Walczyem.
W Stanach duo o tym czytaem. Gazety pisay, e
przypominao to nasz wojn secesyjn. Podobno toczono
tu
zacieke walki.
Dla niektrych byo to straszne przeycie.
Podobno zostalicie w to wpltani.
Walczyem pod de la Reyem.
Czytaem o nim rzek Kermit. By najsawniejszym
burskim dowdc. Opowiedz nam o nim.
Mampoer rozwiza jzyk maomwnego Bura, ktry zacz
barwnie opisywa walk trzydziestu tysicy burskich
farmerw, ktrzy omal nie pokonali najwikszej potgi
wojskowej tamtych czasw.
Nigdy nie zmusiliby nas do kapitulacji, gdyby ten krwawy
rzenik Kitchener nie wyruszy na kobiety i dzieci, ktre
zostawilimy w domu. Spali nasze farmy i wybi bydo.
Spdzi
wszystkie kobiety i dzieci do obozw koncentracyjnych, a
p
niej kaza wrzuca do jedzenia haczyki na ryby, by
wykrwawili
si na mier. Po jego zniszczonych brzowych
policzkach
spyna za. Otar j i przeprosi amicym si gosem:


Wybaczcie! Przepraszam. Mampoer przywoaa wszystkie
ze
wspomnienia. Moja ona, Annetjie, zmara w obozie.
Wsta. Pjd ju spa. Dobrej nocy. Podnis
zrolowany
pled i odszed w mrok. Przez chwil Kermit i Leon
siedzieli
ponuro w milczeniu.
To nie byy haczyki na ryby rzek cicho Leon.
Zmarli na dyfteryt. Hennie nie rozumie, e nie zrobilimy
tego
celowo. Kobiety Burw zawsze yy na szerokich
trawiastych
obszarach. Stoczone razem nie wiedziay, jak utrzyma
higien.
Nie miay pojcia o zachowaniu porzdku w obozach,
ktre
zamieniy si w siedliska zarazy. Westchn. Po
wojnie
rzd brytyjski zacz wypaca rekompensaty.
Wpompowano
w ten kraj miliony funtw, aby odbudowa gospodark.
W ubiegym roku pozwolono na przeprowadzenie
wolnych
147

wyborw. Obecnie rzdz dwaj generaowie Burw

Louis Botha i Jannie Smuts. aden zwycizca nie
potraktowa z tak wspaniaomylnoci i wielkodusznoci
pokonanych.
Rozumiem uczucia Henniego odrzek Kermit. Na
poudniu Stanw mieszka wielu ludzi, ktrzy mimo upywu
czterdziestu lat nie zapomnieli i nie przebaczyli.
Nastpnego ranka Hennie zachowywa si tak, jakby
wieczornej rozmowy po prostu nie byo. Po wypiciu kawy i
posileniu si resztkami zimnego ozora wsiedli do
samochodw, a tropiciele i garbarze zaadowali bawole
miso na muy. Kermit pochlebstwami skoni Leona, by
pozwoli mu prowadzi, a Hennie ruszy za nimi.
Take tego dnia Kermit by radosny i beztroski. Leon uzna
go za miego towarzysza. Wiele ich czyo. Obaj byli
pasjonatami koni, samochodw i polowa, mieli wic o
czym rozmawia. Chocia Kermit nie rozwija tematu, da do
zrozumienia, e jego ojciec to bogaty i wpywowy czowiek,
ktry zdominowa jego ycie.
Mj ojciec jest taki sam wyzna Leon.
Co zrobie?
Powiedziaem: Tato, szanuj ci, lecz nie potrafi y
zgodnie z twoimi zasadami". Pniej wyprowadziem si
z do
mu i wstpiem do wojska. Byo to cztery lata temu. Od
tego

czasu wicej si nie widzielimy.

Sukinkocie! Musiae mie sporo odwagi. Zawsze o tym
marzyem, lecz nigdy nie zdecydowaem si na taki krok.
Leon odkry, e im lepiej poznaje Kermita, tym bardziej go
lubi. A co tam, pomyla, facet strzela jak wariat, lecz w
kocu nikt nie jest doskonay. W trakcie rozmowy wyszo na
jaw, e Kermit jest zapalonym przyrodnikiem i ornitologiem.
Moe pracowa w Instytucie Smithsona, pomyla Leon i
kaza mu zatrzymywa samochd za kadym razem, gdy
spostrzeg interesujcy okaz owada, ptaka lub innego maego
zwierzcia,
148

aby mu je pokaza. Hennie wyprzedzi ich i znikn na

horyzoncie.
Byli niedaleko miejsca, w ktrym Kermit zostawi swojego
konia, zaledwie kilka mil od obozowiska prezydenta, kiedy z
zaroli wybiego na drog dwch biaych mczyzn. Mieli na
sobie strj do safari, lecz aden nie nosi broni. Zamiast niej
jeden trzyma kamer.
A niech mnie! Przedstawiciele czwartej wadzy
mruk
n Kermit. Nie mona si od nich uwolni. Zatrzyma
samochd. Musimy by dla nich mili i uprzejmi, w
przeciw
nym razie niele nas urzdz.
Wyszy z nieznajomych podbieg do kierowcy.
Wybaczcie, panowie rzek, umiechajc si przymil
nie. Mgbym przerwa wam mi przejadk i zada
kilka
pyta? Bierzecie udzia w safari prezydenta Roosevelta?
Jak mniemam, pan Andrew Fagan z Associated Press,
by sparafrazowa sowa nieodaowanego doktora
Davida Livingstone'a odpar Kermit, odsuwajc kapelusz na ty
gowy
i odwzajemniajc umiech.
Dziennikarz cofn si z wraenia, a nastpnie przysun
jeszcze bliej.
Pan Roosevelt junior! wykrzykn. Prosz wyba

czy. Nie rozpoznaem pana w tym dziwacznym stroju.

Nie
mg oderwa wzroku od brudnego, poplamionego krwi
ubra
nia Kermita.
Co pan powiedzia? spyta Leon.
Kermit wyglda na zakopotanego, lecz Fagan pospieszy z
odpowiedzi.
Nie wie pan, z kim jedzie? To Kermit Roosevelt, syn
prezydenta Stanw Zjednoczonych.
Leon spojrza oskarycielsko na nowego przyjaciela.
Nie powiedziae mi!
Nie pytae.
Moge wspomnie upiera si Leon.
Wtedy wszystko by si zmienio. Zawsze tak jest.
149
Kim jest pana mody przyjaciel, panie Roosevelt?
spyta Andrew Fagan, wycigajc notatnik z kieszeni
spodni.
To mj myliwy, pan Leon Courtney.
Wyglda na bardzo modego zauway z powtpie
waniem Fagan.
Nie trzeba mie dugiej brody, aby by jednym z naj
wikszych myliwych Afryki odpar Kermit.
Jednym z najwikszych myliwych Afryki?! Fagan
zapisa co w kajeciku. Jak si pisze paskie
nazwisko,

panie Courtney? Przez jedno czy dwa e"?

Przez jedno. Leon poczu si nieco niezrcznie i spoj
rza na Kermita. Widz, w co mnie wpakowa.
Domylam si, e wracacie z polowania. Fagan wska
za eb bawou lecy na skrzyni. Kto upolowa to
zwierz?
Pan Roosevelt.
Co to za gatunek?
Baw afrykaski. Syncerus caffer.
Dobry Boe, jest ogromny! Moemy zrobi kilka zdj?
Niech pan si zgodzi, panie Roosevelt.
Pod warunkiem e dostaniemy odbitki. Prosz o jedn
dla mnie i drug dla Leona.
Oczywicie, pokacie wasz bro. Niech kady stanie po
jednej stronie gowy. Fotograf rozoy statyw i
ustawi
myliwych. Kermit sprawia wraenie opanowanego i nie
przej
mowa si tym, w przeciwiestwie do Leona, ktry czu
si tak,
jakby stan naprzeciw plutonu egzekucyjnego. Lampa
bysko
wa eksplodowaa, posyajc w niebo obok dymu ku
przeraeniu
preparatorw i obozowego personelu jadcego na
skrzyni.
W porzdku! Doskonale! Czy moemy zrobi zdjcie

z tym Masajem w czerwonej szacie? Powiedzcie mu, aby

unis
dzid. Znakomicie. Wanie tak. Kim on jest? To wdz?
Jest krlem Masajw.
artujecie?! Poprocie, aby zrobi gron min.
Ten wariat mwi, e si ubrae jak babapowiedzia
Leon
w jzyku maa, a Manyoro rzuci mordercze spojrzenie
fotografowi.

150

 Cudownie! Na Boga, cudownie!

Mogli wyruszy dalej dopiero po pgodzinie.
Czsto miewasz takie przygody? spyta Leon.
Mona si przyzwyczai. Trzeba traktowa ich uprzejmie,
w przeciwnym razie ci obsmaruj.
Nadal uwaam, e powiniene by mi powiedzie, i
twj ojciec jest sakramenckim prezydentem.
Moemy wybra si znw na polowanie? Dali mi na
myliwego jakiego starca. Mellowa. Cay czas prawi mi
kazania,
jakbym by uczniakiem. Prbuje mnie zniechci do
strzelania.
Leon si zastanowi.
Za dwa dni gwny obz zostanie przeniesiony w gr
rzeki
Ewaso Ng'iro. Bd musia przeprawi na drug stron
namioty
i ciki sprzt. Chtnie wybior si z tob na polowanie,
jeli szef
mi pozwoli. Nie jeste taki zy, chocia masz kiepski
akcent.
Twj szef?
Starszy go, Percy Phillips, ale lepiej powstrzymaj si
od uwag na temat jego wieku.
Znam go. Czsto jada z ojcem i panem Selousem. Spr
buj to zaatwi. Nie sdz, abym potrzebowa wicej
usug

pana Mellowa.
Los sprzyja Kermitowi. Dwie noce po przeniesieniu
obozowiska na poudniowy brzeg Ewaso Ng'iro szef kuchni
wypoyczony przez lorda Delamere'a przygotowa uroczysty
obiad z okazji wita Dzikczynienia. Poniewa nie byo
indyka, prezydent osobicie ustrzeli ogromnego dropia.
Kucharz upiek go i przyrzdzi nadzienie z przyprawionej
zioami wtroby bawou.
Nastpnego dnia poowa ludzi w obozie dostaa ostrej
biegunki wtroba najwyraniej zepsua si pod wpywem
gorca. Nawet Roosevelt, cho mia elazne zdrowie,
cierpia na przykr dolegliwo. Frank Mellow, ktrego
wyznaczono na myliwego Kermita, nalea do njciej
chorych i obozowy lekarz musia go odesa do szpitala w
Nairobi.
151

Kermit, ktry nie jad nadzienia, wykorzysta nadarzajc

si okazj i wyprosi nowego myliwego u ojca. Roosevelt, z
powodu niedyspozycji spoczywajcy pod dug werand
namiotu, stawia saby opr i Kermit mg si uda do
Percy'ego Phillipsa niczym posaniec z prezydenckim
rozkazem. Tego wieczoru Percy wezwa Leona do swojego
namiotu.
Nie miaem pojcia, co knujesz. Kolejna cholerna nie
spodzianka. Kermit Roosevelt chce, aby zastpi Franka
Mellowa jako myliwy. Przekona ojca, aby si zgodzi. Nie
spytali
mnie o zdanie. Musiaem si zgodzi. Spojrza
gniewnie na
Leona. Masz jeszcze mleko pod nosem. Nie polowae
na
lwa, lamparta i nosoroca. Wspomniaem o tym
prezydentowi,
lecz by chory i nie chcia sucha. Kermit Roosevelt to
zwa
riowany, lekkomylny mody nicpo jak ty. Jeli co mu
si
stanie, obaj bdziemy skoczeni. Nigdy nie zjawi si ju
inni
klienci, a wwczas obiecuj, e ci udusz wasnymi
rkami.
Zrozumiae?

 Tak, prosz pana. Zrozumiaem.

W porzdku, moesz i. Nie mog ci zabroni.
Dzikuj. Leon zacz si wycofywa, lecz Percy go
zatrzyma.
Leonie!
Odwrci si zdumiony. Percy nigdy wczeniej nie zwraca
si do niego po imieniu. Jeszcze bardziej zdziwio go to, e
Percy si umiecha.
To twoja wielka szansa. Wicej takiej nie dostaniesz.
Jeli zachowasz si roztropnie i szczcie ci dopisze,
znajdziesz
si na drodze prowadzcej na szczyt. Powodzenia.
Nastpnego dnia Leon i Kermit wyruszyli na owy, nie
szukali adnej konkretnej zwierzyny, gotowi zapolowa na to,
co spotkaj.
Jeli napotkamy lwa, wielkiego czarnogrzywego starego
samca, speni si moje marzenia. Nawet ojciec nie
upolowa takiego.
152
Bdziesz musia poczeka, a opucimy ziemie Masajw powiedzia Leon. Ten kraj jest bardzo
niegocinny
dla wielkich czarnogrzywych samcw.
Czemu? spyta zaintrygowany Kermit.
Kady mody morani marzy o zabiciu lwa, aby dowie

w ten sposb swojej mskoci. Wszyscy morani

obrzezani
tego samego roku wyruszaj na wypraw. Kiedy wytropi
lwa, osaczaj go. Zwierz, widzc, e nie ma ucieczki,
wybie
ra jednego z wojownikw i atakuje go. Morani musi
stawi
mu czoo, majc do dyspozycji jedynie tarcz i assegai.
Po
zabiciu zwierzcia moe sporzdzi wojenne przybranie
go
wy z jego skry i nosi je z dum. Moe te wybra za
on
dowoln dziewczyn z plemienia. Obyczaj ten nieco prze
trzebi lwy.
Wolabym dziewczyn od ozdoby ze skry. Kermit
si zamia. Podziwiam ich odwag. To wspaniali
wojownicy.
Spjrz tylko na Manyoro. Porusza si z gracj lamparta.
Manyoro bieg truchtem przed komi. Nagle Masaj
przystan i opar si na dzidzie, czekajc najedcw.
Wskaza na otwart przestrze i ogromny ciemny ksztat tu
przy kpie krzakw. Zwierz byo w odlegoci niemal mili
od nich, a jego posta draa w gorcym powietrzu.
Nosoroec. Wyglda na ogromnego samca. Leon wyj
z torby przy siodle lornetk Zeissa, ktr otrzyma do
Percy'ego

po awansie z pomocnika na penoprawnego myliwego.

Wy
regulowa ostro i przyjrza si dalekiemu ksztatowi.
Po
twierdzam. To nosoroec. Najwikszy, jakiego w yciu
widzia
em. Ma niewiarygodnie wielki rg!
Wikszy od tego, ktrego ojciec ustrzeli pi dni temu.
Znacznie wikszy.
Chc go mie! zawoa gwatownie Kermit.
Ja te przytakn Leon. Zajdziemy go od zawietrz
nej i podkradniemy si w zarolach. Powinnimy podej
go
na tyle blisko, aby mg odda celny strza z odlegoci
trzydziestu lub czterdziestu jardw.
153

Paplasz jak Frank Mellow. Mam si skrada na czwora

kach czy pezn na brzuchu jak w? Do mam tego
gada
nia! Kermit dra z podniecenia na myl o polowaniu.

Poka ci, jak myliwi z Dzikiego Zachodu polowali na

bizony.
Za mn, wsplniku. Mwic to, spi klacz pitami i

ruszy
galopem przez rwnin wprost na stojce w oddali
zwierz.
Kermit, poczekaj! krzykn za nim Leon. Nie bd
gupi! Ale ten nawet si nie obejrza. Wycign
karabin
z futerau pod kolanem i unis wysoko nad gow.
Percy
mia racj. Jeste szalonym, lekkomylnym nicponiem
bia
doli Leon, spinajc swojego wierzchowca do galopu.
Nosoroec usysza ttent kopyt, lecz wzrok mia tak saby,
e pocztkowo nie mg zlokalizowa Kermita. Spoglda
gniewnie na boki, ryjc ziemi nogami, gronie sapic i
wybauszajc krtkowzroczne wiskie oczka.
Juchu! zawy Kermit niczym kowboj.
Naprowadzony przez dwik, nosoroec skupi spojrzenie
na koniu i jedcu i nieoczekiwanie rzuci si do ataku.
Kermit stan wysoko w strzemionach, unis karabin i odda
strza z galopujcego wierzchowca. Pierwsza kula
poszybowaa wysoko nad grzbietem zwierzcia, podnoszc
obok pyu dwiecie jardw dalej. Kermit szybko
przeadowa i strzeli ponownie. Leon usysza odgos kuli
uderzajcej w misiste cielsko, nie mg jednak stwierdzi,
gdzie trafia. Nosoroec nawet nie mrugn, bieg ile si w
nogach na spotkanie konia.
Kermit ponownie chybi. Tym razem kula uderzya o ziemi

midzy przednimi nogami zwierzcia. Mody Roosevelt

wypali jeszcze raz. Po charakterystycznym odgosie Leon
odgad, e kula zagbia si w obwisej skrze nosoroca.
Samiec wierzgn z blu, unoszc rg. Kiedy si zbliy do
konia, opuci eb, prbujc go dgn.
Kermit by jednak zbyt szybki, aby mu si to udao. Niczym
zrczny gracz polo zawrci konia, zmuszajc go do
przecicia linii ataku. Jedziec i nosoroec przemknli obok
siebie, zmierzajc w przeciwnych kierunkach. Chocia
zwierz dgno
154

rogiem, czubek przeszed o do od kolana Amerykanina. W

tej samej chwili Kermit pochyli si w siodle i wypali,
niemal dotykajc muszk szarej skry midzy wystajcymi
opatkami nosoroca. Zwierz zgarbio si i przysiado.
Wykonao zwrot, by ruszy za koniem, lecz jego oddech sta
si szybki i urywany. Z otwartego pyska kapay krople krwi.
Kermit cign wodze, przeadowa i odda dwa kolejne
strzay. Wielkie cielsko zadrao konwulsyjnie i zwolnio.
eb samca opad nisko i nosoroec zacz koysa si
nierwno z boku na bok.
Nadjedajcy galopem Leon by przeraony brutalnoci
tego widowiska. To, co ujrza, byo sprzeczne z jego
wyobraeniem sprawiedliwej walki i humanitarnego
zabijania. Do tej chwili nie mg zapobiec rzezi, gdy
obawia si, e trafi Kermita lub jego wierzchowca, teraz
jednak mia czyste pole do strzau. Ranny nosoroec sta w
odlegoci nie wikszej ni trzydzieci krokw. Kermit
jecha z boku, przeadowujc winchestera. Leon raptownie
zatrzyma konia, tak e ten przysiad na zadzie. Zeskoczy na
ziemi, jednoczenie unoszc hollanda. Wymierzy w punkt,
gdzie krgosup nosoroca czy si z czaszk. Kula
przecia ko niczym ostrze katowskiego topora.
Kermit podjecha do martwego zwierzcia i zsiad z konia.
Twarz mia poczerwienia z wraenia, oczy mu byszczay.
Dziki za pomoc, wsplniku! rozemia si. Na
Boga! Jakie to byo emocjonujce! Jak ci si podoba
polowanie

w stylu Dzikiego Zachodu? Wspaniaa zabawa, co?!

Kermit
nie okaza najmniejszego alu ani poczucia winy z powodu
tego, co si stao.
Leon musia wzi gboki oddech, aby si opanowa.
Musz przyzna, e byo to naprawd szalone, cho
nie
uznabym tego za wspania zabaw odpar spokojnym
gosem. Zgubiem kapelusz. Zawrci konia i odjecha,
aby go poszuka.
Co mam z nim zrobi? pomyla. Przemwi mu do
suchu? Powiedzie, aby znalaz sobie innego myliwego?
155

Zobaczy kapelusz lecy na ziemi, podnis i otrzepa o

nog. Nasun go na gow. Bd rozsdny, Courtney! Jeli
zrezygnujesz, bdziesz skoczony. Pozostanie ci wrci do
Egiptu i podj prac u ojca.
Zawrci i ruszy wolnym kusem do Kermita pochylonego
nad nosorocem i gadzcego dugi czarny rg. Mczyzna
spojrza z zatroskaniem na zsiadajcego z konia Leona.
Co ci gnbi? spyta cicho.
Nie wiem, jak si poczuje prezydent, gdy ujrzy ten rg.
Cholera, musi mie z pi stp dugoci. Mam nadziej,
e nie
zzielenieje z zazdroci odpowiedzia, starajc si, aby
jego
umiech wypad naturalnie.
Kermit wyranie si rozluni.
Bdzie mu do twarzy w tym kolorze. Nie mog si
doczeka, aby to zobaczy.
Leon spojrza na soce.
Pno ju. Tego wieczoru nie zdoamy wrci do
gw
nego obozu. Zanocujemy tutaj.
Izmael poda za nimi na mule, wiodc juczne zwierz
obadowane garnkami i innym sprztem kuchennym. Kiedy
si zjawi, przystpi do rozbijania prowizorycznego
obozowiska.
Przed zapadniciem zmroku poda im obiad. Oparci o
sioda pochylili si nad emaliowanymi naczyniami

balansujcymi na kolanach, zajadajc si ryem i duszonym

misem tomi.
Izmaelu, jeste czarodziejem oznajmi Kermit z
pe
nymi ustami. W Nowym Jorku jadaem gorsze arcie.
Powiedz mu to, dobrze?
Izmael powanie przyj komplement.
Leon oprni talerz do czysta, wkadajc do ust ostatni
yk strawy. Nadal przeuwajc, sign do torby przy
siodle i wycign butelk.
Sodowa whisky Bunnahabhain oznajmi, pokazujc
etykiet.
Skd j, u licha, wytrzasne?! Kermit rozemia si
uszczliwiony.
156
Powinnimy podzikowa Percy'emu, chocia ten pewnie
nie wie o swojej hojnoci.
Dobry Boe, Courtney, to ty jeste prawdziwym czaro
dziejem.
Leon nala kapk do emaliowanych kubkw. Pocignli z
przyjemnoci.
Wyobra sobie, e jestem dobr wrk i mgbym
speni kade twoje yczenie zasugerowa Leon. O
co
by poprosi?
Oprcz piknej i chtnej dziewczyny?
Oprcz niej.

Zachichotali, po czym Kermit zamyli si chwil.

Jak duy by so, ktrego ojciec ustrzeli kilka dni temu?
Jego ciosy wayy dziewidziesit cztery i dziewi
dziesit osiem funtw. Troch zabrako do magicznej
setki.
Chciabym upolowa wikszego.
Tak bardzo ci zaley, aby go przecign? To jakie
zawody czy co?
Ojcu udawao si wszystko, czego si tkn. Do czorta!
By bohaterem wojennym, gubernatorem, myliwym i spor
towcem, zanim stukna mu czterdziestka. Pniej zosta
naj
modszym i najlepszym prezydentem, jakiego miay Stany
Zjednoczone. Szanuje zwycizcw i gardzi tymi, ktrzy
przy
grywaj. Pocign yk. Z tego, co mi powiedziae,
twj
jest podobny. Powiniene mnie zrozumie.
Mylisz, e ojciec tob gardzi?
Nie. Kocha mnie, lecz nie szanuje. Pragn jego szacunku
bardziej ni czegokolwiek innego.
Dzi upolowae wikszego nosoroca ni on.
Spojrzeli na ogromne cielsko i rg byszczcy w pomieniach
ogniska.
To na pocztek. Kermit skin gow. O ile
znam
ojca, wiksze wraenie zrobi na nim upolowany so lub

lew.
Znajd mi jednego, dobra wrko.
Manyoro siedzia przy drugim ognisku razem z Izmaelem.
157
Chod do nas, bracie. Leon skin na niego. Musimy
omwi co wanego. Masaj podszed i przykucn
przy
ognisku obok nich. Trzeba znale wielkiego sonia dla
tego
bwana.
Nadalimy mu imi w jzyku suahili odpar Manyoro. Bwana Popoo Hima.
Leon wybuchn miechem.
Powiedzia co zabawnego? spyta Kermit.
Spotka ci zaszczyt oznajmi Leon. Manyoro ci
szanuje. Nada ci imi w jzyku suahili.
Jakie?
Bwana Popoo Hima.
Brzmi podejrzanie odrzek Kermit, wietrzc podstp.
Znaczy ono Pan Szybka Kula.
Bwana Popoo Hima! Hej! Powiedz, e mi si podo
ba! Kermit by uradowany. Czemu tak mnie
nazwali?
Byli pod wraeniem twojego stylu polowania. Leon
zwrci si do Manyoro. Bwana Popoo Hima chce
ubi
wielkiego sonia.

 Jak kady biay. Musimy pojecha na gr Lonsonyo,

poradzi si matki.
Kermit, Manyoro powiedzia, e powinnimy uda si
po rad do znachorki Masajw, ktra mieszka na szczycie
gry.
Powie nam, gdzie znale twojego sonia.
Wierzysz w takie rzeczy? spyta Kermit.
Tak.
Ja rwnie. Kermit skin powanie gow. Na
wzgrzach lecych po pnocnej stronie naszego rancza
w Da
kocie mieszka stara indiaska szamanka. Nigdy nie
wyszedem
na polowanie bez zasignicia jej rady. Kady prawdziwy
myliwy jest odrobin przesdny, nawet mj ojciec, cho
to
najwikszy pragmatyk, jakiego spotkaem.
Warto si umiechn do pani Fortuny przytakn
Leon. Kobieta, o ktrej ci powiedziaem, jest
bliniacz
siostr tamtej. Jest rwnie moj przybran matk.
158
W takim razie moemy jej zaufa. Kiedy wyruszymy?
Jestemy ponad dwadziecia mil od gwnego obozu.
Stracimy kilka dni, jeli odwieziemy przedtem eb
nosoroca.
Ukryjemy go tu, a Manyoro dostarczy go pniej do

obozu.
W ten sposb bdziemy mogli wyruszy bez zwoki.
To daleko std?
Dwa dni drogi, jeli si pospieszymy.
Nastpnego ranka wcignli gow nosoroca na wysoki
mahoniowiec i umiecili j w rozwidleniu midzy gaziami,
gdzie nie sign jej hieny i inni padlinoercy. Pniej
wyruszyli na wschd i rozoyli si obozem dopiero po
zapadniciu tak gbokich ciemnoci, e nie byo wida
niczego wok. Leon ba si, e ktry ko moe zama nog
w dole wygrzebanym przez mrwnika. Obudzi si w rodku
nocy, nasuchujc dwiku, ktry go zaniepokoi. Jeden z
koni parskn i poruszy si niespokojnie.
Pomyla, e to lwy podkradaj si do koni. Odrzuci pled,
sign po sztucer i wsta. Wwczas ujrza obc posta
siedzc przy tlcym si ognisku. Mczyzna by owinity
shuk barwy ochry.
Kim jeste? spyta.
To ja, Loikot. Przybyem.
Kiedy si wyprostowa, Leon rozpozna go od razu,
chocia by o kilka cali wyszy ni wwczas, gdy si rozstali
sze miesicy temu. Jego gos zmieni barw, przybierajc
bardziej mskie brzmienie.
Jak nas odnalaze, Loikocie?
Lusima Mama powiedziaa mi, gdzie was szuka. Wysaa
mnie, aby was powita.
Ich gosy zbudziy Kermita.

 Co si stao? Kim jest ten chudy dzieciak? spyta,

sennie przecierajc oczy.
To posaniec od damy, ktr mamy zamiar odwiedzi.
Przysaa go, aby nas odnalaz i zaprowadzi na gr.
Skd wiedziaa, e wyruszylimy? Do ostatniej nocy sami
nie mielimy o tym pojcia.

159

 Obud si, bwana Popoo Hima. Pomyl tylko, ta kobieta

jest czarownikiem, wie o wszystkim. Nie chciaby gra z ni
w pokera.
Pnym rankiem nastpnego dnia ujrzeli paski szczyt Lonsonyo rysujcy si na tle sennego sinego horyzontu, lecz u
podna gry stanli dopiero po poudniu. Byo ju ciemno,
gdy zajechali do manyatty i zsiedli z koni przed chatk
Lusimy. Usyszaa konie i stana w drzwiach tak, e blask
ogniska owietla jej wysok posta. Bya naga, jeli nie
liczy sznurka paciorkw wok bioder. Niedawno natara
skr tuszczem i ochr i teraz byszczaa.
Leon podszed i przyklkn na jedno kolano.
Pobogosaw mnie, matko poprosi.
Masz moje bogosawiestwo, synu odrzeka, dotyka
jc jego czoa. Otacza ci rwnie moja macierzyska
mio.
Przyprowadziem mojego towarzysza. Leon powsta,
puszczajc przodem Kermita. W jzyku suahili jego
imi
brzmi bwana Popoo Hima.
Zatem to jest w ksi, syn wielkiego biaego krla.
Lusima przyjrzaa si z bliska twarzy Kermita. Cho
przy
pomina gazk potnego drzewa, nigdy nie wyronie
ponad
pie, w ktrym tkwi. W kadym lesie jest drzewo wysze

od
pozostaych, jest te orze szybujcy wyej innych ptakw.

Umiechna si yczliwie do Kermita. Wie o tym w

gbi
serca, dlatego czuje si may i nieszczliwy.
Nawet Leon by zdumiony przenikliwoci jej spostrzee.
Rozpaczliwie pragnie zyska szacunek ojca powie
dzia.
Przychodzi, abym pomoga mu znale sonia. Skina
gow. Rano pobogosawi jego bunduki i wska
drog
prawdziwego myliwego. Kazaam zabi mode kol dla
ciebie
i tego mzungu, ktry nie pije mleka i krwi, gdy woli
gotowane
miso.
160

Okoo poudnia nastpnego dnia zebrali si wok drzewa

narad porodku zagrody dla byda. Potny lek" spoczywa
na wyprawionej lwiej skrze. Naoliwiony metal byszcza na
niebiesko w promieniach soca, a drewniane czci lniy.
Dary ofiarne w postaci wieego krowiego mleka i krwi,
soli, tabaki i paciorkw uoono obok. Leon i Kermit
przykucnli u gowy lwiej skry, a Manyoro i Loikot stanli
za nimi.
Z chatki wyonia si dostojnie Lusima w odwitnym
stroju. Podesza do drzewa narad krlewskim krokiem,
majc za plecami dwie niewolnice. Mczyni zaczli
klaska w donie, wychwalajc Lusim:
Jeste wielk czarn krow, ktra ywi nas mlekiem
swoich wymion. Jeste t, ktra wszystko widzi, matk
naszego
plemienia. Jeste mdrcem, ktry wie o wszystkich rzeczach
na ziemi. Mdl si za nami, Lusimo Mamo.
Przykucna przed mczyznami, zadajc rytualne pytania:
Po co przybylicie na gr? Czego ode mnie chcecie?
Prosimy, aby pobogosawia nasz bro odpar Le
on. Bagamy, aby wskazaa nam ciek, ktr poda
przez busz wielki szary m.
Lusima podniosa si, skrapiajc karabin krwi i mlekiem,
a nastpnie posypujc tabak i sol.
Uczy t bro nieustraszon niczym oko owcy, aby
pooya trupem wszystko, na co spojrzy. Niech jego popoo
leci prosto niczym pszczoa do ula.

Nastpnie podesza do Kermita i miotek z ogona yrafy

pokropia krwi i mlekiem jego schylon w pokonie gow.
Zwierzyna nigdy ci nie umknie, masz bowiem serce
myliwego. Spraw, aby nieomylnie poda za zdobycz.
Niech
nie ukryje si przed jego okiem.
Leon tumaczy szeptem jej sowa, zdanie po zdaniu. Masajowie klaskali, powtarzajc refren jej modlitwy:
Niech si stanie, jak powiada wielka czarna krowa.
Lusima rozpocza taniec, wirujc w wskim krgu. Prze
bieraa bosymi stopami jak moda dziewczyna, a pot
zmiesza
161

si z oliw i ochr, powodujc, e pocza lni jak

drogocenny bursztyn. W kocu opada na skr lwa, a jej
twarz wykrzywia si w grymasie. Zagryza wargi, a po
policzkach zacza pyn krew. Ciaem wstrzsno
konwulsyjne drenie, oddech sta si wiszczcy i chrapliwy.
Na wargach pojawia si piana zmieszana z krwi.
Myliwy wyruszy w kierunku domu rzeka
chrapliwym, grubym gosem niczym mczyzna. Mdry
myliwy bdzie nasuchiwa popiskiwania maego czarnego
ptaszka o poranku zaskrzeczaa. Jeli poczeka na
szczycie wzgrza, zostanie po trzykro pobogosawiony.
Wypucia powietrze i otrzsna si jak spaniel, ktry
wygramoliwszy si z wody, stan na brzegu rzeki.
Zagadkowo zabrzmiay sowa twojej matki zauway
oschle Kermit, jedzc pieczonego jeozwierza, ktrego
podano
na obiad. Miso byo delikatne i soczyste jak miso
prosicia,
ktrego przyrzdzi Izmael. Powiedziaa, abym
zrezygnowa
i wraca do domu? Tak uwaasz?
Czy indiaska szamanka nie nauczya ci, e w przypadku
takiej wyroczni naley bada kade sowo, analizujc
wszystkie
moliwe zwizki? Nie mona odczytywa tego dosownie.
Dam
ci przykad. Kiedy ostatnim razem poprosiem o pomoc,

Lusima
kazaa mi i za sodkim piewakiem. Okazao si, e
chodzi
o miodowoda.
Musi by w niej co z ornitologa, tym razem zamiast
miodowoda mamy czarne ptaki.
Zacznijmy od pocztku. Kazaa ci wraca do domu czy
poda w stron domu?
W stron domu! Mj dom jest w Nowym Jorku, w Sta
nach Zjednoczonych.
A zatem powinnimy wyruszy na pnocny wschd.
Skoro nie ma innych sugestii, zrobimy tak zgodzi
si Kermit.
162

Leon wycign wojskowy kompas, ktry zwdzi, gdy

opuszcza KSA, i wyruszyli. Pierwsz noc spdzili pod
maym skalistym pagrkiem. Tu przed witem sczyli kaw,
oczekujc wschodu soca. Nagle Loikot przechyli gow i
da znak, aby zamilkli. Przestali rozmawia, nasuchujc w
ciszy. Dwik by tak saby, e dao si go sysze jedynie z
przerwami, kiedy poranny wietrzyk nieco osab lub wia z
odpowiedniego kierunku.
Co to takiego, Loikocie?
Sysz nawoywanie chungadi. Wsta i podnis
dzid. Musz wej na wzgrze, aby lepiej sysze.
Po
wiedziawszy to, znikn w ciemnociach, oni za
wsuchiwali
si w dalekie dwiki.
Nie przypomina to ludzkich gosw powiedzia Kermit. Bardziej szczebiot wrbli.
A moe maych czarnych ptakw? spyta Leon.
Maych czarnych ptakw Lusimy Mamy?
Rozemiali si.
Zgade. Loikot bdzie mia dla nas wieci, gdy
zejdzie
ze wzgrza.
Usyszeli jego nawoywanie, blisze i wyraniejsze od
innych gosw. Pasterze wymieniali nowiny za pomoc
poczty pantoflowej Masajw, a soce stano wysoko nad
horyzontem. Kiedy wiatr i skwar uniemoliwiy dalsz

rozmow, zapanowaa cisza. Po chwili wrci pczniejcy z

dumy Loikot. Byo jasne, e nie przemwi, dopki kto go
nie poprosi.
Leon speni jego yczenie.
Loikocie, powiedz, o czym rozmawiae ze swoimi bra
mi noa obrzezania?
O safari z dziesicioma tysicami tragarzy i wieloma
wazungu, ktrzy rozoyli si obozem nad Ewaso Ng'iro, i
mn
stwie zwierzt, ktre pooy trupem biay wadca kraju
zwanego
Emelika.
O czym jeszcze mwilicie?
O chorobie czerwonej wody, ktra dotkna bydo nie
daleko Arushy. Pado dziesi sztuk.
163
Czy rozmawialicie o soniach na obszarze Wielkiego
Rowu Wschodniego?
Tak. Loikot skin gow. Wszyscy byli zgodni,
e o tej porze roku do doliny schodz wielkie samce. W
ostat
nich dniach chungadi widzieli duo soni na obszarze
pomidzy
Maralal i Kamnoro. Trzy potne sztuki poday na
wschd.
Byy ogromne. W kocu jego twarz si rozpogodzia, a
gos

sta si naglcy. Jeli mamy je upolowa, M'bogo,

musimy
ruszy szybko na pnoc, aby przeci im drog, zanim
dotr
do Samburulandu i Turkana.
Manyoro i Loikot ruszyli przed komi, stawiajc dugie
spryste kroki, ktre zwali chciwymi poeraczami ziemi".
Dwaj jedcy podali za nimi truchtem, a kolumn zamyka
Izmael na mule, prowadzcy juczne zwierz obadowane
garnkami, rondlami i przyborami kuchennymi.
Kermita rozpieraa typowa dla niego energia.
Dobry ko pod siodem, sztucer w doni i nadzieja na
ustrzelenie zwierzyny! Synu strzelby, oto ycie godne m
czyzny.
Nie wyobraam sobie nic lepszego przytakn Leon.
Nagle Kermit cign lejce i osoni oczy kapeluszem,
spogldajc na szar plam w ciernistych zarolach.
Duy samiec kudu powiedzia. Wikszy od tego,
ktrego znalaz mi Mellow.
Chcesz upolowa kolejne kudu czy olbrzymiego sonia?
Zdecyduj si, kolego. Nie moemy mie jednego i
drugiego.
Czemu? zdziwi si Kermit.
Potny samiec z twoim imieniem wypalonym na boku
moe czeka za nastpnym wzgrzem. Jeli usyszy strza,
zacznie ucieka i zatrzyma si dopiero na drugim brzegu
Nilu.

 Popsujzabawa! Jeste taki sam jak ten przeklty Frank

Mellow. Kermit spi konia, zmuszajc go do cwau,
by
dopdzi Masajw, ktrzy znacznie ich wyprzedzili.
Po poudniu za paskim horyzontem ukazay si niskie
wzgrza przypominajce knykcie zacinitej pici. Tej nocy
roz164

oyli obz pod najwyszym z nich. Przed witem wypili

kaw przy ognisku, a nastpnie pozostawili Izmaela z komi,
aby zwin obozowisko i zapakowa rzeczy na mua, a sami
wspili si na szczyt wzgrza. Kiedy dotarli na wierzchoek,
Loikot zaintonowa pie, obracajc si ku dolinie. W
odpowiedzi niemal natychmiast rozlego si podobne,
dalekie woanie. Rozmawiali jaki czas, zanim Loikot
zwrci si do Leona i oznajmi:
Czowiek, z ktrym rozmawiaem, nie jest Masajem.
Znajdujemy si niedaleko granicy oddzielajcej nasz
ziemi
od ziemi Samburu wyjani. On jest pkrwi
Samburu,
pochodzi ze spokrewnionego z nami plemienia. Posuguj
si
jzykiem maa, lecz czyni to nieco inaczej od nas.
miesznie
gadaj. O tak! Loikot przewrci oczami, wydajc
idiotyczny
ryk niczym obkany osio. Manyoro uzna to za mieszne
i zacz chodzi w kko chwiejnym krokiem, uderzajc
si
w policzki i naladujc sposb, w jaki plemi Samburu
wada
jzykiem maa.
Czy po tej bazenadzie przekaecie nam wiadomoci,
ktre otrzymalicie od waszych kuzynw Samburu?

 Ten osio Samburu powiedzia, e gdy wieczorem pro

wadzili bydo do manyatty, widzieli trzy due byki
odrzek
Loikot, nadal dyszc i czkajc z rozbawienia.
Powiedzia,
e kady z nich mia dugie biae ciosy.
W ktr stron zmierzay? spyta niecierpliwie Leon.
Szy przez dolin do miejsca, w ktrym si znajduje
my. Leon szybko przetumaczy wiadomo Kermitowi,
obserwujc, jak w jego oczach pojawia si blask.
Gdybym
pozwoli ci wczoraj zastrzeli tego kudu, zaprzepaciby
szans
ich upolowania.
Kajam si peen wstydu i alu. W przyszoci obiecuj
sucha tego, ktry wie wszystko. Kermit zasalutowa
szy
derczo.
Id do diaba, Roosevelcie! Leon umiechn si
szeroko. Wyl Manyoro i Loikota w dolin, aby
sprawdzili,
165

czy noc nie przeszy obok nas. Jest penia ksiyca, wic
wtpi, aby wdroway noc. Zao si, e po zapadniciu
zmroku odpoczyway. Niedawno wyruszyy.
Obserwowali, jak dwaj Masajowie schodz ze wzgrza i
znikaj wrd drzew porastajcych dolin.
Do tej pory suchalimy rady Lusimy Mamy o maych
ptaszkach kwilcych o wicie. Jaka bya jej nastpna
rada?
spyta nagle Kermit.
Powiedziaa, e myliwy, ktry zaczeka na szczycie
wzgrza, bdzie po trzykro bogosawiony. Jestemy na
szczy
cie. Zobaczmy, gdzie s nasze trzy bogosawiestwa.
Kiedy ognista tarcza wypyna ponad horyzont, Leon zdj
z ramienia lornetk i usiad na ziemi, opierajc si o pie
drzewa. Wolno lustrowa dolin rozcigajc si u ich stp.
Po godzinie dostrzeg Manyoro i Loikota wracajcych na
wzgrze. Szli leniwym krokiem i rozmawiali. Odoy
lornetk.
Nie spiesz si, a to oznacza, e nie mieli szczcia.
Samce tdy nie przechodziy. Ale moe to si zmieni.
Dwaj Masajowie wdrapali si na wierzchoek i
przycupnli obok nich. Leon spojrza pytajco na Manyoro,
lecz ten pokrci gow.
Hapana. Nic. Wyj tabakierk i poczstowa
Loikota,
zanim zbliy szczypt do nosa. Wcignli tabak i kichnli,

zamykajc oczy, a nastpnie zaczli cicho szepta midzy

sob,
aby ich gosy nie niosy si po dolinie. Kermit wycign si
na kamienistej ziemi, nasun na oczy rondo kapelusza i po
kilku minutach zacz cicho chrapa. Leon ledzi ruch w do
linie, co jaki czas opuszczajc lornetk, aby da oczom od
pocz i przetrze soczewki po koszuli.
W cigu wiekw kilka wielkich okrgych gazw
oderwao si od zbocza i stoczyo na dno doliny. Niektre
przypominay grzbiet sonia. Kilka razy zadrao mu serce na
widok szarego ksztatu, lecz po chwili zda sobie spraw, e
to skaa, a nie cielsko ogromnego zwierzcia.
166
Jak dugo bdziemy czekali? spyta cicho Leon, opusz
czajc lornetk.
Dopki soce tutaj nie dotrze. Masaj wskaza punkt
zenitu. Jeli nie pojawi si do tej pory, bdzie to
oznaczao,
e skrciy w inn stron. Wwczas powinnimy pojecha
do
manyatty Samburu, gdzie widziano je wczoraj.
Co powiedzia Manyoro? zapyta Kermit, unoszc
rondo kapelusza. Usiad, kiedy Leon przetumaczy mu
sowa
Masaja. Zaczynam si nudzi oznajmi. Ta
zabawa
to cigy pocig i oczekiwanie.

Leon nie odpowiedzia. Unis lornetk i zacz ponownie

przeczesywa dolin.
W odlegoci p mili od nich rosy zielone drzewa, na
ktre wczeniej nie zwrci uwagi. Po barwie i gstoci
listowia pozna, e to gaj drzew zwanych mapi jagod.
Jego owoce miay fioletow barw, kwany smak i
przycigay rne dzikie zwierzta, mae i due. Porodku
gaju lea jeden z ogromnych gazw, ktrego wierzchoek
wystawa ponad czubek drzew. Przyjrza si mu uwanie i
ju mia przesun lornetk, gdy zamar z wraenia. Mona
byo odnie wraenie, e skaa zmienia ksztat i urosa.
Wpatrywa si w ni tak uporczywie, a zaczy go bole
oczy. Znowu zmienia wygld. Wstrzyma oddech. Za ska
sta so, na p zasonity przez gaz. Wida byo jedynie
jego zad i kawaek wygitego grzbietu. To, e zwierz tam
dotaro, nie zwracajc ich uwagi, byo kolejnym dowodem,
jak cicho i niepostrzeenie potrafiy si porusza te
olbrzymy. Poczu skurcz w piersi i zacz szybko dysze.
Tylko jeden, a zatem nie jest to stado, ktrego szukalimy,
pomyla. Moe to zabkana samica albo mody samiec.
Przygotowa si na rozczarowanie.
Ponownie zamruga, widzc kolejny ruch. Przez zason
lici mapiej jagody przedar si eb drugiego zwierzcia.
Leon wstrzyma oddech. Samiec o ogromnej gowie, dumnie
wysunitym czole i uszach rozoonych niczym agle
szkunera. Trba koysaa si midzy par dugich, wygitych
ciosw. Ko bya gruba i jasna.

167
Manyoro! szepn dramatycznie.
Widz go, M'bogo.
Leon podnis wzrok i zauway, e dwaj Masajowie
podnieli si z ziemi i z zapartym tchem wpatrywali w gaj
mapich jagd.
Ile? spyta.
Trzy odpar Loikot. Jeden ukry si za ska. Drugi
stoi przodem do nas, trzeci jest pomidzy nimi, ukryty
wrd
drzew. Widz jedynie nogi.
Kermit usiad cicho, zaalarmowany penymi napicia
gosami.
Co si dzieje? Cocie zobaczyli?
Nic wielkiego odpar Leon drcym gosem. To
tylko jeden samiec z ciosami wacymi po sto funtw. No,
moe dwa lub trzy. Pewnie jeste zbyt znudzony, aby
popatrzy.
Kermit zerwa si na rwne nogi, przecierajc zaspane oczy.
Gdzie? No, gdzie?
Leon wskaza kierunek, a wtedy Kermit je zobaczy.
Rzeczywicie... wybekota. Walnij mnie w gow!
Potrznij, abym si obudzi! To nie moe by prawda,
co?
Powiedz mi, e nie ni, e te ciosy s prawdziwe.
Wiesz co, kolego? Mnie rwnie wydaj si rzeczywiste.
ap sztucer! Ruszajmy za nimi powiedzia Kermit

amicym si gosem.
Doskonay plan, panie Roosevelt. Nie dostrzegam w nim
adnych wad. Kiedy patrzyli, trzy sonie wynurzyy si
z gaju mapich jagd i ruszyy ku nim dolin. Podyy w
zwar
tej grupie szerokim szlakiem wydeptanym przez
zwierzyn,
przebiegajcym w niewielkiej odlegoci od wzgrza, na
ktrym
stali.
Na ile soni mam licencj? spyta Kermit. Trzy?
Przecie wiesz. Chcesz zabi wszystkie trzy? Chciwy
jeste.
Ktry ma najwiksze ciosy? Zacz wsuwa naboje
do magazynka winchestera.

168

 Trudno oceni z takiej odlegoci. Wszystkie s

potne.
Bdziemy musieli podej znacznie bliej, aby wybra naj
wikszego. Lepiej si pospieszmy. Id szybko.
Zbiegli na d, strcajc lune kamienie. Drzewa i
nierwnoci zbocza zasaniay im widok. Stracili sonie z
oczu. Kiedy dotarli na d, Leon wysun si na czoo.
Skrci w lewo i ruszy wzdu podstawy wzgrza, biegnc
ile si w nogach, aby znale si w miejscu, w ktrym mogli
zagrodzi zwierztom drog. Kermit depta mu po pitach, a
dwaj Masajowie podali dwa kroki dalej. Leon zauway,
e szlak przecina pytki rw biegncy od zbocza wzniesienia.
Musia zosta wypukany przez wod spywajc podczas
burzy. Zanim do niego dotarli, niemal rwnoczenie
wydarzyo si kilka rzeczy. Leon zauway, e idcy przodem
samiec wynurzy si z drzew po drugiej stronie rowu w
odlegoci czterystu lub piciuset jardw od nich. Tu za nim
kroczyy dwa pozostae.
Chwil pniej z lewej strony doleciao odbite od wzgrza
echo ostrzegawczego krzyku pawianiego wartownika.
Wypatrzy ludzi w dolinie poniej swojego punktu
obserwacyjnego. Woaniu zawtrowa wrzaskliwy chr.
Wybuch przeraliwy zgiek. Trzy sonie stany jak wryte.
Zbiy si w ciasn gromadk, koyszc niepewnie i unoszc
trby, aby wyczu niebezpieczestwo. Poruszay gowami z
boku na bok, szeroko rozpocierajc uszy.
Nie ruszaj si! ostrzeg Leon. Wyczuj najdrob

niejszy ruch. Zamar, bacznie je obserwujc. Serce walio

mu z podniecenia i szaleczego biegu ze wzgrza. Wszystkie
zwierzta miay ciosy o wadze co najmniej stu funtw.
W ktr stron powinnimy si uda? Podj decyzj.
Musimy dotrze do rowu, zanim nas wypatrz
wysapa, ruszajc przed siebie. Dotarli do rowu niezauwaeni
przez
adne ze zwierzt i schowali si za stromym zboczem. Nie
oczekiwanie znaleli si w samym rodku stada impali sku
bicych licie z niskich gazi krzeww porastajcych koryto
wyschnitego potoku. Gazele rzuciy si w popochu do
uciecz169

ki, skaczc i parskajc ze strachu. Dopady przeciwlegej

krawdzi rowu i wbiegy na gr po stromym zboczu.
Pojawiy si przed trzema soniami.
Przewodnik zauway, e biegn ku nim, odwrci si i
ruszy w kierunku stromego wzgrza. Dwa inne podyy
jego ladem.
Leon wyjrza zza krawdzi i zobaczy, co si dzieje.
Przeklte impale! mrukn. Sonie pdziy w
kierunku
pierwszej pochyoci u podstawy wzgrza, zmierzajc na
ukos
w kierunku szczytu. Kermit, za mn! Szybko! krzykn
jak oszalay. Jeli nie zdymy przeci im drogi, zanim
dotr na szczyt, nie ujrzymy ich nigdy wicej!
Przebiegli wski pas ziemi i dotarli do podstawy wzgrza.
Byli dwiecie jardw za soniami. Leon ruszy na gr,
sadzc
dugimi krokami i przeskakujc mniejsze gazy, ktre znalazy
si na jego drodze.
Sonie nie mogy pokona od czoa stromego zbocza,
zaczy wic biec zakosami. W tym czasie Leon i Kermit
kontynuowali wspinaczk na wprost, przecinajc krt
ciek soni i z kadym krokiem zbliajc si do ogromnych
zwierzt.
Nie dam rady wysapa Kermit. Mam ju do.
Dalej, kolego! Leon wycign rk i chwyci go za
nadgarstek. Szybko! Prawie dotarlimy na miejsce!

za
woa, cignc go w gr. Wyprzedzilimy je. Jeszcze
tylko
kawaek.
Kiedy wdrapali si na wierzchoek wzgrza, Kermit opar
si o pie drzewa. Koszula przemoka mu od potu, klatka
piersiowa ciko falowaa, oddech sta si pytki i
wiszczcy. Nogi mu dygotay, jakby dosta poraenia. Leon
spojrza w d. Samiec prowadzcy stado by sto stp niej.
Sadzi szybko zakosami. Oceni, e zwierzta przebiegn w
odlegoci niecaych trzydziestu jardw od miejsca, w
ktrym si znajdowali, niewiadome ich obecnoci.
Przygotuj si, kolego. Usid na ziemi, aby odda
pewny
strza. Szybko. Za kilka sekund tu dotr szepn Kermito170

wi Bdziesz mia tylko jedn szans. Celuj w

przewodnika. Mierz poniej kbu, w serce. Nie prbuj trafi
w mzg.
Nagle prowadzcy stado samiec dostrzeg postacie
przykucnite na tle nieba, stan i niepewnie poruszy trb.
Zawrci i chcia popdzi w d, lecz Manyoro i Loikot
zaszli go od tyu. Wrzeszczeli i machali rkami, prbujc
zagna zwierzta na czekajcych myliwych.
Samiec ponownie si zawaha, koyszc gow z boku na
bok. Towarzysze naparli na niego od tyu. Dwa Masjowie
pdzili ku nim, wyjc jak demony i machajc shukami.
Myliwi przyczajeni na krawdzi zamarli bez ruchu, w
cakowitym milczeniu. Przewodnik uzna ich za mniejsze
zagroenie. Wykona kolejny zwrot i ruszy w gr zbocza, w
stron Leona i Kermita. Dwa inne pobiegy jego ladem.
Nadchodz. Przygotuj si - rzek cicho Leon.
Kermit usiad na ziemi, opierajc okcie na kolanach.
Nadal dysza, cho tym razem z przeraenia. Leon zauway,
e lufa jego winchestera dry. Lka si, e przyjaciel zechce
popisa si celnoci strzau, lecz chwila prawdy nadesza.
Wcign oddech i wysapa:
Teraz, Kermit! Ognia!
Unis hollanda, gotw strzeli, gdyby Kermit spudowa,
co wydawao si pewne. Winchester wypali, podskakujc w
doniach Amerykanina. Leon spojrza i opuci bro. Kula
trafia samca nie w kb, lecz ucho. Zwierz osuno si na
kolana, zabite w jednej chwili. Podskoczy, gdy winchester

hukn ponownie. Drugi byk idcy za przewodnikiem osun

si na ziemi bez ycia, trafiony w mzg. Ciaa zwierzt
nabray rozpdu, z hukiem toczc si w d, wywoujc
lawin pyu i kamieni, ktra omal nie zmiota Manyoro i
Loikota. Masjowie odskoczyli w ostatniej chwili,
przepuszczajc zsuwajce si martwe cielska.
Trzeci samiec sta na otwartym zboczu poniej szczytu,
osaczony przez dwie grupki ludzi. Manyoro zerwa si na
nogi i zacz biec ku niemu, krzyczc i machajc shuk,
podczas
171

gdy Leon i Kermit zagrodzili mu drog ucieczki. Bestia

zwrcia si ku nim i ruszya do wciekego ataku. Samiec
odchyli uszy i zacz biec, ryczc z wciekoci.
Zastrzel go! krzykn Leon. Zrb to po raz
trzeci!
Powal go! Unis hollanda, lecz zanim zdy wystrzeli,
winchester po raz kolejny zagrzmia. So znajdowa si
poniej
Kermita, lecz by zwrcony na wprost niego, wic punkt,
w ktry mierzy, wydawa si znajdowa nieco za wysoko.
Mimo to wycelowa bezbdnie i trafi. Ostatni samiec
odrzuci
trb i zgin tak szybko i bezbolenie jak jego towarzysze.
Podobnie jak dwa pierwsze sonie zsun si ze zbocza, za
trzymujc kilkaset stp poniej, na pniu jednego z wikszych
drzew rosncych u podstawy wzgrza. Od pierwszego do
ostat
niego strzau upyny nie wicej ni dwie minuty. Leon ani
razu nie pocign za spust.
Huk odbi si echem od wzgrz po drugiej stronie doliny i
ucich. Rwnin ogarna wielka cisza. Zamilk piew
ptakw, ustao nawoywanie map. Caa przyroda wstrzymaa
oddech, bacznie nasuchujc.
W kocu Leon odezwa si szeptem:
Kiedy mwi celuj w gow", ty mierzysz w tuw.
Gdy
mwi w tuw", celujesz w gow. Kiedy masz atwy

strza,
partaczysz. Kiedy musisz dokona niemoliwego, trafiasz
w dziesitk. Do diaba, co z tob, Roosevelt? Nie wiem, po
co ci jestem potrzebny.
Kermit nie zareagowa. Siedzia, wpatrujc si w lecy na
kolanach karabin. Po skamieniaej twarzy spyway struki
potu.
Bg mnie kocha szepn. Nigdy tak dobrze nie
strzelaem. Unis gow i spojrza w d na trzy ogromne
cielska. Powoli podnis si z ziemi i podszed do
najbliszego
sonia. Zatrzyma si, z szacunkiem opierajc do na jednym
z dugich, lnicych ciosw. Nie mog uwierzy w to, co
si stao. Potny lek" sam wypali. Czuem si tak, jakbym
opuci wasne ciao i z odlegoci obserwowa bieg wyda172

re. Unis winchestera do warg niczym kielich mszalny

i ucaowa niebieskawy metal zamka. Potny leku", Lusima Mama naprawd rzucia na ciebie czar!

Musieli zaczeka sze dni, aby wyj ciosy z

rozkadajcego si ciaa. Do tego czasu Manyoro sprowadzi
tragarzy z pobliskich wiosek Samburu, aby zanieli je do
gwnego obozowiska nad rzek Ewaso Ng'iro. W drodze
powrotnej zeszli ze szlaku po ukryt gow nosoroca. Gdy
zbliali si do obozu, dugi korowd tragarzy nis
imponujce myliwskie trofea. Od rzeki dzielio ich jeszcze
kilka mil, kiedy dostrzegli ma grupk jedcw pdzcych
od strony obozu.
Zao si, e to mj ojczulek. Pewnie chce si
dowie
dzie, co porabiaem powiedzia Kermit, umiechajc si
z nadziej.
Stanli, aby powita zbliajcych si jedcw. Leon
wycign lornetk i przyjrza si im uwanie.
Suchaj, to nie twj stary. Przypatrywa si tamtym
chwil duej. To ten reporter z kamerzyst. Skd, u
diaba,
wiedzia, gdzie nas szuka?
Pewnie ma informatorw w obozie. Ci ludzie maj oczy
jak spy skomentowa Kermit. Niczego nie
przegapi.
Tak czy owak trzeba z nimi pomwi.
Andrew Fagan podjecha ku nim, uchylajc kapelusza.
Dobry wieczr, panie Roosevelt! zawoa. Czy
wasi ludzie nios ciosy sonia? Nie wiedziaem, e s tak

potne. Wprost gigantyczne. Widz, e mia pan niezwykle

udane safari. Prosz przyj szczere gratulacje. Mog
przyjrze
si z bliska paskim trofeom?
Leon kaza tragarzom uoy ciosy na ziemi. Fagan zsiad z
konia, by je obejrze; po chwili wydawa okrzyki pene
zdumienia i zachwytu.
Z przyjemnoci wysucham pana opowieci, panie
Roosevelt powiedzia. Oczywicie, jeli ma pan
woln
173

chwil. Bd te niezmiernie wdziczny obu panom, jeli

zgodz si pozowa do kilku fotografii. Moich czytelnikw z
pewnoci zafascynuj paskie przygody. Jak pan wie,
sprzedaj moje artykuy do niemal wszystkich gazet
cywilizowanego wiata, od Moskwy po Manhattan.
Godzin pniej Fagan i jego fotograf skoczyli. Dziennikarz
pospiesznie zapisa p notatnika, a fotograf wykona
kilkadziesit zdj myliwych i ich trofew. Fagan chcia jak
najprdzej zasi przy maszynie do pisania. Mia zamiar
posa umylnego do urzdu telegraficznego w Nairobi z
kopi reportau i poleceniem, aby przesano go pilnie do
jego wydawcy w Nowym Jorku. Kiedy wymienili ucisk
doni, Kermit spyta nieoczekiwanie:
Mia pan okazj pozna mojego ojca?
Nie, prosz pana odpar Fagan. Nie poznaem
prezydenta, cho nale do jego najbardziej oddanych
zwolen
nikw.
Prosz przyj jutro do gwnego obozowiska powie
dzia Kermit. Przedstawi pana.
Fagan osupia. Odjecha, nie przestajc dzikowa
Kermitowi.
Co ci przyszo do gowy, przyjacielu? spyta Leon.
Mylaem, e nienawidzisz przedstawicieli czwartej
wadzy.
Masz racj, lecz wol mie w nich przyjaci ni
wrogw.

Pewnego dnia Fagan moe mi si przyda. Teraz bdzie

moim
dunikiem.
Dotarli do gwnego obozu pnym popoudniem. Nikt ich
nie oczekiwa. Prezydent by oglnie dobrego zdrowia, tote
szybko doszed do siebie po skutkach wydanego kilka dni
temu obiadu z okazji wita Dzikczynienia. Siedzia teraz
pod drzewem rosncym nieopodal namiotu, czytajc oprawny
w skr Klub Pickwicka Dickensa jedn ze swoich
ulubionych ksiek. Z niezadowoleniem powita zgiek
wywoany przybyciem syna. Cay personel obozu, niemal
tysic mczyzn, pospieszy ze wszystkich stron, aby powita
myliwych wracajcych z polowania. Otoczyli ich,
wycigajc szyje, aby przyjrze si ciosom i gowie
nosoroca.
174

Teddy Roosevelt odoy ksik, poprawi okulary w

stalowej oprawce, wsta z krzesa, wsun koszul w spodnie
i ruszy, aby sprawdzi przyczyn tak wielkiego zamieszania.
Tum rozstpi si z szacunkiem, pozwalajc mu przej.
Kermit zeskoczy z sioda, by powita ojca. Serdecznie
ucisnli sobie donie.
Nie byo ci prawie trzy tygodnie, chopcze rzek
prezydent, ujmujc syna pod rami. Zaczem si
niepokoi.
Lepiej poka staruszkowi, co przywioze. Podszed do
miejsca, w ktrym tragarze rozoyli adunek. Leon, ktry
nadal
siedzia w siodle, by wystarczajco blisko prezydenta, aby
widzie jego twarz ponad gowami tumu. Obserwowa naj
drobniejszy grymas Roosevelta i zmarszczk.
Widzia, jak agodne, pene wyszoci zainteresowanie
zmienia si w zdumienie towarzyszce liczeniu ciosw. Po
chwili zdumienie ustpio miejsca konsternacji, gdy
prezydent ujrza wielko trofew. Puci rami Kermita i
przeszed wolno wzdu rozoonej zdobyczy. Cho by
zwrcony plecami do syna, Leon ujrza, jak konsternacja
przeradza si w zawi i wcieko. Zrozumia, e
Roosevelt musia ostro rywalizowa, aby sign po
najwyszy urzd. Przywyk do tego, e przewysza kadego
we wszystkim, jest pierwszy i najwaniejszy w kadym
gronie. Teraz musia pogodzi si z faktem, e jego
dokonania zostay przymione myliwskimi osigniciami

syna.
Przystan z rkami zaoonymi na plecach, zagryzajc
koniuszek wsw i marszczc czoo. Nagle jego oblicze si
rozpogodzio. Odwrci si w stron Kermita. Leon by
peen podziwu dla wielkiego opanowania prezydenta.
Wspaniae! powiedzia Roosevelt. Te ciosy
prze
wyszaj wszystkie, ktre zdobylimy do tej pory i ktre
przypuszczalnie uda si nam zdoby do koca wyprawy.
Ponownie ucisn do Kermitowi. Jestem z ciebie
dumny,
naprawd dumny. Ile strzaw musiae odda, aby powali
te
kolosy?
175

 Lepiej spytaj o to mojego myliwego, ojcze.

Nie wypuszczajc rki syna, prezydent spojrza na Leona.
Ile razy wystrzeli, panie Courtney? Dziesi, dwadzie
cia? A moe wicej? Prosz, nich pan nam powie.
Paski syn powali trzy samce trzema kulami odpar
Leon. Odda trzy doskonae strzay w mzg.
Roosevelt zaniemwi, wpatrujc si w Kermita, a
nastpnie otoczy go muskularnymi ramionami i gwatownie
przycisn do piersi.
To niesamowite, Kermit. Nigdy nie byem tak z
ciebie
dumny.
Leon widzia twarz Kermita ponad ramieniem prezydenta.
Promieniaa. Teraz to Leon zacz dowiadcza mieszanych
uczu. Z jednej strony radowa si z przyjacielem, z drugiej
poczu rozgoryczenie. Czy ojciec wypowie kiedy takie
sowa pod moim adresem? pomyla. Nie, nigdy tego nie
uczyni.
W kocu prezydent zwolni ucisk i odsun Kermita na
odlego wycignitych ramion. Uszczliwiony spojrza mu
w oczy, przechylajc gow.
Niech mnie szlag, jeli nie spodziem czempiona
powiedzia. Chc, aby opowiedzia mi o wszystkim
podczas
kolacji. Nos podpowiada mi, e wczeniej przyda ci si
kpiel.
Id i doprowad si do porzdku. Pniej spojrza na Leo

na. Bd rad, jeli si pan do nas przyczy, panie

Courtney.
Powiedzmy o sidmej trzydzieci.
Kiedy Leon goli brzytw ciemny gsty zarost, Izmael
napeni po brzegi bali z galwanizowanego elaza gorc
wod pachnc dymem. Po kpieli ciao Leona byszczao
zarowione. Izmael poda mu duy rcznik, ktry przedtem
ogrza nad ogniem. Pooy nieskazitelnie odprasowany strj
khaki na ku, ustawiajc na ziemi par wysokich butw
wypolerowanych na glanc.
Nieco pniej, uczesawszy i natarszy pomad wosy, Leon
wyruszy do kantyny wielkoci przypominajcej namiot
cyrkowy. Przyby p godziny wczeniej, aby nie spni si
na
176

obiad wydany przez prezydenta. Kiedy mija namiot

Percy'ego Phillipsa, usysza znajomy gos:
Leonie, mgby zaj do mnie na minutk?
Odsun po namiotu i ujrza Percy'ego siedzcego ze
szklaneczk w rku. Myliwy wskaza mu puste krzeso
naprzeciw siebie.
Klapnij sobie. Prezydent zabrania podawania
alkoholu.
Nie poczstuje ci dzi wieczr niczym mocniejszym ni sok
urawinowy. Wykrzywi usta z lekkim niesmakiem.
Lepiej
dodaj sobie animuszu rzek, wskazujc butelk stojc na
stoliku obok krzesa.
Leon nala sobie na dwa palce sodowej whisky Bunnahabhain i dola przegotowanej wody ochodzonej w porowatych
pciennych workach. Skosztowa.
Prawdziwy eliksir! Mgbym si uzaleni.
Nie sta ci na to. Przynajmniej na razie. Percy
wycign szklank. Dolej mi, pki jeszcze tu jeste.

Kiedy szklanka bya pena, unis j w stron Leona.

Boc
kiem po oczach! zawoa.
Naprzd, strzelcy! odpowiedzia Leon. Pocignli yk,
rozkoszujc si wonnym trunkiem.
Nawiasem mwic, czy pogratulowaem ci ostatnich
wyczynw? spyta Percy.

 Nie przypominam sobie.

Niech mnie szlag, gotw bym przysic, e to zrobiem.
Zestarzaem si. Mrugn oczami, ktre lniy jasnym
b
kitem na pomarszczonej, spieczonej socem twarzy.
Dobrze,
w takim razie posuchaj, bo wicej tego nie powtrz.
Zasuye
dzisiaj na ostrogi. Jestem z ciebie cholernie dumny.
Dzikuj panu. Leon by bardziej wzruszony, ni
sdzi.
Daruj sobie tego pana". Mw mi Percy.
Dzikuj panu.
Percy, mw mi po prostu Percy".
Dzikuj, po prostu Percy.
177

Popijali przez chwil w miej atmosferze.

Za miesic skocz szedziesit pi lat, podejrzewam,
e wiesz o tym zacz stary myliwy.
Nie miaem pojcia.
Akurat! Pewnie mylae, e przekroczyem dziewidziesitk. Leon otworzy usta, aby grzecznie
zaprotestowa,
lecz Percy machn rk, by go uciszy. Pewnie nie
jest to
waciwa pora, by porusza ten temat, lecz coraz bardziej
sabn.
Stare nogi nie s takie jak kiedy. Dzisiaj kada przebyta
mila
zamienia si w pi. Dwa dni temu nie trafiem koza tomi
ze
stu jardw. Potrzebuj pomocy. Mylaem, by wzi
wsplnika.
Modszego wsplnika. Waciwie bardzo modego.
Leon skin gow z zaciekawieniem, pragnc dowiedzie
si czego wicej.
Percy wycign z kieszeni srebrny zegarek myliwski i
otworzy wygrawerowane wieczko. Przyjrza si
wskazwkom, zamkn, oprni szklank i wsta.
Lepiej, by prezydent Stanw Zjednoczonych nie
musia
czeka na nas z obiadem. Lubi zje. Szkoda, e nie ma
podobnego sentymentu do wina. Mimo to nie wtpi, e zdo

amy przetrwa.
W wielkim namiocie zebrao si dziesi osb. Frederic
Selous i Kermit zajli honorowe miejsca po obu stronach
prezydenta. Leon zosta posadzony po drugiej stronie stou,
na krzele najbardziej oddalonym od gospodarza. Teddy
Roosevelt by urodzonym gawdziarzem. Mia barwny jzyk
i encyklopedyczn wiedz, przenikliwy intelekt i zaraliwy
entuzjazm, co czynio jego urok nieodpartym. Gocie jak
zaklci podali za nim od tematu do tematu od polityki i
religii do ornitologii i filozofii, od medycyny tropikalnej do
antropologii. Leon zapomnia o steku z oryksa, pozwalajc,
by wystyg na talerzu, jak urzeczony sucha oceny napitej
sytuacji w Europie. Penrod Ballantyne rozprawia o tym, gdy
siadywali przy ognisku podczas wypraw na dzikie winie na
trawiastych obszarach sawanny, wic Leon doskonale zna
ten temat.
178

Nagle prezydent zwrci si do niego.

Co pan o tym sdzi, panie Courtney?
Leon poczu przeraenie, widzc, e wszyscy patrz na
niego z oczekiwaniem. Pocztkowo mia ochot uchyli si
od odpowiedzi, powiadajc, e nie jest tym zainteresowany i
e nie czuje si na siach wyrazi opinii, lecz natychmiast
wzi si w gar.
Prosz wybaczy, e przedstawi sytuacj z
brytyjskiego
punktu widzenia. Uwaam, e zagroeniem s imperialne am
bicje Niemiec i Austrii. Grone s rwnie mnoce si jak
grzyby po deszczu dwustronne traktaty midzynarodowe za
wierane przez rne europejskie kraje. Cho sojusze te s
skomplikowane, wszystkie maj na celu zapewnienie obrony
i wsparcia w razie wybuchu zbrojnego konfliktu z pastwem
trzecim. Moe to wywoa efekt domina, jeli sabsza strona
stanie do konfrontacji ze swoim ssiadem i bdzie si
domagaa
interwencji silniejszego sojusznika.
Roosevelt zamruga. Nie spodziewa si tak rzeczowej
odpowiedzi.
Moe pan poda jakie przykady burkn.
Uwaamy, e Imperium Brytyjskie zdoa si osta jedynie
dziki potnej Marynarce Krlewskiej. Cesarz Wilhelm
Drugi
nie kryje, e pragnie, aby flota niemiecka staa si
najwiksza

na wiecie. To dla nas powane zagroenie. Bylimy

zmuszeni
zawrze traktaty z innymi europejskimi pastwami, takimi
jak
Belgia, Francja i Serbia. Niemcy maj umowy z Austri i
Turcj,
ktra jest krajem muzumaskim. Kiedy w tysic
dziewiset
pitym roku doszo do zatargu midzy Marokiem i
Francj,
ktra jest naszym nowym strategicznym partnerem, kryzys
obj
ca Afryk Pnocn. Z powodu sojuszu zawartego z
Turcj
musiay interweniowa Niemcy i wystpiy przeciwko
Francji.
Francja jest naszym sojusznikiem, wic stanlimy w jej
obro
nie. Efekt domina. Jedynie zrczne negocjacje
dyplomatyczne
i ogromne szczcie zapobiegy wybuchowi wojny.
Leon zauway, e zebrani patrz na niego z szacunkiem, co
zachcio go do kontynuowania.
179

 Sdz, e wiat znalaz si na krawdzi przepaci

rzek,
czynic przepraszajcy gest. Jestemy trybikami ogromnej
maszyny, wie pan o tym, panie prezydencie. Ju niedugo
wszyscy to sobie uwiadomi.
Roosevelt skrzyowa rce na piersi.
Widz, e masz gow na karku, modziecze. Wpadnij
do nas jutro na obiad. Chciabym pozna twoj opini na
temat
konfliktw rasowych w Afryce. Teraz mamy waniejsze
sprawy.
Syn lubi z panem polowa. Powiedzia mi, e planujecie
kolejne
wyprawy.
Jestem rad, e Kermit nadal chce ze mn polowa, panie
prezydencie. To wspaniay kompan.
Na co chcecie zapolowa?
Mj tropiciel odkry lee ogromnego krokodyla. Czy taki
okaz interesowaby Instytut Smithsona?
Oczywicie, ale ustrzelenie go nie powinno wam zaj
wiele czasu, jeli wiecie, gdzie ma gniazdo. Co
zamierzacie
pniej?
Kermit chce ruszy na lwa.
Zuchway diabe! Roosevelt uderzy syna artobliwie
w rami. Nie wystarcza mu, e pokona mnie w
polowaniu

na sonia i nosoroca, chce odnie trzy zwycistwa z rz

du! Zebrani zawtrowali mu miechem, a Teddy
Roosevelt
cign: Suchaj, synu! Chcesz na to postawi dziesi
dolcw? Kiedy ucisnli donie, by przypiecztowa
zakad,
prezydent doda: Skoro mowa o polowaniu na lwy,
mamy
wrd nas najlepszego eksperta w tej dziedzinie.
Mwic
to, zwrci si do przystojnego siwobrodego mczyzny
sie
dzcego z drugiej strony. Selous, mgby nam udzieli
kilku cennych rad w tej kwestii? Interesuj mnie
szczeglnie
sygnay ostrzegawcze, ktre lew przesya myliwemu
przed
rzuceniem si do ataku.
Pukowniku, mam wielki respekt i podziw dla lww
odrzek Selous, odkadajc n i widelec. Oprcz
krlewskiej
postaci obdarzone s niezwyk si. Lew potrafi
przesadzi
180

szeciostopowe ogrodzenie z jawk w pysku. Jego szczki

s tak potne, e krusz najgrubsze koci niczym mikk
kred. Jest szybki niczym mier. Kiedy rzuca si do ataku,
mknie z prdkoci czterdziestu mil na godzin.
Przez niemal godzin Selous opowiada o lwach
spokojnym autorytatywny tonem, dopki prezydent mu nie
przerwa.
Dzikuj. Chciabym wyruszy wczenie rano,
pozwol
panowie, e udam si spa.
Leon ruszy razem z Percym w kierunku namiotw.
Zaimponowae mi swoj polityczn
przenikliwoci,
Leonie, cho wyczuwam gos twojego wuja w tym, co nam
dzisiaj powiedziae. Myl, e take Teddy Roosevelt by
pod
wraeniem. Udao ci si postawi pewnie obie stopy na
drabinie
wiodcej do sukcesu. Oczywicie, dopki jego syn nie
zostanie
poksany przez lwy. Pamitaj o radach Frederica Selousa. To
diabelnie niebezpieczne bestie. Kiedy lew kadzie uszy po
sobie
i unosi ogon, lepiej, aby by gotowy do oddania strzau.
Doszli do namiotu Percy'ego. Dobranoc rzek myliwy,
unoszc po, wchodzc do rodka i pozwalajc, by opada.

Leon i Kermit leeli obok siebie na brzegu rzeki, ukryci za

cienk zason trzcin, ktr Manyoro i Loikot zbudowali
poprzedniego popoudnia. Od witu czekali na krokodyla,
ktrego wytropi Manyoro. W trzcinie byy mae otwory,
przez ktre obserwowali sadzawk zielon od glonw. Od
przeciwlegego brzegu dzielio ich dwiecie jardw. Brzeg
porasta gsty las wysokich mahoniowcw, ktrych gazie
oplatay wijce si niczym serpentyna liany i zwisajce
gniazda jasnotych wik-aczy. Samce wisiay do gry
nogami pod gniazdami, ktre zbudoway. Poruszay
skrzydekami i wiergotay z podnieceniem, by zwabi
samiczk i skoni j, eby zamieszkaa w wybudowanym
domku. Obserwowanie groteskowych zachowa ptakw
bawio Leona, cho Kermit zacz si niecierpliwie wierci.
181
Manyoro ukry si na szczycie wysokiego brzegu, nad
szlakiem zwierzyny biegncym przez trzcin do wodopoju.
Wok sadzawki byo kilka miejsc stwarzajcych atwy
dostp do wody. Myliwi zaczaili si w kryjwce jeszcze w
nocy. O wicie Manyoro pokaza Leonowi miejsce, w ktrym
krokodyl ukry si nad brzegiem rzeki, zagrzebujc si w
warstwie mikkiego muu. Wi si i tarza, a zamieni mu w
ma przypominajc owsiank, a nastpnie zastyg
nieruchomo, pozwalajc, by grzski osad pokry eb i grzbiet.
Zdradza go tylko regularny, przypominajcy gst siatk
wzr na mule oblepiajcym pokryty usk grzbiet. Leon z
trudem dostrzeg ksztat jego gowy i dwie wypukoci

czaszki, w ktrych znajdoway si lepia.

On i Manyoro potrzebowali duo czasu, aby pokaza Kermitowi niewyrany ksztat wielkiego cielska. Kiedy w kocu
go spostrzeg, z typow dla siebie porywczoci postanowi
strzeli w niewyrany zarys ba. Na szczcie Leon zdoa go
przekona, e nawet kula z winchestera pobogosawionego
przez Lusim nie zdoa uczyni krzywdy krokodylowi
zanurzonemu na trzy stopy w wodzie.
Dochodzio poudnie. W skwarze dnia do wodopoju
przyszo stado zebr i antylop. Wybray inne miejsce, z daleka
od przyczajonego w mule krokodyla. Kermit z kad minut
coraz bardziej si niecierpliwi. Leon pomyla, e za chwil
si zbuntuje i zacznie strzela.
Szczcie mu jednak sprzyjao. Z lewej strony zauway
ruch. Dotkn ramienia Kermita i wskaza brod ma grupk
zebr Grevy'ego wynurzajcych si lasu i schodzcych
niepewnie szlakiem do wodopoju. Kermit zadra
niespokojnie.
Moe w kocu co si wydarzy mrukn, dotykajc
oa potnego leku".
Zebry Grevy'ego to najwiksi przedstawiciele rodziny
konio-watych, rozmiarami przewyszaj nawet perszerona.
Nie bez powodu nazywano je cesarskimi. Ogier prowadzcy
stado mia pi stp w kbie i way zapewne okoo tysica
funtw. Gromadka poruszaa si z najwiksz ostronoci,
jak wszyst

182

kie zwierzta padajce upem drapienikw, wiadome, e te

tnog si czai w pobliu. Zebry zrobiy kilka krokw i
przystany, wypatrujc oznak niebezpieczestwa, a
nastpnie posuny si kawaek dalej.
Kermit z rosncym podnieceniem obserwowa, jak si
zbliaj. Potny lek" lea przed nim gotowy do strzau, dla
stabilnoci oparty na sakwie. W kocu prowadzcy stado
ogier wkroczy ostronie na ciek przetart kopytami
tysicy spragnionych zwierzt, ktre byy tu przed nim, i
zszed na brzeg. Stan nad wod i ponownie zlustrowa
okolic. W kocu podj brzemienn w skutki decyzj:
opuci gow i zanurzy w wodzie aksamitny czarny pysk.
Kiedy zacz pi, podya za nim reszta stada, przepychajc
si, by jak najszybciej dotrze do wody.
Wanie na t chwil tak cierpliwie czeka krokodyl.
Odepchn si ogonem i wystrzeli z muu, wzbijajc obok
kropel. Mczyni ukryci na brzegu cofnli si instynktownie,
zaszokowani rozmiarami ogromnego gada oraz szybkoci i
gwatownoci ataku.
Dobry Boe, musi mie ze dwadziecia stp dugoci!
wykrztusi Kermit.
Ogier by ciki, lecz przyczajona bestia waya cztery lub
pi razy wicej. Mimo tej rnicy kopyta zebry stay na
twardym gruncie, a wanie w nogach tkwi caa sia tego
zwierzcia. Z kolei apy krokodyla s mae, wygite i sabe.
Jego gwnym atutem jest ogon. W zabawie polegajcej na
przeciganiu liny zebra miaaby nad krokodylem przewag.

Gad musia wcign ogiera na gbsz wod, gdzie kopyta

nie znalazyby oparcia. Tam zyskaby ogromn przewag
wanie dziki swojemu ogonowi.
Gad nie prbowa chwyci ogiera szczkami i wcign do
wody, lecz zamachn si bem niczym maczug. Uderzenie
byo tak szybkie, e ledwie zdoali je zarejestrowa.
Przeraajmy, pokryty grub skr eb grzmotn zebr w bok
gowy, kruszc koci i j oguszajc. Ogier przewrci si na
bok
183

i wpad do wody, konwulsyjnie wierzgajc. Szarpa gow z

boku na bok, pograjc si w topieli. Krokodyl skoczy do
przodu, chwytajc go szczkami i wcigajc na gbin.
Zacz wirowa wok wasnej osi, tak e woda si
wzburzya, i ukrci ogierowi eb. Zdezorientowana ofiara
szybko si topia. Gad obraca si, dopki pasiaste ciao
zebry nie zastygo bez ycia, a nastpnie zwolni ucisk i
odpyn.
Zamar na powierzchni, w odlegoci dwudziestu jardw
od brzegu, obserwujc, czy zebra daje jakie oznaki ycia.
Niemal cae jej ciao byo zanurzone. Z wody wystawaa
jedynie tylna noga, ktra sterczaa ku niebu. Krokodyl by
teraz zwrcony bokiem do myliwych, nad powierzchni
wystaway jedynie wierzchoek grzbietu i grna poowa
gowy. Pysk wydawa si jeszcze bardziej przeraajcy,
wykrzywiony w nieruchomym, sardonicznym umiechu.
Kermit lea na brzuchu, przyciskajc do ramienia kolb
winchestera opartego na sakwie i nie odrywajc policzka od
oa karabinu. Zamkn lewe oko, mruc prawe za
celownikiem.
Celuj w kcik umiechu szepn Leon, pochylajc si
ku niemu. Tu nad powierzchni wody, poniej lepia.

Winchester wypali, zanim Leon zdy zamkn usta.

Dostrzeg
przez lornetk saby plusk kuli, ktra przeszya
powierzchni

wody tu pod maym, okrutnym lepiem, aby utkwi w

bie
zwierzcia.
Doskonale! krzykn Leon, skaczc na rwne nogi.
Piga! zaintonowa Manyoro. Trafi go!
Ngwenya kufa! Krokodyl nie yje! Loikot zanis si
miechem, skaczc i wykonujc dziki taniec. Krokodyl
wynu
rzy si, konwulsyjnie uderzajc o powierzchni wody.
Kapn
paszcz, a nastpnie skoczy ponownie, run w d z
dononym
pluskiem i zakrci si wok wasnej osi, wzbudzajc
ogonem
due fale, ktre uderzay o brzeg.
Ngwenya kufa! zawoali stojcy na brzegu mczyni,
gdy miertelne drgawki krokodyla si nasiliy.
184

Nagle ogromne cielsko zamaro. Ogon wygi si i

zesztyw-nia. Krokodyl przez chwil lea nieruchomo na
powierzchni, a nastpnie zacz ton, znikajc w
zielonkawej toni.
Stracimy go! zawoa niespokojnie Kermit, cigajc
buty.
Co ty wyprawiasz? chwyci go Leon.
Wycign gada.
Szarpa si, lecz Leon zatrzyma go bez trudu.
Posuchaj, idioto, w wodzie moe czeka babcia tego
kolegi.
Stracimy krokodyla! Musz go wycign!
Nie rb tego! Manyoro i Loikot zaczekaj tu do jutra,
a jego cielsko napcznieje od gazu i wypynie na
powierzchni.
Wtedy wrcimy i wycigniemy go linami.
Kermit nieco si uspokoi.
Popynie w d strumienia.
Rzeka wyscha. To sadzawka bez ujcia. Twj krokodyl
nie ucieknie.
Pnym popoudniem siedzieli pod po namiotu Leona,
popijajc herbat i bez koca wspominajc szczegy
polowania, kiedy od obozu doleciay gwar i szmer
podniecenia zapowiadajce powrt prezydenta.
Chodmy! powiedzia Kermit, wstajc z miejsca.

Zobaczmy, co upolowa mj staruszek. Ruszy przed

siebie,
aby po chwili zawrci. Ani sowa o krokodylu. Nie
uwierzy,
dopki go nie zobaczy.
Teddy Roosevelt wjecha do obozu. Podeszli, aby go
powita, gdy zsiad z konia i poda lejce stajennemu.
Umiechn si na widok Kermita, a w jego renicach
ukrytych za szkami okularw mign bysk triumfu.
Witaj, ojcze! zawoa Kermit. Miae dobry dzie?
Cakiem niezy. Upolowaem lwa.
Kermit zmarkotnia.
185
Lwa?
Tak. Prezydent skin gow, nie przestajc si umie
cha. Wskaza kciukiem za siebie. Kermit dostrzeg
tragarzy
wrd drzew. Nieli brzowe cielsko zwisajce z tyczek,
ktre
oparli na ramionach. Zoyli ciar obok namiotu
wypychacza
zwierzt. Po chwili wyszli z niego trzej badacze z
Instytutu
Srnithsona, aby obejrze zdobycz. Rozcili powrozy,
ktrymi
przywizano potne apy do tyczek i rozoyli lwa na
ziemi,

aby go sfotografowa i wykona pomiary.

Kermit umiechn si z ulg. Nawet on, ktry nie zna si
na lwach, wiedzia, e bya to moda samica.
Suchaj, tato! zachichota, zwracajc si do ojca.
Jeli nazywasz to lwem, ja mog si tytuowa
prezydentem
Stanw Zjednoczonych. Ta lwica to jeszcze dziecko.
Masz racj, synu przytakn ociec, umiechajc si
przebiegle. Biedna maa. Musiaem j zastrzeli. Nie
po
zwoliaby nam podej do ciaa swojego partnera.
Zaarcie go
bronia. Bdzie j mona wystawi jako czonka stada w
gab
locie ekspozycji afrykaskiej muzeum. Co o tym sdzisz?

spyta George'a Lemmona, szefa grupy badawczej.

Bdzie to dla nas zaszczyt, panie prezydencie. Wspaniay
okaz. Ma pikn skr, nie miaa jeszcze modych, a zby
s
w doskonaym stanie.
Prezydent spojrza przez rami i rzuci z zadowoleniem:
No, wreszcie przynieli samca. Z lasu wyonia si
kolejna grupa tragarzy, uginajc si pod ciarem
ogromnego
cielska.
Boe jedyny! C za wspaniay okaz! Frederic Selous

wyszed z namiotu w koszuli z podwinitymi rkawami,

niosc
szkicownik. Trzeba dopilnowa, by ostronie si z nim
obchodzili. Na nic si zda uszkodzona lub otarta skra.
Ciao lwa poruszao si w rytm krokw tragarzy, ktrzy
opucili je ostronie na ziemi obok lwicy. Sammy Edwards,
szef zespou wypychaczy, rozcign je delikatnie na ziemi i
zmierzy tam od czubka czarnego jak onyks nosa po czarny
pdzel na kocu ogona.
186

 Dziewi stp jeden cal oznajmi, podnoszc gow i

spogldajc na prezydenta. To najwiksza sztuka, jak
widziaem.
Po obiedzie Kermit zajrza do namiotu Leona. Przynis ze
sob srebrn piersiwk jacka danielsa. Przykrcili lamp,
usiedli na pciennych krzesach pod moskitier i zaczli si
naradza przyciszonym gosem.
Andrew Fagan by gociem honorowym tego wieczo
ru oznajmi Kermit. Odpowiadajc na zaproszenie
Kermita,
Fagan przyby po poudniu do obozu. Ojciec go polubi.
Staruszek aknie nowych suchaczy.
Po chwili milczenia kontynuowa:
Nie mam mu tego za ze. Jak kady z nas, cieszy si
ze
zdobytych trofew. Radzi sobie, jakby by o poow modszy.
Nie bye na obiedzie, dlatego powiem, e przesadzi z ocen
swojego wyczynu. Nie przechwala si ani nie triumfowa,
lecz
niewiele brakowao. Nie musz chyba dodawa, e Fagan
wzi
to za dobr monet.
Leon wpatrywa si w bursztynowy pyn mienicy si w
szklance, pomrukujc na znak zgody.
Wiem, e to wspaniay lew, naprawd pikny okaz. Z dru
giej strony to niemoliwe, by nikt nie upolowa

wikszego, nie
sdzisz? spyta niecierpliwie Kermit.
Masz racj. To ogromny lew, lecz jego grzywa bya raczej
kusa. Nie wiksza od boa ze strusich pir przytakn
Leon.
Kermit wybuchn miechem, lecz natychmiast si
opanowa,
zasaniajc usta doni, chocia znajdowali si w
odlegoci stu
jardw od prezydenckiego namiotu. Wielki czowiek
yczy
sobie, by po zapaleniu wiate w obozie panowaa
absolutna cisza.
Boa ze strusich pir powtrzy z rozbawieniem
Kermit,
by po chwili doda kobiecym falsetem: Pjdziemy na
balet,
kochanie? Przez chwil chichotali, a nastpnie
pocignli
yk jacka danielsa.
187
Czasami nienawidz ojca powiedzia Kermit. Czy
to oznacza, e jestem zy?
Nie, oznacza, e jeste czowiekiem.
Powiedz mi szczerze, Leonie, co sdzisz o tym lwie?
Moemy upolowa wikszego.
Naprawd? Naprawd tak uwaasz?

 Lew twojego ojca nie ma ciemnej sierci na swoim boa.

Ani jednego pasemka. Na wspomnienie boa Kermit
zamia
si ponownie. Jack daniels rozgrza go od wewntrz i
poprawi
mu nastrj.
Kiedy opanowa rozbawienie, Leon powtrzy:
Moemy upolowa wikszego. Wytropi wiksze zwierz
o czarnym futrze. Manyoro i Loikot s Masajami. Z
wielkimi
kotami czy ich wyjtkowa wi pokrewiestwa.
Powiedzieli,
e zdoamy upolowa wikszego, a ja im wierz.
Jak si do tego zabierzemy? spyta Kermit, wpatrujc
si powanie w jego oczy.
Utworzymy lotn brygad i wyruszymy przed gwn
grup poza ziemie Masajw, gdzie od tysica lat nie
polowali
morani. Bdziemy si posuwa znacznie szybciej od
gwnej
kolumny, ktr spowalniaj tragarze. Wystarczy kilka dni,
abymy wyprzedzili ich o co najmniej sto mil. Wiesz,
kiedy
prezydent ma zamiar wyruszy na pnoc?
Ojciec oznajmi przy obiedzie, e planuje zosta tu
jeszcze
jaki czas. Kilka dni temu miejscowi przewodnicy

zaprowadzili
jego i Selousa na due mokrada rozcigajce si okoo
dwu
dziestu mil na wschd std. W okolicy pan Selous
wytropi
lady samca sitatungi, byy jednak wiksze od
pozostawionych
przez okaz, ktry spotka w tysic osiemset
osiemdziesitym
pierwszym roku w delcie rzeki Okawango. Nazwano j
Limnotragus selousi od jego nazwiska. Przekona ojca, e moe
to
by nieznany podgatunek. Okazja odkrycia nowego
gatunku
nieznanego nauce to dla ojca nieodparta pokusa. Marzy o
tym,
aby nadano mu nazw Limnotragus roosevelti.
Powiciby
pierworodnego, by dopi celu. Umiechn si.
Oczywi188
cie, ten pierworodny to ja! Myl, e zostanie tu, dopki nie
znajdzie tego koza lub upewni si, e nie istnieje.
Potrafi go zrozumie. Co wiesz o sitatungach?
Niewiele odpar Kermit.
To fascynujce stworzenie, bardzo rzadkie i nieuchwytne.

Jedyna wodna antylopa na wiecie. Ma dugie kopyta,

ktre
rozpaszczaj si na ziemi. Z trudem chodzi, lecz w
gbokim
mule i wodzie jest zwinna niczym sum. Kiedy co j
przestraszy,
zanurza si w wodzie i moe caymi godzinami
pozostawa
ukryta, wysuwajc jedynie czubek nozdrzy ponad
powierzchni.
Chciabym tak upolowa rozmarzy si Kermit.
Nie moemy mie wszystkiego, kolego. Wybieraj, lew
albo sitatunga. Leon nie czeka na odpowied.
Plany
prezydenta s nam na rk. Zostawimy ich i wyjedziemy
pojutrze. Mylisz, e w tej flaszce zostaa jeszcze
kropelka?
Nie wolno jej zmarnowa, prawda?

Kolejny dzie upyn na pospiesznym kompletowaniu ludzi

i sprztu lotnej brygady. Wybrali sze kucw i trzy juczne
muy. Nastpnie, rozradowani niczym uczniacy uciekajcy
spod kurateli dyrektora, wyruszyli na pomoc.
Pnym popoudniem trzeciego dnia, gdy jechali brzegiem
maej rzeki, usyszeli woanie tropicieli idcych sto jardw
przed nimi. Masajowie ywo gestykulowali, pokazujc
szybko poruszajcy si koci ksztat, ktry wypad z zaroli i
pdzi przez paski obszar zalewowy w stron gstego lasu.
Co to takiego? spyta Kermit, stajc w strzemionach
i osaniajc oczy kapeluszem.
Lampart wyjani Leon. Wielki.
Nie ma ctek zdziwi si Kermit.
Nie wida z daleka.
Mog za nim ruszy?
Huk wystrzau nie przestraszy adnego wielkiego ko
ta zapewni go Leon. Inaczej jest ze soniami. Lwy
189

odznaczaj si koci ciekawoci. Kilka strzaw moe je

nawet zwabi. Kermit nie potrzebowa wikszej zachty.
Z dzikim kowbojskim okrzykiem nasun kapelusz na gow i
ruszy w szaleczym galopie, wycigajc sztucer z futerau i
wymachujc nim nad gow.
Ludzie, to znowu my! zamia si Leon. Kolejny
niespodziewany, starannie zaplanowany atak Pana
Szybkiej
Kuli. Spi konia do galopu i ruszy za przyjacielem.

Lampart zauway ruch i stan, a nastpnie przysiad.

Obejrza
si za siebie ze zdumieniem, by po chwili zrozumie, w
jakim
niebezpieczestwie si znalaz. Zerwa si byskawicznie
i po
pdzi przed siebie, wycigajc si coraz bardziej z
kadym
skokiem, dugi, ksztatny i peen gracji.
Juchu! Za nim! zawy Kermit. Nawet Leon uleg
podnieceniu towarzyszcemu gonitwie na olep.
Hola! Z drogi! wyda dawny okrzyk towarzyszcy
polowaniu na lisy i przywar do karku kuca, zmuszajc go
do
galopu i trzymajc lejce oburcz. Pd wiatru smagajcego
twarz
upaja. Zapominajc o wszystkim, zaczli szaleczy

pocig.
Widzc, e ko Leona jest tu za nim, Kermit uderzy
wierzchowca po karku kapeluszem, spinajc go do jeszcze
szybszego biegu.
Szybciej! przynagli. Szybciej, maleka! Nie
daj
si wyprzedzi! W tej samej chwili ko wpad w jam
surykatek. Prawe przednie kopyto wydao odgos przypomina
jcy smagnicie batem i zapado si niczym raone
pociskiem.
Kermit wylecia z sioda i uderzy o ziemi barkiem i praw
czci twarzy. Karabin wypad mu z rki i potoczy si jak
pika pod kopyta konia. Leon cign wodze, w ostatniej
chwili
unikajc stratowania przyjaciela. Kuc odpowiedzia na cig
nicie wodzy, uderzenie pejcza i ostrogi, gwatownie
odrzucajc
gow. Zawrcili do lecego na ziemi jedca. Ko Kermita
podnis si, lecz jego przednia noga bya zamana ponad
pcin. Kopyto zwisao bezwadnie. Kermit lea
nieruchomo,
rozcignity na twardej ziemi.
190

Zabi si! Dobry Boe! Co powiem prezydentowi?

zamartwia si Leon, wyjmujc buty ze strzemion. Przerzuci
praw nog nad karkiem zwierzcia i zeskoczy na ziemi.
Podbieg do Kermita, lecz gdy si nad nim pochyla,
przyjaciel podnis si z pprzytomnym wyrazem oczu.
Lewa cz twarzy bya otarta, a uszkodzony uk brwiowy
zwisa luno nad okiem zasypanym piaskiem.
Cholerny bd! wymamrota, plujc krwi i
pyem.
Wielki bd!
Leon rozemia si z ulg.
Chcesz powiedzie, e nie zrobie tego celowo?
My
laem, e zamierzasz mi zaimponowa.
Kermit przesun jzykiem po zbach.
Wszystkie cae oznajmi takim gosem, jakby mia
rozszczep podniebienia.
Dobrze, e nie zrobie sobie krzywdy. Leon uklkn
obok, ujmujc gow przyjaciela w donie i odwracajc z
boku
na bok, aby zbada oczy. Postaraj si nie mruga, bo
piach
podrapie ci gak oczn.
atwo ci mwi. Moe mam jeszcze nie oddycha?
Czekam na kolejne gupie polecenie!
Po chwili zjawi si Izmael na swoim mule i poda
Leonowi bukak z wod.

