You are on page 1of 4

TOMCZAK i PARTNERZY

S P Ó Ł KA A D W O KA C KA • LAW O F F I C E

Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500


fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

wrzesień 2003
[numer 09/21]

Biuletyn informacyjny zawiera informacje

dotyczące kształtowania się ustawodawstwa

gospodarczego oraz jego wykładni w Polsce.

BIULETYN
Biuletyn informacyjny ma charakter wewnętrzny

i jest przeznaczony wyłącznie do wiadomości

jego adresata.

INFORMACYJNY
Dotyczy zmian stanu prawnego w okresie od dnia 15 sierpnia 2003 roku do dnia 15 września 2003 roku.

W NUMERZE MIĘDZY INNYMI:

Nowelizacja kodeksu cywilnego (część druga) str. 2

Rządowy projekt ustawy zmieniającej kodeks spółek handlowych w Sejmie str. 5

Osoby fizyczne prowadzące indywidualną działalność gospodarczą nie będą


wpisywane do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego str. 6
TOMCZAK i PARTNERZY
S P Ó Ł KA A D W O KA C KA • LAW O F F I C E

Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500


fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl
alizacji tego założenia. Postanowienia zakwestionowane przez ża się wydatków na reprezentację i reklamę w części przekra-
Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów są zamieszczane w czającej 0,25 proc. przychodu, chyba że reklama jest prowa-
rejestrze w dosłownym brzmieniu, w oderwaniu od kontekstu, dzona w środkach masowego przekazu lub publicznie w inny
taka będzie bezwzględnie nieważna. Drugie zdanie wskaza- jaki tworzą inne postanowienia wzorca umowy. Prowadzi to do sposób. Jeśli natomiast wydatki dotyczą promocji, to wspo-
Nowelizacja kodeksu cywilnego nego paragrafu wyłącza natomiast zastosowanie art. 99 § 1 sytuacji, w której duża część opublikowanych postanowień jest mniane ograniczenie nie obowiązuje. Podatnik może zatem
kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, jeżeli czynność praw- zupełnie niezrozumiała – przykładem może być następujący zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wydatki poniesio-
Akty prawne na wymaga szczególnej formy (np. formy aktu notarialnego), zapis zamieszczony w rejestrze pod numerem 63: „Koszty ad- ne na promocję w pełnej wysokości. Obowiązuje go przy tym
Dnia 25 września 2003 roku wchodzi w życie obszerna no- pełnomocnictwo do jej dokonania powinno być udzielone w ministracyjne (…) w przypadkach zawartych w art. 15 i art. 16 jedynie zachowanie ogólnego warunku, aby wydatki były ce-
welizacja kodeksu cywilnego. W poprzednim numerze Biuletynu tej samej formie. Stosowanie tego przepisu oznaczałoby ko- Ogólnych Warunków Umowy jednorazowo w pełnej wysokości.” lowe, uzasadnione i poniesione bezpośrednio w celu uzyska-
omówiliśmy niektóre z nowych przepisów, w obecnym poświę- nieczność udzielania prokurentowi dodatkowego pełnomoc- Trudno uznać przytoczony zapis sam w sobie za sprzeczny z nia przychodu.
cimy uwagę pozostałym najistotniejszym zmianom. nictwa w szczególnej formie zawsze wtedy, gdy miałby on do- dobrymi obyczajami, czy rażąco naruszający interesy konsu- W sprawie zakończonej w yrokiem Naczelnego Sądu
Ustawa nowelizująca kodeks cywilny uchyliła utrzymane do- konać czynności wymagającej takiej formy. Jego wyłączenie menta. Nie sposób również ustalić, jaką konkretnie praktykę Administracyjnego z dnia 13 lutego 2003 roku doszło do spo-
tychczas w mocy przepisy przedwojennego kodeksu han- pozwala prokurentowi dokonywać bez odrębnego pełnomoc- zakwestionował w ten sposób Sąd. (pw) ru pomiędzy podatnikiem a organami kontroli skarbowej w za-
dlowego dotyczące firmy i prokury. Kompleksowa regulacja nictwa również takich czynności, dla której ustawa wymaga for- REKLAMA A PROMOCJA kresie traktowania wydatków związanych ze sprzedażą pre-
tych dwóch instytucji znalazła się ostatecznie w kodeksie cy- my aktu notarialnego czy też formy pisemnej z podpisem no- miową. Zdaniem urzędu skarbowego takie wydatki zostały
wilnym. Nową regulację firmy przedstawiliśmy w sierpniowym tarialnie poświadczonym (za wyjątkiem czynności ustawowo Wydatki na reklamę poniesione na niepubliczną reklamę, a tym samym podatnik
Biuletynie, w obecnym numerze omówimy natomiast nowe wyłączonych z zakresu umocowania prokurenta, jak np. zby- a koszty uzyskania przychodów był uprawniony do wliczenia ich w koszty w części stanowiącej
przepisy o prokurze. cie nieruchomości). 0,25 proc przychodu osiągniętego przez podatnika. Podatnik
Należy zaznaczyć na wstępie, że konstrukcja prokury została Orzecznictwo bronił poglądu, że tego rodzaju wydatki nie mieściły się w po-
przeniesiona z kodeksu handlowego do kodeksu cywilnego bez Art. 1092 § 2 kodeksu cywilnego stanowi, że prokurentem może Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 lute- jęciu reklamy i stanowiły promocję.
większych zmian. Nadal zatem prokurą ustawa nazywa pełno- być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności go 2003 roku (I Sa/Łd929/01) zawiera nową wykładnię pojęć W powyższym orzeczeniu Naczelny Sąd Administracyjny za-
