Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel.

(22) 33 96 500
fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

marzec 2009
[numer 3/87]

Biuletyn informacyjny zawiera informacje

dotyczące kształtowania się ustawodawstwa

gospodarczego oraz jego wykładni w Polsce.

Biuletyn informacyjny ma charakter wewnętrzny

BIULETYN
i jest przeznaczony wyłącznie do wiadomości

jego adresata.

INFORMACYJNY
Dotyczy zmian stanu prawnego w okresie od dnia 16 lutego 2009 roku do dnia 15 marca 2009 roku.

Stan prawny na dzień 15 marca 2009 roku.

ALERTY:

Aport do spółki osobowej Wniesienie akcji do spółki osobowej jako aportu nie oznacza powstania

przychodu w podatku dochodowym. Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku

z dnia 17 lutego 2009 roku (sygn. akt III SA/Wa 2926/08).

Kontrola na nowych zasadach 7 marca br. weszła w życie nowelizacja ustawy o swobodzie

działalności gospodarczej. Przede wszystkim zmieniły się zasady prowadzenia kontroli w firmach. Mają być

one krótsze, zaś dwie inspekcje będą mogły kontrolować równolegle tę samą firmę tylko wyjątkowo.

Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500

fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

INFORMACJE BIEŻ ĄCE
Nowe prawo
Kodeks spółek handlowych
Liberalizacja łączenia spółek
(Status aktu) Z dniem 28 lutego 2009
roku weszła w życie część przepisów
ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku
o zmianie ustawy – Kodeks spółek
handlowych oraz ustawy o obrocie
instrumentami finansowymi (Dz. U.
z 2009 roku, nr 13, poz. 69), która
wprowadziła istotne zmiany doty-
czące udziału biegłego w procesie łączenia i podziału spół-
ek kapitałowych.
(Dotychczasowy stan prawny) Udział biegłego w procesie łą-
czenia i podziału spółek kapitałowych polega na badaniu pla-
nu połączenia lub planu podziału w zakresie ich poprawności
i rzetelności. Na tle dotychczas obowiązującego stanu prawne-
go poddanie wyżej wymienionych dokumentów badaniu przez
biegłego było obowiązkowe. Wyjątkiem od powyższego obo-
wiązku był przypadek łączenia się spółek z ograniczoną od-
powiedzialnością, których wspólnikami są wyłącznie osoby fi-
zyczne w liczbie nieprzekraczającej we wszystkich łączących
się spółkach dziesięciu osób, jeżeli spółka przejmująca posia-
dała udziały albo akcje o łącznej wartości nominalnej nie niż-
szej niż 90% kapitału zakładowego spółki przejmowanej lub
w przypadku przejmowania spółki jednoosobowej przez jej spół-
kę – matkę. Również w przypadku transgranicznego łączenia
się spółek kapitałowych możliwe było uniknięcie obowiązku ba-
2 BIULETYN INFORMACYJNY
dania planu połączenia przez biegłego, o ile wszyscy wspólni-
cy łączących się spółek wyrazili na to zgodę.
Poza opisanymi wyżej wyjątkami kodeks nie przewidywał moż-
liwości przeprowadzenia połączenia lub podziału bez udziału
biegłego w tym procesie. Sytuacja ta skutkowała nieracjonal-
nym i zbędnym z punktu widzenia łączących się spółek wy-
dłużeniem całego procesu. Choć bowiem obowiązek badania
planu połączenia/podziału przez biegłego ma w założeniu chro-
