TOMCZAK i PARTNERZY

S P Ó Ł KA A D W O KA C KA • LAW O F F I C E

Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500

fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

maj 2007[numer 5/65]

Biuletyn informacyjny zawiera informacje

dotyczące kształtowania się ustawodawstwa

gospodarczego oraz jego wykładni w Polsce.

BIULETYN
Biuletyn informacyjny ma charakter wewnętrzny

i jest przeznaczony wyłącznie do wiadomości

jego adresata.

INFORMACYJNY
Dotyczy zmian stanu prawnego w okresie od dnia 16 kwietnia 2007 roku do dnia 15 maja 2007 roku.

Stan prawny na dzień 15 maja 2007 roku.

ALERTY:

Dokumentacja pracownicza Od 26 kwietnia 2007 roku zmieniły się zasady archiwizacji dokumentacji
pracowniczej. W Kodeksie pracy pojawiło się m.in. pojęcie wykroczenia przeciwko prawom pracownika,
zagrożone karą grzywny. Odpowiedzialność z tego tytułu będzie ponosił pracodawca lub osoba działająca
w jego imieniu, która pozostawiła dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta os-
obowe pracowników w warunkach grożących uszkodzeniem lub zniszczeniem.

Przeniesienie części nieruchomości Umowa przeniesienia własności części nieruchomości, objętej

TOMCZAK i PARTNERZY
oddzielną księgą wieczystą, bez jednoczesnego podziału znajdującego się na niej budynku, jest nieważna.
S P Ó Ł KA A D W O KA C KA • LAW O F F I C E
Tak uznał SN w uchwale z 26 kwietnia 2007 r. (III CZP 27/07).
Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500
fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl Liberalizacja obrotu dewizowego Dnia 21 kwietnia 2007 roku weszła w życie ustawa z 26 stycznia
2007 roku o zmianie ustawy - Prawo dewizowe oraz innych ustaw. Nowelizacja dostosowuje polskie regulacje
do uregulowań wspólnotowych oraz liberalizuje obrót dewizowy.