mocnictwo udzielane przez przedsiębiorcę, o szerokim, usta- prawnych. Tym samym ustawodawca przesądził, że nie można „reklama i reprezentacja” oraz „promocja” (Rzeczpospolita 16- kwestionował wcześniejszą wykładnię, wedle której pojecie „re-
wowo uregulowanym zakresie, uprawniające do podejmowania udzielić prokury osobom prawnym, ani innym jednostkom orga- 17 sierpnia 2003 roku). Wspomniane pojęcia są bliskoznaczne klamy” jest na tyle pojemne, że obejmuje także promocję. Sąd
wszelkich czynności sądowych i pozasądowych związanych z nizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej. Niewątpliwie, w języku potocznym, jednak w prawie podatkowym z ich od- podzielił natomiast stanowisko podatnika, który twierdził, że po-
prowadzeniem przedsiębiorstwa za wyjątkiem zbycia przedsię- uzasadnienia tego rozwiązania upatrywać można w istocie pro- różnieniem wiążą się znaczące skutki. Odmienne reguły obo- jęcia „reklama” nie można rozszerzać na wszystkie działania po-
biorstwa, oddania go do czasowego korzystania oraz zbycia i kury, będącej szczególnym rodzajem pełnomocnictwa i podob- wiązują przy zaliczaniu wydatków poniesionych przez podat- datnika zmierzające do zwiększenia przychodów ze sprzedaży,
obciążania nieruchomości. nie jak pełnomocnictwo opartej na zaufaniu pomiędzy moco- nika w celu reklamy i reprezentacji lub promocji do kosztów w tym na sprzedaż premiową. Sąd uznał, że najistotniejszą ce-
dawcą, a pełnomocnikiem. Trudno mówić przecież o zaufaniu uzyskania przychodów. Biorąc pod uwagę, że obowiązujące chą reklamy jest zawsze informacja o konkretnych towarach, o
Zasadniczą zmianą, będącą bezpośrednią konsekwencją do pełnomocnika, gdy jest on osobą prawną. przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji obu po- ich zaletach lub wartościach przekazywana bliżej nieokreślonym
przeniesienia przepisów o prokurze z kodeksu handlowego W artykule 109 3 kodeksu cywilnego wskazano, że do dokona- jęć, orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego może kontrahentom, mająca na celu zachęcenie do zakupu reklamo-
do kodeksu cywilnego jest rozszerzenie kręgu osób mogą- nia czynności, których nie obejmuje zakres umocowania pro- mieć istotny wpływ dla stosowania prawa. wanego towaru. Tym samym – zgodnie z treścią omawianego
cych udzielić prokury. Prawo udzielania prokury było dotych- kurenta (zbycie przedsiębiorstwa, oddanie go do czasowego W przypadku reklamy możliwość „wliczenia wydatków w kosz- orzeczenia, za reklamę nie mogą być uznane takie działania,
czas zarezerwowane wyłącznie dla spółek prawa handlowego. korzystania, zbycie i obciążenie nieruchomości) wymagane jest ty” jest limitowana. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 23 ustawy o które co prawda zachęcają do zakupu określonego towaru, ale
Zgodnie z art. 1091 znowelizowanego kodeksu cywilnego, pro- uzyskanie pełnomocnictwa do poszczególnej czynności. Tym podatku dochodowym od osób fizycznych (oraz odpowied- nie polegają na rozpowszechnianiu informacji o tym towarze.
kury może udzielić przedsiębiorca podlegający obowiązkowi samym przepis wskazuje, że niedopuszczalne jest upoważnie- nio art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od Sąd uznał, że w tym ostatnim wypadku mamy do czynienia z
wpisu do rejestru przedsiębiorców. Tym samym prokury może nie prokurenta np. do zbywania wszelkich nieruchomości, ale osób prawnych), za koszty uzyskania przychodów nie uwa- promocją. (md)
obecnie udzielić każdy przedsiębiorca, a więc oprócz spółek konieczne jest każdorazowe upoważnienie do zbycia indywi-
prawa handlowego m.in. przedsiębiorstwo państwowe, spół- dualnie oznaczonej nieruchomości. Oczywiście możliwe jest
dzielnia, a także prowadzące działalność gospodarczą: oso- upoważnienie prokurenta jednym pełnomocnictwem do zby-
ba fizyczna, fundacja i stowarzyszenie. cia kilku nieruchomości z tym zastrzeżeniem, że każda z nich
musi być indywidualnie oznaczona.
Art. 109 2 § 1 znowelizowanego kodeksu stanowi, że prokura
powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie. Nowością jest instytucja prokury oddziałowej uregulowana w
Ustawodawca przeciął tym samym dyskusje na temat skutecz- art. 109 5 znowelizowanego kodeksu. Nowy przepis umożliwia
ności udzielenia prokury z naruszeniem formy pisemnej. Od 25 udzielenie prokury obejmującej umocowanie do działania wy-
września 2003 roku nie będzie już wątpliwości, że czynność łącznie w zakresie spraw prowadzonych przez oddział przed-
siębiorcy. Dzięki tej instytucji, przedsiębiorca będzie mógł
ustanowić prokurenta, którego zakres umocowania będzie z
jednej strony szeroki, bo obejmujący niemal wszystkie czyn-
ności sądowe i pozasądowe, ale z drugiej strony ograniczo-
ny do spraw prowadzonych przez dany oddział. W przypadku
klasycznej prokury, takie ograniczenie jest bezskuteczne wo-
bec osób trzecich.