nić interesy wspólników mniejszościowych, jego bezwzględny
charakter w niektórych sytuacjach pozbawia badanie przepro-
wadzane przez biegłego przypisywanej mu ochronnej funkcji.
Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w której de facto istnieje zgoda
wszystkich wspólników co do treści planu połączenia.
(Wprowadzone zmiany) Uchwalona nowelizacja, w zakresie
omawianego obowiązku, zrównuje sytuację prawną łączących
lub dzielących się krajowych spółek kapitałowych z sytuacją
spółek łączących się transgranicznie. Zgodnie z brzmieniem
nowego art. 5031 oraz art. 5381 kodeksu, badanie planu połą-
czenia (podziału) przez biegłego i jego opinia nie są wymaga-
ne, jeżeli wszyscy wspólnicy każdej ze spółek uczestniczących
w połączeniu lub podziale wyrazili na to zgodę.
Uchwaloną nowelizację należy ocenić pozytywnie, jako stano-
wiącą przynajmniej częściowe odformalizowanie procesów po-
łączenia i podziału. Stanowi ona pewien krok w stronę rezygna-
cji z restrykcyjnej kontroli woli wspólników na rzecz przyznania
tej ostatniej pierwszeństwa przed oceną dokonaną przez or-
gany sądowe. (Jakub Salwa)
Lecz konfrontacyjny prawnik może bezkarnie wmawiać swojemu
klientowi, że broni właśnie jego najżywotniejszych interesów.
(Robienie wrażenia i niekompetencja) To podejście zawodo-
we prawnika o konfrontacyjnym charakterze jest w wielu przy-
padkach zbudowane nie tylko na chęci zrobienia wrażenia na
klientach za pomocą nieco tandetnych narzędzi. Równorzędnym
źródłem tej postawy jest zwyczajna, goła niekompetencja, któ-
ra maskowana jest zaklęciami o ryzykach wszelkiego możli-
wego rodzaju.
Patrząc jednak z perspektywy prawa biznesowego nie sposób
nie zauważyć, iż ten model prawnika realizuje wciąż bardzo
powszechną wizję biznesu jako gry, w której wygrana jednej
strony może polegać tylko na przegranej drugiej strony (win-
loose). Stąd prawnik postrzegany jako agresywny jest uważa-
ny za dobrego prawnika (tak właśnie kiedyś rekomendowała
mnie pewna amerykańska prawniczka swemu klientowi: „good,
aggressive lawyer”, słowa „good” i „aggressive” znaczyły tu-
taj dokładnie to samo).
Oczywiście taki biznes win-loose istnieje, choć prawdziwy wiel-
ki biznes już dawno zauważył, że konfrontacyjne podejście
w relacjach rzadziej prowadzi do osiągania sukcesu w nego-
cjacjach, zaś wygrana jednej strony bardzo często jest równo-
cześnie wygraną drugiej ze stron.
(Model kompromisowy) Na przeciwnym biegunie funkcjo-
nuje model prawnika kompromisowego. Tego rodzaju podej-
ście nie jest po prostu kwestią łagodnego charakteru, ale jest
przede wszystkim kwestią zrozumienia natury biznesu i natu-
ry ryzyka.
Ponieważ ryzykiem, z uwagi na jego wszechobecność i nie-
usuwalność ze sfery biznesu, obie strony muszą się w miarę
możliwości sprawiedliwie podzielić.
Innymi słowy po pierwsze konieczne jest oddzielenie tych sfer,
które naprawdę mają znaczenie dla interesów stron od tych,
których znaczenie jest tylko i czysto teoretyczne. Bardzo często
bowiem w rozwiązaniach prawnych mamy do czynienia z moż-
liwością wystąpienia sytuacji bardzo szkodliwej dla stron, której
