Dynamika

cen cignikw iROLNICTWA

maszyn rolniczych
w latach 2000-2010
STOWARZYSZENIE
EKONOMISTW
I AGROBIZNESU
Roczniki Naukowe

tom XIV

565

zeszyt 1

Stanisaw Zajc*, Waldemar Izdebski**, Jacek Skudlarski***

Pastwowa Wysza Szkoa Zawodowa w Kronie, **Politechnika Warszawska,
***
Szkoa Gwna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

DYNAMIKA CEN CIGNIKW I MASZYN ROLNICZYCH

W LATACH 2000-2010
TRACTOR AND AGRICULTURAL EQUIPMENT PRICE CHANGES
BETWEEN 2000 AND 2010
Sowa kluczowe: cignik rolniczy, maszyna rolnicza, cena, dynamika
Key words: agricultural tractor, agricultural equipment, price, dynamic
Abstrakt. Przeanalizowano dynamik cen cignikw i maszyn rolniczych w latach 2000-2010. Do realizacji celu
badawczego wykorzystano krajow literatur oraz statystyk masow. Badania wykazay, e na krajowym rynku w
analizowanym okresie nastpi znaczny wzrost cen. Dynamika cen poszczeglnych maszyn i cignikw rolniczych
bya zrnicowana. Stwierdzono, e najwikszy wzrost cen nastpi w latach 2004-2005. Gwnym powodem wzrostu
byo zwikszenie VAT z 0% do 22% wraz z wejciem Polski do Unii Europejskiej.

Wstp

Cigniki i maszyny rolnicze s wci drogie dla wikszoci polskich rolnikw. Jak pokazuj statystyki,
wymieniane s rednio raz na 20 lat [Zajc i in. 2010]. Wysokie ceny sprawiaj, e na inwestycje w nowy
i nowoczesny sprzt sta tylko due, rozwojowe i silne ekonomicznie gospodarstwa [Pasyniuk 2005].
Wysoki udzia kosztw mechanizacji w strukturze nakadw produkcyjnych w rolnictwie uzasadnia
zwrcenie szczeglnej uwagi na czynniki wpywajce na jej efektywno, rozumian jako stosunek
uzyskiwanych efektw do ponoszonych nakadw. Poziom nakadw na mechanizacj rolnictwa zaley
m.in. od cen sprztu rolniczego [Pawlak 2011a].
Celem gwnym podjtych bada bya analiza dynamiki cen wybranych rodkw mechanizacji rolnictwa
w latach 2000-2010 na tle wskanika cen towarw i usug konsumpcyjnych (inflacji) [Roczne wskaniki...
2011]. Do realizacji celu badawczego wykorzystano krajow literatur oraz statystyk masow [GUS i
IERiG-PIB].

Materia i metodyka bada

Analizy dokonano na zestawie 24 wybranych rodkw mechanizacji rolnictwa. W skad grupy

weszy: cignik Ursus 2812, przyczepa samowyadowcza, pug 3-skibowy, kultywator, glebogryzarka,
brona piciopolowa, agregat uprawowy, rozsiewacz nawozw, rozrzutnik obornika 1-osiowy, rozrzutnik
obornika 2-osiowy, siewnik zboowy, agregat uprawowy do siewnika, sadzarka ziemniakw, obsypnik
zawieszany, opryskiwacz o pojemnoci 400 l, kosiarka rotacyjna, prasa zbierajca, prasa zwijajca, kombajn ziemniaczany, dojarka 2-konwiowa, poido miskowe, rozdrabniacz uniwersalny, parnik elektryczny
o pojemnoci 100 l, parnik na paliwo stae.
Wybr zalea od dostpnych danych publikowanych przez IERiG-PIB i GUS. Ograniczenie wyboru
spowodowane byo zmianami producentw rodkw produkcji rolniczej uwzgldnianych w badaniach
cen. W przypadku kultywatora i glebogryzarki, ze wzgldu na brak danych w 2003 r., posugujc si
metodyk zaproponowan przez Pawlaka [2011b] obliczono brakujce ceny. W opracowaniu graficznym
(rys. 3-7) przedstawiono dodatkowo dynamik cen innych maszyn, ktre nie zostay wliczone do zestawu
ze wzgldu na brak danych z caego okresu (cignik Ursus 3512, cignik 90 KW, kombajn zboowy
Z058, kombajn zboowy TC 5050, pielnik zawieszany, kopaczka do ziemniakw, dojarka 1-konwiowa,
schadzarka do mleka).
Dynamik cen w kolejnych latach wyznaczono, przyjmujc stan w roku poprzedzajcym za 100.
Narastajce wartoci wskanika wzrostu cen rodkw mechanizacji rolnictwa w poszczeglnych latach
wyznaczono przyjmujc za 100 stan w 2000 r. Analiz przeprowadzono oddzielnie dla wybranych typw
maszyn, narzdzi i urzdze.

