Avancimi i procesit msimor si rezultat i zbatimit t

kurrikuls s re
Nj shoqri e bazuar n dije, nj shoqri e teknologjis s informacionit
krkon njerz me aftsi t ndryshme nga shoqria industriale. Kshtu n
kontekstin e shekullit t 21-t, konceptimi i ri i kurrikuls duhet t jet fokusi
kryesor i arsimi. Shkollat duhet t strukturohen me synimin e par pr t
mbshtetur ndrveprimin e nxnsve, msuesve dhe teknologjis s t
gjitha llojeve, prfshir tekstet q jan zemra e tij. Shkollat dhe sistemet e
edukimit duhet t reformohen krejtsisht pr t mundsuar riorientimin n
role dhe prgjegjsi dhe prdorimin e fuqis s teknologjis s informacionit
pr t rivendosur dshirn pr t nxn si qllimin kryesor t shkollimit dhe
prgatitjen e nxnsve si qytetar dhe punonjs s epoks s informacionit.
Duke qen se kurrikula dhe procesi msimor prfaqsojn bazn e sistemit
arsimor, prmirsimet e sistemit arsimor nisin pikrisht me rishikimin e
kurrikuls dhe modernizimin e procesit msimor. Kshtu, qysh nga viti 2001,
kurrikula e arsimit parauniversitar, procesi i msimdhnies dhe nxnies kan
qen dhe jan objekt ndryshimesh dhe prmirsimesh t vazhdueshme,
ndonse jo prher shum t organizuara dhe t mir menduar.
Zhvillimi i kurrikuls bhet nj proces me vler duke prcaktuar se far
"duhet" t msohet n kuadr t institucioneve t shkollave, duke pasur
parasysh ndikimet sociale, kulturore, politike dhe mjedisore q dalin nga ky
proces i zhvillimit t kurrikuls. Prandaj kurrikula siguron autonomi t shtuar
n nivel shkolle pr t planifikuar dhe vepruar n zbatimin e kurrikuls n
prputhje me kushtet specifike t kuadrit msimor (Korniza e Kurikuls e Arsimit
Parauniversitar t Republiks s Kosovs 2011. Fq. 56 ). Shkollat shqyrtojn t gjitha
prparsit pr mnyrn e organizimit m t mir procesit msimor, ndrsa
msimdhnsit shfrytzojn metoda msimore t prshtatshme pr qasje
interaktive dhe t individualizuar puns me nxns drejt arritjes s

rezultateve

prcaktuara

nxnit.

Nxnsit

kan

mundsin

paraprakisht t njihen me objektivat msimore dhe rezultatet e pritura t t

nxnit, ndjek progresin e arritur duke krahasuar me nivelin e pritshmris
dhe bn vetvlersim t vazhdueshm, sht pjes e vendimeve t
rndsishme pr organizimin e puns n shkoll dhe me mbarvajtjen e
prgjithshme t puns n shkoll.
.Msimdhnsit me zbatimin e kurrikuls s re kan mundsin t prdorin

metoda duke prshtatur kontestit dhe nevojave dhe mundsive t nxnsve.

Prgjat gjat gjith puns me nxns kujdeset q t integroj shtjet dhe
prvojat msimore t cilat kontribuojn n zhvillimin e kompetencave
kryesore. Identifikon problemet, vshtirsit dhe siguron mbshtetjen e
individualizuar t nxnsve, organizon msim plotsues dhe shtues n baz
t vlersimit t rezultateve t arritjes s nxnsve. Angazhohet n pun
ekipore dhe bashkpunon me aktivin profesional n planifikimin pr
kmbimin e prvojave n procesin e t nxnit, n vlersimin e progresit t
vazhdueshm t nxnsve dhe t arritjeve n fund t shkallve t Kurrikuls.
Realizimi i objektivave t kurrikuls krkon edhe realizimin e nj
msimdhnieje dhe t nxnit e efektshm, q:
- bazohet n bindjen se do nxns mund t jet i suksesshm.
Msimdhnia e efektshme siguron kushtet e t nxnit pr t gjith nxnsit.
- bazohet n njohurit,