 Przytrzymaj mu powiek, Izmaelu poleci, a

nastpnie
zmy piasek z oka. Poda bukak Kermitowi. Opucz usta
i twarz. Dwaj Masjowie przykucnli w niewielkiej
odlego
ci, przypatrujc si im uwanie i prowadzc oywion rozmo
w. Przestacie si gapi, hieny. Lepiej rozstawcie may
namiot i rozcie pled dla Popoo Hima. Trzeba go uoy
w cieniu.
Kiedy pomagali Kermitowi przej do namiotu, Leon
wycign wielkiego hollanda z kabury przy siodle i
zastrzeli okulawionego konia. Zrobi to w sposb chodny,
wrcz kliniczny, chocia bardzo kocha konie i ten akt
miosierdzia sprawi mu ogromny bl.
191
Zdejmij siodo i uprz z tego nieszczsnego stworze
nia poprosi Manyoro, wysuwajc pust mosin
usk
i wkadajc bro na miejsce. Podszed do maego namiotu
i stan u wejcia.
Gdzie potny lek"? spyta Kermit, prbujc si
podnie.
Leon przytrzyma go rk.
Pol Manyoro, aby go znalaz. Manyoro! Przynie
bunduki naszego bwanal krzykn. Nastpnie umieci palec
przed oczyma Kermita. Obserwuj go rzek, wolno prze

suwajc do z boku na bok. Dziki Bogu! odetchn

z ulg. Mimo najszczerszych chci nie udao ci si do
prowadzi do wstrzsu mzgu. Zobaczmy miejsce, w ktrym
twoja lewa brew bya przytwierdzona do twarzy.
Uwanie
obejrza uszkodzenie. Trzeba zaoy kilka szww.
Kermit spojrza na niego z przeraeniem.
Znasz si na tym?
Zaoyem mnstwo szww koniom i psom.
Nie zaliczam si do jednych ani drugich.
U wejcia do namiotu stan Manyoro z ponurym wyrazem
twarzy. W kadej doni trzyma czci winchestera.
Rozlecia si w kawaki rzek w jzyku suahili.
Kermit wyrwa mu karabin.
Niech to szlag! jkn. Kolba pka poniej uchwytu,
odama si te przyrzd celowniczy. Byo oczywiste, e
karabin
nie nadaje si do uytku. Kermit skuli si jak mae dziec
ko. Co teraz zrobi? Spojrza aonie na Leona.
Zdoasz go naprawi?
Tak, po powrocie do obozu, gdy bd mia pod rk
narzdzia. Trzeba bdzie zwiza kolb zielon skr z
ucha
sonia. Kiedy wyschnie, bdzie twarda jak stal, lepsza od
nowej.
A celownik?
Jeli nie znajdziemy oryginalnego, dorobi go z kawaka

metalu i przylutuj.
Ile czasu to zajmie?
192

 Tydzie lub dwa. Widzc zmartwienie na twarzy

Kermita, postanowi zabawi si duej jego kosztem. No,
moe troch krcej. Wszystko zaley od tego, jak szybko uda
si nam znale wie skr i jak dugo bdzie scha. Teraz
si nie ruszaj, bd ci zszywa.
Kermit wpad w takie przygnbienie, e mnie znis
prymitywny zabieg przeprowadzony przez Leona. Ten
najpierw przemy ran rozcieczonym roztworem jodyny, a
nastpnie chwyci ig i nici. Chocia operacja bya tak
bolesna, e nawet najsilniejszego zmusiaby do paczu,
Kermit wydawa si bardziej przejty zepsutym potnym
lekiem" ni wasnym cierpieniem.
Z czego bd polowa do tego czasu? biadoli, kur
czowo ciskajc karabin.
Na szczcie zabraem mojego starego wojskowego enfielda odpar Leon, zszywajc ig fady skry.
Kermit wykrzywi si z blu, lecz nie da si odwie od
tematu.
To karabin dla dzieciuchw rzek wyranie urao
ny. Mona z niego polowa na tomi, impale i ludzi,
lecz
ma zbyt may kaliber na lwa!
Jeli podejdziesz odpowiednio blisko i wpakujesz kul
w odpowiednie miejsce, wystarczy.
Odpowiednio blisko? Wiem, co przez to rozumiesz!
Chcesz, abym przytkn mu luf do cholernego ucha!

 Wanie! Oczywicie, moesz ruszy w szalecz pogo

i wypali z odlegoci p mili, lecz nie sdz, aby
przynioso
to podany efekt.
Kermit zastanowi si chwil, nie by jednak przesadnie
uszczliwiony pomysem przyjaciela.
Moe by mi poyczy swojego wielkiego starego hollanda?
Kocham ci jak brata, lecz wolabym poyczy ci na noc
modsz siostr.
Masz modsz siostr? spyta Kermit z nagym oywie
niem. adna z niej dziewczyna?
193
Nie mam siostry skama Leon, pragnc uchroni
rodzestwo przed zainteresowaniem Kermita. I nie
poycz
ci sztucera.
W takim razie nie chc twojego aosnego enfielda.
W porzdku, poprosz Manyoro, aby poyczy ci
dzid.
Manyoro umiechn si, syszc dwik swojego imienia.
Kermit potrzsn gow, wypowiadajc wszystkie sowa
w jzyku suahili, ktre zna:
Mazuri sana, Manyoro. Hakuna matatu! W porzdku,
Manyoro. Nie martw si. Masaj spojrza na niego z roz
czarowaniem, a Kermit odwrci si do Leona.
W porzdku, kole. Sprbuj postrzela z twojego kara

binka.
Rano oko Kermita byo opuchnite i zamknite, a tors
pokrywao kilka imponujcych siniakw. Na szczcie
Amerykanin zrani si w okolicach lewego oka, wic nadal
mg celowa. Leon zrobi nacicie na korze akacji i cofn
si na szedziesit krokw.
Z tej odlegoci znosi cal w gr. Celuj poniej punktu,
w ktry chcesz trafi rzek, podajc mu enfielda.
Kermit
odda dwa strzay. Kule utkwiy w pniu po obu stronach
celu.
Niele jak na pocztek! zawoa Kermit, nie kryjc
zadowolenia. Jego humor wyranie si poprawi.
Cholernie dobry strza nawet jak na takiego wyborowego
strzelca jak Popoo Hima przytakn Leon.
Zapamitaj
moj rad: nie strzelaj do niczego, co znajduje si za lini
horyzontu.
Kermit nie odwzajemni uprzejmoci.
Chodmy poszuka lwa powiedzia.
Tej nocy rozbili obz obok maej sadzawki, w ktrej
pozostaa woda po ostatniej porze deszczowej. Rozoyli
pledy zaraz po skoczeniu wieczerzy i zasnli po kilku
minutach.
Leon obudzi Kermita w rodku nocy.

194
Co si dzieje? Ktra godzina? spyta zaspanym
gosem.
Nie przejmuj si godzin. Posuchaj szepn Leon.
Kermit rozejrza si wok i stwierdzi, e dwaj
Masajowie
oraz Izmael siedz przy ognisku. Dorzucali drew do ognia, a
jasne pomienie migotay w ciemnoci. Ich twarze byy
napite i skupione. Nasuchiwali. Milczenie trwao wiele
minut.
Na co czekaj? zapyta Kermit.
Cierpliwoci. Suchaj zgani go Leon. Nagle w mroku
rozleg si potny basowy ryk. Unosi si i opada jak
fale
miotane huraganowym wiatrem. Poczuli, e dostaj gsiej
skrki
na rkach i szyi. Kermit odrzuci pled i skoczy na rwne
nogi.
Ryk przycich, przechodzc w kajce porykiwanie. Cisza,
ktra
zapada, udzielia si wszystkim ludziom i zwierztom.
Do diaba, co to byo? wykrztusi Kermit.
Lew. Ogromny dominujcy samiec ogaszajcy swoje
panowanie wyjani mu cicho Leon. Manyoro doda
co
w jzyku maa, a Loikot zachichota.
Co powiedzia? spyta Amerykanin.

 Powiedzia, e nawet najdzielniejszy z ludzi dwa razy

w yciu boi si lwa. Pierwszy raz, gdy usyszy jego ryk, i
drugi,
gdy ostatni raz stanie z besti oko w oko.
Co do pierwszego, ma suszno przytakn Ker
mit. To niezwyky dwik. Skd wiesz, e to ogromny
samiec, a nie lwica?
Po czym odrniasz Enrica Carusa od dam Nellie
Melby?
Chodmy go upolowa.
Znakomity plan, kolego. Ja bd trzyma wieczk, a ty
oddasz strza. atwa sprawa.
Co proponujesz?
Jeli o mnie chodzi, zamierzam nakry si kocem
i zdrzemn odrobin. Powiniene zrobi to samo. Czeka
nas
ciki dzie. Ponownie wycignli si przy ognisku,
lecz
nie zdyli zmruy oka, gdy nocn cisz przerwa kolejny
gromki ryk.
195
Posuchaj go! szepn Kermit. Sukinkot zaprasza
nas do zabawy. Jak mog spa w takim haasie? Kiedy
porykiwania ucichy, rozleg si inny dwik
przypominajcy
dalekie echo pierwszego, odlegy i stumiony. Podnieli
si,

a Masjowie wydali okrzyk.

Do diaska, co to byo? zapyta Kermit. Ryk
innego lwa?
Tak jest przytakn Leon.
Czy to brat tego pierwszego?
Z pewnoci nie. To jego rywal i miertelny wrg.
Kermit szykowa si do zadania kolejnego pytania, lecz
Leon
go uciszy. Pozwl, e zamieni swko z Masjami.

Zaczli z oywieniem rozmawia w jzyku maa. W kocu

Leon wrci do Kermita. Posuchaj, wyjani ci, co tu
si
dzieje. Pierwszy lew to starszy dominujcy samiec.
Jestemy
na jego terytorium. Przypuszczalnie jest z nim duy harem
samic i modych. Starzeje si i jego siy sabn. Ten drugi
jest
mody i silny, w kwiecie wieku, gotw rzuci wyzwanie
sta
remu, aby przej jego terytorium i harem. Przekroczy
granic
i zbiera si na odwag, aby stan do walki na mier i
ycie.
Stary prbowa go przestraszy.
Manyoro potrafi tyle wyczyta z kilku rykw?
Manyoro i Loikot wietnie znaj lwi jzyk wyjani

Leon z powanym wyrazem twarzy.

Tej nocy uwierz we wszystko, co powiesz. Mamy zatem
nie jednego, lecz dwa potne lwy?
Tak, na dodatek nie odejd w najbliszym czasie. Stary
nie zostawi otwartych drzwi, a modziak poczu zapach
jego
pa. aden nie odejdzie.
Po tych sowach nie byo mowy, aby ktokolwiek zasn.
Siedzieli przy ognisku, planujc polowanie z Masjami i
popijajc doskona kaw Izmaela, dopki pierwsze
promienie soca nie ozociy czubkw drzew. Zjedli
niadanie zoone ze synnych omletw Izmaela
przyrzdzonych ze strusiego jaja, zagryzajc je rwnie
synnymi babeczkami prosto z garnka.
196

Jedno strusie jajo odpowiada dwunastu kurzym, lecz wyjedli

wszystko do czysta. Kiedy wycierali resztki tuszczu z patelni
kawakami babeczek, Izmael i Masajowie przystpili do
zwijania obozu i ukadania adunku na muach. Powietrze
byo chodne i przyjemne, gdy wyruszyli na spotkanie tego,
co zgotowa im nowy dzie.
Mil dalej zaskoczyli liczce kilkaset sztuk stado bawow,
wracajce od wodopoju. Leon odda dwa strzay z lewej, a
pniej prawej lufy hollanda. Rozcili brzuchy zabitym
zwierztom, aby wo padliny rozniosa si w powiewach
gorcego wiatru. Pniej muy zaprowadziy ich w swoje
ulubione miejsce, gdzie ze wszystkich stron otaczaa je pusta
przestrze i gdzie nie byo adnych gstych zaroli, w ktrych
mgby si ukry zraniony lew. Kiedy umiecili przynt,
tragarze nacili narcza zielonych lici i przykryli padlin,
aby nie dobray si do niej spy i hieny. Tak ndzna
przeszkoda nie zatrzymaaby jednak duej wielkiego lwa.
Pniej wrcili do rzeki, szukajc miejsca, w ktrym lwy
porykiway ostatniej nocy. Co mil lub dwie Leon zabija
jakiego wielkiego ssaka, ktry wszed po luf: yraf,
nosoroca lub bawou. O zachodzie soca padlina
pokrywaa obszar dziesiciu mil. Takiej przyncie trudno si
bdzie oprze.
Tej nocy rwnie nie dane im byo zasn cisz
przeryway gniewne porykiwania dwch rywali. W pewnym
momencie starszy samiec by tak blisko, e zaczli dre pod
kocami od wadczej siy jego gosu. Tym razem modszy nie

odpowiedzia.
Mody lew znalaz przynt wyjani jego milczenie
Manyoro. Je.
Nie sdziem, e lwy ywi si padlin powiedzia
Kermit.
Oczywicie, lwy s tak leniwe jak domowe kociaki.
Zjedz wszystko, co im podasz, niezalenie od tego, jak
jest
zepsute i cuchnce. Wyruszaj na owy dopiero wwczas,
gdy
naprawd musz.
Dwie godziny po pnocy ucicho porykiwanie starszego
samca. W ciemnoci zalega cisza.
197
Teraz i on znalaz przynt zauway Manyoro.
Jutro upolujemy oba.
Na ile lww mam pozwolenie? spyta Kermit.
Wystarczy, by ci zadowoli odrzek Leon. Na
terenie Brytyjskiej Afryki Wschodniej lwy uwaane s za
szkodniki. Moesz zabi, ile zechcesz.
wietnie! Chc oba. Pragn wrci do obozu i pokaza

je ojcu.

Ja rwnie!
przytakn ochoczo Leon. Ja rwnie!
Kiedy byo wystarczajco widno, aby tropiciele mogli
odczyta lady, wyruszyli szlakiem przynty. Wonny niczym
chablis ranek by chodny, wic Kermit mia na sobie grub
kurtk.
Pierwsze trzy przynty leay nietknite, chocia
wierzchoki pobliskich drzew obsiady stada zgarbionych,
ponurych spw. Kiedy zbliyli si do czwartej, Leon
zatrzyma konia w odlegoci kilkuset jardw od miejsca, w
ktrym spoczywaa. Wycign lornetk i uwanie zlustrowa
gazie, ktre j zasaniay.
Tracisz czas, kolego. Nie ma ich tu rzek Kermit.
Przeciwnie odpar cicho Leon, nie odrywajc oczu
od szkie.
Co chcesz przez to powiedzie? oywi si jego
towarzysz.
Widz wielkiego samca.
Nie gadaj! zaprotestowa Kermit.Niczego nie
wida.
Spjrz. Poda mu lornetk. Uyj tego.
Kermit wyregulowa ostro i minut przyglda si padlinie.
Nadal nie widz lwa.
Zajrzyj midzy rozsunite gazie. Wida przez nie pasy

na grzbiecie zebry...
Taak! Widz.
A teraz spjrz nieco wyej. Widzisz dwie mae czarne
kropeczki z drugiej strony?

198

Widz! Przecie to nie lew.

To koniuszki jego uszu. Ley za zebr i nas obserwuje.
Na Boga, masz racj! Poruszy uchem! wykrzykn
Kermit. Ktry to? Starszy czy modszy?
Leon zacz si naradza z Manyoro, a Loikot co chwila
wtrca swoje uczone uwagi. W kocu zwrci si do
Kermita.
We gbszy oddech, kolego. Mam dla ciebie nowin.
To wielka sztuka. Manyoro nazwa go lwem wszystkich
lww.
Co robimy? Ruszymy na niego konno?
Nie, pokradniemy si odrzek Leon, zsiadajc z konia
i biorc hollanda. Otworzy sztucer, wycigajc uski i
wsuwajc
nowe naboje wyjte z bandolieru. Kermit poszed za jego
przykadem i zaadowa lee-enfielda. Stajenni wzili od
nich
lejce i odprowadzili konie, a nastpnie pooyli na ziemi
bukaki
i przykucnli, by napi si wody. Chwil pniej
powstali,
trzymajc dzidy uywane do polowa na lwy, i zaczli
dga
powietrze, wydajc krwioercze okrzyki i wznoszc
wysoko

dugie, lnice ostrza.

Kiedy wszyscy myliwi byli gotowi, Leon udzieli
Kermitowi ostatniej rady.
Pjdziesz pierwszy. Rusz trzy kroki za tob, aby nie
zasania ci pola strzau. Id wolno, rwnym krokiem, nie
kieruj
si jednak wprost na niego. Niech myli, e chcesz przej
z prawej strony w odlegoci dwudziestu krokw od niego.
Nie
patrz mu w oczy. Wbij wzrok w ziemi przed sob. Jeli
bdziesz si gapi, sprowokujesz go do przedwczesnego
ataku.
Kiedy znajdziesz si w odlegoci pidziesiciu krokw,
wyda
ostrzegawczy ryk. Nie przystawaj. Gdy podejdziesz na trzy
dzieci, podniesie si, by zaatakowa. W tym momencie lwy
zwykle ruszaj do ataku lub uciekaj. Ten jest inny. Obecno
modszego rywala sprawia, e jest agresywny i niespokojny.
Krew si w nim gotuje. Zaatakuje. Da ci trzy lub cztery
sekundy
i ruszy do ataku. Musisz go trafi, zanim skoczy, w
przeciwnym
razie nim mrugniesz, zacznie pdzi w twoj stron z
prdkoci
czterdziestu mil na godzin. Kiedy dam sygna, strzel poniej
199

ba, w rodek klatki piersiowej. Cielsko lwa jest mikkie.

Pooysz go nawet z enfielda. Pamitaj, aby strzela, dopki
stoi.
Nie bdziesz strzela, prawda? Nie bdziesz?
Dopki nie zacznie odgryza ci gowy, kole. Na
przd! Ruszyli w lunym szyku. Kermit pierwszy, Leon
za
nim, dwaj Masajowie z tyu, maszerujc rami przy
ramieniu
z dobytymi assegai.
Znakomicie zachci go Leon cicho. Utrzymuj
tak prdko i kierunek. wietnie ci idzie. Kiedy
przeszli
kolejnych pidziesit krokw, Leon zauway, e lew
lekko
unis eb. Zwierz ukazao sklepienie czaszki, gronie
stroszc
grzyw. Przypominaa may stg siana i bya czarna
niczym
Hades. Kermit zawaha si w p kroku.
Rwno, rwno, kolego. Nie zatrzymuj si! ostrzeg
go Leon. Szli dalej. Widzieli lwie lepia pod wielk
grzyw.
Byy zimne, te i bezlitosne. Po kolejnych dziesiciu
krokach
samiec zarycza. Wyda niski, gboki, przeraajcy
dwik

przypominajcy odgos gromu podczas letniej burzy.

Kermit
przystan i spojrza na besti czajc si do skoku,
jednoczenie
podnoszc dugi karabin. Ten ruch i spojrzenie Kermita
spro
wokoway lwa.
Uwaaj! Za chwil zaatakuje! zawoa ostro Leon,
lecz samiec pdzi ju ku nim, wydajc krtkie
porykiwania.
Czarna grzywa zjeya si z wciekoci, dugi ogon
koysa
si z boku na bok. Zwierz byo ogromne i z kadym
susem
stawao si coraz wiksze, gdy skracao odlego, ktra
ich
dzielia. Strzelaj! krzyk Leona zaguszy
przenikliwy huk
enfielda. Wycelowany w popiechu pocisk przelecia nad
grzbie
tem samca, podnoszc obok pyu dwiecie jardw za
nim.
Kermit szybko przeadowa. Nastpny strza by zbyt
krtki.
Kula zarya w ziemi przed apami szarujcego
zwierzcia.
Samiec sun prosto na nich. Pd sprawi, e jego cielsko

przypominao t rozmazan plam. Rycza z furi,

wzbija
kurz apami i bi na boki ogonem.
Dobry Boe, dopadnie go, pomyla Leon. Unis hollanda,
200

skupiajc wzrok na wielkiej, okolonej grzyw gowie i

szczkach rozwartych w ryku. Ledwie zdawa sobie spraw,
e jego palec zaciska si na cynglu. Zanim
pisetpidziesiciofuntowe cielsko runo na Kermita z
prdkoci czterdziestu mil na godzin, ten odda ostatni
strza.
Muszka lee-enfielda niemal dotykaa wilgotnego czarnego
nosa zwierzcia. Lekka kula przeszya pysk i utkwia w
mzgu. Brunatne cielsko osuno si bezwadnie na ziemi
jak worek plew. Kermit w ostatniej chwili odskoczy, a
zwierz runo w miejsce, gdzie si przed chwil znajdowa.
Kermit sta jak skamieniay. Rce mu dray i z trudem
oddycha. Pot mu si perli na czole.
Dobij go! zawoa Leon, lecz pod Kermitem
ugiy
si nogi i usiad na ziemi. Leon podbieg i stan nad
martwym
zwierzciem. Dobi go strzaem w serce z niewielkiej
odlegoci,
a nastpnie podszed do Kermita siedzcego z gow ukryt
midzy kolanami. Nic ci nie jest? spyta z zatroskaniem
w gosie.
Kermit powoli unis gow i spojrza na niego, jakby si
nie znali. Zdezorientowany potrzsn gow. Leon usiad
obok i otoczy go ramieniem.
Uspokj si, kolego. Dokonae nie lada wyczynu.
Sta

wie mu czoo. Nie ulke si. Wytrzymae atak i

zastrzelie
go jak bohater. Gdyby widzia to twj ojciec, byby z ciebie
dumny.
Przyjaciel spojrza na niego przytomniej. Wzi gboki
oddech i spyta chropawym gosem:
Naprawd tak sdzisz?
Niech mnie szlag, jeli jest inaczej odpar z przeko
naniem Leon.
Nie strzelie, prawda? Kermit nadal dysza jak dugo
dystansowiec, ktry prbuje zapa oddech po
wyczerpujcym
biegu.
Nie strzeliem. Zabie go bez mojej pomocy zapewni
przyjaciela.
201

Kermit nie odpowiedzia ani sowa, lecz przyglda si w milczeniu

wspaniaemu cielsku. Manyoro i Loikot okryli ich ciasnym koem,
podskakujc i taczc na sztywnych nogach.
Za chwil wykonaj taniec lwa na twoj cze wy
jani Leon.
Manyoro zacz piewa. Jego gos by potny i czysty.
Jestemy modymi lwami. Ziemia dry, gdy ryczymy. Dzidy to nasze
ky. Wcznie to nasze pazury...
Po kadej linijce skakali wysoko z lekkoci ptakw wzbijajcych si
do lotu. Loikot zanuci refren. Kiedy pie dobiega koca, nachylili si
nad martwym lwem i zanurzyli palce w jego krwi. Pniej podeszli do
Kermita. Manyoro stan nad nim i pomaza krwi jego czoo.
Jeste Masajem.
Jeste morani.
Jeste wojownikiem o lwim sercu.
Jeste moim bratem.
Zrobi krok wstecz, przepuszczajc Loikota. On rwnie pomaza
twarz Kermita, robic czerwone paski na policzkach i intonujc pie:
Jeste Masajem.
Jeste morani.
Jeste wojownikiem o lwim sercu.
Jeste moim bratem.
Przykucnli przed nim, rytmicznie klaszczc w donie.
Czyni ci Masajem, bratem krwi. To najwyszy zaszczyt,
ktrym ci mog obdarzy. Powiniene to uszanowa.
202

 Wy rwnie jestecie moim brami odrzek Kermit chocia dzieli nas wielka woda, zapamitam was do
koca ycia.
Kiedy Leon przetumaczy jego sowa, Masajowie wydali
pomruk zadowolenia.
Powiedz Popoo Hima, e wywiadczy nam wielki
ho
nor oznajmi Manyoro.
Kermit wsta i podszed do nieruchomego cielska, klkajc
przed nim, jakby znajdowa si w sanktuarium. Nie dotkn
ba zwierzcia, lecz jego twarz promieniaa, gdy przyglda
si majestatycznym rysom. Grzywa wyrastaa dwa cale
ponad matowymi tymi lepiami i spywaa do tyu
czarnymi falami, pokrywajcymi czaszk i kark, masywne
barki i pier i koczc si dopiero w poowie szerokiego
grzbietu.
Zostaw go w spokoju powiedzia Leonowi Manyo
ro. Popoo Hima przyjmuje dusz lwa do swojego serca.
Tak
powinno by. To zachowanie godne prawdziwego
wojownika.
Dopiero po zachodzie soca Kermit podszed do maego
ogniska, przy ktrym siedzia Leon. Izmael umieci dwie
kody z kadej strony, tworzc siedzisko, a na trzeciej
postawi dwa kubki i butelk.
Whisky Bunnahabhain zauway Kermit, siadajc
naprzeciw Leona.

 Trzydziestoletnia wyjani Leon. Wyebraem j

u Percy'ego na wypadek, gdybymy musieli uczci
zwycistwo.
Niestety, da mi tylko p butelki. Powiedzia, e jest zbyt
dobra dla takiego jak ty. Nala trunek do kubkw i
poda
Kermitowi.
Czuj si inny rzek Kermit, pocigajc yk.
Rozumiem. Dzisiaj przeszede chrzest ogniowy.
eby wiedzia! odpowiedzia arliwie. Dokadnie
tak, jak powiedziae! Dowiadczyem czego dziwnego i
nie
zwykego. Czuj si, jakbym sta si kim innym, kim
lepszym,
ni byem. Przerwa, szukajc sw. Mam wraenie,
jakbym si narodzi na nowo. Kiedy byem peen lku i
niepew203

noci. Teraz ju si nie boj. Wiem, e zdoam stawi czoo

wiatu.
Rozumiem przytakn Leon. To jak obrzd inicjacji.
Przeye co takiego? spyta Kermit.
Leon zmruy oczy, przypominajc sobie blade nagie ciaa
ukrzyowane na spieczonej socem ziemi, usysza dwik
ukw Nandi i poczu ciar dwiganego na plecach Manyoro.
Tak... lecz okolicznoci byy zupenie inne.
Opowiedz.
Leon potrzsn gow.
O takich sprawach nie naley mwi zbyt wiele. Sowa
mog jedynie skala i pomniejszy ich znaczenie.
Rozumiem, chodzi o co osobistego...
Wanie odrzek Leon, unoszc kubek. Nie trzeba
dry tego tematu. Obaj wiemy, o co chodzi. Masajowie
nazywaj takich jak my brami z krwi wojownika".
Milczeli dusz chwil.
Nie sdz, abym zdoa zasn tej nocy.
Posiedz z tob odpowiedzia Leon.
Niebawem zaczli omawia najdrobniejsze szczegy
polowania pierwszy ryk lwa, ukazanie si samca i
byskawiczny atak. Pomijali milczeniem emocjonalne
elementy wydarzenia. Poziom whisky w butelce wolno
opada.
Przed pnoc usyszeli odgosy koni zbliajcych si do
obozu i ludzi rozmawiajcych po angielsku.

 Kt to, u licha? podnis gow Kermit.

Myl, e wiem. Leon zachichota na widok postaci
w bryczesach do konnej jazdy i kapeluszu.
Dobry wieczr, panie Roosevelt. Witam, panie Courtney.
Przejedaem w pobliu i pomylaem, e si przywitam.
Panie Andrew Fagan, mam nadziej, e nie bdzie mia
mi pan za ze, jeli nazw go cholernym kamc. Od
dwch
tygodni poda pan za nami we dnie i w nocy. Moi
tropiciele
codziennie widywali wasze lady.
204

Niech pan nie przesadza, panie Courtney zamia si

Fagan. Poda" to zbyt mocne okrelenie, cho musz
przyzna, e interesuje mnie, co zamierzacie, podobnie
jak
czytelnikw na caym wiecie. Zdj kapelusz.
Moemy
wpa na chwil?
Obawiam si, e przybylicie za pno powiedzia
Kermit. Jak pan widzi, butelka jest prawie pusta.
Tak si szczliwie skada, e mam jedn w plecaku.
Fagan odwrci si i zawoa do fotografa. Carl,
poszukaby
butelczyny jacka danielsa i przyczy si do kompanii?

Kiedy usiedli przy ognisku i pocignli pierwszy yk,

Fagan
zapyta: Wydarzyo si co interesujcego, panowie?
Sy
szelimy strzay dolatujce z waszej strony.
Opowiedz mu, Leonie! poprosi z podnieceniem Ker
mit, nie chcc wyj na samochwaa.
Skoro poruszy pan ten temat, dzi po poudniu pan
Roosevelt zastrzeli lwa, ktrego szukalimy od pocztku
safari.
Lwa! zawoa Fagan, rozlewajc kilka kropel whis
ky. To si nazywa wiadomo! Wikszego od
upolowanego
tydzie temu przez prezydenta?
Bdzie pan musia sam osdzi odpar Leon.
Moemy zobaczy?
Prosz za mn rzek ochoczo Kermit, podnoszc
z ogniska ponce polano i prowadzc ich do miejsca, w
ktrym
leao cielsko ubitego zwierzcia. Unis wysoko
pochodni,
aby owietli okolic.
A niech mnie! To to istny potwr! wykrzykn Fagan,
odwracajc si do fotografia. Carl, skocz po aparat.
Niemal przez godzin Kermit i Leon pozowali mu razem
z trofeum. Dziennikarz nie musia szczeglnie
przekonywa
Kermita. Niemal olepli od byskw flesza, zanim wrcili

do
ogniska, by wypi kolejn szklaneczk.
Panie Roosevelt, niech pan opisze, jak pan si czuje po
tym, czego dokona poprosi Fagan, wycigajc
notatnik.
Kermit zastanowi si nad odpowiedzi.
205

Poluje pan, panie Fagan? Byoby mi to atwiej wyjani,

gdyby by pan myliwym.
Nie. Nie poluj, grywam w golfa.
W porzdku. Ten lew by dla mnie jak dla pana trafienie
jednym uderzeniem do ostatniego doka podczas
Otwartych
Mistrzostw wiata, w decydujcym spotkaniu z Williem
Andersonem.
Wspaniae okrelenie! wietnie dobiera pan sowa
pochwali Fagan, szybko notujc. Prosz mi
opowiedzie
wszystko od pocztku, z najdrobniejszymi szczegami, od
chwili gdy po raz pierwszy ujrza pan t besti do
momentu
jej zastrzelenia. Kermit, nadal podniecony polowaniem
i whisky, nie pomin niczego i troszk wszystko
koloryzowa.
Co chwila zwraca si do Leona, proszc, aby ten
potwierdzi

najdrobniejsze szczegy. Dobrze powiedziaem? Czy

tak
wanie byo? Leon popiera go lojalnie, wiadomy
niepisanej
umowy czcej myliwego z jego klientem. W kocu, gdy
Kermit zakoczy opowie, zamilkli, w milczeniu
dumajc
nad usyszan histori. Leon mia zamiar zasugerowa, e
pora
spa, gdy w mroku rozleg si gromki ryk.
Co to byo? zadra niespokojnie Andrew Fagan.
Na Boga, c to takiego?
To lew, na ktrego zapolujemy jutro odpar nonsza
lancko Kermit.
Kolejny?! Jutro?
Tak.
Mgbym pj z wami? spyta Fagan. Leon otworzy
usta, by odmwi, lecz Kermit go uprzedzi.
Jasne, czemu nie? Zapraszam pana.
Wczesnym rankiem garbarze zaczli oprawia lwa,
posypujc wilgotn skr grub warstw soli kamiennej.
Zaczekajcie tu, gdy skoczycie powiedzia Leon.
Pol Loikota, aby was przyprowadzi.
206

Kiedy na wschodzie ukazay si pierwsze promienie

soca, zacz obserwowa lini drzew po drugiej stronie
polany. Gdy na tle porannego nieba mg rozrni
pojedyncze licie, oznajmi:
Jest do wiata! Panowie, na ko!
Wszyscy zajli miejsca w siodach i wtedy da sygna Manyoro. Ruszyli w zwartej kolumnie za dwoma Masajami
podajcymi na czele. Leon przesuwa si stopniowo na ty,
a zrwna si z Faganem.
Pan Roosevelt by niezwykle askawy, pozwalajc wam
przyczy si do polowania rzek cicho, lecz
zdecydowa
nie. Gdyby to ode mnie zaleao, odmwibym. Jeli
co
pjdzie nie po naszej myli, kto moe zosta powanie
zra
niony. Prosz trzyma si za nami w bezpiecznej
odlegoci.
Oczywicie, panie Courtney. Zrobi wszystko, co pan
kae.
Mwic o bezpiecznej odlegoci", miaem na myli
przynajmniej dwiecie jardw. Musz zapewni
bezpieczestwo
mojemu klientowi. Nie bd mg zajmowa si take
wami.
Rozumiem. Pojedziemy dwiecie jardw z tyu, cicho
jak myszki. Nie bdzie pan nawet wiedzia o naszym

istnieniu.
Manyoro zaprowadzi ich do kolejnej przynty, ktra leaa
dwie mile dalej. Kiedy dotarli do wzdtego cielska starej
yrafy, due stado spw wzbio si do lotu, a kilkanacie
hien rzucio si do ucieczki w panice, zarzucajc ogon na
grzbiet i przenikliwie chichoczc, z wykrzywionymi
umiechnitymi pyskami umazanymi krwi i wntrznociami.
Hapana. Manyoro wzruszy ramionami. Nic.
Wyoylimy jeszcze trzy przynty, z pewnoci znalaz
inn. Nie tramy czasu. Zaprowad nas do kolejnej,
Manyo
ro poleci Leon.
Druga padlina leaa porodku wypalonej polany, na
czarnym rysku otoczonym z trzech stron zielonymi krzakami,
ktrych gste listowie zwisao a do ziemi, zapewniajc
bezpieczne schronienie uciekajcym zwierztom. Leon
dopilnowa, aby
207

wok przynty pozostawiono szeroki korytarz

umoliwiajcy wejcie do rodka.
Od razu Leona zaniepokoio due stado spw, ktre
rozsiady si na gaziach drzew, oraz maa gromadka hien
przyczajona na krawdzi zaroli manioku. Spy i hieny
trzymay si z dala od martwego bawou lecego porodku
polany. Co musiao je wystraszy. Chwil pniej idcy
przodem Manyoro stan i wykona ostrzegawczy gest rwnie
zrozumiay jak sowo.
Uwaaj, jest tu! powiedzia do Kermita.
Zaczekaj.
Manyoro go wyledzi. Znajdzie go nam. Po chwili
podjecha
Fagan i jego ludzie. Zostacie tutaj nakaza im Leon.

Nie zbliajcie si, dopki nie dam sygnau. Bdziecie mieli

std
dobry widok, lecz musicie si trzyma z daleka, aby nic wam
si
nie stao. Obserwowali, jak Manyoro sprawdza kierunek
wiatru. Podmuchy byy lekkie i ciepe, cho wiatr wia od
ich
strony. Manyoro poruszy gow i wykona kolejny gest.

 Lew dobra si do przynty, kolego wyjani Kermitowi Leon. Ruszajmy. Tak jak wczoraj. Id
spokojnie,
nie spiesz si. Tym razem nie patrz mu w oczy.
W porzdku, szefie. Kermit umiechn si nerwowo,
sigajc drc rk po karabin. Leon mia nadziej, e w
trakcie
powolnego podejcia przyjaciel zdoa zapanowa na
nerwami.
Zsiedli z koni.
Sprawd karabin. Upewnij si, e pocisk jest w
komo
rze. Kermit wykona polecenie, a Leon uspokoi si,
widzc,
e rce Amerykanina stay si pewniejsze. Da znak
Manyoro,
aby zaj pozycj za nimi, i ruszyli wolno przez otwarty wy
palony teren. Z kadym krokiem wzbijali mae oboczki pyu.
Znajdowali si w odlegosci dwustu pidziesiciu jardw od padliny,
gdy lew podnis si i stan za bawoem. By potny, tak
ogromny jak stary samiec zastrzelony poprzedniego dnia.
Jego gsta rudawa grzywa lekko poczerniaa na koniuszkach.
Pikne zwierz o lnicej i byszczcej skrze nie miao
brzydkich blizn. Lew zarycza, wysuwajc biae, lnice i
dugie pazury. Mody nieprzewidywalny samiec.

 Nie patrz mu w oczy! ostrzeg szeptem Leon.

Id
przed siebie, tylko na Boga, nie patrz mu w oczy. Musimy
podej bliej. Znacznie bliej.
Kiedy byli w odlegoci stu pidziesiciu jardw od
niego, samiec rykn ponownie, niepewnie wyginajc ogon.
Odwrci wielki pokryty grzyw eb i spojrza za siebie.
Niech to szlag! Tylko nie to! zakl w duchu Leon.
Wystraszy si. Nie bdzie walczy. Rzuci si do ucieczki.
Samiec spojrza na nich ponownie i zarycza trzeci raz,
cho jego gos by pozbawiony morderczego brzmienia. Po
chwili odwrci si raptownie i ruszy w kierunku zaroli
manioku.
Zwiewa! krzykn Kermit, a nastpnie wykona
trzy
szybkie kroki i stan w miejscu. Unis lee-enfielda.
Nie! zawoa Leon. Nie strzelaj! Odlego
bya
zbyt dua, a lew porusza si z ogromn prdkoci.
Podbieg,
aby powstrzyma przyjaciela, lecz lee-enfield hukn przera
liwie, a luf poderwao w gr. Dugie minie pod lnic
skr zwierzcia poruszay si jak minie znakomitego

atlety.
Leon zauway uderzenie kuli. W miejscu trafienia skra wy
brzuszya si i zmarszczya jak gboka spokojna to
sadzawki
uderzona kamieniem. Kermit trafi w doln cz tuowia,
dwie
donie za ostatnim ebrem.
Dobry strza! jkn Leon. Lew rykn bolenie,
lecz
nie zwolni. Kiedy Leon przyoy kolb do ramienia,
zwierz
niemal dotaro do zaroli. Chocia samiec znajdowa si
poza
zasigiem celnego strzau hollanda, Leon wypali. Zwierz
byo
ranne. Moralnym obowizkiem myliwego byo dobicie go,
niezalenie od tego, jak marne byy szans powodzenia. Wystrzeli z pierwszej lufy, ale pocisk wzbi obok pyu pod
piersi zwierzcia. Odgos drugiej salwy zla si z
pierwszym, lecz Leon nie zdy zauway, czy trafi, bo lew
czmychn w zarola. Obejrza si szybko na Manyoro, ktry
dotkn lewej nogi. Ma rann tyln ap rzek gniewnie
Leon. Nie spowolni go to znacznie. Wyj puste uski i
przeadowa hollanda.
Nie gap si bezczynnie! hukn do Kermita. Zaaduj
to cholerstwo!
Przepraszam odpar ze wstydem Amerykanin.

 Ja rwnie rzek ponuro Leon.

Ucieknie bkn Kermit.
Rzeczywicie, ucieknie z twoj kul w brzuchu. Leon
przyspieszy kroku, aby zrwna si z Manyoro.
Przykucnli,
pochylili si i naradzali. Po chwili Manyoro wrci do
Loikota
i dwch innych Masajw, aby wsplnie omwi sytuacj.
Leon
usiad na nagiej ziemi, kadc hollanda na kolanach.
Kermit
przykucn nieopodal, obserwujc wyraz jego twarzy.
Anglik
zignorowa jego obecno.
Co robimy? spyta w kocu Kermit.
Czekamy.
Na co?
A ten nieszczsny dra si wykrwawi.
Co wtedy?
Pjdziemy z Manyoro i wyposzymy go.
Id z wami.
Nie. Miae do frajdy na jeden dzie.
Moe ci zrani.
To niewykluczone. Leon zamia si z gorycz.
Daj mi jeszcze jedn szans poprosi aonie Kermit.
Leon odwrci si, patrzc mu twardo w oczy.
Czemu?

 Poniewa to pikne zwierz umiera powoln, bolesn

mierci i to ja je zraniem. Honorowo bdzie, jeli pjd
tam
i poo kres jego cierpieniu. Pojmujesz to?
Tak. Twarz Leona zagodniaa. Rozumiem i po
dziwiam ci za to. Pjdziemy razem. Bd zaszczycony,
majc
ci u swojego boku.
Chcia co doda, lecz spojrza na polan i na jego twarzy
pojawio si przeraenie. Skoczy na rwne nogi.
Co wyprawia ten idiota?
Andrew Fagan jecha wzdu linii zaroli, kierujc si ku
210

miejscu, gdzie znikno ranne zwierz. Leon ruszy pdem

przed siebie, prbujc go wyprzedzi.
Wracaj, cholerny gupcze! Cofnij si! wrzasn z
ca
ych si. Fagan nawet si nie obejrza. Jecha wolno, wprost
na
rannego lwa. Leon pdzi przed siebie, szybko pokonujc
kolejne jardy. Wicej nie zawoa. Oszczdza oddech na
strasz
n chwil, ktra miaa nadej. By tak blisko, e Fagan
musia
go usysze. Fagan! Uciekaj std, idioto! zawoa, ma
chajc sztucerem nad gow. Tym razem Fagan obejrza si
i pomacha radonie szpicrut, lecz nie wstrzyma konia.
Wracaj natychmiast! Gos Leona przybra rozpaczliwy
ton.
Fagan zatrzyma konia, a z jego twarzy znik umiech.
Zwrci si w stron Leona w chwili, gdy z gstych zaroli
wypad lew, sadzc ku niemu wielkimi susami i ryczc z
wciekoci. Pdzi w stron Fagana z nastroszon grzyw i
tymi byszczcymi lepiami.
Ko odwrci eb, a nastpnie cofn si gwatownie,
stajc na tylnych nogach. Dziennikarz puci wodze i chwyci
si koskiej grzywy. Zwierz skoczyo do ucieczki, z
Faganem kurczowo uczepionym jego szyi. Na krtkim
dystansie lew by szybszy od konia i jedca, wic dopad
ich po chwili. Skoczy i zatopi dugie, te pazury w

koskim zadzie.
Rumak zara przeraliwie, prbujc uwolni si ze
miertelnego ucisku. Fagan straci rwnowag i run na
ziemi jak worek wgla. Stopa utkwia mu w strzemieniu i
ko cign go za sob, wlokc pod tylnymi apami lwa.
Zwierz dziko kwiczao i wierzgao, prbujc zrzuci
napastnika. Nad gow Fagana wiszczay kopyta. Poniewa
jedna z tylnych ap lwa bya zamana, samiec nie mia siy
powali wierzchowca. miertelne zmagania niemal
cakowicie zasoni obok pyu unoszcy si nad spalonym
ryskiem. Olepiony przez piasek Leon nie strzela, by nie
zrani czowieka. Po chwili rzemie strzemienia pk i Fagan
wypez z kbowiska.
Do mnie! rykn Leon. Tym razem dziennikarz
zare
agowa natychmiast. Wsta, strzemi mu dyndao przy
prawym
211

bucie, i zacz si wlec w jego stron. Z tyu ko i lew

kbili si w obokach kurzu. Wierzchowiec wierzga tylnymi
nogami, zataczajc krgi i cignc za sob lwa, ktry z kolei
rycza, trzymajc go kurczowo pazurami i prbujc wgry
si zbami w podskakujcy zad.
Ko wierzgn ponownie, tym razem trafiajc lwa w pier.
Cios by tak silny, e samiec odlecia do tyu. Upad na
grzbiet, lecz w tej samej chwili zerwa si na cztery apy.
Ko uciek w dzikim galopie, a z gbokich ran na zadzie
tryskaa krew. Drapienik ruszy za nim, ale jego uwag
odwrcia posta uciekajcego Fagana. Szybko zmieni
kierunek i skoczy za dziennikarzem. Fagan obejrza si za
siebie i jkn rozpaczliwie.
Do mnie! krzykn Leon, biegnc ku niemu, lecz lew
okaza si szybszy. Leon nadal nie mg strzeli,
poniewa
Fagan znajdowa si pomidzy nim i zwierzciem.
Wiedzia,
e jeszcze chwila, a bdzie po nim.
Na ziemi! wrzasn. Padnij na ziemi, abym mg
strzeli!
Fagan run posusznie na traw, cho moe to same nogi
si pod nim ugiy, sparaliowane przez strach. Dziennikarz
zwin si w kul niczym pancernik, przyciskajc kolana do
piersi i osaniajc gow rkami. Z caych si zacisn
powieki, a poblada twarz zastyga w wyrazie miertelnego
przeraenia. Leon pomyla, e jest ju za pno. Lew pdzi

przed siebie cicho jak mier. W ostatniej chwili rozwar

paszcz i obnay pazury, wycigajc kark, by wgry si w
bezbronne ciao Fagana.
Leon strzeli z jednej lufy. Kula trafia w doln szczk
zwierzcia. Kawaki biaych zbw poleciay jak koci do
gry wyrzucone z kubka. Rozpdzony pocisk z ogromn si
rozora powe cielsko od klatki piersiowej do odbytu. Sia
strzau cisna zwierzciem do tyu. Cielsko wykonao salto
w powietrzu. Lew stan, chwiejc si niepewnie. Zwiesi
eb, z rozwartego pyska kapaa krew. Druga kula trafia w
bark, rozdzierajc koci
212
i docierajc do serca. Lew osun si bezwadnie na ziemi,
zamykajc lepia. Jego zmiadona, zakrwawiona paszcza
bezskutecznie chwytaa powietrze.
Leon trzyma midzy palcami lewej rki dwa grube
miedziane naboje. Szybkim ruchem kciuka i nadgarstka
otworzy hollanda, wyrzuci uski i wsun do komory nowe
naboje niczym szuler dobywajcy asa z rkawa. Holland
powdrowa do ramienia. Dla pewnoci odda jeszcze jeden
strza w klatk piersiow zwierzcia. Zdrowa tylna apa
wierzgna spazmatycznie w przedmiertnym skurczu i
zamara nieruchomo.
Dzikuj za wspprac, panie Fagan. Moe pan ju
wsta rzek uprzejmie Leon. Dziennikarz otworzy oczy

i rozejrza si wok, jakby oczekiwa, e znalaz si przed

perowymi bramami raju. Podnis si, wykrzywiajc z blu.
Jego twarz bya biaa jak maska kabuki i lnia od potu.
Chocia cae ciao pokrywa popi, przd wartych
dwadziecia dolarw bryczesw by wilgotny. Kiedy
dziennikarz zrobi niepewny krok w stron Leona, w butach
mu zachlupotao.
Andrew Fagan, nieustraszony przedstawiciel czwartej
wadzy, dziekan American Associated Press, czonek New
York Racuets Club i kapitan druyny Pennsylvania Golf
Club z handicapem omiu uderze przed chwil
posika si ze strachu.
Nieche mi pan powie, czy polowanie nie pobudza
bardziej od zaliczenia osiemnastu dokw? spyta
delikatnie
Leon.

W kocu prezydencka wyprawa opucia brzegi rzeki

Ewaso Ng'iro i ruszya ospale na pnocny wschd, w gb
dzikiego i piknego interioru. Kermit i Leon prbowali
wykorzysta dni, ktre im pozostay. Zapuszczali si daleko i
polowali ile wlezie, najczciej z duym powodzeniem.
Kiedy Leon naprawi potny lek", Kermit ju nigdy nie
spudowa. Leon by ciekaw, czy by to skutek czaru Lusimy,
czy wynik tego, e zdoa
213

wpoi Kermitowi swj kodeks etyczny, uczc go zrozumienia

i szacunku dla zwierzyny, ktr tropili. Prawdziw magi
byo jednak nie zaklcie, lecz to, e Kermit sta si dojrzaym
i odpowiedzialnym myliwym, czowiekiem opanowanym i
pewnym siebie. Ich przyja, sprawdzona i wyprbowana,
nabraa twardoci elaza.
Cztery miesice po opuszczeniu Ewaso Ng'iro uczestnicy
safari dotarli do Nilu Wiktorii, do miejsca nazywanego Jinja,
nieopodal ogromnego zbiornika sodkiej wody, jakim byo
Jezioro Wiktorii. Tutaj ich drogi si rozchodziy.
Kontrakt Percy'ego Phillipsa dobiega koca w momencie
dotarcia do rzeki. Na wschodnim brzegu Nilu ujrzeli inne
due obozowisko Quentin Grogan czeka, aby przej
paeczk od Percy'ego i poprowadzi prezydenta Roosevelta
na pnoc, przez Ugand, Sudan i Egipt do Aleksandrii nad
Morzem rdziemnym. Tam uczestnicy safari mieli wsi na
statek pyncy do Nowego Jorku.
Roosevelt wyda poegnalny lunch nad brzegiem Nilu.
Chocia sam nie pi, pozwoli, aby poczstowano goci
szampanem. Wesoe spotkanie zakoczyo si przemow
prezydenta. Gospodarz po kolei wspomina goci, bawic
zebranych miesznymi i wzruszajcymi anegdotami z ich
udziaem. Co chwila piewano Hear, Hearl i For Hes a
Jolly Good Fellow!
Kiedy przysza pora na Leona, prezydent przypomnia
polowanie na lwa i to, jak uratowa Andrew Fagana.
Suchacze wybuchli miechem, gdy okreli niefortunnego

dentelmena przedstawicielem Piddling Press *. Fagan nie

bra udziau w bankiecie, z dalszego udziau w wyprawie
zrezygnowa zaraz po incydencie z lwem. Wrci do Nairobi
gboko wstrznity.
Przypomniaem sobie o czym. Mao brakowao, a
zapomniabym o naszym zakadzie, Kermit. Pamitasz? O to,
ktry z nas ustrzeli wikszego lwa? prezydent
kontynuowa przy wtrze salw miechu.
Siusiajcej prasy.

214
Faktycznie, ojcze, byo co takiego!
O ile pamitam, postawiem pi dolarw?
Nie, ojcze, dziesi!
Panowie! Roosevelt zwrci si do siedzcych przy
stole. Ile to byo? Pi czy dziesi?
Dziesi! Niech pan zapaci, panie prezydencie! roz
legy si gromkie okrzyki. Zakad to zakad!
Roosevelt westchn ciko i sign po portfel. Wycign
zielony banknot i poda przez st Kermitowi.
Jestemy kwita oznajmi. Bior was wszystkich
na wiadkw. Nastpnie zwrci si do goci.
Tylko
nieliczni z was wiedz, e mj syn zosta honorowym
czonkiem
plemienia Masajw. Ogosili go nim dwaj tropiciele po
tym,

jak zastrzeli lwa.

Brawo! Kermit to porzdny go! zakrzyknli bie
siadnicy.
Prezydent unis do, aby uciszy zebranych.
Myl, e powinienem si odwdziczy za ten za
szczyt. Spojrza na Leona. Mgby zawoa Manyoro
i Loikota? Leon uprzedzi obu Masajw, e zostan
wezwani
przed oblicze bwana Tumbo. W jzyku suahili prezydenta
Roosevelta nazywano Pan Wielki Brzuch.
Manyoro i Loikot czekali za namiotem, wic zjawili si w
okamgnieniu. Prezentowali si wspaniale w powczystych
czerwonych shukach i warkoczykach ozdobionych czerwon
ochr i tuszczem. Mieli ze sob assegai uywane do
polowa na lwy.
Leonie, bd askaw przetumaczy tym
dentelmenom
moje sowa rzek prezydent. Uczynilicie wielki
zaszczyt
mojemu synowi, bwana Popoo Hima, przyjmujc go do
swojego
plemienia. Teraz ja ogaszam was obu wojownikami mojego
kraju, Ameryki. Oto dokumenty nadajce obywatelstwo. Mo
ecie odwiedzi Ameryk, kiedy zechcecie, osobicie was
powitam. Jestecie Masajami, a teraz rwnie Amerykanami.

Po tych sowach zwrci si do sekretarza, ktry sta za jego

215

krzesem, i odebra z jego rk zwinite w rulon i

przewizane tasiemk dokumenty nadajce obywatelstwo.
Wrczy je kademu z Masajw i ucisn im rce. Manyoro i
Loikot spontanicznie odtaczyli wok stou taniec lwa.
Kermit przyczy si do nich, skaczc, powczc nogami i
odgrywajc pantomim. Zebrani klaskali w donie i
woali radonie, a Roosevelt koysa si na krzele ze
miechu. Kiedy taniec dobieg koca, Manyoro i Loikot z
godnoci opucili namiot.
Prezydent wsta ponownie.
Chciabym teraz przekaza kilka pamitek przyjacioom,
z ktrymi tak przyjemnie spdzilimy czas. Sekretarz
wszed do namiotu, niosc stert szkicownikw. Prezydent
odebra je i ruszy wok stou, rozdajc gociom. Kiedy
Leon otworzy swj, znalaz nastpujc dedykacj:
Mojemu dobremu przyjacielowi i Nemrodowi, Leonowi Courtneyowi,
na pamitk szczliwych dni spdzonych z Kermitem i ze mn na
elizejskich polach Afryki,
Teddy Roosevelt

Szkicownik zawiera kilkanacie odrcznych rysunkw.

Kady ilustrowa jakie wydarzenie z minionych miesicy.
Na jednym wida byo Kermita zrzuconego przez konia.
Poniej widnia napis: Syn i dziedzic spad z konia, budzc
wesoo Mocarnego Nemroda obserwujcego to
przedstawienie". Inna rycina ukazywaa Leona dobijajcego
lwa. Roosevelt opatrzy j komentarzem: Ku uciesze

wszystkich dziki Mocarnemu Nemrodowi znany dziennikarz

nie sta si lwi straw. Syn i dziedzic by naocznym
wiadkiem mstwa Mocarnego Nemroda". Leon by
zdumiony, a jednoczenie oniemielony podarunkiem.
Wiedzia, e jest bezcenny, poniewa kada kreska zostaa
naszkicowana rk potnego czowieka.
Uroczysty lunch szybko dobieg koca. Pojawiy si odzie
majce przewie goci na drugi brzeg rzeki. Leon i Kermit
216

szli w milczeniu obok siebie. adnemu nie przychodziy do

gowy sowa, ktre nie brzmiayby ckliwie i banalnie.
Przekaesz ode mnie podarunek Lusimie, wsplniku?
przerwa milczenie Kermit, gdy zbliyli si do brzegu.
Mwic
to, wrczy Leonowi may zwitek zielonych banknotw.
To
tylko sto dolarw. Wiem, e zasuguje na znacznie wicej.
Powiedz, e dziki niej moja bunduki strzelaa niezwykle
celnie.
To hojny dar. Kupi jej za to dziesi dorodnych krw.
Masajowie nie podaj niczego bardziej od tych
zwierzt
powiedzia Leon, gdy podali sobie donie na poegnanie.
Do zobaczenia, wsplniku. Tak Angole mwi, gdy za
bawa bya wspaniaa.
Po amerykasku mwimy fantastycznie" egnaj! Z Bo
giem, bracie! Leon wycign prawic do przyjaciela.
Kermit ucisn j.
Napisz.
Zao si, e powtarzasz to wszystkim dziewcztom.
Przekonasz si odpar Kermit i zszed do czekajcej
odzi. Wpynli na szeroki rwcy nurt Nilu. Kiedy znaleli
si
niemal poza zasigiem suchu, Kermit stan na rufie i
zawoa.
Leon odgad sowa zaguszone przez szum wody.

 Jestemy brami z krwi wojownika!

Rozemia si, pomacha kapeluszem i odkrzykn:
Naprzd, strzelcy!
Czas wrci na ziemi, mj sawny przyjacielu. Zabawa
si skoczya. Czeka ci mnstwo roboty. Po pierwsze,
musisz zaopiekowa si komi i zadba, aby bezpiecznie
wrciy do Nairobi. Pniej zajmiesz si myliwskimi
trofeami, ktre zostawilimy po drodze. Dopilnuj, aby dobrze
je wysuszono i zakonserwowano sol, a nastpnie dostarcz
do torw kolei na rwnin Kapiti. Trzeba je wysa do
Instytutu Smithsona w Ameryce najszybciej, jak to moliwe,
najlepiej wczoraj. Bdziesz musia rwnie dokona
niezbdnych napraw sprztu
217

i pojazdw, piciu wozw cignitych przez woy i dwch

samochodw. Uywalimy ich prawie przez rok, niektre s
w opakanym stanie. Trzeba bdzie sprowadzi je do obozu
Tandala, aby byy gotowe na przyjazd lorda Eastmonta.
Planuje to safari od dwch lat. Oczywicie, Hennie du Rand
ci pomoe, cho i z nim bdziesz mia pene rce roboty.
Obawiam si, e nie starczy czasu dla dam z Nairobi.
Percy mrugn porozumiewawczo.
Jeli o mnie chodzi, wracam do stolicy. Odezwaa si
stara rana zadana przez bawou. Pali jak ogie i tylko doktor
Thomson wie, jak j uleczy.
Kilka miesicy pniej Leon wyruszy jednym z
samochodw do Tandali w towarzystwie Henniego du
Randa, ktoryjecha tu za nim, prowadzc drugi pojazd. Do
zmierzchu pokonali odlego blisko dwustu mil, tukc si
po zakurzonych, pokrytych koleinami drogach. Leon wyczy
silnik, ktry zaterkota i zamar. Zeskoczy na ziemi, zdj
kapelusz i otrzepa go o nog, a nastpnie zakaszla w oboku
pyu drobnego niczym talk.
Gdzie si, u czorta, podziewae?! zawoa Percy,
wychodzc ze swojego namiotu. Uznaem, e nie
yjesz.
Musimy si po msku rozmwi!
Gdzie jest ognisko? spyta Leon. Jedziemy od
trzeciej rano. Musz si wykpa i ogoli, zanim powiem
cho

sowo. Nie jestem w nastroju, aby wysuchiwa bredni,

nawet
od ciebie, Percy.
Masz ci los! Stary myliwy umiechn si szero
ko. Wykp si, faktycznie tego potrzebujesz. Pniej
zabior
kilka minut twojego cennego czasu.
Po godzinie Leon wszed do namiotu kantyny. Percy
siedzia przy dugim stole z drucianymi okularami na czubku
nosa. Przed nim pitrzya si sterta listw, na ktre nie
udzieli odpowiedzi, plik faktur, ksigi rachunkowe i inne
dokumenty. Palce mia usmolone atramentem.
218

 Wybacz, Percy. Nie powinienem by tak si do ciebie

zwraca rzek Leon skruszonym gosem.
Nic si nie stao. Percy wetkn piro w kaamarz
i wskaza mu krzeso po drugiej stronie stou. Taki
sawny
czowiek jak ty ma czasem prawo do humorw.
Sarkazm to najnisza forma dowcipu achn si
ponownie Leon. Jestem tu sawnym popychadem.
Masz! Percy przysun mu gazet. Przeczytaj. Ten
artyku podreperuje twoje morale.
Zaskoczony jego sowami, Leon zacz przeglda wycinki.
Okazao si, e pochodz z kilkunastu europejskich i
pnocnoamerykaskich gazet i czasopism, od Los Angeles
Times" po berliski Deutsche Allgemeine Zeitung". Liczba
niemieckich artykuw przewyszaa angielskie publikacje,
co go zdumiao. Niemiecki wyniesiony ze szkoy wystarczy,
aby zdoa odczyta ich ton i przesanie. W jednym z
artykuw napisano: To najwikszy biay myliwy w
Afryce. Tak przynajmniej twierdzi syn amerykaskiego
prezydenta". Poniej zamieszczono zdjcie Leona, na ktrym
prezentowa si w sposb nader heroiczny i dziarski.
Odoy stron i sign po nastpny wycinek ze zdjciem
przedstawiajcym, jak wymienia ucisk doni z
rozpromienionym Teddym Rooseveltem. Nagwek gosi:
Wol myliwego, ktry ma szczcie, od zrcznego owcy.
Pukownik Roosevelt skada gratulacje Leonowi Court-

neyowi po upolowaniu olbrzymiego lwa ludojada".

Kolejny materia zawiera zdjcie Leona z par dugich,
zakrzywionych ciosw sonia tworzcych uk nad jego
gow. Poniej umieszczono komentarz: Najwikszy
myliwy Afryki z rekordow par soniowych ciosw". Inne
artykuy zdobiy zdjcia Leona mierzcego ze sztucera do
wyimaginowanej zdobyczy znajdujcej si poza kadrem lub
galopujcego przez sawann wrd stad dzikiej zwierzyny,
zawsze zawadiackiego i czarujcego. Kolumny tekstu dugie
na setki cali. Leon naliczy czterdzieci siedem artykuw.
Ostatni ozdobiono nagwkiem: Ten czowiek ocali mi
ycie. Nieche mi pan powie, czy
219

polowanie nie podnieca bardziej od zaliczenia osiemnastu

dokw?". Poniej dopisano Andrew Fagan, zastpca
redaktora naczelnego, American Associated Press".
Po przejrzeniu wycinkw starannie je zoy i odda Percy'emu, ktry odsun je od siebie.
Zabieraj to. Te artykuy to stek bzdur, niedobrze mi
si
robi od tych pochlebstw. Moesz je spali lub odda
swojemu
wujowi Penrodowi. To on je zebra. Skoro o nim mowa,
chce
ci widzie, lecz o tym pniej. Najpierw chc, aby
przeczyta
te listy. S znacznie bardziej interesujce. Percy przysun
mu stert kopert.
Leon przejrza kartki. Zauway, e niemal wszystkie
napisano na drogim welinie lub cikim lnianym papierze z
piknymi nagwkami. Wikszo listw skrelono
odrcznie. Kilka sporzdzono na taszej papeterii. Rwnie
rnorodny by sposb, w jaki si do niego zwracano: Herr
Courtney, Glucklicher Jager, Nairobi, Afrika" lub M.
Courtney, Chasseur Extraordi-naire, Nairobi, Afriue de
l'Est", cho zdarzay si te prostsze okrelenia: Najwikszy
afrykaski myliwy, Nairobi, Afryka".
Leon spojrza na Percy'ego.
Co to ma znaczy?
To listy od ludzi, ktrzy przeczytali artykuy Andrew

Fagana
i chc z tob zapolowa. Nieszczsne, pogrone w
niewiedzy
duszyczki. Nie wiedz, co czyniwyjani lakonicznie
Percy.
Czemu je otworzye, przecie zaadresowano je do
mnie!? spyta go surowo Leon.
Sdziem, e chciaby, abym to zrobi. Niektre mogy
wymaga pilnej odpowiedzi odrzek Percy z
niewinnym
umiechem i przepraszajcym wzruszeniem ramion.
Dentelmen nie otwiera poczty adresowanej do innej
osoby. Leon spojrza mu prosto w oczy.
Nie jestem dentelmenem, lecz twoim szefem. Nie za
pominaj o tym, chopcze.
Mog to zmieni w jednej chwili odpar Leon,
wyczuwa
jc, e listy, ktre trzyma w doni, daj mu now pozycj i
wadz.
220

Spokojnie, nie spiesz si tak, Leonie. Masz racj, nie

powinienem by otwiera twoich listw. Przepraszam.
Byo to
okrutnie prostackie z mojej strony.
Drogi Percy, bezwarunkowo przyjmuj twoje szczere
przeprosiny.
Milczeli, dopki Leon nie przejrza ostatniego z listw.

 Jest wrd nich list niemieckiej ksinej Isabelli von

Hoherberg lub jako tak przerwa milczenie Percy.
Zauwayem.
Doczya fotografi doda usunie Percy. Ow
szem, niczego sobie. Odpowiednia dla mczyzny w
moim
wieku. Ale ty te wolisz dojrzalsze niewiasty, prawda?
Zamknij si, Percy. Leon podnis wzrok. Reszt
przeczytam pniej.
Czy chwila jest stosowna, abymy pogadali o mojej
propozycji spki?
Percy, jestem gboko wzruszony. Ani przez chwil nie
sdziem, e mwisz powanie.
Jak najbardziej.
W porzdku. Pogadajmy.
Niemal do wieczora omawiali szczegy nowego
finansowego przedsiwzicia.
Jeszcze jedno, Leonie. Bdziesz musia paci za korzy
stanie z samochodu do celw prywatnych. Nie zamierzam
sponsorowa twoich romantycznych wypadw do
Nairobi.
Susznie, Percy. Jeli chcesz wprowadzi taki zapis do
umowy, ja wprowadz dwa inne.
Starszy mczyzna spojrza na niego podejrzliwie.
Ciekawe jakie rzek, prbujc ukry zaniepokojenie.
Po pierwsze, nazwa nowej firmy...
Phillips and Courtney Safaris", nie ma o czym m

wi Percy uci pospiesznie.

Powinno by w porzdku alfabetycznym, Percy. Co po
wiesz na Courtney and Phillips Safaris" lub krcej C &
P Sa
faris"?
221
To mj show, powinno by P & C Safaris" zaprotes
towa Percy.
Ju nie, teraz bdzie to nasze wsplne przedstawienie.
Chojrak z ciebie, may gnojku! Zagrajmy w ora i reszk. Wycign z kieszeni srebrnego szylinga. Orze
czy
reszka?
Orze! powiedzia Leon.
Percy zakrci monet i zasoni doni, gdy upada.
Jeste pewny, e chcesz ora?
Daj spokj, Percy. Spjrzmy, co wypado.
Stary myliwy zajrza pod do i ciko westchn.
Taki los spotyka starego samca, gdy mody lew
poczuje
owies rzek nieszczliwie.
Lwy nie jedz owsa. Zobaczmy, co wypado.
Percy pokaza monet.
W porzdku, wygrae skapitulowa. Niech bdzie
C & P Safaris". Jaki jest twj drugi warunek?
Chc, abymy antydatowali umow spki od pierwszego
dnia safari Roosevelta. Wypacisz mi peny udzia za

polowania
z Kermitem!
Percy uda, e nie wierzy wasnym uszom.
Przesta, Percy, zamiesz mi serce. Leon si umiech
n.
Bd rozsdny, Leonie. Prosisz niemal o dwiecie funtw.
Mwic dokadnie, o dwiecie pitnacie.
Chcesz wykorzysta starego, schorowanego czowieka?
Wygldasz mi na zdrowego i krzepkiego gocia. No to
jak, zgoda?
Nie mam wyboru, ty bezduszny otrze.
Mam to uzna za zgod?
Percy niechtnie skin gow, a nastpnie wesoo
wycign prawic. Wymienili ucisk i Percy umiechn si
triumfalnie.
Bybym si zgodzi na trzydzieci procent udziau,
gdyby
mnie bardziej przycisn, zamiast si zadowoli marnymi
dwu
dziestoma picioma procentami.
222

Przystabym na dwiecie, gdyby mnie troch duej

przetrzyma odpar Leon z rwnie chytrym
umieszkiem.
Witaj na pokadzie, wsplniku. Myl, e bdzie si nam
dobrze ukada. Jak mniemam, chcesz, abym natychmiast
wy

paci ci te dwiecie pitnacie funtw? Nie poczekaby

tak
do koca miesica?
Jak zawsze masz racj. Chc pienidzy natychmiast.
Jeszcze jedno. Niemal od roku nie miaem czasu dla
siebie.
Wezm kilka dni wolnego. Bd potrzebowa samochodu.
Mam
spraw w Nairobi, moe nawet pojad ciut dalej.
Przeka tej damie, kimkolwiek jest, moje najserdeczniej
sze pozdrowienia.
Percy, powinienem by ci ostrzec, e masz rozpity
rozporek, przez ktry wystaje ci rozum.
Dotarszy do Nairobi, Leon wstpi najpierw do centrali
Kompanii Handlowej Jeziora Wiktorii przy gwnej ulicy.
Silnik vauxhalla nadal terkota i strzela z ganika,
przygotowujc si do ostatecznego zamilknicia, kiedy
wielmony Goolam Vilab-di wypad ze sklepu, aby go
powita. Tu za nim podaa pani Vilab-di i stadko maych
cherubinkw o karmelowej cerze, kruczoczarnych wosach i
olbrzymich byszczcych czarnych oczach, ubranych w
lnice sari i wierkajcych jak szpaki.
Vilab-di chwyci do Leona, zanim ten zdy wysi z
samochodu, i energicznie potrzsn.
Jeste u nas po tysickro i jeden raz serdecznie witany,
czcigodny sahib. Od czasu pana ostatniej wizyty moje oczy

nie doznay wikszej radoci. Mwic to, wprowadzi

Leona do sklepu, nie puszczajc jego doni. Woln rk
odgoni gromadk dzieci. Zmiatajcie std! Dajcie nam
spokj! C za nieznone dzieciaki. Nikczemne mae
dzikuski! zawoa, lecz crki nie zareagoway, odsuny
si jedynie nieco dalej. Wybacz i zapomnij o nich, sahib\
C mona zrobi?
223

Mimo moich usilnych stara pani Vilab-di wydaje na wiat

same dziewczynki.
Wszystkie s niezwykle urodziwe zauway z galan
teri Leon. Najmniejsza, zachcona jego sowami,
przebiega
pod koyszc si bezwadnie ojcowsk rk i dotkna
czubkw
palcw Leona, pomagajc ojcu wprowadzi go do
rodka.
Niech pan wejdzie! Zapraszamy, sahib. Jest pan tu po
tysickro witanym gociem. Wielmony Vilab-di i
jego
may cherubinek zaprowadzili go do kantoru na zapleczu.
Barwne przedstawienia zielonolicej bogini Kali o
mnstwie
ramion oraz wizerunek Ganeszy, bstwa o gowie sonia,
zostay
przesunite na koniec ciany, aby zrobi miejsce nowemu
nabytkowi. Byo to dua zota ramka z drewnian, bogato
rzebion tabliczk, na ktrej wymalowano zoty li.
Z najwyszym szacunkiem dedykowane wielmonemu
sahibowi Leonowi Courtneyowi, synnemu graczowi polo
i wielkiemu shikari.
Szanowanemu, umiowanemu przyjacielowi i dobremu
towarzyszowi pukownika Theodore 'a Roosevelta,
Prezydenta Stanw Zjednoczonych Ameryki,
i wielmonego Goolama Vilab-di.

Za szklan ramk znajdowao si kilka wycinkw z

angielskich gazet pochodzcych z agencji American
Associated Press.
Caa nasza rodzina ywi nadziej i prosi bogw, aby
zechcia pan podpisa jedn z owych znakomitych
publikacji,
by moga si sta per w kolekcji memorabiliw
dokumen
tujcych nasz przyja.
Nic nie sprawioby mi wikszej przyjemnoci, panie
Vilab-di odpar gboko wzruszony Leon.
Dziewczynki
otoczyy go ciasnym koem, gdy podpisywa swoj
fotografi:
Mojemu dobremu przyjacielowi i dobroczycy,
wielmonemu
Goolamowi Vilab-di, szczerze oddany, Leon Courtney".
224

. Do koca mych dni bd strzeg tego autografu rzek

kupiec, wzdychajc gboko. Jak mniemam, chcesz
odkupi cios, ktry dla ciebie przechowuj.
Kiedy Manyoro i Loikot wynosili cios do samochodu, Leon
szed za nimi z dziewczynkami uczepionymi rk i nogawek
spodni. Z najwyszym trudem uwolni si od nich i usiad za
kierownic, aby wyruszy do Muthaiga Country Club,
ktrego ceglane, pokryte row farb ciany zastpiy
dawny pobielany Settlers' Club znajdujcy si obecnie z dala
od ruchliwej gwnej ulicy.
Wuj Penrod oczekiwa go w barze dla czonkw. Kiedy
pukownik podnis si, by go powita, Leon zauway, e
nieco przyty, szczeglnie w pasie. Od czasu ich ostatniego
spotkania ponad rok temu pukownik z czowieka o krzepkiej
budowie ciaa zamieni si w korpulentnego osobnika. Na
jego wsach pojawiy si lady siwizny.
Zjemy razem lunch? spyta pukownik, gdy ucisnli
sobie donie. Szef kuchni serwuje dzisiaj stek i
cynaderki.
Uwielbiam t potraw. Nie chc, aby motoch dobra si
do
tych specjaw przede mn. Porozmawiamy przy posiku.

Mwic to, zaprowadzi Leona do ustronnego stolika na

tarasie
pod pergol fioletowych bugenwilli, z dala od innych
goci.

Wetkn bia serwetk za konierz i zapyta: Jak

mniemam,
Percy pokaza ci artykuy napisane przez tego jankesa
Andrew
Fagana oraz listy sawnych ludzi, ktre otrzymae w
odpo
wiedzi?
Tak odpar Leon. Szczerze mwic, wprawiy mnie
w pewne zakopotanie. Ludzie zrobili wok tego wielkie
zamieszanie. Z pewnoci nie jestem najwikszym
myliwym
Afryki. Kermit Roosevelt raczy sobie zaartowa, a
Fagan
przyj to powanie. Szczerze mwic, nadal jestem to
dziobem.
Nigdy si do tego nie przyznawaj, Leonie. Niech sobie
myl, co chc. Tak czy inaczej, sysz, e szybko si
uczysz.
Penrod umiechn si z widocznym zadowoleniem.
Szczerze
225

powiedziawszy, dooyem do tego podstpu wasne pi

groszy. Byo to, jak mniemam, eleganckie i mistrzowskie
posunicie.
W jaki sposb, wuju? spyta ze zdumieniem Leon.
Byem w Londynie, kiedy ukaza si pierwszy artyku.
Wpadem wwczas na wietny pomys. Zatelegrafowaem
do
attache wojskowego naszej ambasady w Berlinie,
proszc, aby
podsun te publikacje przedstawicielom niemieckiej
prasy,
szczeglnie dziennikarzom pism sportowych i owieckich
czy
tanych przez wysz warstw spoeczestwa. Wikszo
nie
mieckiej arystokracji, podobnie jak ich angielscy
odpowiednicy,
to zapaleni mionicy sportu i owiectwa. Uknuem plan,
aby
zwabi ich na safari w twoim towarzystwie. Dostarczy ci
to
okazji do gromadzenia rnego rodzaju informacji
wywiadow
czych, ktre oka si bezcenne, gdy przyjdzie nam z nimi
walczy.
Czemu mieliby mi si zwierza, wuju?
Chopcze, nie sdz, aby by cakiem niewiadomy

swojego uroku osobistego. Ludzie ci lubi, szczeglnie

Fraulein i mademoiselle. Podczas safari, na onie matki natury
i jej
stworze, otwieraj si nawet najbardziej powcigliwi.
Wy
zbywaj si zahamowa i swobodnie wypowiadaj
opinie. Nie
wspomn, e atmosfera safari sprzyja rozlunieniu
sznurkw
damskich gorsetw i reform. Czemu jaka wana persona
z Niemiec kajzera, na przykad powany biznesmen
zajmujcy
si produkcj broni lub jedna z jego towarzyszek, miaaby
podejrzewa, e taki wiey i niewinny modzieniec jest
nik
czemnym szpiegiem? Penrod skin palcem na szefa
kel
nerw, ktry czeka w pobliu w powczystej sigajcej
kostek
kanzy. Malonzi! Byby askaw przynie nam butelk
chateau margaux rocznik tysic osiemset siedemdziesity
dzie
wity z mojego prywatnego zapasu?
Malonzi wrci po chwili, niosc nieco zakurzon butelk
bordo w biaych rkawiczkach, peen nabonej czci, na jak
zasugiwaa. Penrod obserwowa, jak uroczycie wyjmuje

korek, wcha go, a nastpnie przelewa do karafki lnicy

czerwony
226

trunek. Nala kilka kropel do krysztaowego kieliszka.

Pukownik zakrci naczyniem, wdychajc winny bukiet.
Doskonae! Myl, e w nim zagustujesz, Leonie.
Hrabia
Millet-Will otrzyma za ten rocznik Premier Grand Cru
Class.
Kiedy Leon wyrazi uznanie dla tak zacnego trunku, Penrod
skin Malonziemu, aby przynis talerze z gorcym stekiem i
cynaderkami pokrytymi zocist skorupk. Zacz je,
mwic z penymi ustami:
Pozwoliem sobie przejrze twoj korespondencj, szcze
glnie z Niemiec. Musiaem sprawdzi, jakie ryby
schwytalimy
w sieci. Mam nadziej, e nie masz nic przeciwko temu?
Nie, wuju. Moesz przeglda moje listy.
Wybraem sze, ktre uznaem za szczeglnie godne
uwagi, a nastpnie zatelegrafowaem do wojskowego
attache
naszej ambasady w Berlinie, proszc o przesanie
politycznej
charakterystyki nadawcw.
Leon skin ostronie gow.
Cztery ze wspomnianych osb to wpywowe postacie
w krgach towarzyskich, politycznych lub wojskowych.
S
z pewnoci wtajemniczone we wszystkie tajemnice
pastwowe.

Jeli nie nale do tajnej rady kajzera, z pewnoci s

jego
powiernikami. Wiedz o jego zamiarach wobec Europy, a
take
Wielkiej Brytanii i caego naszego imperium. Leon
ponownie
skin gow, a Penrod cign: Omwiem t spraw
z Percym Phillipsem. Powiedziaem mu, e przede wszystkim
jeste
oficerem brytyjskiego wywiadu wojskowego. Zgodzi si
wsp
pracowa z nami w kady moliwy sposb.
Rozumiem.
Spord kandydatw wybralimy ksin Isabell Madeleine Hoherberg von Preussen von und zu Hohenzollern.
Jest
kuzynk kajzera, a jej m to nikt inny jak feldmarszaek
Walter
Augustus von Hoherberg zaliczany do krgu najwyszego
niemieckiego dowdztwa.
Leon przybra min majc oznacza, e to zrobio na nim
wraenie.
227

Nawiasem mwic, jak tam twj niemiecki, Leonie?

Kiedy by na przecitnym poziomie, lecz obecnie troch
zardzewia. W szkole uczyem si niemieckiego i

francuskiego,
wuju.
Dowiedziaem si tego z akt. Wyglda na to, e jzyki
naleay do twoich gwnych przedmiotw. Musisz mie
do
nich talent. Percy powiedzia mi, e pynnie wadasz
jzykami
kisuahili i maa. Miae wiele kontaktw z osobami
mwicymi
po niemiecku?
Razem z grupk uczniw podczas wakacji wybralimy
si do Szwarcwaldu. Poznalimy kilku miejscowych, z
ktrymi
dobrze mi si ukadao. Pamitam dziewczyn, Ulrike.
To najlepszy sposb nauki jzyka zauway Penrod. W ku.
Przykro mwi, lecz do tego nie doszlimy.
Powinienem by si domyli... taki dobrze wychowany
modzieniec jak ty... Penrod si umiechn. Tak czy
owak, lepiej, aby si podszkoli. Od tej pory bdziesz
spdza
wiele czasu w towarzystwie Niemcw. Czsto pewnie w
po
cieli, zwaywszy na twj pocig do Fraulein z wyszych
warstw spoecznych. Czy to moe pozostawa w
sprzecznoci
z twoimi wysokimi zasadami etycznymi?

 Sprbuj sobie z tym poradzi, wuju odrzek Leon,

ledwie ukrywajc umiech.
Porzdny z ciebie facet! Nie zapominaj, e bdziesz to
robi dla krla i ojczyzny.
Kt moe odmwi, gdy obowizek wzywa? spyta
Leon.
Ot to! Sam nie ujbym tego lepiej. Nie obawiaj si,
znalazem ci ju nauczyciela. Nazywa si Max Rosenthal.
Zanim wyjecha do Niemieckiej Afryki Wschodniej,
pracowa
jako inynier w Meerbach Motoren Werke w Wieskirche.
Kilka
lat po osiedleniu prowadzi hotel w Dar es-Salaam.
Nadmierna
skonno do koniaku, ktra si wwczas objawia,
kosztowaa
go utrat posady. Ma przejciowe okresy pijastwa. Na
trzewo
228

jest znakomitym pracownikiem. Przekonaem Percy'ego, by

zatrudni go u siebie do prowadzenia obozw podczas safari,
aby mia okazj podszlifowa jzyk.
Kiedy rozstawali si na schodach klubu, Penrod uj go
konspiracyjnie pod rami i szepn powanym tonem:
Wiem, e nie masz pojcia o szpiegostwie, wic co ci
poradz. Niczego nie zapisuj. Nie rb notatek. Zamiast pisa,
zapamitaj i opowiedz mi, gdy si ponownie spotkamy.
Leon pozna Maksa Rosenthala w Tandali. Niemiec okaza
si potnie zbudowanym Bawarczykiem, o wielkich
doniach i stopach oraz bezceremonialnym i jowialnym stylu
bycia. Polubi go od pierwszej chwili.
Witaj powiedzia, gdy ucisnli sobie donie.
B
dziemy razem pracowali. Jestem pewien, e dobrze si
poznamy.
Max zachichota, wprawiajc w drenie sporawy brzuch.
Widz, e znasz niemiecki. To znakomicie.
Bardzo sabo poprawi Leon. Lecz tym mi w tym
pomoesz.
Max niemal natychmiast okaza si bezcennym,
uzdolnionym nauczycielem oraz pracowitym, wydajnym
robotnikiem. Pomaga Leonowi w wielu prozaicznych
pracach, takich jak zorganizowanie obozu i zapewnienie
dostaw. Tworzyli znakomit par z Hen-niem du Randem,
dziki czemu Leon nie musia si zajmowa sprawami

organizacyjnymi i gospodarczymi. Leon postanowi, e

bdzie rozmawia z Maksem jedynie po niemiecku, i w
rezultacie jego znajomo jzyka bardzo szybko si
poprawia.
Na tydzie przed przyjazdem lorda Eastmonta Leon
otrzyma telegram z Berlina, zawiadamiajcy, e Isabella
Madeleine Hoherberg von Preussen von und zu Hohenzollern
postanowia przyby do Afryki nastpnym niemieckim
liniowcem, SS Admira, wypywajcym z Bremerhaven.
Obowizki na dworze pozwalay jej spdzi w Afryce
zaledwie sze tygodni. Oczekiwaa, e wszystko bdzie
gotowe na jej przyjazd.
229

Wiadomo ta sprawia, e obz Tandala ogarna

gorczka pracy. Percy biega po obozie, raczej
przeszkadzajc,
ni
pomagajc
w
szaleczych
przygotowaniach do przyjazdu lorda Eastmonta. Mieli
prowadzi rwnoczenie dwa due safari, czego nie robili
nigdy wczeniej. Ratowao ich tylko to, e ksina moga
pozosta w Afryce jedynie sze tygodni, a lord Eastmont
planowa przygod trwajc cztery miesice. Leon zdoa
ugaska Percy'ego, mwic, e gdy tylko ksina odpynie
do Niemiec, on i jego ludzie pospiesz mu z pomoc i bd
do jego dyspozycji do koca wyprawy.
Kiedy ksina wpyna do laguny Kilindini na pokadzie
SS Admira, Leon uda si na statek, aby j powita. Czeka
niemal godzin, zanim zdecydowaa si opuci swj
krlewski apartament. W kocu przesza zejciwk na
gwny pokad w towarzystwie kapitana i czterech starszych
oficerw nadskakujcych jej sualczo. Z tyu podaa reszta
wity osobisty sekretarz i dwie pulchne, urodziwe
suce.
Widok ksinej wprawi go w zdumienie. Leon oglda jej
fotografie, lecz mimo to nie by przygotowany na to, co
zobaczy. W pierwszej chwili jego uwag zwrci wysoki
wzrost i szczupa sylwetka Niemki. Cho niemal

dorwnywaa mu wzrostem, w talii mgby opasa j

domi. Miaa may biust i wadcze maniery. Spojrzenie
stalowych oczu byo przenikliwe jak rapier, a rysy twarzy
ostre niczym pia. Miaa na sobie elegancko skrojony zielony
kostium z lodenu sigajcy do kostek. Spod spdnicy
wystaway czubki butw z lnicej drogiej skry. Zdziwi
si, widzc lugera kalibru dziewi milimetrw
zawieszonego w kaburze u pasa i kapelusz do
safari z szerokim rondem, ktry trzymaa w lewej doni. Jej
popielatoblond wosy byy zwizane dwoma tasiemkami i
upite na czubku gowy. Leon wiedzia od Penroda, e
Niemka ma pidziesit dwa lata, lecz wygldaa na
trzydzieci.
Do usug Waszej Wysokoci.
Nie odpowiedziaa na jego ukon, lecz spojrzaa tak, jakby
puci wyjtkowo mierdzcego bka.

 Jeste bardzo mody oznajmia w kocu

lodowatym
tonem.
Przepraszam za t niefortunn okoliczno, Wasza
Wy
soko. Mam nadziej, e z czasem poczyni postpy.
Nie umiechna si.
Powiedziaam, e jeste mody, a nie zbyt mody
poprawia, wycigajc rk na powitanie.
Kiedy j uj, okazaa si rwnie chodna i twarda, jak
wyraz jej twarzy. Ucaowa powietrze w odlegoci
centymetra od kocistych biaych knykci. Siatka malekich
poprzecznych zmarszczek zdradzaa jej wiek.
Gubernator Brytyjskiej Anglii Wschodniej odda do
dys
pozycji Waszej Wysokoci prywatny wagon, aby moga
odby
nim pani podr do Nairobi zakomunikowa Leon.
Ja! Oczekiwaam tego, to ze wszech miar stosowne

przytakna.
Jego Ekscelencja baga, aby zechciaa, pani,

przyby
jako go honorowy na uroczysty obiad wydany w jego
rezyden
cji. W czasie, ktry bdzie odpowiada Waszej Wysokoci.
Nie przyjechaam do Afryki, aby biesiadowa w
towa
rzystwie urzdnikw niszej rangi. Przybyam, aby zabija
zwierzta. Duo zwierzt.
Leon skoni si ponownie.
Wyruszymy natychmiast, prosz pani. Czy Wasza Wy
soko chce polowa na jakie konkretne zwierzta?
Na lwy i winie! odpowiedziaa.
Co Wasza Wysoko powie na kilka soni i bawow?
Nie! Interesuj mnie wycznie lwy i winie o dugich
Kach.
Zanim wyruszyli, ksina osobicie wyprbowaa kadego
wierzchowca czystej krwi, ktrego jej przygotowa. Jedzia
po msku. Leon obserwowa, jak z pogard przyglda si
pierwszemu koniowi, dwukrotnie obchodzi zwierz, zrcznie
231

wskakuje na siodo i nagina wierzchowca do swojej woli.

Zrozumia, e ksina jest znakomitym jedcem. Szczerze
mwic, nie dorastaa jej do pit adna ze znanych mu
kobiet.
Wyjechawszy z Tandali, znaleli si wrd stad dzikiej
zwierzyny. Ksina zapomniaa o swojej saboci do lww i
wi i staa si znacznie mniej wybredna. Miaa pikny may
sztucer, Mannlicher 9.3x74, wyprodukowany przez Josepha
Justa z Feriach, ozdobiony zotymi pytkami, na ktrych
Wilhelm Rder wyry sceny przedstawiajce flirtujcych
faunw i nagie nimfy. Kiedy z odlegoci trzystu jardw
trzema kolejnymi strzaami pooya trzy biegnce gazele
Granta, nie zsiadajc z konia, Leon uzna, e to najlepszy
strzelec, z jakim mia w yciu do czynienia.
Chc upolowa duo zwierzt oznajmia,
przeadowujc mannlichera i umiechajc si po raz
pierwszy od czasu przybycia do Afryki.
Kiedy zabra ksin na gr Lonsonyo, aby poznaa Lusim, zaskoczy go sposb, w jaki na siebie zareagoway.
Mwic w przenoni, wygiy grzbiety i zaczy prycha jak
dwie kotki.
M'bogo, t kobiet miota wiele gbokich, mrocznych
namitnoci. Nie przeniknie jej aden czowiek. Jest
jadowita
jak mamba. Nie j ci obiecaam. Miej si na bacznoci
ostrzega Leona.

 Co powiedziaa ta suka? warkna ksina. Wrogo,

jak si wzajemnie darzyy, wrcz iskrzya.
Powiedziaa, e posiadasz, pani, wielk wadz.
Powiedz tej wielkiej krowie, aby o tym nie
zapominaa.
Podczas obrzdu bogosawienia broni pod drzewem narad
Lusima wyonia si z chaty w uroczystym stroju. W
odlegoci dziesiciu krokw od mannlichera lecego na
lwiej skrze zamara. Jej twarz przybraa barw wyschej
gliny.
Co ci zaniepokoio, Mamo? spyta szeptem Leon.
232

W jej bunduki czai si zo. Ta kobieta o biaych wosach

jest rwnie wielkim czarownikiem jak ja. Rzucia na
swoj
bunduki zaklcie, ktre mnie przeraa. Po tych
sowach
zawrcia do chatki. Nie wyjd, dopki ta wiedma
nie
opuci gry Lonsonyo.
Lusima zachorowaa. Musiaa wrci do chaty, aby od
pocz przetumaczy Leon.
Ja! Dobrze wiem, co j niepokoi. Ksina rzucia mu
umiech, wykrzywiajc wskie wargi.
Dwadziecia dni pniej, kiedy znaleli si w krainie,

gdzie zdaniem Manyoro i Loikota nie byo adnych lww,

wyruszyli z obozowiska, aby upolowa kolejne dziki.
Ksina zabia ju ponad pidziesit sztuk, w tym dwa
samce z niewiarygodnie dugimi kami. W odlegoci p
mili od obozu natknli si na ogromnego samotnego lwa z
czarn grzyw stojcego porodku otwartej trawiastej vlei.
Bez chwili wahania, nie zsiadajc z sioda, uniosa maego
mannlichera i z chirurgiczn precyzj wpakowaa kul w
mzg zwierzcia.
Cho dwaj Masajowie powinni wybuchn radoci na
widok takiego wyczynu, odeszli bez sowa, aby obedrze
zdobycz ze skry. Leon by zmuszony zoy gratulacje, ktre
ksina cakiem zignorowaa. Usysza, jak Loikot mruczy do
Manyoro:
Tego lwa nie powinno tu by. Skd si, u licha, wzi?
Wezwaa go Nywele Mweupe odrzek ponuro Manyo
ro. Nadali ksinej nowe imi, ktre w jzyku suahili
znaczyo
Biae Wosy". Manyoro nie czy go jednak ze zwrotami
grzecznociowymi wyraajcymi szacunek, takimi jak
memsahib lub beibi.
Gupio mwisz, Manyoro zbeszta go Leon. Samiec
poczu wo zabitych dzikw. Wyczu bunt.
Najwidoczniej
Lusima zamienia z nim kilka sw.
Bwana wie najlepiej przytakn z ostentacyjn grzecz

noci Manyoro, lecz aden z Masajw nie spojrza na

Leona
233

ani si nie umiechn. Kiedy skoczyli zdejmowanie skry,

nie odtaczyli taca lwa dia ksinej. Zamiast tego usiedli w
oddali i zayli tabaki. Kiedy Leon wspomnia, e o czym
zapomnieli, Manyoro nie odrzek ani sowa.
Jestemy zbyt zmczeni, aby taczy mrukn
Loikot.
Gdy zarzuci na rami lwi skr i zacz i w stron obozu,
Manyoro powlk si za nim, przesadnie utykajc na nog,
ktr trafia strzaa Nandi. Okazywa w ten sposb swj
protest i dezaprobat.
Po powrocie do obozu ksina zeskoczya z konia i ruszya
do namiotu kantyny, gdzie opada na pcienne krzeso.
Rzucia pejcz na st, zdja kapelusz i cisna go w gb
namiotu.
Courtney, ka swojemu kucharzowi prniakowi przy
nie kaw.
Leon przekaza polecenie do kuchennego namiotu, a kilka
minut pniej Izmael wpad do kantyny z parujcym
porcelanowym dzbankiem na srebrnej tacy. Postawi j na
stole, napeni filiank i poda ksinej. Nastpnie stan za
jej krzesem, czekajc, by pozwolia mu odej.
Ksina uniosa filiank do ust i pocigna yk.
Wykrzywia twarz z niesmakiem i cisna naczynie wraz z
zawartoci
0 przeciwleg cian namiotu.
Masz mnie za macior, e mi podajesz takie
pomyje?!

wrzasna. Skoczya na rwne nogi, chwytajc lecy na

stole
pejcz. Naucz ci szacunku, dzikusie! Uniosa rk, by
uderzy go pejczem w twarz. Izmael patrzy na ni zdumiony
1 przeraony, nie prbujc si broni.
Leon zerwa si i chwyci j za nadgarstek, zanim zdya
wymierzy uderzenie.
Wasza Wysoko, wrd moich ludzi nie ma
dzikusw.
Jeli chce pani kontynuowa safari, prosz o tym pamita.

Bez trudu przytrzyma szamoczc si kobiet. Powinna

pani pj do swojego namiotu i odpocz przed obiadem
cign. Ogarna Wasz Wysoko nadmierna euforia po
upolowaniu lwa.
234

Kiedy j puci, wypada z namiotu jak burza. Nie pojawia

si nawet wwczas, gdy Izmael uderzy w gong,
zapowiadajc obiad. Leon spoy wieczerz samotnie. Przed
udaniem si na spoczynek dyskretnie sprawdzi jej namiot i
zauway, e w rodku pali si lampa. Wrci do siebie i
otworzy dziennik safari. Kiedy mia zamiar skreli swko
o incydencie w kantynie, przypomnia sobie ostrzeenie
Penroda. Zamiast wyrazi swoje uczucia, napisa: Dzisiaj
ksina jeszcze raz dowioda, e jest znakomit amazonk i
myliwym. Z imponujcym opanowaniem zabia potnego
lwa. Im duej si jej przygldam, tym bardziej podziwiam
jej umiejtnoci owieckie".
Osuszy atrament, woy dziennik do szuflady przenonego
biurka i przekrci klucz. Pniej przez p godziny czyta
ksik wuja Penroda, w ktrej ten opisywa swoje
przeycia z okresu wojny burskiej. Nosia tytu Do Pretorii u
boku Kitchenera. Odoy j, gdy powieki zaczy mu
opada, rozebra si i wszed za moskitier. Zgasi lamp i
uoy si wygodnie do snu.
Ledwie zamkn oczy i zacz zasypia, od strony namiotu
ksinej dolecia gony huk pistoletowego wystrzau. W
pierwszej chwili pomyla, e wdaro si do niego jakie
grone zwierz, lew lub lampart. Wygrzeba si zza
moskitiery i chwyci potnego hollanda, ktry sta w
pogotowiu obok ka, przygotowany na tak okazj.
Wybieg z namiotu w spodniach od pidamy i popdzi do jej
namiotu. Zauway, e lampa nadal si pali.

 Nic wam si nie stao, Wasza Wysoko?! zawoa.

Kiedy nie otrzjana odpowiedzi, rozsun poy namiotu i
wpad do rodka ze sztucerem gotowym do strzau. Zamar ze
zdumienia. Ksina staa przodem do niego porodku
namiotu. Srebrzyste wosy spyway kaskadami na ramiona,
sigajc talii. Miaa na sobie niemal przezroczyst koszul
nocn. Lampa staa za ni, odsaniajc kady szczeg jej
wysokiego, szczupego ciaa. Miaa nagie stopy,
zdumiewajco ksztatne i mae. W jednej rce trzymaa pejcz,
w drugiej lugera. W powietrzu
235

czu byo wo prochu. Twarz Niemki wykrzywia furia,

gniewne oczy lniy jak szlifowane szafiry. Cisna pistolet
na ogromne oe zajmujce poow namiotu.
Wieprzu! Sdzisz, e pozwol si tak traktowa na oczach

suby?! rykna, przystpujc do niego energicznie i

gronie

koyszc pejczem. Nie jeste lepszy od tych kreatur,

ktre
dla ciebie pracuj!
Wasza Wysoko, prosz si opanowa ostrzeg.
Jak miesz zwraca si do mnie w taki sposb? Jestem
ksin z rodu Hohenzollernw, a ty prostakiem z gminu!
Ndznym kundlem! Jej angielszczyzna bya nienaganna.
Umiechna si lodowato. Nareszcie! W kocu i
ciebie
ogarn gniew, pachoku! Chciaby odpowiedzie, lecz
nie
masz miaoci. Jeste zbyt mikki. Nie masz do
odwagi.
Nienawidzisz mnie, lecz musisz znosi kad zniewag.
Cisna pejcz do jego stp.
Od karabin. Nie zdoasz nim wzmocni swojej zwiot
czaej mskoci. Podnie pejcz! Leon pooy karabin
u wej

cia do namiotu i podnis pejcz. Trzs si z wciekoci.

