Proletariusze wszystkich krajw, czcie si!

BRZASK
PISMO KOMUNISTYCZNEJ PARTII POLSKI
ISSN 14298279

LISTOPAD GRUDZIE
W numerze rwnie:
XVI Spotkanie Partii
Komunistycznych
i Robotniczych

XVI Plenum KPP

Zwiazkowcy przeciwko
cicom socjalnym

Kryzys gospodarczy a UE

Nadeszy burzliwe
i niestabilne czasy
Przepis waniejszy
niz czowiek

11

Nie ma zgody na
wykluczenie spolecznie

12

Zapomniana antywojenna
mowa R. Luxemburg

14

NR 1112/259

Koczy si rok 2014. Rok w ktrym wydarzyo si wiele. Na

wiecie coraz jaskrawiej wida denia imperializmu do
dominowania nad caym wiatem i atakowania tych krajw,
ktre jeszcze tej dominacji si przeciwstawiaj, stosujc
rodki propagandowe i agresj militarn. Kapitalici swoj
nieodpowiedzialn i egoistyczn polityk doprowadzili do
aktywacji fanatyzmu religijnego i powstania organizacji o
mentalnoci sprzed wielu wiekw, zagraajcych realnie
naszej cywilizacji. Dla swoich partykularnych interesw

popieraj je nadal, zwalczajc tylko niektre z nich. Polityka gospodarcza kapitalizmu

doprowadzia do kryzysu gospodarczego i zaduenia wielu krajw, wadza ponadnarodowych
koncernw, przerzucajcych kapitay, produkcj i inwestycje, nie liczy si zupenie z interesem
spoecznym i ekologi, dla nich wany jest tylko dorany zysk.
W kraju systematycznie ograniczane s prawa obywateli, a rosn przywileje wyzyskiwaczy
i rzdzcych. Upada autorytet organw pastwa, jestemy wiadkami coraz czstszych
kompromitacji wymiaru sprawiedliwoci, pogarsza si sytuacja suby zdrowia, obnia poziom
owiaty.
Pamitajmy, e lewicowo to wanie przede wszystkim walka o prawa ludzi pracy, ubogich
i wykluczonych przez kapitalistyczny wyzysk ale i walka o historyczn prawd oraz godno ludzi,
ktrzy walczyli i pracowali dla dobra ogu a teraz s szkalowani. Powinnimy dy do zblienia
ze wszystkimi rodowiskami lewicowymi w kraju, bo tylko w ten sposb mona przeciwstawi si
rosncym demagogicznym wpywom rodowisk prawicowych.

Szanowne Towarzyszki i Towarzysze! Wszyscy ktrym s bliskie idee Komunizmu!

W nadchodzcym Nowym Roku yczymy wszystkim pomylnoci i zdrowia, si do dalszej trudnej
pracy na rzecz poprawy losu ludzi pracy, wytrwaoci w zwalczaniu rosncego nacjonalizmu
i ksenofobii. Szczcia i pomylnoci osobistej dla Was, Waszych Rodzin i Przyjaci.
Redakcja

WIAT

BRZASK

LISTOPAD GRUDZIE

XVI Midzynarodowe Spotkanie

Partii Komunistycznych i Robotniczych
czych, zwaszcza w miejscach pracy. Podkrelono
znaczenie klasowego ruchu zwizkowego. Komuni
ci powinni uczestniczy w organizowaniu tego ru
chu a take grup takich jak modzie, kobiety czy
imigranci.