INFORMACJE BIEŻ ĄCE
Nowe przepisy
Ustawa o swobodzie
Ustawa działalności
o ochronie gospodarczej
konkurencji
i konsumentów
Nowe prawo antymonopolowe
(Status prawny regulacji) Dnia 21
kwietnia 2007 r. weszła w życie zu-
pełnie nowa ustawa o ochronie kon-
kurencji i konsumentów (Dz. U. z dnia
16 lutego 2007 r.), zastępująca usta-
wę z 2000 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 244,
poz. 2080 oraz z 2006 r. Nr 157, poz.
1119), obszernie znowelizowaną w roku
2004 (tekst jednolity z 2004 r., Dz. U. Nr 244, poz. 2080).
(Cel regulacji) Powyższa ustawa ma na celu implemento-
wanie procedur wynikających z rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady nr 2006/2004/WE z dnia 27 październi-
ka 2004 r. w sprawie współpracy między organami krajowymi
odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakre-
sie ochrony konsumentów (Dz.Urz. UE L 364, z 9.12.2004, str. 1
i n.). Ponadto ma stanowić istotną modyfikację dotychczasowe-
go prawa antymonopolowego, którego podstawą była, wspo-
mniana powyżej, ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie
konkurencji i konsumentów.
(Ograniczenie inicjatywy stron w zakresie sporów) Twórcy
ustawy za aksjomat postawili sobie usprawnienie funkcjonowa-
nia Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, pozostawia-
jąc jednak większość rozwiązań przewidzianych w poprzedniej
ustawie (a także stosując analogiczny układ działów i rozdzia-
łów, oraz zachowując zbliżoną numerację), tak aby zachować
ciągłość odniesień orzecznictwa i doktryny.
Głównym novum jest wprowadzenie zasady, że postępowa-
nia przed Prezesem UOKiK -będą prowadzone tylko z urzędu,
co ma na celu ukrócenie dotychczasowej praktyki stosowa-
nej przez wielu graczy rynkowych, którzy wykorzystywali ta-
kie postępowanie jedynie, aby wywrzeć nacisk na konkuren-
ta. Obecnie wnioski pochodzące od takich podmiotów będą
miały jedynie charakter sygnalizacyjny dla Prezesa UOKiK, na-
tomiast nie będą obligowały go do wszczęcia postępowania.
W efekcie tej zmiany przedsiębiorcom pozostanie załatwianie
swoich sporów przed sądami gospodarczymi, a UOKiK nie bę-
dzie musiał się już zajmować sprawami niemającymi istotnego
znaczenia dla interesu publicznoprawnego.
(Nowe progi) Drugą istotną zmianą, w stosunku do poprzedniej
regulacji, są nowe progi dotyczące kontroli fuzji przedsiębior-
ców. Do 21 kwietnia było to 50 mln euro obrotu za poprzedni
2 BIULETYN INFORMACYJNY
rok, obecnie wprowadza się dwa progi – 50 mln euro z dzia-
łalności na terytorium RP oraz 1 mld euro obrotu światowego.
Taka zmiana pozwala na skupienie się jedynie na dużych fu-
zjach branżowych, które mają miejsce w Polsce (w świetle po-
przednich przepisów przedsiębiorca, mający nawet niewielki
udział w polskim rynku, musiał zgłaszać fuzję dokonywaną zu-
pełnie gdzie indziej, nawet gdy miała ona marginalny wpływ na
sytuację w Polsce).
(System kar pieniężnych) Ostatnia ważna zmiana dotyczy sys-
temu nakładania kar pieniężnych na przedsiębiorców. Pod rzą-
dami starej ustawy w przypadku naruszenia zbiorowych intere-
sów konsumentów (bądź nadużywania pozycji dominującej albo
zakazanych porozumień), Prezes UOKiK mógł nałożyć karę do-
piero w momencie, gdy przedsiębiorca nie dostosował się do
wezwania o zaprzestanie takiej praktyki (kara mogła wynosić
od 500 do 10.000 euro). Obecnie przewiduje się nałożenie kary
od razu po stwierdzeniu przez UOKiK naruszenia.
Przy okazji podwyższono również wysokość kar pieniężnych.
I tak np. maksymalny wymiar kary dla przedsiębiorcy, który nie
osiągnął przychodu za poprzedni rok obrotowy, wynosi obec-
nie 200-krotność przeciętnego wynagrodzenia. Ponadto, nieza-
leżnie od kar przewidzianych w art. 107 ustawy, za każdy dzień
zwłoki w wykonaniu decyzji można nałożyć karę dodatkową
w wysokości do 10.000 euro. (Piotr Terlecki)
Prawo zamówień publicznych
Dostosowanie polskiego prawa do
Europejskiego Prawa Zamówień Publicznych
(Status prawy regulacji) Dnia 13