Jej
zniewagi ubody go okrutnie, by bliski utraty panowania
nad
sob. Nie by pewien, co zrobi z pejczem, lecz ten
idealnie
lea mu w doni.
Wszystko w porzdku, M'bogo?! Syszelimy strzay.
Co si stao? zawoa cicho Manyoro zza poy
namiotu.
Ksina cofna si kilka krokw.
Odejd, Manyoro! Zabierz gapiw. Niech aden nie way
si wrci, dopki nie zawoam odkrzykn Leon.
Ndio, bwana.
Usysza ciche kroki wycofujcych si ludzi.
Trzeba byo poprosi, aby ci pomogli! rozemiaa
si. Nie masz odwagi sam si ze mn zmierzy. Nagle
nieoczekiwanie spluna mu w twarz. Zamierzy si instynk
townie, smagajc j w policzek. Cofna si, chwytajc czer
wony lad i jczc aonie. Tak! Zasuyam na to! Jeste
taki wadczy, gdy si zocisz! Rzucia si do jego stp,

236

obejmujc rkami kolana. Zadra z niesmakiem, odrzucajc

pejcz w kt namiotu.
ycz dobrej nocy, Wasza Wysoko. Prbowa wyj,
lecz chwycia go ze zdumiewajc si. Kiedy przewrci
si
na ko, przygniota go swoim ciaem. Zwariowaa?

zapyta.
Tak! odpowiedziaa. Zwariowaam na twoim
punkcie.
Wypucia go dopiero godzin przed witem. W drodze do
ka zauway, e namioty jej pracownikw, sekretarza i
sucych s pogrone w ciemnoci mimo krzykw ich pani
i przecigajcych si do pna haasw. Wygldao na to, e
wszyscy dawno przywykli do jej ekscesw.
Nastpnego ranka podczas niadania zachowywaa si tak,
jakby do niczego nie doszo. Wrzeszczaa na suce,
sarkastycznie potraktowaa sekretarza i cakiem zignorowaa
Leona. Nie odpowiedziaa nawet na jego uprzejme
powitanie, dopki nie skoczya drugiej filianki kawy.
Pniej wstaa od stou i oznajmia:
Courtney, dzisiaj mam ochot zapolowa na winie.
Leon zorganizowa kilka maych nagonek, ktre dostarczay
ksinej nieustajcej przyjemnoci. Razem z tropicielami
osaczyli dziki w gstych zarolach, a nastpnie ustawili
ksin na pozycji do strzau, na otwartej przestrzeni za

krzakami, aby zagna zwierzta w jej stron. Kiedy dziki

wypaday z ukrycia, zacza do nich strzela z mannlichera.
Nauczya Heidi, adniejsz ze sucych, jak adowa bro.
Magazynek mieci sze nabojw, a ksina w jednej chwili
zastpowaa go penym. Otwieraa zamek, wysuwaa
magazynek i odrzucaa go za siebie. Heidi chwytaa go w
locie i adowaa zwinnymi rowymi palcami, od
dziecistwa nawykymi do rcznych robtek. W tym czasie
ksina wsuwaa peny do zamka i strzelaa bez przerwy.
Szybko ognia niemal dorwnywaa celnoci.
237

W cigu dwunastu sekund potrafia odda dwanacie

strzaw. Bywao, e dzik nie chcia wsppracowa z
naganiaczami, czmychajc z krzakw w nieoczekiwanym
kierunku lub cofajc si w ich stron i nie dajc ksinej
okazji do strzau. Wwczas jej wysoko wpadaa w zimn
furi, pomstujc na Leona i jego ludzi lub pograjc si w
lodowatym milczeniu, z ktrego moga j wyrwa jedynie
perspektywa zabicia kolejnego zwierzcia.
Pnym popoudniem Leon i jego naganiacze, wzmocnieni
przez Maksa Rosenthala, Izmaela i garbarzy, zdoali dotaszczy do obozu najwiksz battue tego safari. Jechali z
dwudziestoma trzema dzikami knurami, maciorami i
modymi za ksin i jej suk. Tego dnia jej wysoko
zdoaa upolowa dwadziecia dwie sztuki. Ucieka jedynie
chuda stara maciora, czmychajc ksinej pod nogami, gdy ta
najmniej si tego spodziewaa, i powalajc j na ziemi.
Niemka usiada ze spdnic podwinit za kolana i
kapeluszem nacignitym na oczy.
Ty parszywa maa oszustko! wrzasna, kiedy
maciora znikna w zarolach, z ogonem zadartym w gr jak
chorgiew.
Tego wieczoru podczas kolacji ksina bya mia i
wylewna, cho nie do koca. Skonia Leona, aby wypi
drug lampk znakomitego kruga i obraa ki winogron
dugimi biaymi palcami, wsuwajc je midzy pulchne wargi
Heidi.

 Jedz, kochanie! Zasuya. Pniej warkna na

sekretarza i kazaa mu odej od stou, bo wzi palcami
kawaek kotleta z guca i nie przeprosi za ze maniery.
Kiedy skoczya posiek, wstaa i bez sowa posza do
swojego namiotu.
Leon mia za sob dugi, upalny i ciki dzie, wic liczy
na to, e tej nocy zdoa si zdrzemn. Wanie umy zby i
zacz zapina pidam, gdy do jego uszu dolecia
oguszajcy huk.
238

 Za krla i ojczyzn! jkn, wlokc si do jej

namiotu.
Zaintrygowaa go rozrywka, ktr ksina przygotowaa na
ten
wieczr.
Jej wysoko wycigna si ospale na wielkim ou. Nie
bya jednak sama. Jej suca, Heidi, klczaa nago porodku
namiotu. Na plecach miaa miniaturowe siodo i zot uzd w
ustach. Malekie zote dzwoneczki u lejc zadzwoniy, gdy
przekrcia gow i zaraa.
Twoja klacz ci oczekuje, Courtney oznajmia
ksi
na. Chcesz si przejecha?
Kiedy wyczerpay jej si pomysy, odesaa Heidi, lecz gdy
Leon ruszy za dziewczyn, zatrzymaa go.
Nie powiedziaam, e moesz odej, Courtney.
Prze
krcia si na bok i klepna materac obok siebie. Zosta,
a opowiem ci o zych i wspaniaych rzeczach, ktre robi
z moimi przyjacimi w Berlinie.
Materac z gsiego pierza by cudownie mikki i ciepy.
Leon wycign si na nim. Pocztkowo sucha bezmylnie
jej anegdot. Byy tak pene przesady, e musiay zosta
zmylone. Bajeczki z rodzaju tych, ktre czarty szepcz na
ucho swoim modym. Wspominaa o czarach i kulcie szatana,
obscenicznych i witokradczych rytuaach.
Pniej poczu, e wos mu si jey na grzbiecie, gdy

zacz sobie uwiadamia, e wymienia czoowych

niemieckich arystokratw i wojskowych. Zabawne i
skandaliczne nowinki zamieniy si w polityczny dynamit. Co
Penrod zrobi z tak wybuchowymi informacjami? Czy uwierzy
w cho jedno sowo?
Nastpnego wieczoru, wypeniajc dziennik safari po
cikim dniu, prbowa przypomnie sobie kade nazwisko
wymienione przez ksin. Zacz je spisywa na jednej z
ostatnich kart. Kiedy skoczy, byo ich szesnacie. Ju mia
zamiar zamkn dziennik w szufladzie, gdy poczu si
nieswojo.
239
1

Przecie nikt oprcz Penroda i mnie tego nie przeczyta.

Zacz szykowa si do snu, lecz natrtna myl nie dawaa
mu spokoju. W kocu otworzy szuflad i wycign n.
Otworzy dziennik i ostronie wyci kart z obciajcymi
informacjami. Przytkn papier do lampy i pozwoli, by
zamienia si w popi, a nastpnie roztar go stop i wsun
si do ka, oczekujc na wezwanie swojej klientki. Tej
nocy zasn spokojnie. Pistolet nie wystrzeli.
Przebudzi si, gdy jasne wiato poranka wdaro si do
namiotu. Po siedmiu godzinach snu czu si wiey i rzeki.

Zanim skoczyli niadanie, Manyoro przysiad przed

wejciem do kantyny, tak by tylko Leon mg go zobaczy.
Kiedy go spostrzeg, Masaj podnis si i odszed. Leon
przeprosi pozostaych i ruszy za nim. Manyoro czeka w
namiocie dla suby.
Co si stao, bracie? spyta Leon.
Swalu uksi w.
Swalu by szefem garbarzy.
Wiesz jaki? zapyta skonsternowany.
To bya futa, M'bogo.
Jeste pewny? Leon mia nadziej, e nie bya to
mamba czarna, najbardziej jadowity z afrykaskich wy.
Podpeza do jego ka. Ugryza go trzy razy, zanim
pozbawi j ycia swoim noem. Widziaem tego wa. To
futa.
yje jeszcze?
Tak, M'bogo. Swalu czeka na twoje bogosawiestwo,
aby mg odej do swych przodkw.
Zaprowad mnie do niego! Szybko! Pobiegli do jednej
z trzcinowych chatek stojcych w obozie. Leon wszed do
rodka niskimi drzwiami. Swalu lea na macie, wok
zgro
madzili si trzej garbarze. Obok spoczywao cielsko
wa. Mia
obcit gow, lecz jedno spojrzenie wystarczyo, by
potwier
dzi przypuszczenia Manyoro. Bya to mamba czarna. Nie

szczeglnie duy okaz, najwyej cztery stoy dugoci,

lecz
240

jedno ukszenie wystarczyoby do zabicia dwudziestu

mczyzn. Swalu zosta ugryziony trzykrotnie.
Mczyzna lea na plecach w samej przepasce biodrowej.
Pod gow mia rzebion drewnian poduszk. Leon
spostrzeg na piersi lady pod dwch ukszeniach. Jeden lad
widnia na policzku. Oczy Masja byy szeroko otwarte,
szkliste, bez wyrazu. Z ust i nosa cieka biaa piana.
Leon uklkn obok i uj jego do. Bya chodna, lecz
palce dray.
Odejd w pokoju, Swalu. Palce Masaja ledwie wy
czuwalnie cisny jego do. Swalu umiechn si sabo
i skona. Leon siedzia przy nim chwil, a nastpnie
pochyli
si i zamkn wytrzeszczone oczy.
Wykopcie gboki grb powiedzia pozostaym.
Przykryjcie ciao skaami, aby nie dostay si do niego
hieny.
Czemu miaaby zabi Swalu? spyta Manyoro, nie
kierujc tego pytania do nikogo konkretnego. Garbarze
poru
szyli si niespokojnie.
Do tego! achn si Leon, wstajc na nogi. Futa
tofuta. Nie ma w tym adnych czarw!
Skoro bwana tak mwi przytakn Manyoro z wy
uczon uprzejmoci, nie patrzc w oczy Leonowi.
Anglik wsta i wrci do kantyny. Ksina dopijaa wanie
filiank kawy.

 Jeste! W kocu znalaze czas, aby zaj si swoimi

klientami! Jestem niezmiernie wdziczna! przywitaa
go
chodno.
Wybacz, Wasza Wysoko, pewna drobna sprawa wy
magaa mojej uwagi. Czym mog suy?
Straciam jeden ze zotych medalionw. Zawiera kosmyk
wosw mojej matki. Ten przedmiot ma dla mnie ogromne
znaczenie.
Znajdziemy go zapewni j Leon. Gdzie i kiedy
widziaa go, pani, ostatni raz?
Wczoraj, kiedy upolowaam t wini battue. Siedziaam
241

pod drzewem, czekajc na ciebie i twoich ludzi, aby

oprawili zwierzta. Pamitam, e dotknam go palcami.
Musiaam go tam upuci.
Pojad natychmiast i poszukam. Leon si skoni.

Powinienem wrci przed poudniem. Machna doni,

gdy
ruszy do namiotu, woajc koniuszego, by przyprowadzi
konia.
Kiedy dotar z tropicielami w miejsce nagonki, znaleli
wspaniaego ctkowanego lamparta poywiajcego si
padlin. Czmychn na ich widok, znikajc w wysokiej
trawie. Podeszli tam, gdzie siedziaa ksina, i przeszukali
ca okolic.
Hapana ogosi w kocu Manyoro, przyznajc si
do
poraki. Nic nie ma. Wrcili do obozu.
Suce ksinej siedziay w kantynie, haftujc, popijajc
kaw i chichoczc.
Gdzie wasza pani? spyta Leon. Spojrzay na siebie,
zachichotay i wzruszyy ramionami, nie udzielajc
odpowiedzi.
Zostawi je i ruszy do swojego namiotu. Kiedy rozpostar
poy,
spostrzeg, e ksina siedzi na jego ku, przenone
biurko
jest otwarte, a jego zawarto ley wok niej. Na

kolanach
trzymaa ksig safari.
Wasza Wysoko skoni si sztywno. Musz z a
lem zawiadomi, e nie znalelimy pani klejnotu.
Dotkna medalionu zawieszonego na szyi. Duy diament
osadzony w grnym wieczku bysn w przymionym wietle.
Niewane odrzeka. Jedna ze sucych znalaza
go pod kiem. Musiaam upuci.
Rad to sysz. Spojrza ostentacyjnie na ksig safa
ri. Czy Wasza Wysoko szuka czego konkretnego?
Nie, nieszczeglnie. Zaczam si nudzi, wic czytam
dla zabicia czasu. Ubawiy mnie te opisy mojej
zrcznoci...
przerwaa znaczco i spojrzaa mu w oczy. W polowa
niu... Zamkna ksig i wstaa. Czym mnie dzi
zabawisz,
Courtney? Jak zwierzyn mi przygotowae?
Wytropiem dla Waszej Wysokoci potnego lamparta.
Prowad do niego!
242

Lampart by w kwiecie wieku, pikny nawet po mierci.

Sier na grzbiecie przybraa barw zota i miedzi,
podbrzusze byo puszyste i kremowe. Pokryta czarnymi
ctkami skra wygldaa tak, jakby bogini oww, Diana,
pozostawia na niej odciski swoich palcw. Wsy wielkiego
kota byy sztywne, szklce si biel, ky i pazury w idealnym
stanie. Ksina zabia go jednym strzaem w serce, gdy
sposzony ucieka od padliny dzika. Kiedy Manyoro i Loikot
zaadowali zabite zwierz na mua, Manyoro szepn
wystarczajco gono, aby Leon go usysza:
Czy dzisiejszej nocy pole do nas ma tej futy?
Uda, e nie syszy jego sw. Manyoro prowadzi mua,
przesadnie utykajc.

Podczas obiadu ksina kazaa Leonowi otworzy

butelk szampana Luis Roederer cristal rocznik
1903. Dwukrotnie dotkna go czule pod stoem,
czego nie czynia nigdy wczeniej. Ciao zareagowao na
zrczne palce wbrew jego woli. Poczua to, umiechna si
i cofna rk. Pniej szepna co Heidi, tak by nie mg
usysze. Obie suce zachichotay.
Tej nocy wystrza z lugera dolatujcy z namiotu jej
wysokoci wezwa Leona, zanim zdy opisa polowanie na
lamparta. Odoy ksig, czujc perwersyjne podniecenie,
ktre tak atwo potrafia u niego wywoa.
Mogaby zdeprawowa witego Piotra i wszystkie
anioy mrukn, wychodzc z namiotu.
Nastpnego ranka, kiedy wyruszyli na dziki, podjechaa do
niego i zacza wesoo trajkota jak moda dziewczyna.
Naga zmiana jej nastroju wprawia go w zakopotanie.
Zacz si zastanawia, co moe zwiastowa. Nie musia
dugo czeka.
Uwielbiam polowanie na winie powiedziaa. Te
dziki s takie zabawne, lecz nie dorwnuj niemieckim.
243

 S tu inne winie, wiksze i bardziej niebezpieczne zaprotestowa Leon. Ogromne lene dziki yjce w
lasach
bambusowych na paskowyu Aberdare. Osigaj ciar
tysica
funtw.
To nic! Zbya jego sowa machniciem rki. Tylko
jedno zwierz budzi we mnie prawdziwy dreszczyk
emocji.
Ktre? Jaki rzadki gatunek? spyta z zaciekawieniem.
Skde. Zamiaa si lekko. Na wyspach Polinezji
nazywaj je dugimi winiami". Spojrza na ni z
niedo
wierzaniem. No, widz, e w kocu poje.
Zamiaa
si ponownie. Upolowaam ich wiele, lecz dreszczyk
emocji
pozosta. Chcesz, abym ci opowiedziaa o moim
pierwszym,
Courtney?
Jeli Wasza Wysoko sobie tego yczy odpar szorst
kim gosem.
By modym leniczym w jednym z krlewskich majt
kw. Miaam trzynacie lat, ale go pragnam. A on
kocha
swoj on. Kiedy bylimy sami w lesie i polowalimy na
guszce, wysaam go po ptaka, ktrego ustrzeliam. Gdy

prze
szed dziesi krokw, strzeliam mu w nogi z obu luf.
Kule
rozerway koci. Nogi dynday na strzpach misa. Wok
byo
mnstwo krwi. Usiadam obok, patrzc, jak si
wykrwawia na
mier. Baga o zmiowanie, nie dla siebie, lecz dla tej
swojej
fldry i aosnego bachora, ktrego nosia w onie. Paka,
ebrzc, abym sprowadzia lekarza, ktry by go ocali. Za
miaam si, tak jak kiedy on. Umiera prawie godzin.
Na
jej twarzy pojawi si marzycielski wyraz. Po chwili
milczenia
spytaa niewinnie: Courtney, nie rozczarujesz mnie jak
ten
leniczy?
Mam nadziej, pani.
Ja rwnie, Courtney. Teraz, gdy ju si rozumiemy,
chc, aby znalaz dwunone winie, abym moga na nie
za
polowa. Zrobisz to dla mnie?
Wasza Wysoko, nie spodziewaem si takiej proby
odpowiedzia drcym gosem przez zacinite gardo.
Mu-

244

sz pomyle. Czy wiesz, e prosisz mnie o popenienie

przestpstwa, za ktre karze si mierci?
Jestem ksin, ochroni ci przed wymiarem
sprawied
liwoci. Nigdy nie przesuchiwano mnie w sprawie mierci
tego leniczego i innych. Nie nale do gminu. W moich
yach
pynie krew pomazacw boych. Bd twoj tarcz. Nikt
nie
zauway zniknicia kilku dzikusw. Pochylia si w
siodle,
gadzc jego muskularne rami. Z trudem powstrzyma si
przed tym, by j odepchn i uderzy. Jej gos by niski i uwo
dzicielski. Dopki nie zakosztujesz prawdziwych oww,
nie bdziesz wiedzia, jakie to przyjemne, Courtney.
Leon odetchn gboko, aby si opanowa, lecz jego
zmysy kipiay od tego popisu nienasyconej dzy i
okruciestwa. Utraci zdolno trzewego mylenia.
Ogarno go niemal przemone pragnienie zacinicia doni
na szyi tej kobiety i pooenia kresu jej yciu. Po chwili
przypomnia sobie, e jego zadanie miao polega na
wydobyciu z niej wszelkich informacji, niezalenie od tego,
ile miaoby to kosztowa jego lub innych. Pniej musia
uy wpywu ksinej, by uzyska dostp do innych ludzi jej
pokroju i postpi z nimi podobnie. Bya kluczem do wyszej
warstwy niemieckiego spoeczestwa kluczem, ktry

przypadkiem znalaz si w jego rkach. Nie by sdzi i

katem, stanowi jedynie may trybik w ogromnej machinie
brytyjskiego wywiadu wojskowego.
Safari koczy si za szesnacie dni. Pniej wrc
do
Niemiec. Jeli mnie rozczarujesz, bd... bardzo za. W
jej
gosie zabrzmiaa chodna groba, ktra sprawia, e
pomyla
o losie modego niemieckiego leniczego.

Kiedy wrcili do obozu, byo jeszcze wczenie. Ksina

posza do swojego namiotu, aby wzi kpiel, a Leon
pobieg do siebie, by skreli krtki licik do Penroda w
ksidze safari.

245
Wuju, mam Ci do przekazania takie wiadomoci o mojej nowej
znajomej i jej przyjacioach z najwyszych krgw, e posiwiejesz.
Teraz jestem jednak w szponach tego potwora. da, abym dla jej
rozrywki popeni niewyobraaln zbrodni. Sumienie i prawo
zabraniaj mi ulec. Jeli otwarcie odmwi, uzna to za wielk
zniewag. Urwie si dopyw informacji z Niemiec, o ktre tak
zabiegasz. Prosz, aby szybko obmyli jaki dyplomatyczny plan
usunicia jej z Brytyjskiej Afryki Wschodniej, zanim do tego dojdzie.

Wydar kart z dziennika, zoy j i wsun do kieszeni na

piersi swojej bluzy safari. Wyszed z namiotu i uda si do
kantyny. Przechodzi wystarczajco blisko namiotu jej
wysokoci, aby usysze, jak ciska gromy na Heidi, i
stumiony szloch sucej. Przed namiotem suby znalaz
Manyoro i Loikota zaywajcych tabak. Zamilkli na jego
widok.
Rozejrza si wok, aby sprawdzi, czy nikt ich nie widzi,
a nastpnie wrczy zoon kartk Manyoro.
We Loikota i wyruszcie biegiem do Nairobi.
Przekacie
ten list pukownikowi Ballantyne'owi z dowdztwa KSA.
Nie
ocigajcie si po drodze. Wyruszcie natychmiast. Nie
mwcie
o tym nikomu prcz mojego wuja.
Wstali bez sowa, sigajc po dzidy wbite w ziemi po obu

stronach wejcia do chatki.

Leon chwyci Manyoro za ramiona, aby podkreli wag
swojego rozkazu.
Bracie doda cicho biegnij szybko, a tej wiedmy
ju wkrtce tu nie bdzie.
Ndio, M'bogo. Manyoro umiechn si po raz pierw
szy od kilku tygodni. Nie utyka, kiedy opuszcza obz
razem
z Loikotem, kierujc si w stron Nairobi.

 Wysaem moich tropicieli, aby poczynili przygotowania

do oww na dugie winie zapewni ksin, gdy
wezwaa
246


go do siebie tej nocy. Znaj pewnego Araba, ktrego
odzie pywaj po caym Jeziorze Wiktorii. Handluje on
koci soniow i skrami, lecz potajemnie zajmuje si te
innym procederem.
To ekscytujce. Wiedziaam, e mog na tobie polega,
Courtney. Ksina poruszya si niespokojnie,
zakadajc nog
na nog i wiercc si na pciennym krzele, jakby
chciaa si
podrapa. Ju sama myl o tym mnie podnieca. Kiedy
wrc?
Za pi, sze dni. Przed twoim wyjazdem, pani,
bdziemy
mieli do czasu, aby wprowadzia mnie w t now
rozrywk.
Do tego czasu zabawimy si w najlepsze. Mwic to,
przechylia si na krzele, unoszc strj do konnej jazdy i
od
saniajc kolana. Jestem pewna, e znajdziesz sposb,
by
mi dogodzi.

Kiedy cztery dni pniej wracali do obozu po caym dniu

polowania na winie, ksina bya w ponurym nastroju. Leon
zorganizowa dla niej cztery nagonki, lecz adna nie
zakoczya si powodzeniem. Za kadym razem zwierz
znienacka wybiegao z krzakw, cakowicie ich zaskakujc.
Przez cay dzie ksina nie oddaa ani jednego strzau do
swojej ulubionej zwierzyny. W drodze powrotnej
wyadowaa furi na grupce pawianw, zestrzeli wuj c z
wierzchokw drzew pi sztuk, zanim pozostae rozbiegy
si wrd panicznych okrzykw.
Zbliajc si do obozowiska, Leon ze zdumieniem
spostrzeg dwa brzowe wojskowe fordy zaparkowane obok
namiotu garbarzy. Kiedy je mijali, kilku askari w mundurach
KSA ustawio si w szeregu, podnoszc bro na rami i
salutujc. Leon rozpozna sieranta i jego ludzi. Na co dzie
pilnowali kwatery gwnej regimentu.
Spocznijcie, sierancie Miomani pozdrowi go z
ulg.
Podoficer umiechn si rad, e Leon zapamita jego na
zwisko, i szybko opuci do.
Do nogi bro! Spocznij! Rozej si! Raz, dwa, trzy!
Wjechali do obozu.
247

Kim s ci ludzie i co tu robi, Courtney? zapytaa

ksina.

 To brytyjscy onierze, Wasza Wysoko. Tylko tyle mog

powiedzie. Nie mam pojcia, czemu przyjechali
skama
bez mrugnicia okiem. Pewnie niebawem si
dowiemy.
Pomyla, e Loikot i Manyoro musieli gna do Nairobi
jak
gazele, a Penrod Ballantyne pdzi na zamanie karku, by
dotrze na miejsce dzie wczeniej, ni si Leon
spodziewa.
Kiedy zsiedli z koni przed kantyn, Leon zawoa Izmaela,
kac mu przynie kaw.
Tylko pamitaj, aby bya gorca! krzykn, a
nastpnie
wprowadzi nachmurzon ksin do namiotu.
Penrod podnis si na jej widok z obozowego krzesa.
Musisz by zaskoczony moim widokiem powiedzia
szybko, uprzedzajc Leona. Ucisn mu prawic i
zwrci si
do ksinej. Byby askaw przedstawi mnie Jej
Wysokoci?
Pani, chciabym ci przedstawi pukownika Penroda Bal
lantyne^ rzek bez zastanowienia, lecz po chwili
spostrzeg
koron i trzy gwiazdki na epoletach wuja. Widocznie
dosta
awans po ich ostatnim spotkaniu. Wybacz, Wasza

Wysoko,
powinienem by powiedzie, generaa brygady Penroda
Bal
lantyne^. Dowdc wojsk angielskich w Brytyjskiej
Afryce
Wschodniej poprawi si. Penrod zasalutowa, zrobi
trzy
kroki w ich stron i wycign do.
Ksina zignorowaa ten gest, chodno przygldajc si
jego twarzy.
Ach tak! rzeka, przechodzc obok i siadajc na
swoim
krzele przy stole. Courtney, powiedz kucharzowi, aby
pospieszy si z kaw. Jestem spragniona powiedziaa po
niemiecku, a nastpnie ponownie spojrzaa na Penroda.
Cze
go pan tu szuka? To prywatne safari. Psuje mi pan zabaw
oznajmia nienagann angielszczyzn.
Penrod podszed do krzesa stojcego po przeciwnej
stronie stou.
Wasza Wysoko, prosz mi wybaczy to najcie
rzek,
248

siadajc. Przybywam w imieniu Jego Ekscelencji

gubernatora Brytyjskiej Afryki Wschodniej.
Nie pozwoliam panu usi przerwaa mu
ksina.
Penrod podnis si gwatownie.
Twarz mu poczerwieniaa, lecz gos pozosta opanowany.
Przepraszam, madame.
Anglicy s pozbawieni dobrych manier rzeka, patrzc
w sufit. Ja, sucham? Czego chce ode mnie ten wasz
gubernator?
Poinformowa mnie o powanej epidemii wcieklizny,
ktra wybucha na obszarze Wielkiego Rowu
Wschodniego
i dziesitkuje miejscowe plemiona. Otrzymalimy
informacje,
e dotara do pobliskich wiosek. Wasza Wysoko, grozi
pani
miertelne niebezpieczestwo. Wyniose spojrzenie
ksinej
ulego dramatycznej zmianie.
Wcieklizna na terenie ryftu? A c to takiego? spy
taa, patrzc z przeraeniem na Penroda.
Niemiecka nazwa to Tollwut, Wasza Wysoko.
Tollwut? Mein Gottl
Tak, Wasza Wysoko. Ta jest wyjtkowo ostra i zara
liwa. mier jest nieunikniona, nadchodzi w strasznych
mczar

niach. Chory wije si w konwulsjach, baga o wod, by w

kocu
uton we wasnej spienionej linie.
Mein Gottl powtrzya cicho.
Chocia gubernator nie chcia pozwoli, aby naraaa si
pani na ryzyko zaraenia, przed podjciem decyzji
zatelegra
fowa do Berlina. Sekretarz Jego Cesarskiej Wysokoci
prze
kaza osobiste polecenie kajzera. Wasza wysoko ma
natych
miast przerwa safari i wrci do Niemiec. Jego
Ekscelencja
zarezerwowa dla pani prywatny apartament na pokadzie
wos
kiego liniowca Roma. Statek wypynie z zatoki Kilindini
pit
nastego tego miesica, by zawin do portu w Genui.
Stamtd
wasza wysoko wyruszy nocnym ekspresem do Berlina.
Przy
jechaem, aby towarzyszy jej w drodze na statek, ktry za
pi dni wpynie do zatoki. Musimy si pospieszy, aby
zdy.
249
Kiedy chce pan wyjecha? spytaa ksina, wstajc.
Czy Wasza Wysoko moe by gotowa za godzin?

 Jawohl! Wybiega z kantyny, wrzeszczc na su

b. Heidi! Brunhilde! Spakujcie walizki! Kufry
zostawiamy!
Wyjedamy za godzin! Kiedy wysza, Penrod i Leon
spojrzeli na siebie z umiechem jak uczniowie, ktrym
przed
chwil udao si spata niezego figla.
Epidemia wcieklizny na obszarze Wielkiego Rowu
Wschodniego! Jak wpade na ten pomys, perfidny
Albionie?
To miertelna choroba! Penrod mrugn nieznacz
nie. Pojawia si po raz pierwszy w dziejach
medycyny!
Spodobaa ci si Jej Wysoko?
Czarujca odrzek. Cholernie czarujca! Miaem
ochot wzi j na kolano i wymierzy sze tgich
klapsw.
Gdyby to zrobi, na pewno by si w tobie zakochaa.
Lubi to? Penrod przesta si mia. Musisz mie
interesujce rzeczy do opowiedzenia.
Tak, wosy stan ci dba. Uwierz mi. W yciu nie sy
szae czego takiego. Lecz nie tutaj i nie teraz.
Penrod skin gow.
Szybko si uczysz. Kiedy tylko zapakuj nasz urocz
ksin na statek, wrc, aby wysucha twoich
opowieci
i postawi ci lunch w Muthaiga Club.

 Z butelk margaux rocznik siedemdziesity dziewity?

spyta Leon.
Dwiema, jeli jeste prawdziwym mczyzn! obieca
Penrod.
Rwny z ciebie go, wuju.
Nie ma o czym mwi, drogi chopcze.
Ksina wysza z namiotu na dugo przed upywem
wyznaczonej godziny, w otoczeniu sekretarza i sucych
nioscych jej paszcze i jedwabne suknie. Penrod kaza
podstawi samochd, ktry terkota i strzela z ganika. Leon
poda
250

ksinej rk, pomagajc zaj miejsce obok kierowcy.

Siadajc, przesuna doni po jego pachwinie.
Przeka czue pozdrowienia mojemu wielkiemu przyja
cielowi szepna cicho, aby nikt nie mg usysze.
Dzikuj, madame. Zwiesi gow na wie, e Wasza
Wysoko wyjeda.
Zuchway chopiec! Uszczypna go tak mocno w sabizn, e sapn, a oczy zaszy mu zami. Nie spoufalaj
si!
Pamitaj, gdzie twoje miejsce.
Wybacz mi, Wasza Wysoko. Jestem zrozpaczony. Po
wiedz mi, co mam zrobi ze sprztem, ktry zostawiasz. Z
meb
lami, karabinami i szampanem? Mam to wszystko
spakowa
i wysa do Berlina?
Nein! Nie chc tego. Moesz to zatrzyma lub spali.
Jeste bardzo hojna, pani. Czy wrcisz tu jeszcze, aby
ze mn zapolowa?
Nigdy! odrzeka gwatownie. Wcieklizna? Nie,
dzikuj bardzo!
Czy przylesz przyjaci, aby ze mn zapolowali,
ksino?
Jedynie tych, ktrych szczerze nienawidz. Widzc,
e spochmurnia, lekko zagodniaa. Nie martw si,
Courtney.
Przyjaciele, ktrych nienawidz, przewyszaj tych,

ktrych
naprawd lubi. Odwrcia si do Penroda, ktry
usiad
z tyu. Prosz powiedzie kierowcy, eby rusza. Chc
si
znale jak najdalej od tego przeraajcego miejsca
nawiedzo
nego przez wcieklizn.
Auf Wiedersehen, ksino! Leon uchyli kapelusza
i pomacha. Nie odwrcia si, gdy samochd zacz pod
skakiwa na wybojach.
Dwa tygodnie pniej Penrod przyjecha do Tandali na
swoim siwym ogierze. Izmael poda wieo zaparzon
herbat lapsang souchong z imbirowymi ciasteczkami, ktre
trzyma
251

dla specjalnych goci. Kiedy wuj Leona si wzmocni,

wyruszyli w liczc osiem mil drog do klubu Muthaiga.
Marzyem o konnej przejadce powiedzia Penrod. Ostatnio nie mog si oderwa od biurka.
Spojrza
na Leona. Widz, e jeste w doskonaej formie,
chopcze.
Ksina prbowaa z caych si j nadwery. Czy
powiedziaa ci, e upolowaa ponad dwiecie dzikw, nie
wspo
minajc o potnym lwie i piknym lamparcie?
Ta askawa pani podczas caej podry zamienia ze mn
nie wicej ni dwanacie sw. Mam nadziej, e dowiem
si
wszystkiego od ciebie. Wanie dlatego przyjechaem. Po
drodze
bdziemy mogli rozmawia bez obawy, e kto nas podsu
cha. Zatoczy rk szeroki uk, wskazujc drzewa i
niskie
zielone wzgrza. Niewiele tu oczu i uszu. A zatem,
Leonie,
opowiedz o wszystkim swojemu pobaliwemu wujowi.
Lepiej zapnij pasek pod brod, bo hem wystrzeli ci
w niebo, gdy usyszysz.
Zacznij od pocztku. Niczego nie pomijaj. Spokojna
przejadka do klubu Muthaiga zaja im niemal ptorej
godzi

ny. Akurat tyle, by Leon mg zda peny raport. Penrod

nie
przerywa, chyba e chcia si upewni co do jakiego
nazwiska
lub poprosi, aby szerzej opisa jakie wydarzenie. Kilka
razy
prychn, robic min wyraajc skrajn dezaprobat.
To wszystko, wuju zakoczy Leon, gdy wjechali na
podjazd prowadzcy do klubu.
Wystarczy odrzek ponuro Penrod. Miabym wtp
liwoci, gdybym usysza to od kogo innego. Niektre
wiado
moci s tak dziwaczne, e nie sposb ich zrozumie.
Osigne
wicej, ni liczyem.
Chcesz, abym opisa to w raporcie, wuju?
Nie. Gdyby to zrobi podczas safari, odkryaby notatki
podczas przeszukiwania twojego namiotu. Zapamitam
wszyst
ko, co powiedziae. Do koca ycia. Genera milcza,
a
dojechali pod drzwi i zatrzymali konie. Wyjtkowa
dama
z tej twojej ksiniczki, Leonie.
252

I
Tylko nie mojej. Zapewniam ci. Jeli o mnie chodzi,
mgbym rzuci j hienom na poarcie.
Chod, zjedzmy co. Szef kuchni przygotowa dzi szpik
i peklowan woowin duszon z cebulk i ziemniakami.
Mam
nadziej, e twoje makabryczne opowieci nie popsuj mi
apetytu.
Nic nie zdoa go zepsu.
Miarkuj si, modziecze. Oka szacunek siwym wosom
i gwiazdkom na moich epoletach.
Prosz o wybaczenie, generale. Nie chciaem pana ob
razi. Pragnem jedynie zasugerowa, e jest pan
wyrafino
wanym znawc jada.
Kiedy Penrod przywita si z wikszoci goci, stajc na
chwil przy kadym stoliku, dotarli na taras i usiedli na
swoich krzesach pod krzewem bugenwilli. Malonzi
otworzy butelk i nala im wina, a nastpnie poda
przystawk szpik na grzankach i wycofa si
dyskretnie.
Pozwl, e wyjani ci, co wydarzyo si w
szerokim
wiecie, gdy ty hasae z Jej Wysokoci i dzikami po pustko
wiu. Penrod nabra yeczk spor porcj tustego szpiku

i pooy na grzance, rozpoczynajc krtkie streszczenie

sytuacji
panujcej w Europie. Najwaniejsz wiadomoci jest to,
e
w ostatnich wyborach do niemieckiego Reichstagu po raz
pierwszy w historii zwyciyli socjaldemokraci. Od
wyborw
w tysic dziewiset sidmym roku niemal podwoili liczb
mandatw. Szykuj si powane kopoty. Elita wojskowa
rzdz
ca do tej pory Niemcami bdzie musiaa dokona czego
wyjtkowego, by odzyska wadz. Co by powiedzia na
ma
przyjemn wojenk? Mwic to, wsun grzank do ust
i pogryz z rozkosz. Serbia ma ochot zaatakowa
Austri.
Chcesz jeszcze jedn wojenk? W Turcji wrze. Turcy
odrzucili
Bugarw od bram Konstantynopola, cen byo jednak
dwadzie
cia tysicy zabitych... Genera zjad reszt szpiku,
popijajc
szklaneczk margaux.
Czekajc, a Malonzi poda duszon woowin z cebulk i
ziemniakami, kontynuowa opowie:
253

 A teraz przeniemy si bliej domu. Nazbierao si

sporo
listw. Jest wrd nich kilkanacie z pytaniem o
zorganizowanie
safari. Odebraem je z poczty i przejrzaem, aby oszczdzi
ci
trudu.
Pozwl, e powtrz: rwny z ciebie go, wuju!
Penrod przyj komplement askawym skinieniem doni.
Wikszo to listy od osb pozbawionych wikszego
znaczenia. Wyrzuciem je. Znalazy si te jednak bardziej
obiecujce, z naszego ulubionego kraju. Niemiec.
Pierwszy
pochodzi od ministra konserwatywnego rzdu, drugi od
hrabiego
Bauera, doradcy cesarskiego kanclerza, Theobalda von
Bethmann-Hollwega, a trzeci od jednego z czoowych
przemysow
cw, najwikszego dostawcy dla armii niemieckiej. Z
naszego
punktu widzenia najbardziej atrakcyjny jest
przemysowiec. To
graf Otto Kurt Thomas von Meerbach, szef zakadw

Meerbacha.
Syszaem o tej fabryce. Leon by pod duym wra
eniem. Produkuj w niej silniki obrotowe Meerbach
do
aeroplanw. Konkuruj z hrabi Zeppelinem, ktry
zajmuje si
konstruowaniem sterowcw. Dzwony piekie i morze
krwi!
Chciabym pozna tego faceta. Latanie mnie fascynuje,
cho
do tej pory nie miaem okazji zobaczy adnej z tych
niewia
rygodnych machin latajcych, nie wspominajc o
przejadce.
Twarz Penroda rozpromienia si chopicym entuzjazmem.
Jeli wszystko pjdzie po naszej myli, niedugo bdziesz
mia okazj. Z bogosawiestwem Percy'ego pozwoliem
sobie
odpowiedzie telegraficznie Meerbachowi w twoim
imieniu.
Przekazaem wszelkie informacje na temat oferty, wolnych
terminw i tras. Nie skosztowae misa? Jest przepyszne.
Ach!
Przyszed te list od twojego kumpla, Kermita
Roosevelta.
Ktry pozwolie sobie otworzy, by mi oszczdzi

roboty?
Boe bro, skde! Penrod sprawia wraenie prze
raonego. Nie omielibym si. To twoja prywatna
kore
spondencja.
254

 W przeciwiestwie do pozostaych listw, ktre maj

charakter otwarty? spyta Leon, a jego wuj umiechn
si
z zadowoleniem.
Obowizek, drogi chopcze. Nieoczekiwanie zmieni
temat. Jak rozumiem, teraz, gdy pozbylimy si
ksinej,
popdzisz ile si w nogach, aby pomc swojemu
wsplnikowi,
ktry bawi na safari z Eastmontem.
Owszem. Wyrusz jutro rano. Percy poluje na zachodnim
brzegu jeziora Manyara, gboko na terytorium
niemieckiej
kolonii. Zostawi mi list w Tandali. Pisze, e lord
Eastmont
chce upolowa bawou o rogach dugoci co najmniej
pi
dziesiciu cali. W rejonie Manyara s najwiksze szans
takiego
okazu.
Percy przedstawi mnie Eastmontowi, gdy ten przejeda
przez Nairobi. Zaprosiem go do klubu na obiad. Bylimy
Percy,
ja i dwch lordw, Eastmont i Delamere.
Co sdzisz o Eastmoncie, jeli mog spyta?
A moesz, moesz. Sam zamierzaem ci to powiedzie.

Ty i Percy powinnicie wiedzie. Od pierwszej chwili

wyda
mi si podejrzany. Co mnie w nim zaniepokoio. Dopiero
gdy
Jego Lordowska Mo wyruszy wraz z Percym do
Tandali,
dawne obrazy powrciy niczym ryczca lawina, wybacz
po
etyck metafor.
Wybaczam. Prosz kontynuowa. Zamieniam si w such.
Przypomniaem sobie drobny przykry incydent z okresu
kampanii w Afryce Poudniowej w tysic osiemset
dziewi
dziesitym dziewitym roku. Bertie Cochrane, mody
kapitan
kawalerii pospolitego ruszenia z regimentu Middlesex,
dowodzi
plutonem zwiadowczym. W okolicy Slang Nek natknli
si na
duy oddzia Burw. Kiedy pady pierwsze strzay,
Cochrane
lzuci si do ucieczki. Zostawi swojego sieranta, ktry
pr
bowa stawi czoo Burom, i pobieg do domu, do
mamusi.
Doszo do prawdziwej masakry. Zanim zdoali si
przebi,

pitnastu z dwudziestu ludzi byo rannych. Cochrane

stan
przed sdem wojennym za tchrzostwo w obliczu
nieprzyja255

ciel. Uznano go za winnego i wydalono z wojska. Gdyby nie

wysoko postawieni przyjaciele, przewizano by mu
przepask oczy i wpakowano kulk. Kiedy sobie o tym
przypomniaem, wysaem telegram do znajomego z
Ministerstwa Wojny, aby dodatkowo si upewni. Cochrane i
Eastmont to ten sam czowiek. Otrzymaem te dodatkowe
informacje. Po dyscyplinarnym wydaleniu z wojska mody
Bertie Cochrane polubi niezwykle zamon amerykask
dziedziczk nafciarskiej fortuny. Niecae dwa lata pniej
moda pani Cochrane wypada z odzi i utona w Krainie
Jezior w Cumberland. Cochrane stan przed sdem
wyjazdowym w Middlesex pod zarzutem zamordowania
ony, lecz z braku dowodw zosta uniewinniony.
Odziedziczy jej fortun, a dwa lata pniej, po mierci
wuja, zosta hrabi Eastmont, wacicielem posiadoci
liczcej ponad dziesi tysicy akrw w pobliu Appleby w
hrabstwie Westmorland. W ten sposb nasz poczciwy Bertie
Cochrane zosta Bertramem, hrabi Eastmont.
Dobry Boe, czy Percy o tym wie?
Jeszcze nie, cho mam nadziej, e przekaesz mu te
informacje.
Dotar do Tandali w melancholijnym nastroju. Na miejscu
czekali na niego Manyoro i Loikot. Wyda im dyspozycje,
uprzedzajc, e wyrusz skoro wit, by jak najszybciej
dotrze do obozu Percy'ego nad jeziorem Manyara, i poszed
do swojego namiotu, aby przejrze korespondencj.

Wrd listw znalaz trzy czue i zabawne liciki od matki.

Kady liczy ponad dwadziecia kartek. Cho oddziela je od
siebie okres miesica, dotary jednoczenie do Nairobi.
Dowiedzia si, e ojciec, jak zawsze, ma si dobrze i
prosperuje. Ostatnia ksika matki, Afrykaskie rozmylania,
zostaa przyjta do druku przez londyskie wydawnictwo
Macmillan. Najstarsza siostra Leona, Penelope, miaa
polubi w maju ukochanego z czasw dziecistwa. Sze
tygodni temu. Pomyla,
256

e musi jej przesa spniony prezent lubny. Odoy trzy

listy matki, by na nie odpowiedzie, a nastpnie otworzy
kopert z nowojorskim znaczkiem i czerwon woskow
pieczci Kermita na skrzydeku.
Mody Roosevelt dotrzyma sowa. Jego list by barwny i
wesoy. Opisywa ostatni miesic wielkiego safari, ktre
spdzi w grnym biegu Nilu, przechodzc Sudan i Egipt z
Quentinem Groganem. Potny lek" w dalszym cigu sia
spustoszenie wrd dzikiej zwierzyny. W drodze z
Aleksandrii do Nowego Jorku Kermit si zakocha, lecz
dziewczyna bya ju z kim zwizana. Najwyraniej
pogodnie przyj kosza. Nastpnie opisa uroczyste przyjcie
wydane w domu Andrew Carnegiego, stalowego potentata i
multimilionera, ktry sfinansowa wielkie safari prezydenta.
Jednym z goci by niemiecki przemysowiec z Wieskirche w
Bawarii, niejaki Otto von Meerbach. Kermit siedzia
naprzeciw niego i natychmiast przypadli sobie do gustu. Po
obiedzie, gdy damy wyszy z sali, pochylili si nad
szklaneczk porto i cygarem. Pisa:
Otto to niezwyka posta, niczym z kart mrocznej powieci, z blizn
po pojedynku. Dominujca osobowo, czowiek kipicy energi i
pewnoci siebie. Nawet jeli go nie lubisz, musisz go podziwia.
Jest wacicielem Meerbach Motoren Werke. Jestem pewny, e
syszae o tej fabryce. Chyba kiedy o niej rozmawialimy. To jeden
z najwikszych koncernw w Europie, zatrudniajcy ponad
trzydzieci tysicy pracownikw. Produkuj silniki obrotowe do
aeroplanw i statkw powietrznych. Meerbach Motoren Werke
wytwarza te samochody i ciarwki na potrzeby armii niemieckiej i

samoloty dla ich si powietrznych. Najbardziej interesujce jest

jednak to, e Otto to zapalony myliwy. Ma ogromne posiadoci w
Bawarii, gdzie poluje na jelenie i dziki. Zim wydaje sawne
bankiety myliwskie w swoim zamku. Nie jest niczym
257

niezwykym upolowanie w cigu jednego dnia ponad dwustu dzikw.

Zaprosi mnie do siebie, kiedy nastpnym razem przyjad do Europy.
By niezwykle zainteresowany, gdy opowiedziaem mu o naszym
safari. Wyzna, e od wielu lat marzy o podry do Afryki. Poprosi o
Twj adres, wic mu go daem. Mam nadziej, e nie masz mi tego za
ze.

A wic to tak Meerbach si o mnie dowiedzia, mrukn

Leon. Dzikuj, Kermicie. List mia jeszcze kilka kartek.
ona, a moe kochanka Ottona, nie jestem pewny, jakie ich cz
stosunki, jest jedn z najpikniejszych kobiet, jakie widziaem.
Nazywa si Ewa von Wellberg. Jest bardzo wyrafinowana i cicha,
lecz, dobry Boe, gdy na mnie spojrzaa, serce mi zmiko jak maso
na patelni. Bybym gotw stan z Ottonem do pojedynku o jej
wzgldy, cho uchodzi za jednego z najlepszych szermierzy Europy,
tak bardzo si w niej zadurzyem.

Leon si rozemia. Skonno do przesady bya jedn z

cech charakterystycznych Kermita. Na koniec Kermit prosi
Leona, by ten szybko odpisa, czym si obecnie zajmuje i co
robi liczni przyjaciele, ktrych zyska w Brytyjskiej Afryce
Wschodniej. Szczeglnie interesowali go Manyoro i Loikot.
List koczy si pozdrowieniem: salam i Weidmanns heil
(niemieckim pozdrowieniem myliwskim, ktrego nauczy go
Otto) od twego BKW". Leon potrzebowa duszej chwili,
aby rozszyfrowa skrt. Ponownie rozpromieni si
umiechem.
ycz ci wszystkiego najlepszego, Kermicie
Roosevelcie, bracie z krwi wojownika.

Otworzy przenony sekretarzyk, aby skreli odpowied

do matki i Kermita, lecz nim zdy umoczy piro w
kaamarzu, Izmael uderzy w gong obiadowy. Jkn. Chocia
nie doszed
258

jeszcze do siebie po lunchu z Penrodem, obecno na

obiedzie bya obowizkowa.
Wyruszyli do obozu na poudniowym brzegu jeziora Manyara. Pierwsze dwiecie mil wiodo fatalnym, wyboistym
szlakiem, ktry okaza si dla vauxhalla cik prb.
Musieli stawa kilkanacie razy, aby naprawi dziury w
oponach. Ma-nyoro i Loikot okazali si mistrzami w
znajdowaniu i wyciganiu cierni, ktre je uszkodziy. Na
piaszczystych odcinkach regularnie gotowaa si woda w
chodnicy, musieli wic czeka, a ostygnie, aby ponownie
napeni j wod.
Granica oddzielajca Brytyjsk i Niemieck Afryk
Wschodni nie bya oznaczona ani pilnowana. Przy drodze
nie zauwayli adnych znakw prcz naci na drzewach i
pobladych czaszek zwierzt zatknitych na supach. Kierujc
si instynktem i gwiazdami, dotarli w kocu do malutkiego
sklepu w buszu nad rzek Makuyuni prowadzonego przez
Hindusa. Percy zostawi u niego par dobrych koni, aby
czekay na ich przybycie.
Leon zaparkowa samochd pod figowcem na zapleczu
sklepu i osioda jednego z koni. Jeszcze pidziesit mil
dzielio ich od myliwskiego obozowiska Percy'ego,
rozstawionego na wzniesieniu nad brzegiem jeziora.
Leon i jego Masajowie dotarli na miejsce po zmroku
nastpnego dnia. Okazao si, e Percy i jego czcigodny
klient nie wrcili jeszcze do obozu. Kucharz Percy'ego poda

obiad zoony z przyrzdzonego na grillu serca hipopotama,

tapioki, puree z dyni i gstego sosu marki Bisto.
Po posiku Leon usiad przy ognisku, obserwujc migocce
klucze flamingw przesuwajce si na tle tarczy ksiyca. Na
przeciwlegym brzegu jeziora pon busz. Pomienie
przypominay ognistego wa wijcego si midzy
mrocznymi wzgrzami. Z oddali dolatywaa wo dymu. Byo
po dziesitej, kiedy usysza konie i wyszed na granic
obozu, by powita wracajcych myliwych.
259

Kiedy obolay Percy zsiad sztywno z konia, spostrzeg w

cieniu Leona. Wyprostowa si i umiechn szeroko.
C za miy widok! zawoa. Przybywasz w
sam
por, Leonie. Podejd do ogniska, a przedstawi ci Jego
Lordowskiej Moci. Moe nawet uraczymy ci kapk
taiskera.
Eastmont okaza si wysokim, tyczkowatym mczyzn
0 wielkich doniach i stopach oraz gowie wielkoci
arbuza.
Drugie, cienkie koczyny nie pasoway do potnego torsu.
Chocia Percy mia nieco ponad sze stp wzrostu, a jego
masajski tropiciel by o cal wyszy, Eastmont growa nad
nimi.
Leon pomyla, e musi mie z sze stp i trzy cale. Kiedy
podali sobie rce, do Leona utona w jego doni. W
migoc
cych pomieniach twarz Eastmonta wydawaa si wychuda
1 kocista, a jej wyraz mroczny i ponury. Mwi
niewiele,
oddajc paeczk Percy'emu. Kiedy napenili szklanki, usiad
przy ognisku, suchajc, jak Percy opowiada o dniu oww.
Jego Lordowska Mo chcia upolowa naprawd ogro
mnego bawou. Dzi udao si nam go wytropi! Samotny
stary samiec. Kln si, e jego hem ma pidziesit pi
cali szerokoci.
To niewiarygodne, Percy! Mimo to ci wierz zapewni

Leon. Poka go. Czy twoi ludzie przynios go dzi do

obozu? A moe garbarze zjawi si dopiero jutro?
Zapada niezrczna cisza. Percy spojrza na swojego
klienta. Wydawao si, e Eastmont ich nie syszy.
Wpatrywa si bez sowa w pomienie.
No c zacz Percy, by po chwili przerwa
ponownie.
Pniej z jego ust popyn potok sw. Widzisz, jest
pewien
may problem. eb bawou jest przytwierdzony do jego
ciaa,
a to w dalszym cigu yje.
Leon poczu zimne ciarki na plecach.
Jest ranny? spyta ostronie.
Percy skin niechtnie gow.
Tak przyzna w kocu. Myl, e zosta
powanie
ranny.
260
Jak powanie, Percy? Dosta w komor czy bebechy?
Powanie si wykrwawi?
W tyln nog odpar Percy, dodajc pospiesznie:
Pka do koci, tak mi si zdaje. Do rana powinien by
sztywny.
A krew, Percy? Straci duo krwi?
Troch.
ylnej czy ttniczej?

 Trudno powiedzie.
Percy, atwo odrni krew yln od ttniczej. Sam mnie
tego uczye, nie pamitasz? Pierwsza jest ciemna, druga
jasna.
Czemu nie zdoae jej odrni?
Mao tego byo.
Daleko go tropilicie?
A zapady ciemnoci.
Nie pytam jak dugo, lecz jak daleko.
Dobrych kilka mil.
Gwno!
Uprzejma forma merde prbowa zby go artem
Percy.
Wol pozosta przy dobrym anglosaskim okreleniu
odrzek Leon bez umiechu.
Milczeli przez kilka dobrych minut.
Jaki kaliber ma sztucer, ktrego pan uywa? spyta
Leon, patrzc na Eastmonta.
Trzy siedem pi odpar, nie podnoszc oczu.
A niech to diabli, pomyla Leon, lecz milcza. Cholerna
dubeltwka na ziarnka grochu!
Zaszy si w gstych zarolach, Percy?
Tak przytakn myliwy. Ruszymy za nim jutro
o wicie. Jest zesztywniay i obolay. Powinnimy go
odnale
bez trudu.
Mam lepszy plan. Obaj spdzicie relaksujcy dzie

w obozie, a ja go odnajd i dokocz spraw

zasugerowa
Leon.
Nie pozwol na to, ty bezczelny ptaku! Jego Lordow261

ska Mo rykn jak lew morski w rui. To mj baw i ja

go dobij!
Z caym szacunkiem, panie, zbyt wiele strzelb moe
zamieni potencjalnie niebezpieczn sytuacj w sytuacj
za
graajc yciu. Prosz pozwoli mi go odnale.
Zapaci pan
za to duo pienidzy. Leon umiechn si
nieprzekonywajco, prbujc dyplomatycznego podejcia.
Zapaciem duo pienidzy, aby robi to, co ci ka,
modziecze.
Leon zacisn usta, spojrza na Percy'ego i pokrci gow.
Bdzie dobrze zapewni przyjaciel. Jutro go
dopad
niemy.
Leon wsta.
Jak chcesz. O wicie bd gotw do drogi. ycz
dobrej
nocy, panowie. Eastmont nie odpowiedzia, a Leon
odwrci
si do Percy'ego plecami. W wietle ogniska mczyzna wy
glda na starego i schorowanego. Dobranoc, Percy po
wtrzy delikatnie. Nie martw si. Mam dobre przeczucie.
Wiem, e go odnajdziemy.
Leon sta na krawdzi urwiska z Manyoro i Loikotem.

Soce jeszcze nie wzeszo, nad powierzchni wody wisiaa

niska mga. wit by bezwietrzny, a czysta tafla jeziora
szarzaa jak polerowana cyna. Lnice klucze rowych
flamingw migotay na niebie, a nieporuszona szara to
cudnie odbijaa ich ksztat. Widok by przepikny.
Bwana Samawati sdzi, e baw ma zaman tyln
nog powiedzia Leon, obserwujc ptaki. Moe to go
troch spowolni. Loikot splun na czarny wulkaniczny
piasek, a Manyoro zbada z uwag ziemi, biorc odrobin
na palec. aden nie raczy odpowiedzie na to gupkowate
przypuszczenie. Zamana noga nie spowolniaby
rozwcieczonego samca bawou. Bwana Mjiguu chce
prowadzi. Mwi, e to jego baw. To on go zastrzeli.
Masajowie, ktrzy nazwali East262

monta Panem Wielk Stop", przyjli te sowa jak

wiadomo
0 mierci drogiego przyjaciela.
Moe trafi go w drug nog. To by go spowolnio
zasugerowa Manyoro, a Loikot zachichota z rozbawienia.
Nawet Leon nie mg si opanowa. Zacz si mia razem
z nimi, co troch poprawio atmosfer.
Kiedy Percy wyszed ze swojego namiotu, Leon opuci
Masajw i poszed go przywita. Cera Percy'ego bya szara
jak wody jeziora. Utyka wyraniej ni wczoraj.
Witaj, Percy. Dobrze spae?
Ten przeklty gnat nie da mi zmruy oka.
Napijmy si kawy w kantynie poradzi. Ruszyli do
namiotu. Widziaem si z wujem Penrodem w Nairobi.
Prosi, abym co ci przekaza.
Sucham.
Eastmont zosta wydalony z armii w Afryce Poudniowej.
Za tchrzostwo w obliczu nieprzyjaciela. Percy stan
jak
wryty i spojrza mu w oczy. W Anglii zosta
oczyszczony
z zarzutu utopienia swojej niezwykle bogatej ony. Z
braku
dowodw.
Percy zamyli si chwil, po czym odpowiedzia:
Wiesz co? Nie zaskakuje mnie to ani troch. Wczoraj
wyprowadziem go na tego bawou. Stalimy dwadziecia

jar
dw od niego. Ani cala dalej. Ze strachu strzeli w tyln
nog.
Pozwolisz mu prowadzi?
Syszae, co mwi wczoraj w nocy. Mamy jaki wybr?
Chcesz, abym go osania?
Mylisz, e sam sobie nie poradz? Percy spojrza na
niego ponuro.
Leon poaowa przyjaciela.
Nie, do kroset! Nadal jeste super.
Dziki, potrzebowaem takiego zapewnienia. Eastmont
jest
moim klientem i to ja bd go osania, lecz bd
wdziczny, jeli
pjdziesz za mn. Eastmont ukaza si w wejciu do
namiotu
1 powlk ku nim. Czapa niezgrabnie jak niedwied na
acuchu.

263
am pana, lordzie przywita go pogod: naszeeo bawou?
lnie
Percy.

Po godzinie jazdy dotarli do miejsca, gdzie wczorajszego

wieczoru Percy zrezygnowa z podania krwawym tropem.
Miejsce byo niesprzyjajce gste cierniste zarola
rosnce nisko przy ziemi. W krzakach nosoroce, sonie i
bawoy wydeptay wskie korytarze.
Tropiciel Percy'ego, ktry pracowa u niego trzydzieci lat,
nazywa si Ko'twa. Masaj wskaza stary lad niemal zatarty
przez due zwierzta, ktre przechodziy tdy noc. Manyoro
i Loikot ruszyli przed siebie wawym truchtem.
Trzej myliwi podali konno ich ladem. Gste zarola
rosy na ziemi mikkiej i piaszczystej, szybko pokonali kilka
pierwszych mil. Pniej podoe si zmienio, pojawi si
twardy wir, na ktrym nie byo wida ladw bawolich
kopyt. Nieliczne krople krwi zaschy i sczerniay, przez co
trudno je byo odrni od plam na zwidnitych liciach i
wyschych gazkach pod krzakami. Jedcy trzymali si z
tyu, aby nie przeszkadza trzem tropicielom w ich
niesamowitej pracy. Godzin pniej soce stao wysoko na
niebie, a skwar sta si nieznony. Wiatr osab, w powietrzu
zapanowaa duchota. Umilky nawet ptaki i owady. Wok
zalega zowroga, pospna cisza. Zarola gstniay,
zamieniajc si w zielon, ciernist cian. Tropiciele
przeciskali si wskimi korytarzami midzy wystajcymi
szponami gazi. Nawet z sioda widok by powanie
ograniczony.
Leon spi wierzchowca i podjecha do Percy'ego.

 Robimy za duo haasu. Baw usyszy nas z odlegoci

mili. Nie chcemy go sposzy. Kiedy zacznie ucieka,
otworz mu si rany. Powinnimy zej z koni. Zeskoczyli
na ziemi i sptali zwierzta, nakadajc im worki z
obrokiem, aby stay spokojnie.
Kiedy pocignli yk wody, Percy udzieli Eastmontowi
ostatniej rady:

264

Kiedy baw wyjdzie z zaroli... podkrelam, e nie

powiedziaem Jeli wyjdzie"... uniesie eb i zacznie si
roz
glda. Wyda si panu, e porusza si ospale i nie zmierza
w pana stron. Prosz nie da si zwie. Ruszy bardzo
szybko,
by pana stratowa. Wyda si tak ogromny, e nie bdzie
pan
wiedzia, w co mierzy. Pojawi si pokusa, aby strzeli w
sam
rodek jego cielska. Prosz tego nie robi. Tylko jeden
strza
moe go powstrzyma. Musi pan trafi w mzg. Kiedy
uniesie
nos, prosz wycelowa w czubek. Nos bdzie wilgotny i
lnicy,
co sprawi, e stanie si wyranym celem. Prosz strzela
w nos,
dopki nie upadnie. Jeli nie runie na ziemi i nadal
bdzie
bieg w pana stron, prosz uskoczy w lewo. Bd szed
z prawej strony, musz mie czyste pole do strzau.
Pamitaj
pan, w lewo! Ma pan uskoczy w lewo. Czy to jasne?
Nie jestem dzieckiem, Phillips odrzek sztywno

lord. Prosz si tak do mnie nie zwraca.

Rzeczywicie, nie jeste dzieckiem, pomyla z gorycz
Leon. Jeste walecznym dentelmenem, ktry zostawi swj
pluton, by poczciwi starzy Burowie dokonali rzezi. Myl, e
dziki panu moemy si dzi niele zabawi.
Przepraszam rzek Percy. Moemy rusza?
Uformowali tyralier. Eastmont z przodu, Percy tu za nim,
po prawej, a Leon z tyu. Sztucery mieli zaadowane i
zabezpieczone. Leon trzyma midzy palcami lewej doni
dwa zapasowe naboje .470, aby mc szybko przeadowa.
Szli za tropicielami, ktrzy doskonale wiedzieli, co maj
robi. Dla nich to chleb powszedni. Gdy baw wyoni si z
gstwiny, mieli oczyci przedpole, dajc Eastmontowi
wolne pole do strzau. Szli szybko i bezszelestnie,
porozumiewajc si jzykiem znakw.
Soce zbliao si do zenitu. Powietrze byo gorce
niczym oddech pieka. Na plecach pod koszul Eastmonta
pojawia si struka potu. Leon dostrzeg kilka kropel na
karku, wypyway spod linii wosw. Sysza, jak mczyzna
dyszy astmatycznie. Przez godzin zrobili nie wicej ni
dwiecie krokw. Napicie byo tak due, e powietrze
niemal trzeszczao.
265

Nagle z zaroli przed nimi dolecia saby dwik

przypominajcy odgos pkajcych gazek. Tropiciele
zastygli bez ruchu. Loikot sta na jednej nodze, wycigajc
drug, by zrobi kolejny krok.
Co to byo? spyta Eastmont. W ciszy jego gos
zabrzmia jak syrena mgowa.
Percy chwyci go silnie za rami, aby si uciszy. Pochyli
si do przodu, niemal dotykajc wargami ucha Eastmonta.
Usysza nas. Wsta z legowiska. Dotkn gazi
kocem
rogu. Jest bardzo blisko. Prosz zachowa cisz.
Nikt nie przemwi sowa ani si nie poruszy.
Wsuchiwali si w odgosy dolatujce z zaroli, nieruchomi
jak figury woskowe. Wydawao si, e trwali tak ca
wieczno. Pniej Loikot postawi stop na ziemi, a
Manyoro odwrci gow. Uczyni praw doni zgrabny
wymowy gest w kierunku Leona. Baw ruszy naprzd.
Moemy i", powiedzia w jzyku gestw.
Ruszyli ostronie, nie syszc ani nie widzc niczego.
Atmosfera staa si napita jak stalowa lina nacignita do
granic wytrzymaoci. Leon trzyma kciuk na bezpieczniku
hollanda. W jednej chwili mg unie bro, wycelowa i
strzeli. Wtedy go usysza ciche odgosy przypominajce
dwik kropli deszczu padajcych na traw, sabe jak oddech
niemowlcia. Spojrza w lewo i zauway, e baw zblia
si w ich stron.
Zwierz cofno si i czekao w zasadzce, ukryte w

nieprzeniknionych szarych zarolach. Baw przepuci

tropicieli i wyoni si z gstwiny, czarny jak wgiel,
ogromny niczym granitowa gra. Szerokie wygite rogi byy
gadkie i lnice, szersze od rozcignitych ramion
wysokiego mczyzny. Ich koce byy ostre jak sztylet, a guzy
pomidzy nimi skate jak skorupy gigantycznego orzecha
woskiego, masywne niczym monolit obsydianu.
Percy, masz go po lewej! Atakuje! zawoa Leon.
Cofn si o krok, by mie wolne pole do strzau, lecz zanim
zdy przytkn sztucer do ramienia, baw znikn w
gstych
266

zarolach. Nie zdoa wycelowa. Percy! Jest twj!

Strzelaj! krzykn ponownie. Ktem oka dostrzeg, e
Percy skoczy w lewo, by znale si na pozycji do strzau.
Niestety, chora noga spowolnia jego ruchy. Wzi si w
gar, kierujc sztucer na szarujcego byka. Leon wiedzia,
e z takiej odlegoci Percy odda pewny strza w mzg. By
starym wytrawnym myliwym, ktry nigdy nie zmarnowaby
takiej okazji.
Na mier zapomnieli o Eastmoncie. Kiedy Percy zaciska
palec na spucie, lord nie wytrzyma napicia i rzuci si do
ucieczki. Cisn sztucer, odwrci si i czmychn z poblad
twarz i dzikim spojrzeniem. Wpad na Percy'ego z caym
impetem, jakby go nie zauway. Percy run jak dugi.
Grzmotn o ziemi plecami i tyem gowy, wypuszczajc
sztucer. Eastmont nie patrzy, dokd pdzi, sun wprost na
Leona. cieka bya zbyt wska, aby dao si uskoczy. Leon
odwrci sztucer, zasaniajc si kolb, by w ten sposb
powstrzyma si uderzenia.
Daremny trud. Eastmont by potnym mczyzn i
najwyraniej oszala ze strachu. Nic nie zdoaoby go
zatrzyma. Leon uderzy go kolb w rodek klatki piersiowej.
Kolba z orzecha pka w okolicy uchwytu. Eastmont nawet
nie mrugn. Przelecia po Leonie jak lawina. Sia uderzenia
odrzucia Courtneya w bok. Eastmont popdzi dalej. Leon
wyldowa na prawym ramieniu z boku cieki. Chwyci
pknity sztucer w lew rk i podpar si praw,
spogldajc rozpaczliwie w miejsce, gdzie upad Percy.

Myliwy dwiga si na kolana. Zgubi sztucer i by

zamroczony uderzeniem w ty gowy. Tu za nim z zaroli na
wsk ciek wypad baw. Opuci potny eb i natar
gwatownie, wbijajc w Percy'ego mae nabiege krwi
lepia. Tylna noga zwisaa bezwadnie na pogruchotanej
koci, lecz pdzi na trzech pozostaych, mroczny i szybki jak
letnie tornado.
Leon unis pknity sztucer. Kolba bya strzaskana, lecz i
tak mia zamiar odda strza, trzymajc bro jedn rk.
Wiedzia, e pod wpywem siy odrzutu moe mu pkn
nadgarstek.
267

 Percy, na ziemi! wrzasn. Padnij! Daj mi

szans. Percy sta wyprostowany, blokujc pole strzau.
Porusza gow wyranie zamroczony, chwiejc si jak
pijany i nieprzytomnie rozgldajc dookoa. Leon prbowa
krzykn ponownie, lecz strach zacisn mu gardo. Patrzy,
jak baw odwrci gow, mierzc rogiem niczym sierpem i
pokonujc ostatnie jardy dzielce go od Percy'ego. Kark mia
masywny niczym pie drzewa, potnie uminiony. Uy
caej skumulowanej energii, by zamachn si masywnymi
przypominajcymi pksiyc rogami.
Czubek rogu uderzy Percy'ego w krzy na wysokoci
nerek. Baw unis wysoko gow, nadziewajc ofiar na
rg jak na pal. Leon nie wierzy wasnym oczom, gdy
dostrzeg koniec dugiego masywnego rogu wyaniajcy si z
brzucha przyjaciela. Zwierz potrzsno bem, prbujc
zrzuci bezwadne ciao. Percy obrci si, poruszajc
bezwadnie koczynami, lecz rg nadal tkwi w jego brzuchu.
Leon sysza dwik rozrywanej skry i ciaa
przypominajcy odgos rozdzieranego jedwabiu. Percy
zawis na bie bawou, zasaniajc widok. Leon skoczy
przed siebie, odbezpieczajc bro. Zanim jednak do-pdzi
zwierz, baw opuci eb i cisn Percym o ziemi. Kiedy
si uwolni, przygwodzi go rogowym guzem na bie, stan
nad nim i pocz go depta. Leon usysza, jak ebra
przyjaciela pkaj niczym suche gazki.
Przyklkn na jedno kolano obok barku zwierzcia i
przycisn obie lufy hollanda do masywnego karku, w

miejscu gdzie krgosup szyjny czy si z tuowiem. Myla,

e sia odrzutu zamie mu nadgarstek, lecz ogarn go taki
sza, e ledwie poczu uderzenie. Sdzi, e chybi, lecz
baw zachwia si i przysiad na tylnych nogach. Kiedy
zwierz pochyli eb, w kocu mona byo odda strza w
mzg. Leon zerwa si i ponownie ruszy do przodu,
uwaajc, by nie znale si w zasigu miertelnych rogw.
Podnis sztucer i wypali z drugiej lufy w ty czaszki, za
kocistym guzem. Kula rozerwaa mzg. Zwierz runo do
przodu, a nastpnie przewrcio si
268

na bok. Zdrowa zadnia noga wierzgna konwulsyjnie.

Baw wyda dugi ryk agonii i zastyg nieruchomo.
Leon odrzuci uszkodzony sztucer, podbieg do Percy'ego i
klkn obok ciaa. Myliwy lea na plecach z szeroko
rozrzuconymi ramionami jak ukrzyowany. Mia zamknite
oczy, rana brzucha bya potworna, na zewntrz wysuway si
wntrznoci. Po ciemnej barwie krwi Leon pozna, e Percy
krwawi z nerek.
Percy! krzykn. Ba si go dotkn, nie chcc
zada
mu jeszcze wikszego blu lub zrobi jeszcze wikszej
krzyw
dy. Percy?!
Wsplnik otworzy oczy i z wysikiem skoncentrowa
wzrok na twarzy Leona. Umiechn si ponuro, z wyranym
alem.
Po raz drugi nie uskoczyem. Za pierwszym razem stra
ciem kulasa, a teraz rozprawi si ze mn na dobre.
Nie gadaj bredni! przerwa mu Leon ostro. Poczu
wilgo na policzkach. Mia nadziej, e to tylko pot.
Wr
cimy do obozu, kiedy tylko ci opatrz. Wyzdrowiejesz.

Zerwa koszul i zwin j w kul. Wiem, e to moe

bole,
lecz musimy zatamowa krew rzek, przyciskajc
tkanin

do brzucha Percy'ego. Wesza bez trudu, bo rana bya

rozlega
i gboka.
Nic nie czuj wyszepta Percy. To atwiejsze, ni
sdziem.
Zamknij si, staruszku. Leon nie mg patrzy w zasnuwajce si mrokiem oczy przyjaciela. Teraz ci
podnios.
Nie poprosi cicho Percy. Chc umrze tutaj. Jestem
gotw, jeli mi pomoesz.
Zrobi wszystko zapewni go. Wszystko, co ze
chcesz, Percy. Przecie wiesz.
W takim razie podaj mi do. Percy chwyci jego rk
i zamkn oczy. Nigdy nie miaem syna powiedzia
ci
cho. Chciaem, lecz si nie doczekaem.
Nie wiedziaem odpar Leon.
Percy otworzy oczy.
269
Myl, e z braku wasnego syna bd musia zadowoli
si tob. Mrugn porozumiewawczo. Leon prbowa
od
powiedzie, lecz wzruszenie cisno mu krta. Po chwili
zdoa
wyszepta:
Nie jestem wystarczajco dobry, Percy.
Nikt wczeniej nie paka z mojego powodu. W gosie

starego myliwego zabrzmiaa nutka zdumienia.

Gwno!
Merde poprawi go Percy.
Merde powtrzy jak echo Leon.
Posuchaj uwanie. W gosie przyjaciela pojawi si
ponaglajcy ton. Wiedziaem, e to si stanie. Miaem
proroczy sen. Zostawiem co dla ciebie w starej
blaszanej
puszce pod moim kiem w Tandali.
Kocham ci, Percy. Ty cholerny stary draniu.
Nikt mi tego wczeniej nie powiedzia. Bysk w jego
bkitnych oczach zacz sabn. Bd gotw. To si
stanie
za chwil. Chwy moj do, aby pomc mi przej.
Zamkn
oczy, a nastpnie szeroko je otworzy. We mnie za
rk,
synu! Mocno! Leon cisn jego do, zdumiony si, z
jak
trzyma go stary czowiek.
Boe, przebacz mi grzechy. Dobry kochajcy Boe!
Nadchodz! Wyda ostatnie tchnienie, ciao
zesztywniao,
a do staa si bezwadna. Kiedy Leon wycign rk i
delikat
nie zamkn mu powieki, z zaroli wyskoczy Ko'twa,
wyma

chujc assegai.
Leon ostronie uoy rce i nogi przyjaciela, a nastpnie
podnis go z ziemi, jakby by picym dzieckiem. Ruszy w
kierunku koni z gow Percy'ego opart na ramieniu. Nie
uszed pidziesiciu krokw, gdy doleciay go przeraliwe
okrzyki.
Bwana, chod szybko! Ko'twa zabije Mjiguu!
Leon
rozpozna gos Manyoro. Popdzi przed siebie, nie wypusz
czajc ciaa Percy'ego. Scena, ktr ujrza za zakrtem
wskiej
cieki, wprawia go w dzikie osupienie.
270

Eastmont zwin si na rodku cieki w pozycji podowej.

Podcign kolana do piersi, osaniajc gow potnymi
domi, a Ko'twa taczy wok niego, dgajc go uniesion
assegai. Wrzeszcza nad ciaem rozpostartym na ziemi.
Ty wieprzu i synu wieprza! Zabie Samawati! Nie jeste
czowiekiem! Zostawie go na mier. By mem wrd
mw, a ty go zabie, ndzna kreaturo! Teraz ja zabij
cie
bie. Prbowa uderzy assegai w ty gowy lecego,
lecz
Manyoro i Loikot chwycili go za rami, blokujc cios.
Ko'twa! Gos Leona przypomina huk karabinowego
wystrzau. Tropiciel usysza go, cho al odebra mu
rozum.
Spojrza na Leona zalepiony wciekoci i cierpieniem.

Ko'twa! Twj bwana ci potrzebuje. Chod, zabierz go do

domu. Mwic to, poda mu bezwadne ciao. Ko'twa
utkwi
w nim spojrzenie. Powoli zacz odzyskiwa
przytomno,
a byski wciekoci w oczach osaby. Rzuci assegai i
wyrwa
si trzymajcym go Masajom. Podszed do Leona z
zazawio
n twarz. Nie go ostronie, Ko'twa rzek Leon,
prze

kazujc mu bezwadne ciao. Skin gow i bez sowa

ruszy
do koni.
Po drodze podszed do lecego Eastmonta i trci go
czubkiem buta.
Wstawaj. Wszystko skoczone. Jeste bezpieczny.
Mo
esz si podnie. Eastmont cicho szlocha. Wstawaj!
Nich ci szlag trafi, ty tchrzliwy draniu! powtrzy Leon.
Eastmont wyprostowa swoj ogromn posta i spojrza na
niego nic nierozumiejcym wzrokiem.
Co si stao? spyta niepewnie.
Rzuci si pan do ucieczki.
To nie moja wina.
Wielka to pociecha dla Percy'ego Phillipsa i onierzy,
ktrych zostawi pan na pewn mier w Slang Nek. Albo
dla
tej kobiety, ktr utopie, pan, w Ullswater.
Lord Eastmont zachowywa si tak, jakby nie rozumia jego
oskare.
271
Nie chciaem tego zaskomli. Pragnem si spraw
dzi, nic nie poradz, e znowu nie podoaem. Prosz to
zrozumie, dobrze?
Nie. Nie zamierzam. Mam jednak dla pana dobr rad.
Prosz si wicej do mnie nie zwraca. Nigdy. Nie
zdoam si

powstrzyma, jeli cho raz usysz pana skowyt. Pjd

obci
ten ogromny groteskowy eb paskiego bawou.
Odwrci
si i zawoa Manyoro. Odwie tego czowieka do obo
zu. Odwrci si i poszed do miejsca, w ktrym
leao ciao
zabitego zwierzcia. Znalaz kawaki sztucera w
zarolach przy
ciece, tam gdzie go porzuci. Kiedy wrci do koni,
zauway,
e oczekuje go Ko'twa. Nadal trzyma Percy'ego na
rkach.
Bracie, pozwl mi wzi Samawati, by mi ojcem
rzek, odbierajc ciao z rk pogronego w smutku
tropiciela
i niosc je w stron konia.
Kiedy dotar do obozowiska nad jeziorem, okazao si, e
Max Rosenthal przyjecha z obozu Tandala drugim
samochodem. Leon poleci mu, aby spakowa i zaadowa na
wz rzeczy Eastmonta. Kiedy lord dotar do obozu w asycie
Manyoro, by ponury i mia min winowajcy.
Odsyam pana do Nairobi oznajmi chodno Leon.
Max wsadzi pana do pocigu w Mombasie i zarezerwuje
kajut na nastpnym liniowcu odpywajcym do Europy.
Przel panu eb bawou i inne trofea, kiedy tylko zostan

zakonserwowane. Moe pan by szczliwy i dumny, rogi

byka maj ponad pidziesit cali dugoci. Jestem winien
panu pienidze za przerwane safari. Przel je, gdy tylko
oblicz kwot. Teraz prosz wsi do samochodu i znikn
mi z oczu. Musz pogrzeba czowieka, ktrego pan zabi.
Wykopali Percy'emu gboki grb pod starym baobabem na
cyplu nad jeziorem. Owinli go w przecierado i zoyli
272

na dnie, a nastpnie przykryli warstw najwikszych

kamieni, jakie zdoali udwign, by w kocu przysypa
wszystko ziemi. Leon sta nad kopcem, gdy Manyoro
prowadzi swoich w tacu lwa.
Zosta jeszcze dugo po tym, jak inni wrcili do obozu.
Usiad na obumarym konarze baobabu i spoglda na
jezioro. Teraz, gdy tarcza soca staa nisko nad
powierzchni wody, bya bkitna jak oczy Percy'ego. W
milczeniu ostatni raz poegna przyjaciela. Gdyby Percy
znajdowa si gdzie w pobliu, bez sw wiedziaby, o
czym myli.
Patrzc na jezioro, by rad, e znalaz przyjacielowi pikne
miejsce na wieczny spoczynek. Pomyla, e nie miaby nic
przeciwko temu, aby jego take pochowano w takiej okolicy.
Kiedy w kocu wrci do obozu, okazao si, e Max i lord
Eastmont wyjechali ju do Nairobi.
Leon ruszy wyboistym szlakiem do Arushy, najbliszego
orodka administracyjnego w Niemieckiej Afryce
Wschodniej. Stan przed Amtsrichterem, regionalnym sdzi
pokoju i zoy pisemne owiadczenie pod przysig o
okolicznociach mierci Percy'ego, a sdzia wyda akt zgonu.
Kiedy kilka dni pniej dotar do Tandali, Max Rosenthal i
Hennie du Rand niecierpliwie na niego czekali, nie wiedzc,
co ich czeka po mierci Percy'ego. Leon powiedzia, e nie
moe si z nimi rozmwi, dopki nie zorientuje si w
sytuacji firmy.

Wypi dzbanek herbaty, by zmy kurz osiady w gardle,

ogoli si, wzi kpiel i woy wiee ubranie
odprasowane przez Izmaela. Zda sobie spraw, e celowo
odwleka moment udania si do bungalowu Percy'ego.
Przyjaciel ceni sobie prywatno. Leon czuby si jak
witokradca, gdyby grzeba w jego rzeczach osobistych. W
kocu zebra si w sobie, powtarzajc, e taka bya wola
zmarego.
Poszed na wzniesienie do maego krytego strzech bun273

galowu, ktry by domem Percy'ego przez ostatnich

czterdzieci lat. Nadal wahajc si, czy wej, usiad na
werandzie, wspominajc, jak wsplnie artowali, rozparci
na wygodnych krzesach z drewna tekowego wyoonych
poduszkami uszytymi ze skry sonia, opierajc trzymane w
doniach szklaneczki z whisky we wgbieniach oparcia. W
kocu podnis si i podszed do drzwi. Otworzyy si, gdy
je pchn. Percy nigdy ich nie zamyka.
Wszed do chodnego, mrocznego wntrza. ciany
pierwszego pomieszczenia wypeniay pki z ksikami.
Ksigozbir Percy'ego liczy setki tytuw. Prawdziwy
skarbiec peen pamitek z Afryki. Instynktownie podszed do
rodkowego regau i wycign Soce i burz nad Afryk
pira Percy'ego Samawati" Phillipsa. Bya to jego
autobiografia. Leon czyta t ksik kilka razy.
Przekartkowa tom, z przyjemnoci ogldajc ryciny. Po
chwili odoy j na pk i poszed do sypialni przyjaciela.
Nigdy wczeniej nie by w tym pomieszczeniu, wic
rozejrza si wok niemiao. Na jednej ze cian wisia
krucyfiks. Leon umiechn si do siebie. Percy, ty przebiegy
stary lisie, zawsze miaem ci za zatwardziaego ateist, a ty
bye katolikiem.
W tym przypominajcym klasztorn cel pokoju bya tylko
jedna ozdoba. Stary dagerotyp przedstawiajcy mczyzn i
kobiet siedzcych sztywno na ku w najlepszych
niedzielnych ubraniach. Kobieta trzymaa na kolanach mae
dziecko bliej nieokrelonej pci. Mczyzna i kobieta byli

przypuszczalnie jego rodzicami. Leon pomyla, e maym

dzieckiem musia by Percy lub jedno z jego rodzestwa.
Usiad na krawdzi twardego jak beton materaca. Pociel
bya stara i wytarta. Sign pod ko i sprbowa
wycign sfatygowan metalow puszk. Nagle natrafi na
opr. Przyklkn na jedno kolano, aby sprawdzi, w co si
zapltaa.
Do kroset! wymamrota. Co tam wsadzie?!
Z duym trudem wycign ciki przedmiot. Z zaskoczeniem
stwierdzi, e ma przed sob wspaniay cios sonia, drugi od
pary da kiedy w zastaw wielmonemu Goolamowi Vilab-di. Sdziem, e go sprzedae, Percy, a ty go ukry.
274

Ponownie usiad na brzegu ka, stawiajc wadczo stopy

na ciosie, a nastpnie otworzy metalow puszk. W rodku
znajdoway si starannie poukadane skarby i wane
dokumenty Percy'ego, od paszportu po wycigi bankowe i
ksieczk czekow, od maych szkatuek na biuteri, spinki
do mankietw i szpilki do konierza po stare bilety na
parowiec i wyblake fotografie. Zauway te schludny plik
dokumentw przewizany tasiemk. Umiechn si
ponownie na widok wycinkw gazet z artykuami
opisujcymi wielkie safari, w ktrych odgrywa tak donios
rol. Na wierzchu spostrzeg zoony dokument
zapiecztowany czerwony woskiem, na ktrym duymi
literami napisano: W RAZIE MOJEJ MIERCI
PRZEKAZA DO RK WASNYCH LEONA
COURTNEYA.
Zway go w doni, by w kocu sign po n myliwski
spoczywajcy w pochwie u pasa. Ostronie zerwa woskow
piecz i rozoy arkusz grubego szarego papieru. U gry
widnia nagwek: Testament". Spojrza na d kartki.
Dokument zosta podpisany przez Percy'ego oraz dwch
wiadkw, generaa brygady Penroda Ballantyne'a oraz
Hugh, trzeciego barona Delamere.
Sporzdzony bez zarzutu, pomyla. Percy nie mgby
znale bardziej wiarygodnych wiadkw od tych dwch.
Zacz uwanie czyta spisany odrcznie dokument. Jego
przesanie byo proste i wyrane. Percy zapisywa cay swj
majtek wsplnikowi i drogiemu przyjacielowi, Leonowi

Ryderowi Courtneyowi.
Potrzebowa troch czasu, aby poj szczodro ostatniego
iaru przyjaciela. Musia przeczyta testament jeszcze trzy
razy, by oswoi si z jego treci. Chocia nie mia zielonego
pojcia
majtku Percy'ego, jego bro myliwska i sprzt safari
musiay by warte przynajmniej piset funtw, nie
wspominajc o ciosie, ktrego uywa w charakterze
podnka. Jednak to nie warto przekazanego majtku bya
dla niego najwaniejsza, lecz sam darwyraz szczerego
przywizania i szacunku Percy'ego.
275

Nie musia si spieszy z przejrzeniem pozostaej

zawartoci puszki, wic siedzia przez chwil, dumajc o
testamencie. W kocu wynis puszk na werand, gdzie byo
wicej wiata, i usiad na ulubionym krzele przyjaciela.
Ogrzej je dla ciebie, stary druhu, mrukn przepraszajco i
zacz przeglda zawarto pojemnika.
Percy trzyma swoje rzeczy w pedantycznym porzdku.
Leon otworzy ksig z rachunkami bankowymi i zamruga ze
zdumienia, widzc stan konta wielmonego Percy'ego
Phillipsa w oddziale banku Barclays, Dominion, Colonial
and Overseas w Nairobi. W sumie byo tego nieco ponad
pi tysicy funtw szterlingw. Percy uczyni go zamonym
czowiekiem.
Na tym jednak nie koniec. Wrd dokumentw znalaz
tytuy wasnoci nieruchomoci i ziemi nie tylko w Nairobi i
Mom-basie, lecz take w Bristolu, gdzie Percy przyszed na
wiat. Leon nie mg w aden sposb oszacowa ich
wartoci.
atwiejszy do oszacowania by pakiet obligacji
wystawionych przez rzd Wielkiej Brytanii, przynoszcy pi
procent dochodu rocznie najbezpieczniejsza i najbardziej
wiarygodna inwestycja. Warto nominalna papierw
wynosia dwanacie i p tysica funtw. Same odsetki
daway ponad szeset funtw rocznego zysku. Przyzwoita
sumka.
Percy, nie miaem pojcia! Jak wszede w ich
posiadanie?

Po zapadniciu zmroku wrci do pierwszego pokoju i

zapali lampy. Pracowa do pnocy, porzdkujc papiery i
zapoznajc si z rachunkami. Kiedy powieki zaczy mu
opada, poszed do surowej maej sypialni i wycign si
pod moskitier na ku Percy'ego. Twardy materac
przywita jego zmczone ciao. By wygodny. Po ostatnich
tuaczkach miejsce to wydao mu si domem.
Przebudzi si o wicie, syszc chr drozdw pod oknem.
Kiedy zszed ze wzgrza, okazao si, e Max Rosenthal i
Hen276

nie du Rand czekaj niecierpliwie w namiocie kantynie.

Izmael przygotowa niadanie, lecz aden nie tkn jedzenia.
Rozlunijcie si i usidcie wygodnie rzek Leon,
zajmujc miejsce u szczytu stou. Nacie sobie jajek
i bekonu, zanim ostygnie, a Izmael wpadnie w sza. Firma
C and P Safaris bdzie dziaa nadal. Nic si nie zmieni.
Macie
robot, tylko starajcie si jak do tej pory.
Po niadaniu poszed do vauxhalla. Kiedy Manyoro
uruchomi silnik, razem z Loikotem usiedli z tyu i caa trjka
wyruszya do miasta. Leon wstpi najpierw do maego
krytego strzech budynku za rezydencj gubernatora, w
ktrym znajdowao si biuro notarialne. Urzdnik
powiadczy akt zgonu Percy'ego i jego testament, a Leon
podpisa si w olbrzymiej, oprawionej w skr ksidze.
Jako wykonawca testamentu pana Phillipsa ma pan
trzy
dzieci dni na oszacowanie majtku zmarego
poinformowa
go urzdnik. Pniej trzeba bdzie uici podatek, aby
majtek mg zosta przekazany spadkobiercom.
Leon by zdumiony.
Nie rozumiem? Chce pan powiedzie, e pobieracie
podatek od mierci?
Tak, panie Courtney. Podatek spadkowy wynosi dwa i p
procent.
To bezczelny rabunek i zdzierstwo! wykrzykn.

Co si stanie, jeli odmwi zapaty?

Pastwo przejmie cay majtek, a pan trafi za kratki.
Leon nadal kipia z wciekoci na tak
niesprawiedliwo, gdy wjeda przez bram koszar KSA.
Zaparkowa wz przed kwater gwn i wbieg po
stopniach, pozdrawiajc wartownikw. W dyurce siedzia
nowy adiutant generaa. Ku zdumieniu Leona okazao si, e
to nikt inny, jak Bobby Sampson. Mia kapitaskie gwiazdki
na epoletach.
Wyglda na to, e awansowali tu wszystkich. Nawet
najnisze formy ycia rzuci w drzwiach.
277

Bobby patrzy na niego chwil w osupieniu, a nastpnie

zerwa si zza biurka i radonie ucisn jego do.
Leon, witaj, bracie! Pikne zjawiska zawsze ciesz! Nie
wiem, co powiedzie? No co? Co?
Powiedziae ju wszystko, Bobby.
Opowiedz, co robie od naszego ostatniego spotka
nia domaga si Bobby.
Przez chwil rozmawiali z oywieniem, a wreszcie Leon
powiedzia:
Bobby, musz si widzie z generaem.
Jestem pewny, e genera przyjmie ci z najwiksz przy
jemnoci. No nie? Poczekaj chwil, powiem mu, e
jeste.
Wrci po kilku minutach, aby wprowadzi Leona do
gabinetu.
Genera wsta na jego widok i wycign rk ponad
biurkiem, aby go powita. Wskaza rk krzeso naprzeciw
siebie.
Zaskoczye mnie, Leonie. Spodziewaem si ciebie
w Nairobi dopiero za miesic. Co si stao?
Percy nie yje. Leon odzyska gos, gdy wydusi
z siebie straszn wiadomo.
Penrod spojrza na niego i zaniemwi. Po chwili wsta zza
biurka i podszed do okna. W milczeniu obserwowa plac do
musztry, z domi splecionymi na plecach. Milczeli kilka
minut, dopki Penrod nie wrci na swoje miejsce.
Opowiedz mi, jak to si stao. Kiedy Leon skoczy,

Penrod rzek: Percy to przeczuwa. Przed wyjazdem

poprosi,
abym powiadczy pewien dokument. Wiesz o nim?
Tak, wuju. Powiedzia mi, gdzie go znale. Ju wpro
wadziem go do rejestru.
Penrod wsta, wkadajc czapk na gow.
Pospieszye si. Soce nie zaszo jeszcze za rej.
Chod,
jestemy winni Percy'emu czuwanie przy zwokach.
W kantynie nie byo nikogo oprcz barmana. Kiedy Penrod
zamwi dwa drinki, obaj usiedli w cichym kcie
zarezerwowanym dla dowdcy i jego goci. Przez jaki czas
rozmawiali o Percym i sposobie, w jaki umar. W kocu
Penrod zapyta:
278
Co teraz zrobisz?
Percy wszystko mi zapisa. Bd w dalszym cigu pro
wadzi firm, choby po to, by uczci jego pami.
Rad to sysz z powodw, ktre s ci dobrze znane
ucieszy si Penrod. Nie zamierzasz zmieni nazwy
firmy?
Ju to zrobiem, wuju. Dzisiejszego ranka zarejestrowa
em now nazw w urzdzie.
Courtney Safaris?
Nie. Phillips and Courtney. P and C Safaris.
Pozostawie jego nazwisko, a nawet umiecie je przed
swoim!

 Poprzednia nazwa bya wynikiem rzutu monety. Percy

chcia, aby firma nazywaa si tak, jak obecnie. Chciaem
cho
troch mu si odwdziczy za to, co dla mnie zrobi.
Susznie, mj chopcze. Mam dla ciebie dobr nowin.
P and C Safaris wystartuj na dobre. Ksina Isabella
Madeleine
Hoherberg von Preussen von und zu Hohenzollern
zachwala
twoj firm znajomym. Wyglda na to, e przyjaciel jej
rodziny,
graf Otto von Meerbach, rozmawia z ni po powrocie do
Niemiec i e polecia ci bez adnych zastrzee. Von
Meerbach
przyj cen zaproponowan przez Percy'ego, ktr mu
prze
saem. Wpaci ju dan zaliczk na rachunek bankowy.
Potwierdzi, e razem ze swoj wit przyjedzie do
Brytyjskiej
Afryki Wschodniej na pocztku przyszego roku. Zamierza
odby szeciomiesiczne safari.
Trudno mi si tym cieszy, teraz gdy nie ma wrd nas
Percy'ego odpowiedzia Leon, krzywic si i
obracajc
szklank w doni.
Umiechnij si, mj chopcze. Von Meerbach przywiezie

kilka prototypw swoich aeroplanw. Najwyraniej chce

je
wyprbowa w warunkach tropikalnych. Rzekomo jego
latajce
maszyny maj suy do przewozu poczty, jednak podczas
safari
zamierza uy ich do tropienia zwierzyny. Tak
przynajmniej
twierdzi, lecz zwaywszy na jego powizania z niemieck
armi,
wtpi, by bya to caa prawda. Sdz, e chce je
wykorzysta
279

[
do zbadania sytuacji w gbi kraju, na naszej granicy z
Niemieck Afryk Wschodni, i zaplanowania przyszej
ofensywy przeciwko nam. Tak czy inaczej moe trafi si
okazja zrealizowania twojego marzenia o eglowaniu wrd
obokw, a jednoczenie zgromadzisz dla mnie cenne
informacje wywiadowcze. Dopij drinka, musz wraca do
swojego gabinetu. Dam ci kopi potwierdzenia przesanego
przez von Meerbacha. To najduszy telegram, jaki w yciu
widziaem. Ma dwadziecia trzy strony. Graf wylicza w nim

wszystkie swoje wymagania. Musia go kosztowa fortun.