W dniach 1315 listopada w Guayanquil w Ekwado

rze odbywao si XVI Midzynarodowe Spotkanie
Partii Komunistycznych i Robotniczych. Jego temat
brzmia Rola partii komunistycznych i robotniczych
w walce z imperializmem i kapitalistycznym wyzy
skiem powodujcym kryzysy, wojny oraz sprzyjaj
cym
odradzaniu
si
si
faszystowskich
i reakcyjnych. O prawa pracownikw, wyzwolenie
narodowe i spoeczne oraz socjalizm.
W spotkaniu wzili udzia delegaci 48 partii z 44
krajw. Miejsce spotkania nie byo przypadkowe.
Upamitniono w ten sposb 92 rocznic strajku ge
neralnego w Guayanquil, ktry zosta krwawo stu
miony 15 listopada 1922 roku. Uczestnicy spotkania
wyrazili solidarno z pracownikami walczcymi na
caym wiecie, zwaszcza w krajach, w ktrych dzia
alno zwizkowa i komunistyczna s zagroone
represjami.
Dyskutowano o roli Spotka Midzynarodowych
i usprawnieniu przepywu informacji o walkach pro
wadzonych przez poszczeglne partie. W przyszo
sci Spotkania maj by wykorzystywane do
koordynowania kampanii midzynarodowych. De
batowano na temat trwajcego kryzysu kapitalizmu.
Delegaci potwierdzili wnioski z poprzednich Spo
tka, e jest on wynikiem gwnych cech systemu
kapitalistycznego. Odrzucili rwnie pojawiajce si
wsrd niektrych ugrupowa lewicowych postulaty
reformowania kapitalizmu i zarzdzania kryzysem
aby zagodzi jego skutki.
W wystpieniach podkrelano, e wiele biecych
problemw wynika ze zmian na arenie midzynaro
dowej. Imperializm staje si coraz bardziej agre
sywny, nastpuj zmiany sojuszy. Gwne centra
imperializmu, w tym zwaszcza USA oraz Unia Eu
ropejska, d do maksymalizowania w ten sposb
zyskw wielkiego kapitau. Tym zjawiskom, doty
czcym caego kapitalistycznego wiata, towarzy
szy kampania skierowana przeciwko pracownikom,
zaostrzanie autorytarnych tendencji oraz antykomu
nizm. Dlatego zwrcono uwag na konieczno
wzmacniania partii komunistycznych oraz robotni

Kolejny z tematw omawianych podczas Spotkania

stanowiy wojny jako efekt narastania imperializmu.
Delegaci zgodzili si, e rodkami militarnymi na
rzucane s antyspoeczne reformy, zwaszcza
w krajach rozwijajcych si czy w tak zwanym
Trzecim wiecie. Dyskusja dotyczya tego czy
w opisie tych zjawisk uywa pojcia neoliberali
zmu, czy krytycznie ocenia te procesy jako oglny
przejaw kapitalizmu. Uczestnicy Spotkania potpili
zaangaowanie krajw europejskich w agresywne
dziaania NATO i ich coraz wikszy udzia militarny
w wojnach napastniczych.
Zauwaono narastanie konfliktw na wschodzie
Europy, gwnie na Ukrainie. Wyraono solidarno
z represjonowanymi ukraiskimi komunistami. Po
tpiono ataki kijowskiego rzdu na mieszkacw
rejonu Donbasu, ktrzy wybrali drog niezalenoci
i powinni mie prawo do samostanowienia. Pot
piono rwnie izraelskie ataki bombowe na Stref
Gazy, uznajc je za przejaw imperializmu oraz ele
ment szerszej strategii imperialistw wobec Bliskie
go Wschodu. Jej elementami s rwnie wojny
domowe w Syrii i Iraku. Przy wspariu CIA oraz re
akcyjnych pastw arabskich stworzone zostay
struktury Pastwa Islamskiego, sucego destabili
zacji sytuacji w regionie. Dla Waszyngtonu, pomimo
deklaracji o wojnie z terroryzmem, dihadyci sta
nowi wygodny pretekst do interwencji militarnych.
Podobnie jak islamscy fanatycy w rejonie Afryki
Subsaharyjskiej grupy takie jak Boko Haram w Ni
gerii czy somalijska Al Shabab, ktre pozwalaj
zwiksza obecno wojskow NATO w regionie.
Pastwa afrykaskie dowiadczaj w zwizku z tym
kolejnej fali neokolonializmu. Pomimo posiadanych
bogactw naturalnych, Afryka pozostaje najbiedniej
szym kontynentem.
Uczestnicy spotkania wyrazili solidano z socjali
styczn Kub. Skrytykowali amerykask i natow
sk obecno wojskow w rejonie Karaibow
i Ameryki Poudniowej. Domagali si likwidacji
wszystkich obcych baz wojskowych, w tym niele
galnej amerykaskiej bazy w Guantanamo.
Najwiksza rnica stanowisk poszczeglnych par
tii pojawia si w odniesieniu do regionu Azji Pou
dniowowschodniej. Propozycja czci delegatw
dotyczca obrony rzdw Chin, Laosu i KRLD
przed zewntrzn interwencj wywoaa polemik,