kwietnia 2007r. Sejm RP uchwalił
ustawę o zmianie ustawy – Prawo
zamówień publicznych.
(Cel regulacji) Nowelizacja ta jest
kontynuacja zmian Prawa zamó-
wień publicznych dokonanych ustawą
z 7 kwietnia 2006r. Celem ustawodawcy było odformalizowa-
nie zamówień przyspieszenie procedur udzielana zamówień
oraz dostosowanie polskich przepisów do Europejskiego Prawa
Zamówień Publicznych. Najpoważniejsze zmiany zostały doko-
nane w przepisach regulujących środki ochrony prawnej przysłu-
gujące uczestnikom postępowania o zamówienie publiczne.
(Ograniczenie odwołań do zespołu arbitrów) Uprawnionym
podmiotom nadal będzie przysługiwać protest, odwołanie
i skarga do sądu w sytuacji niezgodnych z prawem działań lub
zaniechań zamawiającego, ale została istotnie ograniczona moż-
liwość wnoszenia odwołań do zespołu arbitrów na rozstrzygnię-
cia protestów dokonywane przez zamawiającego. Sposobem
zamknięcia drogi odwoławczej od rozstrzygnięć protestów jest
podwyższenie progów kwotowych wartości zamówień, od któ-
rych będzie istniała możliwość wnoszenia odwołań. Obecnie
odwołanie przysługuje, gdy wartość zamówienia jest równa
lub przekracza sumę 60 tys. euro. Po wejściu w życie nowych
przepisów wykonawcy będą mogli składać odwołania w sytu-
acji, gdy wartość zamówienia będzie równa lub przekroczy wy-
rażona z złotych równowartość:
• 137 tys. euro dla dostaw lub usług, jeżeli zamawiającym będą
jednostki administracji rządowej,
• 211 tys. euro dla dostaw lub usług, jeżeli zamawiającym będą
jednostki administracji samorządowej,
• 5.278 tys. euro w przypadku zamówień, których przedmio-
tem są roboty budowlane.
Tak wysokie progi odwoławcze zmniejszą diametralnie możli-
wość wnoszonych odwołań, przyspieszą udzielanie zamówień
a w efekcie wydatkowanie środków Unijnych przyznanych Polsce
w ramach Polityki Spójności na lata 2007-2013. Zmiany te wy-
wołują również inne skutki. Po pierwsze uniemożliwią wykonaw-
com ochronę swych praw, jeżeli wartość zamówienia będzie
niższa niż wskazane wyżej progi kwotowe. Po drugie arbitralne
rozstrzygnięcia protestów dokonywane przez zamawiających
w trakcie postępowania pozostaną poza kontrolą niezależne-
go organu jakim jest Zespół Arbitrów.
(Powołanie i funkcje Krajowej Izby Odwoławczej) Istotnej
zmianie uległy przepisy regulujące strukturę i funkcjonowanie
organu rozpatrującego odwołania. W miejsce Zespołu Arbitrów
Ustawodawca powołał Krajową Izbę Odwoławczą. Utworzenie
stałego organu, złożonego z profesjonalistów od dawna było za-
powiadane przez Urząd Zamówień Publicznych. Obecnie funk-
cjonujący arbitraż jest krytykowany ze względu na niski poziom
i niejednolitość orzecznictwa. Wyznaczeni incydentalnie arbi-
trzy spośród kilkuset arbitrów posiadający różny poziom wie-
dzy i doświadczenia, nie gwarantują zdaniem Ustawodawcy
właściwej ochrony prawnej stron postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego.
Krajowa Izba Odwoławcza będzie składać się z nie więcej niż
stu członków orzekających zawodowo, mających wyłącznie wy-
kształcenie prawnicze i co najmniej pięcioletnie doświadcze-
nie. Członkowie Izby będą powoływani przez Prezesa Rady
Ministrów po przeprowadzeniu postępowania kwalifikacyjnego.
Prezes Rady Ministrów będzie mógł odwołać członka Krajowej
Izby Odwoławczej w przypadku zaistnienia jednej z przesłanek
określonych w ustawie. Członkostwa w Izbie nie będzie można
łączyć z innym zatrudnieniem ani wykonywaniem zajęć zarobko-
wych z wyjątkiem działalności naukowej i naukowo-dydaktycznej.
Wobec członków Izby będzie istniał zakaz prowadzenia działal-
ności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi
osobami oraz zakaz bycia członkiem zarządu, rady nadzorczej
lub komisji rewizyjnej oraz pełnomocnikiem spółek prawa han-
dlowego. Członkowie Izby będą podlegać odpowiedzialności
dyscyplinarnej za naruszenie swoich obowiązków i uchybienia
godności zawodowej, za którą mogą być ukarani upomnieniem,
