, ,

Al.tlWn!:C

Spis

treci

I. Czas teraniejszy (Prcscnt tin1e): Present Si1nple, Present Continuous ..... 5

2. Czas przyszly (Fu ture tiine): Future Silnple, be going to ... .. 9
3. Czas przesz y (Past ti1nc) .......... .. .. .. .... 12
3. I Czas Past Simple . . .. . .... ....... . ... .... . . . ... . . . 12
3.2 Czas Past Conlinuous ... ... . ..... ...... ..... .... 15
4. Czas lera ni cj s7.y uprzedni (Present perfect) . .. .. .. ... ..... ...... .. .. . 16
4.1 Czas Presenl Pe1fect Silnp/e . .. .. .. . . .. . . . .. . . . 16
4.2 Czas Present Petfect Conlinuous .. . ... 18
4.3 Czas Past Si111ple i Present Perfect Si1nple . . . .. .. . .. . .. .. 20
5. Czas przeszJy uprzedni (Past Perfect) ....... . ... .. .. . .. .. . 2 1
5. 1 Czas Past Pe1fect .. .. ... ... . .. ...... ... .. .. 2 1
5.2 Czas Past Pe1ject Contin11ous ............. 22
6. Strona bierna (The passive) . .. .. .. ... .. .. .. .... .. 24
7. Czasowniki 1nodalne I (Modu verbs I) .. . .. . . . ... ... 26
7.1 Czasowniki can/be ab/e Io, n1ay .. ... ... .. . .. .... 27
7.2 Czasowniki shall/should, l1'1ustlhave Io, musn ~lneedn !... .. . .... 28
8. Czasowniki modalne lf (Moda! verbs B)... ... ... .. ... 30
9. Bezokoliczn ik/e:lasownik z kot1cwk -ing
(The infinitive/The -ing forn1) .... ... .. ... ... . ... ... ....... .... .. 30
IO. Mowa za l ena (Reported speech) .... . .... .... . .. . ... . 34
I O. l Zdania oznajmuj ce i przeczce (Rcportcd statc111ents) .. .... ... 34
10.2 Pytania I rozkazy I proby
(Reported questions I eommands I rcqucsts) .. ... .. .. .. 37
11 . Zdania \.varunkowe (C onditiona s) ...... .... .. .... . . .......... 39
12. Wyraa ni e ycze (Wishcs) .. .. ... .. ... ........ 40
13. Zaimki i zdania wzg l ~dne (Relative clauscs). .. .. .. ... .. 4 1
14. Czasowniki zoon e (Phrasal vcrbs) ...... .. .. . 43
14.1 Czasowniki zoone :l j edn parlyku
(Phrasal verbs with one particie). .. ........ ...... . ........ ..... ... . ...... .. 44
14.2 Czasowniki zoon e z dwie111a partykuami
(P uasal verbs with two particles) ..... .. . .. .. ...... ...... ..... 46
15. Pytania (Questions) ... .......... ........ ........ .... ... ... ..... ..... . ... ... . 47
l6 . .Rzeczowniki (Nouns). ... .... .... . ..... . ... .... .... ... ... .. . ... .. .. 5 1
17. Przediinki (Articlcs) ... .... '. ...... ... .. .... ..... . ...... ....... ........ 54
18. Okre lniki iloci I Kontrukcja there is/are
(Quantificrs I There islare) ... .. .... ....... . ... . ...... ... ... .. .. ... .... 57
l 8. 1 Okrelni ki il oc i (Quantific rs) ........................................................................ 57
18.2 Konstrukcja lhere islare (There islare) .... ..... ... .. .. .. .... ...... 60
l9. Przyn1iotn iki i przyswki (Adjcctives and advcrbs) ..... ... ..... .. ...... .62
19. l Przy111iotniki (Adjcctivcs) .... ... ....... ... .. .. . .. .. .. .. ...... .. ... 62
19 .2 Przys wki (Advcrbs) ... ... ... . .. .. .... . . . .............. . ...... . 64
~

,
20. Liczebniki (Nu1nerals) ....... .......... ..... ... . .. . .. . . . . ...... .. ...... ... . . . . G6
20.1 Liczebniki gwne . ... .................. ..... ... . . . . .. . . . .. .......... .. . .. .......... ...... 66
20.2 Liczebniki porzdkowe ... .. . .......................... . . . .. . . .. .......... . ... . .. .............. . ... 67
21. Przyimki (Prepositions) ................ ..................... .. .. . .. . . ........ .. . .... . .............. 68
22 . CzaSO\vniki nieregularne (lrregular verbs) ...... ....... . .. . .. . . . . ............ . . ... ..... ...... 74

1. CZAS TERAZNIEJSZV
CZAS PRESENT SIMPLE
BUDOWANIE
ZDA

Zdania oznajmujce vv czasie .Present Sin1ple tworzy si~ przez

dodanie do podmiotu czasownika w forn1 ic podstawowej. W 3.
osobie liczby pojedynczej wystpuj e kollcwka -s.
f I You I We I They live here.
He I She I ft lives here.

Zdania pytajce tworzy si~ za pon1oc czasownika posilko\vcgo

do/does i czasownika gw nego w torrnie podstawowej.
Do 1 I you I we I they live here?
Does he I she I il live here?
przeczce

tworzy siQ przez dodanie do not/don 't i does

not/doesn 't do czasownika glwnego w formie podstawowej.
I I you I we I they I do not (d"n 't) live here.
He I She I f t does not (does11 't) live here.
Zdania

PISOWNIA

W pisowni do

wi kszo ci

czasownikw w 3. osobie liczby poje-

dynczej dodaje s i ~ -s.

I live - he lives

Do czasownikw zako czonych na -z, -ss, -sit, -eh, -x lub -o dodaje siQ -es.
J 1valch - he watches

Do czasownikw zakof1czonycb

sp gosk

oraz -y dodaje

si

-ies.
I ery - he cries

Do czasownikw zakoczonych samogosk i -y dodaje sil( -s.

I pllly - he plays
WYMOWA

Po czasownikach zakof1czonych spt gosk bczdw i~czn, np.

/f/, /t/, /ki lub /p/, kocwk~ 3. osoby liczby pojedynczej wy1nawiamy jako '/s/: couglls, debates. looks, stops
Po czasownikach zakoczon ych sptgosk dwiQczn, np. /d/,
/in/, /I/ lub /v/, kocwki( 3. osoby liczby pojedynczej wyrnawia1ny
jako lzl:foltls, co1nes, /ravels, lives
Po czasownikach zakoczonych na /'li, /ss/, /eh/, /x/
-es wymawiamy jako /Iz/.

koi1cv.1 k

PRESENT CONTINUOUS
KRTKIE
ODPOWIEDZI

PRZYSWKI
CZSTOTLIWO

CI

PRESE NT CO NTIN UOUS

Krtkie odpo,viedzi tworzy si<( za po moc czaso"vnika pos iko

\ovego doltlon 't oraz doesltloes11 't.
Do you like Chinesej'oood? Yes, I do. I No, I do11't.
Does he live here? Yes, h e does. I No, he don't.
Po czasownikach zakoczonych spgosk /si, lzJ, !fi, ltfl kocw
kQ 3. osoby liczby pojedynczej \ovyrnawiamy jako /1/.
n?isses. rises, 1>vishes, watches, lot/ges
Przyswki czstotlivvoc i okre laj , jak cz<(sto dana czynno si<(
odbywa:

a lways

usually often sometime s r are ly

never
001o

Dodajc ko cwk<(

KRTKIE
ODPOWIEDZI

OKRELENIA
CZASOWE

W zdaniach w czasie Present Si1nple znaj duj s i one po czasowniku pos iko,vym, ale przed czasownikicn1 g\vny1n.
I usually drink cojfee in the rnorning.

He 111ay 11ever corne.

Uwaga:

Okre le nia

czasu, la kie jak every day I n1onth I year I two

days I three 1nonths itd., znajduj si<( na koticu zdania.
I see my doctor every 1110111'1.

~~;

: ~ : ~.

BUDOWANIE
ZDA

ab vays uy
wany jest, aby wyrazi zdencrwo\ovanie lub dezaprobat wobec
czsto powtarzajcej si sytuacj.i.
You are always leaving the room an awful mess!

Czas Present

PISOWNIA

opisuje:

I work every day.

(Pracuj codziennie.)
1 play tennis on Mondays.
(Gram w tenisa l1' poniedzialki.)
I live in 1Ve"' York.
(Mieszkam w Nowym Jorh.'U.)

pos i

Do czasownikw za kor1czonych na -e dodaje siQ kocwkQ -ing

oraz opuszcza -e.
live - livi11g
Do czasownik6\ov zakoczo n yc h na -ie dodaje si kocwk -ing
oraz zas tp uj e -ie liter -y.
lie - lying
die - dying

Simp e

przyswek

O regulan1e czynnoc i, nawyki, sytuacje stae

Zdania pytajce Lworzy siQprzei inwersjQ, tj. zmian ko l ejnoci

podn1iotu i czasownika posi tkowego I<> be w zdaniu.

Is Ann ~vorking today?

Przeczenia tworzy siQ przez dodani.e not do czasownika
kowego to be.
A 1111 is not (isn 't) vvorking today.

no w
at the moment
this evening I week I month I year
at present
tonight
currently
nowadays
these days
always
Uwaga: W czasie Present Continuous

CZAS PRESENT CONTINUOUS

Zdania oznajmujce w czasie Present Cont;nuous tworzy si
przez dodanie do pod111iotu czasown ika po s ikowego to be w for111ie osobowej i czasownika glwncgo z ko11cwk -ing.
Ann is vorking today.

-ing do czasownikw koczcych s i sy la b

akcentowan, w ktrej samogoska znajduje si pomidzy dwoma spgoskami , lub do czasownika zakoczonego na -1, podwajamy ostatni s pgos kQ.
stop - stopp ing
travel - travelling
Krtkie odpowiedzi tworzy s i~ za po1noc czasownika to be
w odpowiedniej fonnie.
Are you reading? Yes, I a111. I No, f ' 111 not.

6 stany

/ like 'vVatching horror 1novies.

(L ubi oglda horrory.)
)

uniwersalne prawdy, prawa przyrody, fakty naukowe

.Bananas don 't grow in cold climates.
(Banany nie rosn w., zimnych klimatach.)

FUTURE SIMPLE

PRESENT CONTINUOUS
The Vistula l?iver.fiows ;nto the Ba/tie Sea.
(Rzeka Wis/a wpada do Morza Batyckiego.)
O

czynno ci odbywajce si

zgodnie z bannonogra1nem, progra1ncm, rozkade1n jaz-

dy itp.

The train leaves at 10. 30.

(Pocig odjeda o 10.30.)

Czas Present Continuous opisuje:

O

czynno trwajc w

danej chwili

1 a1n vatching TTI at the mo1nent.

(Oglda in telewizj

w tej ch11\!ili.)

f. sytuacj tyn1czasow,

. ,
zauwazac

wydawa si
chcie
;

poznawac
,
w1erzyc
wyobraa sobie

wole
zdawa sobie spraw
wydawa si

postrzeganie zmysowe

ktra ni ekoni eczn ie odbywa

si

w chwili, kiedy o niej 1n-

see
smell
hear
feeI
taste

w1my
Tom is studying.f'or his driving test this i veek.
1

(Ton1 uczy si do egza1ninu na prawo jazdy w tym tygodniu.)

@ sytuacj ,

wiedzie
pamita
zapomina

know
remember
f orget
not ice
seem
want
.
recogn1ze
believe
imagine
prefer
realize
appear

ktra s i zn1ienia

widzie
pachnie, mie zapach
sysze
;

czuc
smakowa

stan posiadania

Peo1Jle are drinking 1nore and mare water these days.

(Ludzie pij coraz wicej iyvody YI' dzisiejszych czasach.)

have
own
posses
be long

O plany na przyszo

m1ec
posiada
posiada
nalee

I a1n leaving for Spain next week.

(Wyjedam llo fliszpanii w przyszym tygodniu.)

Uwaga: Czasownik have posiada forn1. cig w nastpujcych wyraeniach:

have
have
have
have

Niektre czasowniki nie posiadajq formy continuous. Opisujq one;

<D uczucia
love
like
dislike
care
hate
envy
@

postrzeganie

kocha
lubi
nie lubi

przeJmowac

je niadanie/kolacj
bra prysznic/kpiel
dobrze si bawi
dobrze si bawi

2. CZAS

si

nienawidzi
zazdroci

PRZVSZY

CZAS FUTURE SIMPLE

BUDOWANIE

umysowe

ZDA

think
understand

breakfast/supper
a shower/bath
fun
a good time

myle

rozum1ec

Zdania
pomoc

oznajmujce

w czasie Future Simple tworzy

czasownika posikowego vill i czasownika

w for1nie podstawowej.

si

za

g,,vnego

BE GOINGTO

FUTURE SIM PLE

Czasownik vi//wystpuj e w tej sa1n ej for111ie we wszystkich osobach i liczbach.
I Hlill jinish the report tomorrorv.
/-le Jvill co1ne here at 3. OO.
They will be at the rneeting.
Pytania tworzy si przez zan1 ian 1niejscami podmiotu i czasownika posilkowego will.
Will you have dinner with us on Saturday?
Will they be hete when l arrive?
Zdania przeczce tworzy si przez dodanie not do czasownika
J-vill. Forn1 skrcon Jvill i not jest Jvon 't.
The tea1n Jvill not rvin this time.
I won 't tell her the nervs.
KRTKIE
ODPOWIEDZI

Aby udzie li krtkiej odpO\.ttedzi, do podiniotu dodaje si tylko

czasownik will.
Yes, 1 J-vill.
No, he von 't.

OKRELENIA
CZASU

ZASTOSOWANIE

WILUSHALL

Will you lend me your bi/ce, p lease?

Czasu Future Silnple czsto uywa si z czasownikami thinkl

don't think, believe, expect, wonder, hOJJe oraz przys:t6wka1ni
probably i perhaps.
1 don't think she will pass the exan2.

u ywa s i gwni e

w pytaniach, aby:

Shall l help you with the bag?

(6) zaproponovva zrobienie czego
Shall 1 close the window?
przeds tawi propozycj
Shall we go to the theatre tonighL?

Will

uywa s i,

aby

poprosi kogo

o po1noc lub zrobienie cze-

go .

Will you wan.for 1ne, please?

ZDANIA
CZASOWE

W zdaniach czasowych, po wyrazach Jvhen, while, bej'ore, ajter,

~f, unless, as soon (IS , until zan1iast czasu Future Sin1ple uywa
si czasu Present Simple.
I will watch the filn1 ajter I finis/i my essay.
ff1ey1.1n
fil r:e1
ft .t l1l1' /Ir1~n
ft 1s~
t nry essa;r.
As soo11 as i get home, I 111Jill have dinnel':
,,,L_,
1
11
......_L
1
li f
. J
-r~-soon as l Pl17n g~tJme, ) w1 cc ~ ave atnner.J1
JC p11tn:

f I
waLn

W niektrych przypadkach, za1niast czasu Presenl Sirnple n1ona

uy czasu Present Pelject, aby podkre li , e czynno opisana
przez zdanie czasowe jest zakoczona.
I will watch the.fibn ajter I have.finished my essay.

Czas Future Simple opisuje:

O przypuszczenia dotyczce przyszych wydarze
Nobody will recognise you in this costun,1e.
Co1nputers will control our l.ives in the future.
8 obietnice, groby, ostrzeen ia
l Jvill 1-vrite to you soon.
Do this aga in and your Mum will smack you!
@decyzje podj te w chwili, kiedy o nich mwin1y
'There isn 'tany bread' 'OK. I will go and ger some. '
proby

Sit.all

<D zaoferowa komu pon1oc

tomorrow
the day after tomorrow
next week I month I spring I year, in two
I f our I five days
soon

10

I wonder what the weather will be like tomorrow.

He will probably go by ca1~

Uwaga: Jeel i nJ/1.en nie jest spjn ikien1 wprowadzajcyn1 zdanie czasowe i peni fu nkcj zaimka wzgldnego lub pytajcego,
mona uy po nin1 czasu Future Si1nple.
I don ~ know lvhen he will appear.
When will she be back?

KONSTRUKCJA BE GOING TO .
BUDOWANIE
ZDA

Zdania ozna.jmujce tworzy si za pon1oc czasownika to be

w odpowiedniej fonnie oraz going to.
Jane is going to reacl a book this evening.
Zdania pytajce tworzy s i przez zn1ian
i czasownika to be w zdaniu.
Is Jane going to read a book this evening?

kolejnoci

pod1niotu

11


--

-,,

--------

--~P

---

,..

.~..,...._<I-~

CJ!ll -

'
PAST SIM PLE

PAST SIMPLE

Zdania przeczce tworzy siQ przez dodanie not do czasownika to

be.
Jane is not going to read a boolc this evening.
ZASTOSOWANIE

l opene(/ the windoH1.

Jle helped me ~vith iny homework.
PISOWNIA

kocwk

Konstrukcja be going to opisuje:

/ike - likell

przys zoci
a11i

Do czasownikw za kof1czonych na -y po spgosce dodaje si

ko11.cwk -ied, opu szczajc -y.
cry - cried

going to redecorate iny kitchen tomorrow.

zdarzenia I.ub sytuacje w przyszoci, ktre mo na przewidzie

na podstawie obecnych okolicznoci
According to the /atest report, the party is very unpopular and
that is why they are going to lose the etection.
f}

KRTKIE
ODPOWIEDZI

Krtkie odpowiedzi tvvorzy si za po1noc czasownika to be

w odpowiedniej forn1ie oraz going to.
Is she going to 1nar1J1 hin1? Yes, she is. I No, she isn't.

INNE
SPOSOBY
OPISYWANIA

Czas Present Continuous opisuje ustalenia dotyczce przyszoci,

ktre zostaly dokadnie zaplanowane. Czsto podaje si wwczas
gdzie i/lub kiedy dana czynno lub sytuacja bdzi e 1niaa iniejscc.
I a1n leaving for London on Monday. J've already boughl the

PRZYSZOCI

-d.

hate - hated

O podj te wczeni ej za rniary lub plany, dotyczce niedalekiej

Do czasownikw zakoczonych spgosk -e dodaje si tylko

Do czasownikw zakoczonych na -y po sainogoscc dodaje

ko11cw k -ell.
play - p/ayed
W przypadku czasownikw

si ~

zakoczonych sylab akcentowan,

zawierajc jedn s a1nogosk po1ni d zy

dwoma spgo ska1ni,

oraz w przypadku czasownikw zakoczonych na-/, podwajamy
ostat11i spglosk i dodajen1y kocwk~ -et!.
stop - stop/Jed
travel - travellell

WYMOWA

tie kei.

Ko11cwk

-ed wymawia si jako !tli/, jeeli forn1a podstawowa

czaso\vnika. zakof1czona jest gosk dwicz n.
played, arrived, robbed
Koi1cwk

Czas Present Sirnple opisuje zdarzenia, ktre odb~d si zgodnie

z ustalonyn1 har1nonograme1n.
The ne.xt bus to Glasgow leaves at 10.30.