LISTOPAD GRUDZIE

BRZASK

poniewa cz delegatw uznaa je za odejcie od

klasowej perspektywy na rzecz oportunizmu i zbyt
szeroko pojtej postpowoci. Rnice zda doty
czyy take oceny sytuacji panujcej w Ameryce a
ciskiej, charakteru postpowych rzdw oraz
sojuszy midzynarodowych oraz koncepcji socjali
zmu XXI wieku i twierdzenia o stanie przejciowym
midzy kapitalizmem a socjalizmem. Uzgodniono,
e omwienie tych kwestii wymaga dalszych spo

Z YCIA PARTII

tka i dyskusji.
Pomimo rnic w strategiach na Spotkaniu zgodnie
uznano, e tylko socjalizm moe stanowi realn
alternatyw dla ludzkoci i zapewni jej lepsz
przyszo.
Beata Karo

Uchway XVI Plenum KKW KPP

Podjto postanowienie o zwoaniu Czwartego Zjazdu Komunistycznej Partii Polski na drug polow marca
2015 roku i omowiono szczegy zwizane z jego organizacj i przeprowadzeniem dyskusji przedzjazdo
wej nad Programem i Strategi Partii. Wszystkie materiay bd sukcesywnie prezentowane czonkom
KPP. W zwizku z aktualn sytuacj przyjto te uchway:
Nr 2 "rozwizanie OKW Warszawa"
1. Plenum KKW stwierdza fakt niewykonania przez OKW Warszawa uchwa KKW KPP nr 1 i 2 z dnia 5
lipca br. Nie zaniechano destrukcyjnych dziaa szkodzcych Partii, nadal rozpowszechniano
nieprawdziwe informacje o wadzach KPP, w tym take zakcajc przebieg konferencji i demonstracji
organizowanych lub wsporganizowanych przez KPP. Nie przeprowadzono wyborw wadz okrgu.
2. Uporczywe nierealizowanie i podwaanie prawomocnych decyzji wadz Partii jest racym naruszeniem
Statutu, upowaniajcym Plenum KKW do podjcia decyzji sprecyzowanej w p. 3 Uchway.
3. Plenum KKW KPP postanawia w trybie przewidzianym art. 27 Statutu Partii rozwiza Okrgowy
Komitet Wykonawszy KPP w Warszawie z dniem 1 grudnia 2014 r.
4. Czonkowie ww. Okrgu zachowuj cigo czonkostwa w KPP.
5. KKW postanawia na nowo zorganizowa struktur partyjn w Okrgu Warszawskim.
6. Zadanie reaktywacji Partii w Okrgu Warszawskim Plenum powierza Wiceprzewodniczcej KKW
KPP tow. Beacie Karo.
7. Czonkowie KPP z tego okrgu otrzymaj niniejsz uchwa na pimie do dnia 10 grudnia 2014 r
8. Uchwaa zostanie opublikowana na stronach internetowych Partii.
Nr 3 "Dziaania KMP"
1. W zwizku z informacjami o pojawieniu si we Wrocawiu ulotek podpisanych przez KMP i KPP o treci
niezgodnej z lini Partii, informujemy, e ich zawarto nie bya uzgodniona z kierownictwem KPP.
Podpisanie jakiegokolwiek dokumentu nazw Komunistycznej Partii Polski wymaga uzyskania zgody
kierownictwa KPP.
2. Ostatnio nasilia si aktywno nacjonalistycznej prawicy o charakterze antykomunistycznym.
Podejmowane s prby delegalizacji KPP, wyraajce si m. in. w kolejnych donosach na dziaalno
Partii do prokuratury, prezentowaniu jej jakoby autorytarnego i totalitarnego oblicza, porwnywaniu
komunizmu z faszyzmem. Prowokowane s incydenty, w trakcie ktrych komunistyczna symbolika
usuwana jest z przestrzeni publicznej, w tym z lewicowych demonstracji.
3. W tej sytuacji Partia musi zwrci szczegln uwag na to, aby treci publikowane czy wypowiadane
w imieniu KPP byy zgodne z jej lini programow. Nie moemy ponosi odpowiedzialnoci za treci
prezentowane przez inne grupy nazywajce siebie komunistycznymi, co szczeglnie dotyczy KMP.
4. Na stronie internetowej KMP publikowane s materiay propagandowe pochwalajce przemoc
i nienawi. Na pocztku listopada zamieszczone zostao zaproszenie na nacjonalistyczn
demonstracj 11 listopada w Krakowie "W wito Niepodlegoci damy Niepodlegoci!"
a nastpnie informacja o udziale KMP w tej pikiecie, organizowanej przez nacjonalistw
i faszystw. Wspieranie takich akcji przez komunistw jest niedopuszczalne. Wsplnych wystpw
z faszystami nie mona uzasadnia tym, e antyunijne i antynatowskie postulaty grup
nacjonalistycznych s zbiene z naszymi. Komunizm musi pozosta ruchem konsekwentnie
internacjonalistycznym i antyfaszystowskim.
5. Komunistyczna Partia Polski nie ponosi odpowiedzialnoci za odrbn organizacj Komunistyczna
Modzie Polski, na ktrej postpowanie nie ma wpywu i tym samym nie moe by odpowiedzialna
za jej dziaania.