usunięciem z zajmowanej funkcji lub wykluczeniem ze składu
Izby. Przepisy dotyczące Krajowej Izby Odwoławczej gwaran-
tują członkom Izby niezawisłość przy orzekaniu.
Prezesa i Wice Prezesa Izby powoływać będzie Prezes Rady
Ministrów na 3-letnią kadencję na wniosek Prezesa Urzędu
Zamówień Publicznych spośród zgłoszonych członków Izby.
Do obowiązków Prezesa Izby należy miedzy innymi: ustalenie
terminów posiedzeń składów orzekających, wyznaczenie skła-
dów orzekających do rozpoznawania odwołań, w tym przewod-
niczących składów.
Istotną funkcją Krajowej Izby Odwoławczej będzie opiniowanie
w przypadku nieuwzględnienia przez Prezesa Urzędu Zamówień
Publicznych zastrzeżeń zgłoszonych do zaleceń pokontrolnych
dotyczących obowiązku unieważnienia postępowania w przypadku
braku publikacji ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych
lub w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Powyższa opinia
Izby w sprawie zastrzeżeń będzie wiążąca dla Prezesa Urzędu
Zamówień Publicznych. (Paweł Golcew)
BIULETYN INFORMACYJNY 7
 spółkami w stosunku do spółek kapitałowych (spółki z ograni-
czoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej), a także spółek
europejskich mających siedzibę na terytorium Polski.
(Zasady łączenia) Połączenie spółki polskiej ze spółką zagra-
niczną będzie mogło nastąpić albo poprzez utworzenia nowej
spółki z dwóch łączących się spółek, albo w drodze przejęcia
jednej spółki przez drugą. Spółka, która powstanie w wyni-
ku połączenia, będzie podlegać prawu temu państwa, w któ-
rym będzie miała siedzibą i w którym zostanie zarejestrowa-
na, natomiast sam proces łączenia będzie przebiegał zgodnie
z przepisami prawa krajowego właściwego dla każdej z łączą-
cych się spółek (oznacza to, że w stosunku do spółki z siedzi-
bą w Wielkiej Brytanii będzie stosować się prawo angielskie,
a do spółki z siedzibą w Polsce – prawo polskie). Istotnym punk-
tem projektu jest zasada, że po tzw. dniu połączenia nie bę-
dzie możliwe uchylenie ani stwierdzenie nieważności uchwał
o połączeniu. Jak wynika z uzasadnienia projektu, celem ta-
kiego rozwiązania jest ochrona wspólników (akcjonariuszy) łą-
czących się spółek oraz jej kontrahentów przed komplikacjami,
które byłyby wynikiem następczego anulowania operacji trans-
granicznego łączenia.
(Ochrona wspólników mniejszościowych) Zgodnie z założe-
niami projektu, wspólnikowi mniejszościowemu, który nie go-
dzi się na połączenie, przyznane będzie prawo odkupu jego
udziałów (akcji), ale tylko w takiej sytuacji, gdy w wyniku połą-
czenia powstanie spółka z siedzibą za granicą, lub też gdy po-
łączenie nastąpi poprzez przejęcie spółki polskiej przez spółkę
zagraniczną. Zasada ta wynika z przekonania, że w przypadku
zmiany siedziby spółki, a co za tym idzie – prawa, wedle któ-
rego będą od tej chwili oceniane prawa i obowiązki wspólnika,
wspólnik powinien mieć możliwość wycofania się ze spółki, po-
nieważ zmiany dotykające jego praw i obowiązków, mogą być
dla niego kluczowe i mogą decydować o jego woli pozostania
w spółce. (Dorota Płoskowicz)
Ustawa o podatku od towarów i usług
Gorsze warunki zwrotu podatku VAT
(Status zmian) Ministerstwo Finansów
przygotowało projekt nowelizacji usta-
wy o podatku od towarów i usług.
Nowelizacja ma dot ycz yć zmian
w zakresie terminu zwrotu różni-
cy pomiędzy podatkiem należnym
a naliczonym. W chwili obecnej pro-
jekt znajduje się w komisjach sej-
mowych.
(Stan prawny) Zgodnie z ak tualnym stanem prawnym
tj. art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie w ja-
kim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czyn-
ności opodatkowanych podatnikowi przysługuje prawo do obni-
żenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Może on żądać zwrotu różnicy pomiędzy podatkiem należnym
a podatkiem naliczonym. Art. 87 ust. 2 stanowi, że zwrot po-
6 BIULETYN INFORMACYJNY
datku następuje na rachunek bankowy podatnika w terminie
60 dni od złożenia rozliczenia. Jeżeli zasadność zwrotu wyma-
