Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel.

(22) 33 96 500
fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

lipiec 2009
[numer 7/91]

Biuletyn informacyjny zawiera informacje

dotyczące kształtowania się ustawodawstwa

gospodarczego oraz jego wykładni w Polsce.

Biuletyn informacyjny ma charakter wewnętrzny

BIULETYN
i jest przeznaczony wyłącznie do wiadomości

jego adresata.

INFORMACYJNY
Dotyczy zmian stanu prawnego w okresie od dnia 16 czerwca 2009 roku do dnia 15 lipca 2009 roku.

Stan prawny na dzień 15 lipca 2009 roku.

ALERTY:

Orzeczenia zagranicznych sądów podlegają uznaniu z mocy prawa Dnia 1 lipca 2009 roku w życie weszła

obszerna nowelizacja części IV Kodeksu postępowania cywilnego. Wprowadza ona m. in. automatyczną

uznawalność zagranicznych orzeczeń, instytucję jurysdykcji krajowej koniecznej, zapewniającą prawo do

sądu w przypadku tzw. sporów negatywnych, jak również zasadę bezpośredniego porozumiewania się z

sądami i urzędami przez granice.

Faktura VAT jest dowodem także dla Sądu Tak wynika z wyroku Sądu Najwyższego (V CSK 461/08), który

uznał, iż faktura VAT jest pismem potwierdzającym należność w rozumieniu art. 514 kodeksu cywilnego. A

zatem jeżeli dłużnik nie chce, by wierzyciel sprzedał osobie trzeciej jego dług wynikający z faktury VAT, musi
Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500
fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl zadbać, aby znalazł się na niej stosowny zakaz.
www.tomczak.pl