Leon sta na play w zatoce Kilindini i obserwowa, jak

niemiecki parowiec handlowy SS Silbervogel rzuca kotwic
na redzie. Podpyn do jego burty pierwsz lichtug. Kiedy
wspi si po drabince na pokad rufowy, czekao na niego
piciu pasaerw. Graf Otto von Meerbach wysa w
charakterze awangardy inyniera i czterech mechanikw z
Meerbach Moto-ren Werke.
Szef grupy przedstawi si jako Gustaw Kilmer. By to
wygldajcy
na
inteligentnego,
muskularny,
pidziesiciokil-kuletni mczyzna o wydatnej szczce i
krtko przycitych stalowoszarych wosach. Donie mia
brudne od smaru, a czubki paznokci popkane od
obsugiwania cikich narzdzi. Przed opuszczeniem statku
zaprosi Leona na kufel pilsnera do salonu dla pasaerw.
Zasiedli przy stole z metalowymi kubkami z przykrywk w
doniach. Gustaw opisa adunek znajdujcy si w
adowniach Silbervogla. Cargo skadao si z pidziesiciu
szeciu ogromnych skrzy, ktrych czna waga sigaa
dwudziestu omiu ton. Kolejn ton adunku stanowiy oleje i
smary. Prcz tego do tylnego pokadu przymocowano linami
trzy samochody marki Meerbach przykryte zielonym
brezentem. Gustaw wyjani, e dwa z nich to due
ciarwki, a trzeci to otwarty samochd do polowa, ktry
zosta zaprojektowany przez
280

samego grafa i wyprodukowany w fabryce w Wieskirche. Na

wiecie istnia tylko jeden taki pojazd.
Potrzebowali trzech dni, aby przewie skrzynie odziami
na brzeg. Max Rosenthal i Hennie du Rand oczekiwali ich na
czele dwustu czarnoskrych tragarzy, by przetransportowa
beczki i skrzynie z odzi do wagonw kolejowych stojcych
na bocznicy w Kilindini.
Kiedy wyadowano na brzeg trzy pojazdy i zdjto cik
brezentow plandek, Gustaw sprawdzi, czy nie zostay
uszkodzone podczas dugiej podry. Leon obserwowa z
podziwem kady jego ruch. Ciarwki byy ogromne i
solidnie zbudowane, lepszych nie oglda w yciu. Jedna z
nich, cysterna wyposaona w bak o pojemnoci tysica
galonw, miaa przewozi paliwo do aeroplanw. Miedzy
cystern a kabin kierowcy znajdowaa si sekcja z
narzdziami i przenonym warsztatem. Gustaw zapewni go,
e tymi narzdziami moe w dowolnym miejscu naprawi
wszystkie trzy pojazdy i samoloty.
Leon by zafascynowany ciarwkami, lecz prawdziwy
podziw wzbudzi w nim otwarty samochd do polowa.
Nigdy nie widzia rwnie piknego auta. Pojazd mia obite
skrzan tapicerk siedzenia, barek i stojak na sztucery, a na
dodatek ogromny szeciocylindrowy silnik o mocy stu koni
mechanicznych, ukryty pod dug, lnic mask. Krtko
mwic, istny popis inynierskiego geniuszu.
Z kolei Gustaw by ujty chopicym urokiem Leona,
schlebiay mu te nieskrywane zaciekawienie i szczery

podziw dla jego wynalazkw. Zaprosi Leona, aby odby z

nim dug podr do Nairobi.
Kiedy gwny adunek zosta zaadowany na wagony, Leon
poleci Henniemu i Maksowi, aby dostarczyli go do Nairobi.
Pocig ruszy z bocznicy w kierunku przybrzenych wzgrz, a
Gustaw i jego mechanicy wsiedli do meerbachw i
uruchomili silniki. Zaprosiwszy Leona do myliwskiego
automobilu, Gustaw wyruszy na czele kolumny. Podr
wydaa si Leonowi zbyt krtka, kada mila dostarczaa mu
prawdziwej rozkoszy.
281

Siedzia na skrzanym fotelu, ktry by wygodniejszy od

gbokich foteli w Muthaiga Country Club, i koysa si na
mikkim zawieszeniu meerbacha. Ze zdumieniem
obserwowa prdkociomierz, gdy Gustaw rozpdzi
samochd niemal do siedemdziesiciu mil na godzin na
rwnym i prostym odcinku drogi.
Jeszcze niedawno spierano si, czy ludzki organizm zdoa
wytrzyma tak prdko oznajmi z zadowoleniem
Gustaw.
Zapiera dech w piersi przyzna Leon.
Chciaby poprowadzi? spyta wspaniaomylnie
Gustaw.
Bybym gotw zabi za co takiego przyzna Leon.
Niemiec zachichota i zrobi mu miejsce za kierownic.
Wyprzedzili pocig towarowy, przyjedajc do Nairobi
niemal pi godzin przed nim. Czekali na peronie, aby
powita sapic, gwidc lokomotyw. Maszynista ustawi
wagony na bocznicy, gdzie miano je rozadowa nastpnego
ranka. Leon wynaj przedsibiorc, ktry dysponowa
pojazdem wyposaonym w potny silnik trakcyjny, aby
przewie adunek na miejsce.
Zgodnie z jednym z licznych telegraficznych polece
nadchodzcych z kwatery Meerbacha w Wieskirche Leon
zbudowa duy otwarty hangar z brezentowym dachem,
majcy peni funkcj warsztatu i magazynu. Umieci go na
duej dziace, ktr odziedziczy po Percym. Teren graniczy
z boiskiem do gry w polo, ktre mia zamiar przeksztaci w

ldowisko dla aeroplanw oczekujcych w skrzyniach na

zmontowanie.
By to dla Leona okres wytonej pracy. W jednym z
telegramw graf Otto von Meerbach wylicza wygody, ktre
naleao zapewni jemu i jego towarzyszce. W kadym
obozowisku Leon mia przygotowa przestronn wygodn
kwater z luksusowym wyposaeniem. W jednej ze skrzy
znajdoway si ka, szafy i pociel. Otrzyma rwnie
polecenia dotyczce posikw. Graf Otto wysa peen
zestaw naczy stoowych i sreber oraz par olbrzymich
kandelabrw z litego srebra, kady o wadze dwudziestu
funtw, ozdobionych rzebionymi
282

scenami polowania na jelenie i dziki. Pikna porcelanowa

zastawa i krysztaowe kieliszki byy ozdobione zotym
liciem i herbem rodu Meerbachw: doni okryt kolczug
dzierc miecz ponad wstg z napisem Durabo!".
Przetrwam, przetumaczy aciskie sowo Leon. Podobny
motyw zdobi biae lniane obrusy i serwetki.
Dostarczono rwnie dwiecie dwadziecia skrzy
wybornego szampana, win i likierw oraz pidziesit
skrzy delikatesw w puszkach i butelkach rozmaite sosy
i przyprawy, rzadkie zioa, takie jak szafran, oraz foie gras *
z Lyonu, szynk westfalsk, wdzone ostrygi, duskie
piklowane ledzie, portugalskie sardynki w oliwie z oliwek,
przegrzebki w zalewie i rosyjski kawior z bieugi. Max
Rosenthal by oczarowany, gdy ujrza ten epikurejski
adunek.
Oprcz tego znaleli sze duych kufrw podrnych z
napisem: Fraulein Ewa von Wellberg. NIE OTWIERA
PRZED PRZYJAZDEM WACICIELKI". Niestety,
najwiksza skrzynia otworzya si podczas transportu,
odsaniajc wspania kolekcj damskich strojw i butw na
kad moliw okazj. Kiedy Max wezwa Leona na pomoc,
nie wiedzc, co robi z uszkodzon skrzyni, ten ze
zdumieniem oglda wyszukan bielizn. Kada cz
garderoby zapakowana w oddzieln bibuk budzia jego
ogromne zainteresowanie. Kiedy podnis lekki jak pirko
kawaek jedwabiu, poczu czarujc, erotyczn wo. Przed
oczami wyobrani pojawiy si lubiene obrazy. Odpdzi je

surowo, odkadajc element garderoby na inne i polecajc

Maksowi, aby przepakowa skrzyni, a nastpnie naprawi i
ponownie zamkn uszkodzone wieko.
W cigu nastpnych tygodni zleca Maksowi i Henniemu
mniej istotne sprawy, starajc si spdza jak najwicej
czasu w hangarze ssiadujcym z polem golfowym. Z
zapartym tchem obserwowa, jak Gustaw i jego ludzie
skadaj dwa aeroplany. Gustaw pracowa z niezwyk
dokadnoci i starannoci. Na
* Fra. pasztet z gsich wtrbek.

283

kadej skrzyni znajdowaa si informacja o tym, co zawiera,

wic rozpakowywali je w odpowiedniej kolejnoci. Powoli,
dzie po dniu, ukadanka czci silnika, przewodw i rozpr,
skrzyde i kadubw zacza przybiera coraz bardziej
rozpoznawalny ksztat machiny latajcej. Kiedy Gustaw
zakoczy montowanie aeroplanw, Leon by zdumiony ich
wielkoci. Kadub samolotw mia szedziesit pi stp
dugoci, a rozpito skrzyde wynosia sto dziesi stp.
Szkielet kaduba by opity ptnem wzmocnionym pochodn
celulozy, co nadawao mu twardo i wytrzymao stali.
Aeroplan by pomalowany w ekstrawaganckie barwne
wzory. Pierwszy pokrywaa oszaamiajca szachownica
skadajca si z jaskrawo-czerwonych i czarnych
kwadratw. Na nosie wymalowano imi: Das Schmetterling
Motyl. Drugi zdobiy czarne i zote pasy. Graf Otto
nazwa go Das Hummel Trzmiel.
Po zoeniu kaduba i skrzyde przystpiono do montowania
silnikw.
Samoloty
byy
wyposaone
w
dwustupidziesicio-konne
siedmiocylindrowe
cztemastozaworowe silniki obrotowe Meerbach. Po
umieszczeniu kadego na prowizorycznym stanowisku
pomiarowym wykonanym z podkadw kolejowych Gustaw
przystpi do prbnego rozruchu. Ryk pracujcych silnikw
by taki, e syszano go w oddalonym o wiele mil klubie
Muthaiga. Niebawem do hangaru zbiegy si wszystkie
obiboki z Nairobi i kryy jak muchy nad psi padlin.
Poniewa gapie przeszkadzali im w pracy, Leon poleci

Henniemu, aby otoczy hangar siatk z drutu kolczastego

trzymajc ludzi na dystans.
Kiedy Gustaw wyregulowa silniki, oznajmi, e przystpi
do zamontowania ich na skrzydach dwch maszyn. Po kolei
podnieli je na blokach i wycigach umieszczonych nad
skrzydami. Gustaw wraz z mechanikami ustawi je w
obsadzie i przymocowa po dwa silniki na kadym skrzydle.
Po trzech tygodniach monta aeroplanw by zakoczony.
Teraz bdziemy musieli je przetestowa oznajmi
Gustaw.
284

Zamierzasz je pilotowa? spyta Leon, z trudem ukry

wajc entuzjazm. Czekao go rozczarowanie, bo Gustaw
gwa
townie potrzsn gow.
Nein! Nie jestem szalony. Tylko graf Otto pilotuje te
maszyny. Widzc smtny wyraz twarzy Leona,
prbowa
go pocieszy. Przeprowadz test naziemny. Moesz mi
towarzyszy.
Wczesnym rankiem Leon wspi si po drabince do
przestronnego kokpitu Motyla. Gustaw, ubrany w dug
czarn skrzan kurtk, pilotk i okulary nasunite na czoo,
pody jego ladem, siadajc w fotelu pilota w tylnej czci
kabiny. Najpierw pokaza Leonowi, jak zapi pasy. Leon
obserwowa, jak za pomoc drkw porusza sterem
wysokoci i lotkami, a nastpnie sprawdza orczyk.

Zadowolony, da znak mechanikom na ziemi, by rozpoczli

skomplikowan procedur uruchamiania silnikw. Kiedy
wszystkie zaczy rwno pracowa, Gustaw ponis kciuk, a
jego pomocnicy usunli klocki spod k.
Gustaw poruszy zaworami przepustnicy niczym rejestrami
katedralnych organw i Motyl rozpocz majestatyczne
koowanie, wytaczajc si z hangaru na ostre afrykaskie
soce. Kilkuset gapiw zebranych za siatk wydao radosny
okrzyk. Mechanicy Gustawa biegli przy skrzydach,
pomagajc kierowa maszyn. Drc i podskakujc, Motyl
powoli czterokrotnie okry boisko do polo.
Widzc podekscytowanie Leona, Gustaw zawoa,
przekrzykujc huk silnikw:
Chod, zasid za sterami! Zobaczymy, czy dasz
sobie
rad.
Courtney z radoci zaj miejsce w fotelu pilota. Gustaw
skin gow, a on dotkn rkami drkw i sterw, namaca
cztery zawory przepustnicy.
Ja, moje silniki czuj, e o nie dbasz i je szanujesz.
Szybko si nauczysz, jak wydoby z nich to, co najlepsze.
Kiedy wrcili do hangaru, Leon zszed po drabince na ziemi
285

i poklepa palcami dzib Motyla pokryty czerwono-czarn

szachownic.
Pewnego dnia usid za twoimi sterami, licznotko

szepn do potnej maszyny. Niech mnie szlag, jeli tego

nie uczyni!
Kiedy Gustaw stan za nim, skorzysta z okazji, by zapyta
0 co, co od jakiego czasu budzio jego ciekawo.
Do czego su te haki, Gustawie? spyta,
wskazujc
szereg uchwytw pod skrzydami.
To haki na bomby odpar prostolinijnie Niemiec.
Leon zamruga, prbujc nie okazywa zainteresowania.
Jasne odrzek. Ile bomb moe zabra taka ma
szyna?
Wiele! oznajmi z dum Gustaw. To bardzo mocny
samolot. Podam ci dane w jednostkach angielskich, aby
lepiej
zrozumia. Motyl moe przewozi dwa tysice funtw
bomb
oraz zaog zoon z piciu ludzi i peny bak paliwa.
Aeroplan
rozwija prdko stu dziesiciu mil na godzin i osiga
puap
dziewiciu tysicy stp. Moe pokona odlego
piciuset mil
1 wrci do bazy.

 Zdumiewajce!
Niemiecki inynier pogadzi pokryty krzykliwym wzorem
kadub, jak ojciec pieszczcy pierworodnego syna.
Nie dorwna mu adna maszyna na wiecie rzek
z dum.
W poudnie nastpnego dnia Penrod Ballantyne przekaza
dane techniczne eksperymentalnego aeroplanu Meerbach
Mark III do Ministerstwa Wojny w Londynie.
Leon musia wytyczy cztery ldowiska na pustkowiu, w
oddalonych od siebie miejscach, gdzie zamierza polowa ze
swoim klientem. Graf Otto przekaza mu drog telegraficzn
szczegowe dane, podajc dugo pasa startowego i jego
zorientowanie w stosunku do wiatrw, ktre zwykle
wystpo286

way na danym terenie. Po znalezieniu odpowiednich miejsc

zbada teren teodolitem i oznaczy palikami pasy startowe.
Tymczasem Hennie du Rand naj kilkuset mczyzn z
okolicznych wiosek, aby wykarczowali teren i wyrwnali
grunt. W niektrych miejscach trzeba byo wysadzi w
powietrze kopce termitw, w innych zasypa liczne dziury i
jamy wykopane przez mrwniki. Po przygotowaniu pasa
oznaczyli jego krawdzie liniami z wapna palonego, aby byy
dobrze widoczne z powietrza. Nastpnie Leon zatkn jeden z
rkaww powietrznych, ktre otrzyma od Gustawa.
Wypeniony wiatrem, powiewa dumnie na prymitywnym
drewnianym maszcie.
Kiedy Hennie zajmowa si budowaniem pasw
startowych, Max Rosenthal przygotowywa rozlege
obozowiska, ktrych zorganizowania domaga si graf Otto.
Leon musia pogania obu, aby zdy ze wszystkim na
rychy przyjazd goci. Skoczyli robot kilka dni przed
zacumowaniem na redzie w zatoce Kilindini liniowca
wiozcego grafa Ottona von Meerbacha.
Leon musia wrczy apwk, aby dosta si na pokad
odzi pilota, ktra wypyna na spotkanie niemieckiego
liniowca pasaerskiego SS Admira, gdy ten zamajaczy na
horyzoncie w zatoce Kilindini. Morze byo spokojne, wic
bez wikszego trudu przeszli na pokad liniowca. Kiedy Leon
stan na schodach zejciowych, zatrzyma go czwarty oficer.
Wystarczyo, e wymieni nazwisko swojego klienta, by

oficer byskawicznie zmieni ton i zaprowadzi go na mostek

kapitaski.
Pamitajc opis Kermita, Leon natychmiast rozpozna
grafa. Mczyzna sta z boku mostku, palc cygaro Cohiba i
rozmawiajc z kapitanem, ktry wyranie mu nadskakiwa.
Graf Otto by jedynym pasaerem, ktremu pozwolono
przebywa na mostku kapitaskim podczas skomplikowanego
manewru kotwiczenia ogromnego statku. Leon chwil mu si
przypatrywa, a nastpnie podszed, by si przedstawi.
Graf mia na sobie elegancki kremowy strj safari. By
287

potnym mczyzn, twardym jak db, dokadnie tak jak

napisa Kermit. Mona byo odnie wraenie, e jest
zbudowany z samych mini, lecz jego wyniosy, dumny
sposb bycia zdradza czowieka posiadajcego
nieograniczone bogactwo i wadz. Nie by przystojny w
potocznym rozumieniu tego sowa. Mia szerokie usta, a od
prawego kcika a do ucha biega biaa blizna po ranie
odniesionej w pojedynku, ktra wywoywaa wraenie, jakby
twarz zastyga w krzywym umiechu. Jasnozielone oczy
spoglday czujnie i inteligentnie. Na chwil zdj panam,
gow mia ksztatn, i porastay j gste, krtko przycite
jasnorude wosy.
Twardy, potny dra, oceni Leon, zanim do niego podszed.
Czy mam zaszczyt z grafem Ottonem von Meerbachem? spyta z lekkim ukonem.
Jawohl, masz pan. Mog zapyta, kim pan jest?
Nazywam si Leon Courtney. Bd paskim myliwym.
Witam w Brytyjskiej Afryce Wschodniej.
Graf umiechn si z agodn wyszoci, wycigajc
prawic. Leon zauway, e jest wielka, a jej grzbiet
pokrywaj zociste piegi i krcone rude woski. Na trzecim
palcu nosi zoty piercie z duym czystej wody diamentem.
Leon przygotowa si na mocny ucisk doni, ale nie a tak.
Czekaem na spotkanie z panem, Courtney, od czasu gdy
rozmawiaem z Kermitem Rooseveltem i ksin Isabell
von
Hohenzollern. Leon zdoa wytrzyma ucisk

nakrapianej
piegami doni, lecz musia uy do tego caej swojej siy.

Oboje maj o panu bardzo dobre zdanie. Licz, e

dostarczy
mi pan rwnie dobrej rozrywki, ja? powiedzia
nienagann
angielszczyzn.
Mam nadziej, e bdzie pan zadowolony. Uzyskaem
dla pana zezwolenie na odstrza rnej zwierzyny. Musz
wiedzie, co pana szczeglnie interesuje. Lwy? Sonie?
Graf
Otto puci w kocu jego do. Krew napyna do niej tak
gwatownie i bolenie, e Leon musia uy caej siy
woli, by
jej nie rozmasowa. Dostrzeg iskierk szacunku w
jasnozie288

lonych oczach. Wiedzia, e tamtemu te zdrtwiaa rka,

chocia nie da po sobie pozna, e go boli.
Podobno mwi pan dobrze po niemiecku odpar graf
Otto w swoim ojczystym jzyku. Odpowiadajc na
paskie
pytanie, interesuj mnie oba gatunki, szczeglnie lwy. Mj
ojciec by ambasadorem w Kairze, gdy Kitchener toczy
wojn
z Mahdim. Dao mu to okazj do polowa w Abisynii i
Sudanie.
Mam wiele lwich skr w domku myliwskim w
Szwarcwaldzie.
S stare, niektre zostay nadgryzione przez mole i robaki.
Syszaem, e miejscowi poluj na lwy z dzidami. Czy to
prawda?
Tak. U Masajw i Samburu jest to prba odwagi i ms
koci, ktr przechodz wszyscy modzi wojownicy.
Chciabym to zobaczy.
Zadbam o to.
wietnie, chciabym rwnie zdoby kilka duych ciosw
sonia. Powiedz mi, Courtney, jakie twoim zdaniem jest
naj
groniejsze zwierz Afryki? Lew czy so?
Stare afrykaskie przysowie gosi, e najgroniejszym
zwierzciem jest to, ktre ci zabije.
Ja, to rozumiem. Typowo angielskie poczucie humo
ru zachichota. Powiedz, co sdzisz, Courtney.

Ktre?
Leon, ktry mia ywo w pamici obraz wygitego
czarnego rogu sterczcego z brzucha Percy'ego Phillipsa,
przesta si mia.
Baw odpar powanie. Postawibym na rannego
bawou ukrytego w zarolach.
Po twojej twarzy widz, e mwisz z wasnego dowiad
czenia. Angielskie poczucie humoru si skoczyo, neinl

rzek graf. W takim razie bdziemy polowali na sonie

i lwy,
a przede wszystkim na bawoy.
Mam nadziej, e pan rozumie, i chocia uczyni, co
w mojej mocy, aby pomc panu w zdobyciu trofew
myliw
skich, mamy do czynienia z dzik zwierzyn i wiele zaley
od
szczcia?
289
Szczcie zawsze mi sprzyjao odrzek graf tak, jakby
stwierdza fakt, a nie si przechwala.
To a nadto oczywiste nawet dla najwikszego prostaka.
Nadto oczywiste jest rwnie to, e pan si do nich nie
zalicza, panie Courtney.
Niczym dwaj bokserzy wagi cikiej na pocztku pierwszej
rundy spojrzeli sobie w oczy, nie przestajc si umiecha i
markujc ciosy, trzymajc gard i prbujc si wzajemnie,

dokonujc szybkiej oceny przeciwnika i nieznacznie

zmieniajc pozycj, aby wyczu kade poruszenie
naelektryzowanego powietrza.
Nagle nieoczekiwanie poczu delikatny zapach perfum w
gorcym tropikalnym powietrzu. By lekki i wonny, ten sam
czarowny zapach, ktry odurzy go wczeniej, gdy trzyma w
doni jedwabny fataaszek z uszkodzonego kufra. Zauway,
e graf Otto odwrci wzrok i spojrza ponad jego
ramieniem. Leon odwrci gow.
Bya tam. Cho od chwili przeczytania listu Kermita czeka
na to spotkanie, jej widok go zaskoczy. Serce zatrzepotao
gwatownie jak skrzyda uwizionego ptaka prbujcego si
wyrwa z klatki eber. Oddech sta si krtki i urywany.
Jej uroda po tysickro przewyszaa mizerny opis
przyjaciela. Kermit mia racj tylko w jednym szczegle. Jej
oczy miay intensywn bkitn barw, a ich zewntrzne
kciki byy lekko uniesione. Szeroko rozstawione oczy
przysaniay dugie gste rzsy, ktre zachodziy na siebie,
gdy przymykaa powieki. Miaa szerokie, wysokie czoo i
piknie rzebion lini szczki. Pene wargi rozchylay si
delikatnie, gdy si umiechaa, lekko odsaniajc
nienobiae zby. Wosy lniy czerni. Zaczesaa je do tyu,
upinajc pod modnym, zawadiacko przekrzywionym
kapelusikiem, lecz mikkie kosmyki wymykay si niesfornie
spod szpilek i spyway lokami na niewielkie rowe uszy.
Bya wysoka. Sigaa Leonowi niemal do ramienia, lecz
mgby j obj w talii obiema domi.

290

Bufiaste rkawy aksamitnego akietu sigay do okci,

odsaniajc rce, ktre byy ksztatne i lekko uminione
niczym u amazonki. Miaa pikne donie, palce dugie i
smuke, o paznokciach perowej barwy. Donie artystki. Spod
dugiej penej sukni wystaway czubki butw do konnej jazdy
wykonane z wowej skry. Wyobrazi sobie, e jej stopa
ukryta w drogim obuwiu musi by rwnie ksztatna jak
donie.
Ewo, mog ci przedstawi Herr Courtneya? To myliwy,
ktry bdzie si nami zajmowa podczas tej afrykaskiej
przy
gody. Herr Courtney, przedstawiam panu Fraulein von
Wellberg oznajmi Otto.
Jestem oczarowany, Fraulein odpar Leon. Umiech
na si, podajc do zwrcon grzbietem ku grze.
Kiedy j
uj, bya ciepa i twarda. Skoni si i unis jej palce
tak, e
znalazy si kilka centymetrw od jego warg, a nastpnie
wypuci, cofajc si o krok. Przelotnie spojrzaa mu w
oczy.
Prbujc przenikn gbi jej oczu, zrozumia, e jej po
zdrowienie byo enigmatyczne i miao zmysowy podtekst.
Odnis wraenie, jakby przypatrywa si toni stawu,
ktrego
tajemnej gbi nigdy nie zdoa w przenikn.

Kiedy si odwrcia, by zamieni sowo z grafem, Leon

poczu emocje, ktrych nigdy wczeniej nie dowiadczy.
Bya to dziwna mieszanina euforii i alu, zwycistwa i
otpiajcej bolesnej straty. W cigu krtkiej chwili odnis
wraenie, jakby znalaz co bezcennego, a jednoczenie to
utraci. Kiedy graf Otto pooy du piegowat do na jej
talii i przycign do siebie przyjacik, na twarzy Ewy von
Wellberg pojawi si umiech. W tej samej chwili Leona
zalaa fala nienawici, a w gardle poczu gorycz
przypominajc smak spalonego strzelniczego prochu.
Otto von Meerbach i jego urocza towarzyszka mieli nie
wicej ni dwanacie kufrw podrnych oraz kilka skrzy
ze sztucerami, pistoletami i amunicj, wic szybko wyruszyli
do
291

Nairobi. Inne rzeczy przypyny wczeniej na pokadzie SS

Silbervogla. Kiedy prywatny baga pakowano na skrzyni
wielkiego meerbacha stojcego nieopodal play, graf wita
swoich pracownikw z Wieskirche, ktrzy ustawili si w
szeregu na jego spotkanie. Traktowa ich jak ojciec mae
dzieci wita kadego po imieniu, dodajc kilka osobistych
uwag. Niemcy wiercili si jak mae psiaki i szczerzyli zby
w umiechu, mamroczc sowa podzikowania, uradowani
jego protekcjonalnym tonem. Leon zauway, e traktowali
grafa z wielkim podziwem.
Prosz przedstawi swoich pomocnikw zwrci si
do Leona, a ten skin na Henniego i Maksa. Otto von
Meerbach
potraktowa ich z podobn swobod i protekcjonanoci.
Leon
zauway, e oni rwnie natychmiast poddali si jego
urokowi.
Graf umia postpowa z mczyznami, lecz Leon
wiedzia,
e gdyby ktry wszed mu w drog lub go rozczarowa,
rozprawiby si z nim bez litoci.
Sehr gut, meine Kinder. Bardzo dobrze, dzieci. A teraz
w drog do Nairobi rzek graf. Kiedy mechanicy z
fabryki
Meerbacha wraz z Henniem, Maksem i Izmaelem wsiedli
na
skrzyni oczekujcej ciarwki, Gustaw zaj miejsce za

kie
rownic i potny pojazd ruszy w drog do Nairobi.
Courtney, pojedziesz ze mn w wozie myliwskim
zarzdzi von Meerbach. Fraulein von Wellberg
usidzie
obok mnie, a ty zajmiesz miejsce z tyu. Bdziesz
pokazywa
drog i opisywa mijane miejsca. Troskliwie usadzi
swoj
towarzyszk w fotelu pasaera, przykry jej nogi
moherowym
pledem i poda okulary chronice oczy przed wiatrem.
Zadba
nawet o giemzowe rkawiczki osaniajce nieskazitelne
donie
przed socem i jedwabn wstk zawizan pod pikn
szyj,
aby kapelusz nie zosta porwany przez wiatr. Na koniec
spraw
dzi trzy sztucery na stojaku za swoim fotelem i usiad za
kkiem. Poprawi okulary, uruchomi silnik i
przyspieszy, by
dopdzi ciarwk. Prowadzi szybko i bez wysiku.
Kiedy
przyspiesza na ostrym zakrcie, Ewa kurczowo zaciskaa
palce
292

na rczce drzwi, a bielay jej knykcie. Nie okazywaa

niepokoju, chocia koa lizgay si niebezpiecznie na
piaszczystej drodze i wz podskakiwa na wybojach.
Kiedy przejechali przez nadmorskie wzgrza, znaleli si
na szerokiej sawannie penej zwierzyny. Mijali stada gazel i
antylop. Na ich widok Ewa zapomniaa o zawrotnej
prdkoci, z jak si poruszali. miaa si i klaskaa,
obserwujc zwierzta sposzone rykiem nadjedajcego
samochodu.
Ottonie! zawoaa. Co to za urocze mae zwierzta?
Te, ktre tak rozkosznie skacz i brykaj?
Courtney, odpowiedz Fraulein! zawoa graf Otto,
prbujc przekrzycze szum wiatru.
To gazele Thomsona, Fraulein. Bdzie ich pani widziaa
tysice w cigu nastpnych dni. To najbardziej
rozpowszech
niony gatunek w tym kraju. Dziwne skoki, na ktre
zwrcia
pani uwag, nazywamy stottingiem. Zwierzta ostrzegaj
si
w ten sposb przed niebezpieczestwem!
Zatrzymaj samochd, Ottonie. Chciaabym je naszki
cowa.
Jak sobie yczysz, licznotko. Wzruszy pobaliwie
ramionami i zjecha na pobocze. Ewa umiecia
szkicownik na
kolanach. Zacza przesuwa wglem po kartce. Leon

pochyli
si dyskretnie do przodu. Przed jego oczami jakby za
spraw
czarw ukaza si doskonay rysunek podskakujcej tomi,
z wy
gitym grzbietem i czterema sztywnymi nogami. Ewa von
Wellberg bya utalentowan artystk. Przypomnia sobie o
sztalugach
oraz pudekach z pastelami i farbami olejnymi, ktre
przypyny
w adowni SS Silbervogla. Wczeniej nie zwrci na nie
wikszej
uwagi, lecz teraz zrozumia, w jakim celu je
sprowadzono.
Ewa jeszcze kilkakrotnie przerywaa podr i szkicowaa.
W swoim brulionie narysowaa ora siedzcego na
wierzchoku akacji i samic geparda stpajc na dugich
nogach po spieczonej socem sawannie w towarzystwie
trzech modych podajcych gsiego za matk. Chocia von
Meerbach jej dogadza, szybko si znudzi czstymi
postojami i opnieniem,
293

ktre powodoway. Kiedy przystanli kolejny raz, sign po

karabin ze stojaka i zabi picioma strzaami pi gazel
przebiegajcych drog przed samochodem. By to niezwyky
pokaz jego umiejtnoci strzeleckich. Chocia Leon gardzi
bezsensownym zabijaniem, uprzejmym tonem zapyta:
Co chce pan zrobi z zabitymi zwierztami?
Zostaw je odrzek bezceremonialnie graf, odkadajc
karabin na stojak.
Nie chce ich pan obejrze? Jedna ze sztuk ma pikne
rogi.
Nein, powiedzia pan, e zobaczymy ich wicej. Zostaw
je, pan, spom. Chciaem jedynie sprawdzi celno
karabinu.
Jedziemy.
Kiedy ruszyli, Leon zauway, e policzki Ewy poblady.
Kobieta wyda wargi. Pomyla, e wyraa w ten sposb
swoj dezaprobat, i nabra o niej lepszego zdania.
Graf Otto skoncentrowa uwag na drodze, a Ewa nie
spojrzaa na Leona od czasu ich spotkania na mostku. Nie
zwracaa si te do niego, wszystkie uwagi i pytania
przekazujc za porednictwem grafa. Jej postpowanie go
zaciekawio. Moe z natury bya niezwykle skromna, a moe
von Meerbach nie chcia, aby rozmawiaa z innymi
mczyznami. Pniej przypomnia sobie, e rozmawiaa
przyjacielskim tonem z Gustawem, zamienia rwnie kilka
sw z Maksem i Henniem, gdy przedstawi ich nad zatok
Kilindini. Czemu odsuwaa si od niego i traktowaa go z

takim dystansem? Z tylnego siedzenia mg si ukradkiem

przypatrywa jej twarzy. Raz lub dwa poruszya si
nerwowo w fotelu i zapona delikatnym rumiecem, jakby
wiedziaa, e wzbudza jego zainteresowanie.
Po poudniu za zakrtem pokrytej pyem drogi ujrzeli
Gustawa, ktry czeka na poboczu drogi. Da im znak rk, a
kiedy graf Otto zatrzyma wz, podbieg do kierowcy.
Przepraszam. Przygotowalimy dla pana lunch.
Wska
za ciarwk stojc wrd drzew akacji w odlegoci
dwustu
jardw od drogi.
294

 Znakomicie, umieram z godu odpar Otto.

Wska
kuj na stopie, podwioz ci. Z Gustawem uczepionym
boku samochodu ruszyli wyboist drog w kierunku zapa
rkowanej ciarwki.
Izmael rozpi markiz pomidzy czterema drzewami, a w
jej cieniu ustawi st na kozach i obozowe krzesa. Na stole
lea nienobiay lniany obrus, srebrne sztuce i porcelana.
Kiedy zesztywniali wysiedli z samochodu i przecigali si,
Izmael w czerwonym fezie i dugiej biae kanzie podchodzi
po kolei do kadego z nich z misk ciepej wody, kostk
lawendowego myda i czystym rcznikiem do rk
przewieszonym przez rami.
Gdy umyli donie, Max zaprosi ich do stou. Leay na nim
pmiski z krojon szynk i serem, koszyki pene ciemnego
chleba, gliniane maselniczki i ogromne srebrne pmiski na
ryby wypenione rosyjskim kawiorem z bieugi. Graf odkorkowa pierwsz z szeregu butelek wina stojcych na
baczno z boku stou i napeni wysokie kieliszki rzekim
tym gewiirz-traminerem.
Ewa skubna jedzenie, wypia kilka ykw wina i zjada
bueczk z yk kawioru. W przeciwiestwie do niej Otto
opycha si jak akomczuch. Kiedy posiek dobieg koca, w
pojedynk oprni dwie butelki gewurztraminera,
pozostawiajc w aosnym stanie pmisek z kawiorem,
szynk i serem. Nie zdradza adnych oznak zamroczenia
alkoholem, gdy siada za kierownic i wyrusza w dalsz

drog do Nairobi, cho jecha znacznie szybciej ni

wczeniej, mia si bardziej haaliwie, a jego poczucie
humoru byo mniej wyrafinowane.
Mijajc grupk kobiet idcych gsiego poboczem drogi z
wizkami nacitej trawy na gowie, zwolni, bez enady
przypatrujc si ich nagim piersiom. Gdy ruszyli dalej,
pooy do na kolanie Ewy w zaborczym i poufaym gecie.
Podniosa jego do i pooya j na kierownicy
Droga jest niebezpieczna, Ottonie zauwaya
spokoj
nie. Leon zawrza z oburzenia, widzc, jak niefrasobliwie j
295

upokorzy. Chcia jej broni, lecz czu, e pod wpywem

wina graf moe si zachowa w sposb nieprzewidywalny i
grony. Opanowa si przez wzgld na ni.
Pniej zwrci gniew przeciwko niej. Czemu pozwala si
tak traktowa? Przecie nie jest dziwk. Po chwili dozna
szoku, odkrywajc, e wanie ni bya. Bya luksusow
kurtyzan, zabawk grafa, oddajc mu swoje ciao w zamian
za kilka jarmarcznych byskotek i zapat, ktr pobiera si
w jej fachu. Chcia ni pogardza, nienawidzi jej. Pniej
do jego wiadomoci dotara inna myl, ktra rwnie go
zaszokowaa. Jeli ta kobieta bya dziwk, on rwnie ni
by. Pomyla o ksinej i innych, ktrym sprzedawa siebie i
swoje usugi.
Wszyscy prbujemy przey, jak najlepiej potrafimy,
usiowa usprawiedliwi siebie i j. Jeli Ewa jest dziwk,
wszyscy nimi jestemy. Z drugiej strony wiedzia, e nie ma
to wikszego znaczenia. Byo ju za pno na nienawi lub
pogard, poniewa zakocha si w niej bez pamici.
Wjechali do obozu Tandala, gdy soce zaczo zachodzi.
Graf Otto znikn z Ew w luksusowej kwaterze, ktr dla
nich przygotowano. Izmael i trzej pomocnicy kuchenni podali
im obiad w prywatnej jadalni. Niemcy pojawili si
ponownie dopiero po niadaniu nastpnego ranka.
Guten Tag, Courtney. Dopilnuj, aby natychmiast wysano
te listy. Graf Otto wrczy mu plik kopert opiecztowa
nych czerwonym woskiem i ozdobionych znakiem

dwugowego
ora, godem niemieckiego Ministerstwa Spraw
Zagranicznych
w Berlinie. Listy byy adresowane do gubernatora kolonii
i wszystkich notabli Nairobi, midzy innymi lorda
Delamere'a
i dowdcy wojsk angielskich stacjonujcych w
Brytyjskiej
Afryce Wschodniej, generaa brygady Penroda
Ballantyne'a.
To moje listy polecajce od rzdu kajzera wyjani.
Trzeba
je dorczy jeszcze dzi, bezzwocznie, jal
Oczywicie. Dopilnuj, aby niezwocznie je dostarczo296

no. Leon posa po Maksa Rosenthala i w obecnoci grafa

kaza mu dostarczy przesyk. We jeden z samochodw,
Max. Nie wracaj, dopki nie dorczysz wszystkich.
Po odjedzie Maksa przyczya si do nich Ewa. Miaa na
sobie strj jedziecki. Wygldaa na odwieon i
wypoczt. Jej wosy byszczay w promieniach soca, a
skra lnia rozkoszn mod krwi, ktra pyna w yach.
Graf Otto przyjrza si jej z zadowoleniem, a nastpnie
zwrci do Leona.
Obejrzymy lotnisko, Courtney. Chc si przelecie jedn
z maszyn. W nocy umyto i wypolerowano samochd
myliwski. Wsiedli do niego i graf Otto ruszy przez miasto,
kierujc si w stron boiska polo.
Kiedy przybyli na miejsce, Gustaw ustawi ju Motyla i
Trzmiela na kocu pasa startowego. Von Meerbach obszed
kad z maszyn, badajc je skrupulatnie, a jednoczenie
prowadzc
oywion
rozmow
z
Gustawem.
Usatysfakcjonowany, wspi si na kade skrzydo, by
sprawdzi nacig linek i rozpr. Otworzy pokryw silnikw,
zbada poziom paliwa i przewody przepustnicy. Odkrci
nakrtki bakw i jeszcze raz skontrolowa bagnetem ilo
benzyny.
Dopiero pnym rankiem wyrazi swoje zadowolenie ze
stanu maszyn, a nastpnie wszed po drabince do kokpitu
Trzmiela. Zapinajc pilotk, da znak Gustawowi, aby
uruchomi silniki. Kiedy silniki si rozgrzay i zaczy rwno
pracowa, pokoowa na przeciwlegy koniec pasa i obrci

potn maszyn tak, by ustawi nos zgodnie z kierunkiem

wiatru.
Huk maszyny zwabi wszystkich mieszkacw Nairobi,
ktrzy zgromadzili si za siatk w penym podniecenia
oczekiwaniu. Cztery silniki rykny jak lew i Trzmiel
potoczy si w kierunku Ewy i Leona stojcych przed
hangarem. Leon znajdowa si kilka krokw za ni, jakby by
sug. Trzmiel szybko nabiera prdkoci i wreszcie od ziemi
oderwao si tylne koo. Leon wstrzyma oddech,
obserwujc, jak masywne podwozie zakoysao si lekko nad
traw, a nastpnie pokonao
297

si cienia i unioso si w powietrze. Aeroplan przelecia

zaledwie dwadziecia stp ponad ich gowami. Gapie skulili
si instynktownie wszyscy oprcz Ewy.
Kiedy Leon si wyprostowa, zauway, e patrzy na niego
ukradkiem. W kcikach ust pojawi si szyderczy umieszek.
Dobry Boe! zadrwia. I to ma by ten nieustra
szony owca, nieznajcy strachu pogromca dzikiej zwierzyny.
Po raz drugi od ich spotkania spojrzaa mu w oczy i po raz
pierwszy zwrcia si do niego bezporednio. Zdumiaa go
zmiana jej postawy, gdy nie byo w pobliu grafa.
Fraulein, mam nadziej, e wicej nie zawiod
twoich
oczekiwa odrzek z lekkim ukonem.
Odwrcia si, a nastpnie osonia oczy, obserwujc
Trzmiela zataczajcego koo ponad lotniskiem. Leon
rozkoszowa si jej umiechem, cho ten by raczej szyderczy
ni przyjacielski. Pody za jej wzrokiem i spostrzeg, e
Trzmiel schodzi do ldowania.
Graf Otto posadzi maszyn i zacz koowa do hangaru.
Tum gapiw powita go radosn owacj. Von Meerbach
podzikowa za wiwaty, machajc doni w rkawicy.
Gustaw pospieszy mu na spotkanie. Dwaj mczyni
podeszli do Motyla, pogreni w rozmowie. Graf pozostawi
inyniera na ziemi, wspi si do kabiny i uruchomi silniki.
Zacz koowa na koniec pasa, zawrci i z hukiem ruszy w
ich stron. Leon ponownie nie mg opanowa zdumienia,
gdy Motyl oderwa si od ziemi i przelecia nisko nad jego

gow. Tym razem si nie poruszy, a kiedy spojrza na Ew,

zauway, e ponownie mu si przypatruje. Przechylia
gow, a w jej fioletowych oczach bysno zoliwe
rozbawienie. Jej gos zaguszyy krzyki, lecz z ruchu warg
zdoa odczyta jedno sowo: Brawo!". Szyderstwo
zagodzi kolejny nieznaczny, ukradkowy umiech. Odwrcia
si, obserwujc, jak aeroplan zatacza uk nad lotniskiem. Von
Meerbach wykona dwa okrenia, zanim wyrwna do
wiatru i posadzi maszyn na ziemi. Samolot pokoowa na
pasie i stan naprzeciw hangaru.
298

Leon sdzi, e Otto wyczy silniki i wysidzie, lecz on

przyjrza si zebranym i skin w kierunku Ewy, dajc znak,
by podesza. Ruszya natychmiast w jego stron. Gustaw i
dwaj mechanicy podbiegli z drabink. W poowie drogi do
Motyla strumie zamigowy oplt sukni wok jej ng.
Prd powietrza zwia z gowy kapelusz z szerokim rondem, a
rozwiane dugie czarne wosy oploty twarz. Rozemiaa si,
nie przestajc biec. Leon zapa przelatujcy obok kapelusz.
Kobieta chwycia drabink i lekko wspia si po
szczeblach. Najwyraniej robia to ju wiele razy. Leon
patrzy, jak znika za krawdzi kokpitu. Graf zwrci gow
w pilotce w jego stron i zawoa.
Kto? Ja?
Von Meerbach skin gow i wezwa go ponownie, tym
razem bardziej rozkazujcym gestem.
Ruszy pdem, czujc podmuch powietrza i serce walce z
podniecenia. Wspi si do kokpitu i poda Ewie kapelusz.
Wzia go, nie odwracajc gowy. Moe tylko mu si
wydawao, e kilka minut temu z niego szydzia? Znalaza
gdzie skrzan pilotk i zapia j pod brod, a nastpnie
zasonia oczy przyciemnionymi okularami.
Wcignij drabink! krzykn von Meerbach, podkre
lajc komend gestem rki. Leon pochyli si, unis
drabink

i przymocowa j do uchwytw na kadubie. Dobrze!

Usid
tutaj! wskaza rk miejsce obok siebie. Leon usiad i
zapi
pas bezpieczestwa biegncy w poprzek kolan. Graf Otto
zwin
donie w trbk i rykn mu do ucha: Bdziesz moim
nawigatorem, y'a?!
Dokd polecimy?! odkrzykn.
Do najbliszego z obozowisk myliwskich!
To ponad sto mil std! zaprotestowa.
Niedaleko! Ja! Polecimy tam! Otworzy przepustnice
i zacz koowa na koniec pasa, a nastpnie zatrzyma
si,
sprawdzi zegary i powoli otworzy do koca cztery
zawory.
Huk silnikw meerbacha bya oguszajcy. Motyl ruszy
na299

przd, koyszc si i podskakujc na wybojach. Skrzyda

kiway si i hutay, gdy maszyna nabieraa rozpdu. Leon
przywar do krawdzi kokpitu, patrzc przed siebie.
Uderzenia wiatru sprawiy, e oczy zaczy mu zawi, a
serce piewao niemal tak gono, jak silniki. Nagle
podskakiwanie i koysanie gwatownie ustao. Spojrza w
bok i stwierdzi, e oddalaj si od ziemi.
Lecimy! krzykn. Naprawd lecimy! W dole
ujrza miasto, lecz rozpozna je dopiero po kilku
chwilach.
Z gry wszystko wygldao zupenie inaczej. ledzi
wijce
si wowo tory, dopki nie dostrzeg innych punktw
orien
tacyjnych: rowych cian Muthaiga Country Club,
lnicej
blachy falistej pokrywajcej dach nowego hotelu
Delamere'a
i pobielanych cian rezydencji gubernatora.
W ktr stron? Graf Otto musia go zapa za rami,
aby si otrzsn.
Prosz lecie nad torami! krzykn Leon, wskazujc
na zachd. Obiema domi prbowa osoni oczy przed
wiat
rem uderzajcym w twarz z prdkoci stu mil na godzin.
Graf szturchn go w ebra kocistym palcem, wskazujc
may

schowek w bocznej czci kokpitu. Leon otworzy skrytk

i odnalaz skrzan pilotk. Nacign j na gow i
zapi
pasek pod szyj, a nastpnie poprawi okulary na oczach.
Mg
wreszcie widzie, a nauszniki chroniy bbenki przed
hukiem
pdzcego wiatru.
Kiedy by zajty poprawianiem pilotki, Ewa wstaa z
miejsca i przesza na przd kabiny. Stana, trzymajc rk
porcz biegnc wok krawdzi kokpitu. Przypominaa
kapitana stojcego na dziobie okrtu, gdy tak koysaa si
wraz z ruchami Motyla.
Nagle maszyna nieoczekiwanie zanurkowaa, a zrobio mu
si niedobrze. Przeraony, uczepi si najbliszego uchwytu.
By przekonany, e za chwil run z nieba i zgin szybk,
gwatown mierci, rozbijajc si o ziemi, lecz Motyl
okaza si niezwyciony zamacha skrzydami, gardzc
si cienia, i agodnie poszybowa na zachd.
300

Ewa staa nadal z przodu kokpitu. Leon zauway, e

zakoczony karabiczykiem pas bezpieczestwa opinajcy
jej tali jest przytwierdzony do stalowego uchwytu w
pododze midzy jej stopami. To dziki niemu nie poleciaa
na bok, kiedy samolot zanurkowa.
Otto obsugiwa przyrzdy delikatnymi dotkniciami
wielkiej, piegowatej doni. Umiechn si do Leona,
trzymajc w kciku ust niezapalone cygaro Cohiba.
Turbulencje! zawoa, przekrzyWijc wiatr.
Dro
biazg!
Leon by zawstydzony swoj paniczn reakcj. Zna
wystarczajco dobrze teori lotu, aby wiedzie, e powietrze
zachowuje si podobnie jak woda i zdarzaj si
nieprzewidziane prdy i zawirowania.
Id do przodu, Courtney! krzykn von Meerbach,
wycigajc rk. Id na przd kokpitu, aby mnie prowa
dzi! Leon przeszed ochoczo do przedniej czci kabiny.
Ewa zrobia mu miejsce, nie patrzc w jego stron. Stanli
rami przy ramieniu, trzymajc si porczy obiema domi.
Byli tak blisko, e pomimo wiatru poczu wo jej perfum.
Zwrcony do przodu, spojrza na ni z ukosa. Pd powietrza
sprawi, e bluzka i duga suknia przylgny do ciaa,
podkre
lajc wszystkie krgoci. Po raz pierwszy mg oceni
ksztat
jej dugich, smukych ng. Przesun wzrokiem po

bliniaczych
wypukociach pod welwetowym akietem. Jej piersi byy
wiksze, ni pocztkowo sdzi, bardziej krge i peniejsze
od
piersi Verity 0'Hearne. Musia uy caej siy woli, by
oderwa
od nich wzrok i spojrze przed siebie.
Zbliali si od krawdzi ryftu. Dostrzeg bysk stalowych
torw w miejscu, gdzie zaczy opada skarp w kierunku
wulkanicznego stepu stanowicego dno doliny. Odwrci si
do grafa i da znak rk, aby skrci dziewidziesit stopni
na poudnie. Niemiec skin gow i Motyl przychyli si na
skrzydo, wykonujc leniwy zwrot w lewo. Sia odrodkowa
pchna Ew na niego. Przez dug, cudown chwil czu
ciepy
301

dotyk jej uda. Najwyraniej bya tego niewiadoma, bo si

nie odsuna. Po chwili graf wyrwna lot i kontakt zosta
zerwany.
Ich oczom ukaza si ryft. Z lotu ptaka miejsce to
przypominao krain nalec do Boga i Jego aniow, a nie
zwykych miertelnikw. Dopiero teraz Leon mg w peni
doceni ogrom rwniny skaliste wzgrza spieczone
socem, sawanny barwy lwiej skry upstrzone ciemnymi
poaciami lasu, bkitne palisady wzgrz i gr cigncych si
w oddali.
Nagle poczu, e pokad zapada si pod ich stopami. Graf
Otto obniy nos Motyla, nurkujc w powietrzn otcha.
Urwisko przesuno si tu pod nimi, tak blisko, e koa omal
nie dotkny ska. Dno doliny gnao na ich spotkanie. Leon
zauway, i Ewa zacisna donie na porczy tak mocno, e
ukazay si zbielae kostki. Napicie powodowao, e lekko
si zgarbia. Aby odpaci jej za niedawn zuchwao,
puci si porczy, opierajc donie na biodrach i poddajc
lotowi nurkowemu maszyny. Tym razem nie moga go
zignorowa rzucia mu szybkie spojrzenie, gdy stawia
czoo siom napierajcym na jego ciao. Spojrzaa przed
siebie i na chwil oderwaa jedn do od porczy, by
natychmiast si jej uchwyci w gecie rezygnacji.
Von Meerbach podcign nos Motyla nurkujcego na
spotkanie doliny. Kolana Leona ugiy si pod wpywem siy
cienia. Ewa ponownie opara si o niego, by przechyli si
w drug stron, gdy pilot wyrwna Motyla. Lecieli wzdu

ciany urwiska cigncego si na lewo od nich. Bya tak

blisko, e lada chwila mogli jej dotkn kocem skrzyda.
W odlegoci kilku mil od nich Leon spostrzeg co, co z
daleka wydawao si grupk ogromnych czarnych
skarabeuszw. Kiedy Motyl obniy lot, zrozumia, e to due
stado bawow sposzone hukiem aeroplanu. Da kolejny
znak doni i Motyl ostro zanurkowa, cigajc uciekajce
stado. Skrt maszyny ponownie rzuci Ew na Leona, lecz
tym razem rozmylnie trcia go biodrem. Przeszed go
elektryzujcy dreszcz. Daa mu do zrozumienia, e podobnie
jak on jest wiadoma fizycznego kontaktu.
302

Przemknli ponad falujcymi grzbietami bawow tak

blisko, e Leon widzia kad grudk wyschego bota na ich
sierci i rwnolege blizny po pazurach lwa biegnce w
poprzek boku byka przewodnika.
Lecieli przed siebie, dopki Ewa nie zacza macha rk,
wskazujc swoj stron kaduba. Von Meerbach skrci we
wskazanym kierunku. W niewielkim oddaleniu staa grupka
piciu ogromnych soni. Chocia nie moga si ju
wytumaczy si cienia, ponownie trcia go zuchwale
biodrem. Bya to podniecajca, cho niebezpieczna gra, ktr
toczyli pod nosem von Meerbacha. Leon zamia si, nie
odwracajc gowy, a ona spojrzaa na niego dyskretnie spod
spuszczonych rzs, umiechajc si ukradkiem.
Przelecieli nad uciekajcymi soniami. Leon zauway, e
s to stare samce. Przynajmniej dwa z nich miay ciosy o
masie ponad pidziesiciu funtw kady. Trzeci mia tylko
jeden, drugi by uamany przy nasadzie, lecz ten, ktry
pozosta, wydawa si ogromny w porwnaniu z nim
ciosy pozostaych samcw wyglday karowato. Otto
obniy puap tak, jakby zamierza wlecie prosto w stado.
Sonie najwyraniej zrozumiay, e nie zd przecign
Motyla, bo odwrciy si ku nim i stany bark przy barku,
tworzc zwart falang, aby stawi czoo zagroeniu
spadajcemu z nieba. Zatrbiy tak gono, e ich ryk
zaguszy wycie silnikw, i ruszyy do ataku, na spotkanie
samolotu. Kiedy aeroplan przelecia ponad nimi, skuliy si i
comy, rozkadajc uszy i wycigajc trby, jakby chciay

pochwyci maszyn.
Von Meerbach wznis si na wysoko kilkuset stp i
skrci na poudnie. Przed ich oczami ukaza si nowy,
nieoczekiwany widok. Przelatywali nad ukrytymi dolinami,
sekretnymi przesmykami i korytarzami w cianach rowu.
Niektrych nie zaznaczono na mapach topograficznych, ktre
Leon studiowa z takim zapaem. Dwie lub trzy doliny byy
zasilane strumieniami, a na zielonych rwninach pasy si
stada duych ssakw, od yraf po nosoroce. Prbowa
zapamita ich pooenie,
303

aby pniej je zbada, lecz przesuway si tak szybko, e

byo to niemoliwe.
Kiedy wznieli si wyej, ich oczom ukaza si ogromny
masyw Kilimandaro majaczcy na horyzoncie w odlegoci
stu mil. Z oddali gra miaa sin barw, a jej wierzchoek
okrywa wieniec srebrnych obokw, przez ktre przenikay
zociste promienie soca. Graf pomacha skrzydami
samolotu, by zwrci uwag Leona. Wskaza gr znajdujc
si bliej nich, w odlegoci dwudziestu, trzydziestu mil.
Paski wierzchoek sprawia, e nie mona jej byo pomyli z
adn inn.
Gra Lonsonyo! krzykn Leon, ale jego woanie
zaguszy szum wiatru i huk silnikw. Lemy tam!
Zacz dawa energiczne znaki, wic von Meerbach otworzy
do koca przepustnice. Motyl zacz nabiera wysokoci,
lecz paski wierzchoek Lonsonyo lea niemal dziesi
tysicy
stp nad poziomem morza, sigajc maksymalnego puapu
maszyny. Pocztkowo aeroplan wznosi si szybko, lecz
w miar nabierania wysokoci prdko saba. Maszyna
staa
si tak ociaa, e przelecieli nie wicej ni pidziesit
stp nad wierzchokiem.
Krowy Lusimy pasy si na zielonych kach wysokiego
paskowyu. Za nimi Leon dostrzeg chatki i zagrody byda na
terenie manyatty. Da znak Ottonowi, by skrci w stron
wioski. Na widok nadlatujcego samolotu kozy, kury i nadzy

pastuszkowie rozbiegli si w popochu. Bez trudu odrni

chat Lusimy od innych bya najwiksza i najbardziej
okazaa, pooona najbliej rozoystych gazi drzewa
narad. Spostrzeg Lusim dopiero wtedy, gdy znaleli si tu
nad ni. Nagle ukazaa si w niskich drzwiach i spojrzaa na
niego. Miaa na sobie jedynie skp czerwon przepask
biodrow oraz barwne bransolety i naszyjniki na kostkach,
nadgarstkach i szyi. Spojrzaa na Motyla z wyrazem
komicznego zdumienia na twarzy.
Lusimo! wrzasn, zdzierajc z gowy pilotk i
oku
lary. Lusimo Mamo! To ja! M'bogo, twj syn!
Zamacha
rkami jak oszalay i wtedy go rozpoznaa. Byli tak blisko,
304

e spostrzeg, jak jej twarz si rozpogadza. Pomachaa mu.

Chwil pniej przelecieli nad wiosk i obniyli puap nad
zboczem gry.
Graf Otto ponownie zamacha skrzydami aeroplanu i da
znak, proszc Leona, aby wskaza kurs na najbliszy obz
myliwski. Poniewa znajdowali si po przeciwnej stronie
gry Lonsonyo, Leon kaza mu okry masyw z prawej
strony, i polecieli nad rozcigajc si w dole rwnin.
Nigdy nie oglda tej okolicy. Wczeniej zawsze wchodzi na
gr od poudniowej strony.
ciana bya urwista i niezdobyta niczym zewntrzne mury
redniowiecznej twierdzy, pokryta mozaik rnobarwnych
porostw. Nagle cakiem nieoczekiwanie przed Motylem
wyrosa skalna szczelina, pionowy komin rozdzierajcy
wierzchoek a po strome rumowisko u podna. Ponad
krawdzi urwiska, na wierzchoku komina dostrzegli jasn
kaskad strumie, ktry odprowadza wod z deszczw
padajcych na wysokim paskowyu. Woda opadaa falist
mokr kurtyn na skaln cian pokryt ciemnym mchem.
Kiedy mijali wodospad, wiatr skropi ich twarze wilgotn
bryz, ktra pokrya mgiek szka okularw, ochadzajc
policzki niczym patki niegu.
Woda opadaa z wysoka do jeziora lecego u stp
urwiska. Promienie soca nie docieray do tego mrocznego i
tajemniczego parowu odkrytego przez cie, ktry
powodowa, e woda wydawaa si czarna jak atrament.
Jezioro miao tak idealnie okrgy ksztat, e rwnie dobrze

mogo zosta zbudowane przez architektw staroytnego

Egiptu lub Rzymu. Sycili wzrok wspaniaym widokiem
jedynie kilka krtkich sekund. Skalny komin znalaz si tu za
nimi, zasaniajc nieodwoalnie, jak zamykane masywne
drzwi katedry, widok wodospadu.
Kiedy wyonili si z cienia rzucanego przez gr, soce
zaczo przybiera czerwon barw, gdy jego promienie
przechodziy przez zason kurzu i dymu wiszcych nisko nad
horyzontem. Leon spojrza na zalan czerwonawym wiatem
305

rwnin, szukajc myliwskiego obozowiska. W kocu,

daleko przed sob, dostrzeg przypominajcy kiebas
srebrzysty ksztat powietrznego rkawa powiewajcego na
maszcie obok pasa. Da znak von Meerbachowi, by
skierowa maszyn w tamt stron. Wkrtce ich oczom
ukazay si pcienne namioty i strzechy domw obozowiska,
ktremu Leon nada nazw obozu Percy'ego". Tu za nim
staa samotny pagrek. Mia nie wicej ni kilkaset stp
wysokoci, lecz by widoczny z odlegoci wielu mil.
Graf Otto okry obozowisko, aby sprawdzi kierunek
wiatru i pooenie ldowiska. Kiedy zataczali krg, Leon
spojrza pod skrzydo w ciemn, nieprzeniknion gstwin
zaroli cignc si przez wiele mil. Pord krzakw
zauway grupk ciemnych ksztatw. Po rozmiarach
rozpozna, e to bawoy trzy stare samce. Tylko jedno
byo pewne te stare samotniki s agresywne i bardzo
niebezpieczne. Kiedy uniosy by, spogldajc zowrogo na
samolot, Leon szybko je oceni, mruczc pod nosem:
Nie ma wrd nich ani jednej piknej gowy.
Wszystkie
nosz jannuk. Byo to pogardliwe okrelenie
nawizujce
do ydowskiej czapeczki modlitewnej, ktrym starzy myliwi
nazywali rogi bawou tak stare i zniszczone, e pozostaa po
nich jedynie rogowa mycka na czubku ba.
Von Meerbach posadzi Motyla i zatrzyma maszyn na
kocu pasa. Ujrzeli obok kurzu zbliajcy si ku nim od

strony obozowiska. Po chwili dostrzegli samochd

podskakujcy na wybojach z Henniem du Randem za
kierownic oraz Manyoro i Loikotem na skrzyni.
Wybacz, szefie! powita go Hennie, kiedy Leon scho
dzi po drabince z kokpitu. Oczekiwalimy was
dopiero za
kilka tygodni. Zaskoczye nas. By wyranie
zmieszany.
Jestem rwnie zaskoczony jak ty. Graf yje wedug
wasnego kalendarza. Czy w obozie jest jedzenie i
alkohol?
Ja. Hennie skin gow. Max przywiz spory
zapas z Tandali.
306
Macie ciep wod na kpiel? ka gotowe? Papier
toaletowy w latrynie?
Zaraz si tym zajmiemy obieca Hennie.
W takim razie wszystko bdzie dobrze. Zawoaniem rodu
grafa jest durabo". Przetrwam. Dzisiejszego wieczoru
wy
stawimy go na prb powiedzia Leon i odwrci si
do
von Meerbacha, ktry zacz schodzi po drabince.
Jestem
rad, mogc zakomunikowa, e wszystko jest gotowe na
pana
przybycie skama niefrasobliwie i poprowadzi goci

w kie
runku ich kwatery.
Hennie i jego kucharz dokonali istnego cudu improwizacji,
przyrzdzajc cakiem znony posiek z prowiantu, ktry Max
przywiz z Tandali. Leon czeka na goci w kantynie. Kiedy
Ewa wesza do namiotu, otworzy usta na jej widok. Po raz
pierwszy widzia pikn kobiet w spdnico-spodniach. Ta
miaa, awangardowa moda nie dotara jeszcze do kolonii
brytyjskich. Chocia materia zasania nogi i biodra,
Courtney potrafi sobie wyobrazi, co si kryje pod
eleganck tkanin. Oderwa oczy od Ewy dopiero wwczas,
gdy za jej plecami stan graf Otto.
Hennie ochodzi kilka skrzynek lagera Meerbach Eisbock,
okadajc je pciennymi bukakami z wod. Piwo to
zdobyo mnstwo zotych medali na dorocznym
monachijskim Oktober Bierfest. Graf okaza si najwikszym
koneserem wasnego trunku, wypi niemal p galonu piwa,
by zaostrzy sobie apetyt przed obiadem.
Kiedy w kocu usiad u szczytu stou, zastpi lager
burgundem, szlachetnym Romanee Conti rocznik 1896, ktry
osobicie wybra ze swoich piwnic w Wieskirche. Trunek
doskonale pasowa do przystawki, na ktr skada si
pasztet z wtrbek gerenuka, i dania gwnego plastrw
piersi dzikiej kaczki podanych zfoie gras. Von Meerbach
zakoczy
posiek
kilkoma
szklanicami
pidziesicioletniego porto i hawaskim cygarem

Montecristo.
307

Z przyjemnoci zacign si cygarem, wzdychajc z

zadowoleniem. Rozoy si na krzele, popuszczajc pasa.
Courtney, widziae te bawoy, nad ktrymi przelatywali
my podczas podchodzenia do ldowania, jal
Tak.
Byy w gstych zarolach, neinl
Tak, w prawdziwej gstwinie. aden nie jest jednak wart
pocisku.
Czy s grone?
Bardzo. Szczeglnie gdy s ranne przytakn Le
on. Ale...
Graf przerwa mu niecierpliwym machniciem doni.
Courtney, musisz wiedzie, e nie lubi tego sowa.

Nagle jego nastrj uleg cakowitej zmianie. Zwykle

oznacza
ono, e kto szuka wymwki, by okaza nieposuszestwo.
Na jego twarzy pojawi si grymas niezadowolenia, a biaa
blizna po pojedynku przybraa row barw.
Leon nie wiedzia jeszcze, e to zy znak.
Chciaem jedynie powiedzie... cign, nie zwaajc
na wiszc w powietrzu burz.
Nie obchodzi mnie, co chciae powiedzie, Courtney.
Masz sucha tego, co ja mwi.
Leon zapon rumiecem, syszc reprymend, lecz
dostrzeg, e siedzca z boku Ewa wyda wargi i prawie
niedostrzegalnie potrzsna gow. Wzi gboki oddech i z

trudem posucha jej ostrzeenia.

Chce pan na nie zapolowa?
Widzisz, Courtney, nie jeste taki Dummkopf* na jakiego
wygldasz! rozemia si, nagle odzyskujc dawny hu
mor. Tak, chciabym na nie zapolowa. Chciabym da
ci
okazj dowiedzenia, jak bardzo s grone, jal
Nie zabraem sztucera z Tandali.
Nie bdziesz go potrzebowa. Strzela bd ja.
Niem. dure, bazen.

308

Mam panu towarzyszy nieuzbrojony?

Czyby sos ci zaszkodzi, Courtney? Jeli tak, moesz
jutro zosta w ku. W dowolnym miejscu, ktre uznasz
za
najcieplejsze i najbezpieczniejsze.
Bd u pana boku, gdy wyruszy pan na owy.
Jestem rad, e si rozumiemy. To upraszcza spraw, nie
sdzisz? Zacign si cygarem, a koniuszek rozjarzy
si
czerwono, a nastpnie wypuci idealne kko dymu w
kierunku
twarzy Leona. Ten przesun palcem przez rodek oboku,
zanim
dym dotar do niego.
Eva zrcznie przyczya si do rozmowy, aby ostudzi

emocje.
Ottonie, co to za pikna gra, nad ktr przelecielimy
tego popoudnia?
Opowiedz nam o niej, Courtney poleci graf.
To Lonsonyo, wita gra Masajw. Mieszka tam jeden
z najwikszych duchowych przywdcw tego ludu. Ta
kobieta
jest jasnowidzem, potrafi ze zdumiewajc dokadnoci
prze
powiada przyszo odpowiedzia, nie patrzc na
Ew.
Och! Ottonie! wykrzykna. To pewnie ta, ktra
wysza nam na spotkanie z najwikszej chaty. Jak ma na
imi?
Jak si nazywa ta prorokini?
Bawi ci te magiczne brednie, guptasie? spyta
z pobaaniem von Meerbach.
Wiesz, e lubi, gdy przepowiadaj mi przyszo
Umiechna si zalotnie, powodujc, e jego gniew
przemi
n. Pamitasz t Cygank w Pradze? Powiedziaa, e
moje
serce naley do silnego, czuego mczyzny, ktry zawsze
bdzie mnie kocha. To jeste ty!
Oczywicie, a kt by inny?
Ottonie, jak ma na imi ta wrbitka?
Von Meerbach spojrza na Leona, unoszc rude brwi.

 Lusima. Leon nauczy si ju, jak prowadzi t gr

pen zawoalowanych pyta i odpowiedzi.
Dobrze j znasz? spyta graf Otto.
309

Leon zamia si cicho.

Adoptowaa mnie, wic znamy si cakiem dobrze.
Dobre sobie! Jeli ci adoptowaa, nie jest zbyt mdra,
cho... Rozoy donie w gecie kapitulacji, widzc
spoj
rzenie Ewy. Widz, e nie bd mia spokoju, dopki
nie
speni twojego kaprysu. W porzdku, zaprowadz ci do
tej
staruchy na grze, aby postawia wrb.
Ogromnie ci dzikuj, Ottonie odpowiedziaa, gasz
czc grzbiet jego doni. Leon poczu gorycz zazdroci.
Sam
widzisz, e Cyganka w Pradze miaa racj. Jeste dla
mnie taki
dobry. Kiedy mnie tam zabierzesz? Moe po upolowaniu
tych
bawow?
Zobaczymy odrzek von Meerbach asekuracyjnie
i zmieni temat. Courtney, bd gotw o wicie. Stado
byo
w odlegoci zaledwie kilku mil od obozu. Chciabym tam
dotrze, zanim soce stanie wysoko na niebie.
Pogrony w ciszy wiat zamar w oczekiwaniu na soce,
a powietrze nadal przenika nocny chd, gdy graf Otto
zatrzyma samochd przed zarolami za pasem startowym,

gdzie Manyoro i Loikot kucali nad kopccym maym

ogniskiem z suchych gazek, ogrzewajc donie nad
jzykami ognia. Zasypali pomienie piaskiem i wstali, gdy z
ciemnoci wyoni si Leon.
Macie mi co do powiedzenia?
Po zachodzie ksiyca przyszy do wodopoju w pobliu
obozu. Kiedy dzi rano znalelimy lady, odkrylimy
ciek,
ktr poday do wody. S niedaleko, w zarolach.
Niedawno
syszelimy, jak si poruszaj odpar Manyoro. S
stare
i bardzo brzydkie. Czy Kichwa Muzuru naprawd chce za
strzeli jednego z nich? Masajowie nazwali von
Meerbacha
Ognist Gow" z powodu barwy wosw i
nieustraszonego
charakteru, ktry bardzo podziwiali.
Upar si, nie zdoaem go od tego odwie wyjani
Leon.
310

Manyoro wzruszy z rezygnacj ramionami.

Jak bunduki wemiesz, M'bogo? Twoja wielka strzelba
zostaa w Tandali.
Pjd dzi bez bunduki. To bez znaczenia, Kichwa Muzuru jest wietnym strzelcem.
Manyoro spojrza na niego nieufnie.
A co, jeli kto co spartaczy, M'bogo? Przewrci si
0 dzban piwa? Co wtedy?
Wtedy rbn tym bawou w oko, Manyoro odpar
Leon, podnoszc gruby kij, ktry wycign spod
samochodu.
To nie jest bro. Nie mona si tym nawet dobrze po
drapa. We to. Manyoro sign po jedn ze swoich
dzid
1 poda Leonowi, kierujc ostrze do tyu. To
prawdziwa bro.
Dzida miaa pikny grot dugoci trzech stp, zaostrzony z
obu stron. Leon sprawdzi ostro wczni na przedramieniu.
Metal zgoli wosy tak idealnie i gadko jak brzytwa.
Dzikuj, bracie, cho mam nadziej, e nie bd
musia
jej uy. Nie zapomnij wzi swojej, Manyoro, lecz bd
gotw
ucieka, jeli Kichwa Muzuru spuduje!
Leon opuci ich i wrci do samochodu myliwskiego.
Graf Otto wyciga wanie sztucer ze skrzanego futerau.
Court-neyowi nieco ulyo na widok dwulufowego sztucera

duego kalibru, pewnie 10,75 milimetra, o sile raenia a

nadto wystarczajcej do pooenia trupem bawou.
Jeste gotw si zabawi, Courtney? spyta von Meerbach, gdy Leon podszed do niego. Niemiec zsun na ty
gowy
myliwski kapelusz z lodenu, w kciku ust trzyma
niezapalone
cygaro. Wsuwa naboje w stalowym paszczu do
otwartego
magazynka.
Tak, cho mam nadziej, e nie planuje pan zbyt wiele
tej zabawy.
Widz, e si przygotowae. Umiechn si na widok
dzidy, ktr Leon trzyma w rku. Chcesz tym polowa
na
krliki czy bawoy?
To skuteczna bro, jeli trafi si ni we waciwe
miejsce.
311
Suchaj, Courtney, co ci obiecam. Jeli zabijesz tym
bawou, naucz ci pilotowa aeroplan.
Paska wspaniaomylno jest bezgraniczna. Leon
skoni si nieznacznie. Byby pan askaw poprosi
Fraulein
von Wellberg, aby do naszego powrotu pozostaa w samo
chodzie? Te zwierzta s nieprzewidywalne. Kiedy
padnie

pierwszy strza, wszystko si moe zdarzy.

Von Meerbach wyj cygaro z ust i powiedzia do Ewy:
Bdziesz dzisiaj grzeczn dziewczynk, meine Schatze,
i zrobisz to, o co prosi nasz mody przyjaciel?
Czy kiedy byam niegrzeczn dziewczynk, Ottonie?
spytaa, lecz jej spojrzenie zadawao kam sodkiej
odpowiedzi.
Wsun cygaro do ust i poda jej srebrne pudeeczko z
zapakami. Zapalia jedn i przyoya do koniuszka cygara.
Wydmuchujc dym, graf Otto obserwowa oczy Leona.
Anglik wiedzia, e to dla niego zorganizowa ten may pokaz
wadzy i ulegoci. Mczyni nie s a tak mao
spostrzegawczy Niemiec musia wyczu napicie wiszce
w powietrzu i zaznaczy swoje panowanie nad Ew.
Uwaaj na siebie, Ottonie powiedziaa delikatnie,
prbujc rozadowa atmosfer. Nie wiem, co bym bez
ciebie zrobia.
Leon by ciekaw, czy stara si go ochroni przed
zazdrosnym gniewem grafa.
Martw si o bawou, nie o mnie zachichota von
Meerbach, opierajc sztucer na ramieniu i idc za Masajami
w zarola. Leon ruszy za nim. Szli naprzd w milczeniu.
W gstych krzakach bawoy si rozproszyy, aby znale
pokarm. Ich lady biegy to w jedn, to w drug stron.
Podanie jednym tropem mogo by mylce, wic poruszali
si wolno, co kilka krokw sprawdzajc okolic. Po
niecaych stu krokach usyszeli trzask amanych gazek, po

ktrym rozlego si ciche parsknicie. Manyoro podnis

do, dajc znak, aby stanli i zachowali cisz. Milczenie
trwao minut, ktra wydawaa si nie mie koca. Kolejny
szelest lici. Co cikiego
312

przedzierao si ku nim przez zarola. Leon dotkn ramienia

von Meerbacha. Graf zdj sztucer z ramienia, trzymajc go
na wysokoci klatki piersiowej.
Nagle ciana zaroli przed nimi rozstpia si i w otworze
ukaza si eb oraz kb bawou. Byo to pokryte bliznami,
wyniszczone, stare zwierz. Jeden rg by odamany, tworzc
postrzpiony kikut, a drugi niemal starty od cigego
ostrzenia o pnie drzew i gniazda termitw. Mizerny kark
pokryway yse placki. Jedno oko zaszo bielmem,
cakowicie niewidome wskutek oftalmii przenoszonej przez
muchy. W pierwszej chwili byk ich nie zauway. Sta,
przeuwajc traw. Z kcikw pyska zwisay dba i strugi
liny. Potrzsn bem, aby odpdzi mae czarne muszki,
ktre obsiady powiek niewidz-cego oka i piy t rop,
spywajc kropelkami po pysku.
Nieszczsny stary dra, pomyla Leon. Kula w eb byaby
dla niego prawdziwym wybawieniem. Dotkn ramienia
Niemca.
Prosz strzela szepn, przygotowujc si na huk
wystrzau. Nie mg si jednak przygotowa na to, co miao
za chwil nastpi.
Otto odwrci gow i rykn dziko:
Ruszaj! Poka, jaki potrafisz by niebezpieczny!
Mwic to, strzeli ponad gow zwierzcia. Byk cofn si
gwatownie i odwrci eb w ich stron. Przez chwil patrzy
na nich jednym zdrowym okiem, a nastpnie parskn z prze
raenia i rzuci si do ucieczki. Zacz gna galopem w

stron
palisady zaroli. Zanim znikn, von Meerbach strzeli po
nownie.
Leon spostrzeg oboczek dymu unoszcy si z grzbietu
zwierzcia, na lewo od skatego krgosupa rysujcego si
pod pokryt bliznami szar skr. Patrzy na uciekajcego
byka, nie mogc uwierzy wasnym oczom.
Zrani go pan celowo! rzuci oskarycielsko.
Oczywicie! Powiedziae, e zwierz musi by ranne,
aby bya dobra zabawa. Teraz jest. Mam zamiar poechta
dwa
313

pozostae! Zanim Leon zdy oprzytomnie, graf wyda

kolejny dziki okrzyk wojenny i ruszy w pogo za rannym
zwierzciem. Dwaj Masajowie byli rwnie zdumieni jak
Leon. Stali skonsternowani, patrzc za Niemcem.
Oszala! stwierdzi Loikot, nie kryjc podziwu.
Tak przytakn Leon. Oszala. Posuchajcie go.
W zarolach przed nimi podniosa si wrzawa. Usyszeli
tupot
kopyt, trzask amanych gazi, gniewne i ostrzegawcze
parskania, huk wystrzaw, odgos ciaa i koci rozrywanych
cikimi pociskami. Leon zda sobie spraw, e von
Meerbach postrzeli wszystkie trzy, lecz nie zabi adnego.
Odwrci si do Masajw.
Nic tu po was. Kichwa Muzuru rozbi dzban piwa na sto
kawakw. Wracajcie do samochodu poleci.
Zaopiekujcie
si memsahib.
To wielka gupota, M'bogo. Albo pjdziemy razem, albo
nie ruszymy si wcale.
Usyszeli kolejny wystrza i miertelny ryk bawou.
Przynajmniej jednego mamy z gowy, pomyla Leon.
Pozostay jeszcze dwa. Nie byo czasu ani miejsca na
dyskusje.
W takim razie za mn! prychn. Ruszyli biegiem
przed siebie. Graf sta na krawdzi maej polany wrd
zaroli.
U jego stp leao cielsko zabitego bawou. Tylne apy

samca
nadal konwulsyjnie wierzgay w przedmiertnych
drgawkach.
Zwierz musiao si na niego rzuci, gdy wyszed z
gstwiny.
Pooy je strzaem w mzg.
Mylie si, Courtney. Wcale nie s takie niebezpiecz
ne zauway chodno, wsuwajc do komory kolejne
naboje.
Ile pan rani? warkn.
Dwa. Nie martw si. Masz jeszcze szans. Moe naucz
ci pilotau.
Ponad wszelk wtpliwo dowid pan swojej odwagi.
Prosz odda mi sztucer i pozwoli dokoczy robot.
Nigdy nie posyam chopca, by wykona robot m
czyzny, Courtney. Oprcz tego masz znakomit dzid. Na
co
ci sztucer?
314
Przez pana kto moe zgin.
By moe, lecz nie bd to ja. Po tych sowach ruszy
ku cianie zaroli po przeciwnej stronie polany. Jeden
uciek
w tamt stron. Wycign drania za ogon.
Prba powstrzymania go bya daremna. Leon z zapartym
tchem obserwowa, jak von Meerbach dochodzi do
przeciwlegego koca polany.

Ranny baw czeka na niego za pierwsz zason lici.

Pozwoli mu podej bliej, a nastpnie natar z odlegoci
piciu jardw. ciana zaroli eksplodowaa pod wpywem
uderzenia. Graf Otto w jednej chwili przyoy sztucer do
ramienia i wypali z takiej odlegoci, e lufa omal dotykaa
wilgotnych nozdrzy zwierzcia. Kolejny idealny strza prosto
w mzg. Przednie nogi bawou si ugiy, lecz sia rozpdu
bya tak dua, e dosign! ng swojego oprawcy niczym
czarna lawina. Otto run w ty, wypuszczaj sztucer i
padajc na plecy. Leon usysza wist powietrza
wyciskanego z puc. Niemiec usiad obolay, oddychajc
chrapliwie, kiedy Leon rzuci si mu na pomoc.
By na rodku polany, kiedy zza plecw usysza
ostrzegawczy krzyk Manyoro:
Po lewej, M'bogo. Nadbiega trzeci.
Spojrza w lewo i ujrza przed sob trzeciego rannego
bawou. Byk opuci eb, by rozpru go jednym z rogw.
Leon dostrzeg zaropiae, niewidzce oko. Byo to pierwsze
zwierz, do ktrego wypali graf Otto. Odwrci si ku
niemu i zebra w sobie. Sta na palcach w pozycji doskonaej
rwnowagi, czekajc na odpowiedni chwil. Kiedy zwierz
si zbliyo, uskoczy w bok. Byk straci go z pola widzenia,
wciekle dgajc powietrze w miejscu, gdzie znajdowa si
przed chwil. Gdyby rg nie by uamany i krtki,
przypuszczalnie rozpruby mu brzuch. Chocia Leon wykona
zrczny unik, postrzpiony czubek lekko zahaczy o koszul.
Wygi grzbiet, czujc, jak ociera si o niego masywne

cielsko i ochlapuje mu spodnie krwi.

Naprzd, toro\ zawoa von Meerbach. Dwign
si
315

na nogi, miejc si chrapliwie. Naprzd, toreadorze!

Sign po sztucer, zanoszc si wiszczcym miechem.

Zastrzel go! wrzasn Leon, gdy baw gwatownie

si zatrzyma si, zapierajc przednimi nogami.
Nein! Chc zobaczy, jak wadasz t ma dzid!
Opuci sztucer luf do ziemi. Chcesz si nauczy
lata?
W takim razie bdziesz musia uy dzidy!
Pierwsza kula von Meerbacha zmiadya tyln nog
bawou na wysokoci biodra, wic zwierz potrzebowao
czasu, by wyhamowa po nieudanym ataku. Samiec odwrci
si niezdarnie i ponownie spojrza na Leona zdrowym okiem.
Skoczy do przodu, pdzc na niego penym galopem.
Pierwszy atak czego nauczy Leona. Chwyci dzid na
sposb Masajw, tak by dugie ostrze tworzyo przeduenie
ramienia niczym floret. Pozwoli, aby zwierz podbiego
bliej. Kiedy byo tu przy nim, gwatownie uskoczy z linii
ataku, chronic si w martwym polu. Wielki czarny tuw
otar si o jego nogi, kiedy pochyli si nad barkami bawou,
kierujc grot dzidy we wgbienie midzy opatkami
zwierzcia. Nie prbowa go dgn. Pozwoli, aby baw
sam si nadzia na wczni. By zdumiony atwoci, z jak

grot przeszy skr. Ledwie poczu szarpnicie, gdy trzy

stopo we ostrze zatopio si w falujcym czarnym cielsku.
Wypuci drzewce, pozwalajc, aby zwierz odbiego wraz z
dzid, koyszc i rzucajc gow z boku na bok, rozpaczliwie
prbujc pozby si wczni. Leon zauway, e gwatowne
ruchy powoduj, i ta pogra si jeszcze bardziej w ciele
zwierzcia, przeszywajc serce i puca.
Byk stan ponownie na kocu polany. Nadal koysa bem,
prbujc dostrzec przeladowc. Zamar nieruchomo. W
kocu go dostrzeg i obrci si, lecz tym razem jego ruchy
byo powolne i niepewne. Potyka si, lecz nie przestawa
biec. Zanim do niego dotar, otworzy pysk i wyda dugi
niski ryk. Z pyska trysna krew pochodzca z przebitych
puc. Zwierz runo na kolana i przewrcio si na bok.
Ole! zakrzykn graf Otto, lecz tym razem w jego
316

gosie nie byo szyderstwa. Kiedy Leon podnis gow,

dostrzeg szacunek w jego oczach.
Manyoro podszed wolno do lecego bawou. Stan nad
nim i obiema rkami uchwyci drzewce assegai sterczce
midzy opatkami zwierzcia. Wyprostowa tuw, przechyli
si do tyu i wycign z rany zakrwawione ostrze.
Chwaa ci! Jestem dumny z tego, e jeste moim bratem
rzek do Leona.
Kiedy wrcili do obozu, graf zamieni niadanie w
pochwa swojego mstwa. Usiad u szczytu stou i zacz
poera szynk z jajkami, popijajc to wszystko kaw hojnie
zakrapian koniakiem. Jednoczenie zabawia Ew
przesadzonym opisem polowania. Na kocu dugiej relacji
krtko wspomnia o Leonie.
Kiedy pozostao tylko jedno zwierz lepe na jedno
oko,
pozwoliem Courtneyowi je ubi. Oczywicie, baw by tak
powanie ranny, e nie stanowio to adnego problemu, cho
musz przyzna, e pooy tego samca w sposb godny wo
jownika.
W tym momencie jego uwag odwrcio nage zamieszanie
w pobliu namiotu. Hennie du Rand wsiada z garbarzami na
skrzyni samochodu. Wszyscy byli uzbrojeni w topory i noe
rzenickie.
Co robi ci ludzie, Courtney?
Zamierzaj przywie do obozu gowy paskich ba

wow.
Po co? Przecie mwi pan, e s bezwartociowe, a ich
miso jest tak stare i ykowate, e nie nadaje si do
jedzenia.
Po uwdzeniu i wysuszeniu tragarze i robotnicy zjedz
je z przyjemnoci. W tym kraju ceni si miso.
Von Meerbach otar usta serwetk i wsta.
Pojad z nimi, aby popatrzy.
Bya to kolejna z typowych nieoczekiwanych decyzji von
Meerbacha, lecz mimo to zaskoczya Leona.
317
Bd panu towarzyszy.
Nie ma potrzeby, Courtney. Zosta w obozie i dopilnuj,
aby zatankowano Motyla na lot do Nairobi. Pojedzie ze
mn
Fraulein von Wellberg. Siedzenie w obozie j nudzi.
Zrobibym wszystko, co w mojej mocy, aby j zabawi,
gdyby stworzy mi cho cie szansy, pomyla Leon, lecz nie
da tego po sobie pozna.
Jak pan sobie yczy ustpi.
Hennie by oniemielony, e tak znakomici gocie jad jego
starym automobilem, cho od miejsca, w ktrym leaa
padlina, dzieli ich zaledwie kawaek. Gdy usiad za
kierownic, graf Otto rozadowa atmosfer, czstujc go
cygarem. Po kilku pocigniciach Hennie rozluni si na

tyle, e potrafi udzieli sensownych odpowiedzi na pytania

pasaerw, zamiast niezrozumiale bekota.
Syszaem, e jeste Afrykanerem, du Rand,ya?
Nie, prosz pana, jestem Burem.
To jest jaka rnica?
Ja, dua. W yach Afrykanerw pynie brytyjska krew.
Moja krew jest czysta. Pochodz z wybranego Volk.
Mam wraenie, e nie przepadasz za Anglikami.
Lubi niektrych, na przykad mojego szefa, Leona Courtneya. To dobry Sout Piel.
Sout Piel? A kt to taki?
Hennie spojrza na Ew.
To nie temat na rozmow przy kobietach, niestosowna
mowa dla uszu modej damy.
Nie martw si, Fraulein von Wellberg nie zna angiel
skiego. Powiedz mi, co to znaczy.
Sony penis".
Graf Otto zacz si umiecha, oczekujc dobrego artu.
Sony fiut? Moesz to wyjani?
Ci ludzie stoj jedn nog w Londynie, a drug w Kap318

sztadzie, co powoduje, e sabizna moczy si w Atlantyku

odpar Hennie. Von Meerbach zamia si jowialnie.
Sout Piel! Ja! A to dobre! Kiedy przesta
chichota,
wrci do poprzedniego tematu. A zatem nie lubisz Brytyj
czykw? Walczye z nimi podczas ostatniej wojny?
Hennie pomyla chwil nad odpowiedzi, ostronie
kierujc starym automobilem po wyboistej drodze.
Wojna si skoczya rzek w kocu bezbarwnym,
wymijajcym tonem.
Ja, to bya za wojna. Brytyjczycy spalili wasze farmy,
wybili bydo. Bur nie odpowiedzia, lecz jego oczy
przygas
y. Umiecili wasze kobiety i dzieci w obozach. Wielu
ludzi
umaro.
Ja, to prawda wyszepta du Rand. Wielu umaro.
Teraz ziemia ley odogiem, dzieci nie maj co je,
a twj Volk zamieni si w brytyjskich niewolnikw, neinl
Czy
wanie dlatego wyjechae? Aby uciec przed
wspomnieniami?
Do oczu Henniego napyny zy. Otar je pokrytym
odciskami kciukiem.
W jakim oddziale suye?
Bur po raz pierwszy spojrza mu w oczy.
Czy wspominaem, e suyem w jakim oddziale?

 Pozwl, e odgadn poprosi graf Otto. Suye

pod Smutsem?
Hennie potrzsn gow z gorycz.
Jannie Smuts zdradzi swj lud. On i Louis Botha przeszli
na stron Anglikw. Sprzedali Brytyjczykom nasze
pierwordztwo.
No tak! wykrzykn graf Otto, jak czowiek, ktry
zna odpowied. Nienawidzisz Smutsa i Bothy! W
takim
razie wiem, pod kim suye. Twoim dowdc musia
by
Koos de la Rey! zawoa, nie czekajc na odpowied.

Powiedz mi, du Rand, jakim czowiekiem by genera

Jacobus
Herculaas de la Rey? Syszaem, e to wspaniay
dowdca,
319

lepszy onierz ni Louis Botha i Jannie Smuts razem wzici.

Prawda to?
To niezwyky czowiek odpar Hennie, patrzc przed
siebie. By dla nas jak bg.
Czy gdyby wybucha kolejna wojna, poszedby za de
la Reyem, Hennie?
Poszedbym za nim do bram piekie.
A inni z twojego oddziau?
Oni rwnie, poszlibymy wszyscy.
Chciaby spotka ponownie de la Reya? Ucisn mu
do?
To niemoliwe wymamrota Hennie.
U mnie wszystko jest moliwe. Mog sprawi, e wszyst
ko stanie si moliwe. Nie mw nikomu. Nawet temu Sout
Piel, swojemu szefowi, ktrego tak lubisz. Niech to
zostanie
midzy nami. Pewnego dnia zabior ci do generaa de le
Reya.
Ewa zacza si niecierpliwie wierci. Byo jej
niewygodnie, a rozmowa prowadzona w jzyku, ktrego nie
rozumiaa, szybko j znudzia. Graf Otto wiedzia, e zna
jedynie niemiecki i francuski.
Leon zatankowa Motyla, korzystajc z jednej z pidziesiciogalonowych beczek przywiezionych potnym meerbachem z Nairobi przez Gustawa. Kiedy zajmowa si
samolotem, posa Manyoro i Loikota na wierzchoek gry

wznoszcej si nad obozowiskiem, aby nawizali kontakt z

innymi Masajami i przynieli mu nowiny. Raz lub dwa
podnis gow, wsuchujc si w przenikliwe gosy
dolatujce z oddali, nawoujce midzy wzgrzami.
Chungadi posugiwali si sownymi skrtami, wic mg
rozrni kilka dwikw, lecz nie sposb byo odgadn
sensu tej dziwacznej rozmowy.
Kiedy skoczy napenianie ostatniego z czterech
zbiornikw Motyla i my rce w miednicy przed namiotem,
dwaj Masajowie zeszli ze wzgrza. Podeszli do niego i
zaczli opowiada o rzeczach, ktre mogy go zainteresowa.
320

Masajowie byli zdania, e w nastpn peni ksiyca

zgodnie ze zwyczajem Lusima bdzie przewodniczy
naradzie starszyzny masajskich plemion, ktra zbierze si na
grze Lon-sonyo. Zoy te bia krow w ofierze przodkom.
Od rytuaw tych bya uzaleniona pomylno caego ludu.
Wspominano te o wyprawie wojennej Nandi. Nandi
uprowadzili trzydzieci trzy najlepsze krowy Masajw, lecz
szukajcy pomsty morani dopadli ich nad brzegiem rzeki
Tishimi. Odzyskali skradzione bydo i wrzucili ciaa zodziei
do wody, by krokodyle poary dowody przestpstwa.
Obecnie komisarz okrgu prowadzi dochodzenie w
Narosura, lecz wygldao na to, e wszyscy okoliczni
mieszkacy cierpi na amnezj. Nikt nie wiedzia o
skradzionym bydle i zaginionych wojownikach Nandi.
Mwiono rwnie o lwach, ktre zeszy na rwniny
Wielkiego Rowu Wschodniego od strony Keekorok. Byy to
cztery mode samce. Dostay nauczk od potnego
dominujcego samca. Starszy nie tolerowa konkurencji, nie
zamierza dzieli si z nimi haremem. Dwie noce temu mode
lwy zabiy sze jawek w manyatcie lecej na zachd od
gry Lonsonyo. Wezwano morani, aby przybyli do wioski
zwanej Sondjo. Trzeba byo si zaj tymi czterema
zabjcami byda, udzieli im krtkiej lekcji dobrych manier.
Leon by rad z tych wiadomoci. Graf Otto wyrazi ochot
zobaczenia rytualnego polowania, by to wic bardzo
sprzyjajcy zbieg okolicznoci. Natychmiast wysa Manyoro
do ma-nyatty Sondjo, w ktrej przebywali owcy lww, z

darem stu szylingw dla naczelnika wioski i prob, aby

pozwoli wazungu przypatrywa si polowaniu. Kiedy jego
klient wysiad z samochodu, Leon pospieszy, aby przekaza
mu dobr wiadomo.
Szybko, Ewo! zawoa podekscytowany von Meerbach. Musimy przebra si w strj do jazdy i wyruszy
bez zwoki. Nie chc przegapi takiego przedstawienia.
Ruszyli galopem i pokonali niemal dwadziecia mil, zanim
zaszo soce i byo zbyt ciemno, aby widzie drog.
Zatrzymali
321

si i zsiedli z koni. Zjedli zimny obiad i twardo zasnli.

Kiedy obudzili si nastpnego ranka, soce ju wiecio.
Przed poudniem, gdy zbliyli si do wioski Sondjo,
dolecia ich dwik bbnw i piewy. Manyoro wyszed z
wioski i przykucn przy drodze, czekajc na ich przybycie.
Wsta i podszed do koni.
Wszystko przygotowane, M'bogo. Naczelnik manyatty
zgodzi si odwlec owy do waszego przybycia. Musimy si
spieszy. Morani zaczynaj si niecierpliwi. Chc unurza
dzidy we krwi i zyska saw.
Wojownicy Masajw zgromadzili si porodku zagrody dla
byda. Bya to elitarna grupa wybrana przez starszych
najdzielniejsi i najlepsi morani. Pidziesiciu mnych,
modych mczyzn ubranych w czerwone skrzane kilty
ozdobione paciorkami z koci soniowej i muszlami kauri.
Nagie torsy lniy od warstwy tuszczu i czerwonej ochry. Na
gowach mieli misternie zaplecione warkocze. Szczupli i
smukli, twardzi i piknie uminieni, o przystojnych rysach
twarzy i jastrzbich, jasnych, drapienych oczach,
wyraajcych pragnienie jak najszybszego rozpoczcia
oww.
Wszyscy utworzyli pojedynczy szereg, stajc rami przy
ramieniu. Na czele znalaz si starszy morani, dowiadczony
wojownik noszcy u kiltu pi lwich ogonw, po jednym na
kadego Nandi pokonanego w samotnej walce. Na gowie
mia ozdob wykonan z ba czarnego lwa kolejny dowd
mstwa. W pojedynk zabi zwierz swoj assegai. Da

znak, gwidc w rg bawou zawieszony na rzemieniu u

szyi.
Kilkusetosobowy tum starcw, kobiet i dzieci zebra si za
zewntrzn palisad, aby obserwowa taniec. Kobiety
klaskay w donie i zawodziy. Kiedy trzej biali wjechali do
manyatty, bbny zaczy wali w jeszcze bardziej
obkanym, dzikim rytmie. Uderzenia w puste kody drewna
wprawiy morani w sza wojenny, a rozpoczli taniec lwa,
piewajc, skaczc wysoko na sztywnych nogach i ryczc jak
lwy, gdy spadali na ziemi.
322

Pniej, gdy przywdca gono zad w rg, zaczli powoli

opuszcza zagrod, nie przerywajc szyku. Stawiajc rwne
kroki, uformowali dugiego krtego wa suncego w d po
trawiastym zboczu w promieniach soca byskajcych w
stalowych ostrzach assegai. Na ramionach nieli dugie
opite skr tarcze barwy czerni i ochry, ozdobione jednym
okiem o lnicej biaej renicy.
Czemu maj oko na tarczy, Ottonie? spytaa Ewa.
Odpowiedz, Courtney.
Morani twierdz, e oko prowokuje lwa do ataku. Nie
wolno nam pozosta w tyle, gdy to si stanie, a dugo nie
bdziemy musieli czeka.
Jedcy ruszyli za dugim, krtym korowodem wojownikw.
Skd wiedz, gdzie szuka zdobyczy? zapyta graf
Otto.
Wysali tropicieli, aby je znaleli odpar Leon. Lwy
nie odeszy daleko. Zabiy sze krw i nie pjd, dopki
nie
zjedz caego misa.
Manyoro bieg obok konia Leona. Mwi co, wic ten si
pochyli, aby lepiej go sysze. Kiedy si wyprostowa,
poinformowa Niemca:
Manyoro mwi, e zabite krowy le w pytkiej
niecce
za nastpnym wzniesieniem. Wskaza przed siebie.
Jeli
okrymy j z prawej strony, bdziemy mieli wspaniay wi

dok. Zjechali ze cieki i zatoczyli szerokie koo, by wy

przedzi oddzia morani i zaj pozycj, zanim dugi szereg
wojownikw dotrze do krawdzi i zejdzie do niecki.
Manyoro udzieli im dobrej rady. Z urwiska rozciga si
wspaniay widok na trawiast dolin. Martwe krowy leay
na widoku, z brzuchami napczniaymi od gazu. Niektre
zostay czciowo poarte, lecz inne wydaway si
nietknite.
Wojownicy zmienili formacj. Gdy morani dotarli w
wyznaczone miejsce, kady odwrci si w przeciwn stron
ni stojcy przed nim wojownik. Niczym wywiczeni
tancerze rozdzielili si na dwie grupy. Bliniacze szeregi
rozwary si,
323

otaczajc trawiast nieck. Pniej, na przenikliwy wist

gwizdka, zaczli zacienia szeregi. Manewr zosta
wykonany szybko i bezbdnie. Nieck otoczy mur dzid i
tarcz.
Nie widz lww powiedziaa Ewa. Jestecie
pewni,
e nie ucieky?
Zanim zdyli odpowiedzie, ich oczom ukaza si jeden z
modych samcw. Lea, przywierajc brzuchem do ziemi,
jego futro zlewao si idealnie ze spieczon socem traw.
Chocia zwierz byo mode, sprawiao wraenie ogromnego
i smukego. Jego grzywa bya krtka i rzadka, ot, meszek
rudej sierci. Rykn w stron morani, odsaniajc dugie
biae pazury.
Haas czyniony przez pidziesiciu morani zaalarmowa
pozostae bestie. Podniosy si ze swoich kryjwek w niskiej
trawie i przywary do ziemi, obserwujc krg tarcz lepiami
przypominajcymi topazy. Nerwowo uderzay ogonami o
ziemi, prychay i ryczay gwatownie z lku i wciekoci.
Byy mode i nigdy nie widziay czego takiego.
Ponownie rozleg si dwik rogu i morani zaintonowali
pie lwa. Pniej, nie przestajc piewa, ruszyli przed
siebie niczym jeden m, powczc nogami i wybijajc
rytm. Zaczli powoli zacienia ptl wok czterech lww
jak pyton opasujcy zdobycz. Jedno ze zwierzt wykonao
krtki pozorowany atak na cian tarcz. Morani potrzsnli
nimi, woajc:

 Chod! Przybywaj! Czekamy, by ci powita!