ga dodatkowego sprawdzenia, naczelnik urzędu skarbowego
może przedłużyć ten termin do czasu zakończenia postępowa-
nia wyjaśniającego. Jeżeli przeprowadzone postępowanie wy-
każe zasadność zwrotu, urząd skarbowy wypłaca podatnikowi
należną kwotę wraz z odsetkami. Obecna regulacja w zakresie
terminu zwrotu powyższej różnicy nie różnicuje sytuacji podat-
ników pod względem okresu wykonywania przez nich czynno-
ści podlegających opodatkowaniu.
(Proponowane zmiany) Ministerstwo Finansów proponuje zmia-
ny w zakresie terminu zwrotu różnicy pomiędzy podatkiem na-
leżnym a podatkiem naliczonym. Resort proponuje wydłużenia
niniejszego okresu w stosunku do podatników, którzy dopiero
rozpoczynają wykonywanie czynności opodatkowanych. Zgodnie
z proponowaną regulacją, w przypadku podatników rozpoczy-
nających wykonywanie czynność podlegających opodatkowa-
niu oraz podatników wykonujących je krócej niż 12 miesięcy,
różnica podatku będzie zwracana w terminie 180 dni. Chodzi
tu o kwotę przekraczającą wartość podatku naliczonego zwią-
zanego z nabyciem towarów i usług, które na podstawie prze-
pisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika
do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
podlegających amortyzacji.
(Skutki zmian) Gdyby zmiany weszły w życie, skomplikuje się
znacznie sytuacja nowo utworzonych Spółek, które w pierwszym
okresie dokonują znaczących zakupów i deklarują duże kwo-
ty po stronie podatku naliczonego. Jednocześnie jego sprze-
daż i związany z nią podatek należny są stosunkowo niewiel-
kie. Ponieważ kolejne inwestycje są realizowane z reguły przez
specjalnie powołane Spółki celowe, będą one musiały się li-
czyć z koniecznością długotrwałego finansowania VAT od więk-
szości swoich zakupów. Wydłużający się okres wyczekiwania
na zwrot podatku spowoduje, że wiele z nich nie udźwignie
tak wysokich obciążeń finansowych i wskutek czego nie zdo-
ła zrealizować postawionych przed nią celów. Na powyższych
zmianach przede wszystkim mogą ucierpieć firmy developer-
skie, które bardzo często powołują Spółki córki do realizacja
konkretnych zadań. Ponadto wydaje się, że powyższa zmiana
jest niezgodna z prawem unii europejskiej, z którego wynika,
że zwrot podatku powinien nastąpić w rozsądnym terminie, a
półroczny okres wyczekiwania na pewno takowym nie jest.
(Łukasz Morgaś)
Projekty legislacyjne
Kodeks cywilny
Zmiany w kodeksie cywilnym dotyczące
umowy ubezpieczenia
(Status zmian) W dniu 25 kwiet-
nia 2007 roku Prezydent podpisał
ustawę z dnia 13 kwietnia 2007 roku
o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz
o zmianie niektórych innych ustaw
(dalej jako „Ustawa”). Ustawa lada
dzień zostanie ogłoszona w Dzienniku
Ustaw R.P. a wejdzie w życie po
90 dniowym vacatio legis (prawdo-
podobnie w połowie sierpnia b.r.). Ustawa wprowadza bardzo
istotne zmiany w kodeksowej regulacji umowy ubezpieczenia
stąd zasługuje na szersze omówienie.
(Zmiana w zakresie związania wzorcem umownym) Ustawa
zmieniła przede wszystkim art. 384 § 1 k.c. dotyczący związa-
nia strony wzorcem umownym ustalonym przez drugą stronę
umowy. Po wejściu w życie umowy skuteczność takiego bę-
dzie uzależniona od doręczenia stronie takiego wzorca przed
zawarciem umowy a nie jak dotychczas przy zawarciu umo-
wy. Oznacza to w praktyce, że ogólne warunki umów ubez-
pieczenia winny być doręczane przed wysłaniem polisy a nie
jednocześnie.
(Inne ważne zmiany) W konstrukcji umowy ubezpieczenia do-
konano następujących zmian:
-niezapłacona rata składki spowoduje ustanie odpowiedzialno-
ści ubezpieczyciela tylko wtedy gdy przewiduje to umowa lub
ogólne warunki ubezpieczenia a ubezpieczyciel wezwał ubez-
pieczającego do zapłaty z zagrożeniem, że brak zapłaty skład-
ki w terminie 7 dni spowoduje ustanie odpowiedzialności (art.
814 § 3 k.c. po nowelizacji);
-ustalono, iż w przypadku wygaśnięcia stosunku ubezpieczenia
przed upływem okresu na jaki zawarto umowę, ubezpieczające-