-etl wy1nawia

si

jako lt/,

jeeli

fonna podstawowa

czasownika zakoczona jest gosk bez dw i czn.

stopJJed, cooked, worked
Kocwk

-ed wy1nawia si jako /z/, j eeli fonna podstawowa

czasownika zakoczona jest gosk /t/ lub Id!
visited, wanted, added

3. CZAS PRZESZY
1.~ :"i~~''"""', .,:~.
~~~~;'..;~:
~I jhor 'I,' '~,l ~oljl 'i
r
, I'~
.~I J",~

I,

..

3 , : 1

CZAS PAST
SIMPLE .
,,

'

Fonny czasu Past Simple dzi el si na dwie grupy:

fonny czasownikvv regularnych
fon11y czasownikw niercguJan1ych.
CZASOWNIKI RE'.GULARNE

Fonny czasownikw regularnych tworzy si przez dodanje kof1cwki -ed do fo;rmy

podstawowej. Czasowniki te wystpuj w it~i samej fonn ie we wszystkich osobach
i liczbach.

CZASOWNIKI NIEREGULARNE

Czasowniki nieregularne stanowi odrQbn grup czasownikw w czasie Past Sin11ple.

go - went
buy - bought
understand ..-. understood
BUOOWANIE
ZDA

Zdania oznajmujce tvvorzy si za pomocpod1niotu oraz czasownika w fonnic Past Sin'1p/e.

I was out when you called me.
~

12

13

PAST CONTINUOUS

PAST SIMPLE

@ czynnoci

lie walked to work yesterday.

Maria bought a nice dress three days ago .
Zdania pytajce tworzy s.i za po1noc czasownika posikowego
did, ktry stawia si przed podnTiotem i czasown:ika w formie
podstawowej. W przypadku czasownika to be pytania tworzy si
.
.
przez 1 nwe rsJ .
Did you ask your Dad ?
Did she drive to schooi?
Were they good srudents?
Was slte at the cinen1a last night?
Zdania przeczce tworzy si za pornoc did not lub didn 't i czasownika w formie podstawowej . W przypadku czasownika to be,
przeczenia powstaj bezporednio przez dodanie do niego not.
She didn 't >vait,for 1ne.
John >vas not angry 11\lith 1ne yesterday.
They H'eren't happy Mlith the result.
She >vasn 't satis,fied rvith the resulr.
KRTKIE
ODPOWIEDZI

yesterday
the day before yesterday
three days/weeks/months/years ago
last night/Friday/week/month/year
in 1997
on December 22
during the break/war itd.

CZASU

ZASTOSOWANIE

Czas Past Si1nple okre la:

O czynnoci lub syt11acje, ktre wydarzyy si w okrelonym
n1omencie w przeszoci
i enjoyetl the concert yesterday.
(Podoba/ 1ni si wczorajszy koncert.)
@ czynnoci lub sytuacje z przeszoci, ktre ju si nie odby-

zwi zane

z osoba1ni, ktre

ju

nie

yj

Elvis Presley >vas very popular in the i 960s.

(Elvis Presley by bardzo popularny w latach szedzies itych.)

~czynnoci nastpujce jedna

po drugiej
I openetl the cupboard, took out a glass and Le.ft the kitchen.
(Otworzyla1n szcrflc, yvyjla1n szklank i wyszla1n z kuchni.)

3.2. CZAS PAST CONTINUOUS

BUDOWANIE
ZDA

w czasie Past Continuous tworzy s i za

pon1oc fortny przesz.tej czasownika to be, tj. 1v<1slvere i czasownika z kocwk -ing.
Were y ou having a party yesterday?
Was she sleeping M1hen you carne home?
Zdania

oznajmujce

Zdania pytajce, podobnie jak w czasie Present Continuous,

tworzy si przez zn1ian ko.l ejnoc i pod1ni0Lu i czasownika to be
w zdan iu .
Were you at school yesterday?
Was she at the party Last night?

Krtkie odpowiedzi tworzy s i za po1noc podmiotu oraz didl

didn't.
Did you see her last week? Yes, I did/No, I didn 't.
Were you a/one? Yes, I l-vas I No, I >vas1i 't.

OKRELENIA

lub sytuacje

Zdania przeczce tworzy siQprzez dodanie not do czasovvnika

was!J.vere.
l wasn 't doing anything interesting last night.
When I phoned hbn, he >vasn't rellding hisjavourite rnagazine.
KRTKIE
ODPOWIEDZI

OKRELENIA

CZASU

Krtkie odpowiedzi tworzy si za po1noc podn1iotu oraz czasownika J.vasl>vere.

Were they watching the news yesterday at 6 o 'clock?
Yes, tltey >vere. I No, tJiey weren 't.

while
as
when
at 3 o'clock
in the morning
at midday itd.

waj

She lived in Paris.for 2 years when she >vas young.

(Mieszka/a vv Paryu diva lata, kiedy bya moda.)

14

15

PRESENT PERFECT SIMPLE

PRESENT PERFECT SIMPLE

ZASTOSOWANIE

Has he jound theflatyet?

Czas Past Continuous opisuje:

O czynnoci trwajce w okrelony1n mo1nencie w przeszoci.
Nie wiadomo, kiedy dana czynno

si rozpocza

ani kiedy

Zdania przeczce tworzy si , staw iajc n(Jt po czasowniku have/

hlls. Jlave/has i not tworz w skrcie haven 'tlhasn't.
I haven't seen himfor ages.
li e hasn'tfinishell his lessons yet.

si

zakoczya.

At 7.30 yesterday they were driving horne.

ft >vas snowing this morning.

czynnoci odbywajce si j ednoczenie

KRTKIE
ODPOWIEDZI

Krtkie odpowiedzi tworzy si za pomoc pod1niotu oraz czasownika hai1e/has.

Have you seen John recent~y? Yes, I have.!No, 1 haven 't.
Has he been to Greece yet? Yes, he has.!No, he, hasn't.

OKRELENIA

for
s1nce
lately
recently
in the past few days
so far
just
al ready
yet
never
how long
this week/month
I have been n2arried./'or two years.
They have been away since Tuesday.
I haven 't seen hin1 lately.
She has 11ut on weight recently.
J haven 't vritten anything in the past f ev days.
!-le has read two pages o.f the story so far.
I have}ust washed n2y ca1~
She has a/ready drunk her co,ffee.
I have never been abroad.
Have you bought the new washing machine yet!
How long hape you kno>vn Frank?
I haven 't seen her this veek.

While Tina was tiding her bedroom, }hnmy vas gardening.

While 1 vas >vatching TV, n1y husband >vas sleeping.
@ czynnoci ,

ktre zostay przerwane lub zakcone w trakcie

ich trwania przez inn czynno lub zdarzenie. Tak czym1o
lub zdarzenie opisuje si w czasie Past Sin1ple.
While l >vas va/king along the river, it began to rain.
She 11vas drinking her tea when the telephone rang.

CZASU

O zdarzeni a i syt11acje, ktre stanowiy to dla innego wydarzenia

lub czynnoci
I entered the restcrurant. Some people were eating their food in
silence while so1ne vere ta/king quietly.

4. CZAS TERAZNIEJSZV UPRZEDNI

4. 1 . CZAS PRESENT PERFECT SIMPLE
CZASOWNIKI REGULARNE I

Nl~RGULARNE

Podobnie jak w czasie Past Simple, czasowniki, od ktrych tworzy si imiesowy,

dziel s i na regularne i nieregularne. hniesowy od czasowni;k:w reg.ularnych powstaj przez dodanie ko11cwki -ed do fonny podstawowej czasownika. Czasowniki nie1egularnc posiadaj odrbn forrn irnieslowu bicnlego.
BUDOWANIE
ZDA

Zdania oznajmujce \V czasie Present Per:fect tworzy si za pomoc czasownika posikowego havelhas oraz iiniesowu biernego czasownika g6'wnego .
I have lived here all iny life.
She has vorked here jor 3 years.
Zdania pyta.ice powstaj przez
i czasownika have/has.
Have you ever been to Australia?

za1nian

miejscami podmiotu

ZASTOSOWANIE

Czas Present Perfect opisuje:

O czynnoci, ktre odbyy si w nieokrel onyn1 momencie
w przeszoci , a ktre maj zwizek z terani ej szoci.
W jzyku polski1n odpowiednikiem tego czasu w tyn1 przypadku jest czas przeszy.
T

16

17

PRESENT PERFECT CO NTINUOU S

PRESENT PERFECT CONTINUOUS

J have washed n?y ca1~ IL is clean now.

Zdania pytajce tworzy s i , zan1 ie niajc 1niejsca1ni podmiot

i czasownik posikowy havelhas.

(Umyle1n samochd. Jest teraz czysty.)

She has done her homework so she can go to the cine1na.
(Odrobia prac domo".11,, wic 1noe i do kina.)

Have you been vaiting long?

How long lias he been sitting here?

czynnoci

Zdania

lub stany, ktre rozpoczy si w przeszoc i .i trwaj

do chwili obecnej. Czsto w zdaniach uywa si wtedy wyraenia przyi1nkowego z przyi1nkie1n/or, ktry wskazuj e, j ak
dugo trwaa. dana. czynno lub stan, oraz wyraenia przyimkowego z przyi1nkie1n since, ktry okre l a 1noment rozpocz
cia. czynnoci lub poczlek stanu. W j zyku polskim uywa s i
wtedy najczciej czasu teraniejszego.
I have lived here since 1-i-vas a child.

{Mieszkam tu od dziecka.)
!fe has worked here.for two years.
(Pracuje tu od dwch lat.)
@czynnoci,

ktrych skutekjest widoczny w

teraniej szoci

dowiadczen i a

tnencie w

(lub ich brak)

przeyte

nieokrelonyn1

KRTK;IE
ODPOWIEDZI

OKRELENIA

Zdania oznajmujce Lworzy si za po1noc czasownika posiko

wego havelhas, imi esowu bien1ego been oraz czasownika gw
nego z ko6cwk -ing.

I have been watching TV all morning.

She has been waiting for you.

:::>

>
N

...,V)

w
H

'N

Czas Present Pel'_fect Continuous opisuje:

o.

morning
evening itd.
They have been s>vi1n111ing in the sea for half an hout:
She has been watching TV since two o 'ciocie.
I have been thinking oj'you all 11iorning.
ZASTOSOWANIE

....

.N
CL.

for
.
s1nce

CZASU

ktre powtarzay si kilkakrotnie do chwili obecnej

4.2. CZAS PRESENT PERFECT CONTINUOUS

18

Podobnie jak w przypadku czasu Present .Perfect Siniple, krtkie

odpowiedzi tworzy si za pomoc pod1niotu i czasownika posilkowego have/has lub have1t 'tlhasn 't.

Hllve you been. H1aiting long? .Yes, 1htive./No,1 haven't.

Htis he been I istening to the radio? Yes, he has.INo, he hasn 't.

1110-

I have seen hitn three tilnes this 1nonth.

(Spotkaam go trzy razy w t.y1n mies icu.)
They have been to Japan twice.
(Byli w Japonii dwa razy.)

BUDOWANIE
ZDA

przez dodani e not do czasownika.

havelhas.
You haven 'I been exercising recently.
He hasn't been reatling the book all day.

przeszoci

czyn noci ,

s i

all day

J have never ridden an elephant.

(Nigdy niejechaem na soniu.)
l have a/ready seen the rnovie.
(Widziaam ju Len filrn.)
0

Lworzy

posikowego

You haven't 1natle the bed yet.

(Jeszcze nie pociel ile ka.)
He has pul on weight.
(On przyty.)
O

przeczce

czynnoc i ,

<

a.

ktre wydarzyy si niedawno, a .ktrych skutki wi doczne s w chwili obecnej

J'1n thirsty. / ltave been running all morning.

w
I- .

(Chce mi si pi. Biegale1n przez cay ranek.)

The sand is wet. lt has been raining.
{Piasekjest n1okry. Padao.)

<
N

czynnoc i

lub stany, ktre rozpoczy si~ w przeszoci i trwaj

do chwili obecnej

They hllve /,Jeen living here jo1-five years.

(Mieszkali tu pi lat.)
We have been looking for a new fiat f or weeks.
(Szukaliniy nO'wego n2ieszkania tygodnian1i.)
@ czy nnoci,

ktre nie zosta-ty

V)

zakoczone

I have been trying to finish the essay but 1 hllven't done it yet.
(Prbowale1n skoczy wypraco.-vanie, ale j eszcze tego nie
zrobiem.)

19

PRESENT PERFECT CONTINUOUS

PAST PERFECT

She /tas been looking.for a new j ob but she lta.'!>n 't found it so

.fcu:
(Szukaa

nowej pracy, ale nie znalazlajej do tej pory.)

CZAS PRESENT PERFECT SIMPLE

A PRESENT PERFECT CONTINUOUS
,.,..~1

I ,'''

', . '"

' ''

n1

'

~'''"''','"'l'"'"''''''l 1 ,:

Czas Present Perfect Continuous

1. Podkrela fakt tJwania czynnoc i.

'.
'I,
1,

L....I ' .
r-1

'

. z

~ . o .
w
i
N

et.' .

ir

:.

: '

.~

:.:

1:. >
.
N ."'
r ,, .

an ...

...,

'

i'~..

VI
....

..

I :;

~<,. w:

.: 1-
''

I,

'

ktra

wanie s i

zakoczya..

;, :~

,, "

I'

''IO"l>llU.l"I~ . .._. .. - -

i'.' . . '

,'"!"I:. , l"'to<.~1",,!:'"r.t#t.~i',+,~\!

11.

"':,.1i;;

;h: I\;,

'1'

'"

Czas .Past Simp.le:: :~ L:::: ;,.: :.: :'. '~ :: , :~.~7 ;~~~<;'~ . ~.r~~.ent : Perfect
.
.
.
.
uzyv,,.any .1est:
uzywany .1cst:

aby opisa

czy n noc i

rozpocz"y s i

lub stany, ktre

i zakor1czyy w prze-

szlo ci

l livetl abroadjor two years.

'

aby opisa

lu b stany, ktre
w przeszoci i trwaj

... w
N.
'
. a. .
. Q;. '
_, ..
,

': ~ .

,)-.

. V')

. ....
'

KRl1KIE
ODPOWIEDZI

K.rLkie odpowiedzi Lworzy si za po1noc pocl1niot11 i czasownika posikowego had lub hatln't.
Had yo11. packed your suitcase bej'ore you leji'! :Yes, 1 had. I No,

I hadn 't.
Hatl he gone out before I ca1ne? Yes, he ltad. I No, he ltadn't.
I

OKRELENIA

What time .?

when

Hov long have you known Mary?

CZASOWE

by the time
---------'

~ .,

z zain1ka1ni pytajcyn1 i Whe.n . . ? lub 0 z zaimkie1n pyta.jcy1n How long .?

1--~~~~----~~~~~--l~---~~~

20

N
hali.
. Cl.
. I'\
l hatln't 1net thern be.fore 1 ca1ne Io Barcelona.
I-Je hadn 't considered changing his job be.fore they ojj'erecl it 10 . V')
hi1n.

for
.
s1nce
after
before

When did you 1neet Mary?

What tilne did you.finish 'rvorlcing?
'------

'-'

..

posikowego

nadal
I h11.ve lived abroacl for three years.

8 aby op i sa czynnoci zwizane z oso- 8 aby opisa czynnoc i zwizane z osobami yjcy 1ni
bami, ktre j u : nie yj
My f'ather has vorked as an engineer
Chopin was a great cornposer.
since 1972.
0

..

czynnoci

rozpoczy si

. ....
z"

I have been to Brasil lwice.

@

'

Zdania przeczce Lworzy s i. przez dodanie not do czasownika

w przeszo ci

I visited Brasil in 2001.

; --.l

'

1
;::

szoci

''.

Zdania oznajmujce tworzy si za po1noc czasownika posi

kowego had, kt1y wystpuje w tej sa1nej formie we wszystkich
osobach i liczbach, oraz i1.n ieslowu biernego glwnego czasowni.ka.
I hlldjini.'thed washing dishes bejore they arrived.

Had you co111pleted the task be,fore you le,fi ?

Had she cleaned the 1ness be.fore her 1nother returned?

O aby opisa czynno ci , ktre n1 iay O aby opisa czynno ci , ktre 1niay n1 iejsce w ni eokrelonym czasie
1niejscc w okrelony111 czasie w prze-

,..,.,,

'I

'''

'

Zdania pytajce tworzy s i , zamieniajc n1iejsca1n.i pod miot

i czasovvnik pos ikowy hat/.

'

1 have ju.st co1ne ho1ne.

PORWNANIE

r~
~ ..

""''

,'I,

czynno,

BUDOWANIE
ZDA

4. 3 CZAS PAST SIMPLE I PRESENT PERFECT SIMPLE

''I',

'; ~

She had gone to bed be,fore 1 canie home.

...

.... '

I have vritten two essays.

skoczya.

I Cl., , ,..

' 1!'.I r>: ''

11:
~
)i'

5. CZAS PRZESZY UPRZEDNI

5.1. CZAS PAST PERFECT

2. Opisuje czynno, ktra jeszcze si<( nic 2. Opisuje

..
z
.

...... 'N ..

~~

",

noc i .

-----

w
.... . .

::

ii

ok:relenia1ni

Czas' Present Perfect Simple

1. Podkrela skutek wykonanej czyn-

I have been studying art.for two years.

~ 1
,, ..,J

',,,

czasowyn1.i, ktre 0 z przyimkami for i since, aby okre li

czas trwania stanu lub czynnoci
wskazuj , e czynno zakof1czya
s i w przeszloci, np. yesterday, last
I have worked here for years.
I have lived here since last year.
week I month I year, two days ago,
in 1997, when I was fiftecn itd.
I saw Tim two weeks ago.
z

1.

!,

'".
:t

1~-~c'"11~1,~"1'1"'"''''

I have been vriting myessay for two

hours.

. t.'

'

orv~+1

till/until

21

\.) .

..
'I

',

''

PAST PERF ECT CONTINUOUS

PAST PERFECT CONTINUOU S

She had been wtziting herejor so1ne li1ne until you came.

already
just
I had lived there f or two years before I decided to n?ove here.
She had been angry with tne since the party but then I apologized
to her and everything was all right again.
I had son1e cojfee after I had.finished talking on the phone.
We had eaten lunch before 1ve went shopping.
When I saw Ji1nmy, he had already repaired the cat:
When J saw Jimmy, he hadjustfinished repairing the car.
By the tbne \iVe reached the to1ivn, we had run out o.fpetrol.
She hacln 't slept well until he carne home.

Zda nia pytaj ce tworzy si, zam ieni ajc 1n iejscan1i pod1niot
i czasownik posikowy had.
Rad you been study ing be/ore we carne?
flow Long had he been cheating on her be_fore shejound out?
Zdania przeczce tworzy s i przez dodani e not do czasownika

ZASTOSOWANIE

Czas Past Perfect opisuje:

czynnoc i.,

ktre odbY'ty s i wczeni ej ni inne czynnoci

w przesz-oc i . W jzyku angielskim uywa si w tym przypadku dwch czasw: czasu Past Pe1~fect, aby opisa czynn o
wczeniej sz, oraz czasu .Past Simple, aby opisa czynno

posikowego

hall.
They hadn 't been looking for her for five minutes when she appeared.
!-Je hadn 't been waiting.for the bus long. lt ca111e ajier.five n1inutes.
KRTKIE
ODPOWIEDZI

Had y ou been sleeping before they called you'!

Yes, I hat/. I No, J hadn't.
Had he been listening to the radio be.fore he started watching

pni ejsz.
I

I '

I hatl vritten a letter bejore you ca1?1e.

TV?
.Yes, he had. I No, he hadn't.

(Napisalam list, zanim przyszede.:.)

8

czynnoci,

ktre

odbyy si

przed

okre lony 1n

n alc~y

bardzo szybko
u iy c:tasu Past

Simp!e.
Dark clouds covered the sky and it startetl to rain.
(Cienine chn1ury przesoniy niebo i zaczo pada.)
Czasu Past Pet:f"ect uywa1ny, gdy chcemy wyranie
e co si stao, zanitn wydarzyo si co in nego.
He had bought the tickets bejore I called hhn.

(Kupil bilety, zanin1 do niego zadzwoniem.)

5.2. CZAS PAST PERFECT CONTINUOUS

BU DOWANIE
ZDA

Zdania oznaj muj ce tworzy s i za po1noc czasownika posiko

wego had, i1n iesJowu b iernego been oraz czasownika gwnego
z kocwk -ing.

I hat! been ,atching TV hejore she arrived.

22

ZASTOSOWANIE

N
et.
. o..

::.
V)

N
et.
o..
V)
~

They had been studying physics.tor two years be_fore they n1oved
to another count1y.
I had been reading the script since two o 'clock he_/ore 1>ve stcrrted
rehears;ng.
We hadn 't been vvailing long ,hen they carne.
We had beenitalking till the morning.
I had been .11orking in the garden all tzfternoon before iny w~fe
made rne stop.

podkre li ,

Z
D
w

>

for
since
before
when
till I until
all day I morning I evening

czynnoc i nastp uj

po sobie lub i.eh ko l ejno jest oczywi::;ta,

1-

OKRELENIA
CZASOWE

ft had stopped raining by six o'clock .

(Przestao pada do godziny szstej.)

. ..._l

mo1nente1n

przeszoci.

Uwaga: W przypadku, gdy

Podobnie jak w przypadku czasu Past Pe1ject Simple, krtkie

odpowiedzi tworzy si za po1noc podn1iotu i czasownika pos i
kowego hat/ lub hatln 't.

Czas Past Perfect Continuous opisuje:

czynnoci,

ktre rozpoczy s i w przeszoci przed innyn1

wydarzenien1 i nie zostay przed nin1 zakoczone
I had been jogging jor an hour when I b1un1Jed into her.
l

23

'N

\.)

THE PASSIVE

THE PASSIVE
8

ktre odbyy si v.; prze szoci, a ich skutek by

wici oczny przez jaki czas
The sand was wet. l t had been rtlining.f'or so1ne tin1e.
I had been lookillg .for a job .for two ,veeks before I .found
one.

CZAS PAST PERFECT CONTINUOUS

I PAST PERFECT SIMPLE
"
POROWNANIE

u .1

.~\.

'r"''W':'I''

~n~

"'I"' 'I\'"' ,,.;11.,;.

_, ._,
. . ;
01,
. c .,,,,.\l,r1
1

r" 1 , 't ;, ,.

~1 , 1, .

1 -~ ... 11-','

,, .. ,:. .
. .. ,, ..
zas
~-+.-, 1141,.t-'
'~
~
PAST PERFEC)\ CONTINU.( )US
r~i"(l'tl,t.~J1,l1"'"'''.....r, ,'

.' "

" ' ' r

' ~ , ' .
flt)rlil'~'t'\.",!t''.f'~lol,l'~,\1\- I~ !j! I~
..Lilii, ..,',

"

1,1

I.

Podkre la

1,. H ,'\

ol'

",

.;

_,,t

'

'

1. 1 .,

'

'

'

',,.'

1 ,- .

''

"'
'I'1

I '
>

'

fakt trwania czynnoci .