aftsit dhe qndrimet paraprake t

nxnsve dhe e planifikonte nxnit mbi bazn e tyre. Njohurit

paraprake t nxnsve jan kusht jo vetm pr prvetsimin e dijeve t reja,
por edhe pr realizimin e nj msimdhnieje ndrvepruese.
- planifikohet pr objektiva t t nxnit. Msuesi saktson objektivat e
arritjeve t nxnsve t tij mbi bazn e synimeve dhe standardeve, t cilat
renditen si nj zinxhir logjik n kurrikul. Hallkat e ktij zinxhiri jan synimet
e sistemit arsimor, synimet e kurrikuls, ato t linjave ndr kurrikulare, t

fushs s t nxnit, t lnds, standardet e fushs dhe objektivat e

programit lndor.
- aftson t nxnit gjat gjith jets. Aftsia pr t menduar n mnyr
kritike dhe krijuese, aftsia pr t prballuar situata problemore e shtje
kundrshtuese, pr t menaxhuar informacionin, shprehit e puns s
pavarur individuale ose n grup,vetvlersimi etj., jan thelbsore pr t
siguruar t nxnit gjat gjith jets.
- aftson nxnsit t prdorin njohurit. Aftsimi i nxnsve pr t
prdorur njohurit dhe shprehit e fituara duhet t jet synimi kryesor i
procesit t msimdhnies dhe t nxnit n shkoll.
- siguron partneritetin msues-nxns n procesin e msimdhnies
dhe t t nxnit. Ky partneritet rrit motivimin e nxnsve dhe krijon klimn
dhe kushtet e domosdoshme pr shfrytzimin e njohurive dhe prvojave t
nxnsve dhe msuesve.
- prfshin t nxnit n grupe t vogla, si nj mundsi e mir pr t
krijuar

marrdhnie

pozitive

ndrmjet

nxnsve

dhe

qndrime

dashamirse ndaj lnds e msuesve. Si e till, ajo rrit vetvlersimin e

nxnsve, nxit formimin e aftsive shoqrore dhe siguron arritje dhe motivim
m t lart n procesin e t nxnit.
- mbshtetet n situata reale ose t ngjashme me realitetin. Ajo
mundson pr zgjedhjen dhe prdorimin e situatave q hasen n jetn e
prditshme, q nga jeta personale,familjare, shoqrore e deri tek e vendit,
rajonit e m gjer.
- bazohet n parimin e integrimit lndor, i cili pasqyron integrimin e
dijeve njerzore, t cilat kurrikula e zbatuar merr prsipr ti zhvilloj. N
kt mnyr, msimdhnia efektive kultivon edhe t menduarit ndrlndor.
- prshkohet nga parimi i przgjedhjes. Ajo v n prdorim forma t
larmishme t veprimtarive msimore, si: prmbajtje t veanta kurrikulare,
detyra t diferencuara,projekte, burime informacioni etj., q sigurojn
realizimin e ktij parimi.

zhvillohet

mbi

bazn

burimeve

shumllojshme

informacionit. Qmtimi n burime alternative informacioni, prve tekstit

shkollor, sht kusht i rndsishm pr prvetsimin m t mir t
koncepteve dhe metodave dhe aftson nxnsit pr t nxn gjat gjith
jets, pr t przgjedhur informacione n mnyr kritike.
- mbshtetet n TIK. T nxnit elektronik (i mbshtetur apo i lehtsuar nga
TIK-u) luan rol t rndsishm n metodat e msimdhnies. Shkollat duhet t
eksplorojn jo vetm mundsit e prdorimit t TIK-ut pr t mbshtetur
mnyrat e msimdhnies, por edhe hapsirat e tij pr t krijuar mnyra t
reja e t ndryshme t nxni.
- prfshin sistematikisht nxnsit n eksperimente e vzhgime, pr
njohjen jo vetm t natyrs, por edhe t shoqris.