mu przysługuje zwrot składki za okres niewykorzystanej ochro-
ny ubezpieczeniowej (art. 813 § 1 k.c. po nowelizacji);
-prawo do rekalkulacji składki w razie ujawnienia okoliczności,
która pociąga za sobą istotna zmianę prawdopodobieństwa wy-
padku przyznano również ubezpieczonemu (do tej pory miał je
tylko ubezpieczyciel) – art. 816 k.c. po nowelizacji;
-w yraźnie zastrzeżono, że przedsiębiorca będący osobą
fizyczną, podlega ochronie na podstawie przepisów o wzor-
cach umownych i niedozwolonych klauzulach umownych (do
tej pory z ochrony takiej korzystali wyłącznie konsumenci) –
nowy art. 805 § 4 k.c.;
-doprecyzowano pojęcie przedmiotu ubezpieczenia majątko-
wego wskazując, iż może nim być każdy interes majątkowy,
który nie jest sprzeczny z prawem i da się ocenić w pieniądzu
(nowy art. 821 k.c.);
-ustalono regułę, iż w razie zajścia wypadku ubezpieczający
obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu ratowa-
nia przedmiotu ubezpieczenia a nie jak dotychczas wszelkich
dostępnych mu środków (nowy art. 826 § 1 k.c.);
-w wypadku nie przewidywania przez umowę ubezpieczenia oso-
bowego terminu wypowiedzenia uznaje się ją za wypowiedziana
ze skutkiem natychmiastowym (nowy art. 830 § 1 k.c.);
-wyraźnie przesądzono o dopuszczalności zawierania tzw. cla-
ims made policy to znaczy umów ubezpieczenia, w których
ubezpieczyciel odpowiada za zdarzenia zgłoszone lub ujaw-
nione w okresie ubezpieczenia, do tej pory skuteczność za-
wierania takich umów była kwestionowana, choć występowa-
ły one w praktyce.
(Skutki zmian) Art. 5 Ustawy ustanawia regułę, iż do umów
ubezpieczenia zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy
stosuje się przepisy dotychczasowe. Oznacza to, iż w przy-
padku już zawartych umów konieczna będzie ich renegocja-
cja bądź nawet wypowiedzenie w celu poddania ich reżimowi
nowej ustawy. Natomiast osoby, które planują zawarcie umo-
wy ubezpieczenia powinny rozważyć, czy nie opłaca im się
poczekać z zawarciem umowy do wejścia w życie ustawy. Tak
czy inaczej w praktyce jeszcze przez dłuższy okres, obowią-
zywać będą dwie kodeksowe regulacje umowy ubezpieczenia
– stara dla już zawartych umów i nowa dla umów zawartych po
wejściu w życie ustawy. (Piotr Jaworek)
BIULETYN INFORMACYJNY 3
 Ustawa o komornikach sądowych
i egzekucji
Szybka i skuteczna egzekucja
(Status aktu) W dniu 13 kwietnia
2007 roku Sejm uchwalił Ustawę
o zmianie ustaw y o komornikach
sądowych i egzekucji. Senat wpro-
wadził poprawki do Ustawy w dniu
10 maja 2007 roku. Obecnie ustawa
ponownie trafi do Sejmu, który roz-
patrzy poprawki Senatu.
(Cel ustawy) Ustawa ma na celu poprawę szybkości i skutecz-
ności egzekucji, ułatwienie dostępu do zawodu komornika, a co
za tym idzie zwiększenie liczby komorników sądowych.
(Zakres zmian) Ustawa wprowadza istotną zmianę, w świetle
której w rewirze może działać więcej niż jeden komornik, co
ma na celu wprowadzenie konkurencji między komornikami.
Rozszerzone zostało uprawnienie wierzyciela do wyboru ko-
mornika, który przeprowadzi egzekucję przeciwko dłużnikowi.
Poprzednio wierzyciel mógł wybrać innego komornika niż we-
dług właściwości ogólnej jedynie w granicach właściwości sądu
apelacyjnego. Po nowelizacji natomiast będzie możliwy wybór
dowolnego komornika z obszaru całego kraju, z wyjątkiem spraw
o egzekucję z nieruchomości oraz spraw, w których przepisy
o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio.
4 BIULETYN INFORMACYJNY
Wybrany przez wierzyciela komornik nie może odmówić przyjęcia
wniosku o wszczęcie egzekucji, chyba że w zakresie prowadzo-
nych przez niego egzekucji zaległość przekracza sześć miesię-
cy (zaległość oblicza się dzieląc liczbę spraw niezałatwionych
w poprzednim półroczu przez średni miesięczny wpływ spraw
w tym okresie). Zgodnie z wprowadzonymi zmianami Minister
Sprawiedliwości ocenia, czy liczba komorników działających
w rewirze jest wystarczająca, biorąc przy tym pod uwagę m.in.