I had been writing n2y essay f or two

hours before I.finished.

Present Simple
Adam pre11ares the report.

The report is prepllred by Adam.

Present Continuous
Adatn is preparing the rep<>rt.

The report is being 11repared by Adam.

Past Simple
Adam prepared the re1>ort.

The report Jvas prepared by Adam.

I hall vritten two essays by the tin'le they

arrived.

Present Perfect
Ada1n has prepared the report.

'

"

6. STRONA BIERNA
STRONA BIERNA

24

oiern.

Past Continuous
Adam was prepuring the report.

'.'

czynno,

BUDOWANIE
ZDA

Przeksztacjc zdanie w stronie czynnej na zdanie w stroo.ie biernej, naley dokona zan1iany podmiotu i dopenienia oraz zmieni fot1n czasownika z czynnej na

Czas
, '
PAST PERFECT.SIMPLE
O Podkrela skutek wykonanej czynnoc i.
','I

ktra trwaa do 8 Opisuje czy nno , ktra zakoczya si~

pred uptywem. okrelonego n1omcntu
okrelonego 1no1nentu przeszoc i.
w przeszoci .
J h.lld been st1ulying art f or ti-110 years
I had.finished the project by the end o.f
when I got 1narried.
September.

8 Opisuje

PRZEKSZTACANIE DA

czynnoci ,

Zdanie o:tnajmu.ice w stronie biernej skJada si z pod.miotu,

odpowiedniej forn1y czasownika to be oraz imiesowu biernego
czasownika gwnego.
The beds are 111.flde every morning.
Zdanie pytajce powstaje przez zam ian miejscami pod1niotu
i czasownika to be.
Are the beds 1ntule every 1norning?
Zdanie przeczce powstaje przez dodanie not do czasownika to
be.
The becl~ are not 11iade every morning.

Past Perfect Simple

Adam had prepared the report.
Future Simple
Ada1n >vill prepare the report.
Czasownik modalny
Adam should prepare the report.
Bezokolicznik
Adam has t<> prepare the report.

The report was being prepllred by

Adam.
The report has been prepared by Adam.
The report hlltl been prepared by
Adam.
The report vill be 11reparetl by Ada1n.
The report should be pre11ared by
Adarn.
The report has to be prepared by Adan1.

Uwaga: W przypadku zdaf1, w ktrych wystpuj dwa dopenienia (blisze i dalsze),

stron biern mona tworzy na dwa sposoby
They ojfered me a drink.
I was ojfered a drink.
A 4rink was ojfered to nie.
ZASTOSOWANIE

Strony biernej uywa si, jeeli:

O wykonawca czynnoci jest nieistotny
Cojfee is grown in Brazil.
(Kaw uprawia si w Brazylii.)
8 nie wiadomo, kto jest wykonawc czynnoci
My car was 1nade in France.
~(Mj samochd zosta wyprodukowany we Francji.)

25

MODAL VERBS

MODAL VERBS
@ wykonawca czyn noci jest oczywisty
Chi/dren are taughtforeign languages al school.
{Dzieci s nauczane jzyk~v obcych \IV szkole.)
O istnieje potrzeba, aby podkre li , kto jest wykonawc czynnoci. Wykonawc~ wprowadza s i ~ wtedy za pomoc przyimka
by.

Relativity theoty vas 1/evelopetl by Einstein.

(feoria wzgldnoci zos taa opracowana przez Einsteina.)
0 istnieje potrzeba, aby wyrazi zdanie w sposb oficjalny
The new rehabilitation centre was opened yesterday.
(Wczoraj otwarto nowe centrum rehabilitacji.)

Rozrnia si nastpujce

can
could
must

may
might
ought to

czasowniki modalne:
shall
wo uId
should
will

W j~zyku angielskim, oprcz czasownikw modalnych, wystpuj rwnie wyrae

nia, ktrych znaczenie jest podobne do czasownikw modalnych:

be able to
~
(can)
be goi11g to ~ (lvill)
~

h1tve to

(11iust)

W prt:.ec'iwi estwie do czasownikw modalnych, wyst<(ptijc po nich pena forn1a

bezokolicznika, tj. to+ czasownik.

l have to go noY11.

7. CZASOWNIKI MODALNE I
,

OGOLNA CHARAKTERYSTYKA
Czasowni ki 1nodalne s tanow i od r~bn grup czasownikw w j zyku angielskim.
Maj one kilka wsplnych cech:
O wystpuj zawsze przed czasownikiem gwnym
She can dance.
@ wystpuj zawsze w tej samej fonnic we wszystkich osobach i liczbach
r can do il.
He can do it. (ffe cam do it)
@ po czasownikach modalnych zawsze wystpuje bezo ko.licznik bez -to, ktry rwn i e wystpuje w tej samej formi e we wszystkich osobach i liczbach
I
"
T
tfr:i- rt.
)
11
- e can uo lt. 1/.ll i 'e ca11 aoes
rt. /I l1 xe
cani
Uwaga: Wyjtkie 1njest czasownik ouglit to, po ktry1n czasownik gwny wystpu
je w fonn ic bezokolicznika z to.
Ile ought to do it.
O nic posiadaj formy cigej (continuous) ani formy i1niesowu biernego (past participle)
lh canpay ing the gttita1.
c r can p1ayeu
1
/ 'I
11~
1 1e gtt1ta1.
1 /

Zdania pytajce tworzy si~ przez

podmiotu.
Can you swirn?
Zdania przeczce tworzy s i,
J cannot I c<i11 't swbn.

26

zamian~

dostawiajc

miejscami czasownika modalnego oraz

not do czasownika modalnego.

7 .1. CZASOWNIKI CAN/BE ABLE TO, MAY

CAN/
BE ABLE TO

Czasowniki modalne wyraaj nastpujce fu nkcje:

prob

prop ozycj
ofert

umi ej tno
pozwolenie/brak pozwolenia
koniecz no/przy mus
brak koniecznoc i /przy 1nusu
zakaz
rad .

Czasownik can wyraa umicj~tno (lub jej brak) zrobienia czego w czasie teraniej szyn1.
I can cook very we/l.
(U1niem bardzo dobrze gotowa.)
1 can 't drive fast.
(Nie iuniern szybko prowadzi samochodu.)
Mona zastpi

go konstrukcj be llble to (by w stanie co zrobi), jeel i istnieje konieczno u:lycia bezokolicznika, czasownika z kocwk -ing lub czasu innego n i Present Si111ple lu b
Past Si111ple.
Being ab/eto run very fast is important when you want to beco1ne
a professional runner.
ft is important to be able to run fast when you want to beco1ne
a professional runner.
l

27

MODAL VERBS

MODAL VERBS

Suy rwn ie

do udzielania rady lub pytania o rad.

You should care more about your dog.
(Powiniene bardzij dba o swoj ego psa.)
You sh ouldn 't eat so rnuch.
(Nie JJOwiniene tyle je.)
S h oul<l l go novv?
(Czy powinnam ju i?)

She Jvill be able to speak good Spanish.

J have never been able to learn to cook.
COULD WAS/

WERE ABLE TO

Czasownik could oraz konstrukcja be able to wyra aj og l n

umiejtno lub moliwo zrobie1Tia czego w przeszoci.
I could/Jvas able to dance ve1y well when I was a student.
(Uniialam bardzo clobrze taczy, kiedy byam s tudentk.)

Czasowni k shal/ uywany jest w pytaniach o

po1nocy i propozycji wsplnego dzi aania.
Where shall I go now?
1.od.
zte mam teraz 1'''?
sc. 1i
1
S hall l help you?
(Czy chcesz, abyn1 ci pomoga ?)
Sliall we go to Greece this year?
(Moe pojedziemy do Grecji w tym rolcu?)

W przypadku pojedynczych syl11acji w przeszoci Lnona uy

wycznie >vaslvere able to.
I >v<1s able to answer all the exaniiner s questions.
(Bye1n w stanie odpo1'viedzie na wszystkie pytania egza1ninatora.)
W zdaniach przeczcych czasownika couldn 't oraz konstrukcj i
wasn'tl veren 't able to 1nona u ywa zainicnnie.
1 coul<ln't I >vasn 't able to buy tickets.for the musical last night.
(Nie 1noglern kupi biletw na musical wczoraj wieczorem.)
I couldn't I wtisn 't able to S>viln when I was.five.
(Nie i11nialern pywa. gdy 1'tiae1n pi lat.)
Oprcz u1niej tnoci, czasowniki Cllll i coultl mog wyraa rwnie prob o pozwolenie zrobienia czego oraz udzielenie lub
od1now pozwolenia. W przypadku. prb czasownik coul<
l jest
bardziej uprzejmy ni can.
Ca11/co11ld you 11ass the sugar?
(Czy moesz/mgby poda cukier?)
You can 11se my dictionary ifyou want.
(Moesz skorzysta z mojego sownika, jeeli chcesz.)
You can 't go to the cinema tonight.
(Nie moesz i..<: do kina dzi wieczorern.)

MAY

Podobnie jak c<in i could, 1nay mo e rwnie wyraa pro b

o pozwolenie. Jest to jednak forma bardziej oficjalna, uywana
w stosunku do osb, ktrych nie znamy zbyt dobrze.
Excuse me, 1nadam, 1nay I please borrow you pen?
(Przepraszam, czy 1nglbym poyczy od pani dugopis?)

7.2. CZASOWNIKI SHALL/SHOULD, MUST/HAVE

.
TO MUSTN'T/NEEDN'T
I

SHALU
SHOULDI WILL

Czasownik should uywany jest do

obowizku zrobienia czego.

wyraania powinnoci

lub

rad,

oferowaniu

Uwaga: W przypadku prb uywamy czasownika vill.

Will you help me \lvith iny homevvork?
(Czy pomoesz 1ni odrobi prac domow?)
MUSTI
HAVEtO

Czasowniki 111ust i have to oznaczaj przy.mus lub kon i eczno

wykonania j akiej czynnoci . Must uywane jest wycznie
w czasie Present Simple i nie ina forn1y bezokolicznika ani forn1y
-ing. Jeel i ist11ieje ko nieczno uycia tych forn1 lub czasu innego ni czas Present Simple, n aley uy czasown.ika have to.
I 1nust l eave early.
(Musz wczenie wyj.)

I will have to call her when I get back.

(Bd musial zadzwoni do niej, kiedy 1'Vr c.)
I had to resign .from 1ny job yesterday.
(Musiaam zrezygnowa z pracy wczoraj.)
Love rneans having to con11Jro1nise.
{Milo.' oznacza konieczno pjcia na kompromis.)
MUSTN'T/
NEEDN'T

Czasownik 11111stn 't oznacza zakaz robienia czego.

You 11iustn 't JeaJ1e you baggage unattended.
(Nie wolno zostawia bagau bez opieki.)
Czasownik needn't wyraa brak kooiec;znoci zrobienia czego.
Mona uywa go za111iennie z czasownika1n i tlon 't have to lub
don 't need to.
You needn 'tl don't need to I don 't have to take your coat with
you.
(Nie musisz zabiera ze sobplaszcza.)
l

28

29

1' I

MODAL VERBS

THE INFINITIVE/THE -ING FORM

8. CZASOWNIKI MODALNE II

Moe

on wyst((powa z partyku to
I wani to stay here.
lub be:.:: pa rtykuy to
fle may go abroad.

CZASOWNIKI MODALNE
Oprcz wyraania funkcji takich jak zakaz, konieczno czy
przymus, niektre czasowniki modalne su rwnie do wyraania przypuszcze. i stwierdzania prawdopodobie stwa jakiego
zdarzenia.
Czasowniki 11111st i can 't wyraaj najw ikszy s topie prawdopodobiestwa jakiego zdarzenia.
Must wyraa przekonanie, e co jest prawd.
I-Je 1n11st be al ho1ne now.
(On musi by teraz w domu.)
Czasownik can't oznacza przekonani e, e co jest niemo liwe.
He can 't be al home now.
(On nie 1noe by teraz w domu.)

MUSTI
CAN'T

MIGHTIMAYI
COULD

FORMY
CZASOWNIKW
MODALNYCH

Czasowniki 111ight, 1nay i co11/d wyraaj moliwo lub przypuszczenie, e co jest prawd.
Might wyraa naj1nniejszy stopie prawdopodobiestwa.
He 111ightlco11l1//111ay be at home now.
(On by 1noe j est teraz w domu.)
Czasowniki modalne wyraajce przypuszczenie lub prawdopodobiestwo 1naj tylko dwie formy: teraniejsz i przesz.
!-le 1n11st be at ho1ne.
(On n1usi [teraz] by w domu.)
I-ie 1nust have been at home.
(On musia by [wtedy} w domu.)
She can 't be in the office.
{Nie moe by [teraz] w biurze.).
She co11't hove been in the office.
{Nie mogla by {wtedy] w biurze.)

9. BEZOKOLICZNIK/
,
,
CZASOWNIK Z KONCOWK -ING
BEZOKOLICZNIK
FORMY
BEZOKOLICZNIKA

30

.Bezokolicznik jest form czasownika, ktra wyraa czynno lub

stan w sposb abstrakcyjny bez okrelan ia czasu, rodzaju, liczby
i osoby.

ZASTOSOWANIE
BEZOKOLICZNIKA Z TO

Bezokolicznika z to uywa si(( w nastpuj cych przypadkach:

O do wyraan ia celu
I went to a shop to buy something Io drink.
(Poszedle111 do sklepu, aby kupi/: sobie co do picia.)
6 po niektrych przyn1iotnikach, np.
careful
os trony
I was care,ful not to spili the paint.

determined
glad
happy
lucky
nice
pleased
ready
reluctant
sorry
willing

zdecydowany She is deter111ined to fin1l a new

job.
zadowolony I arn glad to see you here.
szcz~liwy
1 arn happy to hear you are ok.
I was lucky to find the fiat so quickmaJ cy
szcz~cie
ly.
111iy
Jt is nice to he here.
zadowolony I arn pleased to 111eet you.
go towy
They are ready to leave.
ni ec htny
/-le was reluctant Io ansver the
question
zrnartwiony I am sorry to h ear it.
c h~ tny
They are Jvilling to help u~.

po niektrych czasownikach, np.

afford
pozwoli
She can 'taj/ord to buy a fiat.
sobie
agree
zgadza s i
He agreed to help us.
fle asked 111e to stay.
ask
prosi
decide
decydowa
They decided to sell their ca1~
de1nand
I da
The Police de1n1zndell to kn<nv his
na1ne.
expect
ocze kiwa
r expect to see him there.
hes i ta te
waha si~
Don ~ hesitate to ask me.
hopc
1nie nadziej{{ I hope to see you again.
learn
uczy si
I le lellrnt to swiln when he v.1as
five.
@

31

TH E INFINITIVE/ THE - ING FORM

THE INFINITIVE/ THE -ING FORM

111anage

zdoa

offer
plan

propo nowa

preparc
pretend
promi se
refuse

przygotowa

She 11ianaged to .finish the test on

time.
He offered to help rne.
We are planning to buy another
car.
I preparetl to tell him the ne1!\IS.

udawa

He pretended not to see me.

ob i eca

She 11ro1nised to visit us.

They re,fused to give me rny tnoney

pl a nowa

odmaw ia

back.

see1n
threaten
want
wish

wydawa
groz i
c h c i e

yczy

siQ They see1ned to be worried.

The soldier threatenetl to shoot.
They wantetl to leave earlie1:
sobie They >vish to ,,;sit us.

O po too i e11011gh

Too wyst~p uj e zawsze przed przymiotnikiem lub p rzys wk i em ,

natomiast enough stawiamy po przymiotniku, ale przed rzeczownikie1n .
He is too ine.xperiencetl to get thejob.
(Jest zbyt niedowiadczony, by dosta t prac.)
She is strong enough to lift the lid.
(Jest wystarczajco silna, by podnie.~ polayw.)
ZASTOSOWANIE
BEZOKOLICZNIKA BEZ TO

Bezokolicznika bez to uywa s i :

O po czasownikach modalnych
He should be here soon.
(Powinien tu by niedugo.)
}

32

po czasownikach 1nake, /et, had better i woultl rather

She 111ade 1ne sign the document.
(Zmusi/a rnnie do podpisania tego dokumentu.)
They /et hitn stay longe1:
(Pozwolili rnu zosta dluej.)
You had better go home.
(Lepiej id do domu.)
I vould rather stay here.
(Wola/abym tu zosta.)

ZASTOSOWANIE
CZASOWNIKA
Z KOCWK
-ING

Czasownika :t kocwk -ing uywa si w nastpuj cych przypadkach:

O w funkcji podmiotu
S1noking can be dangerous for your health.
(Palenie papierosw jest niebezpieczne cl/a zdrowia.)
6 w funkcji dopenieni a
I like vriting lellers.
(Lubi pisa listy.)
w funkcji dopen ie ni a przyimkowego
She is thinking ofgoing abroad.
(Myli o wyjedzie za granic.)
I 0111 interested in /e{lr11ing foreign languages.
(Jeste1n zainteresowany naukjzykw obcych.)
O po niektrych czasownikach, np.
admit
przyznawa siQ
They admitted robbing the
bank.
avoid
unika
He avoided ans~vering the
phonc.
She completed writing an cscompletc
zakoczy
say.
I consider buying another
consider
rozwaa
car.
de ny
He denied breaking into our
zaprzecza
house.
We discusscd organising a pardiscuss
01n.aw ia
ty.
nie lubi
I dislike waitiog for a bus.
dislike
lubi co robi
I enjoyed playing cards with
enJOY
them.
finish
She finished cooking dinner.
ko czy
nienawidzi
I batc travcUing by bus.
hate
trzyma
Thcy keep coming late to
keep
class.
li ke
lub i
I like visiting museums.
I love watching horror 1novlove
kocha
1es.
miss
tskni
I miss talking to n1y sister.
recommend
poleca
She rccommends rcading the
novcl.
suggest
proponowa
He suggested going by car.
@

33

REPORTED SPEECH

REPORTED SPEECH

Uwaga: Po czasownikach see, liear, 1vatch,.feel moe wy stpo

tell a story
tell a Jie
tell the truth
tell the time
tell a joke
say a few words
say your prayers

wa

bezokolicznik bez to lu b czasownik z k of1cwk -ing.

I sa1v her close the door.
(Wiclziaen1, j ak zan1kna drzwi - od pocztku do koca.)
1 sa1v her closing the doot:
{Widziale1n,jak zan1ykala drn vi - nie widzialetn caej sytua~ji.)
I heard hin1 sing the anthen1.
(Slyszalatn. j ak za.fpie.., val hytnn - od pocztku do ko11ca.)
I heard hi1n singing lhe anthem.
(Slyszala1n, jak piewa! hymn - nie widzialatn caej sytuacj i.)

say no more

say good morning I good

bye

1O. MOWA ZALENA

ZDANIA
OZNAJMUJCE

OZNAJMUJCE

10.1 ZDANIA

PRZECZCE

Mowa zalena s4uy do relacjonowania wypowiedzi innych osb lub swojej wa

snej. Przekazuje siQ najczc iej tylko sens danej wypowiedzi, bez przytaczania
dokadnych sw. W tym celu naley uy czasownikw wprowadzajcych, z ktrych naj czciej uywanymi s czasowniki say, tell lub ask. Mona te uy spjnika that (e), jednak nic jest to konieczne w jzyku angielskim.
SAY/TELL

NASTPSTWO

CZASW

historiQ

ska1na
mw i

prawdQ
powiedzi e, ktra godzina
opowi ed z ie ka wa

powiedzie

kilka s w

odmw i n1oditw

nic musisz nic wiQcej m\J1 i

pow i edz ie d z i e dobry I do \vidzenia

Relacjonujc czyj "vypow ied, na ley pamita

o tzw. nastQpstwic czasw, tj. zmianie formy czasu w zdaniu podrzQdnym,

jee l i czasownik wprowad zajcy jest \V czasie przcsz y1n .

MOWA NIEZALENA

MOWA ZALENA

Czas Present Simple

I often c/ean the fiat.

Czas Past Simple

She said she often cleaned the fiat.

Czas Present Continuous

They are having lunch.

Czas Past Continuous

He said they vere having lunch.

Czas Past Simple

He travel/ed a lot.

Czas Past Perfect

He said he ltad travel/ed a lot.

Czasownik tell, po ktrym naley wy1ni e ni osob, do ktrej

skierowana jest wypowied, wystQpuje zawsze bez przy i1n ka to.
Milce said, 'I am hungty '.
Mike told 1ne that he was hungry.
fMike tolri to 111e tat he ~11a03 tJng1)1.)
Czasownik say rwni e "vystQpuje bez przyimka to, o ile nie wymienia si osoby, do ktrej skierowana jest \Vypowied .
.Mike said, 'I am hungry '.
M;ke said thai he was hungry.
lfi~
111e tnat n e viiaJ 11t11rg 1y .
(:1v.
i .c saiet

Czas Past Continuous

She 1vas watching TV.

Czas Past 'Perfect Continuous

She said she ltod been 1vatclting
TV.

Czas Present Perfect

}f e has read the book.

Czas Past Pcrfect

He said he /zad read the book.

Jee li

Czas Present Perfect

Czas Past Perfect Continuous

He said they had been running.

wymienia siQ osob, do ktrej skierowana jest wypowied,

na l ey uy przyi mka to.
Mike said, 'I am hungry '.
Mike said to 1ne thai he was hungry.

a111e r.nat
,/ ne
I was ~tt1 tg 1y./
.)

lf,'~
{:1v.
r e :sai

Oprcz

powyszych

zasad, istnieje pewna liczba utartych

wyrae, w ktrych wystpuj e zawsze tylko czasownik tell lub
tylko czasownik say.

34

I PRZECZCE

opow i edzi e

Continuou ~

They have been r111111ing.

Czas Past Perfect

1 had seen it before

Czas Past Pcrfect

He said he had seen il before.

Czas Past Perfect

Contin u.o us
He had been walking.

Czas Past Pert'ect Continuous

She said he had been walking.

35

REPORTED SP EECH

CZASOWNIKI
MODALNE

Czas Future Simplc

Would

She will help you.

She said she vould help you.

MOWA NIEZALENA

NASTPSTWA

CZASW

ZAIMKI/ PRZYMIOTNIKI DZIERAWCZE

Could

I can carry the box.

He said he could carry the box.

Could

C ould

fle coultl lift the stone once.

He said he could lift the stone

once.
Might
!1e said he might visit them.

He sa;d he would do it.

Should
I should go home.

Should
She said she should go home.

36

the f olloving J.veek I 1nontlt I year

the previous day
the JJrei1io11s Jveek I 111onth I year