Nowelizacja istotnie zmodyfikowała przepisy regulujące prob-


lematykę czynności prawnych. W art. 61 dodano § 2 dotyczą-
cy moment złożenia oświadczenia woli w postaci elektronicz-
nej, a więc na przykład za pośrednictwem e-maila. Przepis ten
wskazuje, że oświadczenie złożone w takiej formie jest złożone
z chwilą, w której wprowadzono je do środka komunikacji elek-
tronicznej w taki sposób, żeby odbiorca mógł zapoznać się z
jego treścią. Wysyłający powinien zatem udowodnić nie tylko

2 BIULETYN INFORMACYJNY BIULETYN INFORMACYJNY 7


fakt, że w danej chwili wysłał oświadczenie, ale musi również bę, która pierwsza złożyła ofertę. W stanie prawnym po nowe-
Rejestracja indywidualnych przedsiębiorców Niedozwolone postanowienia wykazać, że odbiorca w danej chwili mógł zapoznać się z jego lizacji, w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami, odpowiedź
nadal w urzędach gmin wzorców umownych treścią. Takim dowodem może być w przypadku e-maila tzw. na ofertę zastrzegająca zmiany lub uzupełnienia nie zmieniają-
potwierdzenie przeczytania, które jest w istocie potwierdzeniem ce istotnie treści oferty będzie poczytywana za przyjęcie ofer-
Akty prawne Akty prawne dotarcia wiadomości do adresata. Za inny przykład może słu- ty. Tym samym pierwotnego oferenta będzie wiązała umowa o
Obowiązek rejestrowania wszystkich przedsiębiorców, także Umowy pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami czę- żyć raport doręczenia w przypadku SMS-a. treści wskazanej w odpowiedzi na ofertę zawierającej zmiany
tych prowadzących indywidualną działalność gospodarczą w sto odwołują się do wzorca umownego opracowanego przez w stosunku do jego propozycji. Reguły tej nie stosuje się jedy-
rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego zo- przedsiębiorcę. W praktyce konsument nie ma wpływu na Poważne zmiany nowelizacja wprowadza w przepisach regulu- nie w przypadku, gdy w treści oferty wskazano, że może być
stanie najprawdopodobniej uchylony (http://ks.sejm.gov.pl: kształt uregulowań zawartych we wzorcu. Swoboda kształto- jących ofertę, modyfikując istotnie jej konstrukcję w przypadku ona przyjęta bez zastrzeżeń, gdy oferent niezwłocznie sprze-
8010/proc4/projekty/1833_p.htm). Przepisy zobowiązujące wania stosunku prawnego jest dla konsumenta bardzo ograni- obrotu profesjonalnego – między przedsiębiorcami. Istotną no- ciwił się włączeniu zastrzeżeń do umowy albo gdy druga stro-
przedsiębiorców jednoosobowych do uzyskania wpisu do re- czona – może on albo zaakceptować treść wzorca bez zmian wością jest wprowadzenie zasady odwołalności oferty, o ile zo- na uzależniła zawarcie umowy od zgody oferenta na przyjęcie
jestru przedsiębiorców zawiera ustawa Prawo o działalności albo odmówić zawarcia umowy w wersji zaproponowanej przez stała ona złożona przez przedsiębiorcę innemu przedsiębiorcy. zastrzeżeń, a zgody tej niezwłocznie nie otrzymała.
gospodarczej oraz ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym. przedsiębiorcę. Zgodnie z art. 66 2 znowelizowanego kodeksu cywilnego taka
Wspomniane uregulowania zostaną uchylone lub zmienione w W wielu wypadkach rozbudowane wzorce umowne są wykorzy- oferta może być odwołana, jeżeli odwołanie oferty dotarło do Opisywane rozwiązanie trudno uznać za udane. Nie wiadomo,
ten sposób, że osoby fizyczne będą mogły podjąć indywidu- stywane dla narzucenia konsumentowi niekorzystnych dla nie- jej adresata jeszcze zanim adresat wysłał oświadczenie o przy- jaką zmianę w treści oferty można uznać za na tyle mało zna-