566

Stanisaw Zajc, Waldemar Izdebski, Jacek Skudlarski

Wyniki bada

W analizowanym okresie cena

24 wybranych rodkw mechanizacji
rolnictwa wzrosa ponaddwukrotnie
(rys. 1), a wzrost cen w poszczeglnych
latach by wyszy od inflacji (rys. 2).
W 2001 r. ceny 24 wybranych
rodkw mechanizacji rolnictwa w
stosunku do 2000 r. wzrosy rednio o
8,9%. By to wzrost wyszy o 3,4 p.p.
od wskanika wzrostu cen towarw i
usug. Najbardziej, bo o ponad 15%
wzrosa cena rozsiewacza nawozw
i kombajnu do ziemniakw. Wzrost
wyszy od inflacji odnotowano take w przypadku wikszoci innych
maszyn, narzdzi i urzdze. Potaniay natomiast kultywatory, a ceny
poide miskowych pozostay bez
zmian. Wzrost cen poniej inflacji
odnotowano w przypadku rozrzutnika obornika 2-osiowego, agregatu
uprawowego do siewnika, obsypnika
zawieszanego, dojarki 2-konwiowej. W 2002 r. ceny 24 wybranych
rodkw mechanizacji rolnictwa w
stosunku do 2001 r. wzrosy rednio
o 5,6%. By to wzrost wyszy o
3,7 p.p. od wskanika wzrostu cen
towarw i usug.
Zmiany cen od 2002 do 2006 r.
byy konsekwencj wprowadzenia
22-proc. stawki VAT na maszyny
rolnicze, z chwil wstpienia Polski
do UE oraz droeniem stali i energii.

tys. z/thous. PLN

Rysunek 1. Cena zestawu 24 rodkw mechanizacji rolnictwa

Figure 1. Price of 24 types of agricultural equipment set
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS i IERiG-PIB
Source: own study based on the GUS i IERiG-PIB data

dynamika cen maszyn/

price changes

inflacja/inflation

Rysunek 2. Dynamika cen rodkw mechanizacji rolnictwa na tle

inflacji (rok poprzedni = 100)
Figure 2. Agricultural equipment price changes and inflation (previous
year = 100)
rdo: jak na rys. 1
Source: see fig. 1

/tractor Ursus 2812

/tractor 90 KW
/inflation index
/cultivator
/five-field brona

/tractor Ursus 3512

/self-unloading wagon
/three bottom plough
/multigang harrow
/cultivaiting aggregate

Rysunek 3. Dynamika cen cignikw, przyczepy i narzdzi do uprawy roli

Figure 3. Prices of tractors, trailers and equipment for soil cultivation
rdo: jak na rys. 1
Source: see fig. 1