INFORMACJE BIEŻ ĄCE
Nowe przepisy
Kodeks cywilny
Szerszy krąg spadkobierców
(Status aktu) W dniu 28 czerwca
2009 roku w życie weszła noweliza-
cja kodeksu cywilnego – zmieniają-
ca przede wszystkim przepisy znaj-
dujące się w księdze IV – Spadki,
a dotyczące kręgu spadkobierców
ustawowych.
(Dotychczasowy stan prawny) W przypadku gdy spadkodawca
nie pozostawił testamentu do dziedziczenia po nim powołane
są osoby wskazane przez ustawę. Zgodnie z dotychczasowym
stanem prawnym w pierwszej kolejności do spadku powołani
są małżonek i zstępni spadkodawcy. Natomiast w braku zstęp-
nych – drugi krąg spadkobierców stanowili małżonek, rodzice
i rodzeństwo, ewentualnie zstępni rodzeństwa spadkodawcy.
Jeżeli nie ma najbliższych krewnych spadkodawcy spadek po
nim obejmowała gmina ostatniego miejsca zamieszkania spad-
kodawcy lub Skarb Państwa, gdy nie można tego miejsca usta-
lić lub znajdowało się ono poza granicami kraju.
(Przyczyna prawna zmian) Tak wąskie ujęcie kręgu spadko-
bierców ustawowych, a zwłaszcza niedopuszczenie dziad-
ków do dziedziczenia po zmarłym, było przyczyną krytyki,
jako niesprawiedliwe i godzące w interes szeroko pojętej ro-
dziny zmarłego.
(Zakres zmian) Wprowadzone zmiany nie dotyczą pierwsze-
go kręgu spadkobierców, w dalszym ciągu zatem w pierwszej
kolejności do spadku powołane są dzieci i małżonek spadko-
dawcy. Status spadkobierców znajdujących się w drugim krę-
gu utraciło natomiast rodzeństwo spadkodawcy. Na podstawie
obecnych przepisów dziedziczy ono jedynie w przypadku, gdy
któreś z rodziców nie dożyło otwarcia spadku. Kolejną zmianą
2 BIULETYN INFORMACYJNY
jest umożliwienie dziedziczenia dziadkom spadkodawcy w przy-
padku, gdy brak jest małżonka, zstępnych, rodzeństwa i zstęp-
nych rodzeństwa. Ponadto jeśli dziadkowie nie dożyli otwarcia
spadku – umożliwiono dziedziczenia - ich dzieciom i ich zstęp-
nym, czyli wujostwu i kuzynostwu spadkodawcy. Możliwe bę-
dzie również dziedziczenie przez pasierbów – czyli zstępnych
małżonka - zmarłego. (Agnieszka Samborska)
Ustawa o księgach wieczystych i hipotece
Zmiana ustawy o księgach wieczystych
(Status aktu) 26 czerwca 2009 roku
Sejm uchwalił ustawę o zmianie usta-
wy z dnia 6 lipca 1982 roku o księ-
gach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.
U. z 2001 r., nr 124 poz. 1361) oraz
niektórych innych ustaw. Ustawa tra-
fiła do Senatu. Termin jej wejścia w
życie to osiemnaście miesięcy od
dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
(Hipoteka zwykła i kaucyjna) Uchwalone przepisy znoszą do-
tychczas istniejący podział hipoteki na zwykłą, która zabezpiecza
wierzytelności o ustalonej wartości, i kaucyjną, zabezpieczającą
te o wartości nieustalonej lub mogące powstać w przyszłości.
Zgodnie z nowelizacją hipoteka będzie zabezpieczać wszelkie
wierzytelności pieniężne, zarówno istniejące jak i przyszłe oraz
warunkowe, o ustalonej lub nieustalonej wysokości, wyrażone
zarówno w złotym jak i w walutach obcych.
(Jedna hipoteka dla kilku wierzytelności) Nowelizacja wpro-
wadza możliwość ustanawiania jednej hipoteki, która zabezpie-
czać będzie kilka wierzytelności. Po pierwsze, dopuszczalne
będzie zabezpieczenie jedną hipoteką kilku wierzytelności wyni-
kających z różnych stosunków prawnych przysługujących temu