jednakże ryzyko wystąpienia jest tak niewielkie, że nie warto dla
tej sytuacji prowadzić wielogodzinnych negocjacji.
Problem polega na tym, że prawnicy konfrontacyjni przyciąga-
ją uwagę stron do hipotetycznych sytuacji, które nie zdarzyły
się ani w ich karierze ani w ogóle nikt nie słyszał, żeby się zda-
rzyły. Takim kwestiom prawnicy ci są w stanie poświęcać go-
dziny rozmów i sporów.
Po drugie – jeżeli już te naprawdę istotne sfery uda nam się
zidentyfikować, to powinniśmy symetrycznie „oddać” drugiej
stronie to, czego sami od niej oczekujemy. Tak oto imperatyw
kategoryczny Kanta przeniesiony zostaje na grunt prawa go-
spodarczego, rozumianego jako sztuka szukania kompromi-
sowych rozwiązań.
Oczywiście prawnik kompromisowy (które zwykle jest inteli-
gentniejszy i bardziej kompetentny od prawnika konfrontacyj-
nego) ma zazwyczaj stosunkowo niewielką swobodę manew-
ru w przypadku, gdy zostanie wyzwany na pojedynek przez
prawnika agresora. Nie da się być kompromisowym w sytuacji,
gdy druga strona traktuje taką postawę wyłącznie jako wyraz
słabości i chce w związku z tym wymusić rozwiązania prawne
obiektywnie szkodliwe dla naszego klienta. Wtedy jest oczywi-
ście walka na całego, szkodliwa przede wszystkim dla klientów,
którzy nie dość, że mogą stracić transakcję, to jeszcze muszą
płacić za tak idiotycznie bezproduktywne godziny pracy po-
mnożone przez liczbę obrońców ich interesów.
(Styl) Konfrontacyjny sposób działania prawnika opiera się,
jak to wskazywaliśmy, na racjonalnych przesłankach: należą
do nich robienie wrażenia na kliencie, epatowanie go „troską
o jego interesy”, czego skutkiem jest koniec końców wydłu-
żony timesheet i większe wynagrodzenie prawnika, wreszcie -
niekompetencja. Do tego podejścia dostosowana bywa cała
strategia firmy prawniczej, oczywiście uzgodniona z klientem.
W swojej karierze miałem do czynienia z firmą prawniczą (pro-
wadzoną niestety przez same panie, podstarzałe gwiazdy sa-
lonów, nigdy nie zrozumiem jakim sposobem znajdują one na-
prawdę niezłych klientów), dla której pierwsze dziesięć godzin
negocjacji służyło jedynie zmęczeniu przeciwnika. Potem panie
przychodziły z nowym, nigdy przedtem nie rozsyłanym tekstem
umowy, którą kazały czytać od 3 w nocy. Jest to klasyczna me-
todologia oparta na konfrontacji, a nie na kompromisie.
Oprócz jednak racjonalnych przesłanek konfrontacyjne praw-
nictwo wspierane jest przez nieprzyjazny, drętwy styl bycia,
w którym nie ma miejsca na żart, na przyznanie się do błę-
du ani tym bardziej na zrozumienie dla błędu drugiej strony.
Cały czas obecne jest w powietrzu pobudzenie do walki na
śmierć i życie.
Kto co woli. Osobiście nie mam żadnych wątpliwości, że ta-
kie pojmowanie roli prawnika charakterystyczne jest przede
wszystkim dla pewnego wcze-
snego etapu zarówno kapitali-
zmu, jak i samego rynku doradz-
twa prawnego. Wszystko jednak
zaczyna się od klientów: bo je-
żeli oni będą woleli agresywne-
go, konfrontacyjnego prawni-
ka, od prawnika przyjaznego
i kompromisowego, wówczas
to agresorzy z zaciętymi twa-
rzami wypełnią tę niszę ocze-
kiwań. (Michał Tomczak)