2.2.1 Zhvillimi organizativ i shkolls

Thelbi i zhvillimeve t prgjithshme brenda shkolls qndron n themel t organizimit t
shkolls dhe realizimin e vizionit dhe misionit t saj. Pr t arritur kt qllim strukturat
shtetrore duhet t ndajn fonde dhe t zgjedhin njerzit adekuat-profesionist dhe prgjegjs (t
prgjegjshm) pr t realizuar kt synim madhor t vendit. Gjat hulumtimeve q i jan br
shkollave n vende t ndryshme e me sisteme t ndryshme, sht vrtetuar se shkollat me
demokraci t brendshme dhe me nj shkall m t lart t vetqeverisjes, kan nivel m t mir
t zhvillimit dhe cilsis. Bazuar n kt fakt,shumica e vendeve q synojn t ken shkoll
cilsore, tanim po ndjekin hapat q qojn drejt decentralizimit t shkolls. Politikat e
decentralizimit t shkolls krkojn prmirsimin e efektshmris s udhheqjes lidhur me
prgjegjsit themelore t shkollave si jan msimdhnia dhe t nxnit. Nj zhvillim i till ku
decentralizimi ka marr udh, po ndodh edhe n vendin ton. Prgjegjsit gradualisht po kalojn
nga nivelet qendrore n komuna dhe nga DKA-t n shkolla.
Aplikimi i kurrikuls s re shkollore, duke qen n fazn ende fillestare dhe duke u zbatuar
si pilot projekt n disa shkolla, ka nxitur kureshtjen e msimdhnsve pr t par ecjen q ka
filluar tashm n ato shkolla. Vshtirsit q po e prcjellin kt proces, po shtrojn shum
pyetje n raport me zhvillimin e saj n Kosov. Duke qen proces i komplikuar dhe jo i leht, po

sfidon shkollat dhe udhheqsit e saj. Duke mos pasur prvojn e dshiruar, dhe duke tentuar q
hapat ton t prshpejtohen n mnyr q t mos mbesim prapa vendeve fqinj, shum her nuk
po arrijm t zgjedhim rrugn m t mir. Me gjith vshtirsit dhe pasigurin e shprehur nga
t gjitha palt, duhet kuptuar se zhvillimi i shkolls sht nj proces sfidues i cili ka dinamikn e
tij. Zhvillimi i shkolls n proces, ofron mundsin e ecjes s sigurt dhe t kujdesshme vetm
ather kur palt e prfshira n t e kan t qart rrugn. Pr kt besoj se tashm sht kujdesur
Ministria e Arsimit pasi qllimet jan shprehur qart n planin strategjik 2011-2016. Kurrikula,
dhe plani ofrojn mundsit e ngritjes s sigurt nga ana e shkollave t nj msimdhnie dhe
nxnie m cilsore. Prball nevojs, drejtuesit e arsimit n Kosov sikur kan fituar besim se
edhe prkundr vshtirsive do t realizohet synimi pr nj arsim m cilsor. Trajnimet e kryera
nga ana e drejtorve t shkollave n fushn e udhheqjes arsimore, po edhe t msimdhnsve q
lidhen poashtu me msimdhnien ndryshe po japin frytet e para. Rrethanat e reja gjithsesi po e
shtojn nevojn e informimit dhe debatit, kjo po e bn qoft edhe pa dashur transparente dhe t
njohur rrugn e zhvillimit t shkolls n kuadr t kurrikuls s re shkollore. Pr tu arritur m
leht zhvillimi dhe funksionimi i shkolls sht e domosdoshme dhe ngritja profesionale e
msimdhnsve dhe prcjellja e vazhdueshme e ktij procesi. Shkolla, duke u mbshtetur n
zhvillimin e ktyre tre faktorve mund t ec prpara vetm duke i zhvilluar t tria dhe duke i
ndrlidhur n planin e saj zhvillimor. Bashkpunimi mes msimdhnsve, prindrve dhe
bashksis sjell nj funksionim m t mir t shkolls, funksionimi m i mir i shkolls, ofron
bashkpuntor dhe partner. Partnert dhe partneriteti brenda dhe jasht shkolls sjellin frymn e
re pr zgjidhjet m t mira. Drejtori sht n qendr t marrdhnieve midis msuesve t shkolls
dhe ideve t njerzve t jashtm( Fullan, 2010, fq. 209).
Prmes organizimit t mir krijohen marrdhniet funksionale n mes t elementeve t veanta t
procesit (t msuarit) gj q arrin zhvillimin organizativ si nj proces afatgjat q prqendrohet
n funksionimin e brendshm t shkolls. E kemi t njohur se n t kaluarn, msimdhnsit
punonin m vete dhe nuk debatonin gjat pr punn e tyre. Kryesisht debati sht br n
organizimet e aktiviteteve jashtmsimore.
Sot, punohet n ndrtimin e strukturs organizative q prpiqet t adaptoj forma dhe modele t
puns q prmes tyre organizimi i gjith procesit t shkoi me nj frym t prbashkt. Ai punon