samemu wierzycielowi. W tym celu konieczne będzie określenie
w umowie ustanawiającej hipotekę wierzytelności objętych za-
bezpieczeniem oraz stosunków prawnych, z których wynikają.
Po drugie, możliwe będzie również ustanawianie jednej hipo-
teki dla kilku wierzytelności, które przysługują różnym wierzy-
cielom, pod warunkiem, że służą sfinansowaniu tego samego
przedsięwzięcia. Konieczne będzie jednak uprzednie ustano-
wienie w drodze umowy zawartej w formie pisemnej administra-
tora hipoteki, którym może być jeden z wierzycieli lub osoba
trzecia. Administrator hipoteki zawiera umowę o ustanowienie
hipoteki oraz wykonuje prawa wierzyciela hipotecznego na ra-
chunek wszystkich wierzycieli. On również widnieje następnie
w księdze wieczystej jako wierzyciel hipoteczny.
zgłaszania przed terminem walnego zgromadzenia spółce na
piśmie lub wykorzystując środki komunikacji elektronicznej,
projektów uchwał dotyczących spraw wprowadzonych do po-
rządku obrad zgromadzenia. Uzyskają zatem prawo zgłaszania
alternatywnych propozycji do pierwotnych projektów uchwał.
Propozycje akcjonariuszy mniejszościowych będą musiały,
zgodnie z dyspozycją przepisu art. 401 § 4 zd. 2 KSH, zostać
opublikowane na stronie internetowej spółki.
(Strona internetowa) Dotychczas posiadanie stron internetowych
wynikało z zastosowania się do zaleceń Dobrych Praktyk Spółek
Notowanych na GPW lub Dobrych Praktyk Spółek Notowanych
na NewConnect. Omawiana nowelizacja nakłada na spółkę pu-
bliczną obowiązek prowadzenia własnej strony internetowej i
zamieszczania na niej: (1) ogłoszeń o zwołaniu walnego zgro-
madzenia, (2) dokumentów, które mają zostać przedstawione
zgromadzeniu, (3) informacji o ogólnej liczbie akcji i liczbie gło-
sów z tych akcji w dniu ogłoszenia oraz (4) formularzy umożli-
wiających wykonywanie prawa głosu przez pełnomocnika lub
drogą korespondencyjną, jeżeli nie zostały wysłane indywidu-
alnie do każdego akcjonariusza.
(Sposób zwołania walnego zgromadzenia) Wymóg ten wyni-
ka przede wszystkim z wprowadzonego obowiązku zwołania
walnego zgromadzenia w tych spółkach poprzez ogłoszenie
dokonane na stornie internetowej. Powinno być dokonane, na
co najmniej 26 dni przed terminem walnego zgromadzenia.
(Dzień rejestracji uczestniczenia w walnym zgromadzeniu
spółek publicznych). Jest to nowy termin, tzw. record date.
Dodany art. 4061 § 1 Kodeksu stanowi, iż prawo uczestnicze-
nia w wlanym zgromadzeniu spółki publicznej mają tylko oso-
by będące akcjonariuszami spółki na szesnaście dni przed
datą walnego zgromadzenia. Zatem termin ten został skró-
cony. Dotychczas wynosił 30 dni. Dzień rejestracji jest jedno-
lity dla uprawnionych z akcji na okaziciela i akcji imiennych.
Konsekwentnie uprawnieni z akcji imiennych i świadectw tym-
czasowych oraz zastawnicy i użytkownicy, którym przysługu-
je prawo głosu, mają prawo uczestniczenia w walnym zgroma-
dzeniu spółki publicznej, jeżeli są wpisani do księgi akcyjnej w
dniu rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu.
(Obrót akcjami) Art. 406 4 znosi dotychczasowy zakaz obro-
tu akcjami miedzy dniem rejestracji uczestnictwa w walnym
zgromadzeniu a dniem zakończenia wlanego zgromadzenia.
Tym niemniej uprawnienie to może stworzyć pewien problem.
Mianowicie, jeśli akcjonariusz zbędzie akcje w czasie między