BIULETYN INFORMACYJNY 7
 OPRACOWANIA AUTORSKIE
Firma (17)
Konfrontacja, kompromis
(Spektrum) Poprzednio podzieliliśmy prawników na dwie umow-
ne kategorie: urzędników i załatwiaczy. Podział ten przeprowa-
dzony został z punktu widzenia stosunku do podstawowego
tworzywa prawników, jakim jest samo prawo. Urzędnicy pod-
chodzą do tej materii drętwo i nabożnie, załatwiacze zaś kon-
wencjonalnie lub z lekceważeniem.
Obecnie omówimy zróżnicowanie zawodu oparte na stosun-
ku do roli prawnika, przy czym rola ta odniesiona jest przede
wszystkim do rzeczywistości biznesowej.
Skrajne podejścia w rozumieniu roli prawnika ujawniają się
w szczególności podczas negocjacji, ale także przy wszelkich
innych około-negocjacyjnych okazjach. Głównie na podstawie
tychże sytuacji możliwe jest zbudowanie dwóch skrajnych mo-
deli funkcjonowania prawników. Co ciekawe, w tak zwanym ży-
ciu te dwa modele nie funkcjonują jedynie jako archetypy czy
też teoretyczne wzorce. Funkcjonują one niestety w rzeczywi-
stości do tego stopnia, że między jednym a drugim modelem
w rzeczywistości pozostaje niezbyt wiele miejsca.
Jeden z tych skrajnych modeli można nazwać konfrontacyj-
nym, drugi – kompromisowym.
(Model konfrontacyjny) Ten pierwszy model ma swoje źródło
w pospolitych wyobrażeniach na temat roli prawnika: według
tych wyobrażeń prawnik służy przede wszystkim do gryzienia
i wdeptywania w ziemię przeciwników. Tradycja tego modelu wy-
wodzi się przede wszystkim z praktyki sądowej i z obsługi osób
fizycznych, nierozumiejących konwencji wykonywania zawodu
prawniczego, lub też konwencję taką odrzucających.
6 BIULETYN INFORMACYJNY
W relacjach osób fizycznych, opartych na osobistym konflikcie,
prawnik postrzegany jest jako zbrojne ramię swojego klienta.
Ma on, zdaniem większości owych klientów, obowiązek niena-
widzić nie tylko ich przeciwnika, ale także, w tym samym stop-
niu, jego wrednego i podstępnego prawnika.
Adwokaci sądowi, a zwłaszcza ci z praktyką w sądach pro-
wincjonalnych, wiedzą dobrze że w ramach realizacji swego
interesu ekonomicznego nie należy ujawniać żadnych przy-
jaznych relacji z prawnikami drugiej strony (co w stosunkach
małomiasteczkowych jest oczywiście trudne do uniknięcia).
Na sali sądowej adwokat ma obowiązek demaskować nie tyl-
ko wadliwość prawnego stanowiska przeciwnika (w skrajnym,
choć częstym przypadku może ta kwestia w ogóle klienta nie
interesować), lecz przede wszystkim obnażać jego moralną
nędzę, występność i zło.
Przeniesiony na grunt negocjacji biznesowych taki styl praw-
nictwa spowodowuje, że prawnik wykłóca się o każdy szczegół
umowy, wskazując, jak wielkie ryzyko niesie rozwiązanie pro-
ponowane przez drugą stronę. Jego nieszczęsny klient często
nie ma ani możliwości ani nawet prawa podważania oceny ry-
zyka dokonanej przez opłacanego przez siebie prawnika, bo
w wypadku problemów prawnik zawsze wyłga się od wszelkiej
odpowiedzialności mówiąc, że przecież uprzedzał…
Jest to oczywiście niezwykle uciążliwy i w większości przypadków
szkodliwy model funkcjonowania prawnika – doradcy, zwłasz-