n nj sistem m shum ose m pak t decentralizuar q sht i bazuar n ndrveprim kompleks

t shum partnerve autonom (Halasz, Gabor, 2008, fq.9).
Organizimi i brendshm i shkolls ndjek hapat e planit zhvillimor n t tri fazat(afatet) kohore.
T tria etapat e planit parashohin realizimin e programit msimor n mnyr q t arrijn efektet
e dshiruara t ktij procesi. Ky fakt tregon apo arsyeton faktin se drejtori, me nj udhheqje t
kujdesshme dhe t matur arrin t sjell n shkoll partner nga jasht. Pra, v n funksion dhe
koordinon partnert e brendshm dhe t jashtm duke qen vet koordinator i t gjitha
zhvillimeve( Fullan, 2010, fq. 209). Ky organizim i planifikuar presupozon nj marrveshje n
lidhje me objektivat, inkorporimin e ktyre qllimeve n prmbajtjet e t msuarit, rritjen e
ndrgjegjsimit t vlers q kan koto objektiva prmes aplikimit t metodave t prshtatshme.
Drejtori i shkolls,luan rolin vendimtar n zhvillimin organizativ t shkolls. Ai inicion qasjen e
shkolls drejt synimit nga un dhe klasa ime n ne dhe shkolla jon (Plani strategjik i
arsimit n Kosov,

2011, fq. 22).Drejtori si prijs jep shembullin e mir duke ju ofruar

profesionistve mundsin e realizimit t vetvetes n grup duke prir me informacionin q ata

kan dhe duke ofruar prvojat e tyre para kolegve. Ky shembull ku msimdhnsit marrin
prgjegjsi edhe n udhheqjen e proceseve me interes brenda shkolls nxit dhe motivon
msimdhnsit t jen pjes kye n zhvillimin e shkolls dhe zhvillimin organizativ t saj. Nj
pasqyr e qart e objektivave t shkolls dhe nj zhvillim i mir organizativ garanton rezultatin e
pritur. Sigurisht se nuk jan vetm nj numr personash q brenda shkolls vn n lvizje
zhvillimet brenda saj, por jan msimdhnsit dhe t gjith pjesmarrsit, t kyur rreth nj
qllimi mir t njohur. Organizimi efektiv sht ai q sht n gjendje t siguroj bashkpunimin
ndrmjet gjith t involvuarve n procesin e msimdhnies / nxnies.
Format e reja t organizimit q po aplikohen sot n shkollat tona, obligojn drejtort e shkollave
t przgjedhin personat q prfaqsojn shkolln dhe grupet e puns brenda saj. T gjitha
aktivitetet e planifikuara bartin emrat e personave q prfaqsojn interesin e shkolls n fusha t
caktuara. Kta persona vn dhe firmn duke qen prgjegjs pr realizimin e ktyre aktiviteteve
n fund t periudhs s caktuar. Vet kurrikula shkollore ndrtohet mbi bazn e nj organizimi t
mir t shkolls. Jo rastsisht prmendet shpesh motivimi si element i fuqishm n zhvillimin
organizativ. Prandaj, drejtori e ka n dor przgjedhjen e personave q motivojn t tjert t
bhen pjes e organizimeve t prbashkta dhe synimi i shkolls t jet synim i secilit, prfshi

edhe ata q nuk jan t prfshir n ndonjrin grup pune apo pjes aktiviteti.
Motivimi pr t msuar sht reflektuar si nevoj e faktorve t brendshm dhe t jashtm.
Nxitja e mjedisit msimor do t ndikoj n aktivizimin e nevojave t brendshme dhe t jashtme
t t msuarit. Motivimi