Dynamika cen cignikw i maszyn rolniczych w latach 2000-2010

567

Po okresie umiarkowanego wzrostu (ceny maszyn rolniczych byy w 2003 r. rednio o 5% wysze ni przed
rokiem), w 2004 r. nastpi skokowy wzrost cen. Dynamika i przebieg tych zmian w czasie byy silnie
zrnicowane w zalenoci od rodzaju maszyn (rys. 3-7). W okresie od 2002 do 2004 r. cena zestawu zoonego z 24 rodkw mechanizacji rolnictwa wzrosa o 30%, a od 2004 do 2006 r. o 21,4%. Skala wzrostu
cen maszyn i narzdzi wiadczy, e wprowadzenie 22-proc. podatku na maszyny rolnicze i podroenie nie
byo jego jedyn przyczyn. Jedn z przyczyn wzrostu cen niektrych rodkw mechanizacji rolnictwa
byo denie ich producentw do wykorzystania oczekiwanej poprawy koniunktury w rolnictwie po wejciu Polski do Unii Europejskiej. wiadczy o tym fakt, e spadek cen stali na rynkach wiatowych o 30%
w 2005 r. nie zahamowa wzrostu cen wikszoci maszyn rolniczych w Polsce w 2006 r. Potaniay tylko
nieliczne maszyny, m.in. kombajny zboowe o 9,6%, nieujte we wspomnianym zestawie 24 maszyn, z
uwagi na zmian reprezentantw badanych przez GUS. Do 2004 r. byy to kombajny Z 058 i BS Z110, a
od 2005 r. TC54 i TC56.
W 2007 r. ceny 24 objtych analiz rodkw mechanizacji rolnictwa w porwnaniu do stanu z 2006 r.
wzrosy rednio o 4,2% przy rozpitoci poszczeglnych cen od 0,8% (opryskiwacz 400 l) do 14,1% (rozrzutnik obornika 2-osiowy). W czterech przypadkach odnotowano spadki cen od 0,4 do 5,3%. W 2008 r.
rednia cena zestawu 24 maszyn i narzdzi bya o 6,7% wysza ni w 2007 r. By to wzrost wyszy o
2,5 p.p. od wskanika wzrostu cen towarw i usug. rednioroczne ceny wszystkich 24 objtych analiz
rodkw mechanizacji rolnictwa wzrosy od 1,0% (rozsiewacz nawozw) do 12,5% (obsypnik zawieszany)
w porwnaniu do stanu z 2007 r. Spadek cen kombajnw zboowych wynosi 9,6%.
W 2009 r. rednioroczne ceny 24 objtych analiz rodkw mechanizacji rolnictwa wzrosy od 0,3 do
11,2% w porwnaniu do stanu z 2008 r. W dwch przypadkach odnotowano spadki cen o 1,7% (agregat
uprawowy do siewnika) oraz 4,9% obsypnika zawieszanego.
W porwnaniu do 2009 r. rednia roczna cena zestawu 24 rodkw mechanizacji rolnictwa w 2010 r.
wzrosa o 5,4% (2,8 p.p. powyej wskanika cen towarw i usug konsumpcyjnych).
Spord cignikw, przyczep i narzdzi do uprawy roli (rys. 3) najbardziej wzrosa cena puga 3-skibowego i przyczepy samowyadowczej. Spord maszyn do nawoenia, siewu i sadzenia (rys. 4) najbardziej
podroa rozsiewacz nawozw i rozrzutnik obornika 2-osiowy, a w grupie maszyn do pielgnacji i ochrony
fertilizer spreader
manure spreader, two axels
/inflation
potato planter
manure spreader, one axel
grain drill
cultivating agregate

Rysunek 4. Dynamika cen maszyn do nawoenia, siewu i sadzenia

Figure 4. Prices of fertilizer spreaders, planters and transplanters
rdo: jak na rys. 1
Source: see fig. 1

Rysunek 5. Dynamika
cen maszyn do pielgnacji i ochrony rolin
Figure 5. Prices of
plant protection and
cultivation equipment
rdo: jak na rys. 1
Source: see fig. 1

hiller

cultivator

sprayer, 400 l capacity

inflation

568

Stanisaw Zajc, Waldemar Izdebski, Jacek Skudlarski

rotating mower

grain combine 2058

grain combine TC5050

square baler

inflation

round baler

potato combine

potato digger

milking machine one cow

milking machine, two cows

drinking bowl

milk cooler

inflation

chopper

electric steamer 100 l capacity

Rysunek 6. Dynamika cen

maszyn do zbioru rolin
Figure 6. Prices of harvesting equipment
rdo: jak na rys. 1
Source: see fig. 1

Rysunek 7. Dynamika cen

rodkw mechanizacji
produkcji zwierzcej
Figure 7. Prices of equipment used in livestock production
rdo: jak na rys. 1
Source: see fig. 1

rolin obsypnik zawieszany (rys. 5). Wrd maszyn do zbioru najwiksz dynamik cen charakteryzowa
si kombajn ziemniaczany i kosiarka rotacyjna (rys. 6). Spord rodkw do mechanizacji produkcji
zwierzcej najbardziej podroay dojarki i rozdrabniacz uniwersalny (rys. 7).