there
that / those

,
1O.2 PYT ANIA/ROZKAZY /PROS BY
PYTANIA

W przypadku pyta, czasowni kiern wprowadzajcyrn jest czasownik ask . Relacj onujc pytania, naley pamita o:

O nastpstw ie czasw
She asked, 'A re you reacly?'
She asked ifI Jvas ready.

Migbt
They said they niight be late.

Might
They 111ig ht be late.
Wo u Id
He vould do it.

8 z1n ianic szyku zdania pytajcego na szyk zdania oznajmujcego

He asked, 'I s she co1ning?'

Would

Nastpst\va

czasw nie stosuje s i, j ee l i czasownik wprowadzajcy jest w czasie teraniejszym lub przyszym oraz gdy przekazywany fakt jest powszechnie uznawany za prawdziwy.
He says, '1 am sorry'.

He asked if she vas coming.

Mary asked, 'Did you find your notebook?'
Mary asked ifI f ound my notebook.
O if i whether jako odpowiednikach polskiego cz.y"
'Will you come?' John asked.
John asked ifI vlzether l would carne.

He says he is sorry.
She said, 'lt is very ho~ in A,frica '.
She said it is very hot in Africa.

Uwaga: W przypadku pytali szczegowych, tj . zaczynajcych

si zaimkiem pytajcym, np. Jvlten , vhy, vhat itd., w 1now ie zalenej zachowuj emy dany zain1ck.

Oprcz czasw w zdaniu podrzdnym, z1n iani e

zaimki oraz przymiotniki dzi erawcze

'When did you see Ton1? 'Polly asked.

Polfy asked vhen 1 saw Toin.
'Where are you going? 'Bob asked.
Bob asked vhere I was going.

ulegaj rwnie

He said, 'I phoned yo11 three thnes '.

He said he had phoned 111e three limes.
She said, 'I wani my money back'.
She said she wanted her 1noney back.

OKRELENIA
CZASU
I MIEJSCA

next week I 1nonth I year

yestertlay
last Jveek I 111011tlt I year
here
this / these

MOWA ZALENA

Can

May
I niay visit them.

BRAK

REPORTED SPEECH

MOWA NIEZALENA
nOHJ
today
tonight
this week I 111onth I year
tomorrov

MOWA ZALENA
then
that tlay
that night
that veek I 1nonth I year
the folloving day

POLECENIAJ
ROZKAZY

W przypadku polece ub rozkazw, czasownikiem wprowadzajcym jest czasownik tell lub order, po ktrych wystpuje osoba,
do ktrej skiero\.vane jest polecenie lub rozkaz, a nastpnie czasownik w formie bezokolicznika.

'Go away! 'she said.

She told nie to go away.
'Stop talking! ' the teacher said.
The teacher ordered us to stop ta/king.

37

REPORTED SPEECH

CON DITIONALS
I

Aby wyrazi polecenie ub rozkaz w formie

bezokolicznikie1n na ley dostawi not.
'Don 't touch the wire' the electrician said.
The el.ectrician tolil 1ne not to touch the wire.
PROBY

INNE
CZASOWNIKI
WPROWADZA
JCE

przeczcej,

przed

REMI ND

'Don 't forget to lock the door, ' Mum said.

Mum reminded 11ie to lock the door.

CZASOWNIK

W przypadku prb, czasownikie1n wp:rowadzajcyin jest czasownik ask , po kt1yn1 wystpuje osoba, do ktrej skierowane
jest proba , a nastpnie czasownik w formie bezokolicznika.
'Can you op en the window, please? 'Mary asked John.
Mary asked John to open the window.

WPROWADZAJCY+
, ,
Z KONCOWK -ING

CZASOWNIK

SUGGEST

'Let '.s go to the theatre, ' he said. .

He suggested going to the theatre.
RECOMMEND

Aby wyrazi prob w fonnie przec zcej , przed bezokolicznikiein naley dostawi not.
'Don 't f orget about Dad's birthday 'Mum said.
Mum asked 1ne not to j'orget about Dad's birthday.

'You should really go to the concert, ' he said.

!-le recommended going to the concert.

Zamiast czasownikw tell, say i ask 1nona uy innych czasownikw wprowadzajcych, aby dokadniej odda sens czyjej wypowiedzi.

11. ZDANIA WARUNKOWE

W przypadku tych czasownikw n aley jednak pami ta, aby

czasownik wystpujcy po czasowniku wprowadzaj cym by
w odpowiedniej formie.

CZASOWNIK

WPROWADZAJCY

+ TO I NOT TO

BEG

'Please, please, don 't leave me alone ' he said.

He begged not to leave him a/one.

OFFER
'Sha// I give you a lift horne? ' he said
He ojfered to g;ve 1ne a lift hon1e.

CZASOWNIK WPROWADZAJCY+ ADRESAT

WYPOWIEDZI + TO I NOT TO
WANT

'Can you coo!c sornething f'or us? ' he saicl.

}fe 1vanted 1ne to coolc something j 'or them.

11.1 ZDANIA WARUNKOWE

TYPY' ZDA
WARUNKO-

WYCH

forma
forma czasownika
czasownika
zdania
warunkowe w zdaniu oko- w zdaniu
licznikowym gwnym
Zdania
Present
warunkowe Present Simple
Simple
typu O
Zdania
Future
warunkowe Present Simple
Si1nple
typu 1
Would +
Zdania
warunkowe Past Sinip/e
czasownik
gwny
typu 2
Would have
+ imiesw
Zdania
bierny
warunkowe Past Perfect
czasownika
typu 3
J

'

przykad

'

lf the te1nperature
goes over I OO
degrees, water boils.
Ifyou leave ea1!y, you
will be on tin'1e.
Ifyou left early, you
J-vould be on time.

Jfyou had le.ft early,

you would have been
on tilne.

gwne go

ADVJSE

'You should see the doctor, 'she said

She advised me to see the doctor.

38

ZEROWY TRYB Zerovvy tryb warunkowy opisuje zasady

WARUNKOWY j cych si zdarze lub zachowaf1.

i skutki pewnych powtarza-

Jj'you light a candle, the wax starts to 1nelt.

(Jeeli zapalisz wieczk, wosk zaczyna si roztapia.)

39

13.

WIS HES
PIERWSZY
TRYB
WARUNKOWY

Pierwszy tryb warunkowy opisuje sytuacje, ktre mog si wydarzy w przyszoci, jeel i zostanie s peniony dany warunek dotyc z
cy teraniej szoci.
Jfyou eat your brealifast, you vill not be hungry.
(Jeeli zjesz niadanie, nie bdziesz godny.)
w zdaniu okolicznikowy1n wyst~puje przeczenie, zamiast if ... not inona uy unless. Czasownik, ktry wystpuje po
unless, ma forn1 twierdzc.
Unless we hurry, we vill 111iss the buss.
(Jeeli si nie pospieszymy, ucieknie nam autobus.)
Uwaga:

DRUGI TRYB
WARUNKOWY

TRZECI TRYB
WARUNKOWY

Jeeli

Drugi tryb warunkowy opisuje sytuacje, ktre s mao prawdopodobne, nierealne lub niemoliwe w przyszoci lub teraniejszoci
i ich ewentualne skutki. Czasownik was inona zastp i czasownikie1n vere w kadej osobie liczby pojedynczej i mnogiej.
.lf l had so1ne apples, I J.vo11ld make an apple pie.
(Gdybyn11niala trochjabek, upiekl.abymjabecznik.)
.l f he were smarter, he wo11ld get any job.
(Gdyby byl bardziej rozgarnity, dostaby kadprac.)
{fI J.vere you, I would tell him the truth.
(Gdybym bya tob4 powiedziaaby1n mu prawd.)

YCZENIA
DOTYCZCE
PRZESZOSCI

12. WYRAZANIE ZVCZEN

W j zy~u angielskitn yczenia wyraa si za poinoc czasowpika wish

lub wyraenia if only) k.t6rych z11aczenie jest podobne.
YCZENIA DOTY

Aby wyrazi yczenie dotyczce teraniejszoci , po wish lub if

<>11ly naley uy czasu przeszego : Pllst Si1nple Jub Past Continuous. Podobnie jak w przypadk11 drugiego trybu warunkowego,
po wish w pierwszej i Lrzeciej osobie liczby pojedynczej mona
uy were zainiast was.

lub Past Perfect Continuous.

I wish I had done the shopping.
(Szkoda, e nie zrobiam zakupw.)
lf only I hlldn 't bought that book.
(Gdybyn1 tylko nie kupi tej ksiki.)
1 wish he hadn 't been sleeping when I called him.
chcemy wyrazi prob lub yczenie, aby kto zmi eni zachowanie, ktre nas irytuje, po wish lub ij. only uywa si czasownika vould.
I wislt you would co1ne. It :S going to be a good concert.
(Chciaabym, aby przyszed. To bdzie dobry koncert.)
lf only he would stop criticizing everyone.
(Gdyby tylko przesta wszystkich krytykowa.)

+ WOULD

Konstrukcji Jvish ... would mona uy rwnie w odniesieniu

do sytuacji, ktra nas dene1wuje i ktr chcieliby1ny zmieni.
I wish the sun vould start shining again. There has been too
much rain.
(Chciaabym, aby znw zaczo wieci so11ce. By lo zbyt duo

deszczu.)

13. ZAIMKI I ZDANIA WZGLDNE

WYRAZANIE ZYCZEN

A~y wyrazi yczenie dotyczce przeszoci, po vis/i lub ~lonly

naley uy czasu przeszego uprzedniego: Ptlst Perfect Simple

Jeeli

WISH

Trzeci tryb warunkowy opisuje sytuacje, ktre 1nogy wydarzy si

w przeszoci, j ee li dany warunek zostaby speniony. Sytuacje te
nigdy jednak nie zaistni ay.
ff you ltad been 1nore care/11/, you would not have hit the tree.
(Gdyby by bardziej os trony [wtedy]. nie uderzyby w drzewo.)

CZCE TERA
NIEJSZOCI

I vislt I knev Spanish.

(Chcialbyni zna hiszpaski. - ale nie zna1n.)
~fonly it vasn 't raining now.
(Gdyby tylko nie padao! - ale pada.)

ZAIMKI I ZDANIA

WZGLDNE

Zdania wzgldne s zdaniami podrzdnymi, kt6re opisuj wy.raenie

1
rzeczownikowe. Poprzedzone s zaimkami wzgldnymi
who, that, which i wh<>s~ oraz przy$wkain1 lvhere, wlien i why.
ZAIMKI
I PRZYSWKI
WZGLDNE

Zai1nek who uywany jest w odniesieniu do Judzi. Peni on funkcj podmiotu w zdaniu podrzdnym.
The man who is sitting on the sofa is iny father.
(Mczyzna, ktry siedzi na kanapie, j est moiln ojcen1.)

40

4t

PH RASAL VERBS

RELATIVE CLAUSES

Zaitnek which uywany jest w odniesieniu do zwierzt i rzeczy.

This is the book vhich I bought yesterday.
(To jest ksika, ktr kupiam wczoraj.)
Zai1nek that moe by uyty w odniesieniu do ludzi,
oraz rzeczy.
This is the CD thllt I borron1ed.from him.
(To jest pyta, ktr od niego poyczylern.)
This is the man that sold 1ne the car.
(To jest mczyzna, ktry sprzeda/ n1i samochd.)

where

okre la

1niejsce

zwizane

WZGLDNYCH

zwierzt

ZDANIA

Zaimek whose zastpuje zain1ki dzierawcze iny, your, his, her

itp. w zdaniu podrz"dny1n i odnosi si do ludzi, zwierzt i rzeczy.
I saw a ntan. I-fis haircul iiVas -vveird.
I saw a 1nan >vhose haircut was weird.
(Widziaem rnczyzn, ktrego.fryzura bya bardzo dziwna.)
Przyswek

W zdaniach wzgldnych przyimki mog wystpowa przed zaimkiem lub na ko11cu zdania podrzdnego. W j zyku oficjalny1n
wystpuj najczciej przed zai1nkien1, naton1iast w jzyku potoczny1n stawia si je na ko.cu zdania.
The wo1nan to 1vho I talked to was fron1 Scotland.
The won1an J talked to was fro1n Scotland.
(Kobieta. z ktr rozmawiaia1n, bya ze Szkocji.)

PRZYIMKI
W ZDANIACH

WZGLDN E
OGRANICZAJCE

that.

My neighbour vito has got a big white dog is an architect.

(Mj ssiad, ktry n1a duego biaego psa, jest architektem.)
The woman (thlltlwho) I told you about lives next door.
(Kobieta, o ktrej ci opowiadaleni, mieszka w budynku obok.)

ze zdaniem pod-

rz dny1n .

.Th is is the p lace where I 11\laS brought up.

(To jest n1iejsce, w ktry1n si wychowaam.)
Przyswek

when

okrela

czas

zwizany

ze zdaniem

podrzd

why

okrela przyczyn zwizan

wzgldne

nieograniczajce

zawieraj

info1macj

ZDANIA

Zdania

WZGLDN E NIE-

dodatkow, ktra nie jest konieczna dla zrozun1ienia sensu zdania nadrzdnego . Infon11acj t oddziela si przecinka1ni od zdania nadrzdnego. W zdaniu podrzdny1n nie wolno po1nin zaimkw vho Ju.b >vhich ani zastpi ich zaiinkiem that.

OGRANICZAJCE

nyn1.
I remernber the day when I met her:
(Pamitani dzie11, w ktryn1j ~potkaem.)
Przyswek

Zdania wzgldne ograniczajce zawieraj informacj ni ezbdn

dla zrozu1nienia, o kim lub o czy1n jest 1nowa w zdaniu nadrzdny1n. lnforn1acja ta nie jest oddzielona od zdania nadrzdnego
przecinkami. W niekt61ych przypadkach w zdaniu podrzdnyLn
1nona pomin zaimki who lub which albo zastpi je zaiinkiem

My grandfather, who was n.early ninety years old, died yesterday.

(Mj dziadek, ktry mia prawie dziewidziesit lat, zmar wczoraj.)

ze zdanie1n pod-

rzdnym.

I don [ understand why he said that.

(Nie rozionien1, dlaczego to powiedzia.)

POMIJANIE
ZAIMKW
WZGLDNYCH

Zain1ki >vlio, which i tliat n1 o n a pon1in w przypadku, gdy pe

n i funkcj dopeni enia w zdaniu podrzdnym.
The plate is red. I put it on the table.
The plate (which) I put on the table is red.
(Talerz, ktry pooyem na stole, j est czerwony.)
Zaimkw wzgldnych nie tnon a pomin, jeeli peni w zdaniu
funkcj pod1niotu.
1 saw a girl. She was very ntelligent.
I saw a girl J.vho was very intelligent.
(Widzialen1 dziewczyn, ktra bya bardzo inteligentna.)

42

14. CZASOWNIKI ZOONE

CZASOWNIKI ZOONE
Czasowniki zoone (phrasal verbs) skadaj si z czasownika
CZASOWNIKW oraz partykuy. Mona je podzieli na dwie grupy:
PODZIA

ZOONYCH

O czasowniki z jedn partyku

call off (odwo.Za)
8 czasowniki z dwiema partykuami
catch up J.vith sb (dogoni kogo, zrwna si z kim)

43

PHRASAL VERBS

PHRASAL VERBS

Czasowniki z j edn partyku dziel si<;; na:

O czasowniki nieprzechodnie, czyli takie, ktre nic 1naj dope
n1en1a
back out (wycofywa si)
We were to buy the fiat logether but she backed 011t.
@

czasowniki przechodnie, czyli takie, ktre 1naj dopen ienie

co1ne across sblsth (natkn si na kogo/co.~)
I ca111e across this old book in the antiquarian bookshop.

....,.

CZASOWNIKI
PRZECHODNIE
NIEROZDZIELNE

Czasowniki przechodnie mona dalej podzieli na rozdzielne

i nierozdzielne.

-~

' ---

W przypadku czasowni kw nierozdzielnych, dopen ienie musi

wyslct:powa po partykule.
look aj'ter sblsth (opiekowa si ki1n~Vczy1n)
ook sbl-sth afte1

'

CZASOWNIKI
NIEPRZECHODNIE

break into

,,

.
,,

'

"

break out
dress up
fali out
grow up
niake up
run away
show off

44

budzi s i

I woke up early yesterday.

-

op i ekowa

care for
come
across

zepsu si

wama

si"

wybuchn
s troi si

s i

I asked Mary to look aft.er n7y plants.

The police looked into the matte1:

pick on

czepia si

My basketball coach is a/ways pick

1ngon
me.

podobnym do

She alwa)'S dresses up at the party.

ask out

kogo
wysadzi,
eks plodowa

Wychowy-

bring up

wa

'

wykona

carry out
call off

..

zaprOS IC

blow up

badania
-

odwoa

dowiedzie

find out
"

/et

by

CZASOWNIKI
PRZECHODNIE
ROZDZIELNE

have to show o.ff to impress

won~

I was looking,for my wallet everywhere but I couldn ifind t.

kogo

"

You can co1111t 011 hin1. He

yo11 dovvn.

szuka

take after

sict: Ann and George /el/ 011t last night.

dorasta
I grev up in a smali town.
pogodzi si ~ They have 1nade up finally.
1 tried to catch the thief but he ran
ucieka
avay.
si

opiekowa

'

The war broke out in 1939.

don~

na

look for

tor1vay.
Somebody broke into our house last
night.

I ca1ne into this house qfler his death.

.

spraw

'

My 1notorbike broke dov11 on the mo-

You
me.

czy

bada

'

pokci

popisywa

na
odziedzi-

Walking in the forest, I ca111e across

an old hut.

sobie I have to deal vith difficult problen1s

z czy1n
at work.

look into

.. '"

natkn s i

They didn ~ care for the poor dog

properly.

radzi

'

'

si

liczy

--

'

break down

wake up

look after

,, 14:
. :;1.' CZA.SOWNIKI ZOONE Z JEDN PARTYKU
'

They promised to co1ne but they didn ~

t11rt1 up.

'

,,

pojawia s i

deal with

'

Your piane takes off al eight.

tum up

count on

czasownikiem waciwym
zaimek, wystpuje on za-

wsze po czasowniku waciwym.

put o.fi (przekada co.~ zaplanowanego)
They fJUt off' the wedding.
They p uf the -vvedding ojf.
They put it off.

startowa

come into

W przypadku czasownikw rozdzielnych, dopenienie 1noe wystpowa po partykule ub po1nidzy

a partyku. Jeeli dopenieniem jest

o samolocie:

take off

S l

He takes after his.f'athe1:

Ask her out first and then n?alce plans
to meet again.
They ble1v the building up.
!lis aunt brougltt lti1n UJJ.

.
She carried out the research on her
own.
She called o.ff the wedding.
They fo und out the tr11th fina/ly.

45

QUESTION S

PHRASAL VERBS
g1ve up

'

"-"'------ --
i
'

"

li

let down

look up
make up

,._,

pick up

,,

take over

11
I

"

......

th ink over

-....,.._

turn down

li

..

'

tea:r up
throw away

-.

'
'

"

try out
.

''

"

li

walce up
I

,,

"

I.

"

work out

,,

.;

write down
I

wy1ny li
odebra

ko-

go skd

My husband has never let me dovn.

I will have to look up the new words.
H e niust have 1nade up that story.

.:

Can you 11ick n1e up from the station?

Can we put off the trip? I will not be

zapianoable to go ton1orrow.
wanego
I hope my son will take over the busiprzej1nowa
ness .
prze 1nyle 1 think il is a good idea. Think it over.
They t11.rned down my wedd;ng invitaodrzuca
tion.
co

zdej1n owa

: I:

I~

sprawdzi

~'

take off

rozc zarowa

odkad a

put off

11 ,,,,

wa

I gave 1~p looking j'or a new fiat.

hll out with

l ~ ut

away with

po drze

wyrzuc i

wyp:rbowywa

budzi
kogo
rozw iza
co
zapisa

I 11

poklci si

I f ell out vith Donna over a boyfriend.

z kim
zrobi co

bez-

1&Cl out of

karnie
y w zgodzie
z ki n1
wydosta sic;:

I~row out of

wyrosn

k' CCp up with

nada

et on with

'

'

zrezygno-

ie down on
oo k forward to
nake up for

pooy si

nie in c si

Can I try out your new car?

They woke 1ne up at seven.

pul up with

ran away from

d oczeka

znosi kogo/
co

uciec od kogo/
czego

co si komu
skoczyo
stan w

sland up for

obronie

kogo/czego

They helped n1e 1vork 011.t the proble1n.

I wrote her address down on a scrap
o,fpaper.

I get on with my 1nister.

}:i'inally, I 1nanaged to get out o,f the labyrinth.
I grev out of'niy old clothes a long time ago.
J have gol. so in.uch honiework that I can 't keeJJ
up 1'vith reading books.
Afier the tiring day, l lay tlown on the so,fa and
j 'ell asleep.

She made up for being rude by giving 1ne a

present.

nadrobi

run out of

They got away vith breaking the rnirro1:

I look for1vard to 1neeting you.

I took off the hat when I entered the

church .
I tore up the letter in disgust.
I threw away all my old clothes.

15

I can 't put up with you any more.

The two boys ran away fro1n ho1ne.

['ve run 011.t of milk. Can you Lend rne sonie?
You should stand up f or your rights.

15. PYTANIA
PYTANIA

. 14.2. CZASOWNIKI ZOONE

Z DWIEMA PARTYKUAMI
cut down on

ogranicza co

catch up with

dogoni kogo

co1ne up with
drop out of
46

wyj

z pro-

pozycj

o dpa, rzuci

You should c11t dovn on sugar or you will put

on weigh.
I wasn 'table to catch llJJ with the others.
They ca1ne UJJ with a suggestion o.fgoing to
South America.f'or Easter.
He dropped out ofschool at a very early age.

W j zyku angielskim istniej dwa rodzaje pyta:

PYT;NIA OGLNE

pytania oglne i pytania szczegowe.

Pytania oglne skadaj si z czasownika posikowego, podn1iotu oraz czasownika gwnego w odpowiedniej forrni e. W jzyku
polskiln odpowiednikiem takich pyta s pytania zaczynaj ce s i ~
od Czy?".
Pytania te nazywane s te pytaniami Yes/No", poniewa odpowiedzi na nie zwykle zaczynaj si od sw Yes lub No.

47

QUESTIONS

QUESTIONS

Can you dance?

(Czy umiesz taczy?)
Yes, I can. I No, I can 't.
(Tak, umie1n. I Nie, nie umiem.)

O w pytaniach o czas

I0

Pytania oglne tworzy si przez inwersj (zmian kolejnoci wystpowania podmiotu i czasownika posikowego w zdaniu) lub