dniem rejestracji i dniem walnego zgromadzenia, a następnie
podczas walnego zgromadzenia będzie głosował przeciwko
uchwale, to nawet jeśli zażąda zaprotokołowania sprzeciwu, to
ani on, ani nabywca akcji nie będzie mógł na podstawie art. 422
§ 2 ust 2 Kodeksu wytoczyć powództwa o uchylenie uchwały.
Niemożliwość ta wynika z faktu, iż żaden z nich nie będzie jed-
nocześnie akcjonariuszem i osobą głosująca przeciwko uchwa-
le, która zażądała zaprotokołowania sprzeciwu.
(Udział w walnym zgromadzeniu za pośrednictwem środ-
ków elektronicznych) Nowelizacja wprowadza nieznaną do-
tychczas ustawie możliwość udziału akcjonariuszy w walnym
zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków komunikacji elek-
tronicznej, w szczególności: (1) transmisję obrad walnego zgro-
madzenia w czasie rzeczywistym, (2) dwustronną komunikacje
w czasie rzeczywistym, (3) wykonywanie osobiście lub przez
pełnomocnika prawa głosu przed lub w toku walnego zgroma-
dzenia. Nowelizacja ta nie zmienia wymogów dotyczących od-
bywania zgromadzenia na terytorium Polski oraz obecności w
miejscu odbywania zgromadzenia notariusza, zarządu, rady
nadzorczej oraz protokołującego.
(Lista akcjonariuszy) Dodany art. 407 § 11 nadaje akcjonariu-
szowi spółki publicznej prawo do żądania przesłania mu nie-
odpłatnie pocztą elektroniczną listy akcjonariuszy. Przepis ten
ma na celu zwiększenie dostępu do informacji akcjonariuszy
spółek publicznych.
(Niejednolite wykonanie prawa głosu z posiadanych akcji)
Możliwość taką stwarza przepis art. 4113 Kodeksu (tzw. split
voting). Z Kodeksu nie wynika, jaka może być podstawa nie-
jednolitego głosowania. Skorzystanie przez akcjonariusza z
nowego uprawniania może zatem wynikać na przykład z re-
alizacji jego zobowiązań kontraktowych.
(Głosowanie przez pełnomocnika) Obecna regulacja umoż-
liwia uczestnictwo akcjonariusza w walnym zgromadzeniu
oraz wykonywanie prawa głosu również przez pełnomocnika.
Ustawodawca nowelizując art. 412 Kodeksu wprowadził za-
kaz ograniczania uprawnienia do ustanawiania pełnomocnika
na walnym zgromadzeniu oraz liczby pełnomocników. Nowe
brzmienie art. 412 gwarantuje wykonywanie przez pełnomoc-
nika wszystkich uprawnień akcjonariusza na walnym zgroma-
dzeniu, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa.
Dodatkowo może on reprezentować więcej niż jednego akcjo-
nariusza i głosować odmiennie z akcji każdego akcjonariusza.
Istotną zmianą jest zniesienie zakazu ustanawiania pełnomoc-
nikiem na walnym zgromadzeniu członka zarządu lub pracow-
nika spółki w spółkach publicznych. Dotychczasowe przepisy
wyraźnie tego zabraniały. Pełnomocnictwo takie uprawniać bę-
dzie jednak do udziału tylko w jednym walnym zgromadzeniu,
a pełnomocnik zobowiązany będzie do ujawnienia akcjonariu-
szowi okoliczności wskazujących na możliwe konflikty intere-
sów. Możliwość udzielenia dalszego pełnomocnictwa zosta-
ła w tym przypadku wyłączona. Nowelizacja umożliwi także
głosowanie akcjonariusza spółki publicznej jako pełnomoc-
nika przy powzięciu uchwał dotyczących jego odpowiedzial-
ności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu, w tym udzielenia
absolutorium, zwolnienia z zobowiązania wobec spółki oraz
sporu między nim a spółką (art. 413 § 2 Kodeksu). (Cecylia
Kłosińska i Marcin Zawistowski)
BIULETYN INFORMACYJNY 7