cza szkodliwy w sprawach gospodarczych. O ile bowiem spór
sądowy można w wielu przypadkach uznać za rzeczywistość,
w której nie ma rozwiązań dobrych dla obu stron (przynajm-
niej w sensie psychologicznym, bo skoro strony poszły do sądu
to obie są w równym stopniu przekonane do swoich racji), to
w biznesie rzeczy mają się zupełnie inaczej.
Ryzyko jest tu wszechobecne i bardzo często niemożliwe do skal-
kulowania. Wynika ono zarówno z nieprzewidywalności same-
go biznesu jak też z nieścisłości samego prawa i sposobu jego
stosowania przez powołane do tego instytucje. Straszak ryzyka
jest tak powszechny i tak łatwy do zastosowania, że prawnicy,
nawet ci z przyzwoitych firm, argumentują niekiedy, że pewne-
go zapisu nie akceptują, bo nie wiadomo co zrobi dany organ.
Żadnych argumentów merytorycznych, orzecznictwa, doktry-
ny, nic - po prostu nie wiadomo, co zrobi organ.
Powoływanie się na abstrakcyjnie istniejące ryzyko jest właści-
wie zawsze w jakimś stopniu uzasadnione, to znaczy – nie jest
zmyśleniem ani oszustwem. Nie mniej pozostaje niezwykle de-
struktywne, utrudniające prowadzenie i rozwijanie biznesu tym,
z których koniec końców prawnicy żyją, czyli ich klientom.
Jako się rzekło, konfrontacyjne podejście znajduje też uzasad-
nienie w naturze systemu prawnego. Przy pewnym poziomie
wyrafinowania umysłowego doświadczony prawnik z niezwy-
kłą łatwością identyfikuje różnego rodzaju abstrakcyjne ryzyka.
Projekty legislacyjne
Ustawa o pozwach zbiorowych
Wiele osób w jednym postępowaniu
(Status aktu) 11 marca 2009 roku
rząd przyjął projekt ustawy o do-
chodzeniu roszczeń w postępo -
waniu grupow ym, przygotowany
przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa
Cywilnego. Zakłada on wprowadze-
nie do procedury cywilnej nowej in-
stytucji wywodzącej się z USA, czyli
pozwu zbiorowego. Umożliwi to dochodzenie podobnych rosz-
czeń wielu osobom w jednym postępowaniu cywilnym. Teraz
projekt trafi do Sejmu.
(Badanie dopuszczalności) Spraw y będą rozpatry wane
przez sądy okręgowe. Dochodzenie roszczeń w postępowa-
niu grupowym ma być podzielone na cztery etapy. W pierw-
szym, sąd zbada dopuszczalność rozpoznania sprawy w tym
trybie. Jego warunkiem będzie wyraźna zgoda na udział co
najmniej 10 osób (formuła opt-in), dochodzących podobnych
roszczeń od jednego podmiotu. Wyłonią one spośród siebie
jednego reprezentanta, który następnie będzie mógł ustano-
wić zawodowego pełnomocnika. Kolejne osoby będą mogły
przystępować do postępowania w jego trakcie, po dopusz-
czeniu sprawy do nowego trybu i po prasowych ogłoszeniach
o rozpoczętym procesie.
(Pozostałe etapy) Kolejnymi etapami postępowania będą:
określenie zakresu sprawy, rozpoznanie kończące się wyda-
niem orzeczenia oraz wykonanie orzeczenia, w tym w zakre-
sie kosztów postępowania.
(Zakres spraw) Projekt przewiduje, że możliwe będzie docho-
dzenie zarówno roszczeń pieniężnych jaki i niepieniężnych,
z tym że w przypadku dochodzenia sum pieniężnych, człon-
kowie grupy będą musieli wyrazić zgodę na ryczałtowe okre-
ślenie należnego im odszkodowania, co oznacza rezygnację