przez uycie czasownika posikowego na pocztku zdania.
W zdaniach w czasie Present Simple zwykle uywa si w zdaniu
czasovvnika posikowego do lub does.
Do they live here?
Does he smoke?
W zdaniach w czasie Past Simple uywa
kowego did.
Did you watch the news last night?
~przypadku pozostaych

si

czasownika

SZCZEGt.OWE

PYTANIA
PRZECZCE

PYTAJCE

W jzyku angielskim istnieje rwnie 1nol iwo tworzenia pyta rrzeczcych (negative questions). Tworzy si je przez doda.nie do czasownika po s ikowego sowa. not.
W forn1ic penej 1zot stawia si po podn1iocie, nato1niast w formi e
skrconej - po czasowniku positkowyn1.
Do you not know John ?
Don 't you knOH' John ?

szczegowe, zwane rwnie pytaniami - Wh.", zaczynaj si od swek pytaj cych "'ho, whose, who1n, what, ~vhich,
where, when, how. Kolej no nastpnych wyrazw jest taka

Pyta

Pytania

tych

uywa si,

aby

wyrazi

zdziwienie, podziw lub iry-

tacj .

Can 't you spealc English?

(Nie urniesz mwi po angielsku?)
Do11 't they cook well?
(Czy nie gotuj dobrze?)
Ca1ttyou hurry up?
(Czy nie moesz si pospieszy?)

Swek pytajcych uywa si :

O w pytaniach o osoby

8 w pytaniach o rzeczy

48

wyjechae?)

Is he sleeping now?
Were they listening to music when you carne?
Has he arrived yet?
Will she Zet us know?

sama jak w przypadku pyta oglnych.

What is your na1ne?
Who did she meet?
When did you come back?
SWKA

(Dlaczego

posi

czasw, pytania tworzy s i przez inwer-

w pytaniach o przyczyn

Wizy did you leave?

0 w pytaniach o sposb, w ja- H O JV did you rneet Ann?

(Jale poznae Ann?)
ki co zostao wykonane
I
How old are you?
e w pyta:n]ach o wiek
(Ile niasz lat?)
flow 1nuch coffee do you drink?
J
(Ile pijesz kawy?)
0 v..1 pytan iach o i lo
Jlov 1nany jriend<> have you gol?
(ilu niasz przyjaci?) itp.
.

SJ.

PYTANIA

When did she co1ne back ho111e r

(Kiedy wrcia do do1nu ?)

w pytaniach o iniejsce

Who is that girl?

(Kim j est tamta dziewczyna?)
Who did you 1neet there?

(Kogo tam spotkae?)

What did yvu tell her?
(Co ji,powiedziale?)
Which cities have you visited?
(Ktre miasta odwiedzie?)
Where were you born?
(Gdzie si urodzie?)

PYTANIA
ROZCZNE

(QUESTION TAGS)

zwrota1ni pytajcyn1 i, ktre w j zyku polskin1

tu1naczone s z uycie1n sw 'prawda', ' ni eprawda'. U1nicszczane s na koficu zda pytajcych i przeczcych. Negatywne
question tags wystQpuj zawsze w form ie skrconej.
J{e is very t~ll, isn 't he?
(Jest bardzo wysoki, nieprawda?)
Q11estio11 tligs

Question tags skadaj si z zai1nka osobowego oraz czasownika

pos ikowego, ktry jest taki sa.1n jak w zdani u gtwnyin.
They liave bought a house, haven 't they?

49

QUESTIONS

NOUN S

W zdaniach w czasie Present Silnple lub Past. Sirnple, w ktrych

nic wystQpujc czasowni k posikowy, nal ey uy czasownika pos ikowego do/does lub <lid.
You J-vork here, don 't you?
}le vorketl here, didn't he?
Do zda twierdzcych dodaje s i question tag w fonnie przecz
cej, naton1iast do zda przeczcych - w forn1ie twierdzcej.
She plays the guila1; doe.'n't she?
He doesn 't like her, does he?
Uwaga: Nic wszystkie quesNon tags tworzy si w ten san1 sposb.
Jeeli

w zdaniu gwny111 wystQpuje czasownik

(I an1 ), w queslion tag naley uy llren 't.
I a1n clever, (lren 't I ?
J eeli

w zdaniu glwnyrn vvystQpujc Let~"'" w question tag naley

u y sow a
Let~fl

pos ikowy a1n

shall.

go, sizali 1ive?

Jeeli

w zdaniu wysLQpujc czasownik have/llas got, w question

tag n a l ey uy czasownika havelhas.
She has got Iwo sislers, lzasn't she?
J eeli

w zdaniu wystpuje czasownik have/has, w question lag

n a l ey uy odpowiedniego operatora.
She has a.fiat in lonc/011, does11 't she'!
She had a boyji-iencl, didn't she?
W trybie roz kazuj cyn1, w queslion tag
Stop 111aking thai noise, vill you?
(Przeslal1 halasowa(:, dobrze?)

u ywa

siQsowa vill.

w zdaniu pojavvia si sovvo there (lhere is/are), w question

lag wyst~puj e ono jako podrniot.
Tllere are a lot o.fpeople. aren~ there?
Question lags peni w zdaniu dwie fun kcje w za l e noc i od inlonacji. Uyci e intonacj i rosncej oznacza, e rozmwca oczekuje
odpowiedzi na zadane pytanie. Uyci e intonacj i opadajcej oznacza, e rozmwca oczekuje jedynie potwierdzenia swojej opinii.
/-le will co1ne al seven, 1vo11 't he?
(On przy/lizie o sichnej, prawda?)
The bus arrives at six o 'clock, doesn 'I il?
(A utobus przyjeda o szst/, nieprawda?)

16. RZECZOWNIKI
RZECZOWNIK
Rzeczownik to cz~ mowy, ktra okrela ludz i, zwierzta, roliny, przedmioty oraz
poj~ci a abslrakcyjne. W jzyku angiclskin1 rzeczownik ina lylko dwa przypadki:
111iCJnownik (no1ninative) i dopeniacz (genit.ive). Rzeczowniki dzie l si~ na policzal11u (counlable) i niepoliczalne (uncountctble).
RZECZOWNIKI
POLICZALNE
I NIEPOLICZALNE

Rzeczo\vniki policzalne to rzeczowni ki, klrc rnona polic:ty.

WystQ puj one w liczbie pojedynczej i n1nogicj. Przed rzeczov1nika111i policza ln ymi w liczbie pojedynczej wyst~pujc przedi1nek
nieokrelony a/au.
a car - two cars
Rzeczowniki niepoliczalne to rzeczowniki, ktrych nic 111 ona
pol i czy .

Nic maj one liczby 1nnogiej ani nie s poprzedzone przedin1kiem a/an . Zamiast przedimka 1noc wystpi przed 11i111i okre l
nik so111e, ktry wystQpuje rwnie przed rzcczownika111i policzalnymi w liczbie n111ogiej.

Rzeczowniki niepoliczalne o kre laj n ajczci ej kategorie takie

jak p yny ( waler,juice itp.), jedzenie (bul/er, sugar itp.), poj((cia
abstrakcyj ne (envy, happiness ilp.).
Z rzeczownika1ni nicpoliczalny111i
"piece of (kawa lek)
o

bo~r:

\vystpuj okrel enia iloc i :

oj'(pudelko)

o CllJJ of (filianka)

"P"cket oj' (paczka)

a glt1ss oj' (.\zklanka)
a bottle oj' {butelka)
o bar oj'(tahliczka, kostka)
ll tu be oj' (tubka)
t1 slice oj' (krornka, plasterek)
"jllr of (sloik)
li drop oj' (kropla, odrobina)
o JJinclz oj' (.~zczypta)

Jee li

50

so1ne apples (C)

so111e rice (U)

51

NOUNS
LICZBA MNOGA
RZECZOWNIKW

NOU NS

Liczb mnog rzeczownikw angielskich tworzy si przez dodanie do nich kocwki. -s.

tooth - teeth
goose - geese
.foot - feet
sheep - sheep
mouse - 1111ce

Jeeli rzeczownik zakoczony jest liter -s, -z, -eh, - sh, x lub -o,
zami.ast -s dodaje s i -es.

address - addresses
'vVatch - watches
tax - taxes
10111ato - tomatoes

WYMOWA

Wyjtkien1 od tej zasady s rzeczowniki kilo, radio, video, piano,

rzeczown ik kof1czy si gosk dwiczn, np. /d/, Im/ lub

/n/, kocwk -s wy1nawia si jako /z/.
beds, ge1ns, hens
Jeeli rzeczownik koczy si g~osk !fi lub !tf! kocwk -s wymawia si jako /tz/.

video - videos

zoo - zoos
JeeJi rzeczownik zako11czony jest l'i ter -y, poprzedzon sp
gosk, opuszcza si -y i dodaje kocwk -ies. W przypadku
rzeczownikw zakoczony na J i ter -)', poprzedzon samogo
sk, dodaje si tylko -s.

busses, roses, bridges, watches, 'vvisltes

RZECZOWNIKI
WYSTPUJCE

TYLKO W LICZBIE
MNOGIEJ

Niektre rzeczowniki wystpuj tylko w liczbie n1nogiej. Czasownik, ktry po nich wystpuje, przyjmuje rwnie liczb 1nnog.

trousers (spodnie)
pants (spodnie/inajtki)
shorts (szorly)

baby - babies

ery - cries

Jeeli rzeczownik ko1\czy si na liter-/ lub

-fe i dodaje - ves.

-je, opuszcza si -.fi

thief - thieves
wof - wolves
wife - wives
shelf - shelves
leaf - leaves
Wyjtkien1 od tej zasady s nastpuj ce rzeczowniki:

hooj'- hoofs
sca1f- scarfs
Niektre rzeczowniki tworz nieregularn liczb 1nnog:
rnan - 1nen
won1an - women
child - eh.i/dren
ox - oxen

52

rzeczownik koczy si gosk bezdwiczn /pl, /t/, /k/, /f/

lub /O/, kocwk -s wymawia si jako Is/.
ropes, cats, steaksi rooj's, blacksmiths
Jeel i

zoo, do ktrych dodaje s i tylko -s.

kilo - kilos
radio - radios
piano - pianos

buoy - buoys
boy - boys

Jeeli

f'Jyja1nas (pian1a)

glasses (okulary)
scissors (noyczki)
people (ludzie)
Rzeczowniki utworzone z przymiotnikw poprzedzonych przcdi1nkie1n okrelonyn1 the rwie wystpuj z czasownikiem w liczbie 1nnogiej, gdy odnosz si do grupy udzi .
the rich (bogaci)
the poor (biedni)
Z rzeczownik1ni odnoszcyn1 i si do grupy ludzi rnog wystpo
wa zarwno czasowniki w liczbie pojedynczej, jak i n1nogiej.
polce

(policja)

public (publiczno,
og spoecze stwa)

government (rzd)

The pofice islare looking_for the suspect.

The public 'as/Jvere cheering.

The governn1ent planslplan to introduce

a new policy.

53

ARTICLES
company (firma)

The cornpany islare 1naking loses this

year.

con1niittee (kon1itet)

The committee haslhflve already been appointed.

ARTICLES
!1e is a tef1.clzer.
(Onjest nauczycielen1.)
@ w wyraeniach okrelajcych i l o, np. a lot oj'(duio, n1 nstwo), a.fe w (kilka), a Little (lToch)
I boughl a lot oj' breacl.
(Kupilan1 duo chleba.)
o w okreleniach czstotli woci , np. once a n'tOnth, li-vice
a week
I go to the gym t.vice a week.
(Chodz na siowni dwa razy tv tygodniu.)

17. PRZEDIMKI
PRZEDIMKI
W jzyku angielskim wyrnia si przedimki

0 przed liczebnika1ni
a hundred I one hundred (sto)
a thousand I one thousand (tysic)

nieokrelone (the indefinite article)

okrelone (the definite article).
PRZEDIMEK A/AN

Przedi1n ck nieokrelony wystpuj e przed rzeczow1l ikami policzalnymi w liczbie pojedynczej.

Przedimek a stosuje si przed rzeczowni ka1ni zaczynajcy mi s i
od spgoski, natomiast przcdi1nck tln - przed rzeczownikarn i
zaczynajcy1ni si od sa111oglosek.
T'his is a cal.
This is an 11111brel.la.

PRZEDIMEK THE

Przcdi inek okrelony the stosuje si przed rzeczowni ka1n i policzalnyn1i i niepoliczalnymi w liczbie pojedynczej i mnogiej.

ZASTOSOWANIE

Przedimek the wystpuj e przed:

O rzcczownika1ui, ktre wy1nienia si po raz dru gi

Elizabeth has bought a dress. The dress is red.
(Elizabeth kupia sukni. Ta suknia j est czerwona.)
6 rzeczownika in i, ktre okre.l aj rzeczy unikalne, np. the sun,
the earLh, the sk:y , the 111oon, the E[fjel To1,ver, the Pyran1ids
.During iny trip to EgJ1pf I visited the Pyra111i~s. .
(Podczas wycieczki do Egiptu odwiedzilen'1plram1dy.)
@ rzeczowni.ka1u i okrelajcy 1ni rzeczy znane lub widoczne dla
rozn1wcy
Can you O/Jen the door, please?
O nazwan1i instru1nentw muzycznych
She plays the 11iano.
(Ona gra na pianinie.)
0 przy1niolnika1u i w stopniu naj vvyszym
Th is is the biggest classroorn in our school.
(Toje~t naj"vviksza sala lekcyjna w naszej szkole.)
0 nazwan1i n arodowoc i
the British, the Japanese

Uwaga: U ycie przedimkw aj f1.11 za ley od wymowy danego

wyrazu, a nie od pisowni. Zdarza si, e sowa, ktre w pisowni

zaczynaj si samogosk, vv wyn1owie zaczynaj si~ sp6g'osk
i wy1nagaj uycia przedi1nka a.
M.oe zdarzy si rwn:i e sytuacja odwrotna: sowa , ktre w pisowni zaczynaj s i splg-osk, w wymowie zaczyn aj si sa1nogosk i wymagaj uyc ia

przedi1nka an.

a university

a year
a11 hour
an MP (Meniber of Parlic1111ent)
ZASTOSOWANIE

Przedi1nek ni eokre lony a/an wys tpuj e:

O przed rzeczovvni kien1, klry zos ta vvy1n ieniony po raz pierw-

szy
Elizabeth has hought a dress. The dress is red.
(Elizabeth kupia sukni. Ta sukniajest czerwona.)
6 przed rzcczownikien1, ktry jest trak towany tylko jako elen1ent
jakiej klasy lub grupy

nazwami geograficzny1n i
niektrych paiistw the Unitecl States. the Netherland\
the Nile
rzek

54

55

IT

ARTICLES

n1rz
oceanw
pusty
pasm gskich

the Mediterranean Sea

tlze Atlantic Ocean
the Sahara Desert
tlze Andes

archipelagw

the Bahamas

Przedin1ka the nie stosuje si przed:

CD nazwaini w asny1ni
Do you kn.ow Ja~11es? !ie is iny best.friend
(Czy znasz Jamesa? Jest n1oin1 njlepszym przyjacielein.)
@ rzeczownika1ni ok1elajcymi posiki
I have breaf<:fast eve1yday.

QUANTIFIERS

18. OKRESLNIKI ILOSCI

,
Okrelniki iloci okrelaj

SOME
ANY
NO

troch. Moe by rwnie uyle w

56

Germany

r.niast

Edinburgh

ulic

lcnvrence Road

szczytw

Ben Nevis

wysp

Crete

jezior

Lake Tcrnganyika

zdaniach pytajcych , aby wy-

razi prob

.lub propozycj.
There are so1ne eggs in the basket.
(Jest kilka jajek w koszyku.)
l had so1ne hread for breakjast.
(Zjadam troch chleba na .~niadanie.)
Can you give me so1ne infor111ation aboul trip?
(Czy 1noesz u.dzieli mi troch informacji na temat wycieczki?)
Wouldyou li/ce so1ne orangejuice?
(Czy napijesz si soku. 1Jomaraczowego?)

Jakie spen1aJ, staw1an1y przed nimi przedimek the.

He went to hOSJJital because he was seriousty iii.
(Poszedl do szpitala, ponie.-va by/ polvanie chory.)
l vvent to the hospital to see iny brother.
(Poszedlern do szpitala odwiedzi brata.)
.Marle is in prison for stealing a car.
(Markjest w "1vizieniu za lcradzie samochodu.)
I went to the prison to see 1ny .fi"iend

(Poszedle1n eto wizienia odwiedzi prZ)l}aciela.)

@ nazwa1n i geograficzny1ni
krajw

rzeczownik.
Okre l niki so1ne, any i no wystpuj z rzeczownika1ni policza lnymi i niepoliczalny1ni.
Some wystpuj e w zdaniach oznaj1nujcych i oznacza kilka u b

~~aga: Je.~li sow~ te nie s uywane w odniesieniu do funkcji,

Australia

18. 1 . OKRESLNIKI ILOSCI

@sowam i : hospital,prison, school, bee!, church

kontynentw

Any uywa si w zdaniach pytajcych i przeczcych z not. W pytaniach any oznacza jaki, jaka , jakie, natomiast w przeczeniach - aden, adna, adne.
Are there any tomatoes lefi?
(Czy zostay jakie po111idory?)
I haven i got any tools at ho1ne.
(Nie marn adnych narzdzi liV clon1u..)
Okre l ni k

no u ywa si w zdaniach przeczcych, gdzie zastpuj e

on not any. Czasownik glwny wystpuj e wtedy w zdaniu w forn1ie twierdzcej.
There are n<J plants in this house.
(Nie ma adnych rolin w ty1n do1nu.)

SOMEBODY
ANYBODY
NOBODY

W podobny sposb u ywa s i okrel e so111ebody I anybody I

nobody, so11iething I anything I nothing oraz sonieJ.vhere I any-

where I nowhere.
Okrel enia

so11iebody I anybotly I nohody odnosz si ~ co ludzi.

So111ebody uywa si w zdaniach twierdzcych, anybody w pytaj cych i przeczcych, natotniast nobody tylko w przeczcych ,
gdzie peni funkcj przeczenia.
So1nebody has broken into our house.
(Kto wlan1al si do naszego dornu.)

57

QUANTIFIERS
Is Lhere anybody here?
{Czy kto tujest?)
There is nobody there.
(Nikogo tam nie n?a.}
SOMETHING
ANYTHING
NOTHING

SOMEWHERE
A .N YWHERE
NOWHERE

58

Okre le(1

/ittle i a Little u ywa si z rzeczownikarni niepoliczalnymi. Istnieje pomi.dzy ni111i zasadn icza rnica.
Little ma znaczenie negatywne, naton1iast a little - pozytywne.

LITLLE
ALITLLE
FEW
AFEW

We have Little money. We can 't ajj'ord the car.

(Mamy rnalo jJienidzy. Nie moemy pozwoli sobie na sarnoch6d.)
We have a little 1noney. We can ajford another ca1~
(Mamy troch pienidzy. Moen1y pozwoli sobie na kolejny samochd.)
Okrelet1/e~v

i aj'e'v uywa si z rzeczownikami policzalnymi.

Few n1a znaczenie negaty wne, nato1niast ajeH1- pozylywne.
1 know J'ev p eople here.
(Znam tu mal.o osb.)
I know a j 'ew JJeople here.
(Znam tu kilka osb.}
Okre lenia ll lot of; 1nuch i 1nany oznaczaj w jzyku polski1n

O~r~ lenia so11iewhere I anyJvhere / no1vhere odnosz si do

rn1ejsca.
My glasses must be so1ne>vhere here.
A LOT OF
MUCH
MANY

duo.

W zdaniach oznajmuj cych z rzeczownikami policzalny1n i i niepoliczalnymi uyvva si okrelenia a lot of

There is a lot ofsnOH' outside.
(.Jest duo niegu na zewntrz.)
There are a lot "i' books on the she(f
(Jest duo ksiek na pce.)

Okr~ len!a e~ery l~iywa si wycznie z rzeczownikami policzal-

nyn11 w l1czb1e pojedynczej.

1 know ever.v en1ployee in this company.
(Znam kae/ego pracownika w tej.firmie.)

Okrel
i. everything wystpu~i w zda n1ac
J1 oznaJ
. enia everybody
.
rn l~J cych, ~ytaJcych r przeczcych z czasownikie1n w liczbie
pojedynczej. W odniesieniu do miejsca uywa si przyswka
ever_v,vhere.
Eve1ybotly likes watchingfibns.
(Wszyscy lubi ogldafilmy.)
Is ever_pthi11g elear?
(Czy wszystko j estjasne?)
N(Jt everybody li/ces being criticised.
(Nie kacly lubi by lay tykoH1any.)
One can.find such buildings every,vhere.
(Mona spotka takie budynki 1'vszdzie.}

18

Okrelenia so111etlti1zg I anything I nothing odnosz si do rzeczy.

l 'm going to tell you so1nething.
(Za1nierza1n ci co powiedzie.)
Have you got anything to declare?
(Czy n?a pan/i coli do oclenia?)
f have fl<Jthing To tell you.
(Nie man1 ci nic do poi,.11iedzenia.)

(Moje okulary musz gdzie tu by.)

Have you seen iny glasses anywhere?
{Czy \lvidziae gdzie moje ok:ula1y?)
There is nowhere to hide.
(Nie ma si gdzie ukry.)
EVERY
EVERYBODY
EVERYTHING
EVERYWHERE

QUANTIFIERS

W zdaniach pylajcych i przeczcych wystpuj okre lenia 1nuch

i 1nany. Mu.eh uywa si~ z rzeczownHca1ni niepoliczalnyLni, nato-

1niast 1nany - z polic:t:alnymi.

l fave you goi nzucli time?
(Czy 1nasz duo czasu?)
Are there 111any students in the classroon1?
(Czy j est duo uczniw w klasie?)
I haven 't got 1nuch tin1e.
(Nie mam duo czasu.)
There aren 'L Jnany students in the classroon1.
(Nie ina duo uczniw ., . , klasie.}
Aby zada pytanie, uywa si wyra enia Hov 11zuch ? i ffo~v
11iany .. . ?
Hov 11u1ch tilne have you got?
(Ile masz czasu?)
Ho'v 111any students are there in the classroon?.?
(Jl~t uczniwjest ., . , klasie?)

59

1a

-=-------- THE~+ BE

., f ,'I
'. , :1,

INNE OKRELNIKI

ILOCI

THERE +BE

Oprcz vvy~j wy~i~n~onych inona uywa jeszcze nastpuj

cych okreln1kw dosc1:
RZECZOWNlKI
POLICZALNE

lots oj' (duo)

]Jlenty l (mnstwo)
'111 (wszyscy, wszystkie)
a nu.1nber of (pevvna Liczba)
a couple oj' (par)

ZDANIA
PYTAJCE

RZECZOWNIKI
NIEPOLICZALNE

lots oj'(duo)
plenty of (mnstwo)
all (i.vszyscy, wszystkie)
ll great deal oj' (duo)

18. 2. KONSTRUKCJA THERE + BE

Ko.nstrukcji there +be uiywa si, aby wyrazi, e co istnieje lub nic istnieje lub

ZDANIA
PRZECZCE

~ J.aka osob.a, zw:ieiz, przed1niot znajduje si w okrelonyn1 miejscu. Odpo~ied

n1~c~1 polskrm tCJ konstrukcji s sowa 'jest/s,, 'istnieje/istniej1 , 'znajduje/znajdl1J s1' .

There is a parrot in this cage.

(W tej klatce j est paJ'Juga.)
There are two magazines on the co,ffee table.
(Na stoliku s dwa czasopisma.)
ZDANIA
TWIERDZCE

Uwaga: Konstrukcji there +' be mona uywa w fon11ie skrconej , ale wyczenie w liczbie pojedynczej.
.There's a car in the garage.
Thc1 t! t, c two-ccrrs-i.n-tlre-gara:ge-:-

Zdania pytajce tworzy s i przez inwersj . Przed rzeczownikicrn

lub wyraeniem rzeczownikowy1n wystpuje wtedy okre leni e