Samiec przerwa atak, zatrzymujc si na sztywnych apach.
Spojrza na wojownikw i zawrci, by przyczy si do
braci. Lwy zaczy kry niespokojnie, wydajc grone
pomruki i straszc grzywy, przypuszczajc krtkie ataki na
cian tarcz, by po chwili przerwa i zawrci.
Pierwszy zaatakuje ten o rudej grzywie oceni graf
Otto. Nim skoczy, najwikszy z samcw skoczy do
ataku,
szarujc prosto na tarcze. Najstarszy morani z bem
czarnego
lwa na gowie zad w bawoli rg, a nastpnie wskaza
dzid
mczyzn stojcego naprzeciw pdzcego lwa.
Katchikoi! zawoa jego imi.
324

Wojownik, ktrego wybrano, skoczy wysoko, uradowany z

zaszczytu, a nastpnie opuci szereg i ruszy na spotkanie
lwa dugimi, koyszcymi si krokami. Towarzysze
zagrzewali go do walki dzikim, narastajcym zawodzeniem.
Lew ujrza Masaja i skoczy ku niemu, ryczc przy kadym
kroku. Powe cielsko mkno nisko przy ziemi, uderzajc na
boki zakoczonym czarnym pdzlem ogonem. Samiec utkwi
byszczce lepia w Katchikoi.
Kiedy si zbliy, morani zmieni pozycj, zmuszajc lwa,
by zaatakowa z prawej strony, gdy w prawej rce
wojownik trzyma assegai. Pniej przyklkn na jedno
kolano, chowajc si za tarcz i kierujc czubek dzidy w
pier lwa. Zwierz biego wprost na ostr stal. Dugi srebrny
grot znikn nagle, niczym za spraw magii, w powym
cielsku. Katchikoi puci drzewce, pozwalajc, aby metal
zagbi si w piersi zwierzcia. Nie prbowa si
przeciwstawi sile rozpdu ogromnego cielska, lecz potoczy
si w ty, zwinity za wysunit do przodu tarcz. Chocia
assegai przeszyo lwie cielsko, sia i wcieko zwierzcia
nie osaby. Drapa tarcz przednimi apami, prbujc
chwyci j tymi kami. Rycza straszliwie, usiujc
przegry tarcz, ale wysuszona skra bya twarda jak stal,
wic zby nie miay si czego uchwyci.
Prowadzcy polowanie da krtki sygna rogiem i czterej
towarzysze Katchikoi opucili szereg. Skoczyli naprzd, by
po chwili rozdzieli si na dwie grupy. Lew, ktry
skoncentrowa ca uwag na Katchikoi, nie zauway, e

nadchodz, dopki go nie otoczyli. Jak na komend unieli

assegai, zagbiajc dugie ostrza w ciele drapienika.
Zwierz wydao gony jk, ktry dotar do jedcw na
wzniesieniu, a nastpnie zsuno si po tarczy. Lew
wyprostowa si i zamar nieruchomo.
Katchikoi skoczy na rwne nogi, chwyci drzewce
assegai, umieci stop na piersi zabitego zwierzcia i
wycign ostrze. Unis w gr zakrwawion stal,
prowadzc towarzyszy na swoje miejsce w szeregu
wojownikw. Pozostali powitali ich uniesieniem dzid i
okrzykami podziwu. Piercie morani po325

"

nownie ruszy do przodu, zamykajc si nieuchronnie wok

trzech pozostaych zwierzt. W miar zaciskania piercienia
tarcze utworzyy zwarty mur, zachodzc na siebie
krawdziami.
Porodku miotay si jak oszalae trzy lwy, szukajc drogi
ucieczki. Atakoway i cofay si z podwinitymi ogonami. W
kocu jeden zebra si na odwag i przypuci desperacki
atak. Morani, ktry wyszed mu naprzeciw, trafi celnie, lecz
gdy cofn si z lwem na tarczy, pazury uchwyciy si jej
krawdzi i odrzuciy tarcz na bok, odsaniajc gow i nagi
tors wojownika. Kiedy pazury miertelnie ranionego lwa
odsoniy jego pier, zwierz rozwaro paszcz, w ktrej
znikna caa gowa morani. Lew zaciska szczki tak dugo,
a zmiady czaszk wojownika niczym skorup orzecha.
Towarzysze zabitego przygwodzili zwierz do ziemi w
akcie zemsty.
Chwil pniej dwa pozostae zaatakoway pierwszy
szereg wojownikw niczym fale oceanu uderzajce o ska.
Zginy od uderze dzid, rzc i prychajc, rozpaczliwie i
bezskutecznie uderzajc apami, gdy w ich cielska wnikaa

stal.
Bracia obrzezania podnieli z trawy ciao zabitego morani
i uoyli je na tarczy. Nastpnie ponieli je nad gowami do
domu, piewajc pochwaln pie. Kiedy mijali
obserwatorw na szczycie wzgrza, graf Otto wznis
zacinit pi, oddajc salut zabitemu. Morani
odpowiedzieli na pozdrowienie, potrzsajc assegai i
wydajc dziki okrzyk.
Ten czowiek zgin jak mczyzna oznajmi
uroczycie, tonem, ktrego Leon wczeniej nie sysza, i
pogry si w milczeniu. Wszyscy troje byli gboko
poruszeni wznios tragicznoci chwili. To, co dzi
ujrzaem, zmienio moje wyobraenia o polowaniu rzek
po chwili graf. Czy mog si uwaa za prawdziwego
myliwego, jeli nie stanem do walki z tak wspaniaym
zwierzciem jedynie z dzid w doni? Odwrci sie w
siodle i sooirza na Leona. - - To nie
proba, Courtney. To polecenie. Masz mi znale dorosego
lwa o czarnej sierci. Zapoluj na niego pieszo. Bez sztucera.
Bdzie tylko on i ja.

Nastpn noc spdzili w manyatcie Sondjo. Nie spali do

pna, wsuchujc si w aobne bicie bbnw, zawodzenie
kobiet i piewy wojownikw opakujcych polegego
morani.
Ruszyli przed brzaskiem. Kiedy pierwsze promienie soca
owietliy krawd ryftu, wschodnia cz nieba cudnie
rozbysa zotem i szkaratem, olepiajc oczy i ogrzewajc
ciaa tak, e zdjli kurtki i jechali w samych koszulach.
Wschd soca wydawa si stosownym epilogiem
polowania na lwy. Poranne wiato radowao zmysy i
wprawiao ich w pogodny nastrj, ujawniajc pikno
kadego elementu otoczenia i zwracajc uwag na drobiazgi,
ktrych wczeniej nie dostrzegali lazurowe podbrzusze
zimorodka przelatujcego nad ciek, szybujcego
wdzicznie po niebie ora, ma gazel, ktra przyklka pod
brzuchem matki, chciwie cignc wymi, tak e mleko
spywao jej po szyi. Ich przejazd ogromnymi oczami
ledzia owca.
Fraulein von Wellberg ulega nastrojowi chwili. Wskazaa
przed siebie szpicrut i zawoaa radonie:
Och! Ottonie! Widzisz to mae stworzenie sunce po
trawie
jak starzec, ktry zgubi okulary do czytania? Co to takiego?
Chocia zwrcia si do von Meerbacha, Leon mia
poczucie, e dzieli si t chwil wycznie z nim, wic
odpowiedzia:
To ratel, Fraulein. Chocia sprawia wraenie

nieszkod
liwego, to jedno z najbardziej zajadych zwierzt Afryki. Jest
nieustraszony i niesychanie silny. Jego skra jest tak twarda,
e opiera si udleniom pszcz oraz zbom i pazurom znacz
nie wikszych drapienikw. Nawet lwy omijaj go z daleka.
Lepiej si do niego nie zblia.
Spojrzaa na niego, a nastpnie zwrcia si do grafa,
wybuchajc uroczym miechem.
Przypomina ciebie. Bd ci nazywaa ratlem.
Ciekawe. Ho ktrego z nas mwi. zamyli sie Leon. Z t
kobiet nigdy nic nie wiadomo. Zawsze bya tajemnicza.
Zanim zdy sobie odpowiedzie, spia konia i stana w
strzemionach, wskazujc poudniowy horyzont.
Spjrzcie na t gr! Daleki zarys masywu o paskim
wierzchoku owietlay promienie wschodzcego soca.
To
pewnie ta, nad ktr przelatywalimy. Gra, na ktrej
mieszka
prorokini Masajw.
Tak, Fraulein, to gra Lonsonyo przytakn Leon.
Ottonie, jestemy tak blisko! zawoaa.
Zachichota.
Wydaje ci si blisko, poniewa chcesz si na ni uda.
Dla mnie to cay dzie mozolnej jazdy.
Obiecae, e mnie tam zabierzesz! odpara rozcza
rowana.
Nie teraz. Musimy wrci do Nairobi. Pozwolilimy

sobie
na zwok. Czekaj mnie wane sprawy. Nie wyruszyem
na
afrykaskie safari wycznie dla przyjemnoci.
Zapomniaam odrzeka z grymasem niezadowole
nia. Cay czas robisz interesy.
Jak inaczej mgbym sobie na ciebie pozwoli? spyta
rubasznie von Meerbach. Leon musia si odwrci, by
ukry
gniew wywoany przykr uwag. Ewa zachowywaa si
tak,
jakby jej nie usyszaa lub nie wywara na niej
najmniejszego
wraenia. Moe kupi tutaj posiado cign Otto.

Na nowej, tak bogatej ziemi na pewno jest wiele okazji

do
zainwestowania.
Czy zabierzesz mnie na gr Lonsonyo, gdy zaatwisz
swoje sprawy? nie dawaa za wygran.
atwo si nie poddajesz. Von Meerbach potrzsn
gow, udajc, e jest zrozpaczony. Dobrze, zawrzyjmy
umow. Zabior ci do tej wiedmy, kiedy zabij lwa
assegai.
Nastrj Fraulein uleg zmianie. Oczy stay si
nieprzeniknione, a wyraz twarzy chodny i zamknity. Kiedy
Leon ju sdzi, e zdoa dostrzec co przez zason, staa si

ponownie daleka i zagadkowa.

W poudnie urzdzili krtki postj, by da koniom
odpocz w gaju dostojnych drzew mahoniowych nad
ma poronit trzcinami sadzawk zasilan niemajcym
nazwy
328

strumieniem. Kiedy po godzinie zaczli si szykowa do

drogi, Ewa zawoaa poirytowanym gosem:
Sprzczka si zablokowaa! Gdybym spada z konia,
pocignby mnie za sob.
Leon poda lejce Loikotowi i ruszy szybko do konia.
Odsuna si, aby mg sign do sprzczki i j obejrze.
Bok konia zasania ich przed von Meerbachem. Okazao si,
e miaa suszno sprzczka bya zablokowana, cho gdy
rankiem wyjedali z manyatty Sonjo, wszystko byo w
porzdku. Osobicie to sprawdzi. Kiedy dotkna jego rki,
serce zabio mu gwatownie. Musiaa zapi sprzczk, aby
przez chwil mogli by sami. Spojrza na ni ktem oka.
Staa tak blisko, e czu na policzku jej oddech. Chocia tego
dnia nie uya perfum, pachniaa tak ciepo i sodko jak
karmione mlekiem koci. Przez chwil wpatrywa si w
otcha bkitnych oczu, prbujc przenikn zason i ujrze
kobiet ukryt za t urocz mask.
Musz pojecha na t gr. Czeka mnie tam co wane
go szepna cicho. Otto nigdy mnie tam nie
zabierze.
Ty musisz to zrobi powiedziaa z lekkim wahaniem,
by po
chwili zmieni ton. Prosz, Ratelku. Serdeczna
proba
i nowy przydomek, ktry mu nadaa, sprawiy, e
wstrzyma
oddech.

 Co si dzieje, Courtney?! zawoa czujnie graf Otto,

jakby co zwszy.
To ta sprzczka. Mogo si to le skoczy dla Fraulein oznajmi Leon, wycigajc n i otwierajc
zapink.
Teraz bdzie w porzdku zapewni j. Poniewa
grzbiet
klaczy w dalszym cigu ich zasania, odway si
pogadzi
do lec na siodle. Nie cofna jej.
Wsiadaj! Pora rusza! zarzdzi von Meerbach.
Zmarnowalimy do czasu. Chc polecie dzi do
Nairobi.
Trzeba za dnia dotrze do ldowiska. Chocia jechali
w szyb
kim tempie, gdy wdrapywali si po drabince do kokpitu
Motyla,
czerwone soce kado si na horyzoncie jak
zakrwawione
329

ciao morani spoczywajce na tarczy. Mimo e Leon nie zna

si na pilotau, wiedzia, i graf Otto zdecydowa si na start
w niebezpiecznych warunkach. O tej porze roku zachd
soca by bardzo krtki. Za mniej ni godzin wszystko
pogry si w ciemnoci.
Gdy przelecieli ponad cian ryftu, wzbili si na
wystarczajcy puap, aby dojrze ostatnie promienie soca.
Ziemia w dole pogrya si ju w nieprzeniknionym
purpurowym cieniu. Nagle soce zgaso jak nieoczekiwanie
zdmuchnita wieczka, nie pozostawiajc po sobie adnej
powiaty.
Lecieli w zupenej ciemnoci, dopki Leon nie dostrzeg
wiate miasta przypominay robaczki witojaskie
porodku niezmierzonego czarnego ldu. Kiedy dolatywali
do lotniska, boisko do gry w polo spowija mrok. Graf Otto
kilka razy zwikszy obroty, zataczajc krg nad ziemi, a
nastpnie przymkn przepustnice. Nagle na ziemi zapaliy
si reflektory dwch ciarwek Meerbach, ustawionych na
przeciwlegych kocach trawiastego pasa. Gustaw Kilmer
usysza silniki Motyla i pospieszy z pomoc swojemu
ukochanemu panu.
Kierowany wiatami reflektorw graf posadzi Motyla na
trawie tak delikatnie, jak nioska siada na jajach.
Leon sdzi, e nieoczekiwana wizyta w Obozie Percy'ego
i polowanie na bawoy oznaczay, e safari rozpoczo si na
dobre. By jednak w bdzie, sdzc, e graf bdzie chcia od

razu wyruszy.
Nastpnego ranka po powrocie i nocnym ldowaniu graf
Otto usiad przy stole w Tandali i pooy przed sob tuzin
listw. Kady zawiera odpowied na oficjalne pismo z
Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Berlinie, ktre Max
Rosenthal przekaza dygnitarzom przebywajcym na terenie
Brytyjskiej Afryki Wschodniej.
Niemiec przetumaczy fragment kadego listu Ewie, ktra
siedziaa naprzeciw niego, skubic plasterki owocw.
Wygldao
330

na to, e caa mietanka towarzyska Nairobi jest

podekscytowana tym, e moe goci czowieka tak
znakomitego, jak graf Otto von Meerbach. Jak kade miasto
pooone na rubiey imperium, Nairobi nie potrzebowao
szczeglnego powodu do zorganizowania bankietu, a
przyjazd von Meerbacha by najlepsz okazj od trzech lat,
ktre upyny od otwarcia klubu Muthaiga. Kady list
zawiera serdeczne zaproszenie.
Gubernator kolonii wydawa na jego cze uroczyste
przyjcie w swojej rezydencji. Lord Delamere organizowa
bal w nowo oddanym do uytku hotelu Norfolk, aby powita
jego i Fraulein von Wellberg na terytorium Brytyjskiej Afryki
Wschodniej. Komitet Muthaiga w wyniku gosowania
zdecydowa przyzna grafowi Ottonowi honorowe
czonkostwo i nie chcc pozostawa w tyle, take wydawa
oficjalny bal. Rwnie dowdca wojsk angielskich w Afryce
Wschodniej genera Penrod Ballantyne przesa
zaproszenie na uroczysty bankiet w kantynie oficerskiej
regimentu. Z kolei lord Charlie Warboys zaprasza von
Meerbacha i jego towarzyszk do swojej liczcej pi
tysicy akrw posiadoci na krawdzi Wielkiego Rowu
Wschodniego na trwajce cztery dni przyjcie poczone z
polowaniem na dziki. Club Polo Nairobi przeprowadzi
gosowanie i nada grafowi pene czonkostwo oraz poprosi,
aby zagra w ich pierwszej druynie przeciw Krlewskim
Strzelcom Afrykaskim w pierwsz sobot nadchodzcego
miesica.

Von Meerbach by wniebowzity z powodu furory, ktr

wywoao jego przybycie. Suchajc, jak omawia z Ew
kade zaproszenie, Leon zrozumia, e ich wyjazd z Nairobi
odsunie si w bliej nieokrelon przyszo. Niemiec
przyj kade z zaprosze, w odpowiedzi wydajc wasne
uroczyste obiady w hotelu Norfolk, Muthaiga Country Club i
obozie Tandala. Leon dopiero teraz zrozumia, dlaczego SS
Silbervogel przywiz tyle prowiantu i trunkw.
Jednak mistrzowskim popisem gocinnoci, ktry poruszy
kade serce w kolonii i zyska von Meerbachowi miano
rwnego gocia, by piknik, ktry postanowi zorganizowa.
Zaprosi
331

wszystkich mieszkacw miasta na przyjcie zorganizowane

pod goym niebem, na boisku do gry w polo. Podczas
imprezy gocie honorowi, tacy jak gubernator kolonii,
Delamere, War-boys i genera brygady Ballantyne zostali
zaproszeni do odbycia krtkiego lotu nad miastem w jednym
z aeroplanw. Pniej, dziki czarowi Ewy, zgodzi si
zabra na pokad kadego chopca i dziewczynk pomidzy
szstym a dwunastym rokiem ycia. Wszystkie dzieci miay
odby darmow przejadk samolotem.
Obywatele kolonii oniemieli z zachwytu. Panie
postanowiy zamieni piknik w afrykaski odpowiednik
Ascot. Zwyke przyjcie na wieym powietrzu przeistoczyo
si w icie krlewskie wydarzenie. Warboys da trzy mode
woy, aby upiec je na ronie nad gorcymi wglami. Kada
czonkini Instytutu Kobiet zaja si wypiekiem ciasteczek i
plackw. Lord Delamere wzi na siebie dostarczenie piwa
wysa pilny telegram do browaru w Mombasie i otrzyma
zapewnienie, e w cigu kilku dni do miasta nadejdzie dua
dostawa. Kiedy wiadomo o zaproszeniu dotara w gb
kolonii, osadnicy zaczli szykowa wozy, aby wraz z
rodzinami wyruszy do Nairobi.
Poniewa w caym miecie byy tylko cztery krawcowe,
szybko zarezerwowano wszystkie terminy. Fryzjerzy
obsugujcy klientw pod goym niebem przy gwnej ulicy
mieli pene rce roboty, przycinajc brody i fryzury. W
szkoach rozesza si wie, e kade dziecko, ktre
odbdzie lot, otrzyma od grafa prezent pamitkowy w postaci

maego modelu Motyla.

Leon pogry si w wirze gorczkowych przygotowa.
Von Meerbach zdecydowa, e potrzebuje drugiego pilota,
aby obsuy hordy rozwrzeszczanych dzieci ustawiajcych
si w kolejce do odbycia lotu. Gotw by przewie
starszych goci, lecz nie pali si zbytnio do woenia
dziatwy. Wspomnia Ewie, tak by Leon sysza, e woli
dzieci raczej z powodu ich uroczego ducha ni niezgrabnego,
haaliwego ciaa.
Courtney, obiecaem, e naucz ci pilotau rzek
pewnego dnia, zupenie zaskakujc Leona. Po raz pierwszy
od
332
polowania na bawoy wspomnia o lekcjach latania, o czym
wczeniej raczy wygodnie zapomnie. Chodmy na
lotnisko, Courtney! Dzi naucz ci lata!

Leon usiad obok von Meerbacha w kokpicie Trzmiela,

suchajc uwanie, jak ten opisuje rol i dziaanie kadego z
przyrzdw i instrumentw pokadowych kurkw i
przecznikw, dwigni i lewarkw. Mimo zoonoci
maszynerii Leon zdoby ju pewn praktyczn wiedz na
temat urzdze pokadowych i umia mechanicznie
naladowa czynnoci Niemca. Graf Otto wysucha, jak
Leon powtrzy wszystko, czego si nauczy, a nastpnie
skin gow i zachichota.
Ja! Widz, e obserwowae, jak pilotuj maszyn.
Bystry
jeste, Courtney. To dobrze!
Poniewa nie spodziewa si, e von Meerbach bdzie
dobrym instruktorem, mile zaskoczya go drobiazgowo i
cierpliwo Niemca. Zaczli od wczania i wyczania
silnika, a nastpnie przeszli do nauki koowania. Jechali
bokiem do wiatru, z wiatrem i pod wiatr. Leon zacz
wyczuwa przyrzdy i poznawa sposb, w jaki reaguje na
nie wielka maszyna jak ko na lejce i ostrogi. Mimo to by
zaskoczony, gdy Otto poda mu skrzan pilotk.
W to! Kiedy podkoowali na koniec pasa, von
Meerbach zawoa, przekrzykujc huk silnikw: Ustaw
nos
pod wiatr! Leon skrci ster w prawo i zwikszy obroty
silnikw na lewym skrzydle. Wiedzia ju, jak
wykorzystywa
silniki do sterowania maszyn. Trzmiel wykona zgrabny

zwrot,
kierujc nos w stron wiatru. Chciae lata? To le!
krzykn mu do ucha von Meerbach.
Leon spojrza na niego przeraony, nie mogc uwierzy
wasnym uszom. Nie by gotowy. Potrzebowa jeszcze troch
czasu.
Gott in Himmel! rykn von Meerbach. Na co
czekasz?! Le!
333

Courtney wzi gboki oddech, a nastpnie sign do

rzdu przepustnic. Otwiera je stopniowo, wsuchujc si w
huk silnikw i prbujc zsynchronizowa ich dziaanie. Jak
starsza pani biegnca do autobusu, Trzmiel zacz wolno
drepta, a nastpnie przeszed do galopu, by zakoczy
sprintem. Leon poczu, e drek oy w jego rkach. Czu
lekko lotu koniuszkami palcw, stopami opartymi na
orczyku i dusz. Ogarno go wraenie cakowitej wadzy i
kontroli. Jego serce zaczo piewa do akompaniamentu
wyjcego wiatru. Dzib lekko si odwrci, lecz Leon
skorygowa jego pooenie lekkim dotkniciem drka. Czu,
jak Trzmiel delikatnie si koysze. Maszyna pragna wzbi
si w niebo. Oboje chcieli szybowa w przestworzach!
Graf wykona ledwie dostrzegalny gest, lecz Leon od razu
poj, o co chodzi. Drek zadra, gdy pchn go lekko do
przodu. Z trawiastego pasa unis si masywny ogon. Trzmiel
zareagowa z gracj na zmniejszenie oporu. Leon poczu, e
maszyna przyspiesza, i gdy graf da kolejny znak, ju cign
drek do tyu. Koa raz lub dwa uderzyy o ziemi i
aeroplan wznis si w powietrze. Leon podnis nos
maszyny, spogldajc na horyzont. Zaczli si wznosi.
Wyjrza z kokpitu i stwierdzi, e ziemia si oddala. Lecia.
Tylko on trzyma drek, tylko jego donie spoczyway na
sterze. Naprawd lecia. Ostro wzbi si w niebo.
Von Meerbach kiwn aprobujco gow, a nastpnie da
znak, by wyrwna puap. Leon wykona lekki zwrot na lewe
i prawe skrzydo, manewrujc drkiem i orczykiem

Trzmiela. Maszyna posusznie zareagowaa.

Graf z aprobat skin gow i podnis gos, tak by Leon
mg go usysze:
Niektrzy urodzili si z wiatrem we wosach i byskiem
gwiazd w oczach. Myl, e moesz by jednym z nas,
Courtney!
Wykonujc polecenia von Meerbacha, Leon zatoczy
szerokie koo, a nastpnie ustawi maszyn na linii pasa sta334

rtowego. Nie wiedzia jeszcze, jak zmniejszy prdko,

jednoczenie tracc wysoko. Powinien by podnie nos i
pozwoli, aby samolot wytraci prdko, opadajc pod
wasnym ciarem. Zamiast tego obniy nos i zanurkowa.
Trzmiel uderzy o ziemi z oskotem i odbi si od
trawiastego pasa. Leon musia ponownie otworzy
przepustnice i wykona koo. Graf zamia si tubalnie.
Musisz si jeszcze sporo nauczy, Courtney! Sprbuj
ponownie!
Nastpne podejcie byo nieco lepsze. Dua powierzchnia
skrzyde powodowaa, e Trzmiel mg osign nisk
prdko. Przelecia nad siatk otaczajc boisko do gry w
polo na wysokoci dwudziestu stp z prdkoci czterdziestu
wzw. Leon unis nos maszyny i pozwoli, by aeroplan
opad na ziemi. Samolot gwatownie uderzy o pas,
powodujc, e pilot szczkn zbami, lecz tym razem
maszyna si nie odbia.
Dobrze! Znacznie lepiej! zamia si graf Otto.
Jeszcze raz!
Leon szybko zrozumia, o co chodzi. Kade z trzech
kolejnych ldowa wychodzio mu lepiej. Za czwartym
razem posadzi maszyn na trzech koach, ktre dotkny
ziemi w tej samej chwili.
Znakomicie! krzykn von Meerbach. Podkouj
maszyn do hangaru!
Sukces uderzy Leonowi do gowy. Pierwszy dzie lekcji
zakoczy si triumfem. Wiedzia, e w cigu kolejnych zrobi

dalsze postpy.
Kiedy Trzmiel stan przed hangarem, wycign rk, aby
zamkn dopyw paliwa i wyczy silniki, lecz graf Otto
powiedzia:
Ja wysiadam, ty zostajesz!
Nie rozumiem! odpar zdumiony. Co mam zrobi?
Obiecaem, e naucz ci lata, i dotrzymaem sowa.
Polecisz sam albo si zabijesz. Jeli o mnie chodzi, to bez
rnicy, Courtney! Graf Otto von Meerbach zszed na
ziemi
335

i znikn, pozostawiajc Leona, by po wspaniaej

trzygodzinnej lekcji odby pierwszy samotny lot.
Musia uy caej siy woli, aby zmusi umys i ciao do
otworzenia przepustnicy. W gowie mu wirowao. Zapomnia
wszystko, czego si przed chwil nauczy. Ruszy po pasie,
majc wiatr od ogona. Trzmiel koowa bez koca,
nabierajc prdkoci tak wolno, e oderwa si od ziemi w
ostatniej chwili; jeszcze kilka sekund i uderzyby w siatk.
Min j zaledwie o trzy stopy, lecz zdoa wzbi si w
powietrze. Spojrza przez rami. Graf sta przed hangarem,
opierajc pici na biodrach. Niemiec odrzuci gow do tyu
i mia si tak gwatownie, e jego ciaem wstrzsay
konwulsje.
Wspaniae poczucie humoru, von Meerbach. Celowo
ranisz kilka bawow, a pniej wysyasz nowicjusza, aby
si
zabi. To rzeczywicie powd do miechu! Na szczcie
po
chwili Leonowi zo przesza. Lecia sam.
Niebo byo jasne i czyste, jeli nie liczy pojedynczej
srebrnej chmury. Zacz zwiksza puap, wzbijajc si ku
niej. Wydawaa si staa jak ziemia. Przelecia w niewielkiej
odlegoci ponad ni. Nastpnie wykona skrt i zawrci,
tym razem dotykajc srebrnego wierzchoka kocami k,
jakby mia zamiar wyldowa na oboku.
Bawi si z chmurami! wykrzykn. Czy
wanie

tak spdzaj czas bogowie i anioowie?

Wlecia w obok i przez kilka sekund nie widzia niczego
prcz srebrzystej mgieki. Po chwili wylecia na soce,
miejc si z radoci. Zanurkowa. Wielka brzowa ziemia
zacza pdzi na jego spotkanie. Wyrwna maszyn,
przelatujc nad wierzchokami drzew. Otwary si przed nim
szerokie poacie rwniny Athi. Zszed jeszcze niej. Lecia
nad bezdrzewn rwnin na wysokoci trzydziestu stp z
prdkoci stu mil na godzin. Stada dzikich zwierzt
rozbiegay si w popochu. By tak nisko, e musia unie
lewe skrzydo, aby unikn zderzenia z wycignit szyj
uciekajcej yrafy.
Ponownie zwikszy puap i skierowa maszyn w stron
336

wzgrz Ngong. Z odlegoci dwch mil dostrzeg kryte

strzech chaty Tandali. Przelecia tak nisko, e mg
rozpozna twarze pracownikw, ktrzy spogldali na niego
ze zdumieniem. Rozpozna Manyoro i Loikota. Wychyli si z
kokpiru i pomacha im. Zaczli taczy i podskakiwa, dziko
wymachujc rkami z radoci.
Szuka w tumie biaej twarzy nie pierwszej lepszej,
lecz szczeglnej. Poczu ukucie rozczarowania, gdy jej nie
zobaczy. Zawrci w kierunku ldowiska. Dostrzeg konia
Ewy, gdy przelatywa nad wierzchokami wzgrz Ngong. Na
linii horyzontu na wprost niego staa siwa klacz. Pniej
zauway kobiet. Miaa na sobie jasnot bluzk i
somkowy kapelusz z szerokim rondem. Podniosa gow na
widok nadlatujcego samolotu, lecz nie okazaa wikszego
zainteresowania.
Pewnie nie wie, e to ja. Myli, e maszyn pilotuje Otto.
Zdj okulary i wychyli si z kokpiru. By tak blisko, e
dostrzeg chwil, w ktrej go rozpoznaa. Odrzucia gow
do tyu i rozemiaa si, odsaniajc lnice zby. Zerwaa
kapelusz i pomachaa, kiedy przelecia z hukiem nad j ej
gow tak blisko, e klacz wierzgna i poruszya gow.
Pomyla, e dostrzeg nawet kolor oczu Ewy.
Kiedy wznis si wyej, odwrci si w fotelu, by na ni
spojrze. Nadal machaa ku niemu. aowa, e nie siedzi w
kok-picie. Pragn wycign rk i jej dotkn, a nastpnie
przypomnia sobie o notatniku sygnaowym w schowku obok
fotela. Graf Otto uy jednej z kartek do wyjanienia mu

czego. Do notatnika by przytwierdzony owek na

szpagacie. Leon umieci bloczek midzy kolanami i szybko
skreli kilka sw, trzymajc ster lew rk. Pole ze mn
na gr Lonsonyo, Ratel". Wydar kartk i zoy w may
kwadrat. W schowku, w ktrym znajdowa si notatnik,
dostrzeg czerwone wstgi sygnaowe dugoci szeciu stp.
Wyj jedn z nich. Koniec tamy by obciony oowian
kulk wielkoci pocisku do muszkietu. Na drugim
znajdowaa si maa zapinana kieszonka. Wsun do rodka
zoon karteczk i zapi guzik, a nastpnie zawrci
Trzmiela.
337

Nadal bya na wzgrzu, lecz tym razem dosiada siwej

klaczy. Ujrzaa nadlatujcego Trzmiela i stana w
strzemionach. Pospiesznie oceni wysoko i prdko
maszyny, a nastpnie wyrzuci z kokpitu wstg sygnaow.
Rozwina si w strumieniu zamigowym i pomkna w d.
Ewa zawrcia klacz i popdzia w stron opadajcej
szkaratnej tamy. Zatoczy koo i ujrza, jak Niemka zsiada z
konia. Znalaza jego wiadomo, otworzya kopert,
wycigna licik, przeczytaa i pomachaa rkami nad
gow, kiwajc energicznie gow. Biae zby bysny w
umiechu.
Piknik zorganizowany przez grafa von Meerbacha
stopniowo urs do takiej rangi, e przymi wszystkie
wydarzenia w caej historii kolonii, midzy innymi przyjazd
pierwszego pocigu z wybrzea, a nawet wizyt byego
prezydenta Stanw Zjednoczonych, Theodore'a Roosevelta.
Jak zauway jeden z bywalcw klubu Muthaiga siedzcy
przy dugim barze, pukownik Teddy nie proponowa
gociom darmowej przejadki aeroplanem.
Wyznaczonego dnia boisko polo otoczyo mae miasteczko
namiotw. W wikszoci mieszkay rodziny osadnikw,
ktrzy przybyli z gbi kraju, w innych podawano piwo i
lemoniad dostarczone przez lorda Delamere'a oraz
czekoladowe ciasteczka i placki z jabkami upieczone przez
czonkinie Instytutu Kobiet.

Szef kuchni hotelu Norfolk osobicie doglda pieczenia

wow na ronach. Orkiestra KSA stroia instrumenty,
przygotowujc si na przybycie gubernatora. Grupki maych
chopcw i bezpaskich psw wasay si wszdzie,
szukajc smakowitych kskw. Zakadano si, e piwa nie
wystarczy do koca dnia. Mechanicy Gustawa Kilmera mieli
pene rce roboty, regulujc silniki samolotw i napeniajc
baki. Rozgorczkowane dzieci ustawiay si w kolejce,
czekajc na obiecany lot i piszczc z podniecenia za kadym
razem, gdy rykny silniki.
338

Do tego czasu Leon wylata ju dwanacie godzin za

sterami Trzmiela, wic
graf
Otto
zapewni
podenerwowanych rodzicw, e ich dziatwa bdzie
bezpieczna pod opiek tak wytrawnego pilota. Ewa wzia
na siebie obowizek zapanowania nad dziatw, biorc do
pomocy ich matki i czonkw komitetu Klubu Polo. Wszyscy
znali troch niemiecki lub francuski i rozumieli si w
wystarczajcym stopniu. Tego dnia, zawsze gdy Leon na ni
spojrza, trzymaa na rkach mae dziecko, a p tuzina
berbeci uczepio si jej rk i sukienki.
Ujrza nowe oblicze piknej i tajemniczej towarzyszki
grafa. Przebudzony instynkt macierzyski spowodowa, e jej
twarz promieniaa, a oczy lniy. miaa si gono i
niepowstrzymanie, pomagajc maluchom wsi do kokpitu
Trzmiela, gdzie Leon i Hennie du Rand przypinali je pasami
do foteli. Kiedy kabina bya pena maych ludzi, Leon
uruchamia silniki, a dzieci zaczynay piszcze z radoci.
Stojca z boku orkiestra KSA wygrywaa rytmicznego
wojskowego marsza. Trzmiel koowa na koniec pasa, a jego
ladem poda pilotowany przez grafa Motyl z bardziej
dystyngowanymi i znakomitymi pasaerami. Obie maszyny
wzbijay si w powietrze w zwartej formacji i zataczay krg
nad miastem, aby powrci na ldowisko. Po wyldowaniu
Ewa stawaa przy drabince Trzmiela, pomagajc dzieciom
zej na ziemi, a Hennie i Max Rosenthal wrczali kademu
may model samolotu, a nastpnie brali na pokad kolejn
grup.

Leon by oczarowany nowym obliczem Ewy. Uchylia

zasony, ukazujc serdeczno i kobiece ciepo. Dzieci to
wyczuy i lgny do niej jak pszczoy do miodu. Czasami
odnosi wraenie, e sama staa si dzieckiem, idealnie
szczliwa i naturalna. W miar upywu dnia, gdy okazao
si, e kolejka dzieci nie ulega skrceniu, wikszo jej
pomocniczek saba z gorca, lecz ona bya niezmordowana.
Patrzy, jak si pochyla, by umy ma dziewczynk
cierpic na chorob powietrzn. Spocone wosy zasaniay
Ewie twarz tak, e musiaa zdmuchiwa je z oczu. Cho
miaa zakurzone buty, a na spdnicy
339

wida byo lady brudnych palcw, jej twarz byszczaa od

potu i szczcia.
Rozejrza si wok. Graf Otto wystartowa Motylem w
kolejny rejs nad miastem z generaem brygady Penrodem
Ballan-tyne'em i dyrektorem banku Barclays. Gustaw Kilmer
by w hangarze. Odwrci si do nich plecami i wykrca
korek z kolejnej beczki paliwa. Przez chwil nikt na nich nie
patrzy.
Ewo! zawoa.
Oddaa dzieci czekajcym matkom i stana obok samolotu,
udajc, e zajmuje si kolejn grupk oczekujcych.
Widz, e lubisz niebezpieczestwo, Ratelku powie
dziaa, nie patrzc mu w oczy. Nie powinnimy
rozmawia
ze sob publicznie.
Chciaem skorzysta z okazji, e jeste sama.
Co mi chciae powiedzie? spytaa. Jej twarz zagod
niaa, lecz szybko odwrcia wzrok.
Widz, e wietnie sobie radzisz z dziemi powie
dzia. Nie spodziewaem si tego po takiej damie.
Spojrzaa na niego z umiechem. Jej oczy byy jasne i
szczere.
Nie znasz mnie dobrze, jeli sdzisz, e jestem wielk
dam.
Myl, e wiesz, co do ciebie czuj.
Tak, Ratelku. Wiem. Nie potrafisz zachowa niczego

w sekrecie. Zamiaa si.

Czy nie ma sposobu, abymy mogli by sami? Mam ci
tyle do powiedzenia.
Gustaw nas obserwuje. Ju rozmawiamy za dugo. Mu
sz i.
Po poudniu kolejka dzieci niemal si skoczya, podobnie
jak siy Leona. Przesta ju liczy starty i ldowania. Cho
nie byy idealne, nie wyrzdziy widocznej szkody
Trzmielowi, nie sysza te skarg z ust maych pasaerw.
Spojrza na kolejk znuonym wzrokiem.
Nagle co zwrcio jego uwag. Jaki mczyzna macha
do niego zza ogrodzenia. Po krtkiej chwili rozpozna twarz.
340

ogoby mu to zaj troch wicej czasu, gdyby nie kilka

maych ziewczynek w jasnych strojach do safari, ktre stay
za nim.
A niech mnie! oywi si. To to wielmony
ioolam Vilab-di i jego cherubinki! Zauway, e najmniej
sza dziewczynka pacze, a pozostae wygldaj tak, jakby za
chwil serce miao im pkn. Stan w kokpicie i przywoa
je
jo siebie skinieniem rki. Ruszyy do bramy w zwartej
grupie,
lecz czonek Klubu Polo, penicy funkcj porzdkowego,
dba
to, by na miejsce pikniku nie przedosta si aden
niepodany element. By to duy, muskularny mczyzna z
brzuchem wzdtym od piwa, o zaczerwienionej, spieczonej
socem twa-Leon rozpozna nowego osadnika, ktry
przyjecha ze starego kraju, aby obj w posiadanie
darmowe cztery tysice
rw ziemi. Najwyraniej skorzysta rwnie z darmowego
jiwa lorda Delamere'a. Zastpi drog panu Vilab-di,
potrzsajc gow. Rozpacz na twarzach dzieci bya
poruszajca.
Leon wyskoczy z kokpitu i ruszy ku bramie, lecz byo za
jno. Ewa go wyprzedzia. Dopada porzdkowego niczym
jrier szczura. Mczyzna wycofa si w popiechu w obliczu
;j ataku. Fraulein von Wellberg uja za rce dwie
dziewczynki jana Vilab-di, a Leon podbieg po nastpne.

 Kiedy bdziemy mogli spotka si sami? spyta ponad

ich gowami.
Prosz, bd cierpliwy, Ratelku. Koniec rozmw na dzi.
Gustaw znowu na nas patrzy. Wepchna ostatnie
dziecko
do kokpitu i podesza do zaniepokojonego pana Vilab-di,
ktry
sta przy bramie. Kiedy Leon wyldowa po odbyciu lotu,
nadal
prowadzia z nim oywion rozmow.
Fascynuje j kady mieszkaniec kolonii, a ja jestem na
samym kocu kolejki, pomyla, zaskoczony si swojej
zazdroci.
Wieczr dla dam zorganizowany w kantynie oficerskiej
regimentu KSA okaza si kolejnym sukcesem wszystkich z
wyjtkiem Leona. Sta przy barze, obserwujc, jak Penrod
341

taczy walca z Ew. Wuj prezentowa si znakomicie w

mundurze galowym, a na dodatek by wietnym tancerzem.
Ewa poruszaa si lekko i z gracj, lnice czarne wosy
opaday na nagie ramiona. Woya delikatn fioletow
sukni, ktra podkrelaa barw jej oczu i atasow skr
decollete. Jej piersi byy pene i ksztatne, ramiona dugie i
smuke. Skra byszczaa, a policzki lekko pony, gdy
miaa si z jakiego artu Penroda. Leon podsucha
fragment rozmowy, ktr prowadzili, wirujc po parkiecie.
Mwili po francusku, a Penrod zachowywa si w sposb
niezwykle czarujcy i szarmancki.
Stary dra, pomyla z gorycz Leon. Ma tyle lat, e
mgby by jej ojcem, lecz z nim nigdy nic nie wiadomo.
Kiedy spojrzaa na generaa, dostrzeg iskierk w jej oczach
i doskona biel zbw. Nie bya lepsza od Penroda. Czy
musi si umiecha do kadego mczyzny, ktry stanie jej na
drodze?
Bankiet cign si w nieskoczono. Dowcipy dawnych
kolegw byy oklepane, rozmowa nuya, a muzyka
wydawaa si gona i pozbawiona melodii. Nawet whisky
miaa cierpki smak. Gorca noc powodowaa, e w sali
panowaa duchota. Poczu si jak w klatce. Dziewczyna
podpierajca cian, z ktr zataczy z poczucia obowizku,
miaa przykry oddech, wic zwrci j tgiej, patrzcej na
niego z nadziej matce, by wyj na zewntrz i ukry si w
mroku nocy.
Powietrze przenikaa sodka wo, niebo byo czyste, na

niebie lniy gwiazdy. Spostrzeg skorpiona z uniesionym

kolcem, gotowego do ataku. Wsun donie do kieszeni i
zacz snu si pospnie po placu do musztry. Wykonawszy
pene koo, zawrci do kantyny. W oddali dostrzeg ma
grupk goci, stojcych na werandzie i palcych cygara.
Rozpozna tubalny gos, ktremu niemal natychmiast
zawtrowa drugi, bolenie dranicy nerwy. To aba Snell i
ten wazeliniarz, Eddy Roberts, pomyla. Wystarczyo, bym
lepiej si poczu, a spotykam ludzi, ktrych wolabym nie
oglda.
Na szczcie sala balowa miaa tylne wejcie, wic
przeszed cicho wzdu ciany budynku pokrytej gsto
milinem.
342

Za rogiem dostrzeg pomie zapaki i par ukryt za

zason z lici i kwiatw. Kobieta staa odwrcona plecami.
Zapalia zapak i podaa ogie mczynie, ktry przysun
cygaro. W wietle zapaki rozpozna Penroda. adne z nich
nie wiedziao o jego obecnoci.
Dzikuj, moja droga rzek Penrod po angielsku.
W tej
samej chwili dostrzeg Leona i wyraz jego twarzy uleg zmia
nie. To Leon! wykrzykn.
Dziwne powitanie, pomyla Leon. Sowa wuja brzmiay
raczej jak ostrzeenie ni przyjacielskie powitanie. Kobieta
odwrcia si, nie wypuszczajc zapaki. Chwil pniej
przydeptaa j butem, lecz Leon dostrzeg jej twarz.
Zachowywali si jak para konspiratorw.
Monsieur Courtney, wystraszy mnie pan. Nie usyszaam,
jak pan nadchodzi powiedziaa po francusku. Czemu to
zrobia,
przecie przed chwil Penrod zwraca si do niej po
angielsku?
Wybaczcie, nie chciaem przeszkadza.
Nie przeszkadzasz zaprzeczy Penrod. W sali nie
da si oddycha. Te mae wiatraki s cakiem
bezuyteczne.
Fraulein von Wellberg le si poczua, musielimy
zaczerpn
wieego powietrza. Przyznam, e miaem ochot zapali.

Po tych sowach zwrci si do Ewy po francusku:

Powie
dziaem Leonowi, e zrobio si pani sabo od gorca i
stchego
powietrza.
Ju mi lepiej odpowiedziaa w tym samym jzyku.
Chocia Leon nie widzia twarzy Niemki, jej gos sta si
ponownie opanowany.
Rozmawialimy o naszej orkiestrze i muzycznym reper
tuarze powiedzia Penrod. Fraulein von Wellberg
uwaa,
e wykonuj walce Straussa niczym wojenny taniec
plemienny.
Woli, jak graj polk.
Mam wraenie, e zbyt wiele mwisz, pomyla z nutk
goryczy. Wyczu, e midzy tymi dwojgiem dziao si co
dziwnego. Przez chwil prowadzi z nimi bah rozmow, a
nastpnie ukoni si Ewie i powiedzia:
343

Wybacz, Fraulein, lecz nie mam tyle siy co wy. Musz

wraca do domu i zdrzemn si nieco. Czy po bankiecie
wrci
pani z grafem do Tandali, czy spdzi noc w hotelu
Norfolk?
Syszaam, e Gustaw ma nas odwie do obozu samo
chodem myliwskim odpara.
Znakomicie. Wydam polecenie, aby wszystko byo przy

gotowane na wasz powrt. Pewnie jutro graf bdzie spa

do
pna. Podamy niadanie, gdy pastwo poprosz.
Skoni
si Penrodowi. Chocia obowizek wzywa, ciao jest
sabe,
wuju. Zatacz jeszcze tylko raz lub dwa i znikn w
oboku
kurzu.
Wspomn o tobie po ojcowsku podczas odprawy, chop
cze. Dzielnie stawae w obronie honoru regimentu. Mio
byo
patrzy, jak taczye polk z crk Charliego Warboysa.
Doskonaa rwnowaga, nie brakowao niczego.
Jeste niezwykle uprzejmy, wuju. Skin gow i od
szed, lecz gdy dotar do drzwi klubu oficerskiego,
spojrza za
siebie. Chocia w ciemnoci wida byo jedynie zarysy
postaci,
w ich zachowaniu dawao si wyczu napicie, ktre
upewnio
go, e nie rozmawiali o interpretacji polki przez zesp
woj
skowy, lecz o czym znacznie waniejszym.
Ciekawe, o czym tak debatujecie. Kim jeste, Ewo von
Wellberg? Im bardziej ci poznaj, tym bardziej ulotna si
stajesz. Im wicej o tobie wiem, w tym wikszej pozostaj

niewiedzy.
Przebudzi go warkot myliwskiego meerbacha i ryk
Ottona, ktry piewa z caych si niemieck pie Moje
serce zostao w Heidelbergu. Leon usiad na ku i zapali
zapak, aby sprawdzi godzin na srebrnym zegarku
Percy'ego, ktry lea na stoliku. Byo sze minut po
czwartej. Samochd stan. Usysza trzask drzwiczek,
tubalny gos grafa, yczcego dobrej nocy Gustawowi, i
miech Ewy. Poczu ukucie zazdroci i mrukn do siebie:
344

 Sdzc po glosie, jeste kompletnie zalany.

Powiniene
zachowa wiksz ostrono, pijc z Delamere'em. Mam
nadziej, e rano bdziesz mia tgiego kaca. Zasuye
sobie
na to, draniu.
Czekao go kolejne rozczarowanie. Nastpnego ranka, tu
po smej, von Meerbach stan w wejciu do kantyny
radosny i wypoczty. Biaka jego oczu by czyste i jasne jak u
niemowlcia. Zawoa na Izmaela, by przynis mu kawy, a
gdy ta znalaza si na stole, wla do kubka kieliszek koniaku.
Alkohol sprawia, e czuj wielki gd. Temu zwariowa
nemu Anglikowi, Delamere'owi, nad ranem skoczya si
lista
ludzi, za ktrych mona wznosi toasty, wic wypilimy
zdrowie
jego ulubionego konia i psa myliwskiego. Facet jest
stuknity,
to pewne. Powinni go zamkn dla jego wasnego dobra i
dobra
spoeczestwa.
O ile pamitam, to nie lord Delamere stan na gowie
porodku parkietu i wypi w tej pozycji kieliszek koniaku.
Przyznaj, e to ja przytakn graf Otto. Lecz to
Delamere rzuci wyzwanie. Nie miaem wyboru. Czy
wiesz,
e gdy by modszy, zosta poksany przez lwa? Dlatego

kuleje.
Wszyscy w kolonii znaj t histori.
Prbowa zabi go noem. Von Meerbach potrzsn
ponuro gow. Wariat! Naprawd powinni go zamkn.
Czy rwnym szalestwem nie jest wyruszenie na lwa
z assegail
Nein! Absolutnie nie! N to idiotyczna bro, lecz dzida
chyba bdzie dobra! Von Meerbach wypi kaw i
grzmotn
kubkiem w st. Dzikuj, e mi przypomniae,
Courtney.
Mam do tych dzieciakw, jak ich nazywa Delamere.
Wypiem
toast za zdrowie wszystkich i zataczyem z kad grub
angielsk matron. Na dodatek przewiozem ich bachory
moimi
piknymi maszynami. Krtko mwic, wypeniem
wszystkie
towarzyskie obowizki wobec gubernatora i obywateli tej
ko
lonii. Teraz chc wyruszy w dzicz na prawdziwe owy.
345

Rad to sysz. Podobnie jak pan mam na jaki czas do

Nairobi.
Znakomicie! Moesz wyruszy od razu. Wezwij tych
swoich wysokich dzikusw i pole Trzmielem na tereny
my

liwskie. Powiadom mieszkacw wszystkich wiosek na

ob
szarze ryftu, e szukam najpotniejszego lwa, jaki
kiedykol
wiek y na ziemiach Masajw. W nagrod dam
dwadziecia
krw naczelnikowi wioski, ktrej mieszkacy go dla mnie
wytropi. Tylko pamitaj, Courtney, musi by potny i
mie
grzyw czarn jak ogar z pieka rodem.
Wyrusz natychmiast. Mgbym tylko dopi filiank
kawy?
Kolejny angielski dowcip. Ja, cakiem zabawny. Zaraz
usyszysz dobry art niemiecki. Znajd mi tego lwa, w
przeciw
nym razie dam ci takiego kopa, e bdziesz utyka gorzej
do
Delamere'a. mieszne, co?
Kiedy godzin pniej Ewa wesza do namiotu kantyny,
graf Otto siedzia samotnie przy dugim stole, przegldajc
dokumenty. Studiowa wanie pismo z czarnym orem,
godem niemieckiego Ministerstwa Wojny, notujc co w
kajecie. Odoy list i spojrza na ni, gdy stana w wejciu
do namiotu, owietlona od tyu socem. Miaa na sobie
sanday i jasn letni sukni w kwiatowe wzory, ktra
sprawiaa, e wygldaa ujmujco niczym uczennica.

Niedawno umyte i rozczesane wosy spaday na plecy jak

czarne sobole. Nie pomalowaa ust. Stana za nim, kadc
do najego ramieniu. Uj jej rk, otworzy palce i
ucaowa wntrze doni.
Jak moesz by taka pikna? spyta. Nie czujesz
si winna, e w porwnaniu z tob kada kobieta wyglda
szaro i ponuro?
Nie czujesz si winny, e tak atwo i przekonujco ka
miesz? Pocaowaa go w usta i zachichotaa, gdy
wycign
rk, by dotkn jej piersi. Musisz mnie najpierw
nakarmi,
kochanie.
346

Izmael czeka na jej przybycie. Mia na sobie najlepszy

czerwony fez z czarnym chwastem. Jego kanza, starannie
wyprana i odprasowana, lnia jak wiey nieg. Umiechn
si, odsaniajc byszczce biae zby.
Dzie dobry, memsahib. Niech twj dzie wypeni wo
r i sodycz takich owocw, jak te rzek po francusku,
kadc na stole pmisek z pokrojonymi owocami mango,
bananami i papajami.
Merci beaucoup, Izmaelu. Gdzie nauczye si tak dobrze
mwi po francusku?
Przez wiele lat pracowaem u konsula w Mombasie, mem
sahib odrzek rozpromieniony. Fraulein von Wellberg
oczaro
waa swoim urokiem wszystkich pracownikw obozu
Tandala.
Zmiataj, ty przewrotny poganinie przerwa mu
graf. Kawa mi ostyga, przynie nowy dzbanek.
Kiedy
Izmael wyszed z namiotu, zmieni ton na chodny i
rzeczowy.
Musiaem si pozby Courtneya. Wysaem go na tereny
owiec
kie, aby znalaz mi lwa, o ktrym rozmawialimy. Bdzie
daleko
std, gdy trzeba bdzie dopilnowa najwaniejszych

spraw.
Chocia jest czarujcy i bezporedni, nie ufam mu. Jest
zbyt
bystry, jak na mj gust. Wczoraj wieczorem wystpi w
mundu
rze. Pomylaem, e musi by rezerwist armii brytyjskiej.
Dowiedziaem si od Delamere'a, e genera brygady
Ballantyne
to jego wuj. Jest silnie zwizany z angielskim wojskiem.
W przy
szoci musimy by ostroniejsi w jego obecnoci.
Oczywicie, Ottonie. Usiada obok, patrzc na p
misek z owocami.
Wczoraj przyszed telegram z Berlina. Siedemnastego
mam si spotka z von Lettowem cign. Czeka
mnie
dugi lot do Arushy, lecz nie mog sobie pozwoli na
dusz
nieobecno. Zbyt wielu ludzi nas obserwuje. Spakuj
kilka
adnych ciuchw, Ewo. Chc si tob pochwali.
Naprawd bd ci potrzebna? To mskie sprawy, zanudz
si. Wolaabym zosta w obozie i malowa. Wzia do
ust
kawaek dojrzaego mango.
347

W cigu ich dugiej znajomoci nauczya si wyraa brak

zainteresowania jego sprawami. Przynosio to lepsze
rezultaty ni prby wycignicia z niego informacji. I tym
razem cierpliwo opacia si z nawizk. Po raz pierwszy
od wyjazdu z Wieskirche wspomnia o von Lettowie
Vorbecku. Wiedziaa, e spotkanie z nim byo prawdziwym
celem ich afrykaskiej ekspedycji.
Tak, Liebling. Przecie wiesz, e zawsze ci potrzebuj.
Bdzie tam kto oprcz von Lettowa? Jakie kobiety?
Wtpi. Von Lettow jest kawalerem. By moe w spot
kaniu wemie udzia gubernator Schnee. On i von Lettow
nie
przepadaj za sob, tak mi si przynajmniej zdaje. Nie
bdzie
to spotkanie towarzyskie. Najwaniejszym uczestnikiem
roz
mw bdzie Bur, Koos de la Rey. To od niego wszystko
zaley.
Moe jestem gupi dziewczyn, jak czsto powtarzasz,
lecz po co tyle zachodu? Czy nie byoby atwiej zaprosi
tego
burskiego generaa do Berlina? Albo moglimy popyn
do
Kapsztadu na pokadzie wygodnego liniowca, takiego jak
SS
Admira.
W Afryce Poudniowej de la Rey jest zbyt dobrze znany.

To jeden z przywdcw Burw, ktrzy walczyli zajadle z

Brytyj
czykami. Od czasu zawieszenia broni nie kryje swojej
niechci
do Anglii. Takie spotkanie postawioby Anglikw w stan
naj
wyszego pogotowia. Trzeba byo zorganizowa
spotkanie poza
granicami jego kraju. Dziesi dni temu zosta w
najwikszym
sekrecie zabrany przez jeden z naszych okrtw
podwodnych
u wybrzey Afryki Poudniowej i przewieziony do Dar
es-Salaam. Po rozmowach wrci t sam drog.
W tym czasie urzdzie wielkie safari w ssiednim kraju.
Nikt nie bdzie podejrzewa, e si spotkalicie. Bardzo
sprytne
posunicie.
Ciesz si, e to aprobujesz. Umiechn si sarkas
tycznie.
Musi to by naprawd wana sprawa, jeli rezygnujesz
z polowania.
348

 Bo i jest. Skin powanie gow. Uwierz mi.

Instynkt podpowiedzia jej, e zapucia si zbyt daleko.
Bardzo wana i nudna mrukna, gboko wzdycha
jc. Czy jeli z tob pojad, kupisz mi adny prezent,
gdy
wrcimy do Niemiec? Zrobia nadsan min,
trzepoczc
dugimi czarnymi rzsami i spogldajc zalotnie.
Pasowao to
lepiej do postaci, ktr odgrywaa, aby go zadowoli.
Oczeki
wa od niej pytkich reakcji tego rodzaju. Wsplnie
spdzony
czas nauczy j, jak radzi sobie w kadej sytuacji i
najlepiej
spenia jego oczekiwania. Dobrze wiedziaa, po co jest
mu
potrzebna. Nie chcia towarzyszki, ktra dostarczaaby mu
intelektualnej podniety mg j otrzyma od wielu
innych.
Pragn, by odgrywaa rol ozdoby, nieskomplikowanej,
uleg
ej piknoci, ktra mogaby wzbudzi, a nastpnie
zaspokoi
jego zwierzce namitnoci. Pragn, eby bya jego
wasno

ci, dostarczaa mu przyjemnoci, a jednoczenie budzia

zazdro i podziw innych mczyzn i kobiet. Tak pikna
kobieta podkrelaaby jego wadz i pozycj spoeczn.
Kiedy
tylko mu si znudzi, pozbdzie si jej jak pary
uwierajcych
butw. Zdawaa sobie spraw, e wiele innych piknych
kobiet
byoby szczliwych, mogc zaj jej miejsce. Tylko
wielkie
umiejtnoci kurtyzany sprawiy, e trzyma j tak dugo
u swojego boku.
Ofiaruj ci najpikniejszy prezent, jaki bdzie mona
zdoby w Berlinie przysta ochoczo.
Czy mam zabra sukni Jeana Patou, ktr mi kupie
w Paryu? Mylisz, e spodoba si pukownikowi von
Lettow
Vorbeckowi?
Gdyby ujrza ci w tej sukni, kade cywilizowane spo
eczestwo musiaoby go umieci za kratkami
zachicho
ta graf Otto, a nastpnie podnis gos i zawoa: Izmaelu! Kiedy kucharz stan w wejciu do namiotu,
pole
ci: Sprowad mi tu bwana Henniego! Chc go natych
miast widzie.
Kilka minut pniej Hennie du Rand stan w kantynie.

349

Wyraz malujcy si na jego brzowej, ogorzaej twarzy zdradza

zaniepokojenie. W brudnych od smaru palcach mi kapelusz
przycinity do piersi.
Wejd, Hennie. Nie stj w przejciu Graf Otto powita go z
przyjacielskim umiechem, a nastpnie spojrza na Ew. Wybacz,
Liehling. Wiesz, e Hennie nie zna niemieckiego. Red musia z nim
rozmawia po angielsku.
Nie przejmuj si mn, kochanie. Zabraam atlas ptakw i okulary.
Poczytam sobie. Wstaa, by go pocaowa, i wysza na zewntrz, gdzie
miaa dobry widok na poideko i karmnik dla ptakw, ktre Leon kaza
zbudowa dla jej rozrywki. Wok karmnika zebraa si gromada
ptakw: amarantki, astryluy. wikacze i dzikie kanarki.
Chocia znajdowali si w zasigu jej suchu, ignorowaa rozmow
mczyzn, koncentrujc uwag na oddaniu ksztatw i barw
przypominajcych klejnoty ptakw.
Graf Otto niemal natychmiast zapomnia o obecnoci Ewy,
obdarzajc Henniego pen uwag.
Czy dobrze znasz Arush i j e j okolic. Hennie?
Pracowaem lam dwa lata w firmie handlujcej drewnem.
Prowadzili wyrb lasu na niskich zboczach gry Mcru. wietnie znam
ten rejon.
Jest tam fort wojskowy nad rzek Usa, ja?

Ja, to charakterystyczny punkt. Miejscowi nazywaj go

Lukrowanym Zamkiem. Ma biae mury z wieyczkami i parapetami.
Wyglda j ak zamek z bajki dla dzieci.
Polecimy tam. Dostrzeesz go z powietrza?
Nigdy me lataem aeroplanem, lecz z odlegoci pidziesiciu
mil zauway go nawet lepiec.
wietnie Wyruszymy jutro o wicie Przygotuj si.
Trudno mi uwierzy, e polec jedn z paskich ma-szyn odpar z
umiechem. Mog pomoc w obsudze i napenieniu bakw.
350

 Nie myl o tym, Gustaw zatroszczy si o szczegy. Nie po to ci

zabieram. Chc. aby mnie przedstawi staremu przyjacielowi.
Motyl wystartowa przed wschodem soca. Pd nocnego powietrza
sprawi, e ogarn ich chd. Ludzie siedzcy w kok-picie otulili si
szynelami. Graf Otto skierowa maszyn na poudnie, lecc na
wysokoci trzech tysicy stop nad ziemi. Kiedy minli krawd
Wielkiego Rowu Wschodniego, nad l i n i horyzontu pojawio si
soce, owietlajc grski bastion Kilimandaro, ktry, cho oddalony
o sto mil. dominowa nad poudniowym horyzontem.
Ewa siedziaa na tylnym fotelu, poza zasigiem wzroku pochylonego
nad przyrzdami von Meerbacha. Skulia si za szyb, opatulona cikim
paszczem z lodenu. Wosy ukrya pod pilotk, a oczy zasonia
przyciemnionymi okularami. Siedzcy z przodu Gustaw i Hennie
obserwowali rwnin. Nikt na ni n i e patrzy. Poczua si dziwnie,
przywyka do ludzkiej uwagi. Cho raz moga tlc upust emocjom, ktre
cay czas trzymaa na w odzy.
Wyjrzaa z kokpitu na rozleg brunatn przestrze ryftu. Ogromna
przestrze spotgowaa uczucie osamotnienia. Pomylaa o swoim
pooeniu i w jej oczach bysny Izy Zapakaa po raz pierwszy od
tamtego zimnego listopadowego dnia sze dugich lat temu. kiedy stal
nad grobem i patrzya, jak opuszczaj do dou trumn z ciaem j e j ojca.
Od tego czasu bya sama. Uznaa, e trwa to zbyt dugo.

Szlochaa ukradkiem, osonita pilotk. Przerazia j ta nagl oznaka

saboci. Przez wszystkie le lata ya nadziej i rozczarowaniem,
uganiaa si za cieniami i miraami, lecz nigdy nie daa si ponie
takiemu uczuciu. Zawsze bya silna. Znaa swj obowizek i bya
zdecydowana go wypeni Teraz co
si zmienio, lecz sama nie wiedziaa co.
Nagle maszyna przechylia si na skrzydo i przed jej oczami wyrosa
ogromna gra. Pogrya si tak gboko w mylach,
351

I
e pocztkowo uznaa, i umys pata jej figle. Gra
wydawaa si eteryczna, unosia si na srebrzystym oboku.
Wiedziaa, e nie moe by prawdziwa. Czy bya latarni
nadziei porodku otchani smutku? Czy bya jej niebem, w
ktrym moga si schroni przed watahami cigajcych
wilkw? Przez jej gow przesun si korowd ulotnych,
fantazyjnych wyobrae.
Pniej zdaa sobie spraw, e gra jest realna. Byli nad
Lonsonyo. Oboki, na ktrych wydawaa si eglowa, byy
srebrzyst mgiek otaczajc jej podstaw. Po chwili
mgieka zacza si rozprasza, ogrzana promieniami
wschodzcego soca. Jej oczom ukaza si masyw
Lonsonyo.
Poczua, e rozpacz opuszcza jej dusz, jakby zrzucaa
star skr, a w jej miejsce pojawia si nowa sia.

Zrozumiaa, co j tak nagle przytoczyo. Zawsze sdzia, e

wytrwa o wasnych siach, lecz przed chwil odkrya, e
kierowaa ni rezygnacja. Nie miaa innego wyboru. Teraz
sytuacja ulega zmianie. Przytoczya j nie rozpacz, lecz
nadzieja. Nadzieja tak silna, e moga wszystko pokona.
To nadzieja wypywajca z mioci, szepna do siebie.
Nigdy wczeniej nie umiaa pokocha mczyzny. Nie
potrafia adnemu zaufa, wpuci go do sekretnego, pilnie
strzeonego miejsca. Wanie dlatego czua si taka samotna
i dlatego od razu nie zrozumiaa, o co chodzi. Teraz poznaa
mczyzn, ktry sprawi, e odwaya si mie nadziej. Do
tej pory mu si opieraa, bo w zasadzie si nie znali. W
kocu jednak opr osab. Wpucia go do rodka i wbrew
sobie ulega. Po raz pierwszy w yciu obdarzya kogo
zaufaniem i bezwarunkow mioci.
Poczua, jak nowa nadzieja osusza zy i nadaje jej
postanowieniu twardo stali. Ach, Ratelku! Zdawaa sobie
spraw, e czeka ich duga i cika droga pena puapek.
ywia jednak przekonanie, e wsplnie dotr na szczyt.

ne
Graf Otto szybowa powietrznymi kanionami, mijajc wieczniegi i lnice lodowce Kilimandaro, rzucajcej na nich

352

swj zowrogi cie. Motylem miotay gwatowne wiatry,

wirujce wok trzech wierzchokw wygasych wulkanw.
Kiedy uwolnili si spod dziaania Kilimandaro,
poeglowali w przestrze wypenion socem. Przed nimi
wyrs masyw Meru, jake inny od tego, ktry przed chwil
minli. Ewa pomylaa, e Kilimandaro to mczyzna, a
Meru kobieta. Meru bya nisza i miaa agodniejsze
zbocza, ktre pokrywa gsty las zamiast surowej skay i
lodu.
Hennie du Rand wskaza von Meerbachowi nowy kierunek.
Niemiec przelecia nad niszymi zboczami Meru, kierujc si
w stron Arushy skulonej u stp gry. Po chwili Bur
ponownie wycign rk, pokazujc byszczce w
promieniach soca zwieczone blankami biae mury fortu
nad rzek Us. Wkrtce ujrzeli flag zatknit na centralnej
wieyczce, opoczc na lekkim wietrze flag z
niemieckim dwugowym cesarskim orem na czerwono-toczarnym polu.
Graf przelecia nisko ponad biaymi cianami, a postacie w
mundurach podniosy gowy, bacznie im si przypatrujc.
Przez bram wyjecha samochd i kierowa si w stron
placu nad brzegiem Usy, cignc za sob jasny obok pyu.
Von Meerbach z zadowoleniem skin gow na widok
najnowszego samochodu produkowanego w Wieskirche. Z
tyu wozu siedziao dwch mczyzn.
Zgodnie z yczeniem grafa oczyszczono teren nad rzek,
urzdzajc na nim prowizoryczne ldowisko. Ziemia bya

roz-orana niczym pole, wzdu pasa leay rozrzucone

drzewa. Na przeciwlegym kocu umieszczono wysoki maszt
z rkawem powietrznym opoczcym na wietrze. Lotnisko
zbudowano zgodnie z planem, ktry przesa telegraficznie
pukownikowi von Lettowowi Vorbeckowi. Graf Otto lekko
posadzi Motyla i podkoowa do samochodu. Niemiecki
oficer w mundurze sta obok otwartych przednich drzwiczek
pojazdu, opierajc nog na stopniu.
Na widok von Meerbacha schodzcego po drabince
podszed, aby si przywita. By wysokim, barczystym
mczyzn w sza353

rym mundurze polowym i filcowym hemie tropikalnym. Na

konierzyku mia czerwone i zote naszywki oficerskie, pod
szyj elazny Krzy pierwszej klasy. Przycite wsy byy
lekko posiwiae, spojrzenie bezporednie i przenikliwe.

Hrabia Otto von Meerbach?
spyta, salutujc ener
gicznie. Pukownik Paul von
Lettow Vorbeck. Jego gos
by ostry i peen werwy, nawyky
do wydawania rozkazw.

Tak, pukowniku. Jestem rad, e mog wreszcie pozna

pana osobicie. Ucisn wycignit do i przyjrza
si
uwanie pukownikowi. Przed wyjazdem z Berlina zoy
wizyt
w kwaterze gwnej niemieckiej armii przy Unter den
Linden,

gdzie pozwolono mu przejrze akta von Lettowa

Vorbecka.
Jego teczka wywara na nim due wraenie. W caej armii
nie
byo rwnie zasuonego pukownika. Bra udzia w
tumieniu
powstania bokserw w Chinach, w Niemieckiej Afryce
Poudniowo-Zachodniej walczy pod von Trothem, dokonujc
bez
litosnej pacyfikacji Hererw. Bez skrupuw
wymordowano
wwczas szedziesit tysicy mczyzn, kobiet i dzieci,
ponad
poow caego plemienia. Pniej von Lettow Vorbeck
dowodzi
Schutztruppe * w Kamerunie, aby w kocu obj sub w
Nie
mieckiej Afryce Wschodniej.
Pukowniku, mgbym przedstawi panu Fraulein von
Wellberg?
Jestem oczarowany, Fraulein. Von Lettow Vorbeck
zasalutowa ponownie, strzeli obcasami, a nastpnie
skni
si i otworzy drzwiczki, aby Ewa moga zaj miejsce na
tylnym fotelu. Zostawili Gustawa i Henniego, aby
zabezpieczyli

aeroplan, i ruszyli do fortu.

Graf Otto od razu przeszed do rzeczy. Wiedzia, e
pukownik ceni szczer i otwart postaw.
Czy nasz go z poudnia bezpiecznie dotar na
miejsce,
pukowniku?

* Niemieckie wojska kolonialne stacjonujce w afrykaskich

koloniach od 1898 do 1918 roku.

Oczekuje na pana w forcie.

Co pan o nim sdzi? Jest godzien swojej sawy?
Trudno powiedzie. Nie zna niemieckiego ani angiel
skiego, posuguje si jedynie jzykiem Afrykanerw.
Miaem
kopot, by si z nim porozumie.
Zadbaem o to. Jeden z moich ludzi jest Burem. Walczy
z Brytyjczykami pod de la Reyem w Afryce Poudniowej.
Mwi
pynnie po angielsku, podobnie jak pan, pukowniku. Nie
b
dziemy mieli problemu, by nawiza z nim kontakt.
wietnie! Z pewnoci uatwi nam to zadanie. Von
Lettow Vorbeck skin gow, gdy wjedali przez bram
na
wewntrzny dziedziniec. Domylam si, e po podry
pan
i Fraulein von Wellberg chcielibycie wzi kpieli i
nieco
odpocz. Kapitan Reitz zaprowadzi was na kwatery. Za
dwie
godziny, o czwartej, wrci, by zabra pana na spotkaniem
z de
la Reyem.
Zgodnie z obietnic von Lettowa Vorbecka Reitz zapuka do
drzwi gocinnego apartamentu punktualnie o czwartej. Graf

Otto spojrza na zegarek.

Przyszed o czasie, jeste gotowa? Von Meerbach
oczekiwa punktualnoci od wszystkich, take od niej.
Spojrza
na swoj towarzyszk, lustrujc j od czubka piknej
gowy
po mae ksztatne stopy. Zadbaa o swj wygld i
wiedziaa,
e prezentuje si wspaniale.
Tak, Ottonie, jestem gotowa.
Widz, e sukienka od Patou wietnie si na tobie prezen
tuje. Zaprosi do rodka kapitana Reitza, ktry
zasalutowa
z najwyszym szacunkiem. Za nim w otwartych drzwiach
stan
Hennie du Rand. Mia na sobie wie koszul, ogoli si
i wypomadowa wosy.
Przystojnie wygldasz, Hennie powiedziaa Ewa. Zna
niemiecki na tyle, aby j zrozumie i by ogorzaa twarz za
pona rumiecem.
Jeli jest pan gotowy, prosz za mn. Reitz ruszy
przodem, a oni podyli za nim wyoonym kamiennymi
py355

tami korytarzem, a nastpnie krtymi schodami wiodcymi do

grnych kondygnacji fortu. Pukownik von Lettow Vorbeck
oczekiwa ich na tarasie pod rozwieszon markiz. Siedzia
przy masywnym tekowym stole, na ktrym ustawiono
napoje i owoce.
Z drugiej strony czeka wysoki mczyzna w czarnym
surducie. Sta tyem, z domi splecionymi na plecach.
Patrzy za rzek, na gr Meru majaczc w oddali przez
mg.
Von Lettow Vorbeck wsta, aby ich powita, i zapyta, czy
ich pokoje s wygodne, a nastpnie z zaciekawieniem
spojrza na Henniego.
To du Rand, czowiek, o ktrym panu wspominaem

przedstawi go graf Otto. - - Walczy w oddziale de la Reya. Mczyzna w czarnym surducie odwrci si ku nim,
syszc dwik swojego nazwiska. Mia ponad szedziesit
lat. Siwe wosy przerzedziy si, odsaniajc wysokie,
sklepione
czoo. Skra bya jasna i gadka w miejscach, gdzie kapelusz
chroni j przed socem. Nieliczne kosmyki opaday na ra
miona, znaczc czer surduta kropeczkami upieu. Brod
mia

gst, bujn i nieokieznan. Nos wydatny, lini ust pospn

i nieugit. Gboko osadzone oczy spoglday fanatycznie
i przenikliwie niczym oczy biblijnego proroka. Jakby na po
twierdzenie tego, trzyma w prawej doni ma Bibli, ktr
wetkn do kieszeni surduta, podchodzc do grafa Ottona.
- General Jacobus Herculaas de la Rey - - przedstawi
gocia von Lettow Vorbeck, lecz zanim Bur zdy podej.
Hennie podbieg do niego i przyklkn na kolano.
- Generale Koos! Bagam o bogosawiestwo.
De la Rey podszed bliej i spojrza na niego.
Nie klkaj przede mn. Nie jestem ksidzem ani generaem. Prosty ze mnie rolnik. Wsta czowieku! Przyja
mu si bliej. -- Pamitam twoj twarz, lecz zapomniaem
nazwiska.
- Du Rand, generale. Hennie du Rand. Twarz Henniego
rozpromienia si na wie, e dowdca go zapamita. 356

Walczyem z panem pod Nooitgedacht i Ysterspruit. W

miejscach tych Burowie roznieli w puch Anglikw. W
Ysterspruit lotna brygada de la Reya zdobya due brytyjskie
magazyny, ktrych zawarto umoliwia Burom walk przez
kolejny rok.
Ja, pamitam ci. Bye jednym z tych, ktrzy dopro
wadzili nas do brodu po potyczce pod Langlaagte, gdy
otoczyli
Bas Brytyjczycy. Tamtej nocy uratowae cay oddzia. Co tu
robisz, czowieku?
Przybyem, aby ucisn pask do, generale.
- Uczyni to z przyjemnoci! odpar de la Rey,
chwy
tajc do Henniego w potnym ucisku. Nic byo
wtpliwoci,
dlaczego onierze darzyli go takim podziwem i powaa
niem. Czemu opucie republik, Wolne Pastwo Orania,
Hennie?
Poniewa Orania nic jest ju republik i przestaa
by
wolna. Staa si czci brytyjskiego imperium - - odpar
du Rand.
- Czy wrcisz ze mn, kiedy stanie si ponownie

republik'.'
Potrzebuj takich dobrych onierzy jak ty.
Zanim Hennie zdy odpowiedzie, graf Otto podszed do
nich i powiedzia:
- Prosz powiedzie generaowi, e czuj si gboko
zaszczycony, mogc pozna wielkiego onierza i patriot. Hennie szybko wcieli si w rol tumacza, przedstawiajc
zebranych, a nastpnie stan rozpromieniony u boku
dawnego
dowdcy.
Pocztkowo von Lettow Vorbeck i genera czuli si
skrpowani obecnoci Ewy siedzcej przy stole
konferencyjnym.
- Mam nadziej, e obecno Fraulein von Wellberg
pod
czas naszych rozmw nie bdzie panom przeszkadzaa
rzek
von Meerbach. Rcz za ni. Nikt si nie dowie o czym
radzilimy. Fraulein jest mistrzem dyskrecji. Za
pozwoleniem, panowie, dla upamitnienia tego historycznego
spotkania pozwoliem sobie poprosi j, aby naszkicowaa
panw portrety, gdy bdziemy rozmawiali. Von Lettow i
de la Rey skinli
357

gowami. Ewa podzikowaa im umiechem, pooya na

stole szkicownik i owek, a nastpnie przystpia do pracy.
Von Meerbach zwrci si do de la Reya.
Hennie du Rand bdzie pana tumaczem, generale.
Pu
kownik von Lettow Vorbeck i ja znamy angielski, wic w tym
jzyku bdziemy prowadzili rozmow. Mam nadziej, e wy
raa pan zgod? Kiedy Hennie przetumaczy jego sowa,
a de la Rey skin gow, graf cign: Po pierwsze,
chcia
bym przekaza panu listy uwierzytelniajce z Ministerstwa
Spraw Zagranicznych w Berlinie. Mwic to, poda doku
menty nad stoem.
Hennie odczyta je na gos. De la Rey wysucha go
uwanie, a nastpnie odpar:
Nie zdecydowabym si na tak uciliw podwodn
podr, gdybym nie wiedzia, kim pan jest, von
Meerbach.
Niemcy zawsze byy wiernym sojusznikiem i dobrym
przyjacie
lem mojego ludu podczas wojny z Brytyjczykami. Nigdy
tego
nie zapomn. Do dzi traktuj was jak przyjaci i
sojusznikw.
Dzikuj, generale. To wielki honor dla mnie i mojego
kraju.
Jestem prostym czowiekiem, grafie. Lubi otwart

i szczer mow. Prosz wyjani, po co mnie pan

zaprosi.
Mimo ogromnej odwagi i determinacji, z jak walczyli
cie, Afrykanerzy ponieli klska i doznali wielkiego
upokorze
nia. De la Rey nie odrzek ani sowa, lecz jego
spojrzenie
stao si mroczne i ponure. Von Meerbach zamilk, ale po
chwili kontynuowa: Brytyjczycy to wojowniczy,
pazerny
nard. Chocia zagarnli dla siebie wiksz cz wiata,
ich
apetyt na podboje pozosta niezaspokojony. My, Niemcy,
jes
temy pokojowo nastawionym ludem, cho nieobca nam
duma,
i jestemy gotowi broni si przed agresj.
De la Rey wysucha przekadu i skin gow.
Wiele nas czy. My rwnie bylimy gotowi stawi
czoo
tyranii. Cho zapacilimy wysok cen, wielu, podobnie jak
ja, tego nie auje.
358
Nadchodzi czas, gdy bdziecie musieli ponownie podj
decyzj: walczy o honor czy ogosi haniebn
kapitulacj.
Niemcy stan przed rwnie trudnym wyborem.

 Chocia los naszych narodw wydaje si ze sob zwi

zany, Brytania jest strasznym przeciwnikiem. Ma
najpotniej
sz flot na wiecie. Jak zamierzacie si jej
przeciwstawi?
Czy kajzer wyle wojska, aby obroni wasze kolonie w
Afry
ce? spyta de la Rey.
Zdania w tej kwestii s podzielone. W Niemczech do
minuje pogld, e naszych kolonii trzeba broni na Morzu
Pnocnym, nie za na ich terytorium.
Podziela pan ten pogld, grafie? Zostawiby pan na
pastw
Anglikw afrykaskie kolonie, waszych dawnych
sojusznikw?
Zanim odpowiem, chciabym pokrtce przedstawi fakty.
Niemcy maj dwie kolonie w subsaharyjskiej Afryce, na
pou
dnie od rwnika: jedn na wybrzeu poudniowozachodnim,
drug na wschodzie. Obie s oddalone o tysice mil od
Niemiec
i siebie nawzajem. W chwili obecnej siy, ktre ich
broni, s
mizerne. Na terenie niemieckiej kolonii na poudniowym
za
chodzie stacjonuje okoo trzech tysicy onierzy

Schutztruppe.
Jest te siedem tysicy osadnikw, ktrych wikszo
znajduje
si na licie rezerwistw lub otrzymaa przeszkolenie
wojskowe.
Siy stacjonujce w Niemieckiej Afryce Wschodniej s
podob
ne. Graf Otto spojrza na von Lettowa Vorbecka.
Mam
suszno, pukowniku?
Tak, mam pod komend dwustu szedziesiciu biaych
oficerw oraz dwa i p tysica askari. Oprcz tego jest
an
darmeria w sile czterdziestu piciu biaych i niewiele
ponad
dwa tysice policjantw askari, ktrzy pomog broni
kolonii,
gdy zajdzie potrzeba.
To maa garstka do obrony tak rozlegego terytorium
zauway graf. Brytyjska marynarka wojenna strzegca
mrz
wok kontynentu uniemoliwi znaczce wzmocnienie
tych si.
Przykra perspektywa przyzna von Lettow Vorbeck. Bylibymy zmuszeni przyj taktyk wojny
partyzan-

359

ckiej, podobn do tej, ktr Burowie z takim powodzeniem

stosowali w Afryce Poudniowej.
Sytuacja zmieniaby si radykalnie, gdyby Afryka Pou
dniowa przystpia do wojny po stronie Niemiec rzek
spokojnie graf Otto. On i von Lettow Vorbeck spojrzeli
twardym
wzrokiem na de la Reya.
Nie jest to dla mnie adna nowina. Duo o tym mylaem,
radziem si wielu dawnych towarzyszy broni odrzek
de
la Rey, gadzc brod w zamyleniu. Niestety, Smuts i
Botha
zaprzedali si Brytyjczykom ciaem i dusz. To oni
sprawuj
wadz. Rzdz tward rk, cho mona j skrci. Dua
cz obywateli Afryki Poudniowej ma brytyjskie
pochodzenie,
kochaj Brytani i s jej oddani.
W jakim stanie znajduje si poudniowoafrykaska
armia? spyta graf. Jak liczne s jej siy i kto
dowodzi?
Wszyscy starsi oficerowie s Afrykanerami, ktrzy wal
czyli z Anglikami odpar de la Rey. Dotyczy to
rwnie
Smutsa i Bothy, ktrzy przeszli na stron Brytyjczykw.
Wielu
nie poszo jednak za ich przykadem.

 Wojna skoczya si prawie czternacie lat temu

przypomnia von Lettow Vorbeck. Od tego czasu wiele
si
zmienio. Cztery dawne republiki przeksztaciy si w
Zwizek
Poudniowej Afryki. Burowie dysponuj si i wpywami
dwu
krotnie przewyszajcymi dawne. Zadowol si tym czy
zary
zykuj wszystko, aby stan po stronie Niemiec? Czy
Burowie
s zmczeni wojn? Czy stanowi cz imperium
brytyjskiego?
Czy Smutsowi i Bocie uda si zwrci starych towarzyszy
broni przeciwko Niemcom? spyta von Lettow, a graf
po
czeka na odpowied starego Bura.
Moe ma pan racj odrzek w kocu. Moe czas
zaleczy rany afrykanerskiego Volku, lecz blizny
pozostay.
Zagalopowaem si. Zastanwmy si, jak si dysponuje
Af
ryka Poudniowa, jakie s siy obronne zwizku, jak
obecnie
nazywa si armi. To potna formacja liczca
szedziesit
tysicy dobrze uzbrojonych ludzi. Sia zdolna

kontrolowa
360

obszar caej Afryki Poudniowej od Nairobi i Windhuku po

Przyldek Dobrej Nadziei. Rzd, ktry bdzie ni dowodzi,
zdobdzie kontrol na szlakami morskimi i zatokami
poudniowej czci kontynentu. Pod jego wadz znajd si
ogromne zagbia wydobywcze Witwatersrandu z bogatymi
zoami zota, kopalnie diamentw Kimberley oraz nowe
stalownie i fabryki broni w Transwalu. Jeli Afryka
Poudniowa sprzymierzy si z Niemcami, Wielka Brytania
znajdzie si w bardzo trudnym pooeniu. Bdzie zmuszona
przesun do Afryki znaczne siy, by odzyska kontrol, a
Marynarka Krlewska bdzie musiaa si wyty, aby
zapewni ochron i zaopatrzenie. Od Afryki Poudniowej
moe zalee wynik caej wojny.
Jeli zdecyduje si pan wystpi ponownie przeciw Ang
likom, czy dawni towarzysze broni pjd za panem?
Wiemy,
e Smuts i Botha popr Wielk Brytani. Jak si
zachowaj
inni dowdcy? Po ktrej stronie opowiedz si de Wet,
Maritz,
Kemp i Beyers? Pjd za panem czy za Both?
Dobrze znam tych ludzi odrzek spokojnie de la
Rey. Walczylimy rami w rami, poznaem ich serca.
Cho
wojna skoczya si dawno temu, nie zapomnieli o
strasznych
rzeczach, ktre wyrzdzili nam Anglicy. Nie zapomnieli,

jak
potraktowali kobiety i dzieci, co zrobili z ziemi, ktr
kochamy.
Wiem, e stan u mojego boku do walki z wrogiem, a jest
nim
nadal Wielka Brytania.
Wanie to miaem nadziej usysze, generale. Otrzy
maem upowanienie od cesarza i naszego rzdu, aby
obieca
wam zaopatrzenie, bro i pienidze.
Bdziemy potrzebowali wszystkiego. De la Rey ski
n gow. Szczeglnie w pocztkowym okresie, zanim
odbierzemy wadz Bocie i przejmiemy magazyny
wojskowe
oraz bank rezerw w Pretorii, gdzie trzymaj pastwowe
pie
nidze.
Prosz mi powiedzie, czego bdzie pan potrzebowa,
generale. Zadbam, aby przekazano wam to z Berlina.
Nie bdziemy potrzebowali ywnoci ani mundurw.
361

Jestemy farmerami, ktrzy uprawiaj ziemi. Zdoamy si

wyywi. Walczy bdziemy jak kiedy, w codziennym
przyodziewku. Zbdna jest rwnie bro lekka. Kady Bur
ma wasnego mauzera.
Co w takim razie si przyda? docieka graf, nie dajc
za wygran.
Na pocztek sto pidziesit cikich karabinw maszy
nowych i pidziesit modzierzy wraz z amunicj.
Powiedzmy
milion nabojw do karabinw maszynowych i piset
granatw
modzierzowych. Potrzebne bd rwnie lekarstwa...
Von
Meerbach zapisywa liczby w notatniku, podczas gdy de
la Rey
przedstawia swoje potrzeby.
A cikie dziaa? spyta von Lettow Vorbeck.
Nie, powodzenie pierwszych operacji bdzie zaleao od
szybkoci i zaskoczenia. Jeli nam si uda, przejmiemy
rzdowe
arsenay i cika artyleria znajdzie si w naszych rkach.
Czy potrzebne bdzie co jeszcze?
Pienidze odrzek zwyczajnie de la Rey.
Ile?
Dwa miliony funtw w zotych suwerenach.
Przez chwil milczeli, przygnieceni wymienion sum.
Duo rzek w kocu von Meerbach.

 Taka jest cena za najbogatsz ziemi na poudniowej

pkuli oraz armi zoon z szedziesiciu tysicy
wietnie
wyszkolonych, zaprawionych w boju onierzy. Taka jest
cena
za zwycistwo nad Brytyjczykami. Naprawd sdzi pan,
e
cena jest zbyt wysoka, von Meerbach?
Nie! Graf Otto potrzsn stanowczo gow. Skoro
stawia pan spraw w taki sposb, cena jest uczciwa.
Dostanie
pan dwa miliony. Osobicie tego dopilnuj.
Pienidze i bro na nic si nie zdadz, dopki nie zostan
dostarczone do naszych baz w Afryce Poudniowej.
Jak mamy je przewie?
Nie bdzie mona przeszmuglowa adunku adn
z gwnych zatok, odpada rwnie Kapsztad i Durban.
Kontrola
362

celna jest zbyt surowa. Afryka Poudniowa graniczy od

poudniowego zachodu z wasz koloni. Oba terytoria czy
dobra linia kolejowa. Zarzd i pracownicy
poudniowoafrykaskiej kolei to niemal bez wyjtku
Afrykanerzy. Bd sprzyjali naszej sprawie. Inna droga
prowadzi z Niemieckiej Afryki Wschodniej, drog wodn,
przez jezioro Tanganika do Pasa Miedziowego w Rodezji, a
stamtd na poudnie, ponownie kolej. Von Lettow Vorbeck
spojrza na niego z zatroskaniem.
Dostarczenie zaopatrzenia tymi szlakami zajoby tygo
dnie, a nawet miesice. W kadej chwili adunek mgby
zosta
odkryty i przejty przez nieprzyjaciela. To zbyt
ryzykowne.
Obaj spojrzeli na grafa, majc nadziej, e przedstawi
inny plan.
W jaki sposb dostarczyby pan tak przesyk? spyta
de la Rey. Zamilkli, czekajc na odpowied.
Ewa szkicowaa portrety z niewzruszonym spokojem. Cho
nie rozumiaa ani sowa, graf Otto spojrza na ni ukradkiem,
a nastpnie popatrzy na Henniego i lekko zmarszczy brwi.
Milcza duej ni zwykle, bbnic palcami o blat stou,
pogrony w gbokiej zadumie. Podj decyzj.
Zadanie jest wykonalne. Zajm si tym osobicie.
Daj
panu moje sowo, generale. Dostarcz w dowolne miejsce to,
0 co pan prosi. Od tej pory wszystko musi pozosta w naj

gbszej tajemnicy. Powiadomi o szczegach jedynie pana

1 pukownika von Lettowa, gdy zbliy si czas dostawy.
W chwi
li obecnej musz poprosi, aby panowie mi zaufali.
De la Rey spojrza na niego oczami fanatyka. Graf Otto
spokojnie odwrci wzrok. Bur podnis kartk papieru z
godem ora, ktra leaa na stole.
To gwarancja kajzera i paskiego rzdu. Nie jest to
wystarczajca zachta, aby mnie przekona, bym ponownie
urzdzi krwaw ani mojemu Volkowi.
Graf Otto i von Lettow Vorbeck patrzyli na niego bez
sowa. Mona byo odnie wraenie, e za chwil cay
misternie obmylony plan legnie w gruzach.
Da mi pan jeszcze jedn gwarancj, grafie. Wasne
363

sowo. Wiem, e jest pan czowiekiem zdolnym przenosi

gry. Pana dokonania obrosy legend. Wiem, e nie przyzna
si pan nawet do moliwoci poraki. Przerwa
ponownie, aby zebra myli. Jestem prostym farmerem,
lecz jedn rzecz si chlubi. Umiem oceni warto konia i
czowieka. Da mi pan sowo, wic dam panu wasne. Kiedy
Afryk ponownie ogarnie pooga wojny, bd czeka z armi
liczc szedziesit tysicy onierzy. Ucinijmy sobie
donie, od tej pory jestemy sojusznikami na mier i ycie.
Leon Courtney od czterech dni lata Trzmielem ponad
wierzchokami drzew nad szerok sawann. Manyoro i
Loikot siedzieli w przedniej czci kokpitu, czujni jak spy,
obserwujc i badajc rwnin. Widzieli wiele lww,
przypuszczalnie ponad dwiecie. Byy wrd nich samice i
kocita, mode samce i bezzbni samotnicy. Kichwa Muzuru
powiedzia im jednak: Musi by potny i mie grzyw tak
czarn, jak ogar z pieka rodem". Do tej pory nie udao im si
znale zwierzcia odpowiadajcego temu opisowi.
Czwartego dnia Manyoro chcia zaniecha poszukiwa na
ziemiach Masajw i polecie nad Pomocnym Okrgiem
Przygranicznym ku dzikim rejonom rozcigajcym si midzy
jeziorami Turkana i Marsabit.
Znajdziemy tam lwy pod kadym drzewem akacji.
Zwie
rzta tak potne i dzikie, e nawet Kichwa Muzuru bdzie
szczliwy.

Loikot uparcie si temu sprzeciwia. Opowiada Leonowi

o parze legendarnych lww, ktre rzdziy na ogromnym
terytorium pomidzy jeziorem Natron i zachodni cian
ryftu.
Dobrzeje znam. Widywaem je wiele razy, gdy
pasaem
bydo mojego ojca. To bliniaki. Bracia urodzeni jednego
dnia
z tej samej lwicy. Przyszli na wiat w czasie plagi szaraczy,
jedenacie lat temu, gdy byem dzieckiem. Rok po roku ob
serwowaem, jak dorastaj, nabieraj siy i odwagi. Teraz s
364

w kwiecie wieku. W caym kraju nie ma lwa, ktry

odwayby si im sprzeciwi. Zabiy sto sztuk byda, moe
wicej oznajmi. Zabiy rwnie osiemnastu morani,
ktrzy wyruszyli, by na nie zapolowa. aden czowiek nie
odway si wystpi przeciwko nim, tak s gwatowne i
przebiege. Niektrzy morani powiadaj, e to duchy lww,
ktre cigane przez wojownikw mog si zamieni w gazel
lub ptaka.
Manyoro wyd drwico wargi, przewrci oczami i
popuka si palcem w gow, by pokaza, co myli o
Loikocie. Leon opowiedzia si jednak po stronie modszego
Masaja. Przez ostatnie dni przeczesywali szerokie sawanny
pokryte brzow traw. Widzieli ogromne stada bawow i
mnstwo mniejszej zwierzyny, lecz napotkane lwy byy zbyt
mode lub za stare.
Kiedy wieczorem zasiedli przy ognisku, Loikot prbowa
podsyci ich sabncy entuzjazm.
Mwi ci, M'bogo, te dwa to wodzowie wszystkich
lww
w dolinie. Nie ma wikszych, bardziej gwatownych i
przebieg
ych zwierzt. Kichwa Muzuru posa nas, abymy wytropili
wanie takie.
Manyoro odchrzkn i splun w ognisko. Przez chwil
przyglda si linie, ktra w arze zacza si gotowa.
Od wielu dni sucham twoich opowieci, Loikocie

odrzek w kocu. Jestem skonny uwierzy, e lwy, o

ktrych
mwisz, mog zamieni si w ptaki. Musiay tego dokona.
Musiay zamieni si w mae wrble i odlecie. Myl, e
powinnimy zostawi w spokoju te skrzydlate potwory i pole
cie w rejon jeziora Marsabit, aby znale prawdziwe lwy.
Uraony Loikot skrzyowa rce na piersi i spojrza
wyniole na Manyoro.
Powtarzam, widziaem je na wasne oczy. S tam.
Znajd
je, jeli poszukamy duej. Spojrzeli na Leona, czekajc
na
jego decyzj.
Zastanawia si nad odpowiedzi, pijc kaw i wrzucajc
kawaki ziaren do ogniska. Zbiorniki Trzmiela byy prawie
puste. Paliwa wystarczy tylko na dzie lub dwa. Gdyby
polecieli
365

dalej na poudnie, trzeba by dostarczy benzyn

samochodem. Zajoby to wiele dni, a graf Otto nie nalea
do ludzi cierpliwych.
Masz jeden dzie, Loikocie rzek w kocu. Jeli
nie znajdziemy ich jutro, polecimy nad jezioro Marsabit.
Wystartowali przed wschodem soca i rozpoczli
poszukiwania w miejscu, w ktrym zakoczyli poprzedniego
wieczoru. Godzin pniej, w odlegoci ponad dwudziestu
mil od ldowiska w Obozie Percy'ego, Leon wypatrzy
ogromne stado bawow, ktre cigno si a od wodopoju
nad brzegiem jeziora. Potne samce poday przodem, a
krowy, cielta i modzie szy za nimi na dugoci niemal
mili. Skrci w ich stron. Wiedzia, e lwy czsto podaj
ladem stada, wypatrujc sabych sztuk i maruderw.
Nagle zauway, e Loikot daje mu gwatowne znaki rk.
Wychyli si z kabiny, aby sprawdzi, co tak go poruszyo.
Dwa bawoy oddzieliy si od gwnego stada, podajc za
nim w odlegoci wier mili. Zwierzta szy obok siebie
przez wysok zocist traw. Widzieli jedynie grzbiety. Leon
przyjrza si im uwanie i oceni, e byy to rose mode
samce o cikim czarnym ciele. Nie mia pojcia, co tak
zaalarmowao Loikota.
Kiedy zwierzta wyszy z wysokiej trawy, zamar z
wraenia. Nie byy to bawoy, lecz lwy. Nigdy wczeniej nie
widzia samcw takiej barwy i wielkoci. Promienie soca
owietlay od tyu kroczce dostojnie zwierzta. Ich grzywy
miay gboki odcie czerni, byy gste jak stg siana.