OPRACOWANIA AUTORSKIE
Kodeks spółek handlowych
Zwoływanie walnych zgromadzeń
- podsumowanie
(Status aktu) Z dniem 3 sierpnia
2009 roku wchodzi w życie ustawa
z dnia 5 grudnia 2008 roku o zmia-
nie ustawy - Kodeks spółek handlo-
wych oraz ustawy o obrocie instru-
mentami finansowymi (Dz. U. nr 13
poz. 69). Ustawa ma na celu imple-
mentację dwóch dyrektyw Parlamentu
Europejskiego i Rady. Celem pierw-
szej z nich, dyrektywy 2007/36/WE
(z 11 lipca 2007 roku) w sprawie wy-
konywania niektórych praw akcjona-
riuszy spółek notowanych na rynkach
regulowanych, jest wzmocnienie po-
zycji drobnych akcjonariuszy spół-
ek publicznych. Natomiast regula-
cja dyrektywy 2007/63/WE (z 13 listopada 2007 roku) dąży do
uproszczenia procedury łączenia i podziału spółek akcyjnych
(art. 5031, 516 6 § 3 i 5381 mające na celu implementację dyrekty-
wy weszły już w życie 28 lutego 2009 roku). Nowelizacja wpro-
wadza szereg istotnych zmian z zakresu ułatwienia akcjonariu-
szom spółek publicznych wykonywania praw korporacyjnych,
aktywnego uczestnictwa w podejmowaniu decyzji w spółkach
oraz przede wszystkim określenia zasad zwoływania walnych
zgromadzeń.
(Prawo zwołania walnego zgromadzenia) Dodany przepis art.
339 § 3 Kodeksu uprawnia do zwoływania nadzwyczajnego wal-
nego zgromadzenia akcjonariuszy, reprezentujący co najmniej
połowę kapitału zakładowego lub co najmniej połowę ogółu
głosów w spółce. Oni też będą wyznaczać przewodniczącego
tego zgromadzenia. Nastąpi także wzmocnienie pozycji rady
nadzorczej. Dotychczas organ ten mógł podjąć uchwałę o zwo-
łaniu zwyczajnego walnego zgromadzenia tylko wówczas, gdy
zarząd nie dokonał tego w terminie określonym przepisami, a w
przypadku nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, w sytuacji,
gdy zwołanie go uznał za wskazane. Jednak rada nadzorcza
mogła skorzystać z tego uprawnienia, dopiero po dwutygodnio-
wej bezczynności zarządu od zgłoszenia mu odpowiedniego
żądania. Nowelizacja znosi obowiązek zwrócenia się do zarzą-
du z żądaniem zwołania walnego zgromadzenia.
(Uprawnienia mniejszości) Zmienia się próg wymaganego ka-
pitału zakładowego umożliwiającego akcjonariuszom wystąpie-
nie z żądaniem zwołania nadzwyczajnego walnego zgroma-
dzenia i umieszczenia określonych spraw w porządku obrad.
Dotychczas wynosił on jedną dziesiątą. Nowe brzmienie art.
6 BIULETYN INFORMACYJNY
400 § 1 Kodeksu stanowi, iż akcjonariusz lub akcjonariusze re-
prezentujący co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowe-
go mogą żądać zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadz-
nia i umieszczenia określonych spraw w porządku obrad tego
zgromadzenia. Tak jak i w dotychczasowym stanie prawnym,
statut będzie mógł przewidywać mniejsze wymagania, co do
wysokości reprezentowanego kapitału zakładowego.
(Koszty zwołania) Do tej pory, to zgromadzenie zwołane na
żądanie podejmowało uchwalę rozstrzygającą, czy koszty zwo-
łania i odbycia zgromadzenia ma ponieść spółka. Wchodząca
wkrótce nowelizacja, w przepisie art. 400 § 4 Kodeksu umoż-
liwia zwrócenie się do sądu przez akcjonariuszy, którzy wnio-
skowali zwołanie zgromadzenia o zwolnienie ich z obowiązku
pokrycia kosztów nałożonych uchwałą zgromadzenia.
(Forma i treść zwołania) Oprócz formy pisemnej, akcjonariusze
będą mogli wykorzystać formę elektroniczną. W żądaniu trzeba
wyszczególniać zagadnienia, które mają zostać umieszczone w
porządku obrad walnego zgromadzenia. Inaczej niż w dotych-
czas, nowy art. 400 § 1 nie wymaga określenia terminu, kiedy
ma odbyć się walne zgromadzenie. Pozostaje w mocy regula-
cja umożliwiająca w sytuacji upływu dwutygodniowego termi-
nu, jaki ma zarząd na zwołanie zgromadzenia, aby akcjonariu-
sze, którzy zgłosili to żądanie wystąpili do sądu rejestrowego
o upoważnienie ich do samodzielnego zwołania walnego zgro-
madzenia. Po nowelizacji zniknie jednak obowiązek wezwania
przez sąd zarządu do złożenia oświadczenia, zatem akcjonariu-
sze będą mogli zostać upoważnieni do zwołania zgromadzenia
w chwili upływu tego dwutygodniowego terminu.
(Uzupełnienie porządku obrad) W stanie prawnym sprzed no-
welizacji istniała widoczna niekonsekwencja w zakresie terminu
do złożenia żądania uzupełnienia porządku przez mniejszość,
wynoszącym co najmniej miesiąc przed proponowanym termi-
nem walnego zgromadzenia, w porównaniu z krótszym, wyno-
szącym minimalnie trzy tygodnie ustawowym terminem na ogło-