alną działalność po uzyskaniu wpisu do ewidencji działalności go postanowień. Prawo ochrony konkurencji i konsumentów za- jęciu oferty. Przepis ten stanowi zarazem, że oferta nie może czącą, że odpowiedź na ofertę nie powinna być poczytywana
gospodarczej prowadzonej przez urząd gminy. Taką modyfi- wiera przepisy, które mają na celu wyeliminowanie powyższego być odwołana, jeżeli nieodwołalność wynika z jej treści lub je- za nową ofertę. Trudno jednoznacznie przesądzić, czy np. nie-
kację przewiduje rządowy projekt nowelizacji ustawy – Prawo zjawiska. Konsumenci oraz inne podmioty powołane do ochro- żeli w ofercie określono termin jej przyjęcia. Wprowadzenie za- znaczna modyfikacja ceny albo zmiana terminu i warunków płat-
działalności gospodarczej. ny interesów konsumentów mogą wystąpić z powództwem o sady odwołalności oferty w stosunkach gospodarczych niewąt- ności będzie stanowiła zmianę istotną, czy też nie. Brzmienie
Idea jednego rejestru dla wszystkich przedsiębiorców, niewąt- uznanie konkretnego zapisu wzorca umownego za niedozwolo- pliwie wychodzi naprzeciw potrzebom obrotu profesjonalnego, przepisu może niewątpliwie prowadzić do sytuacji, w której
pliwie słuszna, nie zostanie zrealizowana z przyczyn organi- ny. Wystąpienie na drogę sądową jest możliwe w sytuacji, gdy w którym sztywna reguła bezwzględnie obowiązującej oferty pierwotny oferent zostanie wbrew swej woli związany umową,
zacyjnych – głównie z powodu niedoskonałości systemu in- postanowienie wzorca umownego pozostaje w sprzeczności z była kłopotliwa. Należy podkreślić, że w przypadku, gdy przy- której sam nigdy, działając świadomie, by nie zawarł. W celu
formatycznego obsługującego rejestr przedsiębiorców oraz dobrymi obyczajami i w sposób rażący narusza interesy kon- najmniej jedna ze stron nie jest przedsiębiorcą, oferta – podob- uniknięcia niebezpieczeństw związanych z nową regulacją, od
niewydolności organizacyjnej sądów. sumentów. O zakwalifikowaniu danego postanowienia za nie- nie jak dotychczas – nie może być odwołana. 25 września każdy przedsiębiorca formułując ofertę, której ad-
Wspomniana nowelizacja, poza odwołaniem „rewolucji rejestro- dozwolone decyduje Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów resatem może być inny przedsiębiorca powinien zastrzec, że
wej” wprowadzi również inne zmiany. Zarówno wpis do rejestru (Sąd Okręgowy w Warszawie). Dodatkową konstrukcją mającą usprawniać obrót profesjonalny jej przyjęcie może nastąpić tylko bez zastrzeżeń. W braku ta-
przedsiębiorców, jak i nadanie numeru REGON oraz numeru NIP Uznając wspomniane powództwo Sąd zakazuje pozwanemu jest możliwość przyjęcia oferty z zastrzeżeniami (art. 681 k.c.). kiego zastrzeżenia możliwy jest jeszcze niezwłoczny sprzeciw
mają się odbywać w jednym urzędzie – tj. w urzędzie gminy (w przedsiębiorcy wykorzystywania określonego postanowienia. W dotychczasowym stanie prawnym odpowiedź na ofertę wpro- wobec zmian zawartych w odpowiedzi na ofertę.
wypadku przedsiębiorców indywidualnych) oraz w sądzie reje- Zapis wzorca umownego, który został zakwestionowany przez wadzająca do jej treści jakiekolwiek zmiany poczytywana była
strowym (w przypadku pozostałych przedsiębiorców). (ak) Sąd, zostaje opublikowany w jawnym i powszechnie dostęp- za nową ofertę, a więc wymagała z kolei przyjęcia przez oso- Zmiana opisana powyżej pozostaje w związku z nowym prze-