POLSKA

BRZASK

LISTOPAD GRUDZIE

Zwizkowcy przeciwko ciciom socjalnym

Przez zachodni Europ przetoczya si kolejna fala ma
sowych protestw pracowniczych. Na ulice Rzymu, Aten i
Brukseli wyszy setki tysicy pracownikw walczcych
przeciwko ciciom socjalnym.
Najwiksza demonstracja odbya 25 padziernika si
w Rzymie. Ponad milion osb odpowiedziao na apel naj
wikszej centrali zwizkowej CGIL. Powodem protestu by
y propozycje zmian w prawie pracy, zaproponowane
przez rzd premiera Matteo Renzi. Rzdzcy Wochami
socjaldemokraci przygotowali plan liberalizacji kodeksu
pracy, zakadajcy uelastycznienie zasad zatrudniania.
Oznaczaj one moliwo przeduania godzin pracy,
a take obciania zatrudnionych wiksz liczb zada.
Sprzeciw zwizkowcw wywoao rwnie dostosowywa
nie budetu do wymogw stawianych przez Uni Europej
sk, ktre wie si z kolejnymi etapami ci wydatkw
socjalnych. W ramach protestw we Woszech odby si
szereg strajkw, w tym 24 godzinny strajk generalny pra
cownikw transportu, ktry sparaliowa kraj.
1 listopada ponad 100 tysicy ludzi uczestniczyo w prote
cie na placu Syntagma, przed parlamentem w Atenach.
Zorganizowaa go komunistyczna centrala zwizkowa PA
ME wspierana midzy innymi przez organizacje spoecz
ne, rolnikw i grupy studenckie. Zwizkowcy sprzeciwiali
si kolejnym etapom dostosowywania polityki gospodar
czej Grecji do wymogw Unii Europejskiej. Pojawiy si
hasa przeciwko ciciom socjalnym, a take wzywajce do
odrzucenia zaduenia, ktre nie zostao stworzone przez
pracownikw, ale kapitalistw. Zapowiedziano te walk o
odzyskanie zdobyczy socjalnych, zlikwidowanych w wyni
ku unijnych naciskw. Demonstracja rozpocza mobiliza
cj, ktrej punktem kulminacyjnym ma by, zapowiedziany
na 27 listopada, strajk generalny w caej Grecji.
7 listopada na ulice Brukseli wyszo ponad 100 tysicy
pracownikw, zarwno Flamandw jak i Walonw. Powo
dem protestu byy propozycje podniesienia wieku emery
talnego z 61 do 67 lat, a take plany wprowadzenia
szerszej odpatnoci za edukacj, opiek medyczn i likwi
dacj dodatkw socjalnych na dzieci. Protest popary trzy
gwne centrale zwizkowe dziaajce w Belgii: chadecka
CSC, socjalistyczna FGTB i liberalna CGSLB. Aby wspo
mc mobilizacj organizacje kolejarzy przygotoway pul
80 tysicy tanich biletw dla zamierzajcych uczestniczy
w demonstracji. Belgijski protest mia radykalny przebieg.
W okolicach dzielnicy rzdowej doszo do star demon
strantw z policj. Zwizkowcy przerwali policyjne blokady,
a funkcjonariusze uyli armatek wodnych i gazu zawice
go. Skala protestu zaskoczya belgijskie wadze, ktre
jeszcze tego samego dnia zadeklaroway ch rozmw
i gotowo do wycofania si z czci antyspoecznych re
form.
15 grudnia w caej Belgii mia miejsce najwikszy od 30 lat
strajk generalny. Protestowali pracownicy wszystkich naj
waniejszych sektorw gospodarki midzy innymi trans
portu,
usug
publicznych,
edukacji,
a
nawet
przedsibiorstw prywatnych. Zorganizowano take pikiety
solidarnociowe, przejazdy rowerowe itp. Strajk generalny
po raz pierwszy na tak skal obj sektor edukacji. Bar
dzo licznie uczestniczyli w nim pracownicy szk i uniwer