ngjall dhe rrit aspektin organizativ, kjo do t thot krijimin e

marrdhnieve bashkpunuese, pun ekipore e prbashkt pr zgjidhjen e problemeve, prfshirja

aktive e t gjitha palve t interesuara n procesin e gjykimit.
Atmosfera pozitive n shkoll sht e nj rndsie t madhe pr t gjitha proceset q lidhen me
krijimin, zhvillimin dhe zbatimin i kurrikulumit. Atmosfera pozitive n shkoll, krijohet vetm
pas nj organizimi t mir brenda shkolls. Kuptimi dhe pranimi i vlers s t gjitha
personaliteteve t ndryshme q jan prfshir n procesin e implementimit t kurrikulumit sht
hapi i par n krijimin e nj atmosfere stimuluese t t msuarit. Laramania e ndryshimeve n
mendime, sjell dhe laramanin e ndryshimeve n korrikulumin e shkolls me rast shtohet
atraktiviteti n zhvillimin e aktiviteteve q zhvillohen n procesin e zbatimit t saj n shkoll.

ROLI I DREJTORIT T SHKOLLS DHE RAPORTET E

MSIMDHNSVE N IMPLEMENTIMIN E
KURRIKULS S RE
Komunikimi sht parakusht themelor pr arritjen e rezultateve n t gjitha aktivitetet q
zhvillohen n shkoll. Komunikimi fillon dhe organizohet nga drejtori i shkolls dhe pastaj
zgjerohet sipas krkess n t gjitha strukturat dhe pjesmarrsit n procesin edukativo-arsimor.
Drejtori, duke kuptuar rndsin e puns s msimdhnsve, ju ofron atyre shprehjen e lir dhe
debatin e hapur prmes s cilit arrihen qllimet e shkolls. Drejtori komunikativ, ofron
msimdhnsit pr bashkqeverisje dhe i bn ata pjes prbrse e t gjitha zhvillimeve n
shkoll. Msimdhnsit jan bartsit kryesor t t gjitha proceseve q e qojn shkolln prpara,
andaj duhet t komunikohet me ta dhe t trajtohen bashkrisht problemet e caktuara n shkoll.
N kt mnyr drejtori shprndan prgjegjsit dhe msimdhnsit bhen njerz shum
funksional duke ushtruar funksione t caktuara me interes brenda shkolls.

Secila shkoll ka specifikat e veta dhe pr t arritur te synimi i saj ndodh q pr arsye t
ndryshme shkaktohen konfuzione dhe paqartsi. Kuptohet se pa komunikim dhe transparenc
kemi shum situata t tilla por n do rast sht prgjegjsi e drejtorit apo drejtuesit q s pari t
ul tensionin e m pastaj t trajtohet problemi duke ofruar zgjidhjen m t mir. Ku ka pun ka
edhe lshime, ku ka lshime ka edhe debat. Prandaj, ktu qndron dhe rndsia e gjetjes s
mnyrs m t mir t komunikimit pr t evituar situatat e pakndshme n shkoll.
Komunikimi i mir sht elsi pr nj prpunim konstruktiv t konfliktit. Kush flet nuk t
gjuan, n kt prcaktim t shkurtr prmblidhet shpesh funksioni i komunikimit. N nj form
t profesionalizuar komunikimi luan nj rol vendimtar n t gjitha metodat pr zgjidhjen
adekuate t konflikteve. Ndaj edhe primi i kompetencave komunikatave sht me rndsi
qendrore pr drejtorin e shkolls. Komunikimi n raste konflikti sht i vshtir dhe shum i
kufizuar. far trajte do t duhej t kishte komunikimi n nj hap t par, n mnyr q t'ia dalim
t arrijm nj kndvshtrim t prbashkt t konfliktit dhe t problemeve, q fshihen pas tij?
Premisa e par pr kt sht vullneti pr t'i shtuar horizontit t perceptimeve personale nj
kndvshtrim t ri, si dhe t prpiqemi t kuptojm, se far mendon tjetri. Krcnimet,
fajsimet, pretendimet nuk do t kishin vend ktu. Ato duhet t eliminohen prmes modelit
kooperativ t t shpjeguarit dhe kuptuarit. Gjuha e liderit (drejtorit), luan rol vendimtar n
seciln situat t vshtir n shkoll. Q nga fillimi i komunikimit drejtori prdor intonacionin e
zrit n at mnyr q secili pjesmarrs n debat ndjehet pjes aktive dhe pozitive e debatit.
Secili drejtor apo udhheqs duhet t ket t njohur disa rregulla t komunikimit q drejtorin e
bjn t jet i ndikueshm tek t tjert dhe fjala e tij t ket fuqi bindse morale e kurrsesi fuqi
bindse urdhruese.
Kurrsesi nuk mund t ket sukses procesi nse bashkarisht nuk sht filluar rruga dhe nuk sht
qartsuar ajo. Secili e di pozicionin dhe peshn e tij, e ka t njohur rolin e tij dhe hisen e tij n
aktivitetet e planifikuara. Duke pasur t njohur dhe aktivitetet e t tjerve bashk me
prgjegjsit, bhemi shum her kshilltar apo kshillohemi nga t tjert. Drejtori efektiv dhe
bashkkohor kt e synon, bashkveprimi.
Aktivitetet e planifikuara dhe t hartuara mir, pas nj komunikimi dhe informimi t mir nuk
din t dshtojn dhe dalin gjithmon sipas planifikimit paraprak. T gjitha palt e prfshira
marrin prgjegjsit e veta dhe t sinkronizuar me kolegt komunikojn pr t papriturat dhe