nym rejestrze. Z tą chwilą orzeczenie Sądu jest skuteczne wo- pisem artykułu 771 k.c., zgodnie z którym w przypadku, gdy
bec osób trzecich. Tym samym inni przedsiębiorcy nie mogą umowę zawartą pomiędzy przedsiębiorcami bez zachowania
stosować takiego postanowienia w swoich wzorcach umow- formy pisemnej, jedna ze stron niezwłocznie potwierdzi w pi-
nych, zaś konsumenci zwolnieni są z obowiązku jego stoso- śmie zawierającym zmiany lub uzupełnienia umowy, które nie
wania. Powyższe uregulowania mają na celu wyeliminowanie z zmieniają istotnie jej treści, strony wiąże umowa w ten sposób
praktyki obrotu gospodarczego takich krzywdzących dla kon- zmieniona lub uzupełniona, chyba że druga strona niezwłocz-
sumentów postanowień umownych. nie sprzeciwiła się temu na piśmie. Nowy przepis dopuszcza
Dnia 14 sierpnia 2003 roku kilkadziesiąt nowych postanowień zo- zatem możliwość zmiany już zawartej umowy w drodze jedno-
stało wpisanych do rejestru niedozwolonych postanowień wzor- stronnej ingerencji strony. Wskazywana już powyżej trudność
ców umownych (http://www.uokik.gov.pl/rejestrp.phtml?z=4). w sprecyzowaniu pojęcia istotnej zmiany treści powoduje, że
Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za niedozwo- również tę zmianę trudno ocenić pozytywnie. Zagrożeń zwią-
lone m.in. klauzule, które przyznają przedsiębiorcy prawo do zanych z nową regulacją przedsiębiorcy mogą uniknąć zawie-
kształtowania stosunków umownych z konsumentem na pod- rając każdą umowę z innym przedsiębiorcą w formie pisemnej.
stawie jednostronnych zarządzeń przedsiębiorcy. Do innych po- W przeciwnym razie pozostaje jeszcze możliwość niezwłoczne-
stanowień zakwestionowanych przez Sąd Ochrony Konkurencji go sprzeciwienia się zmiano zawartych w piśmie potwierdzają-
i Konsumentów należy zastrzeganie znacznych kar umownych cym treść ustnej umowy.
w przypadku odstąpienia od umowy przez konsumenta, czy na-
kładanie obowiązku zapłaty odsetek za zwłokę przewyższają- Nową istotną zmianą jest wprowadzenie § 2 do art. 72 KC, sta-
cych znacznie stopę odsetek ustawowych. Do klauzul abuzyw- tuującego roszczenie o wyrównanie szkody powstałej na sku-
nych zaliczone zostało również poddanie sporów, jakie mogą tek prowadzenia negocjacji przez jedną ze stron w sposób nie-
wyniknąć przy wykonywaniu umowy pomiędzy przedsiębior- zgodny z dobrymi obyczajami, przez co negocjowana umowa
cą a konsumentem pod rozstrzygnięcie sądu arbitrażowego z nie doszła do skutku. Kodeks cywilny nie zawierał dotychczas
wyłączeniem sądu powszechnego. przepisów, które przewidywałyby odpowiedzialność kontrahen-
Obecnie rejestr niedozwolonych postanowień wzorców umow- ta prowadzącego negocjacje w złej wierze. Doktryna prawa cy-
nych liczy 78 pozycji. Jak już wspomniano powyżej, jawny re- wilnego wskazywała, że odpowiedzialność taka może się po-
jestr klauzul abuzywnych służyć miał wyeliminowaniu z obrotu jawić, jeżeli jedna ze stron zachowuje się nielojalnie podczas
narzucanych konsumentom postanowień sprzecznych z dobry- negocjacji, w szczególności w przypadku, gdy od samego po-
mi obyczajami, które w sposób rażący naruszają interesy kon- czątku nie ma zamiaru zawarcia umowy. Z uwagi jednak na brak
sumentów. Rejestr w obecnej formie nie gwarantuje jednak re- wyraźnego przepisu, który przewidywałby taką odpowiedzial-