z dochodzenia tych roszczeń indywidualnie i w zwiększonej
wysokości. W przypadkach różnej wysokości wyrządzonych
szkód, możliwe będzie różnicowanie wysokości należnego
odszkodowania.
Pozwany będzie mógł żądać zabezpieczenia kosztów postę-
powania poprzez kaucję, składaną w gotówce przez powoda,
ale jej wysokość nie będzie mogła przekraczać 10 procent war-
tości przedmiotu sporu.
(Korzyści z nowej regulacji) Zgodnie z rządowymi zapowie-
dziami, nowy tryb przyczyni się do przyśpieszenia postępowa-
nia, gdyż sądy nie będą musiały rozstrzygać wielu identycznych
spraw w oddzielnych procesach. Również koszty postępowa-
nia ulegną zmniejszeniu. (Andrzej Maciejewski)
Ustawa o wyrobach medycznych
Nowe przepisy do starych leków
(Status aktu) 26 lutego 2009 roku
Ministerstwo Zdrowia przedstawi-
ło projekt nowej ustaw y o w yro -
bach medycznych, która ma zastą-
pić obecnie obowiązującą ustawę
o tej samej nazwie z dnia 20 kwiet-
nia 2004 roku.
(Założenia projektu) Najbardziej znaczące zmiany, które nałożą
na przedsiębiorców tej branży dodatkowe obowiązki, dotyczyć
będą przepisów regulujących zgłaszanie wyrobów medycznych
do Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów
Medycznych i Produktów Biobójczych. Obecnie obowiązek zgła-
szania wyrobów przed pierwszym wprowadzeniem do obrotu ist-
nieje, lecz jego wykonanie nie musi nastąpić w ściśle określonych
terminach. Nowelizacja zawiera zmiany w tym zakresie. Zgodnie
z projektem, wytwórcy i ich autoryzowani przedstawiciele, któ-
rzy posiadają miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium
Polski, będą mieli obowiązek dokonać zgłoszenia wyrobu na co
najmniej 14 dni przed jego pierwszym wprowadzeniem do ob-
rotu albo przekazaniem do oceny działania. Z kolei na dystry-
butorów i importerów, którzy wprowadzają na terytorium Polski
wyrób sprowadzony z zagranicy, zostanie nałożony obowiązek
powiadomienia o tym Prezesa Urzędu najpóźniej w ciągu 7 dni
od pierwszego wprowadzenia wyrobu na terytorium Polski.
(Przepisy przejściowe) Największe niedogodności wynikają
jednak z proponowanych przepisów przejściowych, obejmu-
jących swym zakresem wyroby medyczne wpisane do rejestru
prowadzonego na podstawie dotychczasowej ustawy. Projekt
przewiduje dla nich okres dostosowawczy. Wyroby takie nie
będą musiały być zgłaszane powtórnie, wedle nowej proce-
dury. Jednakże aby skorzystać ze zwolnienia od powtórnego
zgłoszenia konieczne będzie dopełnienie określonych wymo-
gów formalnych. Zgodnie z projektem w terminie 5 miesięcy
od dnia wejścia w życie nowelizacji należy złożyć wniosek
o przeniesienie danych z dotychczasowego do nowego reje-
stru. Przeniesienie takie odbędzie się nieodpłatnie. Jeśli wnio-
sek o przeniesienie danych będzie niepełny lub dane zawarte
w dotychczasowym rejestrze niekompletne, wnioskujący zo-
stanie wezwany do ich uzupełnienia we wskazanym terminie.
Niedopełnienie tego obowiązku spowoduje, że dane nie zo-
staną skutecznie przeniesione i konieczne będzie dokonanie
zgłoszenia zgodnie z procedurą zawartą w nowej ustawie, za
odpowiednią opłatą. (Katarzyna Bielat)
BIULETYN INFORMACYJNY 3