sytetw. Przy okazji strajku generalnego Robotnicza Partia

Betlgii (PTB) przypomniaa swj postulat aby z kryzysem
walczy nie poprzez cicia socjalne, ale poprzez opodat
kowanie milionerw. Czonkowie PTB aktywnie uczestni
czyli w setkach pikiet i demonstracji.
Wszystkie te protesty to wyraz midzynarodowego oporu
przeciwko polityce przyjtej przez pastwa UE. Bez
wzgldu na kraj jest ona bardzo zbliona. Opiera si na
rwnowaeniu budetw poprzez cicia socjalne, a take
zmianach takich jak uelastycznianie form zatrudnienia czy
podnoszenie wieku emerytalnego. Spoeczestwa tak
zwanej starej Unii walcz z tym czego w wielu wypad
kach dokonano ju w Polsce. Mobilizacje zwizkowe
w Grecji, Woszech czy Belgii maj jednak zdecydowany
przebieg. Pod wpywem radykalizacji mas pracowniczych
nawet reformistyczne centrale zwizkowe zaczynaj wy
suwa radykalne postulaty. Pracownicy s gotowi nie tylko
demonstrowa, ale take stan do siowej konfrontacji
czy prowadzi strajki generalne.
W Polsce gwnym centralom zwizkowym zabrako de
terminacji. To co na Zachodzie Europy wywouje walki
uliczne w Polsce jest najwyej powodem do spokojnej de
monstracji. Tak byo w przypadku protestu przeciwko pod
niesieniu wieku emerytalnego do 67 roku ycia
pracownika. Wielki protest z 14 wrzenia 2013 roku okaza
si tylko jednorazow mobilizacj, a zarwno Solidarno
jak i OPZZ szybko wycofay si z planw strajku general
nego. Polskie zwizki zawodowe okazay si silne jedynie
w deklaracjach. Pomimo, e teoretycznie zrzeszaj setki
tysicy czonkw, s niezdolne do energicznego i zdecy
dowanego dziaania. Wadze nie przestraszyy si ich
grb, poniewa od pocztku wiedziay, e nie maj one
pokrycia. Niektre organizacje takie jak Zwizek Nauczy
cielstwa Polskiego zaczy nawet wyamywa si ze
zwizkowego bojkotu fatalnie dziaajcej komisji trjstron
nej.
Polskie organizacje pracownicze utraciy swj radykalizm
rwnie jeli chodzi o walk strajkow. Liczba strajkw
spada niemal do zera, nie mwic ju o strajkach gene
ralnych. Odpowiada za to zarwno brak odpowiednich
zdolnoci do mobilizacji jak i zmieniajce si prawo. Aby
przeprowadzi legalny strajk naley speni coraz wicej
wymogw takich jak mediacja, referenda strajkowe itp.
Oznacza to, e aby by skutecznym protest pracowniczy
musi by nielegalny. Daje to polskim kapitalistom oraz re
prezentujcym ich wadzom o wiele wiksze pole manew
ru. Skutki takiej sytuacji s tragiczne dla pracownikw
Organizacja Wsppracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)
opublikowaa raport OECD Employment Outlook 2014
dotyczcy warunkw pracy. Ustalenia dokumentu s dla
Polski kompromitujce. Na 32 zbadane wysoko rozwinite
kraje Polska zaja 23 miejsce.
Tym co odrnia Polsk od Woch czy Grecji jest take
struktura zwizkw zawodowych. Polskie organizacje pra
cownicze w bardzo maym stopniu reprezentuj osoby za
trudnione na umowach mieciowych. Okoo 1,6 miliona
pracownikw nie jest wic bronionych.
Krzysztof Szwej