szenie o zwołaniu zgromadzenia (por. art. 402 § 1 Kodeksu). W
praktyce, często, uniemożliwiało to skuteczne zgłoszenie żąda-
nia umieszczenia określonych spraw w porządku obrad. W myśl
nowego brzmienia art. 401 § 1 Kodeksu akcjonariusze repre-
zentujący co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego
mogą żądać umieszczenia określonych spraw w porządku ob-
rad najbliższego walnego zgromadzenia. Żądanie to musi być
zgłoszone spółce niepublicznej nie później niż na czternaście
dni a w spółce publicznej na dwadzieścia jeden dni przed wy-
znaczonym terminem walnego zgromadzenia.
(Uprawnienia mniejszości w spółkach publicznych) Wprowadzone
zostanie także szczególne uprawnienie dla mniejszościowych
akcjonariuszy spółek publicznych. Akcjonariusze spółki pu-
blicznej reprezentujący, co najmniej jedną dwudziestą kapita-
łu zakładowego uzyskają mocą omawianej noweli możliwość
(Rozporządzanie miejscem hipotecznym) Ustawa umożliwi
także właścicielowi nieruchomości, na której ustanowione jest
kilka hipotek, rozporządzanie tzw. opróżnionym miejscem hipo-
tecznym. Dotychczas w przypadku wygaśnięcia jednej z hipo-
tek, przykładowo znajdującej się na pierwszym miejscu w kolej-
ności zaspokojenia, jej miejsce zajmowała hipoteka następna
w kolejności i pozostałe hipoteki przesuwały się o jedno miej-
sce do przodu. Nowelizacja przewiduje, że w przypadku, gdy
miejsce hipoteczne się zwolni, nie dojdzie do przesunięcia się
hipotek znajdujących na dalszych pozycjach, lecz właściciel uzy-
ska prawo do rozporządzenia opróżnionym miejscem. Będzie
miał on możliwość ustanowienia w to miejsce nowej hipoteki
lub też przeniesienia, za zgodą wierzyciela hipotecznego, innej
hipoteki obciążającej nieruchomość. Co więcej, nieskuteczne
będzie zobowiązanie się właściciela nieruchomości względem
wierzyciela hipotecznego do nierozporządzania opróżnionym
miejscem hipotecznym. (Katarzyna Bielat)
Projekty legislacyjne
zamiarze najemcę lub dzierżawcę oraz umożliwić mu skorzy-
Ustawa o gospodarce nieruchomościami
stanie z pierwszeństwa w nabyciu przed innymi potencjalny-
mi nabywcami.
Pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości
(Proponowana zmiana) W praktyce pojawiła się wątpliwość,
(Status aktu) Rząd przedłożył w czy pierwszeństwo przysługuje najemcom lub dzierżawcom,
Sejmie projekt ustaw y o zmianie jeśli przedmiotem najmu lub dzierżawy jest nie lokal, lecz cały
ustawy o gospodarce nieruchomo- budynek mieszkalny lub użytkowy. Często przedmiotem naj-
ściami oraz o zmianie innych ustaw mu lub dzierżawy jest bowiem cały budynek, wykorzystywany
(druk sejmowy nr 1891). Projekt jest na cele działalności gospodarczej. Zgodnie z projektem, w ta-
już po pierwszym czytaniu. Inicjatywa kiej sytuacji należy stosować przepisy o pierwszeństwie uzna-
legislacyjna rządu ma na celu m.in. niowym. Oznacza to, że w drodze zarządzenia wojewody albo
rozstrzygnięcie wątpliwości powsta- uchwały odpowiedniej rady gminy, powiatu lub sejmiku woje-
łych na gruncie stosowania przepisów przyznających najemcom wództwa będzie możliwe przyznanie pierwszeństwa w nabyciu
i dzierżawcom lokali pierwszeństwo w ich nabyciu w przypad- nieruchomości najemcom lub dzierżawcom całych budynków.
ku ich zbywania przez Skarb Państwa lub jednostkę samorzą- Te podmioty będą mogły zatem nabyć całą nieruchomość grun-
du terytorialnego. tową w trybie bezprzetargowym. (Paweł Makulski)
(Pierwszeństwo w nabyciu) Pierwszeństwo w nabyciu nieru-
chomości państwowych lub samorządowych oznacza możli-
Ustawa o języku polskim
wość ich nabycia w trybie bezprzetargowym z pierwszeństwem
przed innymi zainteresowanymi, jeśli właściciel poweźmie za- Zmiana ustawy o języku polskim
miar ich zbycia. W celu skorzystania z pierwszeństwa należy
złożyć wniosek o nabycie oraz oświadczenie o wyrażeniu zgody (Status aktu) 19 marca 2009 roku
na cenę ustaloną na zasadach określonych w ustawie. Senat podjął uchwałę w sprawie
wniesienia do Sejmu projektu usta-
(Obecny stan prawny) Pierwszeństwo przysługuje z mocy usta- wy o zmianie ustawy o języku pol-
wy m.in. najemcom lokali mieszkalnych, których najem został skim. 25 czerwca 2009 roku Sejmowa
nawiązany na czas nieoznaczony (tzw. pierwszeństwo ustawo- Komisja Kultury i Środków Przekazu
we). Ponadto pierwszeństwo może być przyznane w drodze za- jednogłośnie przyjęła senacki projekt
rządzenia wojewody albo uchwały odpowiedniej rady gminy, tej ustawy. Teraz projekt Senatu trafi