gjejn me lehtsi zgjidhjet adekuate. Kjo pra sht pesha dhe rndsia e jashtzakonshme e
komunikimit.

. Planet e mentorimit dhe t vlersimit sipas KKK

Pr t qen sa m t sakt, s pari bjm nj vlersim t gjendjes momentale dhe at vlersim e
bjm duke krahasuar statistikat e suksesit t tanishm me vitet prapuake. Pastaj, suksesin e
tanishm e krahasojm me nivelin e shkollave t kategorive t njjta dhe n kt mnyr e
kuptojm m sakt nevojn pr ndryshim. sht shum e rndsishme q pas vlersimit t
gjendjes dhe krahasimit me shkollat tjera t marrim modelet me t mira t aktiviteteve q kan
quar deri te ato rezultate. Nj shkoll e mir, brenda saj ka nj udhheqje dhe nj staf n at
nivel q sht n gjendje aktive t hulumtimit t aktiviteteve q shkolln e kalojn nga nj
gjendje reale n nj shkall m lart t zhvillimit t saj. Jan komunikues t mir dhe
bashkpuntor n raport me shkollat, prkatsisht kolegt e nivelit t njjt, me t cilt
kmbejn prvojat m t mira. N kt drejtim shkolla me synime t qarta vlerson punn e saj
duke krahasuar: arritjet e saj me nivelin arsimor n nivel rajonal dhe komunal; nivelin e
kualifikimit t msimdhnsve; gjendjen e t drejtave t nxnsve

n shkoll; Niveli i

aktiviteteve jashtshkollore; cilsia e msimdhnies dhe t nxnit; suksesi n objektivat e

caktuara

etj. Vlersimi i efektshmris s shkolls (shkalla e arritjes s rezultateve t

synuara)prbn nj baz t mir pr tu prqendruar n strategjin e prmirsimit t cilsis, n

hartimin e planeve zhvillimore t mira, si dhe n planifikimin dhe realizimin e projekteve t
caktuara q do ti ndihmojn shkolls t funksionoj suksesshm(Plani strategjik i arsimit n
Kosov, 2012,faqe 9).
Nga analiza e br vijm n prfundim se ku kemi ngecje, n cilat fusha t veprimtaris son
shkollore ka nevoj pr prmirsim. Pasi t prcaktohen kto nevoja, ne fillojm q seriozisht t
merremi me aktivitetet q qojn n prmirsimin e qasjeve dhe aktiviteteve tona dhe
njkohsisht paraprcaktojm rezultatet q i presim apo dshirojm ti arrijm. Duke qen t
vetdijshm se arsimimi sht nj proces shum i komplikuar dhe jan shum faktor dhe
pjesmarrs q ndikojn n hapat e zhvillimit t shkolls, ne prcaktojm disa rezultate q i
vlersojm m t rndsishme. Pesha e menaxhimit sht e jashtzakonshme pikrisht pr faktin
se sht motori q v n lvizje t gjitha veprimtarit dhe aktort e prfshir n t, ktu futet

bashkpunimi dhe koordinimi me DKA-n, MASHT-in, kshillin e prindrve, partnert e

jashtm etj.
Vetvlersimi pra, del si faktor

i rndsishm, prcaktues, paraprijs, dhe

lehtsues n

prcaktimin e rezultateve q i prcaktojm, presim.