LISTOPAD GRUDZIE

BRZASK

WIAT

Kryzys gospodarczy
i jego wpyw na dezintegracj UE
W ostatnich latach wiat kapitalistyczny znajduje si
w gbokim kryzysie finansowogospodarczym, ktry
w szczeglnoci w Europie rezultuje spadkiem pro
dukcji, ucieczk kapitaw, spadkiem PKB, plajtowa
niem
licznych
przedsibiorstw
produkcyjnych
i usugowych. Towarzyszy temu szybki wzrost bezro
bocia, co jest oprotestowane przez zwizki zawodo
we i znajduje wyraz w masowych ulicznych
demonstracjach. Rozwieraj si noyce midzy w
sk grup wielkich kapitalistw a powikszajcymi
si masami nowego proletariatu, szczeglnie bezro
botnej wyksztaconej modziey. We Francji np. bli
sko poowa obywateli obawia si bezdomnoci,
ponad 80% nagego zuboenia.
Zjawiska kryzysowe wystpuj z rnym nasileniem
w poszczeglnych pastwach Unii Europejskiej. Naj
bardziej stabilnym i najmniej dotknitym kryzysem
jest region pnocnozachodni z bogat i dobrze roz
winit infrastruktur przemysow, silnymi kapitaa
mi, szczeglnie finansowobankowymi i stabilnymi
stosunkami politycznymi. Jest to tzw. jdro europej
skie, obejmujce Niemcy, kraje Beneluxu, Francj,
Wielk Brytani, Dani, Szwecj, Austri i pnocne
Wochy. Pozostae pastwa na poudniu i wschodzie
Europy to sabnce gospodarki z niekonkurencyjnymi
gaziami przemysu, brakiem finansw, gospodark
z ujemnym lub zerowym wzrostem PKB, wielkim
bezrobociem, szczeglnie wrd modziey. Te nie
korzystne warunki gospodarcze i spoeczne konfron
towane s z ostrymi protestami spoecznymi oraz
nasilajcymi si postawami antyrzdowymi i anty
unijnymi, mimo, e Unia zasila te pastwa w wielomi
lomiliardowe (euro) subwencje, jak np. Grecj,
Irlandi, Portugali, ktre jednak nie s wykorzysty
wane dla powstawania nowych inwestycji produkcyj
nopracowniczych, tworzcych nowe miejsca pracy,
lecz dla obsugi rosncego zaduenia zagraniczne
go, ktre poprzez banki europejskie i krajowe po
nownie trafiaj na konta gwnie niemieckich
wierzycieli. Po ponad 20latach od powstania Unii wi
da, e daleko jej do hegemonicznej struktury go
spodarczej, finansowej, socjalnej i politycznej. Pod
wpywem tych sprzecznoci Unia sabnie, na jej
gmachu pojawiaj si gbokie rysy, ronie rzesza
niezadowolonych i rozczarowanych stosunkami spo
ecznymi, mno si dania gbokich reform, wy
stpienia z Unii a nawet jej rozwizania. Jest to take
wynikiem wielonurtowoci europejskiej integracji.
Przypomnijmy, e od 1960 r. aktywne byo w Za
chodniej Europie Europejskie Stowarzyszenie Wol
nego Handlu (EFTA) konkurencyjne wobec EWG,
bdce konkurencyjn wobec EWG form integracji
innych pastw europejskich.
Eurosceptycyzm nie jest nowym zjawiskiem.
Krytycy a nawet przeciwnicy europejskiej integracji
i Unii wywodz si nie tylko z grona krytykw i prze