potrzeby sprawnego wykonywania czynności, wielkość wpły-
wu i stan zaległości spraw o egzekucję, ilość przedsiębiorców
mających siedzibę lub oddziały w obszarze rewiru oraz licz-
bę i strukturę ludności w rewirze. W razie uznania, iż zacho-
dzi potrzeba zwiększenia liczby komorników w rewirze Minister
zarządza utworzenie nowego stanowiska, po czym wszczyna
procedurę przewidzianą dla powołania komornika. Kandydaci
na komorników składają aplikacje, a Minister decyduje, kto zo-
stanie powołany na komornika. Konieczne jest przy tym zasię-
gnięcie opinii o kandydacie, w tym opinii wydanej przez policję.
Pomimo początkowej propozycji zrezygnowania z czasochłon-
nych obwieszczeń w Monitorze Polskim, wymóg ten został po-
zostawiony w znowelizowanej Ustawie. Ponadto utrzymano re-
gulację, zgodnie z którą kandydaci, którzy nie zostali powołani,
będą mogli skarżyć decyzję Ministra do wojewódzkiego sądu
administracyjnego.
W projekcie znajdowała się regulacja, zgodnie z którą komor-
nika powołuje Minister Sprawiedliwości na wniosek zaintere-
sowanego. Zainteresowany miał wskazywać, na jaki rewir chce
być powołany, a sama decyzja o powołaniu miała mieć cha-
rakter formalny. Jednakże w ustawie uchwalonej przez Sejm
zabrakło zapowiadanych rewolucyjnych zmian. W konsekwen-
cji obsadzanie nowych rewirów może trwać nawet dwa lata.
(Wioletta Januszczyk)
Ustawa o prawie autorskim i prawach
pokrewnych
Dostosowanie polskich przepisów do
standardów prawa wspólnotowego
(Status projektu) Rządowy projekt
nowelizacji ustawy o zmianie ustawy
o prawie autorskim i prawach pokrew-
nych, oraz niektórych innych ustaw
przeszedł już prawie całą ścieżkę le-
gislacyjną. Sejm rozpatruje obecnie
poprawki Senatu, wprowadzone na
posiedzeniu w dniu 13 k wiet-
nia 2007 roku.
Potrzeba uchwalenia nowelizacji jest uzasadniana w pierw-
szym rzędzie koniecznością dostosowania polskich prze-
pisów dotyczących własności intelektualnej do standardów
prawa wspólnotowego.
(Główne założenia) Nowela wprowadza szereg zmian do
ustaw składających się na podstawę systemu prawa własno-
ści intelektualnej w polskim porządku prawnym – ustawy o pra-
wie autorskim i prawach pokrewnych, prawa własności prze-
mysłowej, ustawy o ochronie baz danych, ustawy o ochronie
prawnej odmian roślin.
Pośród licznych istotnych dla podmiotów uprawnionych zmian
– jak choćby dotyczących rozpowszechniania utworów podle-
gających prawu autorskiego drogą satelitarną – zawarte są też
normy o ogromnym znaczeniu dla ogółu obrotu gospodarcze-
go. Niewątpliwie najważniejsze są tu zmiany dotyczące prze-
pisów w zakresie ochrony, po którą uprawnieni mogą sięgać
w razie naruszenia ich praw.
(Prawo autorskie i prawa pokrewne) Całkowitej przebudowie
uległy art. 79 i 80 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrew-
nych, określające instrumenty przysługujące twórcom i podmio-
tom praw pokrewnych przeciw osobom naruszającym te pra-
wa. Art. 79 ust. 1 uzyskał nową, klarowną redakcję. Zgodnie
z tym przepisem podmiotowi praw przysługują następujące
roszczenia: zaniechania naruszenia; usunięcia skutków naru-
szenia; naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych
lub poprzez zapłacenie dwukrotnej lub trzykrotnej w przypad-
ku naruszenia zawinionego wysokości należnego wynagrodze-
nia; oraz wydania uzyskanych korzyści. Spośród wymienionych
roszczeń nowe jest roszczenie o usunięcie skutków naruszenia,
nowe jest także wyraźne określenie dychotomii między możli-
wością żądania szkody albo na zasadach ogólnych albo w for-
mie odpowiedniej wielokrotności wynagrodzenia.
Dodana zostało ponadto możliwość żądania zamieszczenia
w prasie jedno lub wielokrotnych ogłoszeń. Sąd może także
nakazać naruszycielowi zapłacić określoną kwotę pieniężną,
gdyby zaniechanie naruszenia lub usunięcie jego skutków mia-
ło się okazać dotkliwe. W art. 79 została ponadto dodana nowa
regulacja, zgodnie z którą sąd może rozstrzygnąć o przedmio-
tach wytworzonych bezprawnie lub użytych do bezprawnego