any Uaki I jaka I jakie) lub przecli1nek nieokrelony. Okre l e
nie any n1oe wystpowa zarwno z rzeczownika1ni policzalny1ni, jak i niepoliczalny1n i.
Is there any car in the garage?
(Czy 111 garaujestjaki san1ochd?)
Is there any sugar in the bowl?
(Czy w cukiernicyjest jaki.~ cukier?)
Are there any computers in this room?
(Czy w tym pokoju sqjakie,~ komputery?)
Zdania przeczce tworzy s i , dodajc not do there is I are. Przed
rzeczownikie1n zwykle uywa si wtedy okre lenia llny (aden I
adna I adne) lub przedjm.ka nieokrelon ego.
There isn 't any car in the garage.
(W garau nie n1a adnego saniochodu.)
There isn 't any sug(lr in this bovl.
(Nie ma adnego cukru w cukiernicy.)
There aren 't (lny co1nputers in this roo1n.
(Nie ma adnych komputerw w tyn1pokoju.)
Przeczenie n1ona s tworzy rwnie, uywajc sowa no.
There is no car in the garage.
(W garau nie ma adnego samochodu.)
There is no sugar in this bowl.
(N ie ina adnego cukru w cukiernicy.)
There are no co1n11uters in this roo1n.
(Nie ma adnych komputerw w tyn1 pokoju.)
1'here areno roo1ris in /his.fiat.
(W ty m mieszkaniu nie ina adnych pokojw.)

W, zdaniach twierdzcych, po there is I are wystpi.1j e rzeczow-

~1ik !ub w~raenie rzeczownikowe, zwykle poprzedzone przedHnk1en1 n1eok:relonym a/tzn. lub okreleni em so1ne. Przed rzeczown.ika1ni polic~a lny1ni w liczbie pojedynczej uywa si a/an,
nato1n1ast.prze~ n1ep0Jiczalnyn1i so1ne. W liczbie n1nogiej, przed
rzeczowntka1n1 wystpuj e okrelenie so1ne lub liczebnik.
Tltere is a car in the garage.
(W garau znajduje si samochcl.)
There is so1ne sugar in this bowf.
(Jest troch cukru w cukiernicy.)
There are so1ne co1n11uters in this roon1.
(Jest kilka kol1'1puterw w tym pokoju.)

18

KRTKIE
ODPOWIEDZI

Js there any co,fj'ee left?

Yes, there i~. I No, there isn 't.
Are there many peopie in the oj.fi.ce?
Yes, there are. I No, there aren 't.

Uwaga: Czasownik to be moe

by uyty

rwnic:l w innych cza-

sach .
There vas one person on the platj'orn1.
(Bya j edna osoba na peronie.)

60
61

ADJECTIVES

ADJECTIVES

There has heen a lot o/rain recently.

(By lo duo cleszczu ostatnio.)
There will be a lot of participants on the coriference to1norrow.
(Bdzie duo uczestnik'Yv na.Jutrz~jszej konferencji.)

STOPNIOWANIE
PRZYMIOTNIKW

Przy1niotniki wy stpuj w trzech stopniach: rwny1n,

i najwyszyn1.
Stopie wyszy

i najwy szy przy1niotnikw jedno- i d\:vusylabowych tworzy si przez dodanie kocwki -er i -est.

bright - brighter - brightest

19. PRZVMIOTNIKI I PRzySOWKI

J ee li

przy1niotnik kof1czy
cwki -r i -st.

PRZYMIOTNIKW

Jee li

wiek
ksztat

square

kolor

blue

She Io okr; av.ful.

(Ona wyglda okropnie.)

Jt sounds great.

(To brzn1i wietnie.)

62

do niego ko11-

skada si

w_ ktrej s~
s:i porn id zy dwie1na spgos ka1n 1 , podwa.1a
si ostatni splgosk i dodaje kof1cwk -er i -est.
przymiotnik
n1ogoska znajduje

koczy s i sylab akcentowan,

big - bigger - biggest

Stopicf1 wyszy i najwyszy przy1n iotnik6w wielosylabowych
powstaje przez u yc ie wyrazw 111ore i 1nost.
beautfful - n'lore beautfful - the n1os1 beauttful

.Niektre przymiotniki

1naj

nieregularny

stopie wyszy

i naj-

wyszy.

good (dobry)
bad (zy)

pochodzenie

Japanese
1nateria
plastie
card
Przyn1iotniki 1nog wystpowa w zda n-iu rwnie po czasowniku to be oraz czasownikach look, tas'te, s111ell, .fee!, sound, po
ktrych w jzyku polskin1 ':vystpuj przyswki.
She is very nice.
(Onaj est bardzo rnila.)

przy1nioln:ik

Jeeli

a
wielko

si~

happy - happier - happiest

Kolejno przy1niotnikw:

beautiful
small
ne\111

-e, dodaje

z ci'wch sylab i zakoczony jcsl

na -y, ~a ey doda do niego kocwk -ier i -iest, opuszczajc
-y.

Przymiotniki wystpuj zwykle przed rzeczowni kie1n, ktry

okrelaj. Jeeli w zdaniu pojawia si wicej przy:iniotnikw
ni jeden, n1usz by one uyte w okreJon~j kolejnoci . Zwykle przed rzeczownikiern stawia si nie wicej ni dwa lub trzy
przyn1 iotniki.

opinia

s i liter

large - larger - largest

Przyn1iotniki s czciami mowy, ktre opisuj j modyfikuj osob 'lub rzecz. N'ie
odn1ieniaj si przez przypadki, liczby ani rodzaje.
a little dog (lnaly pie,~)
t1-110 little dogs (dwa 1nae psy)
KOLEJNO

wy~zy n1

far (daleko)
ZDANIA
PORWNAWCZE

better
Jvorse
farther
.firther

Aby porwna rn e osoby lub rzeczy,

w stopniu wyszy1n i sowa thall.
Mafy is tller than Jennffer.

uywa s i

best
HlOTSt
flirthest
fi1.rthest

przyn1iotni ka

Aby porwna w iksz li czb osb Jub rzeczy, u:lywa s i przedimka the, przyn1iotnika w stopniu najwyszy1n i of/in.
She is the nicest student in the class.
Kiedy porwnuje s i ilo ci, u ywa s i przys~wkw less i.fe,1er.
Porwnujc rzeczowniki poli.czalne, u ywa1ny .f'elver, nato111i us
niepoliczalne - less.

63

19

ADVERBS

ADVERBS

There were .fewer students in the class than before.

I had less tilne to finish the report than bf4fore.

PISOWNIA

~by_ powiedzie, e dwie osoby lub rzeczy s takie same pod jak~1ns wzgl~den1, uywa si konstrukcji as I przy1niotnik w stopniu :rw11y1n I as. W przeczeniach uywa si not I so ... as.

Przed przyn1iotnika-1ni w stopniu w wyszy1n 1nona u:ty a bit,

ti little, a lot, 1nuclr ,far.
Today is a bit colder than yesterday.
(Dzi j est nieco zimniej ni wczoraj.)
My car is 1nuch cheaper than yours.
(M~j samochdjest duo ta/1szy ni twj.)

przymiotnik koczy si spgosk-/, dodaje si do niego

kocwk -ly.
przymiotnik zakoczony jest na -le, opuszcza si-e i dodaje kocwk -y.
reasonable - reasonably
comfortable - comfortably
Jeeli przy1niotnik zakoczony jest na inn spgosk

PODZIA

PRZYSWKW

happy - happily
WYJTKI

Niektre przyswki tworzy si w sposb nieregularny

hard - hard
trudny - trudno

late - late
pozny - pozno
I

~rzysl~vki czstotliwoci odpowiadaj na pytanie hov often?

Uak czsto?), np. abvays (zawsze), usually (zazwyczaj), oj'ten
(czsto), regularly (regularnie), so1neti1nes (czasa1ni), rarely

MIEJSCE

PRZVSWKW

W ZDANIU

Wikszo przyswkw wystpuje w zdaniu po czasowniku,

z wyjtkie1n przyswkw czstotliwoci, ktre stawia si przed

czasownikiem.
She drives carefully.
(Ona jedzi ostronie.)
She so1netilnes drives to work.
(Ona czasaniijedzi do pracy san1ochodeni.)
Jeeli

w zdaniu wystpuje wicej przyswkw ni jeden, u ywa

si ich w nastpujcej kol ejnoci: (1) sposb, (2) miejsce i (3)
czas.

Przyswki miejsca odpowiadaj na pytanie where? (gdzie?),

np: ~ere (~utaj), tltere (ta1n), somevhere (gdzi e), anyvhere

(gdz1ekolw1ek), novhere (nigdzie).

Tiln was here when the accident happened.
{T'im byl tu, gdy zclarzy si wypadek.)

l i-vas diving sllfH'~Y along the street.

(Jechalen1 i-volno ulic.)

'

good - Jvell
dobry - dobrze

(rzadko), hartlly ever (prawie nigdy), never (nigdy).

They so111etbnes play tennis.
(Oni czasami graj ' tenisa.)

Przyswki sposobu odpow iadaj na pytanie hov? Gak?). Wik

szo tych przyswkw jest utworzona od przy1niotnikw przez
dodanie kocwki -ly, np. slov - slowly (wolno).

fast - .fast
szybki - szybko

ktra okre la czasownik.

Przys.lwki czasu odpowiadaj na pytanie vhen? (kiedy?), np.

yestertlay (wczoraj), today (dzisiaj), nlJV (teraz), then (potem).
l '111 seeing Erin todtzy.
(Spotykani si dzisiaj z Erin.)

i-y, opusz-

cza si -y i dodaje kocwk -iy.

19. 2 PRZYSOWKI
Przyswek jest czci 1nowy,

beaut!fully

Jee.li

'

64

Jeeli

beaut~ful -

Chris is as inte/ligent as Mark. (Chris jest tak inteligentny jak

Mark.)
Mc~1'ylyn is not as briglzt as Erin. (Maty/in nie jest tale bystra jak
Ertn.)
A BIT/ A LITTL(EI
A LOT/MUCH/
FAR

19

:fe

STOPNIOWANIE

PRZYSWKW

was working hard in his office yesterday.

Oak?) (gdzie?)
(kiedy?)

Przyswki

stopniuje si tak samo jak przymiotniki.

Do jednosylabowych przyswkw w stopniu wysey tn i najwy'l.szyn1 dodaje si kof1cwk -er i -est.

y

65

NUMERALS

NUMERALS
j'ast - fas ter - .fastest

16 - sixtecn
J 7 - scventecn
18 - eightcen
19 - ninetcen
20 - twenty
21 - twen.ly-onc
22 - twenty- two
23 - twenly-thrcc
24 - Lwenty-[our
25 - twenty-fivc
26 - twenly-six
27 - twcnty-sevcn
28 - lwenty-cight
29 - twenty-n inc
30 - th irty
40 - forty
50 - fifty
.
60 - sixty
70 - seventy
80 - eighty
90 - nincty
100 - a hundred
101 - a hundred and one
110 - a hundred and ten
1 OOO - a thousand
1 OOO OOO - mil lion

Do przyswkw wielosylabowych zakof1czonych na -ly w stopniu wyszym i n ajwyszym dodaje s i 111ore i 111ost.
slowly - 1nore s owly - 1nost slowly

Aby porwna dwie czynnoc i , mona uy takich samych konstrukcji jak w przypadku przy1n iotnikw.

LICZEBNIKI 21-30

aslso ... as w stopniu rwnym

Mike was running as quickly as Geol'ge.
(Mike bieg tak szybko jak George.)

. than ... w stopniu

wyszym

Paul can express his thoughts more easily than Martin.

(Paul umie "vyrazi swoje tnyli latwiej ni Martin.)

. the . . of/in . . . w stopniu najwyszym

She was laughing the 11iost loudly of the others.
(miaa si najgoniej ze wszystkich.)

DZIESITKI

20. LICZEBNIKI
20. 1 LICZEBNIKI
LICZEBNIKI 1-10

LICZEBNIKI 11-20

GOWNE

LICZEBNIKI
POWYEJ 100

o- zero
1 - one
2 - two
3 - three
4 - four
5 - five
6 - six
7 - seven
8 - cight
9 - ninc
10 - ten
11 - eleven
12 - twelvc
13 - thirteen
14 - fourteen
15 - fifteen

20. 2 LICZEBNIKI PORZDKOWE

Li.czobniki porzdkowe tworzy si, dodajc ko1\c6wkQ -tli do liczebnika gtwncgo.
Wyjtkiem s pierwsze trzy liczebniki: first, .(/econ1I, third.
LICZEBNIKI 1-10

66

J. - first
2. - sccon.d
3. - third
4. - fourth
5. - fifth
6. - sixth
7. - sevcnlh
8. - eighth
9. - ninth
10. - tenth

67

PREPOSITIONS

PREPOSITIONS
LICZEBNIKI 11-21

11. - eleventh

12. - twelfth
13. - thirtecnth
14. - f ourteenth
15. - fifLeenth
16. - sixteenth
17. - seventeenth
18. - eighteentJ1
19. - nineteenth
20. - twentieth
21. - twenty - first
DZIESITKI

at
(przy)

under
(pod)

30. - thirtieth
40. - fortieth
50. - fiftieth
60. - sixtieth
70. - seventieth
80. - eightieth
90. - ninetietb
100. - hundredth
101. - hundred and first

near

(w pobliu)

PRZYIMKI

next to/
beside

W jzyku angiel$kim przyilnki zwizane s z rzeczow11ikami.

(obok)

21 . PRZVIMKI
I

Przyin1ki 1niejsca su do okrelenia pooenia danej rzeczy.

RRZYIMKI
MIEJSCA

---

opposite

on

(naprzeciw)

(na)

1n

(w)

be hind
(za)
69

68

'

PREPOSITIONS

PREPOSITIONS
Przyimka at uywa si w odniesieniu do:

in front
of

--

CD miejsc i budynkw uytecznoci publicznej

at the bus stop, at the baker ~. at the airport

@ adresw
at 15 Lawrence Street

(z przodu)

@ wydarze

between

at the meeting, at dinner, at a concert, at a party

w niektrych wyraeniach

(pomidzy dwiema

osobami lub rzeczami)

among

(pomidzy wiksz
liczb osb lub rzeczy)
ZASTOSOWNIJ: Przyinlka in uywa si w odniesieniu do:
O kontynentw
in Australia, Europe, the Antarctic

8 krajw

at home, at school, at university, at work

PRZYIMKI
CZASU

Przyimki czasu (in, at, on) su do okrelania czasu.

Z$TOSOWANIE

Przyirnka in uywa si w odniesieniu do:

O pr roku
in (the) spring, in (the) summer

e pr dnia
in the evening, in the mornng

C> lat
in 1998, in 2001

in January, in March
0 wiekw
in the J9th century

in Poland, in Russia, in Germany

>

gr
in the Atps, in the Andes

pu sty

in the Sahara D esert, in the Gobi Desert

Przyixnka at uywa si w odniesieniu do:

<D godzin
at two o 'clock,
@wit

at Christmas, at Easter

0 oceanw
in the Pactfi.c, in the Atlantic

0 n1iast
in Ne1v York, in Venice
e parkw
in flyde Park, in St. Janies '.s' Park

0 w niekt1ych wyraen iach

w wyraeniach
at night, &t this time, at lunch time, at midnight, at noon

Przyimka on uywa si w odniesieniu do:

O dni tygodnia
on Monady, on Tuesday
8 pr danego dnia

in chuch (w kociele), in bed (w ku) , in prison (w wizieniu),

in hospital (w szpitalu)

70

miesicy

on Monady morning, on Saturday evening

T

71

PREPOSITIONS

PREPOSITIONS

O w wyraeniach ze slowen:i day

on Christlnas Day

Uwaga: Przyimki czasu nie wystpuj ze slovva1ni today, yester1/ay itd. oraz lastlnext lveek/1nonth itd.
PRZYIMKI
RUCHU

Przyimki 1uchu
porusza

sh1

do

okrel ani a

kien 1nku, w kt61ym

across
(przez)

co si

up

over

(do gry)

(nad)

down
(na d)

round
''
'

(wolc)

'

'

'''

through

! ~
I

...
.

(przez)

into

a long

(do)

(wzdu)
T

72

73

....

----

--..,.---~----

IRREGULAR VERBS

I RREGVLAR VERBS

22. CZASOWNIKI NIEREGULARNE

arase - arose - arasen

,,
'

awake - awoke - awokcn

baga

beseech - bcsought - besought

wstawa, powstawa, narasta (np. o proble1nie)

The whole co1ntnunity arose.

- I!is proble1ns have arisen.
budzi (siQ), nic spa

The servan/ besought his 111asterf'or 111erlJ1

osacza /zazwyczaj wyst<(pujc w stronic biernej/ _

beset - besct - beset

"

bet - bet, betted - bet, betted

Yesterday 1 a1voke early because ofiny n eighbor.

by, znajdo\va si, odbywa si<(

be - was, werc - been

Be nice to your sister!

The fu neraI is on Monday.
We are vety hungry.
She was a teacher.
I haven 't been there fo r ages.

bid - bid, bade - bid, bidden

'

'

bear - bore - borne

She bears her aunt : na1ne.

f!e bore ve1y heavy jitrniture.
I can 't bear this.

beget - bcgot - begotten

'

'

J was bitten by a dog.

I
"

bleed - bied - bied

'

bend - bcnt - bent

.,

A viper bit me last summer.

krwawi, puszcza krew
She bied because she cut her finger on so1ne glass.
dmucha, wi a (o wietrze); d (np. w trbk~);

gw izda

przytrafia si, przydarza si

Yesterday dangerous accident befell my friend

tuc (si), ama, psu, ama (n~. o.biet~ic,przepi-

blow - blcw - blown

sy, prawo, zasady); przerywa; zm1en1a si (np. o pogadzie); zaamywa si, vvyania si

break - broke - broken

rozpoczyna, zaczyna (si), powstawa, mie

begin - bcgan - bcgun

ku ;

She always blows on her tea before drin/cing il.

The wind blew /roni the north.
Jane blows a j'ew notes on the lrumpet.
Jim loves to blow his favourite 1nelodies.

podzi, rodzi; powodowa

p ocztek

What time does the play begin?

The holiday tilne begins at the end ofJune.
skr~ca, zgina (si~), ugina (siQ)
The road bent to the right.
Bend your knees and touch the ground.

dli

She has begollen lwelve chi/dren/

74

'

'

..

Tom beat the cat with a stick.

My heart beats very regularly.
You have to beat the egg if you want to ba/ce
a cake.
1 \Ivan/ to beat this nasty addiction.
zos ta, sta siQ

become - became - become I want to beco1ne an actor in the future.

He becan1e afamous write1:
befall - befell - befallen

The dog was bound to the tree.

She is bound to stay herej'or a year.
This book was bound three tirnes.
gry, ugry; obgryza (np. paznokcie);

bite - bit - bitten

bi, uderza, rozbija; pozbywa si; pokonywa

beat - beat - beaten, beat

(US)

John was besel with problen1s

zakada siQ, robi zakady (np. na wycigach)
J lvant to bet a dol/ar thai he will .f'orgel his hal
again.
Iicytowa; egna si z kim
He wanted to bid his brothers company.
f wanted to bid them goodbye bfore their travels.
wiza; zobowizywa; opraw ia, obszywa

bind - bound - bound

nosi (np. czyje i1ni~), d wiga, znosi

22

1~

breed - bred - bred

My favourite platefell on thejloor and broke.

' Tony has broken his arm.
A /ittle boy has broken the radio.
You can 't break this rulet
The weather broke yesterday.

rozmnaa (s i), hod owa, wychowywa (zvv i erz~-

ta)

75

I RR EGVLAR VERBS
22 ------------------~

IRREGVLAR VERBS

'

'"

'

,:

'i

,,

,,

,,

'
'

!{ens breeds their chickens on a far1n.

I have bredfive cats and a hamster.

sprowadza, przyprowadza, przynosi

bring - brought - brought

.Does money bring happiness?

I have brought you a birthday present.

\:

'

cleave - cove, cleft - cloven, cleft

broadcast . . . broadcast,
broadcasted (US) - broadcast, broadcasted (US)

nadawa (progran1 telew.izyjny lub radiowy) /zazwyczaj wystpuje w stronie biernej/

eling - clung - clung

This ceremony was broadcast by television.

"

,.

I have always wanted to build a house.

We were able to bu.itd a greatfriendship.

I
'

..

,,

L'

~~

\1

,/ ,

,,

'li. ''

I'

burst -- burst- burst

'~n'~,1 !,,

. r

'

'

'

chide - cbided - chidden

,'"

'

"

Catch the bali!

Mj1fath er didn i catch many fish today.
Poli.ce are tly ing to catch very dangerous terrorist.
I have caught a cold.
I must catch thi.s lrain.
beszta, aja, karci

'

rzuca (np. cie, wiato), zrzuca, ciska; obsadza, gra (np. rol w fihnie); od lewa (np. fonny

The little boy was chided by his father .for being

late.
wybiera

choose - cbose - choseo

'

I chose you because you were nice.

czoga si, peza, posuwa si

stopniowo; cierpn
My baby is so dirty b'f:cause he has been creeping .
pi si, chepi si, puszy; pia (o kogucie)
.Mike crew about his success.
My grandmother s cock crows every day at 5 am.
ci, obcina , odcina, przeci na, skraca, opuszcza, obnia; przekada, tasowa (np. karty);
kaleczy s i

cut - cut - cut

apa, chwyta; gon i; zdy (np. na pocig)

..

'!I,

We shou!d cast this part o.I the princess.

catch - caught - caught

'

crow- cr~w, c1owed - cro'Ved

z gipsu)

'"

creep - crept - crept

I want to buy a ca1~

'I'

How niuch does this cost?

ft costs $25.

,.

cast - cast - cast

'

cost - cost - cost

pka, wybucha, rozsadza

kupowa

buy - bought ._ bought

Conie to me and see my little brother.

Come for a dinner with us.
We carne to this point togethe1~
kosztowa; wycenia

I-le had to bust the door down to get in.

I-Ie bust the burglar red-handed

"

.'li ,

come - ca me - cQmc

wya1nywa; apa (np. zodzieja); niszczy

1,:

'

The vvood was burned

1 burnt all his photos.
1 have burnl the cake.
My aquariurn burst andfiooded the room.

bust - bust, busted (US)

- bust, busted (US)

stawa si; i ; znajdowa si

pon, pali si, przypali, wypa l i, parzy

burn - burnt, burned

- burnt, burned

He wanted to cleave lhis part of the meat.

l:ler dress clove to her body.
trzyma si kurczowo, przylega
Her little daughter clung to her hand when th ey
were in the.forest.
Her shirt clung to her breast.
przychodzi, przybywa; wydarzy si, wynika;

budowa, zabudowywa; gro1nadzi

buiJd - built - built

rba, 11pa, rozcina, rozpruwa; przy lega

deaJ -- dealt - dea]t

dig - dug -

bywa

dug

:--'----

I need scissors to cut the paper.

She cut her piano lesson.