6 BIULETYN INFORMACYJNY BIULETYN INFORMACYJNY 3


przyrzeczonej uchyla się od wykonania tego obowiązku druga spółki. na mocy art. 17 § 1 kodeksu spółek handlowych umowa
ność, a co za tym idzie, trudność wskazania przesłanek jej po- nego będzie wymagała również formy notarialnej. Zachowano strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez zawarta przez spółkę bez uchwały wspólników wymaganej na
wstania, przypadki uzyskania odszkodowania za tzw. winę w zasadę, zgodnie z którą uzupełnienie, zmiana, rozwiązanie lub to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Jest to odpo- podstawie art. 230 kodeksu była nieważna. Według noweliza-
kontraktowaniu były niezwykle rzadkie. Nowy przepis ma szan- odstąpienie od umowy zawartej w formie pisemnej powinno wiedzialność w ramach tzw. ujemnego interesu umownego. cji do omawianego przepisu wprowadzony zostanie zapis wy-
sę zmienić tę sytuację. Stanowi on, że strona, która rozpoczęła również nastąpić w tej formie. Na nowo określono natomiast Sformułowanie to oznacza, że strona poszkodowana może łączający stosowanie art. 17 § 1 kodeksu spółek handlowych.
lub prowadziła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, wymogi rozwiązywania umów zawartych w formie szczegól- żądać zwrotu rzeczywistej straty, tj. kosztów poniesionych Oznacza to, iż czynność dokonana przez spółkę z naruszeniem
w szczególności bez zamiaru zawarcia umowy jest zobowiąza- nej innej niż pisemna (a więc np. w formie aktu notarialnego). w związku z przygotowaniem umowy przedwstępnej oraz umo- owego przepisu jest ważna, a tym samym kontrahenci spółki
na do naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła przez to, Ustawodawca różnicuje formę, w jakiej należy dokonać okre- wy przyrzeczonej, ale nie może już domagać się zwrotu kosztów są chronieni przed skutkami tego uchybienia.
że liczyła na zawarcie umowy. Jak się wydaje naruszeniem do- ślonej czynności w zależności od tego, czy dla jej dokonania poniesionych w związku z planowaną realizacją tejże umowy. Na mocy nowelizacji Ustawodawca zamierza się wycofać z obo-
brych obyczajów, oprócz negocjowania bez zamiaru zawarcia konieczne jest współdziałanie stron, czy też chodzi o czynność Przykładowo, strona mogłaby domagać się od kontrahenta uchy- wiązującej obecnie minimalnej wartości udziału wynoszącej 500
umowy można nazwać np. nieuzasadnione przeciąganie ne- tylko jednej z nich. Zgodnie z art. 77 § 3 znowelizowanego ko- lającego się od zawarcia przyrzeczonej umowy zwrotu kosztów złotych, określając ją jako 50 złotych. Nie sposób w tym miej-
gocjacji w celu doprowadzenia kontrahenta do bankructwa czy deksu, rozwiązanie takiej umowy za zgodą obu stron musi na- podróży, kosztów notarialnych, kosztów obsługi prawnej. Nie scu nie zauważyć, iż nikt nie jest w stanie zrozumieć, co skłoni-
też nagłe zerwanie negocjacji z mało istotnego powodu. Należy stąpić w tej samej formie, w jakiej była ona zawarta. Natomiast mogłaby jednak domagać odszkodowania odpowiadającego ło Ustawodawcę do podwyższenia minimalnej wartości udzia-
wskazać, że odszkodowanie za szkodę wyrządzoną negocjo- w przypadku, gdy umowę rozwiązuje jedna ze stron poprzez karze umownej, jaką musiała zapłacić przez to, że odstąpiła łów wraz z wejściem w życie kodeksu spółek handlowych z 50