powiatu lub sejmiku województwa, najemcom lub dzierżawcom pod głosowanie w Sejmie.
lokali użytkowych, a także najemcom lokali mieszkalnych na
czas oznaczony (tzw. pierwszeństwo uznaniowe). Jeśli Skarb (Przyczyna zmian) Projekt ustawy stanowi wykonanie obo-
Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego poweźmie wiązku dostosowania systemu prawa do Wyroku Trybunału
zamiar zbycia takiego lokalu (np. przez sprzedaż, darowiznę, Konstytucyjnego z dnia 13 września 2005 roku (sygn. akt K 38/
wniesienie jako aport itp.), ma obowiązek zawiadomić o tym 04), stwierdzającego niezgodność art. 8 ust. 2 i 3 ustawy o języ-
BIULETYN INFORMACYJNY 3
 ku polskim (Dz.U. Nr 90, poz. 999 z poźn. zm.) z Konstytucją.
(Dotychczasowy stan prawny) Art. 8 ust. 2 dopuszczał spo-
rządzanie umów w obrocie z udziałem konsumentów oraz
przy wykonywaniu przepisów z zakresu prawa pracy w wer-
sjach obcojęzycznych, pozostawiając decyzji stron, która wer-
sja językowa umowy będzie podstawą jej wykładni. Zdaniem
Trybunału kryterium formalnie wyrażonej zgody, było niewy-
starczające z punktu widzenia ochrony słabszej, nieprofesjo-
nalnej strony umowy.
Z kolei art. 8 ust. 3 ustaw y został uznany za niezgodny z
Konstytucją, z uwagi na to, że różnicował z punktu widzenia
kryteriów podmiotowych, bez dostatecznego uzasadnienia
konstytucyjnego, stosowanie standardów ochrony konsumen-
ta i pracownika, odnoszących się do wymagań języka zrozu-
miałego dla słabszej strony umowy.
(Proponowana zmiana) Zmiana ustawy o języku polskim za-
proponowana przez Senat polega na dodaniu dwóch nowych
ustępów do art. 8, zgodnie z którymi, dokumenty dotyczące ob-
rotu z udziałem konsumentów oraz z zakresu prawa pracy będą
mogły być jednocześnie sporządzane, obok wersji polskiej, w
wersji lub wersjach obcojęzycznych. Podstawą ich wykładni
będzie jednak zawsze wersja w języku polskim, jeżeli osobą
świadczącą pracę lub konsumentem będzie obywatel polski.
Na wniosek osoby świadczącej pracę lub konsumenta, niebę-
dącego obywatelem polskim, umowa o pracę lub inne doku-
menty z zakresu prawa pracy, a także umowa, której stroną bę-
dzie konsument lub inne niż umowa dokumenty sporządzane w
obrocie z udziałem konsumentów, będą mogły być sporządza-
ne w języku obcym, którym osoba ta włada. Nie ma przy tym
znaczenia, czy osoba ta będzie obywatelem Unii Europejskiej,
czy nie. (Marcin Kurpiel)
pracownik podjął pracę a pracodawca wypłacił mu przysługują-
ce wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy w wysokości
jednomiesięcznego wynagrodzenia. Pracownik uznał jednak, że
szkoda przez niego poniesiona w skutek bezprawnego wypo-
wiedzenia mu umowy o pracę jest większa i nie została w pełni
zrekompensowana, w związku z czym wystąpił do sądu o od-
szkodowanie cywilne. Sąd I instancji odrzucił pozew, stwierdza-
jąc, że świadczenie z art. 47 kodeksu pracy w całości zaspokaja
roszczenia powoda. W wyniku apelacji powoda sprawą trafiła
do sądu okręgowego, który w związku z orzeczeniem Trybunału
Konstytucyjnego z 27 listopada 2007 r. stwierdzającym, że o
odszkodowania cywilne mogą się starać pracownicy zwalniani
bezprawnie w trybie dyscyplinarnym, czyli bez wypowiedzenia
(sygn. akt SK 18/05), powziął wątpliwość co do rozstrzygnięcia
i skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego.
(Uzasadnienie) Sąd Najwyższy uznał, że pracownik nie ma pra-
wa ubiegać się od pracodawcy odszkodowania cywilnego, które
rekompensowałoby mu całą szkodę, jaką poniósł w związku z
(Interpretacja ministra finansów) Minister Finansów przyjął jed-
nak odmienną wykładnię przepisów. Podkreślił, iż zasadą jest, że
rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba, że podatnik
postanowi inaczej w statucie, umowie spółki lub innym w innym
dokumencie odpowiednio regulującym zasady ustrojowe innych
podatników oraz zawiadomi o tym właściwego naczelnika urzędu
skarbowego. Minister przyjął, iż zmiana roku podatkowego staje
się skuteczna w dniu dokonania przez sąd rejestrowy jej wpisu
do rejestru. Stosownie, bowiem do art. 255 § 1 kodeksu spół-
ek handlowych zmiana umowy spółki wymaga podjęcia przez
wspólników uchwały i wpisu do rejestru. Konsekwencją tego jest
stwierdzenie, że zmiana roku podatkowego dla swej skuteczno-
ści wymaga wpisania zmiany umowy spółki w tym zakresie do
rejestru przedsiębiorców. (Karolina Ostaszewska)