Ustawa o rachunkowości
Komitet audytu
(Status aktu) W dniu 12 lutego 2009
roku odbyło się w Sejmie I czytanie
rządowego projektu ustawy o biegłych
rewidentach i ich samorządzie, fir-
mach audytorskich oraz nadzorze pu-
blicznym (druk sejmowy numer 1627).
Projekt jest obecnie przedmiotem prac
Komisji Finansów Publicznych.
(Komitet audytu) Artykuł 86 projektu ustawy przewiduje, że
w jednostkach zainteresowania publicznego - między innymi
w spółkach giełdowych - działać będzie komitet audytu, które-
go członkowie będą powoływani spośród członków rady nad-
zorczej. W skład komitetu wchodzić ma co najmniej 3 człon-
ków, spośród których przynajmniej jeden powinien spełniać
warunki niezależności i posiadać kwalifikacje w dziedzinie ra-
chunkowości lub rewizji finansowej. Do zadań komitetu ma
w szczególności należeć monitorowanie procesu sprawozdaw-
czości finansowej, skuteczności systemów kontroli wewnętrz-
nej, audytu wewnętrznego, zarządzania ryzykiem a także mo-
nitorowanie wykonywania czynności rewizji finansowej oraz
niezależności biegłego rewidenta i firmy audytorskiej. Komitet
będzie także rekomendował radzie nadzorczej lub innemu or-
ganowi firmę audytorską do przeprowadzenia czynności rewi-
zji finansowej jednostki.
(Jednostki zainteresowania publicznego) W art. 2 ust. 4 pro-
jektu ustawy zdefiniowano jednostki zainteresowania publicz-
nego, w których komitet audytu miałby powstać. Są to między
innymi emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do
obrotu na rynku regulowanym – czyli spółki giełdowe, banki kra-
jowe oraz oddziały zagranicznych banków i instytucji finanso-
wych, spółdzielcze kasy oszczędnościowo – kredytowe, zakłady
ubezpieczeń i reasekuracji, otwarte fundusze emerytalne oraz
powszechne towarzystwa emerytalne, fundusze inwestycyjne
oraz podmioty prowadzące działalność maklerską.
(Niedostatki projektu) Projekt ustawy bardzo lakonicznie regu-
luje sposób powstania, funkcjonowania oraz kompetencje ko-
mitetu audytu. Nie wskazano kto powołuje członków komitetu,
kto reguluje jego działanie a także jakie uprawnienia ma komitet
– czy może np. domagać się wyjaśnień od pracowników spół-
ki i zarządu. Nie wiadomo także jaki wpływ na funkcjonowanie
komitetu miałoby skrócenie kadencji rady nadzorczej. Przepisy
dotyczące komitetu audytu powinny znaleźć się w ustawach
dotyczących poszczególnych jednostek zainteresowania pu-
blicznego, przede wszystkim w kodeksie spółek handlowych
i prawie bankowym. (Karolina Muskała)
4 BIULETYN INFORMACYJNY
Ustawa o skardze na naruszenie prawa strony do
rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki
Przewlekłość postępowania
(Status aktu) W dniu 20 lutego 2009
roku Sejm przyjął nowelizację ustawy
z dnia 17 czerwca 2004 roku o skar-
dze na naruszenie prawa strony do
rozpoznania sprawy w postępowa-
niu sądowym bez nieuzasadnionej
zwłoki. Na obecnym etapie prac le-
gislacyjnych nowelizacja jest przed-
miotem prac Senatu.
(Cel nowelizacji) Ustawa pozwalająca wnosić skargę na tzw.
przewlekłość postępowania została uchwalona w celu realizacji
przepisu art. 45 ust. 1 Konstytucji, który gwarantuje każdemu
prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez
nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny
i niezawisły sąd, co odpowiada art. 6 ust. 1 Konwencji o ochro-
nie praw człowieka i podstawowych wolności. Stanowi także
odpowiedź na dużą liczbę spraw przeciwko Polsce prowadzo-
nych przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka dotyczą-
cych przewlekłości postępowania. Pozostał jednak nierozstrzy-
gnięty problem nadmiernie przedłużających się postępowań
przygotowawczych.
(Skarga na czynności prokuratora) Dotychczas skargę mogła
wnieść strona, której prawo do rozpoznania sprawy bez nieuza-
sadnionej zwłoki zostało naruszone na skutek działania lub bez-
czynności sądu, jak również gdy doszło do naruszenia prawa
strony do przeprowadzenia i zakończenia bez nieuzasadnionej
zwłoki sprawy egzekucyjnej lub innej sprawy dotyczącej wyko-
nania orzeczenia na skutek działania lub bezczynności sądu
lub komornika. Nowelizacja daje dodatkowo możliwość złoże-
nia skargi na przewlekłość postępowania przygotowawczego
w sprawach karnych. Skargę na przewlekłość postępowania