I 1nust cut the prices o.I 1ny pictures.
I-Ie cut his finger.
rozdawa (np. karty w grze); handlowa
When I was a child I wanted to learn how to deal
cards.
kopa, wykopywa, wybija, wydobywa, wygrzef dig in the garden when I 'ni angry.
.My dog dug the hole in my neighbor s backyard.

- - -- .~--l-'.~..:::'..2....::..:::.E::...:.:.:..:....:..:.~_:____:::_~_::_~--::.._--i

dive - dived, dove (US)

-- dived

nurkowa

I love to dive in the ocean.

A little boy was scared so he dove under the table.

76

77

I RREGULAR VERBS

I RREGU LAR VERBS

dotyka, inaca; czu, odczuwa

robi ; wystarcza

do, does - did - done

What do you do?

She does her homework every day.
He did hisjob very well.

feel - t"elt - felt

rysowa; cign; zblia si; pon1powa, czerpa;

przyciga; ren1isowa; wystawia

draw - drew - drawn

He drew a picture of a house.

She took 1ny hand and drew 1ne into the restaurant.
England drew 2-2 against Poland.
ni, 1narzy, wyobraa sobie

dream - dreamt - dreamt

fi.ght - fought - fought

znajdowa, odkrywa, stwierdza

find - found - t'ound

I used to drea1n about being a singer.

pi

drink -

d:'ank -

c:Jrunk

drive '""" drove - d(iven

dopro-

wadza

ciska, rzuca

n~ng - jlung ... flung

I would like to drive a car.

inieszka

fty ..... flew - ftown

He d1-velt among strange people.

My parrot loves to fly.

1omorrow J 1nust fty to London.
.Flags were flying.

I would li/ce to eat something.

This trip ate our savings.

I haven t eaten since yesterday.
upada, spada, pada; polec (np. w walce), za.pada (si), pogra (si), zapada (np. w sen)

fali - fe)l - fallen

The cup fell from my hand on the f!.oor.

When I cut an onion, tears always fall fro1n my
eyes.
She.fell asleep.
kanni, ywi (si); zasila, podawa

forbear - forbore - forbor-

wstrzyinyva s i ; by wyrozu111iay1n

ne

We.forbore to mention it.

forbid - forbade - forbidden

zakazywa, zabrania

przepowiada, przewidywa przyszo

i...:.____::.___ _...:...:.._ __;;__

foresee - foresaw -- foreseen

(np. infor-

.( (you want to have a /Jet you 1nust remem ber to feed

it.
They_fed me wrong infor1nation about his duties.

My n1other has forbidden me to smoke.

forecast - foteest, forecast--1

ed - forecast, forecasted
This woman can .forecast hurricanes and earthquakes.
_;___;___ _ _ _ _ _

spod ziewa si

i--::_ _ _ ___;;___ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _,

I foresee serious problen1s in the nearestfuture.

n1acje)
feed - fed - fed

u.cie-

ka

je, poera

eat - ate - eaten

Boys oflenfting stones into the water.

He ftung his telephone with ange1':
fruwa, lata; powiewa; wypuszcza; 1nij a;

My boyfriend drove me home.

dwelJ - dwelt - dwelt

She.found a coin in the street.

She.found that coolcing is quite easy.
The thieffted the town ajier the robbery.

Chi/dren should drink niilk every day.

porusza (si); jecha, kierowa; z1nusza;

I can 't find my cell JJhone. Have you seen it?

ucieka

flee - fted - fled

I drink a lot of1nineral water.

A doctor.fett my hand, head and.face.

!fee/ good.
I.felt jealous 'vvhen I sai-11 him with another girl.
walczy; bra udzia w wojnie; kci si
Those two boys werefighting in.front of the school.
My grandjather fought in World War li.
I don 't want to fight with my mothet:
-------l

f()retell - foretol.d - foretold

forget - forgot - forgotten

przepowi ada, wry

_ _ _ _ _....;._,._ _ _ _ _ _ _ _ __
I know an old lady who can.foretell.

~__;

zapon1nie,

nie pa1ni ta.

78

79

IRREGVLAR VERBS

'

IRREGULAR VERBS
-

Don ~ jorget about yo ur d11ties.

My grandfather usually forgets abo11t /aking his
pills.
l 've forgotten iny urnbrelfa.
J wi!L never j'orget you.

uciera, miel i ; sz l i fowa, os t r1.:y; sk rzy pi e

-

rosn, rozwija

wybacza

grow - grcw - grown

forgive - forgave - forgivcn Forgive n1e for this chi/dish behaviout:

Sheforgave her husbandfor chealing on het:
zrzec si, pozostawi, zrezygnowa
forgo - forwent - forgone
I forwent my rights to my 11nc!e slegacy.

'

You can hang your cool here.

My friend tried to hang hilnse(f
The tree was hung with !ights.
Peop/e hung over the gale.

hang - bung - ltung

..

przeywa; rnusi e; kaia; je, p i

We have two cats.

This lin has sweels in it.
I le hac/ an accident.
We have to go now.

have - bad - bad

I'

dostawa, otrzymywa; zdobywa; przyprowadza; rozumie, pojmowa; dociera; wkada;

get - got - got, gotten (US)

'

hcar - heard -

przygotowywa

I -.,vould like to get a job.

He afways gets what I mean.
We got there on Tuesday.

'

..

"

---

I die/n 't hear you. Can you repeat thai?

llave you heard ahout n1y plan?

hcave - hove, heaved

- hove, heaved
i...-

slyszc; dowiadywa s i~

hc~rd

-- --

dawa, wydawa, podawa ; pac i; przekaza (np.

podnos i , dw i ga; po s uwa ; rz u ca

-

. She hove /his wardrobe and 111oved it here.

l. .

chowa

(siQ), ukrywa (si"); zachowywa w tajemnicy

My dog usecl 10 hide under iny bed.
You are in dange1~ You shou!d hide.
I wanted to hi.de this inforniation ji-om you.

wiadomo); sprawia, wywoywa

give -

Give me a chance Io prove you tny love.

I gave $5 for this b!ouse.
P!ease g ive Mary my message.
My son a!ways gives a lot oftrouble.

gav - given

go - "vent- gone

"

hidc - bid - hidden

.

'

'

uder.la; s i "ga; dotyka_

hit - hit - hit

,,

,,

'

(si) ; powstr7.yruywa, 7.atriyn1ywa

hurt - hurt - hurt

fle hit his hrother with a stone.

Fan1ine has hit this poor Aj'rican counltJI.
trzy ma, utrzy 1nywa (si~); rniec i ; odbyvva

hold - held - held

. '" .,
80

'

i, pj ; prowadzi; stawa si~, robi s i; zosta

sprzedanym; pasovva (do czego)

Where are you going?

Let sgo Io the cinenia.
The road goes to Bristol.
The 1nilk went sour.
The house went very cheap!y.
Th is T-shirt doesn ~go with this jacket.

rni e, pos i a d a; trzyma; zaw i e ra; d owiadc za,

Water freezes at 0 Celsius.

1 usua!ly freeze meals so 1 can eat them Later.
He a/most .froze to death when he was cibnbing.
She froze when she saw a thief in her house.

'

za1narza, zamraa, ma rzn; zamiera

freczc - froze - frozen

uprawin

stro i ; op ada; wychy l a si

1 can ~ forsake Jny il/ grandmother.

}fe wan Is to forsa/ce his career for being a farme1:

saken

siQ, wzrasta; hodowa;

IIer daughter is growing quickly.
I gro w vegetab!es andjiuits.

w i esza, w i s ie, zwisa ; tapetowa; dekorowa ,

opuszc:la, porzuca (kogo); przestawa

forsake - forsook - for-

My tnother a/ways grinds coffee.

fle /ikes sharp knives so he C?ften grind\ 1he111.
He grounc/ his teeth in fury.

grind - ground - ground

This rope 1'von ~ hold iny weig/Jt.

Will the fine wealher hold?
spravvi a bl, rani ; uderzy (si<c);
-

skal.eczy

(siQ)

Ile hurt his leg playing tennis.

My head rea/ty hurts.
81

IRREGULAR VERBS

IRREGULAR VERBS
.

1nie , trzy1na; zachowywa ; utrzymywa

jcmnicy); zatrzymywa; nic przestawa;

Can I keep Lhis book?
f fe keeps his tools in the garage.
i .-vorlc because I 1nust keep iny family.

keep - kcpt - kept

I

(np. w ta-

prowadzi

lei me see it.

Lei me out!
She /et her house Io students.

let - let - let

klQcze, k lQka

knccl - knclt - knclt

knit - knit (US), knitted
- knit (US), knittcd

ile went tu a church and kne/tjor an hour.

robi

I-

""

l ee; znajdowa

na drutach
.

wied z ie, umie , zna

don~

ka , ukada; przygotowywa; znosi

lay - laid - laid

zapala, rozpala; ow ietla

She lit a candle and put it on the table

We should light a .fire.
This small candle lit the whole roo1n.

light - lit, lighted - lit,

lighted

know how to say this.

1 've known John since high school.
Do you know hov to open this box?

know - knew - known

si((
He lay on the grass and watched the s ky.
The cat lay here all night.
This book lies on the shelf

lie - lay - lai n

My grandrnother knit me a sweate1:

. ,

,..

(si((); traci, przegrywa; powodowa stra.L<(;

spn ia si<( (o zegarku)
l 've lost my favourite watch.
My.f'riend has lost hisjob.
I-le lost the garne.
This watch loses three minutes.

gubi

(np. jajka)

You can lay lhe baby on my bed.

This red hen lays eggs.

lose - lost - lost

prowad z i , ki erowa, wie

lead - lcd - led

171is path leads to the.forest.

i le leads a norma/ fe a/though he is a magician.
pochyla (si<(), nachy l a (siQ); op.i era (si)

'--

Jean - leant, leancd (US)

- leant, lcaned (US)

--

leap - leapt, leapcd - leapt,

Jeaped

ska ka, wyskakiwa

lcarn - lcarnt, learned (US)

- lcarnt, Jearncd

uczy

~--

'

..

lend - lent - lent

I

You leji lhe door open.

1 leave ~vork al 4 p.m.
You lefl me for another woman.
My grandma lefl 1ne beautiful earrings.

znaczy; oznacza; mie

na my li
What does 'sabotage '1nean?
Dark clouds 1nean rain or slor111

mea n - mcant - meant

spotyka (siQ); kontaktowa si; wyc hodz i

tkanie; sprosta (np. zadaniu); styka s 1

mect - met - m et

na spo-

I rnet my old./'riend vhen I was in lo11don.

I wanted 10 1nee1 this task bul 1.failed.

.
..

wpro'vvadza

mislead - 1nisled - misled

-- -

w bd
Students were 111isled by their teachers.
le zrozu1nic; pocnyli (si)

poycza co koinu, udziela poyczki

mistake - mistook - mistaken

f 've leni my bikefor the weekend.

My JJarents didn 'l want Io lend me money for this
trip.

1nisu11dcr- l e zrozun1i e
Ile misunderstood my intention to see hiln agai11.
stood - misundcrstood

1nisunderstand -

mow - n1owed - mown

82

zarabi a; osiga

i have rnade a cake.

She rnakes $10 OOO a year.

make - made - 01adc

zostawia, opuszcza; wychodzi; odchodzi

leave - lcft - left

robi, czyni, sprawia; tworzy;

This sn1all 1nouse /eapt out o.f the wardrobe.

siQ, dowiadywa s i~
I would li/ce to learn Chinese.

She leant her head and started to c1y.

Can i /eon iny head on your shoulder?

wy puszcz11t;

przepuszcza; wynaj 1nowa; zostawia c

pozwa la; powodowa; wpuszcza;

James 1nistook iny question.

kosi

(np. tra we.:, zboe)

I can~ go out because l 1nusl rnow th e la\!Vl1

83

22

IRREGULAR VERBS

IRREGULAR VERBS

rwnoway

offset - offset - offset

My life~ clfeats are o.ffiet by its successes.

przewysza , przeciga

outdo - outdid - outdone

outgrow - outgrcw - outgrown

1-fe has outgrown this shirt which J bought hirn

3 1nonths ago.

--

fle outran his political rivals and won the election.

overcomc - overcame
- overcome

We partook in a beautifid ceremony.

paci , spaca, odpaca, opJaca

(si<()
J'vej'orgotten to pay the telephone bill.
She always pays by credit card.
Stealing doesn 't pay.

pay - paid - paid

I overcame my drug addiction.

ovcrdo - overdid - overdonc

przesadza

(z czyn1); rozgotowa

. She overdid the chicken so 1 ordered a pizza.

overdraw - overdrew - over- przekracza stan konta bankowego
-,

My wtfe usual~)I overdraws and ! must pay offher

debts.

drawn

overhang - overhung
...- overhung

wystawa

'

plead - pleaded, pled (US)

- pleaded, pled (US)
prove - proved proven (US)

(poza co)

/-Jer petticoat overhung her skirt.

---

overlay - overlaid - overJain

t

Sue overlaid her pitlo'v11.

opanowywa; przekracza

Mice 011erran n?y house.

The broadcast overran its tirne.

przestrzel:i; prze l atywa

overshoot - ovcrshot
- overshot

fe overshot 1ny bulletprooj'vest.

'

..

The piane overshot the runway.

>

'

?lease, pul those.flov.1ers on the table.

She put il tacifitlly.

'

rzuca, opuszcza; przestawa, rezygnowa

1 -i

You 1nus1 quit smoking ij'you want to be heafthy.

She decicfed to quit herjob.
- czyta ; wskazyvva (np. temperatur)

r'

'

'

'

'

rebuild - rebuilt - rebuilt

J read every clay because I reatly like it.

The thermo1neler read 20 degrees Celsius this
morntng.

reacl - read - read

..

l 1nus1 oversee n1y workers to be sure that they do

their job correct!y.

'

IH

nadzorowa

oversee- oversaw - overscen

override - overrode - overridden

John always overrides n1y decisions.
Safe ty overrides all other considerations.

I ani innocenl but I can 't prove it.

'

quit - quit, quitted - quit,

quitted

nakada; powleka

podwaa (np. czyj decyzj); przewysza

overrun - overran - overrun

'

put - put - put

Mark often overhears his sister ta/king vvith her

j'riendr;.

udowadnia

proved ~

ka, stawi a; wyraa

podsluchiwa

overhear - overheard
- overhcard

.
baga ; broni (si) przed scle1n; wydawa wyrok
.
J-le pled.for j'ood.for his chi/dren.
She pled not gui/ty to this n1.urde1~

-.

uczestni czy; spoywa

pokona, zwycia

--

I overslept yesterday so I was late at work.

partake - partook- partaken

'

przeciga; pr:.:::ekracza (np. czas, tcrn1in)

outrun - outran - outrun

overtake - overtook - over- wyprzedza; przegan i a taken

You shouldn 't over/a/ce another car on the bend
obala (np. rzd)
overthrow - overthrew
- overtbrowo
They overthrew the king.

We used to outdo each other with our successes.

wyrasta (np. z ubrar1); rosn (ponad 1niar~)

'

zaspac'

overslcep - overslept
- ovcrslept

odbudowywa

We 1nust rebuild the buildings destroyed in the

I
earthquake.
.
'
~
'
spaca (np. cllug); zwraca (np. pien idze); odpl'aca (np. za okazan pomoc, dobro)
repay - rcpaid - repaid
We had to repay the loan.
. J iivould like to repay you.for your help.
an alizowa co od pocztku
rethink - rethought - rethought
I musi rethinlc what I should do with n?y n1arriage.

84
85

22

IRREGULAR VERBS
rcwrite - rewrote - rewrittcn

przepisywa, pi sa co

IRREGULAR VER BS
od nowa

would Lilce to see John lonight.

I saw this piclure for the.firsl time.
f can 't see 1nyse(f'as a tnuthei:
Can you see who is at the door?
f

You should rewrite your homework.

uwaln ia (si )
,___

rid - r id - rid

We should rid the lown o.! crin1inals.

jedzi (np. konno, na rowerze); jecha (np. samochodem, ale jako pasaer); unosi si (na falach)
I have always wanted to ride a horse.
i ride a bike eve1y day.
The ship rode the waves.

ride - rodc - ridden

dzwon i, dwi((cze; rozbrzmiewa; telefonowa;

obrczkowa (np. go~bic); bra w kko, zakrela
The hall rang with cheers.
Please ring rne to1norrow.

ring - rang - rung

'"

podnosi s i, wznosi si, wstawa, powstawa; narasta; zmartwychwstawa; bunto\va si; ziywa si
(o wietrze); wschodzi (o socu lub ksi <(ycu)
The kile rose sloH1ly into the air.
You should rise frorn your seat and go/or a walk.
ft was very cold and the wind was rising.
They rose in revolt againsl the tyrani.
The sun rises in the East.

rise - rose - riscn

bi ega; pro\vadzi, kierowa; podwozi; chodzi;

pracowa , dz i a a

She runs eve1y 1norning.

She runs a groce1y shop.
I can run you Io work.
My haird1yer runs ve1y loud.
Tears are r11nning doH1n his cheeks.

run - r an - run

saw - sawcd - sawn, salved

(US)

I want to saw this board in half.

rnwi ; wypowiada si; \vyraa

say - said - said

sec - saw- seen

piowa

I would like to say so1nething.

He said !hat I should Iy.

widzie, pa trze, oglda; rozumie; spotyka si

z k i1n; wyobraa sobie; sprawdza
I haven i seen you for a long lirne.
She always saH1 what I n?eant.

szu ka; prbowa (co zrobi)

seek - sought - sought

They seek a solutiun to this proble1~:

J seek to change sornething in iny lffe.
1-- - - - - ------:--i sprzedawa _ _ __
sel -

sold - sold

I must se/I iny bea11t{fiil saxophone.

My uncle sells.flo1tvers.

~:...:..__:____.:;..........,;___:_~~--i-w-y-sya; doprowadza do czego

send - sent - sent

I sent you a le/ter las/ 1nonth.

!Jer boyfriend send'l her.flov.1ers every 'vveek.

..............,...-.-_:.,._...;..;..._;.:.--:-;---- - i stawia; ustala; nastawia (np. alarm w .~cgarku!;
t<;?e (np. o galaretce, cemencie); zachodzie (o sl oncu)
She set the plate on the table.
They set a dale.for the lvedding.
f should set the alarrn ciocie jor 7 a.in.
1 /efl tny.f'avourile Jelfy to set.
The sun \!Vas se/Ling when I wen/ to bed.
~..:_'.......:_..:.:._________.._...;....;_______t-sz-y~~,-p-rzy
=-:-=
sz~y-w_a_c________

set - set - set

scw - sewed - sewn, sewed

Ile is tlying to seiv a bul/on to his shirt.

shake - shook - sbaken

The news shook 11s.

ller voice was shaking J1vithj'ec11:_______-1
strzyc owce

1-------:----~--i potrzsa, wstrzsa; dre, .tr:.:.'=L.:.o.: . ::_s:_i.:. _ _ _ ____

--

sbear - sheared - shorn,

sheared

--~__,;,..~--:---;

My uncle is a shejJherd and he also shears sheep.

zrzuca (np. sier); pozbywa si((; wydziela

shed - shed - shed

Trees shed leaves in au/11n1n.

Jf eather sheds warn1th.
~-~-__:__ ____:.........-:--il-5:-\w-:--ie-c-:-:ic.:-:-;-;:b:-;-y:-:-s::z:c::z=:e; wyrnia
1

si; owietla;

czyci, pucowa

shine - shone, shined

- shone, shincd

(np. buty)
Wake up! The sun is shining.
ffe doesn 't shine i11 rnalh.
Shine your torch on il.
I !ave you shone yo11r shoes?

86
87

IRREGULAR VERBS
shoe - shod - shod

IRREGULAR VERBS

(np. konie); obuwa

My grandfather shod horses.
strzela; postrze l i; zastrzeli; strzeli gola; puszcza p~dy (o ro linie); przesuwa rygiel; fi lmowa,

f oto&1Tafowa

shoot - shot- shot

show - showcd - shown,

showed

shrink - shrank - sarunk

podkuwa

Don~ shoot!

She was shot by the accident.

I le shot a goal in the second half.
They shot the fi/1 n in France.
pokazywa; wskazywa; wprowadza, wyjania
(np. struktur~ firn1y); okazywa
Can you sho ~v 1ne this red sweater, please?
We 'li show then1 I
Show her hoy.1to use the camera.
Show him what I odo.
She shovved us rn uch kindness.
kurczy si~

Be careful. In hoI water this b/011se will shrink.

sing - sang - sung

I Love to sleep.
I could11 ~ sieep last night.
l i zga siQ; wlizgiwa siQ (gdzie)

slide - slid - slid

John likes I o slide on the ice.

The Lhi~/slid out of the house.

ciska,

sling - slung - slung

!ie slit his neM1 trousers and said thai it s.fa shiona ble.

slit - slit - slit

-,

'"

wcha ;

czu ; pach1Tic; inicrdzi e

I can sine/I srnoke.
Your socks really srnelf!
Those fl.oivers sine!/ wonde1:ful.

smell - smcU, srnellcd (US)

- smelt, smelJed (US)

uderza ,

smjte - smote - s,mitten

p iewa, nu ci

sow - so,ved - sowo, sowed

My grand1nother sang n1e beautiful lu!labies.

sink - sank - sunk

sit - sat - sat

slay - siew - slain