działania – w szczególności sąd może orzec ich wycofanie
z obrotu, przekazanie uprawnionemu na poczet odszkodowa-
nia lub zniszczenie. Należy zauważyć – co w praktyce obrotu
może okazać się kwestią zarówno istotną, jak i budzącą duże
kontrowersje – że ustawa wprowadza ponadto domniemanie,
że przedmioty są własnością naruszyciela.
Istotna zmiana podobnego typu została też wprowadzona
w art. 80 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych,
przewidującym możliwość zabezpieczenia dowodów i roszczeń
oraz zobowiązania naruszyciela do udzielenia niezbędnych
informacji. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisu do udziele-
nia informacji będą też zobowiązane osoby trzecie, min. oso-
by posiadające towary lub korzystające z usług naruszających
autorskie prawa majątkowe lub świadczących usługi wykorzy-
stywane w działaniach naruszających takie prawa.
(Prawo własności przemysłowej) Analogiczny katalog doty-
czący możliwości zabezpieczenia roszczeń oraz zobowiązania
naruszyciela lub innych osób do udzielenia informacji zawiera
nowy art. 2861 Prawa własności przemysłowej.
Znowelizowane brzmienie art. 287 § 1 Prawa własności przemy-
słowej zawiera następujący katalog instrumentów przysługują-
cych uprawnionemu przeciwko naruszycielowi prawa z paten-
tu: zaniechania naruszenia, wydania bezprawnie uzyskanych
korzyści, a w razie zawinionego naruszenia także naprawienia
szkody na zasadach ogólnych lub poprzez zapłatę kwoty rów-
nej opłacie licencyjnej lub innemu należnemu wynagrodzeniu.
Taka sama regulacja została wprowadzona do naruszeń praw
ochronnych na znak towarowy.
Obowiązującą do tej pory regulację dotyczącą możliwości za-
mieszczenia ogłoszenia określonej treści – analogiczną do
wprowadzonej tą samą nowelą do art. 79 ustawy o prawie au-
torskim i prawach pokrewnych – zastąpiono możliwością po-
dania do publicznej wiadomości części lub całości orzeczenia.
Rozwiązanie takie może dziwić, bo z jednej strony wprowadza
zróżnicowanie między prawami autorskimi a własnością prze-
mysłową – tym bardziej niezrozumiałą, że ta regulacja w od-
niesieniu do patentów już obowiązywała; z drugiej wydaje się,
że nowa regulacja jest tu mniej korzystna dla uprawnionych.
Należy zwrócić uwagę, że poprawki Senatu przywróciły daw-
ną regulację – zgodnie z którą w przypadku naruszenia praw
z patentu uprawniony mógłby żądać ogłoszenia w prasie oświad-
czenia o określonej treści, jednakże Komisja Kultury i Środków
Przekazu po rozpatrzeniu poprawek Senatu zarekomendowała
Sejmowi odrzucenie tej poprawki.
(Ustawa o ochronie baz danych oraz ustawa o ochronie praw-
nej odmian roślin) Nowelizacja wprowadza do ustawy o ochro-
nie baz danych oraz do ustawy o ochronie prawnej odmian roślin
analogiczny katalog środków ochronnych jak do ustawy o pra-
wie autorskim i prawach pokrewnych. (Bartosz Grykowski)
Kodeks spółek handlowych
Transgraniczne łączenie spółek
(Status projektu) Projekt noweliza-
cji kodeksu spółek handlowych, bę-
dący jednym z owoców prac Komisji
Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, dzia-
łającej przy Ministrze Sprawiedliwości,
został przyjęty przez Komisję w dniu
17 kwietnia 2007 roku. Zgodnie z re-
komendacją Komisji odpowiednia
ustawa powinna zostać uchwalona przez Sejm do końca 2007
roku, albowiem wtedy upływa okres, który został przyznany
państwom członkowskim Unii Europejskiej na implementację
do wewnętrznego porządku prawnego Dyrektywy nr 2005/56/
WE z 26 października 2005 roku w sprawie transgranicznego
łączenia się spółek (tzw. X Dyrektywa).
(Zakres proponowanych zmian) Zgodnie z obowiązującymi
przepisami prawa polskiego polska spółka nie może połączyć
się ze spółką mającą siedzibę za granicą. Przygotowany projekt
zmian w kodeksie spółek handlowych, kierując się wytycznymi
zawartymi w X Dyrektywie, ma na celu zmianę tej sytuacji, po-
przez dopuszczenie możliwości łączenia się z zagranicznymi
BIULETYN INFORMACYJNY 5