przygotowawczego będzie można wnieść do prokuratora pro-
wadzącego lub nadzorującego to postępowanie, który będzie
musiał niezwłocznie przekazać tę skargę sądowi właściwemu
wraz z aktami sprawy. Właściwy do rozpoznania skargi będzie
sąd przełożony nad sądem, który byłby właściwy rzeczowo do
rozpoznania sprawy.
(Skutki skargi) Uwzględnienie skargi przez sąd skutkuje stwier-
dzeniem, że w danym postępowaniu nastąpiła przewlekłość.
Takie stwierdzenie ułatwia dochodzenie naprawienia wynikłej
stąd szkody. Dodatkowo, na żądanie strony sąd przyzna od
Skarbu Państwa sumę pieniężną. Nowelizacja określiła wyso-
kość tej sumy: od 2 000 do 20 000 zł. Ponadto wprowadzono
zasadę, że sąd ma obowiązek z urzędu zalecić podjęcie od-
powiednich czynności w wyznaczonym terminie.
(Ponowna skarga) Stwierdzenie przewlekłości postępowania
nie gwarantuje, że w dalszym ciągu będzie się ono toczyło we
właściwym tempie. Dlatego ustawa daje możliwość wystąpie-
nia z nową skargą w tej samej sprawie po upływie 12 miesięcy
od wydania orzeczenia, a w sprawie egzekucyjnej oraz w po-
stępowaniu przygotowawczym, w którym zastosowano areszt
– po upływie 6 miesięcy. (Paweł Makulski)
Orzecznictwo
wymagania specyfikacji, wynikające z art. 36 ustawy Prawo za-
Wyrok Sądu Najwyższego mówień publicznych, autor specyfikacji pozbawiony jest moż-
liwości twórczych. Sąd nie zgodził się także z oceną sądu niż-
Specyfikacja istotnych warunków szej instancji, że specyfikacja jest materiałem urzędowym. Sąd
zamówienia przedmiotem ochrony Najwyższy, również inaczej niż sądy rozpoznające sprawę uznał,
prawa autorskiego że powielanie formularza ofertowego specyfikacji, która może
być utworem, jest zachowaniem nieprzyzwoitym stanowiącym
(Status orzeczenia) W dniu 27 lute- czyn nieuczciwej konkurencji. (Wioletta Januszczyk)
go 2009 roku Sąd Najwyższy wydał
wyrok, w którym uznał, iż powielenie
specyfikacji istotnych warunków zamó-
wienia publicznego, tzw. SIWZ, może
być kradzieżą cudzej myśli, zakaza-
ną przez prawo autorskie oraz przez
ustawę o zwalczaniu nieuczciwej kon-
kurencji. (sygn. V CSK 337/08).
(Stan faktyczny) Spółka brokerska przygotowała specyfikację
istotnych warunków zamówienia publicznego na ubezpiecze-
nie mienia i odpowiedzialności cywilnej miejskiego szpitala.
Następnie specyfikacja ta została ściągnięta ze strony inter-
netowej przez pośrednika ubezpieczeniowego i wykorzystana
do sporządzenia specyfikacji istotnych warunków zamówienia
dla innego szpitala. W specyfikacji została zmieniona jedynie
nazwa zamawiającego.
Spółka brokerska wniosła do sądu pozew przeciwko szpitalowi
oraz pośrednikowi ubezpieczeniowemu o ochronę praw autor-
skich. Żądała zaprzestania naruszania prawa do utworu, czte-
rokrotnego zamieszczenia w prasie przeprosin za bezprawne
wykorzystanie utworu oraz 48 tysięcy złotych tytułem odszkodo-
wania za korzyści utracone wskutek naruszenia praw autorskich.
Dodatkowo na podstawie art. 18 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993
roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U.03.153.1503)
zażądała zasądzenia 10 tysięcy złotych na cel społeczny.
(Rozstrzygnięcia sądów) Sąd pierwszej instancji oddalił po-
wództwo, a sąd apelacyjny utrzymał ten wyrok w mocy. Sądy
obu instancji uznały, że specyfikacja istotnych warunków zamó-
wienia nie stanowi utworu w rozumieniu art. 1 ustawy Prawo au-
torskie, wskutek czego nie jest objęta ochroną prawnoautorską.
Zdaniem sądów specyfikacja zawiera wyłącznie treści wskazane
szczegółowo w ustawie Prawo zamówień publicznych, a więc
nie jest przejawem działalności twórczej o indywidualnym cha-
rakterze, a zatem nie jest także utworem. Nawet jednak gdyby
specyfikację uznać za utwór nie może on podlegać ochronie,
gdyż jest to materiał urzędowy. Sądy nie uznały także działań
pozwanych za czyny nieuczciwej konkurencji.
(Wyrok Sądu Najwyższego) Spółka brokerska wniosła skargę
kasacyjną do Sądu Najwyższego. Sąd zaskarżony wyrok uchylił
i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Sąd Najwyższy
uznał, iż SIWZ nie jest co do zasady utworem chronionym pra-
wem autorskim, gdyż to zależy od konkretnych cech specyfi-
kacji. Nie oznacza to jednak, iż ze względu na ściśle określone
BIULETYN INFORMACYJNY 5