~~~-~~~~~....L.

Far1ners s0 1v seeds in the spring or autumn.

1nw i

.!Jo you speak English?

You shoulcI speak loudly because my grand1na is
deaf

s iada, siedzie; ;vysiadywa (jajka); przystpowa

do cgzan1inu; l e c; obradowa (np. w sej1nic)

We were sitting together at the table.

f like Io sit in this ar1nchair.
Wou/d you like to sit down?
The Parlia111ent is going to sit nexl week.
St11dents u.sua/tys it their exams in Septembe1:
zabi (w brutalny sposb); zg-adzi
I fe sleiv his own brother!

s ia

spcak - spoke - spoken

Th is ship sank Iwoyears ago.

Pirates used to ro b and sink ships.

speed - sped, speeded

- sped, spccdcd

--- ----

p Qdzi ,

mk n; odprawia; \vysya; przy spiesza

The train spedby

~~~---------

-,

,,

-------~-i

I was s111ilten by lhis news.

opada

pora a

l 11sed to sing in a cho il~

si'1?,

----------!

siQ
My son li/ce.,. Io slink and scare me.
~----~-ro zc ina , n,ac ina

,,

'

----

skrada

slink - slunk - slunk

'

-------~

rzuc a

ile slung a.'i/One into the wale1:

Shut the book ancl listen to 111e.

This restaurant sh111s at 1J p.1n.

topi (si), ton, .zatapia; osu wa

spa

sleep - slept - slept

za n1 yka

shut - shut - shut

22

literow a; oznacza

spelJ - spelt - spelt

Can you Strye/I your surncrrne, please?

Wet weather spe/Is disaster for crop s.

wydawa, z uywa; spdza

Don 't spend too 1nuch 1noney on clothes and cos-

spend - spent - spent

spill - spilt, spilled (US)

- spilt, spilled (US)
"

rnetics.
Wespenl a holiday in France.
rozsypyw a , wylewa
Be care,ful. Don~ spifl this juic_e_.- - - - -- -

88

89

IRREGULAR VERBS

--

IRREGULAR VERBS

wirowa; prz wen

sp1n - spun - spun

.The kite spun in the ait:

MJ1grandmother used to spin wool.

spit- spat, spit (US) - spat,

spit (US)
spJit - split - split

spoiJ - spoilt, spoiled

- spoilt, spoiled

dli; ku ; bol e; n1artwi

sting -stung - stung

plu; 1ny

He spat at me.

m i e rdzi e

pka; dzieli (si); rozdziera

stink - stank, stunk (US)

My clothes stinlc fier a 1neeting with a heavy sn'1ok-

My son split his new trousers.

The teacher told us to split into jour groups.

- stunk

er.

psu, niszczy; rozpieszcza

Her wedding was spoiled by the heavy rain.

Grandmothers oji.en spoi/ their grandchildren.
rozpociera (si); rozs1narowywa; rozciga (si);

In my opinion this case stinks.

strew -

strew~d

- stre,vn

stride - strode - stridden

rozszerza (si), rozpowszechnia (si)

spre1td -

spre~d

- spread

spring - sprang - sprung

This bird spread its beautifid wings.

We spreadjani on the bread
lnis pain was spreading very jast.
She spread the news o,f'rny failure.

- stood - stood

stave - stove, staved

- stovc, staved

I was standing next to you.

She stood the flowers on the table.
My o.lfer stili stands.
He stood.for Parlian1enL.
J'll stand you a drink.

strike - struck - struck

string - strung - strung

kra

stcal - stole - stoJen

Burglars have sto/en my favourite Jewel/ery.

przykleja; wbija; wtyka, przyczepia; zatrzaskiwa; narzuca (np. obowizki)

St.ick a drawing pin in a post.er andfasten it to the

wali.
Stick this starnp on the parcel and send it.
This box has stuck and I don~ know how to open it.
The boat stuck on a sandbank.

stick - stuck - stuck

kroczy; dawa due

kroki
l{e always strides when he 's in a hurry.
1noncty);
udawa siQ

godziny); robi wraenie;

(w jakiin kierunku)
They are striking some special coins.
The clock strucle 1nidnight.
She strikes me as lruthful.
We strucle north through the forest.
wiza, zawizywa; naw leka (np. paciorki na
sznurek)
Talce this rope and string it very hard.
przy s iga; przeklina ( u ywa niecenzuralnych
sw)

swear - swore - sworn

wgniata, robi dziur

This iceberg stove in the front o,fthe ship.

ffer clothes were strewn all over the roo1n.

wybija (np.

skaka, wskakiwa

sta; wstawa; powstawa (z miejsca); pozostawa

w rnocy; kandydowa; wytrzyJnywa, znosi fundowa
'

rozrzuca, za 1nieca

uderza, atakowa; strajkowa~ bi (np.

My dog usually springs on my bed

st~nd

Her little sister was stung by a wasp.

My lcnee stings ve1-)1 ojl.en.
I was stung by my husband's disloyalty.

She swore to tell us the truth.

Ife swears very ojien although he '.s' Just 1O years
old.
zam iata; sun

sweep ... swept - swept

swel - sweJed

swolen,

sweUed

(w znacz. i)
Sweep (up) the.floor and wash the dishes.
She swept out of.the roorn.
' wzrasta, narasta
7nis strange sound swelled and then died away.
pywa , przepywa, pyn ; zal ewa si tza1n i;
krci si w gowie

swim - swa.m - swum

T

My boyj'riend can 't s..,,11in1.

i-Ie swam the swi1nn1ing pool twice.
Our grandn1other was swimming in /.ears.
1j eel that iny head swani.

90

91
L

-=-=-=--

22,,.

IRREGULAR VERBS
huta (s i); kolysa (si); z1nicni a (np. pogldy,
nastroje)

s~ving - swung - swung

The door swung open.

She s wings her rnoods very o./ien.

bra, zabiera; zanosi; zdawa (np. egzamin); studiowa; naucza; podej1nowa wys iek; odczuwa;
potrzebowa; robi zdjcie; zakl'ada; przyjmowa

ta kc - took - taken

Thai boy has taken iny mobile phone!

I take this ora/ e.xatn on Wednesday
ft took him a lot o.! money to go to As ia.

uczy (si), nauczy (si)

tcach - taught - taught

.

I teach biology.
My mother taught me how to cook.

ro z rywa, rwa

tear - tore - ton

Ne~,vspapers tear very easily.

I had torn rny javourite skit.

'

telJ - told - tod

.
think - thought - thought
....

thrivc - throve, thrived

- throve, thrived

'

przechodzi

undergo - underwent - undergone

underlic - underlay - underlain

rozwija si; odnosi sukcesy; prosperowa (np. o fir-

...

za

' ..J

niao, niedopaca

undersell - undersold - undersold

-

sprzedawa

undertake - undertook
- undertaken

unwind - unwound - unwound

"

'-

f-

fresh.

:. M
'

J try to understand you but il. '.s allnosl ilnpossible.

She doesn I understand how the televis ion 1vorks.
1

podejn1owa

si((

'

~ .

oV)

.<

' \J .

I fee! ready to undertake this task.

I I can~ undo my coat.

rozmraa (s i ~)

f-

She has undone all my work.

unfreeze - unfroze - unfrozen

,,

.. W

. z".

(np. czyje pogldy, zachowanie, zasady

funkcjonowan ia, znaczenie czego itp.)

undo - undid - undone

: a.

They undersold these fruits because they weren ~

rozumie

--

. :::> '
(J)
.w
'

po n iszych cenach

ni weczy

I love to tread on the beach in my bare j eet.

.<

Social probletns underlie I.his crisis.

Throw the bal! to 1ne!

stpa, depta

z
a.

siQ(by) pod spodem; tkwi u podstaw

(np. jakiego~ %agadnienia)

odp i n a, rozp in a ; rozwij a, rozw i zywa;

Ji1n thrust a han11ner into niy hand and to/d me tonai/ !his sign to the free.

znajdowa

bieg); toczy

7'hat building throws a shadow on my garden.

This bus iness1nan usually underpays his e111ployees.

I-

pcha, wpycha, wypycha

trcad - trod - troddcn

(np. prb)

Th is new machine is undergoing very intensive

tests.
She underwent very dangerous surgety.

(za) paci

' -l

.,

po konkurencyj-

/try to find a shop that is ready Io 11nderc11t its

p rices.

'

new wije.

thrust - thrust - thrust

(siQ)

nych cenach, obnia

undercut - undcrcut - undercut

f l>vas thrown l>vhen iny father told 111e about his

'

rozlunia

dc ina, przycina; sprzedawa

undcrstand - understood
- understood

lvly baby is thriving.

This company thrives e very month.

(siQ);

Try to unbend your body and ilnag ine thai you ore
a bird.
He unbent s uddenly when the general can1e in.

'

underpay - undcrpaid
- underpaid

in ie)

prostowa

unbend - unbcnt - unbent

1nwi; odrnia; odbija si (na kim)

You should tell her the truth.
i hop e she won~ tell anybody.
I can tell you the d~fference between you and me.
myle; przypuszcza, mnierna; rozwaa
Can I think for a white?
She thought that she would do it latet:

rzuca; odrzuca ; zb ij a z tropu; wrzuca (np.

th row - threw - tb rown

IRREGULAR VERBS

You should i111/ieeze this pizza before eating.

rozwija co; odpra s i ~, re l a ksowa (si ~)

/ 'm ttying to unwind ajier a vety unp/easant 1neet1ng.

I

.,

92

93

IRREGULAR VERBS

IRREGULAR VERBS
'

'

uphold - upheld,... upheld

.

'

upset - upset - upset

.

Il

'

pocltrzy1nywa, popiera, wspiera

(np.

'

'

'

I'

'

withhold - withheJd ..,.. with- (np. zrobienia czego)

I a!ways upheld your ideas

You should uphold iny decision .

held

We have decided to withhold your pocket 1noney

until your marks are better.

m artwi; przewraca; dezorganizowa

witbstand - withstood

powstrzymywa, wytrzyn1ywa, staw .i a

John 's.failure really upset his wije.

I hope that my visit won 't ipset your plans .for the
weekend.

- Withstood

-.-:

wayay -

wring - w:rung - wrung

Wake up! Why are you sleeping?

You have wo/cen up my baby.

- . .-

..

(np. przeyw infonnacji); odn1uwio

decyzj)

budzi (si)

wake - woke - woken

wstrzymywa

czyj

opr
Our 1nilitary forces should withstand their artny.
wykrca, wyy1na (np. mokre pranie); wyciska;
wymusza; skrca (np. kostk)
I had to wring my clothes aft.er ,11alking in the rain.
We wrung a promise out of him.
pisa

---

waylaid - waylaid

czyha; zaczep ia (kogo)

The murderer waylaid his victifn jor a long time.

nosi, ubiera (si); zdziera (si), zuywa,

zacie-

wr,te - wrote - written

Write the title of this book.

Who wrote this article?
She wrote a beautifal piece oj' music .

ra (co); nosi si

(o ubraniu)
I must wear glasses.
She livas wearing a beautiful dress.
My favourite blouse is starting to wea1~
tka; splata; snu wtek (np. jakiej opow ieci),

wear - wore - worn

.

'.

'

opowiada; kluczy

weave - wove - woven

.

She wove a thrilling tale.

'

paka, vvy l ewa zy; sczy s i

weep - wept - wept

1 wept a lot when my dog died.

Water is wee]Jing,from the toilet.

wet - wet, wetted - wet,

wetted
'

'

" ,, '

,,
'

wind - wound - wound

, _,

;.

'r- -

withdraw - withdrew
- withdrawn
'

94

'"

.. "' .

Jim vvet his T-shirt.

zwycia, wygrywa

She won the first prize.

This army is going to win the battle.
1 won $1 OOO in a naaonal Lattery.

win - won - won

lf'

1noczy, nawila

wi si, zwija (s i ); zakrca

I wound in pain when he hit me in my stornach.

wycofywa (si); zabiera, pobiera

She withdrew $1 OO j'rorn the bank.

I had Io withdravv my sup]JOrt,for your project.
The troops withdrew from the area.

95