waniem z naruszeniem zasad dobrej wiary obejmować będzie odstąpienie od umowy lub jej wypowiedzenie, taka czynność od umowy o roboty budowlane, jakich wykonanie zamówiła na złotych do 500 złotych. Proponowana wartość nominalna akcji
zwrot kosztów poniesionych w związku z prowadzonymi nego- powinna nastąpić na piśmie. nieruchomości, którą zamierzała nabyć tytułem przyrzeczonej ma wynosić natomiast 1 grosz (obecnie 1 złoty).
cjacjami. Odszkodowanie nie będzie jednak obejmować zwrotu umowy sprzedaży. Nowe przepisy dotyczące umowy przed- Istotne zmiany dotyczyć mają t.zw. spółek jednoosobowych,
kosztów poniesionych w związku z planowaną realizacją nego- Istotną zmianą z zakresu prawa zobowiązań jest modyfikacja wstępnej przewidują, że strony mogą odmiennie ustalić zakres przy czym analogiczne rozwiązanie przyjęto dla spółek z o.o. i
cjowanej umowy. Jest to więc ta sama konstrukcja, jaka ma za- konstrukcji umowy przedwstępnej. W dotychczasowym stanie odszkodowania, tak aby jego zakres wykraczał poza ujemny akcyjnych. Według dotychczasowego brzmienia ustawy oświad-
stosowanie przy odszkodowaniu z umowy przedwstępnej. prawnym, umowa przedwstępna musiała określać istotne po- interes umowny. Nie ulega zatem obecnie wątpliwości dopusz- czenia jedynego wspólnika kierowane do spółki wymagały formy
stanowienia umowy przyrzeczonej oraz termin, w jakim miała czalność zastrzeżenia przez strony odszkodowania również za pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym, zaś czynność
Inną zmianą odnoszącą się do problematyki negocjacji jest być ona zawarta. Nowe brzmienie przepisu nie nakłada już na przyszłe korzyści, które nie zostały uzyskane na skutek niewy- prawna między taką spółką a wspólnikiem będącym równocze-
wprowadzenie nowego art. 721, stanowiącego swoistą ustawo- strony umowy przedwstępnej obowiązku oznaczenia terminu, konania umowy przyrzeczonej. . (mj, ak) śnie jedynym członkiem zarządu wymagała aktu notarialnego.
wą „klauzulę poufności”. W dotychczasowym stanie prawnym, w jakim ma być zawarta umowa przyrzeczona. Jednocześnie Po wejściu w życie nowelizacji wymogi te zostaną złagodzone
klauzula poufności stanowiła najbardziej typowe postanowienie ustalony został mechanizm ustalania takiego terminu, w przy- w wypadku, gdy chodzi o czynności w ramach zwykłego zarzą-
umów o negocjacje, chroniąc strony przed nielojalnym wyko- padku, gdyby strony nie ustaliły go w umowie. Co do zasa- du (takie czynności będą wymagały zwykłej formy pisemnej).
rzystaniem przez drugą stronę informacji uzyskanych podczas dy prawo wyznaczenia wspomnianego terminu służy osobie Projektowane zmiany Analogiczne rozwiązanie przyjęto dla spółek akcyjnych.
negocjacji. Od 25 września negocjujące strony będą chronio- uprawnionej do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej, a w kodeksu spółek handlowych Nowelizacja wprowadza możliwość zwoływania zgromadzeń
ne przed taką nielojalnością z mocy ustawy. Zgodnie z nowym przypadku, gdy prawo do żądania zawarcia umowy przyrze- za pomocą poczty elektronicznej, za uprzednią zgodą adre-
przepisem, każda ze stron jest zobowiązana do nieujawniania, czonej służy obydwu stronom, wiążący jest termin wyznaczo- Akty prawne satów.
nieprzekazywania innym osobom oraz niewykorzystywania dla ny przez tę stronę, która ubiegła drugą w wyznaczeniu termi- Sejm rozpatruje obecnie projekt nowelizacji kodeksu spółek W nowy sposób określone zostaną zasady wypłaty zysku oraz