Faloway w podmuchach porannego

wiatru, gdy zwierzta stany, aby
przyjrze
si
nadlatujcemu
aeroplanowi.
Leon zmniejszy prdko i obniy
puap. Trzmiel lecia tak nisko, e
koa omal ocieray si o ziemi.
Widzc
nadlatujc
maszyn,
zwierzta nastroszyy grzywy i
zaczy uderza o boki dugimi
zakoczonymi czarnymi pdzlami ogonami, okazujc coraz
wiksze rozdranienie. Jeden pooy si w niskiej trawie, a
drugi ruszy dostojnym, rozkoysanym krokiem w kierunku
gstych zaroli. Leon przelecia nisko nad przyczajonym
zwie-

rzciem, spogldajc w d w nieprzejednane te lepia.

Lew rykn ponownie. Syszc silniki samolotu, skoczy
przed siebie, wycigajc przednie apy, jego peny brzuch
koysa si na boki. Ponownie odwrci wielki, otoczony
grzyw eb i rykn, widzc przelatujcego Leona.
Delikatnie zwikszy puap i zawrci w stron pasa
nieopodal obozu. Chocia mieli przed sob dwadziecia
minut lotu, chcia jak najszybciej wyldowa, aby omwi
plan dziaania z dwoma Masajami. Manyoro najwyraniej
zapomnia o swoich niedawnych sprzeciwach, bo tupa i
mia si rwnie dziko jak Loikot.
Te lwy to dobry powd do szalonej radoci. Grafie
Ottonie
von Meerbach, lepiej naostrz swoj assegai. Bdzie ci
potrzeb
na! zamia si. Czu ogromn pokus, by zawrci i
jeszcze
raz spojrze na te wspaniae zwierzta. Wiedzia jednak, e
nie
byoby rozsdnie ponownie je niepokoi. Jeli byy tak
chytre
i przebiege, jak utrzymywa Loikot, mg atwo lwy
wyposzy
z trawiastego stepu do lasu rozcigajcego si na skarpie,
a wwczas trudniej byoby je wyledzi.
Niech si uspokoj i poczekaj, a sprowadz tego
szaleca von Meerbacha, aby si nimi zaj.

Kiedy wyldowa i podkoowa Trzmiela do Obozu Percy'ego, dwaj Masajowie nadal witowali swoje odkrycie.
A nie mwiem?! zawoa radonie Loikot, gdy ucichy
silniki. Powiedziaem ci! odpowiedzia na wasne
pyta
nie. Czy mi uwierzye, Manyoro? Nie, nie dae
wiary!
Ktry z nas dwch jest gupi i uparty? Ja? Nie, Manyoro!
Ktry
z nas jest wikszym myliwym i tropicielem lww? Ty,
Ma
nyoro? Nie, wikszym myliwym jestem ja, Loikot!
Przybra
dostojn, bohatersk poz, a Manyoro zasoni twarz,
udajc
wielkie zawstydzenie.
Jeste najwikszym tropicielem Afryki, o najwspanialszy
Loikocie! przerwa mu Leon. Dlatego mam dla
ciebie
robot. Wrcisz do swoich lww i pozostaniesz z nimi,
dopki nie
sprowadz Kichwa Muzuru na owy. Musisz poda ich
ladem,
lecz nie zblia si zanadto, aby si nie wystraszyy i nie
ucieky.
367
Znam je, nie umkn mi przyrzek solennie Loikot.

Mam na nie oko.

Kiedy wrc, usyszysz huk silnikw. Wwczas rozpalisz
dymice ognisko. W ten sposb ci odnajd.
Bd mia te lwy na oku, a dwik twoich silnikw
w uchu zapewni dumnie Loikot.
Kto jest naczelnikiem wioski, na ktrej terenie znaleli
my lwy? spyta Leon Manyoro.
Zwie si Massana, jego manyatta to Tembu Kikuu, Miej
sce Wielkiego Sonia.
Musisz mu zoy wizyt, Manyoro. Powiedz, e za
kadego lwa otrzyma w darze dwadziecia krw.
Powiedz te,
e przyprowadzimy mzungu, ktry zapoluje na nie w
tradycyjny
sposb. Massana musi skrzykn na owy pidziesiciu
morani,
lecz zwierzta zabije Kichwa Muzuru.
Rozumiem, M'bogo, lecz nie sdz, by Massana to poj.
Mzungu polujcy na lwa z assegail Nigdy o tym nie
syszano.
Massana pomyli, e Kichwa Muzuru zwariowa.
Manyoro, obaj wiemy, e Kichwa Muzuru jest obkany
jak antylopa gnu, ktrej robaki przeary mzg. Powiedz
mu,
aby nie myla o polowaniu, lecz o dwudziestu sztukach
byda.
Co sdzisz, Manyoro? Czy Massana pomoe nam w

polowaniu?
Za dwadziecia krw Massana sprzedaby swoich pit
nacie on wraz z crkami. Moe nawet wasn matk.
Oczywi
cie, e pomoe.
Czy obok jego manyatty jest miejsce, w ktrym mog
libymy wyldowa? zapyta Leon.
Manyoro pogadzi nos w zamyleniu, zanim udzieli
odpowiedzi.
W pobliu wioski jest solna acha. To paski teren bez
drzew.
Poka mi rozkaza. Kiedy wystartowali, Manyoro
naprowadzi go na miejsce. Bya to ogromna paska
przestrze
bielejca w promieniach soca, widoczna z odlegoci
wielu
mil. Kiedy si do niej zbliyli, soln ach przebiego
mae
368

stado oryksw. Leon z ulg spostrzeg, e kopyta zwierzt nie

przebiy biaej skorupy. Niektre miejsca tego rodzaju
stanowiy mierteln puapk byy wypenione gbokim
botem, mikkim jak owsianka i lepkim niczym klej, ukrytym
tu pod kruch zaschnit powierzchni. Ostronie obniy
puap, lekko dotykajc ziemi koami, gotowy w kadej chwili
podnie maszyn, gdyby boto zaczo oblepia podwozie.
Kiedy powierzchnia wytrzymaa ciar maszyny, wyldowa,
podkoowa do krawdzi solnej achy i odwrci aeroplan.
Daleko std do manyattyl\ krzykn do Manyoro, nie
wyczajc silnikw.
Nie! Masaj wskaza przed siebie. Ludzie z wioski
ju nadchodz. Zauway, e przez las biegnie ku nim
maa
grupka kobiet i dzieci.
A do naszych lww, wielki owco? zapyta Loikota.
Ten nakreli dzid may uk na niebie odpowiadajcy
drodze,
ktr soce pokona w cigu dwch godzin. Skoro
macie
std bliej do manyatty i lww, zostawi was tutaj.
Czekajcie
na mj powrt. Przywioz ze sob Kichwa Muzuru.
Wysadzi dwch Masaj w na solnej asze i wystartowa.
Zatoczy nad ni koo i ruszy w stron Nairobi. Masajowie
pomachali mu i rozeszli si w dwch kierunkach Loikot,
by odnale lady lww, a Manyoro na spotkanie kobiet z

wioski Massany.
Zbliajc si do pasa na boisku polo, rozglda si
niespokojnie w poszukiwaniu Motyla. Martwi si, e graf
Otto wyruszy w kolejny ze swych tajemniczych,
nieprzewidywalnych wypadw i wrci dopiero za kilka dni.
W tym czasie Loikot mg straci z oczu tropion zdobycz.
Bogu dziki! wyszepta, widzc czerwono-czarn
szachownic zdobic kadub Motyla stojcego przed
hangarem na drugim kocu pola. Gustaw i jego mechanicy
pracowali przy silnikach. Poniewa nie dostrzeg samochodu
myliw369

skiego, zatoczy koo nad Tandal. Okazao si, e pojazd

sta obok namiotu von Meerbacha. Kiedy po raz drugi
przelecia nad obozem, graf wyszed, wkadajc koszul.
Leon poczu przypyw niechci zmieszanej z zazdroci.
Pewnie Ewa jest z nim, pomyla. Musiaa zapracowa na
swj chleb. Na sam myl o tym zrobio mu si niedobrze.
Von Meerbach pomacha mu zdawkowo i ruszy do
samochodu. Zawrci maszyn w stron pasa, czujc w
ustach gorzki smak gniewu i zazdroci.
We si w gar, Courtney! Przecie wiedziae, e Ewa
von Welberg nie jest westak. pi z nim pod t sam
moskitier od dnia, gdy przyjechali, powiedzia sobie,
nadlatujc na pas. Kiedy posadzi Trzmiela za drucian
siatk, serce zabio mu ywiej. Dostrzeg Ew siedzc przy
sztalugach w cieniu pokrytego szachownic skrzyda Motyla.
Wczeniej zasania j kadub maszyny. Cho mogo si to
wyda dziwne, poczu ulg na myl, e graf Otto by sam.
Po wyldowaniu podkoowa do hangaru. Ewa wstaa od
sztalug i ruszya na jego spotkanie. Z oddali ujrza jej
radosny umiech. Po chwili zdaa sobie spraw, e von
Meerbach ich obserwuje, i zacza i nieco wolniej.
Cofna si, gdy opar drabink o kadub i zacz schodzi.
Spojrza na ni ponad gowami pozostaych i zauway, e
jest podenerwowana i niespokojna. Zwykle bya chodna i
opanowana, lecz teraz zachowywaa si jak gazela, ktra
wyczua zapach skradajcego si lamparta. Chocia jej
poruszenie mu si udzielio, zdoa ukry swoje uczucia i

skin gow od niechcenia.

Witam, Fraulein rzek uprzejmie, a nastpnie zwrci
si do Gustawa. Drugi prawy silnik ciko pracuje i
dymi.
Zaraz sprawdz odpowiedzia Niemiec, przywoujc
pomocnikw.
Kiedy gowa Gustawa znikna za pokryw silnika, zostali
chwil sami.
Co si stao? spyta. Co si zmienio, jeste in
na powiedzia cicho.
370

Spostrzegawczy jeste. Zmienio si wszystko.

Co takiego? Jakie problemy z grafem?
Nie chodzi o niego, lecz o nas.
Jakie kopoty? spyta, patrzc jej w oczy.
Nie, wprost przeciwnie. Podjam decyzj. Jej gos
sta si niski i chropawy. Umiechna si.
Jej umiech by najpikniejsz rzecz, jak widzia.
Nie rozumiem.
Ja rwnie, Ratelku.
Tego byo dla niego za wiele. Zrobi krok do przodu,
prbujc chwyci j za rk. Cofna si gwatownie.
Nie, nie dotykaj mnie. Mog zrobi co gupiego.
Wskazaa obok pyu cigncy si za samochodem myliw
skim. Otto zaraz tu bdzie, musimy uwaa.
Dugo tego nie znios ostrzeg j.
Ani ja, teraz jednak musimy si trzyma z daleka. Otto

nie jest gupcem. Zauway, e co midzy nami zaszo.

Odwrcia si i podesza do Gustawa balansujcego na
skrzydle
i zagldajcego do wntrza silnika.
Wrcie, Courtney! zawoa von Meerbach, wje
dajc za ogrodzenie. Dugo ci nie byo! Dokd
poleciae?
Do Kapsztadu? A moe do Kairu?
Krtka rozmowa z Ew wprawia go w oywiony,
zuchway nastrj.
Nie. Szukaem paskich cholernych lww.
Widzc wojownicz postaw Leona, twarz von Meerbacha
pojaniaa, a blizna po pojedynku zarowia si od
oczekiwania. Wyskoczy z samochodu, zatrzaskujc za sob
drzwiczki.
Znalaze je?
Tak, w przeciwnym razie by mnie tu nie byo.
Duy jest?
To najwikszy lew, jakiego widziaem, a drugi jest
jeszcze
potniejszy.
Nie rozumiem, ile w kocu ich jest?
Dwa odrzek Leon. Dwa ogromne samce.
371
Kiedy wyruszymy?
Gdy tylko Gustaw sprawdzi silnik Trzmiela.
Nie mog si doczeka. Motyl ma pene zbiorniki. Cay

sprzt jest na pokadzie. Ruszajmy od razu! Natychmiast!

Graf Otto siedzia za sterami Motyla, gdy startowali z pasa
obok Obozu Percy'ego, gdzie zatrzymali si, by napeni
zbiorniki po locie z Nairobi. Szybowali na poudnie w
kierunku manyatty Massany. Ewa siedziaa obok niego,
Izmael przykucn z tyu, trzymajc zawinitko z
drogocennymi kuchennymi sprztami, a Leon, Gustaw i
Hennie stali w przedniej czci kokpitu.
Lecieli ponad dwadziecia pi minut, gdy Leon dostrzeg
obok dymu po lewej stronie, unoszcy si pionowo w
nieruchomym, cikim powietrzu poudnia.
Loikot! Leon wiedzia, e to jego tropiciel, zanim
dostrzeg smuk posta stojc obok dymnego ogniska.
Masaj
zamacha shuk, aby upewni si, e go dostrzeg, a
nastpnie
wskaza dzid postrzpiony zarys maego pagrka, dajc do
zrozumienia, gdzie przebywa zdobycz.
Leon szybko oceni sytuacj. Bogowie oww wyranie im
sprzyjali. Pod ich nieobecno lwy musiay wyruszy w
stron wioski Massany. Byy teraz wiele mil bliej ni wtedy,
gdy je spostrzegli. Spojrza na dalekie urwisko ryftu, aby
zorientowa si w pooeniu, a nastpnie odnalaz upiorny
ksztat solnej achy, gdzie zaledwie trzy dni temu zostawi
dwch Masajw. Nie mogo by lepiej, pomyla uradowany,
przysuwajc si do von Meerbacha.

 Loikot pokaza, e lwy wyleguj si wrd ska na tym

pagrku! zawoa, przekrzykujc silniki.
Gdzie mog wyldowa?
Widzi pan t soln ach? spyta, wskazujc j Niem
cowi. Jeli na niej pan wylduje, bdziemy blisko
zdobyczy
i wioski, w ktrej morani zgromadzili si na owy.
372

Manyatta Massany bya wiksza od innych wiosek w

dolinie. Zagrod dla byda otaczaa szerokim krgiem setka
chat. Graf Otto okry osad i obniy puap. W rodkowej
zagrodzie zebra si duy tum Masajw. Chocia Leon nie
mg rozpozna Manyoro wrd odzianych w shuki postaci,
wiedzia, e tropiciel wykona swoje zadanie. Przekona
Massan, aby skrzykn morani na wielkie owy. Rad, e
wszystko jest przygotowane, Leon poprosi von Meerbacha,
by posadzi Motyla na solnej asze. Po wyldowaniu
podkoowali do linii drzew rosncych wzdu zachodniego
skraju pola, a nastpnie wyczyli silniki.
Zabawimy tu jaki czas wyjani mu Leon.
Przy
gotujmy si, zanim nadejd morani. Cay sprzt
znajdowa
si w lukach bagaowych Motyla. Szybko go wyadowali i
roz
stawili namioty w cieniu skrzyde. Izmael urzdzi kuchni
i palenisko w bezpiecznej odlegoci od maszyny, aby
zaparzy
kaw i upiec imbirowe ciasteczka.
Leon wypi kaw i spojrza w niebo, by oceni czas.
Loikot nadejdzie lada chwila powiedzia grafowi.
Ledwie skoczy, a Masaj wybieg spord drzew.
Leon wyszed z cienia na soce, aby go powita. Chcia
jak najszybciej usysze, co ma do powiedzenia, wiedzia
jednak, e modzieca nie mona pogania. Im waniejsze ma

wiadomoci, tym duej bdzie zwleka, by je oznajmi.

Masaj zay tabaki, stajc na jednej nodze i opierajc si na
wczni. Pniej uzgodnili, e od ich rozstania miny trzy
dni. Szmat czasu. Byo gorco jak na t por roku. Przed
zachodem soca pewnie spadnie deszcz. To dobrze dla
pastwisk.
Powiedz mi, co z twoimi lwami, o wielki owco i
tropi
cielu, Loikocie. Nadal masz je na oku?
Loikot smtnie potrzsn gow.
Zgubie je? spyta gniewnie Leon. Pozwolie im
uciec?
Nie! Co prawda mniejszy znikn, lecz nadal mam oko
na wikszego. Widziaem go niecae dwie godziny temu.
Jest
sam. Ley w cieniu, na pagrku, ktry ci pokazaem.
373

Nie powinnimy rozpacza z powodu straty tamtego

pocieszy go Leon. Z jednym atwiej sobie poradzimy.
Dwa
mogyby stanowi zbyt due wyzwanie.

 Gdzie Manyoro? spyta Loikot.

Po naszym spotkaniu polecielimy do manyatty Massany.
Zebrali si w niej morani. Pewnie wyszli nam naprzeciw.
Manyatta jest niedaleko std. Wkrtce si tu zjawi.
Wrc obserwowa mojego lwa zaproponowa Loi
kot. Po zmroku moe pokona du odlego. Przyjd
jutro
z samego rana.
Dwie godziny przed zachodem soca usyszeli piewy i
ujrzeli ludzi zbliajcych si od strony lasu do obozowiska
na solnej asze. Manyoro szed na czele dugiego korowodu
uzbrojonych morani. Wojownicy mieli na sobie stroje
myliwskie, nieli tarcze i assegai.
Za nimi cigny setki mczyzn, kobiet i dzieci. Przybyli
ze wszystkich okolicznych manyatt w promieniu
pidziesiciu mil. Za wolnymi morani poday niezamne
dziewczta niczym stadko wspaniaych nektarnikw. Gdy
soce zaczo zachodzi, wszyscy rozoyli si obozem
wok Motyla. Nocne powietrze byo wonne, pachniao

dymem kuchennych palenisk. Podniecenie osigno punkt

krytyczny. Modzi piewali i miali si wesoo ca noc.
Nastpnego ranka, przed witem, do obozu wrci Loikot z
misji zwiadowczej. Powiedzia, e w wietle ksiyca lew
upolowa mod antylop kudu i nadal eruje.
Nie zostawi zdobyczy rzek z przekonaniem.
Myliwi z rosncym napiciem oczekiwali wschodu.
Siedzieli
przy ogniskach, szykujc si i ukadajc wosy, ostrzc
assegai i napinajc skr na tarczach. Kiedy zza krawdzi
urwiska wyjrzay pierwsze promienie soca, prowadzcy
owy zad w rg, dajc sygna do wymarszu. Wojownicy
podnieli si z mat i uformowali szyk na solnej asze. Zaczli
taczy i piewa, stopniowo poddajc si narastajcemu
dzikiemu podnieceniu.
374

Mode dziewczta otoczyy ich koem. Zaczy zawodzi,

przestpowa z nogi na nog i porusza biodrami, klaska w
donie i kiwa gowami. Poruszay piersiami i koysay'
krgymi poladkami, prbujc zwrci na siebie uwag
mczyzn. Ciaa taczcych morani zacz pokrywa pot. Ich
oczy dray z dzy krwi i podniecenia.
Nagle z namiotu wzniesionego pod skrzydem Motyla
wyoni si graf Otto i ruszy ku nim po solnej asze. Na jego
widok morani wydali szmer zadowolenia. Niemiec mia na
sobie czerwon plemienn shuk. Opasa si ni wok
bioder, zarzucajc koniec na rami. Grna cz tuowia i
koczyny byy odsonite, biae jak skrzyda czapli. Wosy
pokrywajce klatk piersiow i przedramiona przypominay
miedziany drut. Von Meerbach by barczysty, pier mia
szerok, a czonki twarde i uminione, lecz brzuch lekko si
zaokrgli i zmik z powodu wieku i dostatniego ycia, jakie
prowadzi.
Mode dziewczta zapiszczay, obejmujc si z
rozbawienia. Nie przyszo im do gowy, e biay mzungu
naoy strj plemienny. Otoczyy go zbit gromadk, nie
przestajc chichota. Dotykay jego mlecznobiaej skry, ze
zdumieniem gadziy zocistoczerwone wosy. Von Meerbach
zacz taczy. Dziewczta cofny si i przestay chichota.
Rytmicznie klaskay w donie, dopingujc go piskiem i
podnieconymi okrzykami.
Graf Otto taczy ze zdumiewajc gracj jak na tak
potnie zbudowanego mczyzn. Podskakiwa wysoko,

wykonywa zwroty i dga powietrze trzyman w prawej

doni assegai. Wykonywa zawijasy obcignit skr tarcz,
ktr trzyma na lewym ramieniu. Co adniejsze i
odwaniejsze panny wychodziy do przodu i taczyy z nim
twarz w twarz. Wycigay dugie szyje podobne do szyi
urawia, pobrzkujc naszyjnikami z paciorkw, ktre je
zdobiy. Ich piersi, pokryte tuszczem i czerwon ochr,
koysay si w rytm skokw. Uderzenia bosych stp
podniosy tumany kurzu przeniknitego pimow woni potu,
dz krwi, mierci i zmysowoci.
Leon opar si o kadub Motyla, jakby by bez reszty po375

chonity tym pierwotnym widowiskiem. W odlegoci

wycignitej rki od niego, na przedniej krawdzi skrzyda
Motyla, przysiada Ewa i koysaa nogami. Ze swojego
miejsca mg si jej przyglda, udajc, e robi co innego.
Nie okazywaa adnych emocji prcz lekkiego rozbawienia.
Ponownie zdumiao go, jak ona umiejtnie maskuje uczucia.
Graf Otto by jej mczyzn, a ona jego kobiet, a jednak
Niemiec uczestniczy w rytualnym, zmysowym tacu wraz z
tuzinem pontnych, pnagich i oszalaych modych
dziewczt. Jeli czua si poniona i zniewaona jego
prostackim zachowaniem, nie daa tego po sobie pozna.
Leon a kipia z wciekoci.
Spojrzaa na niego, jakby wyczua jego wzrok. Bya
spokojna, a jej twarz nie zdradzaa adnych uczu. Kiedy ich
spojrzenia si spotkay, pozwolia mu wejrze w tajemne,
pilnie strzeone miejsca swojej duszy. W jej bkitnych
oczach ujrza tak wielk mio, e wstrzyma oddech. W
jednej chwili zrozumia, jak gboka przemiana si w nich
dokonaa. Naleeli do siebie niezalenie od tego, co byo
wczeniej. Oprcz nich nie liczy si nikt i nic.
Przerwa im dwik rogu i donony okrzyk morani.
Wojownicy uformowali kolumn. Loikot zaj miejsce na
czele i prowadzi ich do zdobyczy. Morani biegli za nim, nie
przestajc nuci pieni lwa, wijc si niczym w pomidzy
drzewami. Wrd nich bysno blade ciao von Meerbacha.
Widzowie ruszyli za nimi. Gustaw i Hennie zostali
wcignici przez tum i podyli wraz z nim.

Leon i Ewa zostali sami. Podszed do skrzyda, na ktrym

siedziaa.
Jeli mamy to zobaczy, musimy si pospieszy.
Pom mi zej. Wycigna ramiona i pochylia si
ku niemu. Obj rkoma wsk kibi i na krtk chwil
przy
cign Ew do siebie, stawiajc na ziemi. Pachniaa
znajomymi
perfumami, czu na sobie ciepo jej ciaa. Zrozumiaa jego
spojrzenie i zdaa sobie spraw z mskoci sztywniejcej
pod
ubraniem. Wiem, Ratelku. Wiem, co czujesz. Czuj
podob376

nie. Musimy okaza jeszcze troch cierpliwoci. Obiecuj ci,

e ju wkrtce bdziemy razem.
Boe! jkn. Chciabym... Otto i lew... gdyby
tak...
W jej oczach bysn lk.
Nie, nie mw tego! Pooya palec na jego war
gach. Nie wypowiadaj takiego yczenia. Przyniosoby
nam
to ogromne nieszczcie. Kiedy cofna rk od jego
twarzy,
zauway, e Manyoro podszed cicho i stan za nim. W
jednej
rce trzyma hollanda, w drugiej bandolier.
Dzikuj, bracie powiedzia Leon, odbierajc bro.
Von Meerbach poleci, aby nie uywa broni palnej
podczas polowania przypomniaa mu Ewa.
Wyobraasz sobie, co by si stao, gdyby rani lwa,
a zwierz wpadoby midzy ludzi? spyta ponuro Leon.

Graf moe mie pakt z diabem, lecz nie pozwol, by

elementem
umowy byo ycie kilkunastu kobiet i dzieci. Otworzy
sztucer, wsuwajc do komory dwa due naboje w
mosinej
usce. Moesz biec w tej sukience i butach?
Tak.
Przekonajmy si. Chwyci j za rk i pobiegli za

kolumn morani, ktra szybko oddalaa si od

podajcej za
nimi haastry.
Jej szybko go zdumiaa. Ewa podniosa drugie poy sukni
z gabardyny i biega z gracj i lekkoci modej ani. Uj j
za rami na nierwnej ciece i pomg wspi si na strom
krawd wwozu. Wyprzedzili maruderw i dopdzili
gwn grup morani. Gdy prowadzcy polowanie ponownie
zad w rg, znajdowali si niedaleko pierwszego rzdu
wojownikw. Morani zwinnie utworzyli bitewn formacj.
Osaczyli lwa wysapa ze zmczenia.
Skd wiesz? Widziae? spytaa zdyszana.
Std go nie wida, lecz oni go dojrzeli. Sdzc po spo
sobie, w jaki si poruszaj, musi lee w gstych
zarolach
u podna pagrka. Mwic to, wskaza rozrzucone
skay
i krzaki o srebrzystych liciach.
377

 Gdzie jest Otto? Wzia gboki oddech, ponownie

opierajc si o niego. Czoo miaa wilgotne i lnice od
potu.
Czu jej ciepy, kobiecy zapach.
Jest wrd nich. A gdzie si go spodziewaa? Leon
wskaza blad posta stojc w pierwszym szeregu
czarno
skrych wojownikw otaczajcych skalisty pagrek
niczym
zaciskajca si pi.
Widzisz lwa? spytaa ze strachem.
Nie, musimy podej bliej. Uj j za rami i ponow
nie ruszyli. Kiedy od pierwszego szeregu morani dzielio
ich
nie wicej ni sto pidziesit krokw, Leon nagle
przystan.
Dobry Boe, to on! Widz go! Widz lwa! Mwic
to, wskaza przed siebie.
Gdzie? Nie mog go zobaczy.
Tam, wyej. Uj j za ramiona i odwrci tak, by
stana twarz do niego. Widzisz ogromne czarne
cielsko
na wierzchoku najwyszej skay? To on! Posuchaj!
Morani
go przyzywaj.
Nie widz... Przerwaa, wydajc stumiony okrzyk,

gdy lew podnis si i nastroszy grzyw. Cay czas na

niego
patrzyam. Nie sdziam, e jest taki ogromny. Mylaam,
e
to olbrzymi gaz.
Lew zakoysa ogromnym bem, patrzc na chmar
nieprzyjaci. Z oddali ujrzeli bysk jego pazurw i usyszeli
ryk wciekoci. Zwierz opucio gow i pooyo uszy po
sobie, wbijajc lepia w bladego niczym ksiyc Ottona von
Meer-bacha, stojcego porodku Masajw. Ogarnity furi
zwierz upatrzy sobie ofiar. Nie potrzebowa dodatkowej
zachty oprcz widoku obcego ciaa. Rykn powtrnie i
skoczy do ataku, zbiegajc z pagrka wprost na grafa.
Morani wydali bojowy okrzyk, uderzajc w tarcze i
dranic lwa. Dotarszy do podstawy pagrka, bestia
rozpaszczya si przy ziemi i suna w tej pozycji, wzbijajc
oboki pyu potnymi pazurami i wydajc grony ryk z
kadym susem.
Von Meerbach bez chwili wahania unis tarcz i ruszy na
378

spotkanie wielkiej bestii. Leon i Ewa podeszli bliej i z

poczuciem nieuchronnoci obserwowali bieg zdarze.
Chwycia jego do tak mocno, e poczu paznokcie
wbijajce si w skr, ranice a do krwi.
Zabije go wyszeptaa, lecz graf Otto w ostatniej
chwili
wykona manewr godny doskonaego atlety. Przyklkn na
jedno kolano, zasaniajc si skrzan tarcz, a jednoczenie
skierowujc assegai na pdzcego lwa. Lew skoczy na
klatk
piersiow grafa, przygniatajc go swoim cielskiem, tak e
prawa
rka, w ktrej Otto trzyma wczni, znikna w szorstkiej,
czarnej grzywie. Ostrze przeszyo serce. Zwierz otworzyo
pysk, by wyda ostatni ryk, lecz trysna z niego krew,
oblewajc
gow i ramiona von Meerbacha. Lew potoczy si w ty
z assegai w sercu, zrobi koo na chwiejnych apach i upad
na traw w konwulsjach. Idealne trafienie.
Niemiec cisn tarcz i skoczy na rwne nogi, ryczc
triumfalnie i wirujc niczym derwisz, z twarz wykrzywion
i umaza-n krwi. Kilkunastu morani podbiego, by zatopi
dzidy w martwym cielsku. Graf zastpi im drog, wadczo
pokrzykujc i odpdzajc wojownikw od zdobyczy. Wyrwa
assegai z cielska lwa i potrzsn ni gronie, zastpujc
drog wojownikom. Krzycza im w twarz, jak oszalay walc
piciami w klatk piersiow. Masajowie odpowiedzieli

gniewnym rykiem, uderzajc ostrzami dzid o tarcze.

Domagali si udziau w chwale, prawa do zanurzenia
assegai we krwi lwa. Otto dgn jednego z morani, lecz ten
by na tyle szybki, by odparowa cios tarcz. Von Meerbach
wyda okrzyk wciekoci i cisn w niego assegai niczym
oszczepem. Wojownik unis tarcz, lecz ostrze przecio
skr i zranio go w nadgarstek. Masajowie wydali okrzyk
furii.
Boe! On oszala! zawoaa zdyszanym gosem.
Ktry zginie. On albo Masaj. Musz go powstrzyma!
Ruszya przed siebie.
Nie rb tego. Zalepia ich dza krwi. Nie zdoasz ich
powstrzyma. Stanie ci si krzywda! krzykn,
chwytajc
j za rami.
379

Szarpna si.
Wczeniej udawao mi si go uspokoi. Posuchaj...
Szarpna si ponownie, lecz Leon otoczy jej tuw
lewym
ramieniem, unoszc sztucer w prawej doni. Chocia bya
silna,
nie moga si uwolni z jego ucisku.
Za pno sykn jej do ucha, unoszc w gr ciki
sztucer niczym pistolet i wskazujc luf miejsce ponad
gow
grafa Ottona i rannego morani. Spjrz tam, na szczyt
pagrka.
Odwrcia gow i ujrzaa drugiego samca. Sta na
wierzchoku pagrka. Ogromna bestia, wiksza od tej, ktr
zabi graf. Lew nastroszy grzyw z wciekoci, co
sprawio, e wydawa si dwukrotnie wikszy. Wygi
grzbiet, rozwar paszcz i rykn gboko, opuszczajc eb.
Jego gos wstrzsn ziemi. Gapie, Otto i pogreni w
bitewnym szale wojownicy zamarli w miertelnej ciszy.
Wszystkie gowy zwrciy si ku grani, na ktrej staa bestia.
Lwy rozdzieliy si trzy dni wczeniej, gdy jeden uleg
nieodpartemu zapachowi, ktry przynis przed wschodem
soca chodny poranny powiew. Wyczu lwic w rui.
Porzuci modszego brata bliniaka, aby odpowiedzie na
zaproszenie przyniesione przez wiatr.
Gdy godzin po wschodzie soca odnalaz lwic, by z ni
inny lew modszy zalotnik. Zwarli si w zaartej walce,

ryczc i kaleczc si wzajemnie kami i pazurami. Starszy

lew zosta ranny. Rywal odpdzi go od samicy, gboko
rozora mu bok, pozostawiajc na barku otwart ran
sigajc koci. Pokonany wrci do brata, utykajc z blu i
cierpic z powodu doznanego upokorzenia. Spotkay si tu
po wschodzie ksiyca. Ranny poywi si antylop kudu
zabit przez bliniaka, a nastpnie wycofa na skaln pk
po drugiej stronie wzgrza, gdzie leg, odpoczywajc i lic
rany.
By zbyt obolay i zesztywniay, aby stawi czoo morani,
lecz gniewny ryk brata i jk agonii wywabiy go z kryjwki.
Teraz spoglda w d na pole walki, gdzie leao ciao
brata.
380

Obce mu byy takie ludzkie uczucia, jak smutek czy al z

powodu straty, wiedzia jednak, czym jest wcieko
okrutna wcieko na cay wiat, a szczeglnie na te aosne
stworzenia, ktre stay naprzeciw niego. Graf Otto by
najbliej, a jego blade ciao niczym soczewka skupio na
sobie gniew samca. Lew skoczy naprzd, szarujc zboczem
pagrka. Kobiety jkny z przeraenia i rozpierzchy si jak
stado kur na widok nadlatujcego sokoa. Morani byli
cakiem zaskoczeni jeszcze przed chwil walczyli z von
Meerbachem, a tu nagle, niczym za spraw czarw, pojawi
si drugi lew.
Kiedy zwarli szeregi, aby odpowiedzie na nowy atak,
bestia pokonaa ju poow drogi dzielc j od grafa.
Zosta tutaj! Nie zbliaj si! krzykn Leon,
puszczajc Ew i biegnc przed siebie, by chroni klienta.
Niestety, on i morani przybyli za pno.
W ostatniej chwili von Meerbach wyrzuci przed siebie
ramiona, daremnie prbujc si zasoni, lecz lew przygnit
go swoim masywnym cielskiem. Graf run w ty powalony
przez rozwcieczone zwierz. Lew obj go w miadcym
ucisku przednich ap, ranic plecy pazurami niczym
rzenickim hakiem. W tej samej chwili tylne apy rozoray
doln cz tuowia, otwierajc jam brzuszn i uda.
Zwierz przykucno na lecym, chcc dobra si do twarzy
i garda, lecz graf wsun przedrami w rozwarte szczki.
Lew zacisn paszcz. Nadbiegajcy Leon usysza chrzst
miadonych koci. Bestia ugryza ponownie, tym razem

gruchoczc prawe rami Ottona. Tylne apy cay czas

pracoway, jak u kotka bawicego si motkiem weny,
rozorujc dugimi tymi pazurami uda i brzuch.
Leon odbezpieczy sztucer, wycelowa w ucho bestii i
pocign oba spusty. Kule rozwaliy czaszk i wyleciay z
drugiej strony, wyrzucajc na zewntrz wiksz cz mzgu.
Lew przewrci si na bok i stoczy z von Meerbacha.
Leon stan nad Niemcem, nadal syszc gony huk w
uszach. Z niewiar i przeraeniem spojrza na rany, ktre
zwierz zdoao zada w cigu zaledwie kilku sekund. Przez
381

chwil nie mg si przemc, by dotkn zakrwawionego

ciaa. Krew buchaa z potwornie rozerwanej rki i ramienia,
tryskaa z gbokich ran ud i brzucha.

yje? Ewa podbiega, ignorujc jego polecenie.

yje czy nie?
Tak i nie odpar ponuro, lecz jej gos wyrwa go
z otpienia wywoanego szokiem. Poda sztucer Manyoro
i przy
klkn obok ciaa swojego klienta. Wycign n
myliwski
z pochwy i zacz rozcina zakrwawion shuk.
Dobry Boe, zmasakrowa go. Bd potrzebowa twojej

pomocy. Znasz si na udzielaniu pierwszej pomocy?

spyta
Ew.
Tak odpara, klkajc obok niego. Przeszam szko
lenie. Jej gos by spokojny i rzeczowy. Najpierw
trzeba
zatamowa krwawienie.
Leon zdj ostatni skrawek rozdartej shuki i poci tkanin
na pasy majce spenia funkcj banday. Nastpnie zaoy
opaski uciskowe na rozoranym ramieniu i udach. Pniej
opatrzyli inne gbokie rany zadane pazurami.
Obserwowa zrczn i starann prac jej doni. Nie
okazywaa odrazy, cho umazaa si krwi po okcie.
Wiesz, co robi. Gdzie si tego nauczya?
Mogabym spyta ci o to samo odrzeka.
Odbyem podstawowe szkolenie w armii odpowie
dzia.
Podobnie jak ja.
Spojrza na ni ze zdumieniem.
Suya w armii niemieckiej?
Pewnego dnia opowiem ci histori mojego ycia, lecz
teraz nie ma na to czasu. Otara zakrwawione donie o
sukien
k, spojrzaa na ich robot i potrzsna gow.
Mgby si
wyliza z ran, bo jest silniejszy ni wikszo ludzi, lecz
infekcja

i gangrena go zabij ocenia.

Masz suszno. Pazury i ky lwa s bardziej miercio
none od zatrutych strza. Mnstwo na nich zgniego ciaa
382

i wyschnitej krwi, to wylgarnia zarazkw, maych

przyjaci doktora Josepha Listera. Trzeba go jak najszybciej
przewie do Nairobi, aby doktor Thompson przygotowa mu
gorc kpiel w jodynie.
Nie mona go przenie, dopki nie opatrzymy ran brzu
cha. Jeli go podniesiemy, wntrznoci mog wypyn.
Mg
by go zszy? spytaa.
Nie wiedziabym, od czego zacz odpowiedzia.
To robota dla chirurga. Musimy go obwiza i liczy na
szcz
cie. Owinli jego brzuch shuki. Leon patrzy na Ew,
oczekujc, e okae jakie emocje. Nie zdradzaa adnego
smutku. Czy ona cokolwiek czuje? Pracowaa z dystansem
zawodowca, unikajc jego wzroku, wic nie potrafi
udzieli
sobie odpowiedzi.
W kocu podnieli von Meerbacha na jego wojennej tarczy.
Szeciu morani unioso ciao i ruszyo pdem w kierunku
solnej achy, do czekajcego Motyla.
Pod okiem Manyoro wstawili prowizoryczne nosze do kokpiru. Kiedy Leon przymocowa je do stalowych piercieni w
pododze, podnis gow i spojrza na Ew. Przykucna
naprzeciw niego, blada i potargana. Jej sukienka bya
uwalana ziemi i krwi.
Nie przeyje, Ewo. Straci zbyt duo krwi. Ale doktor
Thompson moe dokona kolejnego cudu, jeli zdoamy

do
starczy go na czas do Nairobi.
Nie polec z tob rzeka cicho.
Spojrza na ni zdumiony. Nie chodzio o wiadomo, lecz
o jzyk, w jakim j wypowiedziaa.
Mwisz po angielsku, poznaj akcent z okolic Newcastle powiedzia. Liryczna kadencja jej gosu
zabrzmiaa
sodko w jego uszach.
Tak, pochodz z Northumberland odpara ze smutnym
umiechem.
Nie rozumiem...
Odgarna wosy z czoa i potrzsna gow.
383
Wiem, Ratelku, nie moesz tego zrozumie. Nie wiesz
o mnie wielu rzeczy, a ja nie mog ci powiedzie...
przynajmniej
na razie...
Powiedz mi tylko jedno. Co naprawd czujesz do Ottona
von Meerbacha? Kochasz go?
Wytrzeszczya oczy, patrzc na niego z przeraeniem.
Jego? zamiaa si krtko z gorycz. Nie, nie
kocham go. Nienawidz go z caego serca.
W takim razie czemu z nim jeste? Po co caa ta gra?
Jestem onierzem podobnie jak ty. Wiem, co to obo
wizek i patriotyzm. Odetchna gboko. Mam ju
tego

dosy. Nie mog cign tego duej. Nie polec z tob

do
Nairobi. Jeli to uczyni, nigdy nie zdoam si od nich
uwolni.
Przed kim chcesz uciec?
Przed tymi, ktrzy posiedli moj dusz.
Dokd pjdziesz?
Nie wiem. Ukryj si gdzie, gdzie mnie nie znajd.
Uja jego do. Ufam ci, Leonie. Mam nadziej, e
znasz
dobr kryjwk. Miejsce, w ktrym oboje moglibymy si
schroni.
Co z nim? Wskaza na zakrwawione ciao lece
w kokpicie. Nie moemy tak go zostawi. Umrze, jeli
szybko czego nie zrobimy.
Masz racj przytakna. Nie moemy go zostawi
mimo tego, co do niego czuj. Znajd mi kryjwk i wr
jak
najszybciej. Tylko w ten sposb mog odzyska wolno.
Wolno? Czy teraz nie jeste wolna?
Nie, jestem niewolnikiem okolicznoci. Chyba nie uwie
rzysz, e wybraam sobie obecne ycie? e chciaam
zosta
tym, kim jestem?
A kim jeste? Kim si staa?
Dziwk i oszustk. Wpadam w szpony potwora. Kiedy

byam taka jak ty, dobra, szczera i niewinna. I znowu chc

taka
by. Chc by jak ty. Czy mnie przyjmiesz? Zbrukan i
poha
bion? Zechcesz mnie?
384

Na Boga, niczego bardziej nie pragn. Kocham ci od

pierwszej chwili, gdy ci ujrzaem.
W takim razie nie pytaj wicej. Bagam ci. Ukryj mnie
na tym pustkowiu i zabierz Ottona do Nairobi. Jeli kto
bdzie
o mnie pyta, ktokolwiek, nie mw, gdzie jestem.
Powiedz, e
po prostu zniknam. Zostaw Ottona w szpitalu. Jeli
przeyje,
odel go do Niemiec. Wr do mnie jak najszybciej.
Wtedy
ci wszystko wyjani. Zrobisz to? Czy zaufasz mi wbrew
wszystkiemu?
Wiesz, e tak odrzek cicho. Manyoro! Loikot!
zawoa. Masajowie czekali w pobliu. Potrzebowa
minuty,
aby wyda im krtkie, rzeczowe polecenia. Pjdziesz z
ni
mi zwrci si do Ewy. Mw, co ci ka. Moesz
im
zaufa.

 Wiem. Dokd mnie zabior?

Na gr Lonsonyo, do Lusimy odpowiedzia i ujrza,
jak zmartwienie znika z jej oczu.
Na nasz gr? spytaa. Od pocztku wiedziaam,
e Lonsonyo bdzie miaa dla nas szczeglne znaczenie.
Kiedy rozmawiali, Manyoro znalaz torb podrn, w
ktrej Ewa trzymaa swoje rzeczy osobiste. Wycign j z
luku bagaowego w tylnej czci kokpitu i rzuci Loikotowi,
ktry sta obok kaduba. Na chwil zostali sami. Popatrzyli
na siebie bez sowa. Wycign rce, by j obj, a ona
rzucia mu si w ramiona. Tulili si do siebie tak mocno,
jakby chcieli stopi si w jedno. Jej wargi zadray przy jego
policzku.
Pocauj mnie, kochany. Tak dugo na to czekaam.
Pocauj
mnie teraz.
Ich wargi zetkny si tak lekko jak dwa motyle dotykajce
si w locie. Po chwili zczyy si silniej i gbiej, tak e
poczu smak i ciepo jej jzyka, row wilgo ust. Chocia
pierwszy pocaunek trwa zaledwie chwil, wydawa si
wiecznoci. Z trudem si rozczyli i spojrzeli na siebie ze
zdumieniem.
Czuem, e ci kocham, lecz dopiero teraz
dowiedziaem
si jak bardzo powiedzia cicho.
385
Wiem odpara. Do tej pory nie wiedziaam, co to

znaczy bezgranicznie kogo kocha i cakowicie mu ufa.

Musz i powiedzia. Jeli zostan choby chwil
duej, nie pozwol ci odej.
Odwrcia oczy i spojrzaa na soln ach, ktr morani i
mieszkacy wioski szli w ich stron. Mczyni nieli na
tyczkach ciaa dwch lww ze zwisajcymi bezwadnie
gowami.
Id Gustaw i Hennie powiedziaa. Nie
powinni
zobaczy, e odchodz ani dokd id. Pocaowali si
ponow
nie i odsunli od siebie. Bd na ciebie czekaa. Kada
sekunda rozki przyniesie mi cierpienie. Zaszelecia
sukni
i zeskoczya z kokpitu, by znikn midzy drzewami z
Manyoro
i Loikotem, zasonita przed oczami Gustawa i Henniego kad
ubem aeroplanu. Kiedy dotarli do linii drzew, odwrcia si
i pomachaa mu. By zdumiony smutkiem, ktry ogarn go,
gdy odesza. Z wysikiem otrzsn si z przygnbienia i od
wrci do Gustawa gramolcego si do kokpitu.
Mczyzna pad na kolana obok ciaa grafa.
Boe! Dobry Boe! jkn. Zabi go! Po jego
spieczonych socem policzkach zaczy pyn zy.
Boe,
bagam, oszczd go! By mi bliszy ni ojciec.
Najwyraniej

cakiem zapomnia o istnieniu Ewy von Wellberg.

Nie umar, lecz z pewnoci umrze, jeli nie uruchomisz
silnikw powiedzia mu szorstko Leon. Trzeba go
jak
najszybciej zawie do lekarza. Gustaw i Hennie
zabrali si
do roboty. Po kilku minutach cztery silniki rykny i
zaczy
si grza, wydmuchujc siny dym zalatujcy olejem
rycyno
wym. Leon ustawi nos Motyla pod wiatr i zaczeka, a
wszyst
kie cztery silniki zaczn rwno pracowa, a nastpnie
zawoa
do Gustawa i Henniego, by przytrzymali nosze.
Przykucnli nad prowizorycznymi noszami, na ktrych
uoono von Meerbacha, chwytajc z caych si ich
krawdzie. Leon otworzy przepustnice. Maszyna rykna i
zacza si toczy po pasie. Przelecia nad drzewami,
wypatrujc Ewy.
386

Zobaczy j. Kawalkada posuwaa si w szybkim tempie

wier mili od krawdzi solnej achy. Ewa biega w
niewielkiej odlegoci za Masajami. Przystana i spojrzaa
w gr, machajc kapeluszem. Wosy opady jej na ramiona.
miaa si. Wiedzia, e chce mu w ten sposb doda
odwagi. Serce mu si cisno na widok jej odwagi i hartu
ducha, lecz nie odway si odpowiedzie pozdrowieniem,
by Gustaw nie dostrzeg maej postaci w dole. Motyl wzbija
si coraz wyej ku szacom Wielkich Roww.
Na boisku do polo niedaleko Nairobi wyldowali pnym
popoudniem, soce zaczo ju zachodzi. Ldowisko byo
opustoszae, bo nikt ich nie oczekiwa. Leon podkoowa do
hangaru, stan obok samochodu myliwskiego i wyczy
silniki. Wynieli nosze z kokpitu i uoyli je na ziemi.
Leon obejrza von Meerbacha. Nie wyczu oddechu. Skra
Niemca bya blada, wilgotna i chodna. Nie dawa adnych
oznak ycia. Leon odetchn z ulg i poczuciem winy, e jego
pragnienie tak szybko si spenio. Kiedy jednak dotkn
karku grafa poniej ucha, wyczu drce i nieregularne
pulsowanie ttnicy szyjnej. Przyoy ucho do warg
mczyzny i usysza saby wist powietrza dostajcego si
do puc i wydobywajcego z nich.
Zwyky czowiek umarby dawno temu, lecz ten dra jest
twardy jak skra na zadzie sonia, pomyla z gorycz.
Podjed samochodem poleci Gustawowi. Umiecili
nosze na tylnym siedzeniu. Gustaw i Hennie trzymali je przez

ca drog do szpitala, ktr pokonali w wolnym tempie,

omijajc koleiny i wyboje.
Szpital w Nairobi by maym, krytym strzech budynkiem z
glinianej cegy, stojcym naprzeciw nowego kocioa
anglikaskiego. Skada si z kliniki, prymitywnej sali
operacyjnej i dwch pustych oddziaw. Poniewa w
budynku nie byo nikogo, Leon popdzi do domku, ktry
znajdowa si na tyach.
387

Doktor Thompson i jego ona zasiedli do obiadu, lecz

zostawili jedzenie i w popiechu udali si za Leonem do
szpitala. Pani Thompson bya jedyn dyplomowan
pielgniark w caej kolonii, wic natychmiast obja
dowodzenie. Pod jej okiem Gustaw i Hennie wnieli grafa
do kliniki i pooyli na stole. Kiedy doktor zdejmowa
prowizoryczne bandae, przynieli ocynkowan elazn
miednic i napenili j ciep wod, do ktrej pani
Thompson wlaa wier butelki stonego roztworu jodku
potasu w jodynie. Unieli poranione ciao Ottona i woyli je
do parujcego roztworu.
Bl by tak straszny, e graf drgn, budzc si z mrocznej
piczki i prbujc wygramoli si z balii rcego
aseptycznego roztworu. Trzymali go bez litoci, aby pyn
przenikn do wntrza strasznych ran. Mimo niechci, ktr
do niego czu, Leon by poruszony jego wielkim cierpieniem.
Wymkn si niepostrzeenie na zewntrz, by poczu
delikatne wieczorne powietrze.
Zanim dotar do boiska polo, soce ju zaszo. Paulus i
Ludwig, dwaj mechanicy Gustawa, usyszeli huk ldujcego
Motyla i przyjechali, aby ustali, co si dzieje. Leon zoy
im krtk relacj o tym, co spotkao grafa, a nastpnie
oznajmi:
Musz wraca. Nie wiem, co si stao z Fraulein von
Wellberg. Zostaa sama. Moe jej grozi
niebezpieczestwo.
Zbiorniki Motyla s prawie puste. Co z Trzmielem?

 Zatankowalimy samolot zaraz po pana przylocie

poinformowa go Ludwig.
Pomcie mi uruchomi silniki rzek Leon, idc w kie
runku maszyny.
Nie moe pan lecie w ciemnoci! zaprotestowa
Ludwig.
Za dwa dni bdzie penia ksiyca. Ksiyc wzejdzie
w cigu godziny. Bdzie jasno jak w dzie.
A jeli na niebie pojawi si chmury?
Nie o tej porze roku uspokoi go Leon. Przesta
si spiera i pom mi j uruchomi. Wspi si do
kokpitu
388

i przystpi do wykonywania rutynowych czynnoci. W

poowie procedury zatrzyma si i przechyli gow. Usysza
ttent kopyt dolatujcy od strony miasta. Niech to szlag!
mrukn. Miaem nadziej, e uda mi si wyjecha
niepostrzeenie. Ciekawe kt to taki? Przechyli si i
obserwowa ciemny ksztat konia i jedca wynurzajcy si z
mroku. Odetchn z ulg, rozpoznajc wysok korpulentn
posta, chocia twarz tamtego bya niewidoczna.
Wuju Penrodzie! zawoa.
Jedziec zatrzyma konia.
To ty, Leonie?
Tak odpowiedzia, prbujc ukry niezadowolenie.
Co si dzieje? spyta Penrod. Jadem obiad z
Hugh
Delamere'em w klubie Muthaiga, kiedy usyszelimy dwik
nadlatujcego samolotu. W barze natychmiast zaczy kry
plotki. Kto widzia von Meerbacha niesionego na noszach.
Powiadaj, e uleg wypadkowi, e zosta pogryziony przez
lwa, a Fraulein von Wellberg zagina lub nie yje.
Poszedem
do szpitala, lecz okazao si, e doktor Thompson operuje,
nie
mogem wic z nim pomwi. Pniej przypomniaem sobie,
e tylko dwie osoby w tej kolonii potrafi pilotowa
samolot.
Poniewa von Meerbach chwilowo nie jest do tego zdolny,
uznaem, e za sterami siedziae ty. Przyjechaem, aby

zamieni
z tob swko.
Leon zamia si ponuro. Trudno byo przechytrzy
generaa Ballantyne'a.
Wuju, jeste cholernym geniuszem.
Wszyscy mi to powtarzaj. Suchaj, chopcze, chc, aby
sporzdzi obszerny raport z tego wydarzenia. Na Boga,
co
masz zamiar zrobi? Co si przydarzyo von
Meerbachowi?
Gdzie urocza Fraulein?
Niektre z plotek s prawdziwe. Przed chwil przywioz
em von Meerbacha. Zosta ciko poraniony przez lwa.
Zo
stawiem go pod opiek doktora. Nie sdz, by przey.
Odnis
powane rany.
389
Jak moge do tego dopuci, Leonie? Gos Penroda
zdradza wcieko. Na Boga, caa moja cika praca
posza
na marne.
Upar si, by zapolowa na lwa z assegai, sposobem
Masajw, a ten dopad go, zanim zdyem zareagowa.
Ten czowiek to skoczony gupiec prychn Penrod. Ty jeste niewiele lepszy. Nie powiniene do tego
dopuci. Wiesz, jaki by dla nas wany, ile moglimy si

od
niego dowiedzie. Niech to szlag! Trzeba byo go
powstrzyma.
Powiniene opiekowa si nim jak niemowlciem.
To due ze dziecko, ktre ma wasne zdanie. Nieatwo
takiego upilnowa odrzek z gniewem.
Penrod szybko zmieni taktyk.
Gdzie von Wellberg? Mam nadziej, e nie rzucie
jej
lwom na poarcie.
Szyderstwo doprowadzio Leona do wciekoci, o co
wanie chodzio Penrodowi. Z trudem powstrzyma si
przed powiedzeniem prawdy. W uszach zabrzmiao mu jej
ostrzeenie: Jeli kto bdzie o mnie pyta, ktokolwiek, nie
mw, gdzie jestem. Powiedz, e zniknam".
Ktokolwiek". Czyby ostrzegaa go take przed
Penrodem? Zacz gorczkowo myle. Przypomnia sobie
incydent podczas uroczystego bankietu w kantynie oficerskiej
regimentu, kiedy przyapa ich w ogrodzie. Jego podejrzenia
okazay si suszne. Ewa nigdy nie otworzyaby si przed
Ballantyne'em, gdyby nie czyo ich jakie porozumienie.
Pniej przypomnia sobie jej niejasn wzmiank o wojsku.
Wuj by dowdc wojsk angielskich stacjonujcych w
kolonii. Wszystko zaczynao nabiera sensu. Znalazam si w
szponach potwora. Czy tym potworem by Penrod?
Odetchn gboko i odpowiedzia stanowczo:
Znikna.

Byskawiczna, ostra reakcja potwierdzia jego

przypuszczenia. Penrod by uwikany w ponur intryg.
Jestem onierzem podobnie jak ty, Ratelku. Wiem, co to
obowizek i patriotyzm.
390

Tak, by onierzem, a teraz okamywa oficera wyszego

stopniem. Ju raz uznano go za winnego nieposuszestwa,
niewykonania rozkazu przeoonego i zaniedbania
obowizkw. Teraz dopuszcza si tego samego przestpstwa
rozmylnie. Podobnie jak Ewa znalaz si w szponach
potwora.
Daj spokj, chopcze. Wydu to z siebie. Co to znaczy
znikna"? Ludzie nie znikaj ot tak po prostu.
Kiedy von Meerbacha zaatakowa lew, prbowaem go
broni. To jemu grozio niebezpieczestwo, a nie damie...

Mao brakowao, a powiedziaby Ewie". Kazaem jej

trzy
ma si z tyu i pobiegem naprzd z Masajami. W
zamieszaniu
straciem j z oczu. Kiedy lew powali von Meerbacha i
zacz
go szarpa, mylaem tylko o tym, jak go opatrzy i
dostarczy
do doktora Thompsona. Przypomniaem sobie o Fraulein
von
Wellberg dopiero w powietrzu. Wtedy byo za pno, aby
po
ni wrci. Pomylaem, e Manyoro i Loikot j odnajd.
Mam
nadziej, e zapewnili jej bezpieczestwo. Zamierzam
odby

nocny lot do doliny, aby si upewni, e nic jej nie grozi.

Penrod podjecha do kaduba maszyny i spojrza gronie na
Leona. Modzieniec by rad, e ciemnoci skrywaj go przed
badawczym wzrokiem wuja, bo bez wtpienia win mia
wypisan na twarzy.
Posuchaj mnie, Leonie Courtneyu! Odpowiesz przede
mn, jeli cokolwiek si jej stanie. Oto moje rozkazy,
dobrze
je zapamitaj! Wrcisz do buszu, tam gdzie zostawie
Ew
von Wellberg, i sprowadzisz j tutaj. Do mnie.
Powtarzam, do
mnie i do nikogo innego. Czy wyraziem si jasno?
Tak jest.
Jeli mnie zawiedziesz, naucz ci, co to bl" i cier
pienie". To, czego dowiadczye z rki Freddiego Snella,
wyda
ci si poklepaniem po plecach. Ostrzegam ci.
Tak jest. Byby, wuju, teraz askaw odsun si od mi
gie? Zamierzam czym prdzej wyruszy, aby wykona
rozkazy.
Ludwig ustawi wielk ciarwk von Meerbacha na
drugim kocu boiska, tak by reflektory owietlay pas
startowy. Roz391

pdzajc maszyn, Leon widzia zgarbion sylwetk Penroda

w wietle samochodu. Niemal czu palcy gniew wuja.
Kiedy przelecia nad wierzchokami eukaliptusw,
skierowa maszyn w stron Obozu Percy'ego. Wzbi si
wyej i ujrza tarcz ksiyca wznoszcego si nad czarnym
horyzontem, by wskazywa mu drog. Oddalone o pitnacie
mil wzgrze owietla ksiyc, wskazujc mu ostatni odcinek
drogi. Aby zwrci uwag Maksa Rosenthala, trzykrotnie
okry obozowisko, na przemian zwikszajc i zmniejszajc
obroty silnikw. Podczas ostatniego okrenia zauway
przed sob wiata samochodu. Max zrozumia, czego od
niego oczekuje, i ustawi pojazd w taki sposb, aby wskaza
mu ldowisko.
Kiedy tylko zatrzyma Trzmiela, wycign torb z luku
bagaowego oraz hollanda i bandolier ze schowka, w ktrym
pozostawi go Manyoro. Zeskoczy na ziemi i ruszy w
kierunku samochodu.
Max, przygotuj mi cztery najlepsze konie. Pojedzie ze
mn jeden ze stajennych. Kady z nas bdzie prowadzi
luzaka.
Jawohl, szefie. Co pan zamierza? Kiedy chce pan wy
jecha?
Nie martw si o to, dokd jad! Wyruszam natychmiast!
Himmel! Jest jedenasta w nocy. Nie moe pan poczeka
do rana?
Spiesz si, Max!
Ja, widz.

Pobieg do namiotu i pospiesznie spakowa kilka

podstawowych rzeczy, a nastpnie uda si do zagrody, gdzie
czekay wierzchowce. Byo ich pi, a nie cztery, jak kaza.
Rozpogodzi gniewne oblicze, gdy rozpozna posta siedzc
na czarnym mule.
Niech ci prorok bogosawi! powita Izmaela.
Zby kucharza bysny w wietle ksiyca.
Wiem, e beze mnie umarby z godu, efendi.
Jechali przez ca noc, co jaki czas zmieniajc konie. O wi
cie ujrza mglisty siny ksztat gry Lonsonyo rysujcy si na
392

horyzoncie. W poudnie gra przysonia poow

wschodniego nieba. Po raz pierwszy oglda j z tej strony
zawsze zblia si do niej inn drog. Teraz zwracaa si
ku niemu surowym pnocnym zboczem tym, ktre oglda
z Ew i von Meer-bachem podczas lotu Motylem.
Jechali ju trzynacie godzin od opuszczenia Obozu Percy'ego. Chocia niecierpliwi si na myl o spotkaniu z Ew,
wiedzia, e nie moe oczekiwa wicej od zwierzt i ludzi.
Musieli przystan, aby odpocz i napoi konie. Zatrzymali
si przy maym wodopoju na popas i rozsiodali zwierzta.
W tym czasie Izmael zaparzy kaw, a nastpnie pokroi w
plastry miso antylopy i marynowan cebul, ktr poda z
kawakami przanego chleba. Po posiku Leon spa a do
zmroku. Po zachodzie soca osiodali konie i ruszyli dalej.
Chodne powietrze sprawiao, e konie poruszay si
energicznie, wic o wicie stanli u podna gry. Leon
spojrza z podziwem na urwiste ciany pokryte barwnymi
porostami. Zauway srebrzyste strumienie wody spywajce
jednym z licznych wwozw. Chocia std nie byo wida
okrgego czarnego jeziora, pomyla, e musi to by
wodospad, ktry wsplnie z Ew ogldali z powietrza.
Od Loikota wiedzia o ciece przy wodospadzie,
biegncej ponad urwiskiem na sam szczyt. Wanie tdy
zamierza zaprowadzi Ew do Lusimy. Nadal by zbyt
daleko, aby j dostrzec, nawet przez lornetk. Zamiast tego
skoncentrowa si na oszacowaniu odlegoci i okreleniu
kierunku, z ktrego mogli nadchodzi, gdy chcia przeci

im drog, zanim rozpoczn wspinaczk. Pomyla, e

przypuszczalnie go wyprzedzili.
wiadomo, e Ewa jest w pobliu, dodaa mu otuchy.
Izmael i stajenny nie mogli za nim nady, gdy przynagli
wierzchowca do galopu. Po godzinie jazdy zatrzyma konia,
zeskoczy z sioda i przykucn obok licznych ladw
zwierzyny wdrujcej przez sawann. W pyle wyranie
odcisny si lady pozostawione przez trzech ludzi.
Manyoro szed pierwszy
393

Leon wszdzie rozpoznaby charakterystyczny lad

utykajcego Masaja. Nie sposb byo nie zauway palca
cignitego po ziemi. Za nim szed Loikot, stawia dugie,
spryste kroki. Na kocu podaa Ewa.
Kochana, nawet lady twoich maych stp s urocze!

mrukn do siebie, dotykajc wskiego odcisku.

Tropy prowadziy w stron Lonsonyo. Skoczy na konia i
ruszy cwaem. cieka pia si w gr i z kadym krokiem
stawaa si coraz bardziej stroma. Pionowa ciana
przysonia niebo, a eglujce oboki sprawiay wraenie,
jakby za chwil miay go przygnie.
Wkrtce musia zsi z konia i i pieszo, prowadzc
zwierz za sob. Co jaki czas przystawa, oglda lady
Ewy i dalej energicznie si wspina. Pochyo zbocza
powodowaa, e widzia tylko krtki odcinek drogi przed
sob, lecz szed naprzd sprystym krokiem. Jego
towarzysze wlekli si w tyle, z kad chwil coraz bardziej
si od niego oddalajc. Dotar do skalnej pki i stan jak
wryty.
Przed nim rozpocierao si okrge jezioro. Z aeroplanu
wydawao si sporo mniejsze i niemal znikao na tle
majestatycznej ciany i huczcego biaego wodospadu. Masy
wody byy tak ogromne, e powodoway zawirowanie
chodnego powietrza wewntrz skalnego kota.
Usysza woanie, sabe, niemal zaguszone przez huk

spadajcej kaskadami wody. Rozpozna gos i serce zabio

mu ywiej. Badawczo przyjrza si skaom po obu stronach
jeziora. Echo bywao zwodnicze. Nie wiedzia, z ktrej
strony dolatuje dwik.
Ewa! krzykn w kierunku skay. Sabnce echo od
powiedziao szyderczo.
Leon! Kochany! Tym razem rozpozna kierunek, skd
dobiega gos. Spojrza w lewo i unis gow. Dostrzeg
ruch
w grze i zrozumia, e Ewa stoi na skalnej pce.
Zacza
schodzi w jego stron. Biega zdradzieck ciek z
szybkoci
i zwinnoci gralka.

394

Ewa! krzykn. Id do ciebie! Rzuci lejce

i zacz biec skaln ciek na jej spotkanie. Za ukochan
ujrza dwch Masajw. Ze zdumieniem obserwowali
niezwyk
scen. Niemal rwnoczenie dotarli do krawdzi pki.
On by
poniej krawdzi, ona na niej, sze stp nad jego gow.
Zap mnie, Ratelku! zawoaa, skaczc w d, ufna
w jego si. Chwyci j, lecz ciar i sia rozpdu
sprawiy, e
upad na kolana. Pochyli si nad ni, przyciskajc
opiekuczo
do piersi. Wybuchnli miechem.
Kocham ci, zwariowana dziewczyno!
Oby mnie wicej nie zawid! powiedziaa, caujc
go.
Nigdy! obieca, odpowiadajc na pocaunek.
Kiedy sprbowali zapa oddech, spostrzeg, e Manyoro
i Loikot ruszyli ladem Ewy i przykucnli na pce ponad ich
gowami, przypatrujc si im z umiechem zadowolenia.
Idcie si naprzykrza komu innemu! zawoa w ich
stron. Nic tu po was! Wecie mojego konia i zejdcie
do
Izmaela. Powiedzcie, aby rozbi obozowisko u podna
gry.

Zaczekajcie na nas. Spdzimy tam dzisiejsz noc.

Ndio, bwana odpar Manyoro.
Przestacie chichota.
Ndio, bwana!
Rozbawiony gos Manyoro przycich. Starszy Masaj zacz
schodzi w d, lecz Loikot pozosta na pce. Nagle pisn
falsetem w kierunku Manyoro, naladujc gos Ewy:
Sap mnie, Lafelku! Po tych sowach skoczy z
pki,
jak Ewa. Spad na Manyoro z tak si, e powali go na
ziemi.
Potoczyli si w d zbocza, obejmujc wzajemnie. Sap
mnie! woali. Sap mnie, Lafelku!
Oboje wybuchnli miechem, nie mogc si opanowa. W
kocu Leon odzyska gos:
Idcie ju, idioci! rozkaza. Zejdcie mi z
oczu!
Nie pokazujcie mi si dugo, bardzo dugo!
Masajowie zaczli schodzi ciek, zataczajc si ze
miechu i obejmujc wesoo.
395
Sap mnie, Lafelku! zawy Manyoro.
Kofam ci, zfariofana dziefcyno! Loikot poklepa si
po policzku i potrzsn gow. Kofam ci
powtrzy,
skaczc wysoko w powietrze
Bez wtpienia by to najzabawniejszy incydent w caej

historii Masajw. Trafimy do ich plemiennej mitologii

powiedzia Leon, gdy mczyni zniknli za zakrtem.
Podnis
j, a ona obja go za szyj. Zanis Ew na pask pk
nad
jeziorem i posadzi sobie na kolanach. Nawet nie
wiesz, jak
0 tym marzyem wyszepta.
Ja marzyam o tym cae ycie odpara.
Pogadzi jej twarz, przesuwajc czubkami palcw po hakach
brwi i zatapiajc rce w gstych wosach, napeniajc donie
jej grubymi, lnicymi lokami, sycc si kad czstkjej
pikna jak skpiec z dum ogldajcy uciuane zote monety.
Bya tak krucha i delikatna, tote obawia si, e moe j
zrani, przestraszy lub oniemieli. Jej pikno go
oczarowao. Bya inna ni kobiety, ktre zna. Czu si jej
niegodny.
Zrozumiaa jego rozterk. Niemiao Leona na nowo
obudzia w niej czuo, ktrej nie doznaa ju od tak dawna,
lecz pragna go tak rozpaczliwie, e nie moga czeka.
Wiedziaa, e musi przej inicjatyw.
Poczu, e rozpina mu koszul. Jej do wkrada si do
rodka
1 zacza pieci uminion pier. Zadra z rozkoszy.
Jeste taki twardy i mocny zamruczaa.
A ty taka mikka i delikatna.
Odsuna si odrobin, aby spojrze mu w oczy.

 Nie potuk si, Ratelku. Jestem z ciaa i krwi, podobnie

jak ty. Pragn tego samego. Chwycia zbami
koniuszek
jego ucha i lekko pocigna. Poczu, e dostaje gsiej
skrki
na szyi. Kiedy wsuna jzyk gbiej, zadra z
podniecenia.
Mam wraliwe miejsca, tak jak ty. Pooya jego do
na piersi. Jeli zaczniesz mnie pieci tutaj i tutaj, sam
si
przekonasz.
Wyczu palcami guziki bluzki i rozpi grny. Zrobi to
396

niemiao, oczekujc nagany, lecz ona wygia si do tyu,

wysuwajc piersi na spotkanie jego doni.
Sprytny chopiec! Bez pomocy odnalaze jedno z
moich
czuych miejsc.
Sowa i ton, ktrym je wypowiedziaa, sprawiy, e nie
mg si pohamowa. Odsun na bok wszelkie wtpliwoci
i ostrono. Rozpi bluzk i sign do rodka. Jej piersi
byy gorce i delikatne jak jedwab. Poczu, jak brodawki
twardniej pod jego palcami.
S twoje wyszeptaa, oddychajc coraz szybciej.

Wszystko, co mam, naley do ciebie.

Przysuna si lekko, dotykajc piersiami jego twarzy.
Zrzucia bluzk i krtk jedwabn halk. Bya pnaga.
Ponownie dotkna go piersiami. Westchna, ukadajc si
w koysce jego ramion, a nastpnie chwycia ukochanego za
wosy i przysuna jego usta do drugiej piersi.
Wybacz, najdroszy, nie mog duej czeka
powie
dziaa niemal rozpaczliwym tonem, zeskakujc z jego kolan
i klkajc przed nim. Nagie cikie piersi ocieray si o jego
twarz, gdy rozpinaa mu pasek. Gdy rozpia spodnie,
podnis
si lekko, aby si zsuny. Podwina dug spdnic. Pod
spodem nie miaa niczego jej talia i wypuke biodra przy
pominay ksztatem szyjk greckiej wazy. Skra brzucha bya

perowa i nieskazitelna. Uda mocne i ksztatne. Midzy nimi

dostrzeg ciemne, gste i bujne wosy. Uniosa kolano i
dosiada
go jak konia. Kiedy rozchylia uda, za gst czarn zason
ujrza jej kobieco. Bya rozwarta i wilgotna z podniecenia.
Jednym zrcznym ruchem bioder wprowadzia go w siebie.
Krzyknli z rozkoszy.
Ich zblienie byo tak szybkie i intensywne, e obojgu
odebrao mow. Ledwie mogli si poruszy, przywarli do
siebie jak ludzie, ktrzy wyszli cao z trzsienia ziemi lub
tajfunu. Potrzebowali troch czasu, aby powrci do
rzeczywistoci.
Nie wyobraaam sobie, e bdzie tak wspaniale
przemwia, kadc gow na jego piersi i nasuchujc bicia
397

serca. Zamkna oczy, gdy pogadzi jej wosy. Zasnli.

Obudzio ich poszczekiwanie zgrai pawianw na wysokiej
skale. ciany odbiy echem gosy map. Usiada i odgarna
wosy z twarzy. Bya nadal wilgotna od potu, a jej policzki
pony.
Jak dugo spalimy? spytaa, mrugajc.
Czy to wane?
Tak, bardzo. Nie chc traci na sen ani jednej naszej
wsplnej chwili.
Mamy przed sob cae ycie.
Modl si, aby tak byo, lecz ten wiat jest okrutny.
Spojrzaa na niego ponuro. Prosz, nigdy mnie nie
opuszczaj.
Przyrzekam odrzek stanowczo. Umiechna si,
a w jej oczach pojawi si fiokowy bysk.
Masz racj, Ratelku. Bdziemy wiecznie szczliwi. Nie
chc si smuci w taki cudowny dzie. wiat nas nie
odnaj
dzie. Skoczya na rwne nogi i wykrcia piruet na
skalnej
pce. Ten dzie bdzie trwa wiecznie zanucia.
Taczc,
zdejmowaa resztki ubrania i rozrzucaa je na skale.
Co robisz, bezwstydna latawico? spyta ze miechem,
patrzc z rozkosz, jak taczy dla niego nago w
promieniach
soca. Jej ciao byo pikne i mode, a ruchy gibkie i

wdziczne.
Popywamy w magicznym jeziorze! zawoaa.
Zrzu te zakurzone stare ubrania i chod ze mn.
Stana,
obserwujc z uwag, jak skacze najednej nodze,
zdejmujc buty.
Wszystko ci podskakuje, gdy to robisz zauwaya.
Tobie te.
Moje walory nie s tak adne i uyteczne jak twoje.
Zapewniam ci, e si mylisz. Odrzuci bryczesy
i skoczy za ni. Zaraz ci poka. Pisna, udajc
prze
raenie, i przystana na kocu pki, aby upewni si, e
za
ni biegnie. Nastpnie zczya donie ponad gow i
skoczya
do jeziora. Przeszya gadk tafl jak strzaa. Idealne
uoenie
ciaa sprawio, e niemal nie wzburzya wody.
Zanurkowaa
gboko. Jej posta zamigotaa pod zmarszczkami wody, a
na
stpnie wystrzelia ponad powierzchni tak szybko, e
biae
398

ciao wysuno si do ppka. Chwil pniej zanurzya si

ponownie z wosami oblepiajcymi ramiona jak skra
wydry. Zimna! Zao si, e taki maminsynek nie odway
si w niej zanurzy!
Przegraa zakad! Id po nagrod.
Najpierw musisz mnie zapa. Rozemiaa si i
zacza
pyn na przeciwlegy koniec jeziora.
Skoczy do wody i po chwili pyn szybko w jej stron.
Zapa j od tyu, gdy bya w poowie drogi.
Moja nagroda! zawoa.
Odwrcia si, obja go za szyj i pocaowaa.
Zanurkowali gboko pod powierzchni, by po chwili
wynurzy si ponownie, rozchlapujc wod, krztuszc si i
miejc. Oplota jego biodra dugimi nogami, nie puszczajc
szyi. Wynurzya si z wody i wykorzystaa ciar ciaa, aby
wepchn mu gow pod wod, a nastpnie wywina si mu
i odpyna. Obejrzaa si za siebie dopiero wtedy, gdy
dotara do przeciwlegego brzegu. Masy wody opaday
dwoma oddzielnymi strumieniami, midzy ktrymi
znajdowaa si gadka tafla. Porodku tej spokojnej przystani
ponad powierzchni wystawaa samotna skaa, czarna i
gadka, wypolerowana przez wod. Podcigna si na ni i
usiada, machajc nogami w wodzie. Odrzucia wosy z oczu,
rozgldajc si za Leonem. Pocztkowo si miaa, lecz
zaniepokoia si, gdy go nie dostrzega.
Ratelku! Leonie! Gdzie jeste?! krzykna.

By tu za ni, lecz gdy podpyna do czarnej skay, wzi

gboki oddech i zanurkowa. Kiedy znalaz si pod
powierzchni, zacz pyn w d. Sdzi, e jezioro nie ma
dna, bo woda nigdy nie zalewaa brzegw, gdzie musia
znajdowa si odpyw. Kiedy zanurkowa gbiej, pojawio
si dno. Mimo sporej gbokoci woda bya przejrzysta.
Dostrzeg na nim skay, ktre musiay odpa od zbocza.
Bbenki zaczy go bole od cinienia, wic zatrzyma si,
by je odetka, chwytajc nos palcami i wdmuchujc
powietrze do trbek Eustachiusza. Gdy bl usta, zacz
ponownie pyn
399

w d. Dotkn dna i odkry, e midzy skaami znajduje si

dziwna kolekcja artefaktw Masajw, dostrzeg prastare
assegai i topory, kopce rozbitych glinianych naczy,
naszyjniki i bransolety z paciorkw, mae rzeby z twardego
drewna i koci soniowej, prymitywn biuteri oraz inne
przedmioty tak stare i zniszczone, e trudno je byo
rozpozna. Pomyla, e to ofiary, ktre Masajowie od
wiekw skadali swoim plemiennym bstwom.
Poniewa powietrze mu si koczyo, rozejrza si wok
ostatni raz. Znalaz rozwizanie zagadki tajemniczego
odpywu. W cianie pod wodospadem znajdowao si kilka
poziomych tuneli, ktre bardzo dawno temu musiaa
wydry wrzca lawa i gaz wydobywajce si z wulkanu
pod gr. To przez to mroczne, zowrogie przejcie
odpywaa woda, utrzymujc stay poziom tafli jeziora.
Zacz pyn w kierunku powierzchni, by zaczerpn
powietrza. Kiedy wiato stao si mocniejsze, ujrza w
grze par dugich, ksztatnych ng dyndajcych w wodzie.
Podpyn, chwyci je za kostki i pocign. Wypynli na
powierzchni, obejmujc si i gwatownie dyszc.
Pierwsza odzyskaa gos.
Jeste bezduszny! Mylaam, e utone lub zostae
poarty przez krokodyla. Jak moesz pata mi takie figle?
Popynli razem do skay, na ktrej zostawili ubrania.
Nie chc, aby zamarza z zimna powiedzia,
wycie
rajc jej ciao swoj koszul.

Uniosa rce nad gow, pozwalajc mu sign do trudniej

dostpnych miejsc.
Czemu tak wybauszasz oczy? Wicej patrzysz, ni wy
cierasz! Tak jak twj jednooki przyjaciel u dou.
Powinnam
zawiza wam obu przepask powiedziaa,
odwracajc si
ku niemu.
I kto jest teraz bezduszny? spyta.
Nie ja! zawoaa. Udowodni ci, jakie mam dobre
serce. Chwycia jego przyjaciela stanowczo i czule.
Ogarno
ich nienasycone, boskie szalestwo.
400

Byo prawie ciemno, gdy trzymajc si za donie, zaczli

schodzi ciek. Kiedy weszli na wzniesienie zasaniajce
jezioro, ujrzeli pomienie pobliskiego obozowiska. Przy
ogniu leaa koda drewna, ktra miaa suy za awk.
Izmael przynis im dwa kubki aromatycznej, czarnej kawy z
mlekiem w proszku.
Wcigna zapach.
C to za cudowna wo, Izmaelu?
Nie okaza zdumienia, chocia po raz pierwszy zwrcia
si do niego po angielsku zamiast po niemiecku lub
francusku.
To duszony treron.
Raczej niebiaska wersja tego ostatniego przyrzdzona
przez Izmaela doda Leon. Powinno si go jada na
klczkach, z obnaon gow.
Jestem taka godna, e mog klkn. Wida pywanie
lub to drugie tak pobudza apetyt powiedziaa.
Vivat To drugie! odpowiedzia ze miechem.
Po posiku ogarno ich rozkoszne znuenie. Manyoro i
Loikot zbudowali im may kryty strzech szaas z dala od ich
legowiska, a Izmael przygotowa materac ze wieej trawy,
ktr przykry pledami. Nad nim rozwiesi moskitier Leona.
Zdjli ubrania, a Leon zdmuchn wieczk, zanim weszli
pod moskitier.
Tak tu bezpiecznie, ciepo i przytulnie szepna, kiedy
pooy si za jej plecami i j obj. Przylgna ciepymi
poladkami do jego brzucha. Ich ciaa pasoway do siebie

jak
para yek. Cienie ogniska taczyy na siatce ponad ich
go
wami. Pohukiwanie dwch sw siedzcych na gaziach
byo
tskne i usypiajce. Nigdy w yciu nie byam tak
przyjemnie
wyczerpana mrukna.
Zbyt wyczerpana?
Nie to miaam na myli, guptasie.
Kiedy si obudzia nastpnego ranka, odkrya, e Leon
siedzi obok i patrzy na ni.
401
Obserwowae mnie! powiedziaa oskarycielsko.
Przyznaj si do winy. Mylaem, e nigdy si nie obu
dzisz. Wstawaj!
Jest rodek nocy, Ratelku! zaprotestowaa.
Widzisz t wielk, byszczc tarcz przebijajc przez
szczeliny w gstwinie? To soce.
Co chcesz robi o tak dziwnej porze?
Popywa w zaczarowanym jeziorze.
Czemu od razu nie powiedziae? spytaa, odrzucajc
pled.
Chodna woda pokrywaa ich ciaa jak jedwab. Po kpieli

usiedli nago w promieniach wczesnego soca, aby

wyschn. Kiedy ciepo przenikno pod skr i ogrzao
krew, kochali si ponownie.
Mylaam, e nie moe by lepiej ni wczoraj, lecz si
myliam rzeka powanie.
Chc podarowa ci co, co bdzie ci przypomina, jak
szczliwi bylimy tego dnia powiedzia, wstajc i
skaczc
do wody.
Patrzya, jak jego ciao staje si coraz mniejsze i niknie w
gbinie. Nie byo go tak dugo, e zacza si niepokoi.
Odetchna z ulg, widzc, jak wypywa na powierzchni.
Wynurzy si z wody i potrzsn gow, odgarniajc mokre
wosy. Podpyn do brzegu, do miejsca, gdzie siedziaa, i
podcign si na ska. Pokaza jej naszyjnik z paciorkw z
koci soniowej nawleczonych na skrzany rzemie.
Pikny! zawoaa, klaszczc w donie z zachwytu.
Dwa tysice lat temu, gdy przechodzia tdy krlowa
Saby, ofiarowaa go bogom tego jeziora. Oplt
paciorkami
jej szyj, zawizujc rzemie na karku.
Spojrzaa na paciorki zwisajce midzy piersiami i
pogaskaa je, jakby byy yw istot.
Czy krlowa Saby naprawd tdy przechodzia?
spytaa.
402

Nie sdz odrzek z umiechem. Ale byaby to

pikna historia.
S wspaniae, takie gadkie i delikatne. Obrcia
paciorki w palcach. Szkoda, e nie mam lustra.
Zaprowadzi j do krawdzi pki i stan za ni, oplatajc
rkami jej tali.
Popatrz powiedzia. W milczcym skupieniu spojrzeli
na swoje nagie postacie odbite w lustrzanej tafli wody.
Kim
jest dziewczyna, ktr widz? spyta cicho. Jak si
nazywa? Czy to Ewa von Wellberg? Jej twarz staa si
ponura, w oczach bysny zy. Przepraszam,
obiecaem, e
ci nie zasmuc.
Nie! Potrzsna gow. Dobrze zrobie. Przey
limy wsplnie krtki sen, teraz pora wrci do
rzeczywis
toci. Odwrcia si od swojego odbicia i spojrzaa
mu
w oczy. Masz racj, Leonie. Nie jestem Ew von
Wellberg.
Von Wellberg to panieskie nazwisko mojej matki.
Nazywam
si Eva Barry. Wzia go za rk. Chod. Usidmy,
powiem ci wszystko, co chcesz wiedzie o Evie Barry.
Zaprowadzia go na krawd pki. Usiedli po turecku,
zwrceni
twarzami. Musz ci ostrzec, e to prozaiczna i smutna

historia. Niewiele w niej rzeczy, z ktrych mogabym by

dumna, niewiele te dostarczy ci pociechy, postaram si
jednak
przedstawi j w sposb najmniej bolesny dla nas obojga.

Westchna gboko i mwia dalej. Urodziam si

dwadzie
cia dwa lata temu w maej wiosce Kirkby Lonsdale w
hrabstwie
Yorkshire. Mj ojciec by Anglikiem, a matka Niemk.
Nau
czyam si niemieckiego na jej kolanach. Kiedy miaam
dwana
cie lat, mj niemiecki by prawie tak dobry jak angielski.
Wanie wtedy mama zmara na straszn chorob. Lekarze
nazywali j poraeniem dziecicym, chorob HeinegoMedina.
Sparaliowaa jej puca i mama si udusia. Kilka dni po
jej
mierci zachorowa ojciec. Choroba porazia mu nogi. Do
koca
ycia porusza si na wzku inwalidzkim.
Pocztkowo mwia z namysem, lecz pniej zacza wy403

 Musz. Jeli mam dla ciebie co znaczy, powiniene

wiedzie. Nie chc niczego przed tob ukrywa. Wzia
gboki oddech. Pewnego dnia do warsztatu ojca
przyszed potajemnie jaki czowiek. Powiedzia, e jest
prawnikiem i reprezentuje niezwykle zamonego czowieka,
finansist, ktry ma fabryk silnikw parowych, wagonw
kolejowych, samochodw i aeroplanw. Jego klient widzia
projekty ojca w londyskim biurze patentowym.
Zaproponowa mu spk. Curly mia wnie swoje patenty,
on pienidze. Tata podpisa umow. Finansista by Niemcem,
wic umowa zostaa sporzdzona w tym jzyku. Chocia
mama bya Niemk, ojciec rozumia tylko kilka sw po
niemiecku. By delikatnym, atwowiernym geniuszem, a nie
biznesmenem. Miaam wtedy szesnacie lat. Tata wspomnia
o umowie dopiero po jej podpisaniu. Zrobi to, bo wiedzia,
e byabym przeciwna. Poniewa zajmowaam si finansami
naszej rodziny, troch si znaam na interesach. Moe
przeczuwa, e gdybym zapoznaa si wczeniej z treci
umowy, prbowaabym mu j wyperswadowa. Curly
nienawidzi ktni. Zawsze wybiera atwiejsze rozwizanie,
w tym wypadku oznaczao to zbycie sprawy milczeniem.
Ponownie przerwaa, gboko wzdychajc. Z wyranym
trudem podja swoj opowie. Nowym wsplnikiem
ojca okaza si graf Otto von Meerbach. Sk w tym, e nie
by wsplnikiem, lecz jedynym wacicielem. Nie mino
wiele czasu, a tata dowiedzia si, e sprzeda firm i
wszystkie patenty firmie Meerbach Motoren Werke za

miesznie nisk cen. Jeden z projektw ojca umoliwi

skonstruowanie silnika obrotowego Meerbach. Nowoczesna
konstrukcja
mechanizmu
rnicowego
pozwolia
wyprodukowa potne ciarwki. Tatu prbowa znale
prawnika, ktry pomgby mu odzyska to, co prawnie mu
si naleao, lecz umowa Meerbacha bya nie do
podwaenia. aden prawnik nie chcia si podj tej sprawy.
Pienidze ze sprzeday firmy nie starczyy na dugo. Chocia
oszczdzaam na czym si dao, koszty leczenia wszystko
pochony. Lekarze i lekarstwa... nie miaam pojcia, e to
tyle kosztuje. Oprcz
405

tego trzeba byo zapaci czynsz, uregulowa rachunek za gaz

i kupi tacie ciepe ubrania. Mia fatalne krenie, stale
marz z zimna, a wgiel by bardzo drogi. Zim zawsze
chorowa. Przez kilka miesicy pracowa w fabryce, lecz tak
czsto niedomaga, e musieli go zwolni. Nie mg znale
innej pracy, a rachunki cigle napyway.
Dwa dni po moich szesnastych urodzinach Curly dosta
ataku. Pobiegam po lekarza. Chocia bylimy mu winni
ponad dwadziecia funtw, doktor Symmonds nigdy nie
odmwi pomocy, gdy ojciec go potrzebowa. Kiedy
weszlimy do jego pokoiku, okazao si, e tata zastrzeli si
ze starej dubeltwki. Wiele razy prbowaam j sprzeda,
aby kupi jedzenie, lecz on nie chcia si z ni rozsta.
Dopiero gdy stanam nad jego ciaem, zrozumiaam,
dlaczego tak si upiera, by j zatrzyma. Jego wspaniay
mzg obryzga cian za wzkiem. Kiedy przedsibiorca
pogrzebowy zabra ciao, musiaam j umy.
Jej ciaem wstrzsn bezgony szloch. Leon nie potrafi
znale sw, aby j pocieszy. Przywar wargami do czubka
jej gowy, dopki si nie uspokoia.
Wystarczy, Ewo, daj ju spokj.
Nie, Ratelku. To oczyszczajce dowiadczenie. Tumiam
to w sobie zbyt dugo. Teraz mam kogo, z kim mog si
wszystkim podzieli. Ju czuj si lepiej, to mnie zatruwa
o. Podniosa gow i ujrzaa bl w jego oczach.
Prze
praszam, byam samolubna. Nie wiedziaam, jakie to dla

ciebie
bolesne. Przestan opowiada.
Nie, wyrzu z siebie wszystko, jeli to ci pomoe. Mw
dalej. To trudne dla nas obojga, lecz tylko w ten sposb
bd
mg ci zrozumie.
Jeste moj opok.
Mw dalej.
Niewiele ju pozostao. Byam sama, a koszty pogrzebu
pochony wszystkie oszczdnoci. Nie miaam na
czynsz. Nie
wiedziaam, co robi. Podjam prac w fabryce za dwa
szylingi
dziennie. Curly mia przyjaciela, z ktrym grywa w
szachy.
406

i jego ona mnie przygarnli. Paciam im, ile mogam,

pomagaam jego onie w opiece nad dziemi. Pewnego dnia
odwiedzia mnie nieznajoma kobieta. Bya jardzo elegancka i
pikna. Powiedziaa, e w dziecistwie rzyjania si z moj
matk, lecz pniej stracia z ni kontakt, liedy poznaa moj
tragiczn histori, postanowia mnie od-ile i wzi pod
opiek przez wzgld na moj matk. Bya ak yczliwa i
przyjazna, e poszam z ni bez pytania.
Nazywaa si Ryan i miaa wspaniay dom w Londynie.
)ostaam wasny pokj i nowe ubrania. Miaam nauczyciela :
braam lekcje taca. Dwa razy w tygodniu przychodzia jaka
kobieta, aby uczy mnie dobrych manier. Miaam konia, ma
dacz o imieniu Hyperion, i uczyam si na niej jedzi. Najziwniejsze byo to, jak wielk wag pani Ryan
przywizywaa io lekcji niemieckiego. Bya bezwzgldna.
Miaam kilku nauczycieli niemieckiego, z ktrymi
pracowaam po dwie godziny ziennie, sze dni w tygodniu.
Czytaam na gos niemieckie gazety i rozmawiaam o nich z
niemieckimi guwernerami. Czytaam o historii narodu
niemieckiego od czasw witego Cesarstwa Rzymskiego
Narodu Niemieckiego do chwili obecnej. Poznawaam
ksiki Sebastiana Branta, Johanna von Goethego i
Nietzschego. Po roku intensywnej nauki mogam uchodzi za
wyksztacon rodowit Niemk.
Pani Ryan bya dla mnie jak matka. Wiedziaa bardzo wiele
o mnie i mojej rodzinie. Opowiadaa mi rzeczy, ktrych
nawet ja nie znaam. Wiedziaa, e von Meerbach oszuka

tat, i opowiedziaa mi o nim. Czsto rozmawiaymy o

Ottonie. Powiedziaa, e przyczyni si do mierci Curly'ego
niemal tak samo, jakby pocign za spust. Chocia nigdy go
nie widziaam, zaczam go nienawidzi z caego serca. Pani
Ryan subtelnie podsycaa pomie mojej pogardy.
Wspomniaa, e wykonuje wan prac dla rzdu. Mimo e
dopiero pniej dowiedziaam si, na czym polega, czsto
powtarzaa, jakim przywilejem jest to, e mamy dobrego
wadc, e jestemy obywatelami najpotniejszego i
najrozleglejszego imperium wiata. Powtarzaa,
407

e powinnimy korzysta z kadej okazji, aby suy krlowi

i ojczynie. Powinnimy si uczy, aby mc wykona kade
zadanie, ktre nam powierz.
Braam sobie jej sowa gboko do serca i pracowaam
jeszcze ciej, ni oczekiwaa. Nie widywaam mczyzn z
wyjtkiem sucych i nauczycieli, wic nie zdawaam sobie
sprawy, jaka jestem pikna. Nie wiedziaam, e mczyni
nie potrafi mi si oprze. Przerwaa, smutno krc
gow. Kochany, wybacz mi. Wiem, e to brzmi
nieskromnie.
Skde, powiedziaa prawd. Jeste niewypowiedzianie
pikna. Mw dalej.
Pikno i brzydota to sprawa przypadku. Rni je jedynie
to, e pikno ganie i przybiera inn posta brzydoty. W
od
rnieniu od innych nie przywizywaam wikszej wagi
do
swojej urody. Okazao si, e bya jednym z trzech
powodw,
dla ktrych mnie wybrali. Drugim bya inteligencja.
A trzecim?
Przeyam tragiczne dowiadczenia i pragnam zemsty.
To intrygujce, cho czuj, e cierpnie mi skra.
Na dziewitnaste urodziny krawcowa uszya mi
wspania
sukni balow. Pani Ryan staa obok mnie, gdy
jprzymierzaam.

Obie wpatrywaymy si w moje odbicie w duym

lustrze. Jeste
bardzo pikna powiedziaa. Spenia wszystkie
moje
oczekiwania". W sposobie, w jaki wypowiedziaa te
sowa, byo
co smutnego, penego alu. Wwczas si nad tym nie
zastana
wiaam, bo nie miaam pojcia, co planuj. Pani Ryan
umiechn
a si do mnie i smutek znik. Jutro wieczorem wydaj
przyjcie
urodzinowe na twoj cze", oznajmia. Ewa si
rozemia
a. Dziwne to byy urodziny. Pani Ryan i ja
pojechaymy
dorok do Whitehallu. Do jednego z budynkw
rzdowych.
Oczekiwao nas czterech mczyzn. Mylaam, e
przyjdzie
wiele modych osb, a tam czekao na mnie czterech
starszych
panw. Najmodszy mia co najmniej czterdzieci lat.
Nosili
wspaniae mundury wojskowe. Po lnicych ozdobach,
gwiaz
dach i odznaczeniach domyliam si, e musieli by

wyszymi
408

oficerami. Czwarty by szczupy i patrzy na mnie surowym

wzrokiem. Pani Ryan przedstawia go jako pana Browna. By
jedynym cywilem w tym gronie. Mia na sobie czarny surdut.
Usiedlimy przy okrgym stole porodku duej sali. Z
sufitu zwisay masywne kondelabry. Obite drewnem ciany
zdobiy ogromne obrazy ze scenami bitew. Na jednym z nich
przedstawiono mier Nelsona na pokadzie Victory w
bitwie pod Trafalgarem. Na innym by Wellington i jego
oficerowie na skrzyowaniu Quatre Bras, przypatrujcy si
szary huzarw Napoleona. Na galerii graa maa orkiestra.
Oficerowie taczyli ze mn po kolei. W trakcie taca
przepytywali mnie, jakbym bya na awie oskaronych.
Nie pamitam, co jedlimy. Ogarno mnie takie
zdenerwowanie, e zupenie straciam apetyt. Sucy nala
mi szampana, lecz pani Ryan ostrzega mnie, abym nie pia.
Pod koniec posiku mczyni zaczli si naradza
przyciszonym gosem, tak abym ich nie usyszaa. W kocu
doszli do porozumienia i skinli gowami, wyranie
zadowoleni z siebie. Wieczr zakoczya mowa pana
Browna o obywatelskim obowizku i koniecznoci
ponoszenia ofiar. Moje urodzinowe przyjcie dobiego
koca.
Dwa dni pniej ponownie spotkaam pana Browna, tym
razem w mniej przyjemnych okolicznociach. Siedzielimy w
jego zatchym gabinecie penym teczek ze starymi
dokumentami, w innym gmachu Whitehallu. By uprzejmy i
dobroduszny. Powiedzia mi, e zostaam wybrana do

niezwykle delikatnego zadania, ktre ma ogromne znaczenie

dla bezpieczestwa mojej ukochanej Brytanii. Oznajmi, e
nad Europ zbieraj si ciemne chmury wojny i e wkrtce
cay kraj stanie w pomieniach. Nie wiedziaam, jaki to ma
zwizek z moj osob. Suchaam go jak otpiaa, dopki nie
wspomnia o grafie Ottonie von Meerbachu. Natychmiast si
przebudziam. Brown zasugerowa, e mog odda ogromn
przysug krlowi i imperium, a jednoczenie wywrze
zemst za straszne zo, ktre graf wyrzdzi mojemu ojcu.
Musiaam jedynie wydoby z niego informacje wojskowe
wane dla armii brytyjskiej.
409

Zamiaa si ponownie, tym razem autentycznie rozbawiona.