Drejtori n radh t par duhet t kuptoj rndsin e t qenit udhheqs i drejt dhe efektiv. Pr
t qen i till duhet t jet:
1. Ai q kupton rndsin e procesin, ka aftsi motivuese dhe gjen mbshtetje
2. Ai q ka qllime t qarta n rrugn e zhvillimit involvon t tjert n prfshirje.
3. Ai q prfshin t tjert n vetvlersim dhe prmirsim t aktiviteteve t planifikuara.
4. Ai q prpilon mir pyetsor, dokumente q vn n funksion aktivitetet.
5. Ai q bart te nxnsit ndjenjn e t qenit prgjegjs pr arritjen e rezultateve t pritura.
6. Ai q rrit gatishmrin e msimdhnsve pr vetvlersim dhe zhvillim.
7. Ai q inicion procedurat pr monitorim dhe vlersim t brendshm n mnyr sistematike.
8. Ai q ruan raportet e sukseseve-vlersimeve dhe krahason ato me vlersimet e jashtme.

9.

Ai q mbshtet t gjitha proceset e vlersimit dhe sht qendra e organizimit t gjitha

aktiviteteve.
Sistemi i mir i instaluar nga nj udhheqje e mir, brenda vetes ka dhe miqt kritik. Vlersimi i
shoqruar me kritikn pozitive dhe sygjestative nga ana e ktyre prsonave, brenda apo jasht
kolektivit, rrit shumllojshmrin e ideve dhe hedh drit mbi tema dhe aktivitete q n situate t
caktuara nuk kuptohen drejt. Sugjerimet e miqve kritike gjithsesi se ofrojn shembuj se si duhet
t arrihen rezultatet tregojn se nga prvojat e tyre t mhershme si kan rrjedhur proceset.
Sugjerimet e tyre duhet t plotsojn kto parime pr zhvillimin e shkolls:

Fokusimi n avancimin e qasjes me nxns n qendr, zhvillimin e nxnsve dhe zgjimin

e interesimit t tyre pr msim dhe orientimin e aktiviteteve n plotsimin e nevojave

zhvillimore t nxnsve.
Forcimi i autonomis dhe llogaridhnies s shkollave prmes ndrtimit t politikave
zhvillimore q shkolla harton mbi bazn e vetvlersimit. Ktu duhet theksuar se shkolla

m s miri mund t vlersoi burimet e tyre t brendshme t zhvillimit t kapaciteteve.

Inkurajimi prball sfidave profesionale dhe mbshtetja prmes komunikimit
ndrkolegial.

Prdorimi i t dhnave t vlefshme empirike pr t monitoruar efektet e puns me

nxnsit dhe ndjekja e procedurave q prmirsojn msimdhnien dhe t nxnit.