własnych celów informacji, które zostały jej udostępnione z za- nu. Przepis wskazuje ponadto, że wyznaczony przez stronę handlowych. Projekt rządowy wpłynął do Sejmu 5 czerwca br. przesłanki wypłaty zaliczek na poczet zysku w spółkach kapi-
strzeżeniem poufności, chyba, że strony postanowiły inaczej. termin zawarcia umowy musi być „odpowiedni”. Zwrot ten ma W dniu 8 lipca został on przekazany do Komisji Nadzwyczajnej tałowych.
Poszkodowany wskutek uchybienia tym obowiązkom przez dru- zapewne służyć zapobieganiu wyznaczaniu zbyt krótkiego ter- do spraw zmian w kodyfikacjach. Zmienione zostaną przepisy dotyczące krytykowanej instytucji
gą stronę może domagać się od niej naprawienia szkody oraz minu przez uprawnionego, jednak z uwagi na jego zbyt nie- Nowelizacja jest formalnie rozległym aktem, w praktyce istot- przymusowego wykupu akcji mniejszościowych akcjonariuszy
wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści. określone znaczenie trudno oczekiwać, że będzie on skutecz- ne zmiany dotyczą stosunkowo niewielkiej liczby kwestii. przez akcjonariuszy większościowych.
nie zapobiegał takim działaniom. Wreszcie przepis stanowi, że Proponowane zmiany można podzielić na trzy grupy. W przypadku przymusowego umorzenia udziałów i akcji przy-
Istotne zmiany nowelizacja wprowadza również w regulacji for- w przypadku gdy w ciągu roku żadna ze stron nie wyznaczy Część zmian usuwa drobne, niekiedy korektorskie wady obo- jęta została zasada, iż wynagrodzenie nie może być niższe
my czynności prawnych. Nowe brzmienie przepisów wskazuje terminu zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać za- wiązującej legislacji, ujawnione przez ponad dwa i pół roku od niż wartość aktywów netto przypadających na udział (akcję)
wprost, że dla dokonania zmiany lub uzupełnienia umowy nie- warcia takiej umowy. jej wejścia w życie. Nie sposób nie zauważyć, iż tego typu po- pomniejszonych o kwotę przeznaczoną od podziału między
zbędne jest zachowanie formy, w jakiej ta umowa została zawar- myłek wyłowiono w kodeksie bardzo wiele. wspólników. (mt)
ta. Tym samym zmiana umowy zawartej w formie aktu notarial- W przypadku, gdy strona zobowiązana do zawarcia umowy Do drugiej grupy należą zmiany spowodowane dalszym do-
stosowaniem przepisów kodeksu spółek handlowych do ure-
gulowań o ponadpaństwowej mocy. Chodzi to modyfikacje
związane z przepisami Unii Europejskiej, jak równie zmiany
związane z obowiązywaniem Międzynarodowych Standardów
Rachunkowości.
I wreszcie trzecią grupę, najistotniejszą, stanowią zmiany wyni-
kające z merytorycznych wad kodeksu. W pierwszym rzędzie
należy odnotować zmiany art. 230 kodeksu spółek handlo-
wych. Przepis ten, który wywołał najwięcej problemów w sto-
sowaniu omawianej ustawy, dotyczy funkcjonowania spółki z
o.o. Przewiduje on wymóg uchwały wspólników w przypadku,
gdy spółka rozporządza prawem lub zaciąga zobowiązanie do
świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość
kapitału zakładowego spółki. W dotychczasowym stanie praw-
nym naruszenie powyższej reguły wywoływało bardzo daleko
idące skutki nie tylko dla samej spółki, czy dla osób sprawują-
cych funkcje członków zarządu, lecz również dla kontrahentów

4 BIULETYN INFORMACYJNY BIULETYN INFORMACYJNY 5

You might also like