Wyobraasz sobie, Ratelku? Byam tak naiwn i
niewinn
dziewczyn, e nie miaam pojcia, co bd musiaa zrobi,
aby wycign z niego te sekrety. Kiedy spytaam o to
Browna,
popatrzy na mnie tajemniczo i wymieni spojrzenie z pani
Ryan. Nauczymy ci wszystkiego, jeli zgodzisz si zrobi
to, o co prosimy" powiedzia. Dokadnie pamitam, co mu od
param. Zgadzam si, musicie mi jedynie powiedzie jak".

Przerwaa, prostujc si i patrzc na niego. Rok po

zawarciu
paktu z diabem byam doskonale przygotowana do roli, ktr
mi wyznaczono. Wiedziaam o grafie wszystko, nie znaam
tylko sekretw, ktre miaam z niego wydoby. Wiedziaam,
e od dziesiciu lat yje w separacji z on, e s dobrymi
katolikami i nie mog wzi rozwodu. Nie byo mowy o tym,
abym zmusia go do maestwa, gdy ulegnie mojemu fatal
nemu urokowi. Zamiaa si ponuro. Pan Brown i pani
Ryan doprowadzili do mojego spotkania z grafem von Meerbachem. Za porednictwem jednego z attache wojskowych
brytyjskiej ambasady w Berlinie zaproszono mnie do jego
rezydencji myliwskiej w Wieskirche. Nauczono mnie, na
czym
polega mj obowizek, i wykonaam go powiedziaa bez
namitnie, lecz na rzsie bysna za. Kiedy poznaam

Ottona von Meerbacha, byam dziewic. W umyle i duchu

pozostaam ni a do wczoraj. Nie chc si wdawa w
szczegy.
Wolaby tego nie sucha.
Przez chwil milczeli.
Nie pogardzasz mn teraz, gdy ci o tym powiedzia
am? spytaa, nie mogc si duej powstrzyma.
Wypowiedziaa te sowa przyciszonym gosem, z udrczon
min. Uj twarz ukochanej w donie i spojrza jej w oczy.
Nic, co zrobia lub zrobisz, nie sprawi, e tob
wzgardz.
Otworzya przede mn swoj dusz. Dostrzegem w niej je
dynie dobro i pikno. Pamitaj, e nie masz przed sob
witego.
Powiedziaa, e oboje jestemy onierzami. W imi
obowizku
zabijaem ludzi i podobnie jak ty robiem rzeczy, ktrych si
410

wstydz. To bez znaczenia. Liczy si jedynie to, e jestemy

razem i kochamy si. Delikatnie otar jej z kciukiem.
W kocu si umiechna.
Masz racj. Kochamy si i jestemy razem. Tylko to si
liczy.
Orszak pogrzebowy rozciga si na caej dugoci Unter
den Linden. Czoo pochodu sigao Paacu
Brandenburskiego, koniec za nikn w oddali, na pocztku
bulwaru. By wilgotny, szary dzie. aobnicy stali po obu
stronach ulicy, przypatrujc si ponuremu korowodowi.
Mimo mawki tum gapiw mia szeroko dziesiciu
rzdw. Mczyni stali w milczeniu, kobiety popakiway.
Dobosz wygrywa rytm marsza aobnego. Na czele orszaku
jecha szwadron kawalerii. Koskie kopyta stukay o bruk, w
dobytych ostrzach szabel lniy blade promienie soca. Ewa
staa w pierwszym rzdzie aobnikw. Zaoya dugie
czarne skrzane rkawiczki i kapelusz z czarnym strusim
pirem. Czarny welon zasania oczy i grn poow jej
twarzy.
Cesarz Wilhelm jecha na czarnym koniu przed armatni
lawet, na ktrej pooono trumn. Jego gow przykrywaa
lnica pikielhauba przytrzymywana pod brod zotym
paskiem. Czarna peleryna spywaa na grzbiet wierzchowca.
Min mia gron i tragiczn. Lawet cigno kilka
wspaniaych czarnych koni. Trumna bya masywna,
wykonana z przezroczystego krysztau, aby pogreni w

aobie obywatele mogli ujrze ciao Ottona von Meerbacha.

Zmary mia na sobie cesarski strj i wieniec laurowy na
gowie. W owosionych potnych doniach trzyma
skrzyowane na piersi assegai. Midzy zby wetknito mu
osobliwie wygldajce kubaskie cygaro.
Ogarna j ogromna rado i wielkie poczucie ulgi. Otto
nie y. Koszmar si skoczy, moga wrci do Leona.
Lecy w krysztaowej trumnie nieboszczyk otworzy jedno
oko, spojrza na ni i wydmuchn idealny piercie dymu.
Wybucha
411

niepowstrzymanym miechem. Na Unter den Linden rozlegy

si dwiki przypominajce bicie dzwonw.
Cesarz Wilhelm odwrci si w siodle i spojrza na ni, a
nastpnie spi konia, by pochyli si i j upomnie.
Obud si, Ewo! powiedzia surowym gosem.
Obud si. Ty pisz!
Otto umar! odpara. Teraz wszystko bdzie dobrze.
Pozwol mi odej. Bd wolna. Ju po wszystkim.
Obud si, kochanie powtrzy kajzer, pochylajc si
w siodle i potrzsajc j energicznie za rami. Fakt, e
by
cesarzem Niemiec i e zostaa mu przedstawiona, nie
usprawied
liwia tak poufaego zachowania. Poczua si uraona. Jak
mie
mwi do niej kochanie"?!
Jestem ukochan Leona, a nie twoj! rzeka gniewnie
i usiada. Leon zapali wieczk, tote w chatce na grze
Lonsonyo byo wystarczajco jasno, aby rozpoznaa jego
za
niepokojon twarz. Otto nie yje oznajmia.
Miaa sen, Ewo.
Widziaam go, kochanie. Naprawd nie yje. Prze
rwaa, zastanawiajc si nad swoimi sowami. Nawet
jeli
by to tylko sen, nawet jeli gdzie tam jest, yje. i
oddycha,

dla mnie umar. Nic ju dla mnie nie znaczy. Przestaam

go
nawet nienawidzi. Teraz, gdy ci pokochaam, w moim
sercu nie ma miejsca na tak jaowe uczucia jak nienawi
i zemsta.
Przytulia si do niego, a on przycisn j do piersi.
Wsplnie zmienimy t smutn histori w co piknego.
Zaprowad mnie do Lusimy Mamy wyszeptaa.
Poczuam, e j znam, kiedy tylko o niej wspomniae.
Mam
dziwne wraenie, e jestemy ze sob duchowo zwizane,
e
ona trzyma klucze do naszego szczcia.
Manyoro i Loikot ostrzegli Leona, e ostatni odcinek drogi
jak zbyt stromy i wski dla koni, wic wysa na d Izmaela
412

i stajennego, aby poprowadzili zwierzta na szczyt

poudniowym zboczem i znan drog.
Kiedy zniknli, Leon, Ewa i dwaj Masajowie zaczli i w
gr ciek obok wodospadu. Z kadym krokiem
wspinaczka stawaa si coraz trudniejsza. W niektrych
miejscach musieli pokonywa szlak biegncy po skalnych
pkach, ktre mogy pomieci tylko jedn osob. Chocia
przez wiksz cz drogi wodospad zasaniaa skalna
ciana, dwukrotnie ujrzeli widok zapierajcy dech w piersi.
Masy wody jakby wiroway wok nich niczym srebrzysta
tafla, oszukujc zmysy. Skalne ciany i pka pod stopami
byy wilgotne i liskie od glonw. Droga w gr bya coraz
bardziej mozolna.
Dotarli na paski szczyt, gdy soce zbliao si do zenitu.
Manyoro i Loikot rozoyli si w cieniu jednego z drzew, aby
odpocz i uci sobie krtk drzemk. Leon uj Ew za
rk i zaprowadzi na krawd urwiska. Usiedli na skale,
machajc nogami ponad przepaci. Podnis kamie
wielkoci pici i rzuci w otcha. Z zafascynowaniem
patrzyli, jak spada trzysta stp, a uderzy w tafl wody.
Milczeli. Cudowny widok sprawia, e sowa byy zbdne.
Kiedy usyszeli woanie Manyoro, wstali z ociganiem,
odsuwajc si od urwiska.
Daleko std do manyatty Lusimy Mamy? spyta.
Nie, dotrzemy do wioski przed zachodem soca
odrzek Loikot.
Zwyky spacerek, nie wicej ni dwadziecia mil

powiedzia, umiechajc si. Dwaj Masajowie

nieomylnie wy
patrzyli zaronit ciek i ruszyli naprzd swobodnym
kro
kiem. Poniewa nie musieli si spieszy, Leon i Ewa
podziwiali
krajobraz cakiem odmienny od wystpujcego na dnie
ryftu.
Ewa nie bya tu nigdy wczeniej, wic oczaroway j
pikne
widoki i bujna rolinno. Z rozkosz przygldaa si
kwitncym
storczykom zwisajcym girlandami z wysokich drzew lasu
deszczowego. miaa si z wygupw gerez abisyskich,
ktre
pokrzykiway na ich widok. W pewnym momencie
przystanli,
suchajc cikiego stpania kopyt w zarolach.
413

 Baw odpowiedzia na jej milczce pytanie.

Nie
ktre s bardzo niebezpieczne.
Zeszli do gbokiego wwozu, aby wspi si po
przeciwlegym zboczu na szeroki bezdrzewny paskowy
przypominajcy boisko do polo. Z jednej strony zbocze
opadao gwatownie kilkaset stp. Po przeciwnej stronie
polany, na granicy lasu, staa para duych czerwonych
antylop. Wzdu ich tuowia biegy kremowe pasy. Due uszy
miay rurkowaty ksztat.
Pikne! krzykna Ewa. Syszc jej gos, ucieky do
lasu, nie poruszajc ani jednego listka w gstych
zarolach.
Co to za zwierzta? \
Bongo wyjani Leon. To najrzadsze i najbardziej
pochliwe ze wszystkich zwierzt.
Nie miaam pojcia, e tak piknie jest w tej twojej
krainie.
Kiedy to zauwaya? spyta ze miechem, rozbawiony
jej entuzjazmem.
Wtedy gdy odkryam, e ci kocham. Rozemiaa
si. Chc pozosta w tym kraju. Moemy tu zamieszka
na
zawsze, Ratelku?
wietny pomys odpar, cho co odwrcio jego
uwag.
Na co patrzysz? spytaa.

 Popatrz! Zatoczy krg ramieniem, wskazujc polan.

Przeszed j wzdu, liczc kroki i sprawdzajc twardo
gruntu
pod stopami. Zauwaya, e zarola w adnym miejscu nie
sigaj mu wyej kolan. Nagle ogarna j fala gorca i
poczua
si zmczona. Znalaza pie i usiada na nim z
wdzicznoci,
ocierajc twarz chustk. Po drugiej stronie polany Leon i
dwaj
Masajowie prowadzili oywion dyskusj. Nie miaa
wtpliwo
ci, e rozmawiali o niezwykej polanie. Po chwili Leon
wrci.
Co znalaze? spytaa zaczepnie. Zoto czy dia
menty?
Loikot powiedzia, e w czasach jego dziadka Mkuba
Mkuba, wielki bg Masajw, by tak wzburzony, e
spuci
414

z nieba ognisty pocisk, aby ostrzec plemi przed swoim

gniewem. Od tego czasu nie rosn tu drzewa ani adne
wiksze roliny.
Wierzysz w to? zapytaa wyzywajco.
Pewnie, e nie odpowiedzia lecz Loikot jest o tym
wicie przekonany i tylko to si liczy.
Dlaczego tak ci fascynuje ta jaowa przestrze?
To naturalny pas startowy, Ewo. Gdybym wykona lizg
boczny midzy tymi wysokimi drzewami na kocu polany,
mgbym wyldowa tu Trzmielem z tak atwoci, z
jak
smaruje si grzank yeczk miodu.
Czemu miaby to robi, kochany?
Jednej rzeczy nie lubi w lataniu odpar. Za kadym
razem, gdy startujesz, musisz myle o tym, gdzie
wyldujesz.
Wyrobiem sobie nawyk zapamitywania wszystkich
natural
nych ldowisk, ktre napotykam w buszu. Moe tego
nigdy
nie bd potrzebowa, ale gdyby zmusiy mnie
okolicznoci,
posadzibym tu maszyn.
Ldowa na szczycie gry? Czy poszukiwania nie za
wiody ci zbyt daleko? Dam ci causa, jeli wymienisz
cho
jeden dobry powd, dla ktrego miaby tutaj wyldowa.

 Caus? Intrygujesz mnie. Zdj kapelusz i podrapa

si w gow w zamyleniu. Eureka! Ju wiem!
wykrzyk
n. Moe przywioz ci tu na piknik z szampanem
podczas
naszego miesica miodowego.
Cho po swojego causa, spryciarzu!
Kiedy opuszczali polan, zaczo pada, lecz krople
deszczu byy tak ciepe jak krew, wic nie zadali sobie trudu,
by poszuka schronienia. Godzin pniej rwnie
nieoczekiwanie deszcz usta i pojawio si soce. Z oddali
doleciao ich bicie bbnw.
C za niezwyky dwik powiedziaa,
przechylajc
gow, aby lepiej sysze. Przypomina bicie serca Afryki.
Czemu uderzaj w bbny w rodku dnia?
Leon zamieni kilka sw z Loikotem i odpowiedzia:
Witaj nas.
Skd wiedz, e si zbliamy?
415
Lusima wie.
To kolejny z twoich artw? spytaa.
Mwi serio. Zawsze wie, gdy si zbliamy, nawet jeli
my nie mamy o tym jeszcze pojcia.
Dwik bbnw przyzywa ich, powodujc, e
przyspieszyli kroku. Kiedy wyszli z lasu, niewyrana
czerwona tarcza soca staa nisko nad horyzontem. Poczuli

zapach dymu i byda. Pniej doleciay ich ludzkie gosy i

porykiwanie krw. Na koniec ujrzeli okrge dachy chat
manyatty i gromad postaci w czerwonych shukach, idc na
ich spotkanie i piewajc powitaln pie.
Mieszkacy wioski otoczyli ich i poprowadzili w strony
chat, miejc si i piewajc. Kiedy podeszli do duego
domostwa w rodku osady, cofnli si, pozostawiajc Leona
i Ew samych.
Tutaj mieszka? spytaa szeptem Ewa.
Tak. Uj j zaborczo za rami. Ukae si dostojnie,
potrzymawszy nas chwil w niepewnoci. Lusima lubi
teatralne
gesty.
Kiedy mwi, Masajka stana w drzwiach wielkiej chaty.
Jest taka moda i pikna westchna Ewa, patrzc na
ni ze zdumieniem. Sdziam, e to stara brzydka
wiedma.
Witam ci, Mamo pozdrowi j Leon.
Witam ci, M'bogo, mj synu odpara, patrzc na
Ew hipnotyzujco czarnymi oczami. Po chwili ruszya ku
niej
z krlewskim dostojestwem. Ewa staa nieruchomo,
patrzc,
jak Lusima zatrzymuje si przed ni.
Twoje oczy maj barw kwiatu oznajmia. Nazw
ci Maua, Kwiat". Spojrzaa na Leona. Tak, M'bogo. Skina gow. To ta, o ktrej ci mwiam.

Znalaze
j. To twoja kobieta. Przetumacz jej, co powiedziaam.
Kiedy mwi, twarz Ewy si rozpromienia.
Ratelku, powiedz, e przyszam po jej
bogosawiestwo.
Przetumaczy jej sowa.
Otrzymasz je obiecaa Lusima. Dziecko,
widz,
e nie masz matki. Odesza z powodu strasznej choroby.
Twarz Ewy posmutniaa.
416

 Wiedziaa o mojej matce? szepna do Leona.

Teraz
wierz w to, co mi o niej mwie.
Lusima uja w gadkie rowe donie twarz Ewy.
M'bogo to mj syn. Ty bdziesz mi crk. Zajm miejsce
twojej matki, ktra odesza do swoich przodkw. Teraz
udzie
l ci matczynego bogosawiestwa. ycz ci, aby
znalaza
szczcie, ktrego tak dugo daremnie szukaa.
Jeste moj matk. Czy mog ci pocaowa jak cr
ka? zapytaa Ewa.
Lusima Mama umiechna si tak uroczo, e jej oblicze
niemal rozwietlio zapadajce ciemnoci.
Nie jest to zwyczajem naszego ludu, lecz wiem, e
mzungu okazuj w ten sposb mio i szacunek. Tak,
crko,
moesz mnie pocaowa, a ja ucauj ciebie. Ewa
obja j
niemiao. Pachniesz jak kwiat zauwaya Lusima.
A ty jak yzna ziemia po deszczu odpara Ewa, dajc
Leonowi czas na przetumaczenie jej sw.
Twoja dusza jest pena poezji rzeka Lusima lecz
jeste do gbi zraniona i umczona. Musisz odpocz w
chacie,
ktr dla ciebie zbudowalimy. Moe twoje rany zalecz
si

na grze Lonsonyo i ponownie odzyskasz siy.

Chatka, do ktrej zaprowadziy ich suce Lusimy, zostaa
niedawno wzniesiona. Pachniaa dymem zi, ktrym j
okadzono, i wieym krowim ajnem pokrywajcym drzwi.
W naczyniach czeka na nich duszony kurczak, pieczone
warzywa i tapioka. Pniej panny zaprowadziy ich do ka
zasanego skrami zwierzt, z rzebionym drewnianym
zagwkiem.
Wy pierwsi w nim zaniecie. Niech nasza rado z
wa
szego przybycia udzieli si i wam powiedziay,
zostawiajc
ich samych.
Rano dziewczta przyszy po Ew, aby zabra j do
sadzawki nieopodal strumienia, zarezerwowanej wycznie
dla kobiet. Kiedy si wykpaa, ozdobiy jej wosy
kwiatami. Pniej
417

przyniosy jej now czerwon shuk, by zastpia ni

podarte, zakurzone ubranie. Chichoczc i gaszczc j jak
urocze dziecko, pokazay, jak naoy i udrapowa shuk,
niczym rzymsk tog. Gdy skoczyy, uday si boso pod
wielkie drzewa narad, gdzie czekaa na ni Lusima. Leon ju
tam by. W trjk zjedli niadanie zoone ze zsiadego mleka
i owsianki z sorgo.
Po posiku rozmawiali cay ranek. Ewa i Lusima siedziay
jedna przy drugiej, patrzyy sobie w oczy i co jaki czas
bray si za rce. Rozumiay si tak doskonale, na poziomie
gbszym od sw, e tumaczenie Leona wydawao si
zbdne.
Bardzo dugo bya sama powiedziaa Lusima,.
Tak, zbyt dugo przytakna Ewa, spogldajc na
Leona i dotykajc jego rki. Ale ju nie jestem.
Samotno dry dusz jak woda ska. Lusima skina
gow.
Czy ponownie bd sama?
Chcesz pozna przyszo, Maua?
Ewa skina gow.
Twj syn, M'bogo, mwi, e widzisz przyszo.
Jest mczyzn, a mczyni lubi upraszcza sprawy.
Przyszo nie jest prosta. Spjrz tam! Ewa posusznie
podniosa gow i popatrzya w niebo. Co widzisz,
mj
kwiatku?
Oboki.

 Jaki maj ksztat i barw?

Przybieraj wiele ksztatw i odcieni, zmieniaj si, gdy
je obserwuj.
Podobnie jest z przyszoci. Ma wiele postaci i zmienia
si pod wpywem wiatru poruszajcego naszym yciem.
Nie moesz przepowiedzie przyszoci mnie i M'bogo? Rozczarowanie Ewy byo tak dziecinne, e Lusima
si
rozemiaa.
Nie to chciaam powiedzie. Czasami mroczne zasony
si otwieraj i mog rzuci jedynie przelotne spojrzenie
na to,
co nas czeka. Nie widz jednak wszystkiego.
418
Odso moj przyszo, prosz, Mamo. Powiedz, czy
znajd na ziemi odrobin szczcia poprosia arliwie.
Jestemy ze sob bardzo krtko. Odrobin ci poznaam.
Kiedy zajrz gbiej w twoj dusz, moe zdoam
przenikn
twoj przyszo.
Och, Mamo! Byabym taka szczliwa.
Tak sdzisz? Moe tak bardzo ci pokocham, e nie
zechc powiedzie, co ujrzaam.
Nie rozumiem.
Przyszo nie zawsze bywa pomylna. Czy jeli zobacz
co, co uczyni ci smutn i nieszczliw, bdziesz
chciaa to

usysze?
Chc tylko, aby mi powiedziaa, e M'bogo i ja zawsze
bdziemy razem.
Co zrobisz, jeli powiem, e tak si nie stanie?
Umr odpara Ewa.
Nie chc, aby umara. Jeste zbyt pikna i dobra. Czy
jeli ujrz, e wasze drogi si rozejd, mam ci okama,
aby
nie umara?
Niepotrzebnie wszystko komplikujesz, Mamo.
ycie jest trudne. Nie ma w nim nic pewnego. Musimy
jak najlepiej przey dni, ktre zostay nam dane.
Widzc
bl na twarzy Ewy, Lusimie zrobio si jej al. Mog
ci
powiedzie, e dopki bdziecie razem, ty i M'bogo
zakosz
tujecie prawdziwego szczcia. Wasze serca s ze sob
splecione
jak te dwie roliny. Mwic to, pooya do na starej
winoroli oplatajcej pie drzewa narad niczym pyton.
Wino
rol staa si czci drzewa. Widzisz, jak jedno wspiera
drugie?
Nie mona ich rozdzieli. Podobnie jest z wami.
Czy ostrzeesz nas przed niebezpieczestwem, Mamo?
Bagam ci.

Lusima wzruszya ramionami.

Moe, jeli uznam, e wam to pomoe. Soce doszo
do
zenitu. Przegadalimy cay ranek. Idcie ju, dzieci.
Wykorzystaj
cie reszt dnia. Bdcie szczliwi. Jutro pomwimy
ponownie.
419

W miar upywu dni lki i obawy Ewy stopniowo saby

pod wpywem delikatnego postpowania Lusimy. Osigna
szczcie i zadowolenie, o jakim nie marzya.
Wiedziaam, e musimy tu przyj, lecz dopiero teraz
zrozumiaam dlaczego. Dni spdzone na grze Lonsonyo s
dla mnie cenniejsze od diamentw. Niezalenie od tego, co
si stanie, na zawsze je zapamitamy powiedziaa
Leonowi.
Pi dni pniej Izmael przyprowadzi konie poudniowym
szlakiem wiodcym z doliny u podna gry. Tyle czasu
Vjo mu okrenie Lonsonyo. Przerazi si na widok Ewy
chodzcej boso i ubranej w shuk.
Wielka i pikna dama nie powinna si ubiera jak te
niewierne dzikusy zgani j surowo po francusku.
Ta shuka jest bardzo wygodna, a poza tym moje stare
ubranie jest w strzpach odpara.
Spojrza na ni zrozpaczony.
Przynajmniej przyrzdz wam jado cywilizowanych
lu
dzi zamiast tych pomyj, ktre jadaj Masajowie.
Mijajce dni zleway si ze sob jak sen, powodujc, e
stracili rachub czasu. Jak dzieci bkali si po
zaczarowanych lasach gry Lonsonyo, trzymajc si za rce.
Kady najdrobniejszy cud natury, jaki ujrzeli may,
jaskrawo upierzony nektarnik lub ogromny chrzszcz goliat
powodowa, e coraz bardziej zapominali o troskach tego

wiata. Kiedy Leon j pozna, ukrywaa swoj prawdziw

natur pod mask powagi. Rzadko si umiechaa i prawie
nigdy nie wybuchaa miechem. Teraz, gdy byli sami, poczua
si bezpiecznie i zdja mask, ukazujc swoje prawdziwe
oblicze. Rado i zadowolenie sprawiy, e wydaa si mu
po stokro pikniejsza. Spdzali ze sob wszystkie chwile.
Nawet najkrtsza rozka powodowaa nieznone cierpienie.
Kadego ranka budzia si z myl, e Otto nie yje i e nikt
nie wie o ich kryjwce. Byli bezpieczni i nic nie mogo ich
rozczy.
420

Kiedy Izmael powiadomi ich ostronie, e zapasy kawy s

na wyczerpaniu, ze miechem przyjli t tragiczn
wiadomo.
To nie twoja wina, umiowany synu proroka. Nie
zapisz
tego w zotej ksidze jako grzechu pocieszy go Leon, lecz
Izmael odszed, mruczc smtnie pod nosem.
Mieszkacy wioski obserwowali ich z yczliw
serdecznoci, witali umiechem i przynosili Ewie drobne
podarki dba trzciny cukrowej, bukiety dzikich
storczykw, wachlarze z piknych pir lub naszyjniki z
paciorkw. Lusima cieszya si ich mioci niemal tak, jak
oni sami. Przesiadywaa z nimi codziennie godzinami,
dzielc si swoj mdroci i zrozumieniem ycia.
Kiedy nastaa pora maych deszczy", leeli noc objci,
przysuchujc si dudnieniu kropel o dach chatki, szepczc i
miejc si, ogrzani i bezpieczni w swojej mioci. Deszcze
w kocu ustay i Leon zda sobie spraw, e miny prawie
dwa miesice od czasu, gdy weszli na szczyt ciek
wiodc obok wodospadu. Kiedy jej o tym powiedzia,
umiechna si spokojnie.
Czemu mi o tym mwisz, Ratelku? Dopki jestemy
razem, czas si nie liczy. Co bdziemy dzisiaj robi?
Loikot zna miejsca lgowe orw na przeciwlegym zbo
czu, niedaleko wodospadw Saby. Wielkie ptaki
zakadaj tam
gniazda od pokole, odkd ludzie sigaj pamici. O tej

porze
roku w gniazdach bd pisklta. Chcesz tam pj i
zobaczy
mode?
Tak, zabierz mnie tam! Klasna w donie, uradowana
jak dziecko, ktremu obiecano urodzinowe przyjcie.
W dro
dze powrotnej obejrzymy wodospad i jeszcze raz
popywamy
w jego zaczarowanych wodach.
To duga wyprawa, nie bdzie nas w wiosce kilka dni.
Mamy mnstwo czasu.
Dotarli do przeciwlegego koca gry po trzech dniach
spokojnego marszu. Musieli pokona gbokie urwiste
wwozy i gste lasy, w ktrych na kadym kroku czekao ich
co
421

uroczego i nowego. W kocu usiedli na krawdzi przepaci,

obserwujc par orw eglujcych w dole. Ptaki zataczay
krgi nad gniazdem, nawoujc si i przynoszc w szponach
gralki i zajce, mapy i ptaki owne, aby nakarmi mode.
Ewa bya rozczarowana, bo gniazdo zasaniaa skalna
pka, na ktrej siedzieli.
Chc zobaczy pisklta powiedziaa. Jestem
pewna,
e Loikot zna miejsce, z ktrego bdzie widoczne. Mgby
go poprosi, aby je nam pokaza, Ratelku? Z
niecierpliwoci
przysuchiwaa si dugiej rozmowie w jzyku maa, z ktrego
nie rozumiaa ani sowa.
W kocu Leon wrci do niej i pokrci gow.
Mwi, e zna ciek prowadzc w d zbocza, lecz
jest bardzo trudna i niebezpieczna.
Powiedz, eby nas tam zaprowadzi. Przebylimy dug
drog, bo obieca, e zobaczymy pisklta. Musimy go
trzyma za
sowo. Masaj poprowadzi ich wzdu krawdzi
urwiska do
szczeliny w skale. Odoy assegai i wpez do rodka.
Leon ledwie
zmieci si w przejciu. Opar hollanda o pie drzewa i
zszed na
d. Ewa owina dugie nogi poami shuki i ruszya za
nim.

Schodzili w pmroku niemal pionowym naturalnym

szybem owietlonym sabymi promieniami soca
wpadajcymi z gry, ktre jednak wystarczay, by znale
oparcie dla stp i doni. Pomau wiato stawao si coraz
silniejsze, gdy dostawao si do rodka rwnie przez
otwr w dole. W kocu wypezli na zewntrz wsk
szczelin prowadzc na kolejn skaln pk. Szyb wid
poniej skalnego nawisu, na ktrym niedawno siedzieli.
Mimo to nadal nie byo wida gniazda. Ory zauwayy ich
obecno, zaniepokojone pokrzykiway i podlatyway, aby
spojrze na nich gniewnie tymi oczami.
Pka bya wska. Posuwali si naprzd, plecami przy
skale. Po chwili skalny wystp si rozszerzy. Loikot
rozcign si na ziemi i wyjrza na drug stron, a nastpnie
umiechn si do Ewy, dajc znak, by posza za jego
przykadem. Ostronie podpeza i spojrzaa w d.
422

 S tam! zawoaa podniecona. Ratelku, chod

tutaj!
Musisz je zobaczy!
Pooy si obok, obejmujc j ramieniem. Orle gniazdo
byo tu pod nimi, nie dalej ni trzydzieci stp. W skalnej
szczelinie ory zbudoway du platform z suchych gazi.
Gniazdo byo wymoszczone zielonymi limi i trzcin.
Porodku wgbienia na chwiejnych nogach przycupno
dwoje orlt, tak modych, e ledwie utrzymyway prosto
gow. Ogromny dzib nie pasowa do tuowia pokrytego
szarym puchem. Ich dzioby miay jeszcze haczykowate
zakoczenie, ktrym przebiy grub skorupk, aby wydosta
si na wiat.
Co za urocze brzydactwa! Spjrz na te wielkie mleczne
oczy! zamiaa si Ewa, by po chwili cofn si ze
strachu,
gdy poczua powiew powietrza i opot ogromnych
skrzyde.
Samiec i samica zanurkoway w d, wysuwajc gronie
szpony,
gotowe broni gniazda i modych.
Pochyl gow ostrzeg Leon bo ci jej pozbawi.
Zachowaj spokj. Nie ruszaj si. Przywarli do skalnej
pki.
Stopniowo wcieko ptakw osaba, kiedy zrozumiay,
e
intruzi nie stanowi zagroenia dla ich potomstwa. W

kocu
samica wrcia do gniazda i usiada na nim, skadajc
skrzyda.
Stana nad piskltami, zasaniajc je opiekuczo, by po
chwili
ukry je pod wasnym ciaem. Leeli cierpliwie, bez
najmniej
szego ruchu. Ptaki uspokoiy si jeszcze bardziej. W
kocu
przestay zwraca uwag na ich obecno i zaczy si
normal
nie zachowywa.
Przebywanie tak blisko tych wspaniaych zwierzt i
obserwowanie, jak opiekuj si i karmi mode, byo
niezwykym przeyciem. Spdzili reszt dnia na skalnej
pce. Kiedy soce zaczo zachodzi i trzeba byo wraca,
niechtnie opucili stanowisko. Przykryli si jednym pledem
w prowizorycznym szaasie, ktry przygotowa dla nich
Loikot.
Nigdy nie zapomn tego dnia szepna Ewa.
Kady dzie, ktry ze sob spdzilimy, by niezapom
niany.
423

Nigdy nie zabierzesz mnie z Afryki, prawda?

To nasz dom. Skin gow.
Miaam dziwne uczucie, obserwujc te zabawne mae
pisklta.

 To powszechna kobieca przypado nazywana melan

choli zaartowa.
Bdziemy mieli dzieci, prawda, Ratelku?
Mamy si o to postara w tej chwili?
Sama nie wiem wyznaa. Moe powinnimy spr
bowa. Co o tym sdzisz?
Jeste geniuszem, kobieto. Nie tramy czasu na jaowe
pogaduszki.
Przybycie do wioski Lusimy przypominao szczliwy
powrt do domu. Pastuszkowie wypatrzyli ich z oddali i
krzykiem powiadomili mieszkacw manyatty, a ci wyszli
im na spotkanie, miejc si i piewajc. Lusima czekaa na
nich pod drzewem narad. Przytulia Ew i wskazaa, by
usiada z prawej strony. Leon zaj miejsce na stoku
naprzeciw niej i tumaczy, gdy intuicyjne zrozumienie nie
wystarczao. Nagle przerwa w rodku zdania, unis gow i
wcign nosem powietrze.
C to za cudowny aromat? spyta, nie zwracajc si
do nikogo konkretnego.
Kawa! zawoaa Ewa. Cudowna, przepyszna ka
wa! Izmael nadchodzi z dwoma kubkami parujcej
kawy
w jednej i czajnikiem w drugiej doni. Umiecha si
trium
fujco. Jeste cudotwrc! przywitaa go po
francusku.

Tylko tego mi brakowao do peni szczcia.

Przywiozem wiele piknych ubra i butw, aby pani nie
musiaa nosi strojw tych niewiernych. Mwic to,
wskaza
jej shuk z grymasem wyraajcym najgbsz odraz i
dezap
robat.
Izmaelu! zawoa z przeraeniem Leon. Czy pod
424

nasz nieobecno poszede do Obozu Percy'ego, aby

przywie kaw i ubrania memsahibl
Ndio, bwana odrzek, umiechajc si dumnie.
Jechaem bez wytchnienia na moim mule i wrciem po
czterech
dniach.
Czy kto ci widzia? Kto by w obozie?
Tylko bwana Hennie.
Powiedziae mu, gdzie jestemy? spyta Leon.
Tak, wypytywa mnie odpar Izmael. Spochmurnia,
widzc wyraz twarzy Leona. Zrobiem co zego,
efendil
Leon odwrci gow, prbujc stumi gniew i
przeraenie, ktre go ogarny. Spojrza na niego spokojnie.
Zrobie to, co uwaae za suszne, Izmaelu. Kawa
jest
wyborna, tak dobra jak zawsze. Izmael zna go zbyt
dobrze,
aby da si zwie gadkim sowom. Zrozumia, na czym
polega
jego bd. Wrci do kuchni z win wypisan na twarzy.
Ewa obserwowaa Leona. Jej twarz poblada, zacisna
donie na kolanach.
Stao si co zego, prawda? Chocia jej gos by
cichy i spokojny, oczy pociemniay ze strachu.
Nie moemy zosta tu duej rzek ponuro i spojrza
na zachd, gdzie soce znikno za horyzontem. Powin

nimy natychmiast opuci to miejsce, lecz jest ju za

pno.
Wyruszymy jutro skoro wit.
Co si stao, Ratelku? zapytaa, ujmujc jego rk.
Kiedy ogldalimy orle gniazda, Izmael poszed do obozu,
aby uzupeni zapasy. Zasta Henniego du Randa.
Powiedzia
mu, gdzie jestemy.
Czy to le? Hennie to przyjaciel, prawda? Nie skrzyw
dziby nas?
Nie zrobiby tego celowo, lecz nie zdaje sobie sprawy,
w jak delikatnej sytuacji si znajdujemy. Nie moemy
ryzyko
wa, Ewo. Jeli graf Otto yje, przyjdzie tu, by ci
odnale.
On umar, kochany.
Wiem, e miaa sen, lecz nie moemy mie pewnoci.
425

Oprcz tego s twoi przeoeni z Whitehalu. Jeli dowiedz

si, gdzie jeste, nie pozwol ci odej. Musimy ucieka.
Dokd?
Jeli dotrzemy do jednej z maszyn, przelecimy nad gra
nic niemieck do Dar es-Salaam, a nastpnie popyniemy
statkiem do Afryki Poudniowej lub Australii. Kiedy
dotrzemy
na miejsce, zmienimy nazwiska i znikniemy.
Nie mamy pienidzy przypomniaa mu.
Percy zostawi mi ich do. Pojedziesz ze mn?
Oczywicie odpowiedziaa bez chwili wahania.
Pojad tam, gdzie ty.
Mamo, musimy wyjecha rzek do Lusimy.
Tak przytakna. Wiedziaam o tym, lecz nie
chciaam wam mwi.
Ewa zrozumiaa jej sowa.
Udao ci si zajrze za kurtyn, Mamo? spytaa z
prze
jciem.
Lusima skina gow.
Powiesz nam, co widziaa?
Widziaam niewiele i nie to, co chciaaby usysze, mj
kwiatuszku.
Mimo to chc wiedzie. Moesz wiedzie o czym, co
nas ocali.
Lusima westchna.
Jak sobie yczysz, lecz pamitaj, e ci ostrzegaam.


Klasna w donie i po chwili dwie dziewczyny przykucny
obok niej. Kiedy wydaa im polecenia, pobiegy do jej chaty.
Gdy soce ju zaszo, a krtki zmierzch ustpi miejsca nocy,
wrciy z rekwizytami, ktrych uywaa do przepowiadania
przyszoci. Suki pooyy przedmioty w pobliu Lusimy
i rozpaliy mae ognisko. Masajka otworzya mae skrzane
woreczki i wyja z nich po garci suszonych zi. Mruczc
zaklcia, wsypaa je do ognia, z ktrego buchn gryzcy
dym.
Jedna z dziewczt zawiesia nad ogniem glinian misk
wype
nion po brzegi pynem odbijajcym pomienie jak
zwierciado.
426
Usidcie obok mnie. Lusima skina w stron Ewy
i Leona. Usiedli dookoa misy. Masajka zanurzya w niej
kielich
ze zwierzcego rogu i podaa obojgu. Kiedy przeknli yk
gorzkiego naparu, wypia reszt.
Spjrzcie w zwierciado rozkazaa. Na powierzchni
faloway ich odbicia, lecz adne nie dostrzego niczego
wicej.
Kiedy pyn zacz wrze, Lusima rozpocza monotonny
piew,
wpatrujc si w kby pary. W kocu jej gos sta si
surowy

i napity. Widz dwch nieprzyjaci, mczyzn i

kobiet.
Prbuj zniszczy wi mioci, ktra was poczya.
Ewa wydaa cichy bolesny okrzyk i zamilka.
Widz kobiet ze srebrnym paskiem na gowie.
To pani Ryan w Londynie szepna Ewa, kiedy Leon
przetumaczy jej sowa Lusimy. Ma pasek siwych
wosw
na gowie.
Mczyzna jest jednorki.
Spojrzeli na siebie ponad glinianym naczyniem.
Nie mam pojcia, o kogo chodzi. Leon potrzsn
gow. Lusimo Mamo, powiedz nam, czy naszym nieprzy
jacioom si powiedzie.
Lusima jkna bolenie.
Nie widz nic wicej. Niebo zasnu dym i pomienie.
wiat ponie. To dziwne... nad pomieniami widz wielk
srebrzyst ryb niosc nadziej na mio i pomylno.
Co to za ryba? spyta Leon.
Bagam, wyjanij nam swoje widzenie poprosia Ewa,
lecz oczy Lusimy stay si ponownie jasne i skupione.
Nie dostrzegam nic wicej rzeka z alem. Ostrze
gaam ci, e wolaaby tego nie wiedzie, kwiatuszku.
Wy
cigna rk i przewrcia gliniane naczynie, wylewajc
jego
zawarto do ognia. Pomie zgas z sykiem, a w

powietrze
unis si obok pary. Odpocznijcie teraz. Moe by to
wasza ostatnia noc na grze Lonsonyo na dugi, dugi
czas.

427

Przed udaniem si do swojej chaty Leon wyda polecenia

dwm Masajom i Izmaelowi. Mieli osioda konie i
przygotowa wszystko tak, by mogli wyruszy skoro wit.
Chocia noc bya cicha i spokojna, spali nerwowym snem,
dotykajc si instynktownie, ogarnici niejasnym uczuciem
przeraenia. Kiedy ptaki w okolicznym lesie powitay
pierwsze promienie soca chrem gosw, kochali si z
rozpaczliwym zapamitaniem, ktrego wczeniej nie znali.
Burza namitnoci ucicha, osignwszy kulminacj, a oni
zaczli dre objci. Ich nagie ciaa pokryy si potem, a
oddech sta si szybki.
Kochanie, pora si ubiera szepn Leon, kiedy w
ko
cu si od siebie odsunli.
Wsta i narzuci ubranie, a nastpnie podszed do drzwi i
otworzy je na ocie. Wyprostowa si w przejciu,
spogldajc na mroczny las, ktry ich otacza. Gwiazda
Poranna staa wysoko na niebie, lnic na ciemnofioletowym
niebie. wiato byo przymione, o barwie oowiu. Ewa
stana w drzwiach tu za nim. Obj j. Chcia co
powiedzie, gdy wtem ujrza mczyzn. Przez chwil sdzi,
e to jego ludzie prowadzcy konie.
Czekali w ciemnoci na obrzeu lasu. Teraz zaczli i w
ich stron, zbliajc si z kadym krokiem. Byo ich siedmiu
piciu askari i dwch oficerw. Mieli na sobie mikkie
kapelusze i mundury polowe. Askari nieli karabiny
przerzucone przez rami, lecz oficerowi byli uzbrojeni

jedynie w pistolety. Dowdca stan przed nimi i

zasalutowa Ewie, ignorujc Leona.
Jak nas odnalaze, wuju Penrodzie? Czy kto
obserwowa
Obz Percy'ego i ledzi Izmaela a tutaj?
Penrod skin gow.
Oczywicie. Zwrci si do Ewy i powiedzia:
Dzie dobry, moja droga. Mam dla ciebie wiadomo z
Londynu
od pani Ryan i pana Browna.
Nie! zawoaa, cofajc si. Otto nie yje, wszystko
skoczone.
Graf Otto nie umar, cho niewiele brakowao. Doktor
428

musia amputowa mu lew rk, bo wdaa si gangrena.

Inne rany dao si pozszywa. Graf przez dugi czas by non
campos mentis. Dopiero niedawno odzyska zmysy. Jest
twardy jak granit, wytrzymay jak skra sonia. Nadal jest
bardzo saby, lecz pyta o ciebie. Wymyliem zrczn
historyjk, aby wytumaczy twoj nieobecno. Myl, e
naprawd ci kocha. Odel ci do niego, aby dokoczya
misj. Leon stan pomidzy nimi.
Nie wrci tam. Kochamy si i zamierzamy wzi lub,
gdy tylko powrcimy do cywilizacji.
Poruczniku Courtney, przypominam, e jestem waszym
przeoonym. Prosz zwraca si do mnie generale". A
teraz
usu si pan.
Nie mog, generale. Nie pozwol jej wrci.
Kapitanie! warkn przez rami Penrod, wzywajc
modszego oficera.
Tak, panie generale? Leon rozpozna jego gos, lecz
rozpacz sprawia, e upyna chwila, zanim zrozumia, e
ma
przed sob Eddy'ego Robertsa, oficera podlizujcego si
Froggy'emu Snellowi.
Aresztujcie tego czowieka rzek ponuro Penrod.
Jeli bdzie stawia opr, postrzelcie go w kolano.
Tak jest! zapia radonie Roberts, wycigajc webleya
z kabury. Leon ruszy w jego stron. Eddy cofn si,

odbez
pieczy bro i unis luf, lecz zanim zdy wycelowa,
Ewa
zastpia mu drog. Stana pomidzy nimi, rozkadajc
rce.
Rewolwer Eddy'ego by wycelowany w jej pier.
Nie strzelaj krzykn Penrod. Na Boga, nie zra
kobiety! Kapitan niepewnie opuci bro.
Ewa natychmiast przeniosa uwag z Eddy'ego na Penroda.
Czego pan ode mnie chce, generale? zapytaa chod
nym, opanowanym tonem, cho jej twarz poblada.
Chc zamieni z tob swko na osobnoci, moja dro
ga. Penrod uj j pod rami i odprowadzi na bok.
Nie id z nim, Ewo! krzykn Leon. Oszuka ci!
429

Odwrcia gow. Zauway, e jej oczy utraciy dawny

blask. Poczu, e skrca si w nim odek. Wrcia tam,
dokd nikt nie mg za ni pody, nawet mczyzna, ktry
j kocha.
Ewo! zawoa bagalnie. Zosta ze mn,
kochana!
Udaa, e go nie syszy, i pozwolia, aby Penrod odprowadzi
j na bok. Poszli na krawd urwiska, by Leon nie mg
usysze ich rozmowy. Genera pochyli si nad ni, tak e j
w duej mierze zasoni. Przy rosym mczynie wygldaa
jak dziecko. Patrzya powanie, suchajc jego sw. Pooy
donie na jej ramionach i delikatnie potrzsn. Jego twarz
miaa powany wyraz. Leon nie mg si powstrzyma.
Chcia Ewy broni, obj j i otoczy na zawsze troskliw
opiek.
No, Courtney, zrb to! powiedzia Eddy Roberts
prowokujcym tonem. Daj mi powd. Ostatnim razem
udao
ci si wywin, lecz teraz nie zdoasz. Kurek rewolweru
by
odbezpieczony, lufa skierowana w prawe kolano Leona.
Zrb
to, draniu! Daj mi powd, a rozwal ci t cholern nog.
Leon wiedzia, e tamten nie artuje. Zgrzytn zbami i
zacisn pici tak mocno, e paznokcie wbiy si w ciao.
Ewa nadal wpatrywaa si w twarz Penroda. Co jaki czas
kiwaa beznamitnie gow w czarujcy i przekonujcy

sposb. W kocu zwiesia ramiona i posusznie skina

gow. Penrod pooy jej rk na ramieniu w dobrodusznym,
penym zatroskania gecie i odprowadzi do miejsca, gdzie
Eddy trzyma Leona na muszce. Nie spojrzaa na niego. Jej
twarz bya pozbawiona wyrazu.
Kapitanie Roberts! rzek Penrod, nie patrzc na Leona.
Tak, panie generale?
Skujcie winia.
Eddy odpi kajdanki od parcianego pasa i zatrzasn je na
nadgarstkach Leona.
Zostaniesz tutaj! Nie zrbcie mu krzywdy, chyba e
na
to zasuy poleci. Zejdziecie z gry dopiero wtedy,
gdy
otrzymacie mj rozkaz. Wtedy odprowadzicie go pod stra
do Nairobi. Do mnie osobicie.
430

Tak jest.
Chod z nami, moja droga zwrci si do Ewy.
Czeka nas duga droga.
Nie moesz i, Ewo! zawoa Leon, kiedy ruszyli
w stron koni. Nie moesz mnie zostawi! Bagam!
Przystana, spogldajc na niego matowymi,
pozbawionymi nadziei oczami.
Bylimy jak dwjka naiwnych dzieciakw, ktre ni na
jawie. Wszystko skoczone. Musz i. egnaj, Leonie.
Boe! jkn. Nie kochasz mnie?

 Nie. Kocham jedynie swj obowizek skamaa. Nie

wiedzia, e wypowiada te sowa z rozdartym sercem.
Kiedy Ewa i Penrod opucili wiosk, Eddy Roberts kaza
askari zacign Leona do jego chaty i tam posadzi go na
ziemi z nogami po obu stronach centralnego supa
wspierajcego dach. Nastpnie rozpi kajdanki skuwajce
nadgarstki i przeoy je na kostki.
Nie zamierzam ryzykowa, Courtney zakomunikowa
z sadystycznym umiechem. Pozwoli, aby Izmael raz
dziennie przynosi mu jedzenie i zabiera wiadro z fekaliami,
a nastpnie obmywa go jak niemowlaka. Musia tak siedzie
dwanacie ducych si w nieskoczono, upokarzajcych
dni, zanim na grskim szlaku pojawi si wysannik Penroda
Ballantyne'a z rozkazem wypisanym na tej kartce. Eddy
Roberts pozwoli mu wyj z chatki, a askari podnieli go i
wsadzili na konia. Mia kostki tak opuchnite i pokaleczone
od kajdanek, e ledwie mg si porusza. Mimo to Eddy
rozkaza swoim ludziom, aby zwizali mu nogi sznurem
przecignitym pod brzuchem wierzchowca.
Podr ryftem do torw kolei nie naleaa do przyjemnoci.
Eddy zadba o to jecha za koniem Leona i zmusza go do
kusu na wyboistym terenie. Ze skrpowanymi kostkami,
Leon nie mg dostosowa si do rytmu wierzchowca i
wytrzs si niemiosiernie.
Penrod wpad w furi, kiedy dwaj askari wcignli Leona

431

do jego gabinetu w kwaterze gwnej KSA w Nairobi.

Wyszed zza biurka i pomg mu usi na krzele.
Nie chciaem, aby tak ci potraktowali powiedzia
tonem zblionym do przepraszajcego, ktrego Leon nigdy
wczeniej u niego nie sysza.
Wszystko w porzdku, generale. Sdz, e nie mia pan
wyboru. Musia mnie pan spta jak prosi.
Sam si o to prosie przytakn Penrod. Masz
cholerne szczcie, e nie kazaem ci zastrzeli.
Przyznam,
e przeszo mi to przez myl.
Gdzie jest Ewa, wuju?
Pewnie w okolicach Kanau Sueskiego, w drodze do
Berlina. Posaem po ciebie dopiero wtedy, gdy liniowiec
wy
pyn z Mombasy. Jego twarz zagodniaa.
Wszyscy
mielimy do wykonania przykry obowizek. Myl, e wy
wiadczyem ci przysug, umoliwiajc powrt do
zdrowych
zmysw i pozbycie si tej kobiety.
Moe i tak, cho nie mog powiedzie, abym czu
wdziczno.
Teraz moe nie, lecz w przyszoci na pewno mi po
dzikujesz. Jest szpiegiem, wiedziae? To wyrachowana,
po
zbawiona skrupuw niewiasta.

 Nie. To brytyjska agentka i pikna, odwana kobieta,

ktra zrobia dla pana i Wielkiej Brytanii wicej, ni
wymaga
tego patriotyczny obowizek.
Jest inne sowo na okrelenie takich jak ona.
Jeli pan je wypowie, nie odpowiadam za siebie. Tym
razem bdzie mnie pan musia zastrzeli.
Jeste idiot, Courtney. Beznadziejnie zakochanym dzie
ciakiem niezdolnym do racjonalnego mylenia. Sign
po
bluz munduru zawieszon na oparciu krzesa.
Kiedy j zapina, Leon dostrzeg na epoletach trzy gwiazdy
i skrzyowane szable.
Jeli skoczy mnie pan obraa, prosz pozwoli, e
pogratuluj awansu na stanowisko generaa dywizji.
432

Napicie nieco opado.

Zapomnijmy o urazach powiedzia Penrod. Kady
z nas zrobi to, co musia. Przyjmuj gratulacje, Leonie.
Czy
wiesz, e gdy spdzae miesic miodowy na grze
Lonsonyo,
jaki serbski szaleniec zastrzeli arcyksicia Franciszka
Fer
dynanda? Podjcie dziaa odwetowych przeciw temu
krajowi
wywoao spiral przemocy. Zgodnie z moimi
przewidywaniami
poowa Europy pogrya si w wojennym chaosie. Za
kilka
miesicy dziaania wojenne ogarn p wiata. Wyj z
kie
szeni paczk playersw i zapali papierosa. Podczas
wojny
burskiej suyem pod Krwawym Bykiem" Allenbym.
Teraz
Allenby jest dowdc si angielskich w Egipcie. Ma
ruszy do
Mezopotamii, chce, abym obj dowdztwo nad jego
kawaleri.
Za tydzie wypywam do Kairu. Twoja ciotka bdzie
rada,
mogc goci mnie w domu kilka dni.

 Prosz j ode mnie pozdrowi. Kto przejmie dowdztwo

nad siami w Nairobi?
Mam dla ciebie dobr wiadomo. aba Snell dosta
awans na pukownika. Powierzono mu to zadanie. Na
szczcie
przed wyjazdem mog ci wywiadczy ostatni przysug.
Hugh
Delamere formuje lekki oddzia kawalerii KSA zoony z
ochot
nikw. Przeniosem ci z rezerwy pod jego komend, aby
peni funkcj oficera cznikowego. Delamere chce ci
powie
rzy rol dowdcy zwiadu lotniczego. Wie o twoim
zatargu ze
Snellem i bdzie ci przed nim chroni.
To bardzo uprzejmie z jego strony, cho jest pewien
problem. Nie mam samolotu, ktrym mgbym odbywa
loty
zwiadowcze.
W chwili gdy cesarz Wilhelm wypowie nam wojn,
bdziesz mia aeroplan. Waciwie nawet dwa. Hugh
Delamere
wypoyczy pilota hydroplanu z bazy marynarki w
Mombasie.
Wysa go do Obozu Percy'ego, aby sprowadzi tu
Trzmiela.
Obie maszyny von Meerbacha stoj bezpieczne w

hangarze
obok boiska polo.
Nie rozumiem. Nie zabra ich ze sob, wracajc do kraju?
433

Nie, zostawi maszyny pod opiek Gustawa Kilmera.

Kiedy wybuchnie wojna, obie stan si wasnoci
wroga.
Umiecimy Kilmera w obozie koncentracyjnym i
przejmiemy
samoloty.
To dobra nowina. Staem si uzaleniony od latania,
trudno byoby mi si pogodzi z myl, e wicej nie
usid
za sterami. Kiedy mnie pan wypuci, pojad do Tandali,
aby
sprawdzi, co pod moj nieobecno robili Max
Rosenthal
i Hennie du Rand. Pniej udam si na lotnisko, by
skontro
lowa, czy Gustaw waciwie zabezpieczy maszyny.
Du Randa nie ma w Tandali. Pojecha do Niemiec z von
Meerbachem.
Dobry Boe. Leon by szczerze zdumiony. Jak to
si stao?
Graf musia mu przypa do serca. Tak czy siak wyjecha,
a ja wyjad w nastpny pitek. Oczekuj, e zjawisz si
na

dworcu, aby mnie serdecznie poegna.

Za adne skarby nie przepucibym takiej okazji, generale.
Zabrzmiao to nieco dwuznacznie, jak sdz. Penrod
wsta z krzesa. Jeste wolny.
Mog zada ostatnie pytanie?
Wal miao, cho podejrzewam, e wiem, o co ci chodzi.
Nie obiecuj, e odpowiem.
W jaki sposb dotr do pana meldunki od Evy Barry,
gdy bdzie w Niemczech?
A wic to tak si nazywa nasza moda dama? Podej
rzewaem, e von Wellberg to jej nome de guerre. Mam
wra
enie, e wiesz o niej wicej ode mnie.
Nie odpowiedzia pan na moje pytanie, generale.
Doprawdy? Rzeczywicie odpar Penrod. I niech
tak pozostanie.
Kiedy Leon przyjecha do Tandali i poszed do namiotu
Maksa Rosenthala, okazao si, e ten pakuje manatki.
434

Opuszczasz nas, Max? zapyta.

Miejscowi szykuj nam krwaw ani. Nie chc spdzi
wojny w brytyjskim obozie koncentracyjnym podobnym
do
tych, ktre Kitchener pozakada w Afryce Poudniowej.
Wra
cam do Niemiec.

 Mdra decyzja powiedzia Leon. Sytuacja tutaj

ulegnie zmianie. Jad na lotnisko pomwi z Gustawem o
sa
molotach. Jeli zostaniesz do rana, podrzuc was obu na
pou
dnie, do Arushy, gdzie bdziecie bezpieczni.
Chocia zapada zmrok, w caym Nairobi wrzao. Musia
kluczy midzy automobilami i wozami penymi osadnikw,
ktrzy przybyli z gbi kraju. Powiadano, e von Lettow
Vorbeck zgromadzi siy na granicy i w kadej chwili moe
ruszy na Nairobi, by spldrowa i spali farmy, ktre
napotka po drodze. onierze generaa Ballantyne'a
rozstawili namioty wojskowe na placu apelowym
Krlewskich Strzelcw Afrykaskich, aby zapewni
schronienie uciekinierom. Kobiety i dzieci zaczy si
rozlokowywa, a ich mowie stanli w kolejce do biura
poboru zorganizowanego w budynku banku Barclays, gdzie
lord Delamere przyjmowa ludzi do ochotniczego regimentu
lekkiej kawalerii.
Kiedy Leon mija gmach banku, sysza ochotnikw zbitych
si w mae gromadki, ktrzy z oywieniem rozprawiali o
wybuchu wojny i o tym, jak to wpynie na sytuacj w kolonii.
Ich konie byy osiodane, wszyscy mieli na sobie myliwskie
ubrania. Wikszo bya uzbrojona w sportowe karabinki,
ale to nie przeszkodzi im ruszy na spotkanie von Lettowa
Vorbecka i jego krwioerczych askari. Leon wiedzia, e
niewielu z nich odbyo przeszkolenie wojskowe. Umiechn

si wspczujco. Biedni gupcy, myl, e to polowanie na

perliczki. Nie przyszo im do gowy, e Niemcy mog
odpowiedzie ogniem.
Z biura telegrafu naprzeciw banku wybieg mczyzna,
powiewajc kartk nad gow.
Najwiesze doniesienia z Londynu! Zaczo si!
krzycza. Kajzer wypowiedzia wojn Wielkiej Brytanii
1

435

i caemu Imperium Brytyjskiemu! Ruszajcie po chwa,

chopaki!
Odpowiedzia mu chr gonych okrzykw. Butelki piwa
powdroway w gr, a z garde rozleg si krzyk:
Do diaba z draniem!
W tumie znajomych mczyzn Leon spostrzeg Bobby'ego
Sampsona. Ju mia zsi z konia, aby si do nich
przyczy, gdy przez gow przemkna mu niepokojca
myl. Jak zareaguje Gustaw na wie o wypowiedzeniu
wojny? Jakie rozkazy zostawi mu graf Otto na t
okoliczno?
Spi wierzchowca i ruszy galopem w stron boiska polo.
Kiedy do niego dotar, zapady ciemnoci. cign wodze,
gdy zblia si do hangaru. Tego dnia pada deszcz, wic
ziemia bya mokra. Wilgotna trawa tumia odgos kopyt.
Przez brezentowe ciany dostrzeg wiato w hangarze.
Pocztkowo sdzi, e kto chodzi w rodku z latarni, lecz
po chwili zauway, e wiato jest czerwonawe i migocze.
Poar!
Ze przeczucie si sprawdzio. Wyszarpn stopy ze
strzemion i zeskoczy na ziemi. Cicho podbieg do drzwi i
przystan, aby oceni sytuacj. wiato okazao si
pomieniem zapalonej pochodni, ktr Gustaw unis wysoko
nad gow. W jej wietle zauway, e aeroplany stoj po
przeciwnych stronach hangaru, zwrcone do siebie ogonami.
Hangar mia dwoje wrt, dziki czemu mona byo kady
samolot wyprowadzi bez przesuwania drugiego.

Gustaw porba wikszo drewnianych skrzy, w ktrych

przywieziono samoloty z Niemiec, i uoy stos pod
kadubem Motyla. By tak zajty przygotowaniami do
spalenia samolotw, e nie zauway Leona stojcego w
drzwiach hangaru. W prawej rce trzyma ponc gowni, a
w lewej odkorkowan butelk wdki. By w poowie
pijackiej mowy poegnalnej skierowanej do aeroplanw.
To najtrudniejsza rzecz, o jak mnie poproszono.
Jestecie
dzieem mojego umysu i doni. Obmyliem kad lini wa436

szego piknego kaduba, zbudowaem was wasnymi rkami.

Trudziem si dniami i nocami. Jestecie pomnikiem moich
umiejtnoci i geniuszu. Zaszlocha, pocign dwa tgie
yki, i bekn, opuszczajc butelk. A teraz musz was
zniszczy. Wraz z wami umrze czstka mnie. auj, e nie
mam do odwagi, aby rzuci si na ten stos, bo gdy
znikniecie, moje ycie stanie si nic niewarte. Mwic to,
rzuci pochodni w kierunku drewnianego stosu. Wypity
alkohol przytpi jego zmysy i pochodnia przeleciaa nad
maszyn, wlokc za sob ogon iskier. Uderzya w lewy
silnik, odbia si, upada na ziemi i potoczya pod stopy
Gustawa. Niemiec zakl, schylajc si po ponce polano.
Leon skoczy ku niemu. Run na Gustawa, gdy jego palce
zacisny si na drzewcu pochodni. Zwali go z ng. Butelka
upada na ziemi, rozbijajc si w kawaki. Jakim cudem
Gustaw zdoa utrzyma ponc gowni.
Z niezwyk zwinnoci, jak na tak potnie zbudowanego
mczyzn, przekrci si na kolana i spojrza na Leona.
Zabij, jeli sprbujesz mnie powstrzyma! Rzuci
ponownie pochodni i tym razem wyldowaa na stosie.
Leon zastanawia si, czy Gustaw pola drewno benzyn,
jednak pomie nadal si tli, nie powodujc eksplozji.
Ruszy przed siebie, prbujc chwyci pochodni, zanim
pomie ogarnie deski.
Gustaw dwign si na nogi, zastpujc mu drog.
Pochyli si i opuci gow, rozkadajc ramiona, aby go
zatrzyma. Leon bieg prosto na niego, zanim jednak Gustaw

zdy go zapa, kopn go w krocze. Stopa wprawdzie nie

signa czuego miejsca, lecz kko ostrogi zatopio si w
mikkim ciele midzy udami. Niemiec jkn z blu i run w
ty, chwytajc si za genitalia.
Leon odrzuci go na bok i dobieg do stosu drewna.
Chwyci pochodni i cisn ni w kierunku drzwi. Jedna z
desek zdya zaj si ogniem. Wycign j i prbowa
zdepta pomie.
Nie spodziewa si, e Gustaw skoczy mu na plecy i oplecie
437

szyj muskularnym ramieniem. Niemiec owin nogami tuw

Leona, dosiadajc go jak konia. Kiedy mocniej nacisn
ramieniem, Leon zacz si krztusi.
Przez zazawione oczy spostrzeg tu przed sob, na
wysokoci gowy, jedno ze migie potnego obrotowego
silnika Meerbach. Wykonano je z pokrytego laminatem
drewna, lecz przednia krawd zostaa obita metalem i
przypominaa ostrze noa. Wykona szybki piruet, ustawiajc
Gustawa na linii ostrza, a nastpnie rzuci si w ty. migo
uderzyo w potylic Niemca, rozcinajc czaszk i
pozbawiajc go rwnowagi. Ucisk zela i Leon strzsn z
plecw napastnika. Niemiec zatacza si chwiejnie,
ociekajc krwi. Leon uderzy Gustawa w szczk,
powalajc go na plecy.
Rozejrza si wok, ciko dyszc. Pochodnia leaa w
drzwiach hangaru, tam gdzie j rzuci. Palia si, lecz w
pobliu nie byo niczego, co mogoby si zaj ogniem.
Wiksze zagroenie stanowia deska, ktrej nie zdoa ugasi,
zanim Gustaw na niego skoczy. Leon chwyci polano i
podbieg do drzwi. Wyrzuci ponc szczap, a nastpnie
ruszy po pochodni. Kiedy si schyli, aby j podnie,
usysza za sob oskot i w ostatniej chwili uskoczy w bok.
Co przeleciao obok jego prawego ucha. Odwrci si.
Gustaw sta naprzeciw niego, uzbrojony w omiofuntowy
mot dwurczny, ktry wzi ze stou warsztatowego przy
cianie. Ruszy na niego, zaciskajc obie donie na dugim
trzonku i celujc w gow. Gdyby Leon si nie uchyli, mot

roztrzaskaby mu czaszk. Sia zamachu wytrci Gustawa z

rwnowagi, zanim jednak zdoa j odzyska, Leon chwyci
go za ramiona. Zawirowali w miertelnym tacu, przenosili
ciar z nogi na nog, prbujc zachowa rwnowag,
podci lub unie drugiego.
Chocia Leon by wyszy o cztery cale, Niemiec
dorwnywa mu mas, a dziki cikiej pracy fizycznej mia
wyrobione minie. Kopnicie w krocze obezwadnioby
sabszego przeciwnika, lecz odporno Gustawa bya
niesamowita. Sia Niem438

ca chyba wzrastaa pod wpywem adrenaliny, ktra osabia

bl. Zacz spycha Leona w kierunku drzwi, gdzie leaa
ponca gownia. Poczu jej ar na nogach. Nagle Gustaw
wykona zwrot, odpychajc go biodrem. Leon na uamek
sekundy straci rwnowag, lecz to wystarczyo, by Niemiec
kopn pochodni. Odbia si od ziemi i poszybowaa w
kierunku stosu drewna. Hangar wypeni dym i zapach
spalenizny.
Leon odkry w sobie ukryte zapasy siy, przypomina teraz
wciekego lamparta. Obrci si, podstawi Niemcowi nog
i pchn go do tyu. Gustaw upad na plecy, przygnieciony
jego ciarem. Wypuci powietrze z puc z gonym
wistem. Leon wyrwa si, skoczy na rwne nogi jak
gimnastyk i pobieg po pochodni ponc na stosie. Dwa
kawaki drewna ju si zajy, lecz mia do czasu, aby
odcign je na bok i cisn za siebie, zanim Gustaw skoczy
na niego ponownie. Zamachn si potnie, celujc motem
w twarz, i Leon musia si cofn. Niemiec ze wistem
wciga powietrze. Ty koszuli i gow mia mokre od krwi,
lecz nie odczuwa blu. Mot kry w powietrzu jak
metronom, tam i z powrotem. Leon musia uskakiwa, by
unikn uderzenia cikim obuchem.
Tamten osaczy go w kcie hangaru, odcinajc drog
ucieczki. Niemiec unis mot, mierzc w jego gow. Leon
czu, e nie zdoa unikn ciosu, byo za mao miejsca.
Patrzy w oczy tamtego, prbujc odgadn jego intencje,
sparaliowa go spojrzeniem, lecz wypity alkohol i bl

zamieniy Gustawa w bezrozumne zwierz. W jego oczach

nie byo ani ladu rozsdku czy litoci.
Nagle wyraz twarzy Niemca uleg nieznacznej zmianie. Z
oczu znikna dzika wcieko, a jej miejsce zajo
zdumienie. Otworzy usta, by co powiedzie, lecz zamiast
tego na jego wargach pojawia si jasna krew. Wypuci
mot, ktry upad z brzkiem na podog hangaru, i spojrza
na swoje ciao.
W odlegoci trzech szerokoci doni od rodka klatki
piersiowej sterczao ostrze assegai. Niemiec potrzsn
gow, jakby nie mg uwierzy wasnym oczom. Zachwia
si na nogach.
439

Manyoro, ktry sta tu za nim, wycign ostrze z

osuwajcego si ciaa. Serce Gustawa cige bio, bo z
otwartej rany sczya si maa drca struka. Po chwili
skona.
Leon spojrza na Manyoro. Jego myli dziko wiroway.
Ostatni raz widzia Manyoro tydzie temu na grze Lonsonyo.
Jakim cudem zdoa przyby w tak szczliwym momencie?
Pniej zauway Loikota. Zanim zdy go powstrzyma,
Masaj zatopi swoje assegai w nieruchomym ciele.
Leona ogarn strach. Niezalenie od okolicznoci
zdarzenia jego przyjaciele zabili biaego czowieka. Czekaa
ich szubienica. Administracja kolonii nie moga tolerowa
tak ohydnej zbrodni w kraju, gdzie na jednego biaego
przypadao pidziesiciu krajowcw.
Skd si tu wzilicie? spyta Masajw.
Poszlimy za tob, gdy onierze zabrali ci z Lonsonyo.
Zawdziczam wam ycie. Bul Matari byby mnie zabi.
Wiecie, co si stanie, gdy zapie was policja?
To bez znaczenia odrzek z godnoci Manyoro.
Mog ze mn zrobi, co zechc. Jeste moim bratem. Nie
mogem bezczynnie patrzy, jak ci morduje.
Czy kto wie, e jestecie w Nairobi? Potrzsnli
gowami. Na Boga, trzeba dziaa szybko.
Owinli ciao Gustawa w brezent z magazynu i obciyli
stopy waem korbowym. Obwizali pakunek lin z konopi i
umiecili w luku bombowym Motyla. Nastpnie zabrali
reszt skrzy i ustawili je za budynkiem klubu polo. Pniej

zasypali plamy krwi wie ziemi i polali olejem

silnikowym, aby je zamaskowa. Gdyby kto spyta o
Gustawa, mogliby odpowiedzie, e uciek, aby unikn
aresztowania i osadzenia w obozie koncentracyjnym.
Kiedy usunli wikszo obciajcych dowodw,
wytoczyli Motyla z hangaru. Leon wspi si do kokpitu i
rozpocz procedur startow. Dwaj Masajowie stanli przy
maszynie, gotowi zakrci migami. Nagle zamarli, syszc
tten galopujcego konia.
440

 Czy to policja? mrukn Leon. Mam na poka

dzie zwoki zamordowanego czowieka, a to oznacza spore
kopoty.
Wstrzyma oddech, lecz po chwili si rozluni, widzc
Maksa Rosenthala zsiadajcego z konia. Mczyzna mia na
ramieniu duy plecak. Podbieg do Motyla.
Powiedzia pan, e mi pomoe! zawoa, patrzc na
niego z przeraeniem. Przed chwil na placu
apelowym
zastrzelono trzech Niemcw oskaronych o szpiegostwo.
Panie
Courtney, przecie pan wie, e nie jestem szpiegiem!
Nie martw si, Max. Zabior ci std uspokoi go
Leon. Wskakuj do rodka!
Kiedy silniki zaczy pracowa, dwa Masajowie zajli
miejsce w kokpicie. Drog owietla im ksiyc. Leon
skierowa maszyn na poudnie, w stron granicy z
Niemieck Afryk Wschodni. Po trzech godzinach lotu
ujrzeli przed sob srebrzyst tafl jeziora Natron; jak
zwierciado odbijaa wiato ksiyca. Leon obniy lot,
sunc nisko nad powierzchni. Kiedy znaleli si na rodku,
pocign dwigni otwierajc luk bombowy i wyjrza z
kokpitu owinite brezentem ciao wpado z pluskiem do
wody bogatej w sod. Na powierzchni ukazaa si biaa
piana. Zatoczy koo, aby sprawdzi, czy zwoki zatony. Na
szczcie metalowy balast pocign ciao w gb,
wywoujc jedynie lekk zmarszczk wody.

Zawrci w stron wschodniego brzegu. Jezioro Natron

leao na granicy terytoriw niemieckiego i brytyjskiego.
Podczas pory suchej plaa bya szeroka, a poniewa woda
zawieraa duo sody, lnia biel. Leon mg bezpiecznie
posadzi Motyla na twardej powierzchni, trudno polegaa
jedynie na wyborze odpowiedniego miejsca. Przelecia nad
pasem play, ktry sprawia wraenie twardego, i delikatnie
dotkn ziemi koami. Motyl wyldowa i zacz zwalnia.
Nagle Leon si wystraszy, gdy usysza, jak opony krusz
zewntrzn warstw i pograj si w mikkim bocie.
Maszyna stana gwatownie. Poczuli szarpnicie, ale na
szczcie byli przypici pasami.
441

Leon wyczy silniki i zeskoczy na pla. Pobiena

lustracja nie wykazaa adnego uszkodzenia podwozia i
kaduba, lecz koa tkwiy po osie w bocie. Obszed Motyla,
sprawdzajc okolic. Wyldowali pechowo w maym
botnistym oczku. W odlegoci pitnastu jardw przed nimi
znajdowaa si twarda powierzchnia, lecz nie byo mowy o
tym, by czterej ludzie mogli przecign cik maszyn tak
daleko.
Gdzie jestemy, Manyoro?
Masjowie zaczli dyskutowa, zanim udzielili odpowiedzi.
To ziemia Bul Matari, jestemy w odlegoci p
dnia
drogi od granicy.
Czy Niemcy s niedaleko?
Manyoro potrzsn gow.
Najbliszy posterunek jest w Longino rzek, wskazujc
na poudniowy wschd. onierze potrzebowaliby
ptora
dnia, aby tu dotrze.
Czy w pobliu s wioski, w ktrych moglibymy znale
pomoc?
Ndio, M'bogo. Nie dalej jak godzin drogi std jest dua
wioska rybacka.
Maj woy?
Manyoro naradza si chwil z Loikotem, po czym obaj
skinli gowami.
Tak, to dua wioska. Jej naczelnik jest bogatym czo

wiekiem. Ma wiele wow.

Pobiegnijcie do niego ile si w nogach. Powiedzcie, aby
przyprowadzi woy i wycign nas z bota, a uczyni go
jeszcze bogatszym. Niech zabior ze sob liny.
Leon i Max usiedli w kokpicie, czekajc na pomoc, lecz
krce nad gowami chmary komarw nie day im zasn a
do witu. W kocu usyszeli porykiwanie dobiegajce od
strony, gdzie zniknli Manyoro i Loikot. Po chwili ukaza si
korowd ludzi i zwierzt suncy pla w ich stron. Manyoro
szed przodem, lekko utykajc.
Leon wyskoczy z kabiny i popdzi na jego spotkanie.
442

Przyprowadziem woy oznajmi Masaj, umiechajc

si z zadowoleniem.
Chwaa ci, Manyoro. Ogromnie nam pomoge. Zabrali
liny? spyta.
Manyoro posmutnia.
Mieli jedynie krtkie skrzane pasy, ktre nie dosign
do Motyla. Prbowa zrobi przygnbion min, lecz
Leon
dostrzeg bysk w jego oczach.
Taki mdry czowiek jak ty musia obmyli inny
plan powiedzia.
Masaj rozpromieni si umiechem.
Co przyniose, bracie?
Sieci rybackie! zawoa, wybuchajc miechem.
Dobry art odpar Leon. A teraz mw prawd!

 To prawda. Manyoro potkn si nieznacznie z roz

bawienia. Przekonasz si, M'bogo. Bdziesz mnie
wychwala
jeszcze bardziej.
Kilkuset rybakw prowadzio brzegiem trzydzieci sze
wow. Za nimi poda tum kobiet i dzieci. Na grzbiecie
kadego wou znajdowaa si ogromna brzowa paka bliej
nieokrelonego materiau. Pod surowym okiem Manyoro i
Loi-kota zdjto je ze zwierzt i uoono na piasku. Po
rozwiniciu okazay si rcznie tkan sieci dugoci dwustu
stp. Oka byy niedue, a wzy mocne. Leon umieci
kawaek sieci na ramionach i napi rce z caej siy, aby
sprawdzi ich wytrzymao. Wieniacy taczyli i gwizdali,
gdy poczerwienia na twarzy od daremnego wysiku.
Spjrzcie na jego oblicze! mwili do siebie.
Ma
barw indyczych korali! Nasze sieci s najlepsze i
najmocniejsze
w caym kraju. Nie zdoa ich rozedrze nawet najwikszy
krokodyl.
Po rozoeniu sieci poczyli je ze sob, a nastpnie
ostronie zwinli w dug, grub cum o rednicy dwch,
trzech stp. Bya grubsza i cisza od cumy oceanicznego
liniowca. Gromada wieniakw zaniosa jeden koniec do
miejsca, w ktrym
443

sta aonie przechylony Motyl. Leon owin lin podwozie,

zabezpieczajc je skrzanymi powrozami, ktre Masajowie
przynieli razem z sieciami. W tym czasie inni zaprowadzili
woy do krawdzi botnistego oka i przyczepili do nich drugi
koniec liny. Leon, Max i dwaj Masajowie stanli przy obu
skrzydach, aby zapobiec niebezpiecznemu koysaniu, ktre
mogoby spowodowa, e utknyby w bocie. Woy ruszyy
przy wtrze dopingujcych okrzykw i trzasku batw. Cuma
uniosa si z bota i napia. Przez minut maszyna ani
drgna, lecz pniej z bota zaczy si stopniowo wyania
koa i Motyl wydosta si na twardy teren.
Kiedy okrzyki radoci i zadowolenia ucichy, Leon wrczy
wodzowi wioski hojny dar, za ktry mg kupi kilka
dodatkowych wow. Na koniec poegna si Maksem i
patrzy, jak idzie ranym krokiem w stron niemieckiego
posterunku w Lon-gino z plecakiem na grzbiecie. Kiedy
Rosenthal znikn w buszu, uruchomili silniki. Masajowie
weszli do kokpitu i Leon wystartowa, kierujc si na pomoc,
w stron Nairobi.
Kolejne dni byy pene zaj. Leon zameldowa si u lorda
Delamere'a, by peni funkcj oficera cznikowego. Mimo
licznych obowizkw ani na chwil nie zapomnia o Ewie.
Jej obraz nawiedza go w najbardziej nieoczekiwanych
momentach.
Gdy Penrod wyruszy, aby obj nowe stanowisko w
Egipcie, Leon przyszed na dworzec, eby si z nim

poegna. Od czasu wyjazdu Ewy ich stosunki ulegy

wyranemu ochodzeniu. W ostatniej chwili, po gwizdku
konduktora, Leon nie wytrzyma. Ponownie spyta wuja, jak
mgby si skontaktowa z Ew teraz, gdy Niemcy i Wielka
Brytania znalazy si w stanie wojny i normalne kanay
przepywu informacji zostay zerwane.
Powiniene zapomnie o tej modej damie. Ju raz
wybawiem ci z opaw i nie chciabym robi tego
ponownie. Bdziesz mia z jej powodu same kopoty
odpar Penrod,
444

wspinajc si po schodkach wagonu. Przeka ciotce

twoje pozdrowienia. Bdzie uradowana.
Tydzie pniej, gdy opuszcza biuro Delamere'a w
budynku banku Barclays, poczu w swojej doni ma ciep
rczk. Odwrci gow i ujrza ogromne ciemne oczy
jednego z che-rubinkw Goolama Vilab-di.
Latika! Witaj, licznotko! przywita dziewczynk.
Pamitasz, jak mam na imi! krzykna uradowana.
Oczywicie, przecie jestemy przyjacimi, prawda?
Dopiero wtedy przypomniaa sobie, co miaa zrobi, i
wsuna
do jego rki ma zoon karteczk.
Tatu powiedzia, ebym ci to przekazaa.
Rozwin kartk i przebieg wzrokiem tekst. Musimy
pomwi, kiedy tylko bdziesz, pan, mg. Latika
zaprowadzi pana do mojego sklepu. Wielmony Goolam
Vilab-di".
Pocigna go za rk. Pozwoli, aby zaprowadzia go do
jego wierzchowca, ktrego uwiza do porczy. Wsiad na
konia, podnis dziewczynk i posadzi j za sob. Obja go
rczkami i ruszyli przed siebie. Laika przez ca drog
piszczaa i wiercia si z podekscytowania.
Kiedy przybyli do sklepu Goolama Vilab-di, okazao si,
e przybyo troch nowych pamitek. Byy tam zdjcia Leona
na tle aeroplanu i artykuy prasowe opisujce przebieg
pikniku na boisku polo.
Vilab-di wybieg z kantorku za sklepem, by go powita, a

jego ona przyniosa tac z aromatyczn arabsk kaw i

sodyczami. Za pani Vilab-di poday wszystkie crki,
zanim jednak zdyy si rozgoci, ojciec wygna je czule z
pokoju.
Zmiatajcie std, wy nikczemne, niesforne
dziewczta!
zawoa i zatrzasn za nimi drzwi, by po chwili wrci do
Leona. Mam piln spraw, chciabym si ciebie poradzi.
Leon pocign yk kawy, czekajc na to, co nastpi.
Wiesz pewnie, panie Leonie, e twj wuj, czcigodny
sahib genera Ballantyne, prosi mnie, abym odbiera listy od
445

uroczej memsahib von Wellberg i przesya pod waciwy

adres. Przerwa, patrzc pytajco na Leona.
Ten ju mia zaprzeczy, kiedy pomyla, e byoby to
bdem z jego strony.
Oczywicie przytakn, a Vilab-di odetchn z ul
g. Genera wybra mnie, poniewa mam bratanic,
ktra
mieszka z mem w Altnau, maym miecie w Szwajcarii
nad
Jeziorem Bodeskim. Pod drugiej stronie jeziora ley
bawarskie
miasto Wieskirche. W Wieskirche stoi zamek
niemieckiego

grafa, znajduje si tam rwnie fabryka Meerbach

Motoren
Werke. W miecie tym mieszka memsahib von Wellberg.

Vilab-di starannie wymwi jej nazwisko. Bratanica

pracuje
w szwajcarskiej firmie telegraficznej. Jej m ma na
jeziorze
ma d. Poniewa Niemcy nie pilnuj granicy,
bratanica bez
trudu moe si przeprawi do Wieskirche i przekaza
wiado
mo, a nastpnie wrci do domu i powiadomi mnie
drog
telegraficzn. Przed odjazdem genera powiedzia, abym
do
starcza wiadomoci czowiekowi, ktry zajmie jego
miejsce
w kwaterze gwnej KSA.
Tak, pukownikowi Snellowi przytakn spokojnie
Leon, chocia serce drao mu na myl, e otrzyma
wiadomo
od Ewy.
Wiem, e te fakty s panu znane. Stao si jednak co
strasznego. Vilab-di przerwa i dramatycznie
przewrci
oczami.

Leona przeszed zimny dreszcz.

Czy memsahib von Wellberg przydarzyo si co ze
go? spyta.
Nie, nie chodzi o memsahib, lecz o mnie. Po wyjedzie
generaa chciaem przekaza pukownikowi pierwsz
wiado
mo. Dowiedziaem si ponad wszelk wtpliwo, e
ten
czowiek jest wrogiem generaa. Teraz, gdy pan
Ballantyne
wyjecha do Egiptu, Snell nie bdzie wspiera adnych
operacji
zainicjowanych przez paskiego czcigodnego i
dobrotliwego
wuja. Nie chciaby, aby w razie powodzenia chwaa
przypada

446

generaowi zamiast jemu. Snell wie rwnie, e jestemy

zaprzyjanieni, i uwaa pana za wroga. Wiedzia, e
sprawiby panu przykro, gdyby mnie znieway i poda w
wtpliwo moj prawdomwno. Vilab-di przerwa na
chwil. Leon nie mia wtpliwoci, e Snell gboko go
zrani. Nazwa mnie czarnuchem oddajcym cze
diabu" i kaza, abym w przyszoci nie zawraca mu gowy
jakimi tajnymi wiadomociami. W czarnych oczach
wielmonego Vilab-di bysny zy. Nie wiem, co robi.
Potrzebuj paskiej rady.
Leon potar gow w zamyleniu, czujc, jak myli
szaleczo wiruj mu w gowie. Wiedzia, e jeli chce
ponownie ujrze Ew, musi mie w Goolamie Vilab-di
sojusznika.
Pan i ja jestemy lojalnymi poddanymi krla Jerzego,
czy tak? rzek, starannie dobierajc sowa.
Oczywicie, sahib.
Ten dra Snell moe by zdrajc, lecz my nimi nie
jestemy.
Nie! Boe uchowaj! Jestemy wiernymi obywatelami
Wielkiej Brytanii.
W imieniu naszego krla musimy przej sprawy z rk
Snella i doprowadzi je do zwyciskiego koca
zasugerowa
w kwiecistym stylu wielmonego Goolama Vilab-di.
Jestem rad, syszc takie sowa, sahib\ Miaem nadziej,
e pan to powie.

 Po pierwsze, musz si zapozna z listem, ktrego nie

chcia przyj Snell. Ma go pan tutaj?
Vilab-di zerwa si z krzesa i podszed do sejfu w
cianie. Otworzy du ksig handlow oprawn w
czerwon skr. Za tyln okadk znajdowaa si koperta.
Wrczy j Leonowi. Bya zapiecztowana.
Nie otworzy jej pan?
Oczywicie, e nie. To nie moje sprawy.
Teraz ju tak wyjani Leon, zrywajc piecz.
Wycign zoon szar kartk i drcymi z podniecenia
palcami rozoy na biurku. Spojrza na ni i westchn z
roz447

czarowaniem. Przed jego oczami ukazay si rzdy i kolumny

cyfr. adnych sw.
Niech to szlag! Jest zaszyfrowana jkn. Zna
pan
szyfr?
Vilab-di potrzsn gow.
Bdzie pan wiedzia, jak przesa odpowied, prawda?
Oczywicie. Mam kontakt z memsahib za porednictwem
bratanicy.
Ewa zbiega lekko po okazaych marmurowych schodach
zamku. Jej buty do konnej jazdy nie wydaway adnego
dwiku na wyoonej dywanem pododze. Na obitych
drewnianymi panelami cianach wisiay obrazy
przedstawiajce przodkw Ottona. Na wszystkich podestach
stay zbroje. Pocztkowo architektura zamku i cikie meble
wpdzay j w przygnbienie, lecz teraz przestaa zwraca na
nie uwag. Kiedy dotara do ostatniego podestu, usyszaa
dobiegajce z dou gosy. Przystana, nasuchujc.
Otto rozmawia z dwoma mczyznami. Rozpoznaa gos
Alfreda Lutza, dowdcy floty sterowcw, i Hansa Rittera,
starszego nawigatora, ktry chyba spiera si z grafem.
Otto przemawia dononym, napastliwym tonem. Od czasu
wypadku na polowaniu sta si jeszcze bardziej
apodyktyczny. Pomylaa, e Ritter powinien o tym wiedzie
i go nie prowokowa.
Wystartujemy z Wieskirche, a nastpnie przelecimy nad

Bugari i Turcj. Pniej polecimy do Mezopotamii. Nasze

wojska zajy ju pnocn cz tego kraju. Wyldujemy,
uzupenimy paliwo, olej i wod, i wyruszymy do Damaszku.
Nastpnie przelecimy nad Morzem Czerwonym, kierujc si
nad dolin Nilu, a stamtd ruszymy do Chartumu.
Wygldao na to, e Otto pokazuje tras Lutzowi i
Ritterowi na duej rozwijanej mapie wiszcej na
przeciwlegej cianie biblioteki.
448

 Z Sudanu polecimy ponad Wielkimi Jeziorami i

ryftem
do Arushy, gdzie Schnee i von Lettow Vorbeck przygotowali
dla nas zapas oleju i paliwa. Stamtd udamy si w stron
jeziora Niasa i Rodezji. Bdziemy zachowywali absolutn
cisz
radiow, dopki nie znajdziemy si nad rodkow czci
pustyni Kalahari. Dopiero wtedy skontaktujemy si przez
radio
z Koosem de la Reyem, proszc, aby uda si do Walvis Bay
na wybrzeu Afryki Zachodniej.
Poczua zadowolenie. Bya to wana informacja, ktrej
wczeniej nie znaa. Teraz dokadnie wiedziaa, jak Otto
planowa przekaza bro i amunicj poudniowoafrykaskim
rebeliantom. Penrod sdzi, e adunek zostanie wysany
okrtem podwodnym i wyadowany na jakim bezludnym
odcinku wybrzea Afryki Poudniowej. Nikt nie wpad na
pomys, e uyj sterowca. Teraz znaa plan, a nawet
dokadn tras, ktr Otto zamierza dotrze do Afryki. Ta
informacja
powinna
w
zupenoci
wystarczy
Ballantyne'owi. Nie wiedzieli jedynie, kiedy tamci
zamierzaj rozpocz operacj.
Drzwi biblioteki otworzyy si po chwili, a gosy stay si
goniejsze i wyraniejsze. Dwik krokw ostrzeg j, e
Otto i jego lotnicy id do holu. Nie powinni jej przyapa na
podsuchiwaniu. Zbiega ostatni odcinek schodw, starajc
si nie tumi odgosu krokw. Mczyni stali na rodku

korytarza. Wojskowi zasalutowali jej z szacunkiem, a twarz

Ottona pojaniaa z zadowolenia.
Wybierasz si na konn przejadk? spyta.
Powiedziaam kucharzowi, e pojad do Friedrichshafen,
aby sprawdzi, czy ta stara przekupka ma czarne trufle na
obiad. Wiem, e za nimi przepadasz. Nie masz nic
przeciwko
temu, e opuszcz ci na kilka godzin? W drodze
powrotnej
chciaabym stan chwil i narysowa jezioro.
Nie, kochanie. Jad do fabryki z Lutzem i Ritterem, aby
sprawdzi, jak postpuj prace nad nowym statkiem
powietrz
nym. Nie bdzie mnie dobrych kilka godzin.
Przypuszczalnie
449

zjem lunch z komandorem Lutzem w stowce dla dyrekcji.

Nie planuj adnych zaj na nastpny tydzie.
Sterowiec bdzie gotowy? klasna w donie, udajc
podniecenie.
Moe tak, a moe nie zaartowa. Chciabym,
eby bya przy tym, jak wyprowadzimy go z hangaru na
dziewiczy rejs. Myl, e uznasz to za niezwykle
ekscytuj
ce. Podnis lewe rami i rozwar metalowy kciuk i
palec
protezy umocowanej na kocu kikuta. Umieci kubaskie
cygaro w metalowych szczypcach i przekrci w bok
nadgarstek.
Nastpnie unis protez i wetkn koniec cygara do ust.
Lutz
wyj zapak i poda mu ogie, czekajc, a graf
wydmuchnie
obok dymu.
Stumia dreszcz odrazy. Przeraaa j sztuczna rka Ottona.
Inynierowie wykonali j wedug jego projektu. Bya to
niezwyka konstrukcja, a von Meerbach nauczy si ni
posugiwa z niepokojc zrcznoci. Trzymajc butelk w
stalowych palcach, potrafi nala gociom wina, nie
uroniwszy ani kropelki, umia te zapi guziki paszcza,
wyczyci zby, rozda karty lub zawiza sznurwki.
Opracowa kilka innych urzdze mogcych zastpi
metalowy palec i kciuk, midzy innymi zakoczon noem

protez oraz uchwyt umoliwiajcy gr w polo. Obmyli

rwnie podprk, by mc strzela z typow dla siebie
celnoci. Za pomoc budzcej trwog stalowej paki Otto
mg roztrzaska w drzazgi ciki dbowy konar. Sama
widziaa, jak jednym uderzeniem roztrzaska czaszk
koniowi, ktry zama nog, uwalniajc go od cierpie.
Von Meerbach pocaowa j i wyprowadzi goci
frontowymi schodami. Zajli miejsca w lnicym czarnym
meerbachu. Otto odprawi szofera i sam zaj miejsce za
kierownic; ruszyli w stron fabryki. Ewa pomachaa mu i
odetchna z ulg, gdy wz znikn za zakrtem. Pobiega
podjazdem w kierunku stajennego, ktry czeka z jej ulubion
klacz. Kiedy Schloss znikn jej z oczu, spia wierzchowca
i ruszya galopem ciek
450

prowadzc nad jezioro. Te samotne wyprawy byy jej

jedyn ucieczk od ponurego zamczyska i towarzystwa grafa.
Od chwili, gdy poznaa Leona, trudno jej byo odgrywa
starannie wyuczon rol wiernej i chtnej kochanki,
zaspokajajcej nienasycone dze Ottona von Meerbacha.
Kiedy czua na sobie jego nagi uminiony tuw, widziaa
krwawe blizny po lwich pazurach i twarz czerwon z
podniecenia, kiedy czua na sobie jego pot, ledwie si
powstrzymywaa, by nie wydrapa IU zamglonych rozkosz
oczu i nie wyskoczy z wielkiego oa z baldachimem.
Wiedziaa, e dugo tego nie wytrzyma, e popeni bd i Otto
odkryje podstp. Jego zemsta bdzie straszna. Baa si i
tsknia za ramionami Leona, w ktrych bya bezpieczna.
Cay czas o nim mylaa.
Kocham ci, lecz wiem, e nie zobaczymy si ju wicej
wyszeptaa. Po jej policzku spyna za z szybkoci
galopujcej klaczy. W kocu dotara do ulubionego miejsca,
z ktrego rozciga si widok na Jezioro Bodeskie i dalekie,
pokryte niegiem wierzchoki Alp. Przystana na
wzniesieniu, otara zy i spojrzaa w sin to jeziora.
Chocia na wodzie byo wiele agli, od razu spostrzega
malek ryback d pync pod wiatr ze zrefowanym
grotem i kliwrem. Sternik siedzia na rufie, leniwie wsparty
na rumplu. Dostrzega czarnowos dziewczyn w jaskrawej
sukience, siedzc z przodu po turecku. Kobieta patrzya na
ni z nieskrywan ciekawoci. Chocia spotykay si
niejednokrotnie, nigdy nie zamieniy ze sob ani sowa. Tym

razem byy najblisze tego, co mona by uzna za prawdziwe

spotkanie. Ewa nie wiedziaa nawet, jak tamta ma na imi.
Skontaktowali je ze sob Penrod Ballantyne i Goolam Vilabdi.
Dziewczyna odwrcia gow i powiedziaa co do
mczyzny na rufie. Ten przesun ster, kierujc d w stron
brzegu.
Ewa odetchna z ulg. Od kilku tygodni wyczekiwaa
odpowiedzi na ostatni wiadomo przesan Penrodowi do
Nairobi. Jego milczenie powodowao, e czua si jeszcze
bardziej bezbronna. Chocia nadal bya rozgoryczona tym, e
rozdzieli
451

j i Leona, nie miaa innych sojusznikw w tym

nieprzyjaznym wiecie. cigna wodze i ruszya truchtem
wzdu brzegu w kierunku Friedrichshafen. Znajdowaa si
ponad trzydzieci kilometrw od posiadoci Meerbachw.
W pewnym miejscu do brzegu dochodzi modnik. Obok
drzew bieg mur graniczny. Dotara do niego, zsiada z konia
i otworzya bram. Otto powiedzia jej kiedy z dum, e
masywny mur zosta wzniesiony przez legionistw
Tyberiusza. Uwizaa klacz, wspia si na kamienie i
rozoya szkicownik na kolanach, udajc, e podziwia
krajobraz.
Kiedy upewnia si, e nikt nie patrzy, jakby od niechcenia
uniosa omszay kamie. We wnce leaa zwinita cienka
kartka papieru ryowego. Ostronie odoya kamie na
miejsce, a nastpnie rozwina kartk. Ze strachem
zauwaya, e wiadomo nie jest zaszyfrowana. W
pierwszej chwili pomylaa, e wpada w puapk. Szybko
przejrzaa dwie linijki tekstu i krzykna ze zdumienia. Wuj
wyjecha. Stop. Jakim szyfrem si posugujesz? Ratel".
Poczua przypyw radoci.
Ratelek! zawoaa. Kochany Ratelku, odnalaze
mnie! Chocia dzieliy ich tysice kilometrw, nie czua
si ju samotna. Wiadomo dodaa jej si. Wsuna ryow
kartk do ust, pogryza i pokna. Pniej zacza szkicowa
brzeg jeziora z wieami Wieskirche w tle, prbujc
zapanowa nad wzburzonymi emocjami. Uspokojona, e Otto
nie wysa nikogo, aby j szpiegowa, oderwaa may

skrawek ostatniej kartki szkicownika i napisaa schludnymi,

duymi literami: SOWNIK JZYKA ANGIELSKIEGO
MACMILLANA, WYDANIE Z LIPCA 1908 ROKU. STOP.
PIERWSZA CYFRA, NUMER STRONY. STOP. DRUGA,
NUMER KOLUMNY. STOP. OSTATNIA, KOLEJNE
SOWO OD GRY. STOP". Przerwaa, szukajc okrelenia,
ktre waciwie oddaoby jej uczucia. W kocu napisaa:
POZOSTANIESZ W MOIM SERCU NA ZAWSZE". Nie
podpisaa wiadomoci. Zoya karteczk i umiecia j
starannie we wnce pod kamieniem na wierz452

choku muru. Wiedziaa, e dziewczyna z drugiej strony

jeziora przyjdzie po ni o zmroku. Przekae wiadomo panu
Goolamowi Vilab-di, a jutro wieczorem Ratel przeczyta j
w Nairobi. Siedziaa jaki czas pochylona nad
szkicownikiem, lecz tym razem jej emocje kipiay jak wieo
otwarta butelka szampana Dom Perignon.
Nie pragn niczego prcz powrotu do Afryki, do
mczyzny, ktrego kocham. Dobry Boe, zmiuj si nade
mn wypowiedziaa gono modlitw.
Leon spdzi cay ranek na naradzie z Hugh Delamere'em i
jego oficerami. Niewysoki mczyzna odda si bez reszty
zadaniu utworzenia regimentu i wyszkolenia garstki
onierzy. Udao mu si zwerbowa ponad dwustu
kawalerzystw. Z wasnej kieszeni kupi im konie i
wyposay. Delamere by znany w caej kolonii z niespoytej
energii i entuzjazmu. Trudno mu byo dotrzyma kroku. Lord
potrzebowa niecaych dwch tygodni, aby grob i
pochlebstwem doprowadzi regiment do stanu gotowoci
bojowej. Teraz nie mg si doczeka nadejcia
nieprzyjaciela, pragnc jak najszybciej stan do walki.
Jeste jedynym pilotem, ktrego mamy, Courtney
rzek, zwracajc si do Leona. Nasza granica z Hunami
jest duga, poronita gstymi zarolami. Uzgodnilimy, e
najlepszym sposobem obserwowania ruchw von Lettowa i
jego askari bdzie zwiad lotniczy. To twoje zadanie. Sdz,
e von Lettow bdzie chcia dotrze do Nairobi forsownym

marszem przez Wielkie Rowy, z gwnej bazy niemieckiej w

Arushy. Chciabym, aby codziennie odbywa loty
rekonesansowe z Obozu Percy'ego. Wiem rwnie, e masz
informatorw, masajskich chungadi, obserwujcych sonie
na tym terenie. Powiedz swoim chopcom, e przez pewien
czas bdziemy si bardziej interesowa Hunami ni koci
soniow.
Do poudnia poow jego notatnika wypeniy szczegowe
instrukcje i polecenia lorda. Delamere ogosi przerw na
lunch,
453

ale kaza oficerom wrci punktualnie o czternastej. Jego

lordowska mo lubi rozkoszowa si jedzeniem i sjest, a
dwie godziny wystarczay, eby przeksi co w klubie i
wrci o ustalonej porze. Kiedy Leon wyszed na ulic,
spostrzeg Latik przed bankiem, czekajc na niego obok
porczy dla koni. Karmia jego wierzchowca cukrem w
kostkach, co najwyraniej sprawiao przyjemno im obojgu.
Cze, licznotko. Przysza zobaczy si ze mn czy
z moim koniem?
Tata kaza mi to da. Wycigna zapiecztowan
powot kopert. Czujnie obserwowaa jego twarz,
gdy j
otworzy i przeczyta depesz. Czy to list od kogo, kto
ci
kocha? spytaa smutno.
Skd wiesz?
Kochasz j?
Tak, bardzo.
Pamitaj, e ja te ci kocham szepna bliska ez.
Nie pogniewasz si, jeli odwioz ci do domu?
Latika pocigna nosem, zapominajc o rywalce. Usiada
za nim i trjkotaa wesoo przez ca drog do sklepu ojca.
Wielmony Goolam Vilab-di wyszed na ulic, aby ich
powita.
Zapraszamy! Pani Vilab-di przygotowaa synnego
kur
czaka curry i ry z szafranem na lunch. Bdzie zawiedziona,

jeli nie zje pan z nami posiku.