Podsumowanie

W analizowanym okresie cena 24 wybranych rodkw mechanizacji rolnictwa wzrosa ponaddwukrotnie, a wzrost cen w poszczeglnych latach by wyszy od inflacji.
Ceny poszczeglnych maszyn rosy w rnym stopniu. Najwyszy wzrost cen odnotowano w 2004 r.
i by on konsekwencj wprowadzenia 22-proc. stawki VAT na maszyny rolnicze, z chwil wstpienia
Polski do UE oraz droeniem stali i energii.
Przewiduje si jednak zwikszanie popytu na nowe cigniki i maszyny rolnicze [Szeptycki, Wjcicki
2003, Izdebski 2006]. Starzenie si parku maszynowego oraz konieczno podniesienia wydajnoci i
konkurencyjnoci produkcji rolnej w Polsce bd w najbliszych latach kreoway popyt na nowoczesne maszyny icigniki rolnicze, co bdzie miao wpyw na wzrost cen. Na stop wzrostu cen maszyn
rolniczych moe take wpywa oczekiwane zwikszenie popytu na maszyny w konsekwencji wzrostu
cen skupu wikszoci produktw rolnych. Zmniejszanie rnic pomidzy cenami maszyn krajowych i tych
pochodzcych z krajw zachodnich, wpywa bdzie na zmiany struktury zakupw na korzy importu.

Literatura

Ceny w gospodarce narodowej stycze-grudzie 2010 r. Informacje i opracowania statystyczne. 2011: GUS, Warszawa.
Izdebski W. 2006: Zastosowanie metody ekspercko-matematycznej do zbudowania prognozy sprzeday cignikw
rolniczych w Polsce. Zagadnienia ekonomiki rolniczej, 3, 124-134.
Pasyniuk P. 2005: Nowe cigniki w polskim rolnictwie sprzeda i ceny. Wie Jutra, 85/86, 25-26.
Pawlak J. 2011a: Analizy cen maszyn rolniczych problemy metodyczne. Problemy Inynierii Rolniczej, 14-21.
Pawlak J. 2011b: Relacje cen maszyn rolniczych do cen produktw rolnych w latach 1990-2010. Rocz. Nauk. SERiA,
t. 98, z. 1, 22-31.

Dynamika cen cignikw i maszyn rolniczych w latach 2000-2010

569

Roczne wskaniki cen towarw i usug konsumpcyjnych w latach 1950-2011. 2011: GUS. Warszawa, [www.stat.
gov.pl/gus/5840_1634_PLK_HTML.htm], odczyt 08.04.2011.
Rynek rodkw produkcji i usug dla rolnictwa. 2000-2011: IERiG-PIB, nr od 18 do 38.
Szeptycki A., Wjcicki Z. 2003: Postp technologiczny i nakady energetyczne wrolnictwie do 2020 r. Wyd. Instytut
Budownictwa, Mechanizacji iElektryfikacji Rolnictwa.
Zajc S., Izdebski W., Kusz D. 2010: Poda i popyt cignikw rolniczych w Polsce. Rocz. Nauk. SERiA, t. 12, z.
4, 393-397.

Summary

The paper analyzes the changes in prices of tractors and agricultural equipment in the period 2000-2010. The
study uses published sources and statistics. Results show that there was a significant price increase on the domestic
market during the period under consideration. Changes in prices of a range of equipment and tractors varied. The
largest price increase occurred in years 2004-2005. The main reason was the VAT increase from 0% to 22% following
Polands accession to the European Union.
Adres do korespondencji:
dr in. Stanisaw Zajc
Pastwowa Wysza Szkoa Zawodowa w Kronie
ul. Rynek 1
38-400 Krosno
tel. (13) 437 55 50
e-mail: zajacstanislaw@op.pl
dr hab. in. Waldemar Izdebski
Politechnika Warszawska
Wydzia Zarzdzania
ul. Narbutta 85
02-524 Warszawa
tel. (22) 234 85 85
e-mail: W.Izdebski@wz.pw.edu.pl
dr in. Jacek Skudlarski
Szkoa Gwna Gospodarstw Wiejskiego w Warszawie
Zakad Organizacji i Zarzdzania Produkcj
ul. Nowoursynowska 164
02-787 Warszawa
tel. (22) 593 45 65
e-mail: jacek_skudlarski@sggw.pl