Vlersimi dhe monitorimi si form e matjes s rezultateve u prqendrua kryesisht n

menaxhimin e cilsis. Vmendja filloi t prqendrohet te rezultatet e t msuarit dhe arritjet e
nxnsve. Duke marr pr baz arritjet e nxnsve dhe duke krahasuar rezultatet shtrohet pyetja
cilat jan arsyet e ktij dallimi? Pas prmendjes s fondeve, hapsirs, stileve, kulturs sht
vlersuar se faktori m i rndsishm q prcakton cilsin e shkolls sht procesi ndrmjet t
hyrave dhe rezultateve m s shumti procesi i msimdhnies. Prandaj, synimi duhet prqendruar
pikrisht n msimdhnie, klas dhe n raportin e ndrveprimit msimdhns-nxns. Praktikat e
drejtorve t shkollave jan nga m t ndryshmet dhe secili prqendron vmendjen e tij dhe t
udhheqjes pikrisht n hulumtimin e pikave t forta dhe t dobta n shkolln e tij. Nj form
q si shembull shrben pr analizn dhe gjetjen e shkakut pr mos suksesin sht vlersimi
sistematik i suksesit dhe krahasime me nxnsit e nivelit t njjt n paralele. N munges t
ktij krahasimi brenda shkolls drejtori bn krahasimin me shkolla simotra. Pr t hulumtuar
shkakun e mos suksesit n lnd t caktuara bhet krahasimi dhe krkohet arsyeja se pse nuk
sht suksesi i knaqshm. Nse gjendemi prball suksesit t barabart ather duhet shiquar
mundsia se far mund t bjm si shkoll pr t pr t pasur rezultate m t mira. Form tjetr
sht dhe intervista me msimdhnsin. Msimdhnsi provon t gjej arsyen e mossuksesit duke
treguar se ku ai e ka vrejtur dobsin e nxnsve n t nxn. N t njjtn koh msimdhnsi
prgjigjet edhe pr format dhe metodologjit q prdor ai dhe pr masat q merr pr t ndihmua
nxnsit me vshtirsi n t nxn. Nse gjat intervists me msimdhnsin drejtori vjen n
prfundim se msimdhnsi ka pasur vshtirsi n prgatitjen e planeve msimore dhe si pasoj
nxnsit nuk kan mundur t jen efektiv n nxnie, drejtori shiqon mundsin e organizimit t
zhvillimit t trajnimit n fushn e tij dhe n sfern q ai ka nevoj pr tu trajnuar.
Drejtori ka prgjegjsin kryesore pr suksesin e kurrikuls s re.
Drejtori gjithsesi ka rolin kryesor n mbarvajtjen e procesit edukativo-arsimor.

Ai organizon, informon dhe fut n funksion gjith procesin e implementimit t

kurrikuls s re.

 Drejtori zgjedh koordinatorin e prgjithshm t shkolls.

Harton planin e veprimit pr zbatimin kurrikuls s re (KKK-s dhe KB-ve).
Informon t gjith msimdhnsit me procesin e pilotimit n shkoll
N bashkpunim me koordinatorin e shkolls zgjedh koordinatort e fushave
Krkon nga koordinatort t prgatisin nj plan dinamik pr punn e tyre
Mbledh dhe analizon raportet e koordinatorve n shkoll.
Krijon dosjen me t gjitha llojet e planifikimeve n shkoll
Aplikimi i kurrikuls s re shkollore, ka nxitur kureshtjen e msimdhnsve
Vshtirsit q po e prcjellin kt proces, po shtrojn shum pyetje n raport me
zhvillimin e saj n Kosov.
Duke qen proces i komplikuar po sfidon shkollat dhe udhheqsit e saj.
Secila shkoll ka nj tradit dhe nj frym t saj e cila po shihet se ka filluar t
ndryshohet.
Ka filluar nj atmosfer bashkpunimi sidomos mes msimdhnsve
Ka nj debat t vazhdueshm rreth reformave dhe realizim te planprogrameve
msimore sipas KKK-s
Disa prej drejtorve t shkollave nuk bjn monitorimin e duhur pr
implementimin e KKK-s.
Msimdhnsit, deri diku bashkpunojn me msimdhnsit e fushs s njjt dhe
fushave tjera pr arritjet e rezultateve te fushs
N shumicn e shkollave jan koordinatort e shkolls dhe koordinatort e fushave
pr t mbikqyr punn dhe implementimin e KKK-s .

 Drejtorve dhe msimdhnsve gjithashtu, ju rekomandohet q t punojn n

funksion t arritjes s kompetencave pr shkall dhe pr fushat kurrikulare.
Drejtort, duhet kujdesur pr msimdhnsit q kan vshtirsi.
Drejtort, poashtu do t duhej tu epnin m shum hapsir nxnsve n
vendimmarrje.
Msimdhnsit duhet t bashkpunojn q mundsojn m leht implementimin e
kurrikuls s re shkollore.
Duhet mbajtur takime dhe konsultime vlersuese brenda shkolls.