Pani Vilab-di i jej crki koczyy nakrywa do stou, wic
Leon podszed do regau z ksikami i przebieg wzrokiem
tytuy. Mrukn z zadowoleniem, biorc z grnej pki
Sownik jzyka angielskiego Macmillana.
Mgbym poyczy t ksik? spyta.
Pan Vilab-di potar palcem czubek nosa i spojrza na
niego znaczco.
Genera Ballantyne trzyma j na biurku. Zawsze po
ni
siga, gdy dostawa telegraficzn wiadomo ze Szwajcarii.
Pewnie memsahib von Wellberg przesaa panu szyfr.
Nagle
454

przerwa, zasaniajc uszy domi. Nie chc o tym

sysze. Jestem jak mapa, ktra nie syszy zego. Tajni
agenci powinni by dyskretni.
Curry byo znakomite, lecz Leon ledwie tkn jedzenie, bo
pragn jak najszybciej uoy odpowied. Kiedy dziewczta
przystpiy do zbierania pustych naczy, zamkn si w
gabinecie pana Vilab-di i po dwudziestu minutach
zaszyfrowa wiadomo dla ukochanej. Zacz od arliwego
opisu swoich uczu, nastpnie wyjani przyczyn
nieobecnoci Penroda i cign: Wuj zosta przeniesiony do
Kairu, nie mam o niczym pojcia. Stop. Przeka mi wszystkie
informacje wywiadowcze, ktrymi dysponujesz. Stop.
Zawsze bd ci kocha. Stop. Ratel".
Cztery dni pniej otrzyma odpowied. Siedzia w
kantorku
pana Vilab-di, uywajc sownika do jej rozszyfrowania.
Ewa
przesaa mu informacje o planowanej wyprawie Ottona i
Henniego du Randa do Niemieckiej Afryki Wschodniej na
spotkanie
z von Lettowem Vorbeckiem i Koosem de la Reyem. Opisaa
spisek majcy na celu wzniecenie buntu w Afryce
Poudniowej
w pierwszych dniach wojny, wymieniaa rwnie list uzbro
jenia i amunicji, o ktre prosi Koos de la Rey, a ktre Otto
obieca dostarczy. ' i'

 Pi milionw niemieckich marek w zocie

gwizdn
cicho, zapoznawszy si z list. To niemal dwa miliony
funtw szterlingw. Do pienidzy, aby kupi cay ten
przeklty
kontynent, a to przecie jedynie napiwek. Rozsiad si
wygodnie na krzele pana Vilab-di, dumajc nad
moliwoci
powodzenia tak zuchwaej operacji. Przypomnia sobie o
gnie
wie i rozgoryczeniu Henniego du Randa i pomyla o setkach
tysicy innych Burw wyszkolonych, zaprawionych w
boju
onierzy. Gdyby otrzymali niezbdne rodki, w cigu kilku
dni opanowaliby cay kraj. Przeraajcy plan mg si
powie.
Czy mogli mu zapobiec?
Pan Goolam Vilab-di stan w drzwiach.
Wanie nadesza kolejna wiadomo. Mwic
to,
pooy przed Leonem kopert.
455

Leon szybko zajrza do sownika i odchyli si na krzele.

Sterowiec! Nie przel adunku statkiem, lecz
cholernym, wielkim statkiem powietrznym. Moja ukochana
odkrya, jakim szlakiem polec. Gdyby tylko wiedziaa
kiedy.
Kiedy gocie skoczyli niadanie, graf Otto poprowadzi
ich majestatycznymi schodami do piciu ogromnych czarnych
limuzyn wyprodukowanych w jego fabryce. Byo to piciu
wysokich oficerw z Ministerstwa Wojny w Berlinie oraz
ich maonki. Kobiety ubray si tak, jakby przyjechay
oglda wycigi, z parasolkami i kapeluszami strojnymi w
pira. Mczyni mieli na sobie galowe mundury i przypili
szable, a ich piersi lniy od medali i orderw wysadzanych
diamentami. Tak starannie przestrzegano etykiety, e trzeba
byo sporo czasu, by zajli miejsca bez pogwacenia
wojskowych zasad pierwszestwa. Ewa znalaza si w
trzecim samochodzie z admiraem i jego zwalist on.
Po dwudziestu minutach jazdy do gwnej fabryki
Meerbacha graf dotar pod bram osadzon w wysokim
ogrodzeniu z drutem kolczastym na szczycie i zatrbi. Brama
drgna, a stranicy wyprostowali si na baczno, gdy mija
ich konwj z dostojnymi gomi.
Bya to pierwsza wizyta Ewy w cytadeli umieszczonej
porodku
inynieryjnego
imperium
Meerbacha,
rozcigajcego si na obszarze niemal dwunastu kilometrw
kwadratowych. Drogi byy wyoone kamiennymi pytami, a

na placyku przed gmachem biura staa wspaniaa marmurowa

fontanna wyrzucajca wod na wysoko pitnastu metrw.
Trzy hangary, w ktrych trzymano sterwce, znajdoway si
w najdalszej czci fabryki. Nie przypuszczaa, e s tak
ogromne. Wydaway si tak wysokie i szerokie jak gotyckie
katedry.
Byo ciepo i sonecznie; gocie wysiedli przed
masywnymi, przesuwanymi drzwiami rodkowego hangaru i
skierowali si w stron rzdu foteli ustawionych pod
parasolami, na ktrych
456

widniao godo rodu von Meerbachw. Po chwili zjawili si

kelnerzy w biaych marynarkach, niosc srebrne tace z
krysztaowymi lampkami penymi szampana. Kiedy wszyscy
trzymali ju kieliszki, graf Otto wszed na podium i wygosi
krtk mow powitaln, roztaczajc wizj roli, ktr
sterwce odegraj w nadchodzcej wojnie.
Gwn zalet tych maszyn jest to, e w razie potrzeby
dugo pozostaj w powietrzu. Mona nimi przelecie nad
At
lantykiem bez ldowania. Kady ze sterowcw moe
zabra
pasaerw lub sto dwadziecia bomb, wystartowa z
Niemiec
i za niecae trzy dni pojawi si nad Nowym Jorkiem, a
na
stpnie wrci bez tankowania. To niesamowite maszyny.
Nasi
obserwatorzy bd mogli tygodniami ledzi ruch na
kanale
La Manche, obserwowa flot wroga i drog radiow
przeka
zywa informacje do Berlina. Von Meerbach by zbyt
wy
trawnym sprzedawc, aby zanudza publiczno
szczegami
technicznymi, szczeglnie e poow obecnych stanowiy
ko

biety. Naszkicowa szeroki obraz cikimi pocigniciami

pdz
la i jaskrawymi farbami. Ewa wiedziaa, e jego mowa
ma
trwa siedem minut, poniewa von Meerbach by zdania,
e
przez tyle czasu przecitny suchacz uwaa. Na zotym
zegarku
wysadzanym diamentami dyskretnie obserwowaa, ile
czasu
mu zostao. Jeszcze czterdzieci sekund.
Drodzy przyjaciele, znakomici gocie odwrci si
w stron ogromnych drzwi hangaru i rozoy rce jak
dyrygent
pragncy przycign uwag orkiestry oto Assegail
Potne wrota rozwary si z hukiem i oczom zebranych
ukaza
si majestatyczny widok. Zerwali si na nogi, bijc
brawo.
Podnieli gowy, spogldajc na majcego trzydzieci
pi
metrw wysokoci potwora wypeniajcego hangar
niemal od
ciany do ciany. Na nosie sterowca czerwonymi,
trzymetrowej
wysokoci literami wymalowano nazw Assegai. Graf
Otto

wybra j, aby upamitni swoje polowanie na lwy.

Statek
powietrzny zosta starannie wywaony, tak by zbiorniki z
wodo
rem stanowiy przeciwwag dla
siedemdziesiciotonowego
457

kaduba. Widzowie wydali okrzyk zdumienia, gdy dziesiciu

ludzi odcumowao sterowiec od pomostu biegncego wzdu
kilu. Przy tej machinie czuli si jak kary, jak mrwki
spacerujce po ciele olbrzymiej meduzy.
Kiedy wolno wyprowadzili sterowiec na zewntrz, od jego
powoki odbiy si promienie soca. Stopniowo oczom
zebranych ukaza si cay kadub. Technicy przycumowali
maszyn do solidnej wieyczki na rodku placu,
przyczepiajc lin do nosa maszyny. Sterowiec przypomina
wieloryba wyrzuconego na pla, od dziobu do rufy mia
dwiecie pidziesit metrw dugoci. W gondolach o
ksztacie odzi, zawieszonych na stalowych ramionach pod
kilem, zamontowano cztery ogromne silniki obrotowe
Meerbach. Mona byo do nich dotrze z gwnej kabiny po
rodkowej zejciwce biegncej wzdu caej dugoci
statku. Dwa silniki znajdoway si pod dziobem, dwa na
rufie. Wzdu kadego stalowego ramienia biega drabinka,
ktr mechanik dyurny mg zej z pomostu, aby zaj

stanowisko obok silnika i wykona niezbdne czynnoci

konserwatorskie lub zmieni moc w odpowiedzi na sygnay
telegraficzne nadawane z gwnego mostka. Sze cikich
migie wykonano z laminowanego drewna obitego
miedzian blach.
W kilu biegncym wzdu kaduba znajdowao si
przejcie dla czonkw zaogi, mona nim byo rwnie
przesya paliwo, smar, wodr i wod do miejsca, w ktrym
byy potrzebne. Podczas lotu ustawienie sterowca
regulowao si przez przepompowywanie pynnego adunku
na dzib lub ruf.
Gondola pilotw znajdowaa si z przodu, poniej nosa. Z
tego miejsca pilot i nawigator kierowali sterowcem. Pod
czci rodkow umieszczono dugi przedzia pasaerski
lub adunkowy, w ktrym naleao starannie rozoy
przewoony ciar.
Kiedy widzowie nacieszyli oczy maszyn, graf zaprosi ich
na pokad. Gocie zebrali si w luksusowym salonie.
Mczyni i kobiety podzielili si na trzy grupki i rozsiedli w
skrzanych

458

fotelach, a stewardzi podali im kolejne lampki szampana. Po

chwili Otto, Lutz i Ritter oprowadzili ich po wntrzu
maszyny, pokazujc gwne czci i odpowiadajc na
pytania. Wszyscy powrcili do salonu na lunch zoony z
ostryg, kawioru i wdzonego ososia, ktrego popito kolejn
porcj szampana.
Kto z pastwa ju lata? spyta jowialnie graf
Otto,
gdy gocie skoczyli je.
Tylko Ewa podniosa rk.
Czas najwyszy to zmieni! oznajmi ze miechem
von Meerbach, spogldajc na Lutza. Kapitanie, prosz
zabra naszych dostojnych goci w krtki rejs nad Jeziorem
Bodeskim. Kiedy Lutz uruchomi silniki, mczyni i ko
biety stoczyli si przy oknach, trajkoczc i miejc si jak
dzieci. Assegai oy i lekko zakoysa si na cumach. Po
chwili
delikatnie unis si i odrzucono lin.
Lutz polecia do Friedrichshafen, a nastpnie poszybowa
na rodek jeziora. To wody miaa magiczny lazurowy
odcie, w promieniach soca byszczay niegi i lodowce
szwajcarskich Alp. Pniej sterowiec wrci do fabryki w
Wieskirche i zawis w powietrzu dziewidziesit metrw
nad ziemi. Graf Otto wrci nieoczekiwanie z mostka do
salonu. Gocie spojrzeli na niego w osupieniu. Von

Meerbach mia na plecach duy plecak przypity do tuowia

skomplikowan uprz.
Panie i panowie, trzeba wam wiedzie, e Assegai to
statek powietrzny peen dziww i niespodzianek. Za
chwil
zobaczycie jeden z nich. Urzdzenie, ktre mam na sobie,
zostao zaprojektowane przez Leonarda da Vinci ponad
czterysta
lat temu. Wykorzystaem jego pomys, umieszczajc
ptno
w plecaku.
Co to takiego? spytaa jedna z kobiet. Wyglda
na co bardzo cikiego i niewygodnego.
Nazywamy to Fallschirm. Francuzi i Brytyjczycy okre
laj to urzdzenie mianem spadochronu.
Do czego suy?
Tak jak sama nazwa wskazuje, do ochrony przed skutkami
459

upadku. Odwrci si do dwch czonkw zaogi i skin

gow. Mczyni odsunli drzwi. Gocie cofnli si
nerwowo.
egnajcie, przyjaciele! Wspomnijcie o mnie, gdy
odejd. Mwic to, Otto przebieg kabin i wyskoczy
gow w d. Kobiety pisny z przeraenia, zasaniajc usta.
Gocie pospieszyli do okien, patrzc z przeraeniem, jak
ciao von Meerbacha znika w oddali. Nagle z obszernego
plecaka wystrzeli dugi biay parasol i posta grafa
upodobnia si do monstrualnego grzyba. miertelny skok
Ottona zosta raptownie przerwany i graf zawis w
powietrzu, urgajc prawom natury. Przeraenie ustpio
miejsca zadziwieniu, krzyk rozpaczy wiwatom i
oklaskom. Gocie patrzyli, jak maa figurka powoli opada na
ziemi, a w lad za ni biae ptno spadochronu. Graf Otto
szybko wsta i pomacha im.
Lutz przykrci zawr wodoru i sterowiec zacz wolno
opada. Wyldowa delikatnie, jak pirko z piersi szybujcej
po niebie gsi. Maszyna opara si na zderzakach poniej
kilu, a zaoga naziemna pospieszya, by zaczepi cumy do
masztu.
Kiedy otwarto drzwi, graf sta na progu, witajc goci na
ziemi. Zebrali si wok, aby ucisn mu do i obsypa
pochwaami. Po zakoczeniu pokazu wsiedli do
oczekujcych pojazdw i wrcili do zamku. Las
rozbrzmiewa salwami miechu i okrzykami zachwytu nad
niezwykym dokonaniem von Meerbacha.

Tego wieczoru wydano oficjalne przyjcie w gwnej

jadalni zamku przy stole z orzecha, ktry po rozoeniu
mgby pomieci dwustu pidziesiciu goci. W wysokiej
galerii zasiada orkiestra. ciany jadalni byy wyoone
dbowymi panelami pokrytymi patyn wiekw. Wisiay na
nich obrazy przedstawiajce przodkw von Meerbacha,
sceny myliwskie i trofea, midzy innymi poroa jeleni i ky
dzikw.
Mczyni byli w galowych mundurach, z szablami i
medalami na piersi. Damy wystpiy w piknych jedwabiach,
460

atasach i olniewajcej biuterii. Ewa von Wellberg

przymia inne panie elegancj i urod, a Otto by wobec niej
niezwykle szarmancki. Wielokrotnie zwraca si do niej
przez st, wspominajc o niej w anegdocie, proszc o
opini lub potwierdzenie jakiego faktu.
Gdy orkiestra zacza gra walca, taczy tylko z ni. Jak
na rosego mczyzn, porusza si z niezwyk lekkoci
dziwnie
kontrastujc
z
ogromnym
tuowiem
przypominajcym cielsko bawou afrykaskiego. W jego
ramionach czua si szczupa i wiotka, gia si i koysaa jak
trzcina poruszana wiatrem nad brzegiem jeziora. Graf
wietnie wiedzia, jak niezwyk par stanowili. Szmer,
ktry wzbudzali, sprawia mu wyran przyjemno.
Kiedy wieczr mia si ku kocowi, rozleg si dwik
trbki. Z jadalni wyszli sucy i muzycy. Kamerdyner
zamkn okiennice, a nastpnie opuci sal i zanikn j za
sob. Przy dwikoszczelnych drzwiach stanli uzbrojeni
wartownicy. Zostao tylko grono wybranych goci. Otto nie
mg si oprze pokusie ogoszenia swojego zwycistwa.
Pragn, aby w peni poznali rozmiar jego sukcesu, dny ich
pochlebstw.
Dowdca najwyszy stopniem, wiceadmira Ernst von
Gall-witz, podnis si, by podzikowa gospodarzowi za
okazan gocinno, nie szczdzc pochwa dla cudw
techniki, ktre ujrza w Wieskirche. Pniej, staranie
dobierajc chwil, oznajmi:
Ju wkrtce cay wiat i nasi wrogowie bd mieli

okazj pozna moliwoci wspaniaych wynalazkw grafa

von Meer-bacha. Poniewa jestemy wrd przyjaci, mog
wam zdradzi, e miociwie nam panujcy cesarz Wilhelm
Drugi od pocztku interesowa si pracami nad t niezwyk
maszyn. Kiedy przebieralimy si do obiadu,
poinformowaem go telefonicznie o tym, co dzi widziaem.
Mog z radoci zakomunikowa, e wyrazi zgod na
przystpienie do natychmiastowego wykonania miaego
planu grafa, ktry wprawi w osupienie naszych wrogw.
Mwic to, zwrci si do von
461

Meerbacha siedzcego u szczytu stou: Panie i panowie,

nie bdzie przesad, jeli powiem, e od tego czowieka
zale przysze losy wojny. Niebawem wyruszy w heroiczn
misj, ktrej powodzenie sprawi, e cay kontynent przejdzie
w nasze rce, a wrogowie ogupiej.
Graf wsta, by przyj owacyjne oklaski. Promieniowa
dum, lecz podzikowa wiceadmiraowi w kilku sowach i
pomniejszy swoje zasugi. Podziwiali go za to jeszcze
bardziej.
Kiedy przygotowywali si do snu na pitrze prywatnego
skrzyda zamku, Ewa usyszaa, jak Otto piewa w azience,
co jaki czas przerywajc, by wybuchn miechem.
Aby dopasowa si do jego nastroju, woya jedn ze
swoich najadniejszych nocnych koszul. Rozpucia wosy na
ramiona, wiedzc, e to lubi, a nastpnie lekko podkrelia
rzsy tuszem, zrcznie nadajc twarzy udrczony, smutny
wyraz. Robic makija, szepna do lustra:
Jeszcze o tym nie wiesz, drogi Ottonie, lecz mam
zamiar
polecie razem z tob do... Afryki i Ratelka.
Wyszed z azienki w nowej pidamie, ktrej nigdy nie
widziaa. Nie byo w tym nic niezwykego, poniewa nad
jego garderob musiao sprawowa piecz a czterech
pokojowych. Graf nie nosi poowy rzeczy. Mia na sobie
zocistopurpurowy szlafrok, ktrego poy sigay niemal do
ziemi. Nadal cieszy si osignitym sukcesem, zaszczytami i

wyrazami podziwu, ktrymi go obsypano. Jak to czsto

bywao, prowadzio to do zwikszonego pobudzenia, co
rozpoznaa po wypukoci pod jedwabn szat, kiedy si do
niej zbliy.
Staa na rodku pokoju ze smutno zwieszon gow. Przez
chwil nie zauway jej przygnbienia, lecz gdy uj j w
ramiona i zacz pieci, wyczu chodn reakcj i przyjrza
si uwanie jej twarzy.
Co ci gnbi, kochanie?
462
Znowu wyjedasz. Boj si, e strac ci na zawsze.
Ostatnim razem omal nie zabi ci lew, pniej zostaam
pojmana przez plemi tych dzikusw, Nandi. Czuj, e
przydarzy
si co strasznego. W jej oczach bysny zy. Nie
zostawiaj mnie zaszlochaa. Bagam! Nie
wyjedaj.
Musz. Otto sprawia wraenie zaskoczonego i nie
pewnego. Przecie wiesz. To mj obowizek, na
dodatek
daem sowo.
W takim razie we mnie ze sob. Nie zostawiaj mnie.
Wzi ci ze sob? Poczu si cakiem zagubiony.
Nigdy wczeniej o tym nie pomyla.
Tak! Prosz, Ottonie! Dlaczego miaabym z tob nie
polecie?

 Nic nie rozumiesz. To ryzykowna misja odpar.

Bardzo niebezpieczna.
Bywalimy ju razem w niebezpieczestwie przypo
mniaa. Przy tobie nic mi nie grozi. Niebezpiecznie
moe
by tutaj. Kto wie, czy Brytyjczycy niedugo nie zaczn
bom
bardowa.
Nonsens! zadrwi. Tylko sterowiec moe dolecie
tak daleko. Brytyjczycy nie maj sterowcw. Cofn
si, by
zebra myli.
Nie wiedzia, co odpowiedzie. Nigdy nie zastanawia si,
czemu bya z nim tak dugo. Rzecz jasna korzystaa na ich
zwizku. Ale powd musia by powaniejszy. Nigdy nie
chcia go pozna, eby nie zostaa uraona jego mska duma.
Spojrza jej gboko w oczy, zanim zada pytanie, ktre nosi
tak dugo na kocu jzyka:
Nigdy mi tego nie powiedziaa, a ja nie odwayem
si
zapyta... Powiedz, co naprawd do mnie czujesz, Ewo? Dla
czego ze mn jeste?
Wiedziaa, e kiedy usyszy to pytanie. Przygotowaa si
do niego i tak czsto powtarzaa odpowied, e zabrzmiaa
szczerze i przekonujco.
Poniewa ci kocham. Bd przy tobie tak dugo, jak
mi

463

pozwolisz. Po raz pierwszy wyda si jej bezbronny jak

dziecko.
Westchn cicho.
Dzikuj ci, Ewo. Nie wiesz, ile dla mnie znacz te
sowa.
Wemiesz mnie ze sob?
Tak. Skin gow. Nie ma powodu, dla ktrego
mielibymy si rozdziela, dopki yjemy. Oenibym si
z tob,
gdybym mg. Wiesz o tym, prawda?
Tak, Ottonie. Uzgodnilimy, e nie bdziemy o tym
rozmawiali przypomniaa mu. Athala, matka dwch
synw
Ottona, bya jego on prawie od dwudziestu lat i nie
chciaa
da mu rozwodu. Bg wie, e prbowa j do tego
nakoni.
Umiechn si i wyprostowa, odzyskujc dawn
ywioowo
i pewno siebie.
W takim razie moesz zacz si pakowa. We pikne
stroje na nasz defilad zwycistwa powiedzia.
Wracamy
do Afryki.
Podbiega i stana na palcach, aby go pocaowa. Tym
razem nie zwracaa nawet uwagi na wo cygara.
Do Afryki? Ach, Ottonie! Kiedy wyruszymy?

 Niebawem. Dzi przekonaa si, e sterowiec jest

gotowy
do bitwy. Zaoga zostaa przeszkolona i wie, czego si od
niej
oczekuje. Teraz wszystko zaley od fazy ksiyca,
pomylnych
wiatrw i prognozy pogody. Ritter bdzie lecia dzie i
noc,
wic potrzebuje peni ksiyca. Ten dzie przypadnie
dziewi
tego wrzenia, musimy zatem wyruszy nie wczeniej i nie
pniej ni trzy dni od tej daty.
Przez wiksz cz nocy nie moga zasn, suchajc
chrapania Ottona, ktry budzi si co jaki czas, by po chwili
mrukn i ponownie zapa w sen. Bya wdziczna za
ostatni okazj przemylenia tego, co powinna zrobi przed
podr. Musiaa przesa wiadomo Leonowi,
potwierdzajc, e Otto wyleci Assegai do Afryki, wiozc
pienidze, bro i amunicj
464

dla burskich rebeliantw, i e niemal na pewno przeleci nad

dolin Nilu i Wielkimi Rowami Afrykaskimi i skieruje si
na poudnie. Kiedy poda mu dat wylotu Assegai, Leon zrobi
wszystko, aby sterowiec nie dotar na miejsce, w
ostatecznoci nie cofajc si przed atakiem. Nie wiedziaa,
czy powinna go uprzedzi, e bdzie na pokadzie. Gdyby o
tym wiedzia, mgby nie zaatakowa z ca si. W
najlepszym razie utrudnioby mu to wykonanie obowizku.
Postanowia, e o tym nie wspomni. Kiedy znajd si na
wysokim afrykaskim niebie, ponownie zdadz si na los.
Wybuch wielkiej wojny nie zosta uprzedzony adnym
ruchem pira ani zowrbnym obwieszczeniem.
Przypomina katastrof kolejow, z wagonami wpadajcymi
jedne na drugie i tworzcymi ogromne zwaowisko.
Zobowizana traktatem o wzajemnej pomocy Austria
wypowiedziaa wojn Serbii, a Niemcy Rosji i Francji. W
kocu, czwartego sierpnia tysic dziewiset czternastego
roku, Wielka Brytania wypowiedziaa wojn Niemcom. Cay
wiat ogarn ogie i dym, ktre przepowiedziaa Lusima.
Mieszkacy Zwizku Poudniowej Afryki ponownie si
podzielili. Louis Botha, dowdca dawnej armii burskiej, i
jego towarzysz broni, genera Jannie Smuts, ktry walczy u
jego boku przeciw poczonym siom imperium brytyjskiego,
tym razem opowiedzieli si po stronie Anglii. Wikszo
pozostaych dowdcw burskich nienawidzia Brytyjczykw
i zdecydowanie opowiadaa si po stronie cesarza

niemieckiego. Louis Botha zdoa z wielkim trudem

przeforsowa swoj wol w parlamencie i przesa do
Londynu telegram informujcy rzd brytyjski, e moe
wycofa wszystkie siy z Afryki Poudniowej, poniewa on i
jego wojska bd bronili poudniowej czci kontynentu
przed Niemcami. Londyn z wdzicznoci przyj t ofert, a
nastpnie spyta, czy Botha i jego armia mog zaatakowa
ssiedni Niemieck Afryk Wschodni
465

i zniszczy radiostacje w Luderitzbucht i Swakopmund, ktre

bez przerwy przekazyway cenne informacje do Berlina,
szczegowo opisujc ruchy marynarki wojennej na
poudniowym Atlantyku. Botha wyrazi zgod, cho w tym
samym czasie w jego szeregach dojrzewaa rewolta.
Botha by jedynym z trzech dawnych burskich dowdcw i
bohaterw, ktrych nazywano triumwirami. Drugim by
Chris-tian Delamere Wet, a trzecim Herculaas Koos" de la
Rey. Delamere Wet ju opowiedzia si za Niemcami, a jego
ludzie poszli za nim. Zaoyli umocnione obozowisko na
skraju pustyni Kalahari, lecz Botha nie wysa jeszcze
oddziaw, by ich spacyfikowa. Gdyby to zrobi, bunt
mgby si rozprzestrzeni i z klatki wydostaaby si
aroczna bestia wojny domowej.
Chocia de la Rey nie wystpi otwarcie przeciw Bocie i
Wielkiej Brytanii, wszyscy wiedzieli, e to jedynie kwestia
czasu. Nie podejrzewali, e czeka na wiadomo z Niemiec
w sprawie Assegai, ktry dostarczy mu pomoc. Wiadomo
miaa dotrze z Berlina za porednictwem silnej radiostacji
w Swakopmund w Niemieckiej Afryce Wschodniej.
W Wieskirche koczono zaadunek Assegai. Graf Otto von
Meerbach i komandor Alfred Lutz przez ca noc zmagali si
z list adunkow. Wikszo oblicze opieraa si na
przypuszczeniach i instynkcie, poniewa nikt wczeniej nie
lecia sterow-cem nad Sahar, gdzie temperatura powietrza
moga si waha od pidziesiciu piciu stopni Celsjusza w
poudnie do zera w nocy.

W zbiornikach sterowca znajdowao si ponad siedemset

pidziesit tysicy metrw szeciennych wodoru.
Codziennie trzeba byo pompowa du ilo gazu, aby
zrwnoway ciar spalonego paliwa, w przeciwnym razie
sterowiec staby si tak lekki, e zaoga mogaby straci nad
nim kontrol. Mgby wznie si wyej, gdzie grozia im
mier z powodu zimna i braku tlenu. Gwne zbiorniki byy
wypenione po brzegi dwustu pidziesicioma tonami
paliwa, ponad dwoma tonami oleju i jedenastoma tonami
wody, ktrej uywali jako balastu.
466

W skad zaogi wchodzio dwudziestu dwch mczyzn i

jedna kobieta. Rygorystyczne zalecenia ograniczay czny
baga osobisty do niecaych dwch ton. Teoretycznie mogli
zabra na pokad adunek o wadze ponad szesnastu ton, lecz
graf zrezygnowa z trzech ton pociskw modzierzowych, a
zamiast nich zabiera dodatkowe zoto w sztabach, ktre w
razie potrzeby przewayoby szal na ich korzy.
Wszystkie monety zostay wybite z osiemnastokaratowego
zota. Von Meerbach zabra podobn ilo brytyjskich
suwere-nw i niemieckich monet dziesiciomarkowych.
Zapakowano je w mae pcienne woreczki, a nastpnie
umieszczono w solidnych skrzynkach na amunicj i starannie
zakrcono wieko. Skrzy byo dwiecie dwadziecia, a w
kadej znajdoway si monety o wadze pidziesiciu
kilogramw. Taki adunek nosili zwykle afrykascy tragarze
podczas safari. Warto zota szacowano w amerykaskich
dolarach. Od dziesicioleci wynosia ona dwadziecia jeden
dolarw za uncj. Graf Otto zna si na rachunkach, wic
szybko obliczy, e jego adunek wart jest z grubsza dziewi
milionw dolarw, co mimo chaosu, ktry zapanowa na
rynkach finansowych po wybuchu wojny, stanowio
ekwiwalent dwch milionw funtw szterlingw.
Taka sumka wystarczy, aby Burowie przez dugi czas
sodko si do nas umiechali! Von Meerbach osobicie
nadzorowa zaadunek skrzynek ze zotem. Robotnicy
ustawiali je w rwnych rzdach w gwnym salonie Assegai
i mocowali do okrgych uchwytw w pododze. Na

wierzchu umieszczono skrzynie z amunicj i cikimi

karabinami maszynowymi Maxim.
Kiedy zabezpieczono ostatni skrzynk, pozostao niewiele
miejsca da zaogi, ktra przecie musiaa wykonywa swoje
obowizki. W celu rozwizania problemu graf Otto poleci
usun koje oraz grodzie midzy kabinami. Zaoga miaa
spa na drewnianym pokadzie. Poleci te zlikwidowa
kabin nawigacyjn i radiow, przenoszc urzdzenia do
gondoli sterowniczej pod dziobem. Usunito rwnie trzy
ubikacje, aby
467

zyska wicej miejsca. Jedyna latryna miaa wystarczy

dwudziestu trzem czonkom zaogi. Nie czyniono rnicy
midzy mczyznami i kobiet, starszymi oficerami i
hinduskim kucharzem. Zrezygnowano z pralni, dziki czemu
cz gospodarcza powikszya si o poow. May piecyk
elektryczny mia wystarczy do zagotowania zupy i kawy
oraz przygotowania porannej owsianki. Na tym miao si
koczy ciepe jedzenie. Jako rezerw zabrali mleko w
proszku, kiebas, zamroone miso i suchary. Von Meerbach
zakaza picia alkoholu na pokadzie. Sterowiec zosta
ogoocony z wszelkich dodatkw pozostay na nim
jedynie rzeczy absolutnie niezbdne.
Obiad przed odlotem mia posta bankietu urzdzonego w
hangarze Assegai, w cieniu masywnego, srebrnego kaduba.
W ostatniej chwili jedna z limuzyn Meerbacha przywioza
Ew z zamku. Frauein von Wellberg miaa na sobie lotniczy
kombinezon, buty, rkawiczki i pilotk z okularami. Szofer
wnis do hangaru jej walizk. Nic wicej nie miaa.
Zaoga nie zostaa uprzedzona, e z nimi poleci. Pikno i
wdzik uczyniy Frauein ulubienic wszystkich, wic
zgotowano jej entuzjastyczne powitanie. Hennie du Rand nie
widzia jej od czasu rejsu z Mombasy na pokadzie SS
Admira. Surowy i niezgrabny farmer skoni si i ucaowa
jej do. Jego towarzysze zawyli z radoci, a on zapon
rumiecem jak uczniak.
Ewa czua si wzruszona, a jednoczenie winna, bo
przecie go oszukaa, udajc, e nie rozumie, o czym

rozmawiano podczas narady z burskim generaem.

Kiedy graf Otto przywoa j do siebie, usiada przy nim u
szczytu stou. Przedstawi j zebranym jako maskotk, ktra
umili mu ekspedycj. Mczyni zaczli klaska i
pokrzykiwa wesoo. Wszyscy byli szczliwi i
podekscytowani, gotowi wyruszy w rejs, ktry mia by
przeomow powietrzn wypraw.
Pmiski uginay si od bawarskich przysmakw. Na stole
nie byo jedynie alkoholu. Von Meerbach chcia, aby wszyscy
468

mieli jasne gowy i bystry wzrok, kiedy wystartuj. Toasty

wznoszono delikatnym pilsnerem o ladowej iloci alkoholu.
Punktualnie o dwudziestej pierwszej graf Otto wsta od stou
i oznajmi:
Pora na nas! Przyjaciele, wyruszamy do Afryki!
Kiedy
ustay radosne wiwaty, zaoga pospieszya na pokad i zaja
swoje stanowiska. Sterowiec zosta starannie wywaony. W
pro
wizorycznym pomieszczeniu radiowym graf nawiza ostatni
kontakt z central w Berlinie. Odebra osobiste yczenia od
kajzera i usysza sakramentalne z Bogiem". Po zakoczeniu
rozmowy odwrci si od radiostacji i wyda rozkaz startu
komandorowi Lutzowi. Assegai rzuci cumy, unis si
delikat
nie w wietle letniego wieczoru i wykona zwrot o sto pi
dziesit pi stopni.
W cigu ostatnich tygodni dokadnie omwili wszystkie
szczegy lotu, wic nie trzeba ich byo powtarza. Lutz
dokadnie wiedzia, czego graf Otto oczekuje od niego i
zaogi. Nie zapalajc wiate, wznieli si na maksymaln
bezpieczn wysoko przelotow trzech tysicy metrw i
poszybowali nad Jeziorem Bodeskim, kierujc si na
poudnie w stron Morza rdziemnego, aby dotrze do
niego tu po pnocy, kilka kilometrw na zachd od Savony.
Lecieli dalej na poudnie, kierujc si wiatami woskich
miast nadmorskich, ktre migotay po lewej burcie.

Kiedy lecieli nad Sycyli, zacz wia silny wiatr od rufy,

ktry przenis ich szybko ponad bezimiennymi poaciami
jaowej Pustyni Libijskiej rozcigajcymi si na zachd od
Benghazi. O wicie Ewa staa w oknie salonu, obserwujc
ogromny cie sterowca przesuwajcy si po grzbietach
wzgrz i wydmach brunatnej jaowej ziemi.
Afryka! zawoaa bezgonie. Czekaj na mnie,
kochany. Wracam do ciebie.
Zrobio si potwornie gorco. Promienie soca odbijay
si od ska, a potne wiry kryy wok sterowca jak prdy
wielkiego oceanu. Statek powietrzny by lejszy, poniewa
469

cztery potne silniki Meerbach spaliy niemal trzy tony

paliwa i oleju, a soce ogrzao wodr w zbiornikach, co
zwikszyo puap lotu. Lutz musia wypompowa
siedemdziesit tysicy metrw szeciennych gazu, lecz
sterowiec nie przestawa si wznosi. Na wysokoci
pitnastu tysicy stp zaodze zacz dawa si we znaki
brak tlenu. W tym samym czasie temperatura gwatownie
wzrosa, sigajc pidziesiciu dwch stopni Celsjusza w
gondoli sterowniczej. Trzeba byo wyczy silniki, aby
ostygy, i wpompowa wiey olej do ukadu.
Lecieli z prdkoci stu wzw, poruszani wiatrem, z
dziobem pochylonym sze stopni. Assegai przesta
reagowa na ster, a po chwili lewy przedni silnik
gwatownie zwikszy obroty i przesta dziaa. Naga utrata
mocy spowodowaa, e maszyna utracia sterowno i
opada na sze tysicy stp, zanim odzyskaa sterowno i
wyrwnaa lot. W wyniku gwatownej zmiany puapu cz
gwnego adunku ulega przemieszczeniu.
Nawet graf Otto by zdenerwowany niestabilnym
zachowaniem Assegai w rozgrzanym powietrzu i przysta na
sugesti Lutza, e powinni wyldowa i zakotwiczy
sterowiec na reszt dnia, by kontynuowa podr po zmroku.
Komandor wybra czarn skaln wychodni na pustyni, do
ktrej mona byo zacumowa statek, i zacz zwalnia,
wypompowujc du ilo wodoru.
Byli zaledwie pidziesit stp nad ziemi, kiedy
spomidzy ska wyskoczya grupa jedcw w biaych

burnusach. Pdzili ku nim galopem korytem wadi,

wymachujc krtkimi mieczami i strzelajc do Assegai z
karabinkw skakowych o krtkiej lufie. Jedna z kul trafia w
okno, zasypujc grafa odamkami szka. Zakl poirytowany i
stan za maximem w przedniej czci gondoli.
Przesun dwigni, wprowadzajc pociski do komory i
pochylajc karabin, a nastpnie posa krtk seri, ktra
sprawia, e pierwszy szereg atakujcych si rozproszy.
Trzy konie pady
470

na ziemi, cignc za sob jedcw. Von Meerbach

przesun karabin w prawo i strzeli ponownie, kadc cztery
kolejne konie, ktre runy na piasek, konwulsyjnie
wierzgajc. Pozostali napastnicy rozpierzchli si w
popochu. Ewa policzya zabitych i rannych. Na ziemi leao
siedmiu mczyzn. Dwa konie zerway si na nogi i ruszyy
za uciekajcymi.
Nie sdz, aby wrcili rzek niedbale von Meerbach.
Bdziesz peni wart do osiemnastej, Lutz. Gdy si
ochodzi, uruchomimy silniki i polecimy dalej.
Ostatnia depesza, ktr wielmony Goolam Vilab-di
otrzyma od swojej bratanicy, zawieraa tylko jedn grup
cyfr. Po rozszyfrowaniu okazao si, e bya to data
rozpoczcia operacji dzie, w ktrym Assegai mia
wystartowa z fabryki w Wieskirche. W poprzednich
wiadomociach Ewa przekazaa Leonowi nazw, ktr von
Meerbach nada sterowcowi, oraz jego numer seryjny.
Assegai mia oznaczenie Mark ZL71. Wczeniej opisaa
tras, ktr Otto zamierza dotrze do Afryki Poudniowej.
Na jej podstawie Leon obliczy, kiedy sterowiec dotrze do
Wielkiego Rowu Wschodniego. Musia teraz zaplanowa
operacj, ktra dawaaby cho nik szans sprowadzenia na
ziemi ogromnego statku powietrznego, wzicia do niewoli
zaogi i przejcia adunku. Poniewa Penrod wyjecha, a
Frederic Snell mg zablokowa wszystkie jego dziaania,
Leon by zdany wycznie na siebie.

Widzia ryciny przedstawiajce statek powietrzny, z ktrym

mia si zmierzy. Kiedy graf Otto wrci pospiesznie z
Nairobi do Niemiec po tym, jak zosta raniony przez lwa,
zostawi wiele ksiek i czasopism w swoich prywatnych
kwaterach w Tandali. Byy to niemal wycznie inynierskie
publikacje. Jedna z nich zawieraa dugi, ilustrowany artyku
powicony konstrukcji i dziaaniu duych sterowcw.
Materia zawiera rysunki rnych typw, midzy innymi
statku oznaczonego symbolem Mark ZL71.
471

Artyku dostarczy mu niewielkiej pomocy i inspiracji, a

ilustracje i opisy cakiem go zniechciy. Sterowiec by tak
ogromny i dobrze chroniony, lecia tak szybko i wysoko, e
udaremnienie jego misji wydawao si niemoliwe.
Wyobrazi sobie Motyla i tego behemota przestworzy
wygldali jak mysz polna i lew o czarnej grzywie lub termit i
pangolin.
Pomyla o proroctwie Lusimy, ktre wypowiedziaa, gdy
zaprowadzi Ew na gr Lonsonyo. Wspomniaa co o
wielkiej srebrzystej rybie przesonitej przez dym i
pomienie. Kiedy patrzy na ilustracje w ksice grafa
Ottona, na statek powietrzny o rybim ksztacie, z potnym
sterem przypominajcym rybi ogon, nie mia wtpliwoci, e
to wanie o nim mwia. By ciekaw, czy mgby
dowiedzie si od niej czego wicej, lecz uzna to za mao
prawdopodobne. Lusima nigdy nie rozwijaa raz przekazanej
przepowiedni.
Czu si samotny i porzucony. Ewa odesza i wiedzia, e
przypuszczalnie ju si wicej nie spotkaj. Mia wraenie,
jakby utraci wan cz ciaa. Na dodatek wyjecha take
Penrod. Nigdy nie przeczuwa, e bdzie mu brakowao
wuja, lecz teraz bolenie odczuwa jego nieobecno.
Potrzebowa rady i pomocy. Pozostaa tylko jedna osoba,
ktra moga jej dostarczy.
Wezwa do siebie Manyoro, Loikota i Izmaela.
Pojedziemy na gr Lonsonyo oznajmi.
P godziny pniej lecieli nad ryftem, kierujc si w

stron Obozu Percy'ego.

Po wyldowaniu okazao si, e obozowisko jest w
nieadzie. Hennie du Rand i Max Rosenthal wyjechali jaki
czas temu, a Leon by tak zaaferowany Ew, e zapomnia o
dopilnowaniu funkcjonowania obozu. Pozostawi w nim
jedynie niewykwalifikowanych ludzi na dodatek
pozbawionych nadzoru.
Nie by zbytnio zmartwiony takim obrotem spraw.
Przyszo rysowaa si niepewnie, byo te mao
prawdopodobne, aby przed ustaniem wojennej zawieruchy
zjawili si tu jacy gocie.
472

Leon przeczuwa, e minie kilka dobrych lat, zanim nastanie

pokj. Kiedy przygotowali konie i spakowali bagae,
wyruszyli w stron ogromnego sinego ksztatu gry
rysujcego si na zachodnim horyzoncie. Z kad mil Leon
nabiera nadziei.
Rozoyli si obozem u stp Lonsonyo. Leon siedzia do
pna nad tlcymi si wglami, wpatrujc si w ciemny
masyw na tle rozgwiedonego afrykaskiego nieba.
Przyapa si na tym, e patrzy na gr inaczej ni dotd. Po
raz pierwszy potraktowa j jako miejsce ewentualnego
starcia z Van Meer-bachem gr, nad ktr maleki Motyl
mg si zmierzy z potnym Assegai.
Martwio go, e bdzie musia czeka, a chungadi
Loikota wypatrz nadlatujcy sterowiec, i dopiero wtedy
wzbije si w gr, by zastpi mu drog. Znajdowa si w
niekorzystnej sytuacji. Assegai lecia na wysokoci
dziesiciu tysicy stp, wic bdzie musia wznie si
ponad masyw gry Lonsonyo na penej mocy silnikw, co
oznaczao, e spali wikszo paliwa znajdujcego si w
zbiornikach Motyla. Jeli wiatr, wilgotno powietrza i
temperatura bd sprzyjay Assegai, sterowiec przeleci
bezpiecznie nad jego gow, zanim Leon wzniesie aeroplan
na wystarczajc wysoko.
Spoglda gniewnym wzrokiem na Lonsonyo, zniechcony i
przygnbiony moliwoci sromotnej poraki. Nagle nad
jeziorem Natron migna byskawica, podwietlajc gr.
Masyw przypomina wa otaczajcy wrogi zamek, wielk

przeszkod, ktr musi pokona.

Ta dziwna gra wiate podsuna mu pewien pomys.
Skoczy na rwne nogi, przewracajc kubek z kaw na
ziemi.
Na Boga, co si ze mn dzieje?! krzykn w niebo.
Cay czas miaem to przed nosem. Lonsonyo nie jest
przeszkod, lecz zapewnia przewag! Przez gow
byskawicznie przelatyway mu rnorodne pomysy.
Zapomniaem o paskowyu, ktry odkrylimy razem z Ew!
Wiedziaem, e ma wielkie znaczenie, gdy tylko go ujrzaem.
To
473

naturalny pas startowy w najwyszym punkcie Lonsonyo! Z

pomoc pidziesiciu mczyzn bd mg w kilka dni
wykarczowa pole, tak by pniej dao si na nim
wyldowa i z niego wystartowa. Nie bd musia goni
Assegai. Poczekam, a nadleci, i pozwol mu si zbliy. Co
waniejsze, rozpoczn walk, dysponujc przewag
wysokoci! Run na sterowiec, zamiast mozolnie si
wznosi, aby przeci mu kurs. By tak podniecony, e tej
nocy spa zaledwie kilka godzin. Wyruszy na szczyt dugo
przed wschodem soca.
Lusima Mama czekaa na nich pod ulubionym drzewem
obok cieki. Powitaa swoich synw i poprosia, aby
usiedli obok niej.
Stracie swj kwiat, M'bogo powiedziaa, jakby
stwierdzaa fakt, a nie pytaa. Pojechaa do kraju na
dalekiej
pnocy.
Kiedy wrci, Mamo? spyta.
Umiechna si.
Nie prbuj pozna tego, o czym nie dane nam
wiedzie.
Przybdzie, gdy czas si wypeni.
Leon wzruszy bezradnie ramionami.
Zatem pomwmy o tym, o czym dane nam wiedzie.
Chciabym ci prosi o przysug, Mamo.
Pidziesiciu mczyzn czeka na ciebie obok mojej
chaty. Na szczcie Mkuba Mkuba oczyci ju znaczn

cz
pola uderzeniem pioruna. Umiechna si do niego
przebieg
le. Nie wierzysz mi, prawda, synu?
Lusima udaa si wraz z nimi na otwarty paskowy nad
wodospadem. Usiada w cieniu, obserwujc pracujcych
mczyzn. Leon domyli si, po co z nimi posza: pod jej
okiem Masjowie pracowali jak optani i w poudnie
nastpnego dnia mg wymierzy krokami dugo pasa,
ktry wykarczowali. Na takiej wysokoci powietrze byo
rozrzedzone, musia wic utrzyma duprdkosc
podchodzenia, aby maszyna nie utracia siy nonej.
Posadzenie Motyla na tak krtkim ldowisku to nie lada
wyczyn. Byoby to wrcz niemoliwe, gdyby nie lekkie
474

nachylenie i uksztatowanie terenu. Pas startowy znajdowa

si na krawdzi urwiska. Gdyby podchodzi do ldowania od
strony doliny, pas lekko by si wznosi. Pochyo
pomogaby mu wyhamowa maszyn. Z kolei podczas startu
Motyl rwnie szybko osignby pen prdko przelotow.
Po przeleceniu nad urwiskiem mgby zanurkowa, co
dodatkowo zwikszyoby prdko.
Czeka nas ciekawa rozgrywka mrukn do siebie,
cho nadal nie rozwiza sedna problemu. Jeli wszystko
rozegra
si zgodnie z jego przewidywaniami, Assegai nadleci ryftem
od pnocy. Sterowiec bdzie si znajdowa na wysokoci
nie
wikszej ni dziesi tysicy stp. Nie polec na wyszym
puapie, obawiajc si braku tlenu.
Nie byo moliwe, aby graf Otto zdoa dolecia do rodka
doliny niewykryty przez sie czujnych chungadi. Leon
zostaby w por ostrzeony i ruszyby Motylem do ataku.
I co dalej? spyta samego siebie. Dojdzie do
wymiany ognia?
Zamia si z tak niedorzecznego pomysu. Z rysunkw w
ksice grafa wynikao, e Assegai jest uzbrojony w co
najmniej trzy lub cztery cikie karabiny maszynowe Maxim
obsugiwane przez wyszkolonych strzelcw siedzcych na
stabilnej platformie. Zaatakowanie ich przez Motyla z
dwjk Masajw uzbrojonych w lekkie karabiny byoby
oryginalnym sposobem popenienia samobjstwa.

Wybaga dwa granaty rczne od Hugh Delamere'a i myla

o tym, aby przelecie nad Assegai, zrzucajc jeden z nich na
wierzchoek ogromnego sklepionego kaduba. Znajdowao
si w nim ponad dziewiset tysicy metrw szeciennych
wybuchowego wodoru. Ognista kula, ktra powstaaby w
wyniku eksplozji, byaby naprawd efektowna. Niestety,
granaty eksplodowayby sze sekund po zetkniciu z celem,
a wwczas Motyl byby nadal nad sterowcem.
Musi istnie lepszy pomys od upieczenia si yw
cem mrukn ponuro. Musz go odkry na czas. Z ostat475

niej depeszy Ewy wynikao, e do wyruszenia statku

powietrznego z Wieskirche pozostao zaledwie pi dni. Nie
mogli nawet wyprbowa nowego ldowiska. Trzeba byo
natychmiast wyruszy do Obozu Percy'ego, aby sprowadzi
samolot.
Postanowi, e spdzi noc w chatce Lusimy i wyruszy
nastpnego ranka skoro wit. Usiedli obok siebie przy
ognisku, jedzc na obiad patki z manioku. Lusima Mama
bya w wylewnym nastroju, co skonio Leona do
porozmawiania o Ewie. Prbowa wycign z Lusimy
wszelkie informacje lub szczegy, ktre mogyby pomc w
czekajcym go przedsiwziciu. Szelmowski bysk jej
czarnych oczu zdradzi, e wietnie wie,
0 czym myli, lecz mimo to zadawa pytania tak
delikatnie,
jak potrafi. Mwili o Ewie. Przypomnia Lusimie o mioci,
ktr j darzy.
Twj may kwiatek zasuguje na mio przytakna
Lusima.
A jednak odesza ode mnie. Martwi si, e nigdy jej
nie zobacz.
Nie martw si, M'bogo. Zawsze naley mie nadziej.
Mamo, wspominaa o wielkiej srebrzystej rybie na nie
bie, ktra przyniesie szczcie i mio.
Zestarzaam si, synu. Ostatnio czsto wygaduj gup
stwa.
Mamo, to pierwsze i jedyne gupstwo, ktre usyszaem

z twoich ust powiedzia Leon, umiechajc si do niej.

Mam wraenie, e ju niedugo ta ryba pojawi si na

niebie.
Wszystko moliwe, c ja o niej wiem?
W swojej gupocie pomylaem, e ty, moja matka, mog
aby mi podpowiedzie, jak schwyta ryb niosc
szczcie
1 mio.
Milczaa dug chwil, a nastpnie potrzsna gow.
Nie znam si na owieniu ryb. Powiniene spyta
ryba
kw. Moe nauczy ci tego kto znad jeziora Natron.
Przez chwil patrzy na ni ze zdumieniem, a nastpnie
waln si w gow.
476

 Ale ze mnie gupiec! krzykn. Mamo, twj syn

jest idiot! Jezioro Natron! Oczywicie! Rybackie sieci!
Wiem, co chciaa mi powiedzie!
Zostawiwszy Loikota i Izmaela na grze, Leon i Manyoro
wyruszyli czym prdzej do Obozu Percy'ego. Leon nie chcia
zbytnio obciy maszyny, aby atwiej wyldowa na
paskowyu Lonsonyo.
Po dotarciu do obozu niemal natychmiast wyruszyli nad
jezioro Natron. Tym razem Leon nie ryzykowa ldowania na
mikkim gruncie posadzi Motyla na twardej powierzchni
sodowej achy. Razem z Manyoro wytargowali u naczelnika
wioski rybackiej cztery stare uszkodzone sieci dugoci
okoo dwustu krokw kada. Chocia dawno ich nie uywano
i wyschy na wir, wystawiy na powan prb silniki
Meerbach zamontowane w Motylu. Leon musia wykona
cztery ldowania na prowizorycznym pasie startowym, by
przewie sieci. Kade ldowanie stanowio wyzwanie dla
jego lotniczych umiejtnoci. Nadlatywa z du prdkoci,
aby maszyna nie utracia siy nonej, i ostro ldowa,
obciajc podwozie do granic moliwoci.
Po poudniu drugiego dnia na paskowyu leay cztery
rozoone sieci. Zszyli je parami, uzyskujc dwie dugoci
okoo czterystu krokw.
Nie mogli przewiczy skadania i rozkadania sieci. Mogli
ich uy dopiero podczas ataku na Assegai. Leon mia
nadziej, e podczas pierwszego ataku uda mu si oplata

miga tylnych silnikw, co spowolni sterowiec na tyle, e on

zdy wrci na gr Lonsonyo i zarzuci kolejn.
Jedn z wielu rzeczy, od ktrych zaleao powodzenie
operacji, byo takie spakowanie sieci, aby po otwarciu luku
bombowego rozwina si za ogonem Motyla. Pniej, kiedy
oplcze miga, bdzie musia j odczepi i szybko odlecie.
Gdyby nie udao mu si uwolni z sieci, samolot powlkby
si za
477

ogonem unieruchomionego sterowca, a skrzyda i kadub

pkyby pod dziaaniem nietypowych si. Dua liczba
niewiadomych powodowaa, e wszystko zaleao od
instynktu, pracy zespoowej, szybkiej reakcji na
nieoczekiwany rozwj wydarze oraz mnstwa starego,
poczciwego szczcia.
Czwartego dnia wieczorem Motyl sta na kocu krtkiego
pasa, zwrcony nosem w d zbocza. Pas startowy koczy
si urwiskiem. Dwudziestu tragarzy czekao w pogotowiu,
aby pchn aeroplan, eby rozpdzi si na zboczu.
O wicie i zmierzchu Loikot stawa na wyynach Lonsonyo,
porozumiewajc si okrzykami z chungadi rozsianymi po
caym kraju Masajw. Leon mia wraenie, e oczy kadego
morani s zwrcone na pomoc. Wszyscy mieli nadziej, e to
oni pierwsi wypatrz na niebie srebrzystego rybiego
potwora.
Leon i jego zaoga siedzieli pod kadubem Motyla, ukryci
za prymitywnym daszkiem z trzciny chronicym przed
promieniami soca. Po otrzymaniu sygnau w cigu kilku
sekund mogli znale si w kokpicie. Pozostao im jedynie
czeka.
Wschodni horyzont przypomina cian wznoszc si od
brunatnej pustyni po mlecznobkitne niebo. Ewa staa na
mostku Assegai. Sterowiec zacumowano do skay, aby
przeczeka dzie. Penia wart podobnie jak inni
oficerowie. Pozostali czonkowie zaogi, ktrzy nie mieli

adnych obowizkw, odpoczywali po nocnym locie. Graf

Otto by w gondoli lewego silnika, ktrego mimo wielu
godzin cikiej pracy nie udao si uruchomi. W kocu zdali
sobie spraw z rozmiarw uszkodzenia. Rozmontowali
pokryw, aby dotrze do rda problemu.
Ewa wiedziaa, e nie naley lekkomylnie wszczyna
alarmu. Zwlekaa kilka minut, lecz po chwili wschodni
horyzont przysonia ta ciana, zbliajca si ku nim ze
zdumiewajc szybkoci. Nie bya ju sta powierzchni,
lecz wirowaa i toczya si jak gsty obok tego dymu.
Nagle zrozumiaa,
478

co widzi. Czytaa o tym w ksikach podrnikw

przemierzajcych pustyni. Byo to jedno z najbardziej
niebezpiecznych zjawisk naturalnych. Wyrzucia z siebie
jedno sowo cham-sin i skoczya do gwnego
telegrafu. Pocigna dwigni, a przenikliwy sygna
dzwonkw alarmowych zaguszy inne dwiki.
Czonkowie zaogi picy w gwnej kabinie zaczli si
budzi, patrzc zaspanymi oczami na nadcigajc burz
piaskow. Niektrzy zamarli w milczeniu, zaszokowani jej
ogromem i gwatownoci, inni spojrzeli na siebie
wystraszeni.
Graf Otto wbieg do gondoli uszkodzonego silnika. Przez
chwil patrzy na nadcigajc burz, a nastpnie obj
dowodzenie. W kilka minut dwa z trzech sprawnych silnikw
oyy. Niemiec da sygna zespoowi cumujcemu, aby
odczepiono liny.
Trzeci silnik nadal milcza. Najwyraniej inynier nie mg
go uruchomi.
Przejmij dowodzenie, Lutz! krzykn von Meer-bach.
Pjd tam! Zbieg otwartym pomostem i znikn na
drabince prowadzcej do gondoli.
Lutz ruszy do pulpitu sterowniczego i otworzy osiem
zaworw gazu. Wodr zacz pyn ze zbiornikw Assegai
tak gwatownie, e sterowiec przechyli si do przodu. Ewa i
mczyni, ktrzy nie trzymali si uchwytw, runli na
pokad. Sterowiec zacz wzbija si w powietrze z
uniesionym nosem, dwigany przez ponad sto pidziesit

tysicy metrw szeciennych lekkiego gazu.

Cinienie atmosferyczne spado tak gwatownie, e
wskazwka barometru obrcia si w zawrotnym tempie
wok wasnej osi. Lutz, ktry cierpia na zapalenie zatok,
jkn z blu, chwytajc si za uszy. Cienka struka krwi
spyna po policzkach, gdy pk jeden z bbenkw.
Mczyzna zwin si wp i upad na kolana. Na mostku nie
byo innego oficera, ktry mgby przej dowodzenie, wic
Ewa dwigna si na nogi i nie puszczajc porczy,
podesza do Lutza, zanim ten straci przytomno z blu.
479
Co mam robi?! zawoaa.
Wypu gaz! jkn. Wypu gaz ze wszystkich
zbiornikw. Czerwone dwignie! Signa i
pocigna
z caej siy. Usyszaa gaz uchodzcy gwnym
przewodem
ponad kabin. Sterowiec zadra i szarpn do tyu, lecz
nie
kontrolowane wznoszenie ustao, a wskazwka barometru
zwol
nia obroty.
Von Meerbaeh zacz si wspina do kabiny po dugich
schodkach prowadzcych do gondoli silnika. Utkwi na
otwartym pomocie, uczepiony bocznej barierki, pitnacie
metrw od niej. Przez gwatowne manewry sterowca mg
polecie w d jak kamie.

 Dwie prawe przepustnice! krzykn. Caa

naprzd!
Posuchaa go instynktownie. Silniki rykny, obracajc
sterowiec w kierunku przeciwnym do ruchu wskazwek
zegara. Ustabilizowaa maszyn na tyle, by von Meerbaeh
zdy wbiec na gr. Wpad do rodka, gdy Assegai zacz
si obraca w przeciwn stron. Dotar do Ewy i chwyci za
dwignie. Jego ruchy byy szybkie i skoordynowane.
Ujarzmi wielki statek jak znarowionego konia, lecz zanim
zdy go ustabilizowa, maszyn targn straszny podmuch
wiatru wzniecony przez burz piaskow. Na szczcie
gwne uderzenie przesuno si pod kadubem. Assegai
wznis si na wysoko czternastu tysicy stp, gdy uderzy
w niego chamsin. Przedni lewy silnik by beznadziejnie
uszkodzony, pko te kilka rozpr podtrzymujcych zbiorniki
z gazem. Sterowiec trzeszcza, lecz nadal szybowa z
prdkoci omiu wzw, a jego adunek by solidnie
przytwierdzony do podogi.
W oddali na pustyni ukazaa si krta wstka Nilu. Nagle
radio zatrzeszczao. Graf spojrza na nie ze zdumieniem. By
to pierwszy kontakt radiowy, jaki nawizali po przeleceniu
nad wybrzeem Morza rdziemnego.
To radiostacja w Walvis Bay powiedzia
operator,
podnoszc gow. Chc nawiza kontakt z grafem von
Meerbachem. Maj dla pana piln poufn wiadomo.
480

Graf przekaza stery Thomasowi Buelerowi, pierwszemu

oficerowi, i zaoy suchawki. ciszy dwik, aby tylko on
mg usysze wiadomo. Sucha uwanie, z ponur,
wciek min. Zakoczy rozmow i podszed do okna,
patrzc na potn rzek przepywajc pod nimi.
W kocu podj trudn decyzj.
Za dziesi minut chc widzie ca zaog w
gondoli
sterowniczej rzek szorstko do Buelera. Posad ich
w dwch rzdach, na rodku pokadu, zwrconych twarz do
przodu. Mam do przekazania wan informacj. Po tych
sowach uda si do maej kabiny, ktr dzieli wsplnie z
Ew.
Kiedy si pojawi, zadraa ze strachu. Zamiast stalowego
palca i kciuka mia zowrog stalow maczug zakoczon
szpikulcem. Zaoga utkwia wzrok w dziwnej protezie, ktrej
nie stara si ukry, gdy stawa przed dwoma rzdami
mczyzn. Patrzy na nich w milczeniu, a zaczli si poci i
dre ze strachu.
Panowie, wrd nas jest zdrajca oznajmi w
kocu
chodnym twardym gosem. Przerwa, by zastanowili si nad
jego sowami, a nastpnie kontynuowa: Wrg zosta
uprze
dzony o naszej misji. Wiedz o planowanej trasie i zamierzo
nych posuniciach. Berlin nakaza przerwanie operacji.
Nagle unis protez i uderzy w st nawigacyjny,

rozwalajc go w kawaki.
Nie mam zamiaru wraca! warkn. Wiem, kto
jest zdrajc! Ruszy ku nim i stan za Ew. Poczua, e
kuli si w rodku, przygotowana na najgorsze. Nie jestem
czowiekiem, ktry wybacza zdrad. Zdrajca wkrtce si o
tym
dowie. Miaa ochot krzykn, wybiec na pomost i rzuci
si w d. Zginaby czyst, szybk mierci zamiast zosta
okaleczona przez stalow pi. Poczua, e delikatnie
dotkn
czubka jej gowy. Ciekawi was pewnie, kto to taki
wyszepta.
Chciaa otworzy usta, aby stawi mu czoo, sprowokowa
do zrobienia najgorszego. Poczua, e podnosi rk i idzie
481

dalej. napyna jej do garda. Z trudem powstrzymaa

wymioty.
Graf doszed do koca, zawrci i zacz ponownie i w
jej stron. Czua si tak, jakby jej wntrznoci wypenia
gorca woda, ktr musi z siebie wyrzuci. Kroki ucichy. Z
dreniem nabraa powietrza. Miaa wraenie, e von
Meerbach stoi tu za ni.
Usyszaa dwik uderzenia i omal nie krzykna. Nie by
tak gony i przenikliwy jak ten, ktry towarzyszy rozbiciu
stou z mapami. By to raczej mikki odgos i chrzst, w
ktrym rozpoznaa dwik miadonej koci. Odwrcia si i
ujrzaa Henniego du Randa osuwajcego si na podog.
Graf Otto stan nad nim i wali go stalow maczug. Po
chwili wyprostowa si, ciko dyszc. Na twarzy mia
kropelki krwi.
Wyrzucie to cierwo za burt! rozkaza nieco
agodniejszym tonem. Zawsze zdradzaj nas ludzie,
ktrym najbardziej ufamy. Powtarzam, panowie, nie ma
odwrotu. Nie moemy jednak pozwoli, aby nasz adunek
wpad w rce Brytyjczykw. Jeli utrzymamy dotychczasow
prdko, jutro w poudnie dotrzemy bezpiecznie do Arushy
w Niemieckiej Afryce Wschodniej. Wwczas najgorsze
bdzie za nami.
Po tych sowach wrci wolno do swojej kabiny. Ewa
zasonia oczy, gdy dwaj czonkowie zaogi podnieli ciao
Henniego i wywlekli je na pomost. Przeoyli je nad porcz
i cisnli w dolin Nilu. Pakaa w milczeniu, cho kada za

parzya jej oczy jak udlenie pszczoy.

Ksiyc by bliski peni, kiedy przebudzia si i posza do
gondoli obserwacyjnej. Sta nisko nad urwiskiem, lnic
niczym ogromna zota moneta. Patrzya, jak znika za ciemnym
horyzontem, otoczony girlandami obokw gnanymi przez
monsunowe wiatry znad Oceanu Indyjskiego. Zanim jego
tarcza cakowicie
482

znikna, pierwsze promienie wschodzcego soca

owietliy srebrn kopu sterowca. Z ciemnoci zaczy si
wyania szczegy krajobrazu. Serce zabio jej gwatownie
na widok zarysu gry Lonsonyo. Zachowaa w pamici kady
jej szczeg. Rozpoznaa skalne urwisko nad Jeziorem
Krlowej Saby i spienion wod rozbyskujc w
pierwszych promieniach poranka. Poczua si tak, jakby
Ratel ponownie z ni by. Oczyma wyobrani widziaa kady
szczeg jego nagiego torsu, gdy sta pod kaskadami wody i
mia si z niej, zapraszajc, by do niego przysza.
Gdzie jeste, kochany? jkna bezgonie. Czy
si jeszcze zobaczymy?
Nagle jakby za spraw cudu stan przed jej oczami tak
blisko, e wycigna rk, aby dotkn jego piknej,
opalonej twarzy. Patrzy jej w oczy. Bya to krtka chwila,
lecz wiedziaa, e j rozpozna. Pniej znikn w mgnieniu
oka, tak jak si pojawi.
Leon spa otulony pledem. Przez sen usysza nawoujcych
si w ciszy poranka chungadi. Co w ich gosie go
zaalarmowao. Obudzi si, czujc na ramionach donie
Loikota.
M'bogo! Gos Masja by podniecony.
Nadpywa
srebrzysta ryba! Chungadi j widzieli. Bdzie tu, zanim
soce
stanie nad horyzontem!

Skoczy na rwne nogi, cakiem obudzony.

Uruchom silniki! krzykn do Manyoro. Pierwszy
lewy! Wsun si pod nisze skrzydo Motyla, a
nastpnie
wskoczy do kokpitu.
Ssanie! zawoa, zalewajc ganik. Samolot rwa si
do walki podobnie jak on. Silniki odpaliy za drugim
razem.
Czekajc, a si rozgrzej, spojrza w niebo. Ruch
obokw
wskazywa na sab bryz wiejc od strony oceanu,
zgodnie
z kierunkiem krtkiego pasa. Idealne warunki do startu.
Pomy
la, e bogowie oww mu sprzyjaj.
483

Loikot i Manyoro wdrapali si do kokpitu. Kiedy Manyoro

skuli si za jego plecami, pomyla, e nie starczy dla nich
miejsca. Delikatnie otworzy przepustnice i Motyl zacz
koowa. Gdy masjscy tragarze stojcy u skrzyde ustawili
maszyn na osi pasa, otworzy do koca przepustnice.
Mczyni pchnli samolot z caej siy. Motyl szybko
przyspieszy, lecz nie osign wymaganej prdkoci, gdy
dotarli do koca urwiska. Instynkt nakazywa mu zahamowa,
aby ratowa si przed upadkiem, lecz zignorowa go. Silniki
zawyy pen moc. W tej samej chwili poczu na twarzy
silny podmuch powietrza. Pojedynczy, niespodziewany prd.
Poczu, jak dostaje si pod skrzyda Motyla i delikatnie
unosi maszyn. Przez chwil myla, e nawet to nie
wystarczy. Jedno ze skrzyde zachwiao si niebezpiecznie i
nos maszyny pochyli si. Leon poczu, jak aeroplan wgryza
si w wiatr i zaczyna szybowa w powietrzu. Lecia w d z
prdkoci dochodzc do stu wzw. Rozluni si za
sterami. Maszyna dzielnie szybowaa, lecz on nadal dysza z
przeraenia. Przed chwil otar si o mier.
Zapomnia o lku i spojrza przed siebie. Ujrzeli j
rwnoczenie ogromn srebrzyst ryb lnic w
promieniach wschodzcego soca. Sdzi, e jest
przygotowany na jej widok, lecz si myli. Rozmiary Assegai
wprawiy go w osupienie. Sterowiec by kilkaset stp pod
nimi, mao brakowao, a przeleciaby obok gry. Motyl
znajdowa si w idealnej pozycji w grze, za ruf
Assegai, niewidoczny. Leon zanurkowa, rzucajc maszyn

do ataku. Kiedy si zbliyli, wypenia swym kadubem cae

pole widzenia. Zauway, e jeden z silnikw nie dziaa.
migo stao nieruchomo jak czowiek penicy wart. Dwa
tylne silniki umieszczono na rufie w gondolach za kabin
pasaersk i adunkow. Leon by tak zaintrygowany
konstrukcj sterowca, e mao brakowao, a zapomniaby
wyda zaodze rozkaz zrzucenia sieci.
Wiedzia, e jest to moment decydujcy dla powodzenia
operacji. Bardzo atwo ogon lub podwozie Motyla mogoby
si zaplta w zarzucon sie. Na szczcie wschodni
monsunowy
484

wiatr zepchn delikatnie jej cikie zwoje, ktre rozoyy

si idealnie czterysta stp za ogonem Motyla. Przelecia
obok zbiornika z gazem i zacz si wolno wznosi,
zrwnujc si z kabin obserwacyjn i mostkiem
kapitaskim.
Ze zdumieniem zauway ludzi za szklanymi oknami. Graf
Otto von Meerbach sta zaledwie pidziesit stp od niego.
Spoglda z wciekoci na Leona, wykrzykujc
przeklestwa zaguszone przez ryk silnikw. Po chwili
skoczy do stanowiska karabinu maszynowego w bocznej
czci mostka.
Leon zamar na widok Ewy stojcej za Niemcem. Przez
chwil wpatrywa si w jej oczy patrzce na niego ze
zdumieniem. Graf Otto odbezpieczy karabin i skierowa ku
niemu grub luf otoczon chodnic wodn. Motyl wykona
zwrot i przelecia nad mostkiem sterowca. Pociski smugowe
poszyboway wysoko za jego ogonem.
Dwa tylne silniki Assegai zwisay bezbronnie za kilem.
Spojrza na dug sie wlokc si za ogonem Motyla, a
nastpnie oceni kt i prdko obu statkw powietrznych, by
chwil pniej ople ni wirujce opaty migie. Sieci
owiny je cile, tworzc grube kule. Wszystko stao si tak
szybko, e prawie da si zaskoczy.
Odczep sie! krzykn do Manyoro, ktry pocign
oburcz dwigni luku. Hak uwolni lin, zanim ta zdya
cign Motyla z nieba. Byli wolni. Leon wykona zwrot i
ustawi maszyn nad ogonem sterowca w martwym polu. Nie

chcia popeni bdu, eby nie otrzyma serii z karabinu

maszynowego.
Zauway, e tylne silniki sterowca dymi. Sie i cikie
liny tak cile oploty piasty migie i inne ruchome czci,
e miga stany.
Assegai przesta reagowa na stery. Jeden przedni silnik
nie wystarczy, aby oprze si monsunowemu wiatrowi.
Statek szybko traci wysoko, dryfujc w kierunku
skalistego zbocza Lonsonyo. Pilot kierowa Assegai na
szeroko otwartej przepust-nicy. Obcienie silnika okazao
si zbyt wielkie. Ostatnia turbina przegrzaa si i zacza
dymi.
485

Von Meerbach wbieg do sterowni i odepchn na bok

pilota. Mczyzna uderzy gow o szyb i run na podog,
krwawic ze zamanego nosa. Graf chwyci stery, wpatrujc
si w urwisko. Byli p mili od skalnej ciany, tysic stp
poniej szczytu. Jedynym sposobem uniknicia zderzenia
byo cakowite oprnienie pojemnikw z gazem, aby jak
najszybciej zwikszy puap i przelecie nad wierzchokiem.
Niemiec sign po zawory i otworzy je na ca szeroko.
Zamiast szumu wodoru przepywajcego przewodami
usysza jedynie saby syk i chocia sterowiec drgn,
wznosi si bardzo leniwie.
Zbiorniki wodoru s puste! krzykn sfrustrowany.

Wyrzucilimy cay gaz na pustyni, walczc z chamsinem. Nie

uda si. Uderzymy w zbocze. Trzeba skaka! Ritter, przygotuj
spadochrony! Nie starczy dla wszystkich!
Oficer pobieg do magazynu za mostkiem. Zaczli je
ukada na rodku podogi. W oczach zaogi pojawi si lk.
Graf Otto odepchn ludzi, podnis jeden ze spadochronw i
poda Ewie.
Za to.
Nie umiem skaka ze spadochronem zaprotestowaa.
Masz dwie minuty, aby si nauczy oznajmi ponuro,
zakadajc uprz na jej ramiona. Kiedy wyskoczysz,
policz
do siedmiu i pocignij za t link. Reszt zrobi za ciebie
spadochron. Mocno zacisn paski uprzy opinajcej

pier. Kiedy wyldujesz, otwrz te klamry i odczep

spado
chron. Zapi wasny, chwyci may plecak i pocign
j
do drzwi zatarasowanych przez ludzi prbujcych
wydosta
si na zewntrz.
Ottonie, nie dam rady! zawoaa, lecz von Meerbach
nie zamierza z ni dyskutowa. Obj j w talii i
zacign do
drzwi. Potnymi kopniciami usun z drogi dwch
mczyzn,
otworzy drzwi i wypchn j na zewntrz.
Policz do siedmiu i pocignij link! krzykn, patrzc,
jak leci na spotkanie lasu deszczowego. Kiedy zdawao
si, e
486

za chwil roztrzaska si o gazie drzew, spadochron

otworzy si tak gwatownie, e szarpno ni niczym
kukiek. Nie czeka, aby zobaczy, jak wylduje, lecz
wyskoczy na zewntrz, nurkujc w kierunku drzew.
Leon wykona ostry zwrot nad urwiskiem i spojrza w d
na ludzi wyskakujcych ze sterowni Assegai. Dostrzeg
przynajmniej trzy spadochrony i ludzi machajcych nogami i
rkami, dopki nie dotknli wierzchokw drzew. Inni mieli
wicej szczcia, wiatr zepchn ich i ldowali na zboczu
gry. Ujrza Ew, mniejsz i bardziej smuk od mczyzn.
Zagryz wargi, czekajc na otworzenie si spadochronu, a
pniej krzykn z ulg, gdy nad jej gow zakwita biaa
jedwabna kopua. Po kilku sekundach znikna w gstej
zielonej dungli.
Assegai dryfowa z wysoko uniesionym nosem, gnany przez
wiatr. Sterowiec zawadzi ogonem o drzewa i wykona
gwatowny skrt. Jak schwytana meduza przewrci si na
bok i zaplta o gazie drzew ogromnymi zbiornikami na
gaz. Konary pky z trzaskiem, gdy sterowiec opad jak
dziurawy balon. Leon przygotowa si na nieuchronn
eksplozj wystarczya jedna iskra z uszkodzonych
generatorw lecz nic si nie stao. Kiedy gaz ulotni si na
zewntrz i rozproszy w powietrzu, sterowiec zamieni si w
bezksztatn mas ptna i kawakw kaduba rozrzuconych
wrd wierzchokw drzew, kruszcych swoj mas nawet
najpotniejsze konary.

Wykona zwrot, przelatujc kilkanacie stp nad wrakiem.

Obserwowa las, daremnie szukajc Ewy. Zatoczy jeszcze
jedno koo nad sterowcem. Tym razem dostrzeg ciao
zwisajce bezwadnie na strzpach spadochronu. W konarach
wysokiego drzewa zapltay si kawaki jedwabiu. By tak
nisko, e zdoa rozpozna grafa.
Nie yje! zawoa. W kocu skrci cholerny kark!
Motyl znalaz si tu nad von Meerbachem, skrzydo
przysonio Leonowi widok.
487

Zawrci, zwikszajc puap, aby wyldowa na szczycie.

Lecia wzdu skalnej ciany, nie chcc straci ani chwili.
Pragn wrci jak najszybciej i odnale Ew. Gdy
przelatywa nad biaymi kaskadami wody, uwanie
obserwowa okolic Jeziora Krlowej Saby. Chocia od
wraku sterowca dzielio go zaledwie kilka minut lotu,
wiedzia, e pokonanie tej drogi pieszo bdzie nie lada
wyczynem. Gdy wyldowa i wyczy silniki, sign pod
siedzenie i wycign futera ze sztucerem. Trzema szybkimi
ruchami zoy bro, a nastpnie zaadowa ogromnego
hollanda. Zeskoczy na ziemi, wykrzykujc rozkazy tumowi
oczekujcych morani, ktrzy ruszyli za nim.
Szybko! Wecie dzidy! Memsahib jest sama w lesie.
Moe by ranna. Musimy jak najszybciej j odnale.
Ruszy w d, przeskakujc niskie krzaki. Wojownicy biegli
za nim, prbujc nie straci go z oczu wrd drzew.
Ewa koysaa si na spadochronie, patrzc, jak wierzchoki
drzew mkn na jej spotkanie. Obijaa si o gazie, z ktrych
cz si poamaa. Kade uderzenie zmniejszao jej
prdko. W kocu upada na ziemi, na maej polanie u
podna gry.
Zbocze byo tak strome, e potoczya si w d i
wyldowaa w maym bagnie. Przypomniaa sobie rad
Ottona i odpia klamry, aby odczepi spadochron. Wstaa i
sprawdzia, czy nie odniosa powaniejszych obrae. Miaa
kilka zadrapa na rkach i nogach oraz siniaka na poladku.

Pniej przypomniaa sobie z przeraeniem, jak von

Meerbach wypchn j ze sterowca. Miaa szczcie, e
wszystko tak si skoczyo.
Wyprostowaa ramiona i podniosa gow.
Jak ci odnale, Ratelku? Nie mam pojcia, skd
nadleciae, a pniej rozpyne si w powietrzu.
Potrzebowaa kilku sekund, aby odpowiedzie na wasne
pytanie. Jezioro! Z tego miejsca rozpocznie poszukiwania!
wietnie znaa okolic, poniewa bkaa si tu z Leonem
podczas zaczarowanych miesicy, ktre spdzili w
manyatcie
488

Lusimy. Spojrzaa na urwisko, aby okreli swoj aktualn

pozycj w stosunku do wodospadu.
To tylko kilka mil na poudnie.
Ruszya przed siebie tak, by mie urwisko po prawej
stronie. Nagle odwrcia si gwatownie. Co zaszelecio w
krzakach i z zaroli wyjrzaa potwornie zakrwawiona hiena,
ktra trzymaa w pysku strzp wieego misa. Ewa
przeszkodzia jej w posiku.
Podesza ostronie i odnalaza lece w zarolach ciao
pierwszego oficera Assegai, Thomasa Buelera. Rozpoznaa
go po mundurze, bo wiksza cz twarzy znikna,
najwyraniej wygryziona przez hien. Ju miaa ruszy dalej,
gdy zauwaya, e Bueler ma may plecak na piersi.
Najwyraniej spadochron o niego zahaczy i dlatego si nie
otworzy. Moe znajdzie w nim co, co pomoe jej przey
na grze.
Uklka i otworzya go, prbujc nie patrzy na okaleczon
twarz. W rodku by may zestaw pierwszej pomocy, kilka
paczek suszonych owocw i wdzonego misa, pudeko
zapaek oraz mauser w drewnianej kaburze z dwoma
zapasowymi magazynkami. Takie rzeczy mogy si okaza
bezcenne.
Rozpia uprz spadochronu, odrzucia za siebie i ruszya

ciek wydeptan przez zwierzta. P mili dalej usyszaa

Ottona woajcego rozpaczliwie o pomoc z maego
wzniesienia na zboczu.
Czy kto mnie syszy? Ritter! Bueler! Chodcie tutaj!
Potrzebuj pomocy!
Zesza ze cieki, podajc ostronie za dwikiem. Kiedy
zawoa ponownie, podniosa gow i go zobaczya. Wisia
wysoko wrd gazi, czasza spadochronu zapltaa si w
grube konary. Graf koysa si siedemdziesit stp nad
ziemi, prbujc si uchwyci konarw. Najwyraniej nie
mg si wychyli do mocno, aby ich dosign.
Ostronie rozejrzaa si wok. Nie dostrzega nikogo z
zaogi Assegai. Byli sami w lesie. Miaa zamiar si wycofa
i kontynuowa ucieczk, lecz j zauway.
489

 Ewa! Dziki Bogu! Stana jak wryta. Pom

mi
zej. Jeli otworz klamry, spadn i zabij si. W plecaku
mam cienk link. Otworzy klap i wycign jutowy
sznurek. Rzuc ci koniec. Przycigniesz mnie do gazi,
abym mg j schwyci.
Nie drgna, patrzc na niego uporczywie. Teraz, gdy
wiedzia, e przeya, nie da jej odej. Bdzie j ledzi.
Nie pozwoli uciec.
Pospiesz si, kobieto! Nie stj jak wmurowana!
Chwy
koniec liny!
Po raz pierwszy w cigu ich dugiej znajomoci miaa nad
nim pen wadz. Ten czowiek zamordowa jej ojca,
upokarza i torturowa j psychicznie i fizycznie. Nadesza
chwila zemsty. Gdyby go teraz zabia, mogaby wymaza
wszystkie bolesne wspomnienia. Czuaby si ponownie
czysta i pena. Ruszya w jego stron jak lunatyk, sigajc do
plecaka Buelera.
Dobrze, Ewo! Wiedziaem, e mog na tobie polega!
Chwy link! Po raz pierwszy usyszaa w jego gosie
pochlebstwo. Poczua przypyw energii i podja
niezomne
postanowienie. Kolba mausera leaa idealnie w doni.
Jestem mrocznym anioem wyszeptaa, patrzc na
mczyzn dyndajcego bezradnie nad jej gow.
Anioem

zemsty. Wycigna pistolet i odcigna suwado.

Usyszeli
ostry metaliczny szczk towarzyszcy wsuniciu si
pocisku
do komory.
Co ty wyprawiasz?! zawoa skonsternowany.
Od
pistolet! Moesz kogo zrani!
Powoli uniosa mausera i wycelowaa.
Poczekaj! Na Boga, co robisz? W jego gosie pojawi
si lk.
Zabij ci powiedziaa cicho.
Oszalaa?! Postradaa rozum?!
Straciam co wicej prcz rozumu. Zabrae mi wszyst
ko. Teraz to odbior.
Strzelia.
490

Nie sdzia, e wystrza bdzie tak gony, a sia odrzutu

tak dua. Mierzya w jego czarne serce, lecz kula musna
lewe rami powyej okcia. Poczua na palcach krople krwi.
Nie rb tego, Ewo! Bagam! Zrobi wszystko, o co
poprosisz. Strzelia ponownie, lecz tym razem kula
nawet go
nie drasna. Nie wiedziaa, e z takiej odlegoci
oddanie
celnego strzau jest bardzo trudne. Von Meerbach zacz
wi si
w uprzy, koyszc i szarpic z boku na bok. Strzelaa raz
po
raz, a on krzycza z przeraenia. Przesta, kochanie!
Mwi,
przesta! Wszystko ci wynagrodz, obiecuj! Dostaniesz,
co
zechcesz! Odetchna gboko, prbujc uspokoi
oszalae
serce, celujc ostatni raz. Zanim nacisna spust, chwycio
j
silne rami i wykrcio nadgarstek. Lufa pistoletu
powdrowaa
w d, a kula utkwia w ziemi midzy czubkami jej butw.
Dziki Bogu, Ritter! rykn graf Otto. Nie puszczaj
jej! Sam si zajm t faszyw suk.
Ritter zabra jej pistolet, a nastpnie przycisn Ew do
ziemi, przygniatajc kolanem. Unieruchomi jej rce na

plecach, a jeden z jego ludzi zwiza je kilkoma solidnymi

wzami. Ritter poda mu mausera.
Zastrzel j, jeli bdzie trzeba rozkaza, a nastpnie
pobieg, by pomc von Meerbachowi zej na ziemi.
Chwyci
koniec zwisajcej linki i pocign w bok. Graf Otto
zapa si
gazi i po chwili by ju na niej. Odpi uprz i rzuci w
d.
Zsun si po pniu zwinnie jak goryl. Zatrzyma si
chwil, by
zapa oddech, a nastpnie podszed wolno do Ewy.
Podnie j! rozkaza swojemu czowiekowi. Trzy
maj mocno! Umiechn si, pokazujc stalow pi.

To dla ciebie, kochanie! Uderzy j, starannie

oceniajc si.
Nie chcia, by umara zbyt szybko. Dziwka!
powiedzia,
chwytajc j za wosy i rzucajc na kolana. Podstpna
suka!
To bya ty, a nie ten aosny Bur! Wbi jej twarz w
wilgotn
od deszczu ziemi i docisn butem. Nie wiem, jaka
mier
byaby dla ciebie najlepsza. Moe powinienem utopi ci
w bocie? Powoli udusi? A moe zamieni twoj pikn

twarz
491

w krwaw miazg? Trudna decyzja. Podnis jej gow i

spojrza w oczy. Krew spywajca z rozbitego nosa mieszaa
si z botem i opadaa na brod. Nie jeste ju taka
pikna, bardziej przypominasz brudn ma dziwk, ktr
jeste.
Cofna gow i pluna mu w twarz.
Otar j rkawem i rozemia si.
Bd mia niez zabaw. Kada chwila dostarczy mi
niewypowiedzianej radoci.
Ritter zastpi mu drog, prbujc interweniowa.
Nie. Nie moe pan tego zrobi, to kobieta.
Za chwil przekona si pan, co mog, komandorze. Prosz
popatrzy. Ponownie unis uzbrojone rami, lecz gdy
pochyli si nad Ew, oguszy ich potny huk wystrzau.
Graf
run do tyu, bezwadnie rozrzucajc ramiona. Potny
pocisk
trafi w rodek klatki piersiowej, eksplodujc midzy
opatkami
i wyrzucajc jasn fontann krwi i zmiadonej tkanki.
Mam jeszcze jedn kul dla tego, kto chciaby co po
wiedzie w tej sprawie. Rce do gry, panowie rzek
po
niemiecku Leon, wychodzc z krzakw w towarzystwie
Manyoro, Loikota i dwunastu masajskich morani uzbrojonych
w assegai.

 Manyoro, zwi tych ludzi jak kurczta na targ. Niech

morani zaprowadz ich do fortu nad jeziorem Magadi i
oddadz
w rce onierzy! zawoa i podbieg do klczcej w
bocie
Ewy. Uj jej twarz w donie i przytuli do swojej.
Mj nos wyszeptaa. Pocaowa jej wargi umazane
botem i krwi.
Jest zamany, lecz pozostaa ci para uroczych oczu. Doktor
Thompson poradzi sobie bez trudu, jeli szybko zawioz
ci
do Nairobi. Unis j i przycisn do piersi. Ruszy
ciek
do oczekujcego na grze Motyla. Uoy j delikatnie w
kokpicie i przykry brezentem, bo dygotaa z zimna.
Kiedy wsta, ujrza Lusim stojc obok kaduba.
Zabieram j do Nairobi powiedzia. Moesz
nam
wywiadczy wielk przysug.
492
Chtnie to uczyni, synu odpowiedziaa.
Srebrzysta ryba ley rozbita u podna gry. Manyoro
zaprowadzi do niej ciebie i morani. Powiem ci, co chc,
aby
zrobia.
Sucham ci, M'bogo. Mwi szybko, a kiedy sko

czy, kiwna gow. Zrobi to. A teraz zabierz swj

uroczy
kwiat tam, gdzie bdzie bezpieczny, i pielgnuj, dopki
nie
wyzdrowieje.
Miny prawie cztery lata, zanim wrcili do Jeziora
Krlowej Saby. Zostawili Lusim, Manyoro, Izmaela i
Loikota w starym obozowisku i ruszyli samotnie na gr.
Leon podnis j z sioda i pocaowa, zanim posadzi sobie
na kolanach.
To dziwne zauway. Jak to moliwe, e z
kadym
rokiem stajesz si coraz pikniejsza?
Rozemiaa si, dotykajc nosa.
Jeli nie wspomnie o maej wypukoci tu i tam.
Nawet doktor Thompson nie zdoa cakowicie
wyprostowa
nosa.
Nazywasz to ma wypukoci? spyta, kadc rk
na jej brzuchu.
Popatrzya dumnie na swj brzuch.
Spjrz, jak urs.
Umieram z niecierpliwoci, pani Courtney. Wzi j
za rk i zaprowadzi do znajomego miejsca na skalnej
pce.
Usiedli obok siebie, spogldajc w ciemn to.

 Zao si, e nigdy nie syszae plotki o zaginionych

milionach von Meerbacha powiedziaa.
Pewnie, e syszaem. Jego twarz staa si zdecydo
wana i powana. To jedna z najwikszych zagadek
Afryki.
Dorwnuje zaginionym kopalniom krla Salomona i
milionom
Krugera, ktre stary burski genera wywiz w nieznanym
kierunku z Pretorii, gdy wojska Kitchenera maszeroway
na
Pretori.
493
Mylisz, e w najbliszym czasie kto moe j rozwiza?
Moe nawet dzi odpar, wstajc i rozpinajc koszul.
Skarb ley tu niemal cztery lata. A jeli kto go odna
laz? spytaa, tracc dobry nastrj.
To niemoliwe zapewni j. Lusima Mama rzucia
kltw na to jezioro. Nikt nie odway si tu zapuci.
A ty si nie obawiae? spytaa.
Umiechn si, dotykajc maego amuletu z koci
soniowej zawieszonego na rzemieniu wok szyi.
Dostaem go od Lusimy, aby odwrci kltw.
Sam to wymylie, Ratelku! rzucia oskarycielsko.
Mog tego dowie tylko w jeden sposb. Podskoczy
na jednej nodze, zrzucajc spodnie, a nastpnie skoczy z
pki
do wody.

 Wracaj! zawoaa, zrywajc si na rwne nogi.

Obawiam si, e znam odpowied! A jeli wszystko
znikno?
Wynurzy si na rodku stawu.
Ale z ciebie pesymistka, kochanie. Za kilka minut
usy
szysz najlepsz lub najgorsz nowin. Cztery razy gboko
odetchn i zanurkowa. Wiedziaa, e wynurzy si dopiero
za
jaki czas, wic wrcia mylami do czterech ostatnich lat.
Byy pene wrae i niebezpieczestw, mioci i miechu.
Towarzyszya mu podczas walk, ktre lekka jazda
Delamere'a
toczya w buszu z tym przebiegym draniem, von Lettowem
Vorbeckiem. Leon nauczy j pilotau, aby moga lata
Trzmie
lem jako obserwator i nawigator. Stali si sawn par.
Pewnego
razu wyldowaa sama pod cikim niemieckim ostrzaem,
aby
zabra czterech rannych askari. Lord Delamere zapisywa
wszystko w swojej ksice, a pniej dopilnowa, aby
otrzymaa
medal.
Teraz wojna dobiega koca. Wygrali. Byo mniej wrae i
niebezpieczestw, ale za to wicej mioci i miechu.
Skoczya, kiedy wynurzy si z wody z gonym pluskiem.

 Masz z wiadomo?! zawoaa.

Nie odpowiedzia, lecz przypyn do pki, na ktrej staa,
494

i unis praw rk. Rzuci co do jej stp. May ciki

woreczek otworzy si, uderzywszy o kamie. U jej stp
wysypay si zote monety, byszczc w promieniach soca.
Pisna z radoci i pada na kolana. Zebraa monety w donie
i spojrzaa na niego z niemym pytaniem.
Niektre skrzynie pky, pewnie wtedy, gdy morani Lusimy wrzucili je do jeziora. Wyglda na to, e niewiele
zgin
o. Wyskoczy z wody jak wydra i przytuli si do niej.
Nie musimy ich zwrci? szepna mu do ucha.
Komu? Kajzerowi? Niedawno si wycofa z interesw.
Czuj si winna, te pienidze nie nale do nas.
Pomyl, e to zapata Ottona von Meerbacha za patenty,
ktre ukrad twojemu ojcu zasugerowa.
Cofna si, trzymajc go w ramionach i spogldajc w
oczy z rozbawieniem.
Oczywicie! Umiechna si. Jeli tak na to
spojrze, to zupenie inna sprawa! W kocu zacza si
mia. Nie potrafi znale bdu w twojej argumentacji,
kochany Ratelku!

Polecamy powieci z sagi rodu Courtneyw

PONCY BRZEG
Trwa I wojna wiatowa. Michael Courtney dokonuje we Francji
bohaterskich wyczynw jako pilot, walczc w szeregach Brytyjczykw.
Poznaje tam pikn dziewczyn, Centaine de Thiry. Wsplne plany
zakochanych przerywa tragiczna mier Michaela w dniu planowanego
lubu. Straciwszy wszystkich bliskich, Centaine decyduje si wyruszy
do Afryki, gdzie mieszka Garrick Courtney, przybrany ojciec
niedoszego ma. Jej statek nie dociera do celu podry - trafiony
niemieck torped, idzie na dno. Pozbawiona wody i ywnoci,
kracowo wyczerpana Centaine zostaje wyrzucona na piaszczysty brzeg
Afryki Zachodniej - najbardziej nieprzyjaznej i wyludnionej pustyni na
caym kontynencie. Tylko niezwyka wola przetrwania w imi
nienarodzonego dziecka i dwoje starych Buszmenw, niedobitkw
afrykaskiego plemienia, ratuj j od pewnej mierci. Tymczasem
tropem zaginionej dziewczyny wyrusza pewien bardzo niebezpieczny
czowiek, wynajty przez Garricka...

WADZA MIECZA
Afryka, I poowa XX wieku. Dwaj synowie Centaine de Thiry, przyrodni
bracia Manfred De La Rey i Shasa Courtney, wychowali si oddzielnie.
Oprcz krwi pyncej w ich yach czy ich tylko jedno - nienawi,
jak do siebie czuj. Dzieli praktycznie wszystko: wychowanie,
charaktery, dziedzictwo, pogldy polityczne, przekonania rasowe.
Manfred wierzy w wyszo biaej rasy i aktywnie wspiera nazistw.
Drogi yciowe obu modych mczyzn nieustannie si splataj.
Uwikani we wasne emocje, tocz ze sob bezpardonow walk, zawsze

stajc po przeciwnych stronach barykady. Ktry z nich przechwyci

miecz wadzy w Afryce Poudniowej? Jak obie rodziny przetrwaj
wojenne pieko rozptane w Europie?