ciwnikw wielkiego kapitau, bdcego gwnym

podmiotem i profitobiorc integracji. Likwidacja we
wntrznych granic pastwowych przyspieszya mo
bilno
kapitau
i
powstanie
wielkich
transnarodowych korporacji, bdcych w stanie sku
tecznie konkurowa z amerykaskimi, japoskimi
czy ostatnio take z chiskimi korporacjami. Jest to
jedna z cech obecnej globalizacji. Koncentracja ka
pitau w Europie w rkach wskiej grupy potnej fi
nansjery, ktra cignie olbrzymie zyski nie tylko
z wyzysku wasnej narodowej i europejskiej siy ro
boczej, ale take poprzez wielki eksport kapitau
jeszcze bardziej eksploatuje proletariat krajw tzw.
trzeciego wiata, co jest jedn z podstawowych cech
neokolonializmu. Te gigantyczne korporacje niszcz
take rednie i mae firmy, czyli drobnomieszcza
stwo, ktre plajtujc, zasila szeregi nowego proleta
riatu, przekrelajc w praktyce mit stabilnej i liczcej
si klasy redniej.
Rozszerza to szeregi niezadowolonych i sfrustrowa
nych la petit bourgeois, ktrzy nie tylko trac zajcie
i rodki do ycia jako tzw. samodzielni, ale bardzo
czsto trafiaj na bruk jako bezrobotni lub pracowni
cy najemni. Bya to grupa spoeczna, ktra w inte
gracji europejskiej widziaa sposb na utrzymanie
dotychczasowego statusu ekonomicznospoeczne
go, dzi powiksza grono eurosceptykw i jej prze
ciwnikw. Grupa ta jest liczna i zrnicowana
w biedniejszych krajach Unii, szczeglnie w pa
stwach rdziemnomorskich. Szeregi nowego prole
tariatu zwikszaj deklasujce si warstwy
chopstwa, drobnomieszczastwa, w tym rzemiosa
i powtrnie proletaryzujcych si grup wielkoprzemy
sowej klasy robotniczej w dawnych pastwach so
cjalistycznych
Europy
rodkowowschodniej.
W sytuacji zaamania si ich gospodarek po 1990 r.
ich wielomilionowe armie szukaj nowego zatrudnie
nia w bogatych krajach Zachodu. Znaczcym przy
kadem jest Polska, ktra w cigu ostatnich lat
wyeksportowaa do Anglii i innych krajw zachod
nich ok. 2,5 mln modych i dobrze wyksztaconych
pracobiorcw. Obecny kryzys zawa moliwoci ich
socjalnoekonomicznego integrowania si do miej
scowych spoeczestw, w ktrych ronie liczba wa
snych bezrobotnych i zagraniczni pracownicy
przestali by podan grup pracownicz, np.
w Anglii, co przekada si na krzepnicie postaw an
tyimigranckich i obrony wasnego rynku pracy. Jed
noczenie ta wielka grupa ludzi wobec gbokiego
kryzysu we wasnym kraju nie ma szans na mikkie
ldowanie. Powstaj warunki dla przeksztacania si
ich w wielk grup nowego lumpenproletariatu.
Eurosceptycyzm towarzyszy od pocztku integracji
europejskiej. Integracja jako gwnie projekt wielkie
go kapitau, bya przede wszystkim lansowana przez
wielkich finansowych i przemysowych baronw za

WIAT

BRZASK

chodnioeuropejskiego kapitau. Nie mogli jednak oni

osign znaczcego postpu na tej drodze bez za
angaowania wiodcych partii buruazyjnych i swo
ich
pastw,
przede
wszystkim
instytucji
administracyjnorzdowych. W latach 50tych ub. w.
stay si one gwnymi podmiotami integracji, doko
nywanej ponad gowami i interesami zwykych oby
wateli. Tu tkwio gwne rdo tzw. deficytu
demokracji, narzucania i wymuszania integracji
przez czynniki politycznoadministracyjne, przy jed
noczesnym amaniu oporu sceptykw i przeciwni
kw, gwnie wiata pracy przede wszystkim
metodami prawnoadministracyjnymi. W nastpstwie
tych procesw gwnymi rzecznikami integracji euro
pejskiej stali si przywdcy (szefowie) pastw czon
kowskich (Rada Europejska), ministrowie (Rada Unii
Europejskiej), rzd europejski, czyli desygnowani
przez rzdy krajowe osobistoci (byli premierzy, mi
nistrowie) do Komisji Europejskiej bdcy gwnymi
podmiotami nie tylko w sferze zarzdzania Uni, ale
take tworzenia jej fundamentalnych europejskich
aktw prawnych. Pocztkowo byo to Zgromadzenie
deputowanych desygnowanych z parlamentw kra
jowych. Z czasem dopiero powstaa namiastka re
prezentacji politycznoobywatelskiej w postaci
Parlamentu Europejskiego (1962 r.), do ktrego de
sygnowano odpowiednio do liczby ludnoci przed
stawicieli parlamentw krajowych. Dopiero od 1979
r. wprowadzono wybory powszechne do Parlamentu
Europejskiego (kadencja 5 lat), przy jednoczesnym
stopniowym zwikszaniu jego roli i kompetencji
w procesie decyzyjnym Unii Europejskiej.
Zachowania wyborcze
Obecnie zgodnie ze zmianami wprowadzonymi
przez Traktat z Maastricht (1992 r.), pniej nicejski
i lizboski wzrosa rola Parlamentu Europejskiego,
co znajduje wyraz w jego funkcjach reprezentacji
woli wyborcw europejskich, kreacyjnych (zatwier
dzanie Przewodniczcego i komisarzy Komisji Euro
pejskiej), budetowe, czciowo prawodawcze,
kontroli politycznej i konsultacyjne. Na podkrelenie
zasuguje funkcja prawodawcza wyraajca si
w opiniowaniu wanych aktw prawnych podejmo
wanych przez Rad Europejsk, Rad Unii Europej
skiej i Komisj Europejsk. Jest to wany krok na
drodze wzrostu znaczenia czynnika obywatelskiego
i jego reprezentacji parlamentarnej, co bez wtpienia
stopniowo umacnia pozycj Parlamentu Europej
skiego. Jednoczenie legitymizacj jego pozycji
osabia niska frekwencja wyborcza, szczeglnie
w nowych pastwach Unii, np. w Polsce ostatnie wy
bory w maju 2014 r. odbyy si przy frekwencji
23,82%. W zwizku z tym powstaje uzasadnione py
tanie o przesanki i stopie poparcia tej instytucji
przez wyborcw nie tylko polskich, a take identyfi
kowania si z Uni, jej wartociami i polityk.
Warto przypomnie, e w czerwcu 2003 r. odbyo si
w Polsce referendum oglnokrajowe w sprawie przy
stpienia Polski do Unii Europejskiej, w ktrym na