Orzecznictwo
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Pełne odszkodowanie mimo zadatku
(Treść orzeczenia) Sąd Najwyższy
w uchwale z dnia 25 czerwca 2009
roku w sprawie o sygnaturze akt III
CZP 39/09 orzekł, iż w razie niewy-
konania zobowiązania wierzyciel,
który nie odstąpił od umowy może
dochodzić naprawienia szkody na
zasadach ogólnych, a należne mu
odszkodowanie nie jest ograniczone do wartości zadatku lub
jego podwójnej wysokości.
(Stan faktyczny) Tłem dla niniejszego orzeczenia stała się spra-
wa, w której zadatek wręczony został przy zawieraniu umowy
deweloperskiej. Deweloper nie wywiązał się z umowy i zwró-
cił zadatek w podwójnej wysokości. Natomiast ceny na rynku
mieszkań wzrosły i rzeczywista szkoda poniesiona przez dru-
gą stronę umowy była dużo wyższa. W związku z tym zażąda-
ła ona pełnego odszkodowania przenoszącego wartość po-
dwójnego zadatku.
(Stanowisko sądu I instancji) Sąd pierwszej instancji przyjął, iż
możliwość otrzymania pełnego odszkodowania jest wyłączona
z uwagi na odszkodowawczy charakter zadatku otrzymanego
przez powoda w podwójnej wysokości.
(Pytanie prawne) Sąd drugiej instancji powziął wątpliwości co
do prawidłowości takiego sposobu interpretacji art. 394 § 1 k.c.
i wystąpił z pytaniem prawnym do Sądu Najwyższego Problem
dotyczy sytuacji, gdy w razie nie skorzystania z prawa odstą-
pienia od umowy wyłączna odpowiedzialność za niewykonanie
umowy spoczywa na drugiej stronie. Powstaje wtedy pytanie
czy odszkodowanie za wyrządzoną szkodę może przewyższać
wysokość zadatku lub jego podwójnej wysokości ?
(Stanowisko Sądu Najwyższego) Sąd Najwyższy przychylił
się do stanowiska Sądu drugiej instancji i stwierdził, iż jeżeli
jedna ze stron umowy nie chce skorzystać z prawa odstąpie-
nia, to należy jej się pełne odszkodowanie zgodnie z regułami
art. 471 k.c. W razie niewykonania zobowiązania przez jedną
ze stron umowy odstąpienie od niej jest, bowiem jedynie jedną
z możliwości. Można się również domagać wykonania umowy.
Zgodnie zaś z art. 471 k.c. w przypadku jej niewykonania stronie
przysługuje roszczenie odszkodowawcze. Ponadto zadatek nie
powinien osłabiać więzi umownej, jego charakter zbliża się bo-
wiem wtedy do odstępnego, które to zastrzeżenie zasadniczo
osłabia więź umowną. Sąd Najwyższy nie podzielił zatem tego
stanowiska doktryny, zgodnie z którym odszkodowawczy cha-
rakter zadatku wyłącza możliwość domagania się odszkodowa-
nia na postawie art. 471 k.c. (Agnieszka Samborska)
Bez odszkodowania cywilnego
(Treść orzeczenia) Sąd Najwyższy w
składzie siedmiu sędziów w sprawie
o sygnaturze akt I PZP 2/09 orzekł,
że pracownik, który podjął pracę w
wyniku przywrócenia do pracy na po-
przednich warunkach przez sąd pra-
cy po ustaleniu, że wypowiedzenie
przez pracodawcę umowy o pracę
na czas nieokreślony było nieuzasadnione lub naruszało prze-
pisy o wypowiadaniu umów o pracę, nie ma prawa do odszko-
dowania na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego ponad
przysługujące mu na podstawie art. 47 kodeksu pracy wyna-
grodzenie za czas pozostawania bez pracy.
(Stan faktyczny) Powyższe orzeczenie zostało wydane w nastę-
pującym stanie faktycznym: pracownik został bezprawnie zwol-
niony z pracy, sąd rejonowy wyrokiem przywrócił go do pracy,
bezprawnym wypowiedzeniem umowy o pracę. Jego roszcze-
nia zaspokaja wynikające z art. 45 § 1 kodeksu pracy przywró-
cenie do pracy oraz wynagrodzenie za okres pozostawania bez
zatrudnienia przysługujące mu na podstawie art. 47. Sędziowie
podkreślili, że prawo dopuszcza przypadki miarkowania wyso-
kości odszkodowania lub zadośćuczynienia za wyrządzoną
szkodę. Odnosząc się do wspomnianego wcześniej orzeczenia
Trybunału Konstytucyjnego Sąd Najwyższy stwierdził, iż doty-
czy ono pracowników z którymi bezprawnie rozwiązano umowę
o pracę w trybie dyscyplinarnym bez wypowiedzenia i nie moż-
na go odnieść do pracowników z którymi rozwiązano umowę za
wypowiedzeniem. (Patrycja Pasińska)
Interpretacja prawa podatkowego
Zmiana roku podatkowego
(Treść interpretacji) W Interpretacji nr
D5-8213/9/DZQ/09/PK-1324/08 Minister
Finansów orzekł, iż dla zmiany roku po-
datkowego niezbędne jest, oprócz speł-
nienia pozostałych przesłanek wynikają-
cych z ustawy o podatku dochodowym
od osób prawnych, dokonanie wpisu
zmiany umowy spółki w zakresie zmiany roku podatkowego
przez sąd rejestrowy.
(Stan faktyczny) Interpretacja ministra finansów zapadła na sku-
tek pytania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, której nad-
zwyczajne zgromadzenie wspólników podjęło 27 czerwca 2008
roku uchwałę dotyczącą zmiany roku podatkowego, zmieniając
dotychczasowy rok trwający od 1 czerwca do 31 maja na rok ka-
lendarzowy. 30 czerwca 2008 roku spółka złożyła do sądu reje-
strowego wniosek o wpis zmiany umowy spółki. Tego samego
dnia - zachowując nakreślony przez ustawę 30-dniowy termin
od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego - zawiado-
miła o zmianie naczelnika urzędu skarbowego. Sąd rejestrowy
dokonał rejestracji zmiany umowy w zakresie zmiany roku podat-
kowego 2 lipca 2008 r. Spółka stanęła na stanowisku, iż dopeł-
niła wszystkich ustawowych przesłanek niezbędnych dla zmia-
ny roku podatkowego.

4 BIULETYN INFORMACYJNY BIULETYN INFORMACYJNY 5