LISTOPAD GRUDZIE

prawie 30 mln wyborcw wzio udzia 17 584 ty.

(58,85%), 13 416 ty. (41,15%) elektoratu nie poszo
do urn wyborczych. Spord gosujcych na tak go
sowao 13 515 ty, co stanowio 41,45% ogu wy
borcw, 3 932 tys. gosowao na nie, co stanowio
13,31% elektoratu, a 126 tys. (0,46%) gosw byo
niewanych. Z danych tych wynika, e wikszo
(58,55%) polskich wyborcw okazao si euroscep
tykami, niezdecydowanymi, wykazujcymi rezerw,
niemajcych zdania lub przeciwnikami Unii Europej
skiej. Referendum jednak byo wane i wice,
gdy Konstytucja RP w art.125 ust.3 stanowi, e je
eli w referendum oglnokrajowym wzio udzia
wicej ni poowa uprawnionych do gosowania, wy
nik referendum jest wicy. Jednoczenie z tej
liczby 17 584 ty gosujcych na tak oddao gosy 13
515 tys., co stanowio 77,45% gosujcych, 3 936
ty. (22,55%) gosowao na nie. 126 ty. (0,76%)
gosw byo niewanych. W konkluzji mona stwier
dzi, e od pocztku stopie akceptacji i poparcia
Unii Europejskiej w Polsce, mierzony zachowaniami
wyborczymi by i jest bardzo niski i nic nie wskazuje,
by w najbliszej przyszoci uleg zmianie. Mona
sdzi, e pozytywny wynik referendum unijnego z
2003 r. by rezultatem gosowania dwudniowego, in
tensywnej prounijnej propagandy orodkw rzdo
wych i perspektywy legalnej emigracji zarobkowej.
Zblione trendy wystpoway na Sowacji, Wgrzech
i Litwie.
Inaczej ta kwestia prezentowaa si w pastwach
Europy zachodniej, o stabilnych demokracjach libe
ralnych, np. we Francji, Niemczech, Austrii, gdzie
frekwencja tradycyjnie bya wysoka, cho z reguy
nieco nisza ni w wyborach do parlamentw krajo
wych (ok. 70%), a take bardzo wysoka tam, gdzie
uczestnictwo w wyborach jest obowizkowe, np.
w Belgii i Holandii (nawet ponad 90%). W ostatnich
latach na skutek kryzysu zaostrza si sytuacja poli
tyczna w tych krajach, statystyki odnotowuj wzrost
liczby gosw oddawanych na partie prawicowe,
w tym take eurosceptyczne i przeciwne Unii Euro
pejskiej. Jako przykad s Niemcy, w ktrych w 2013
r. odbyy si wybory do Bundestagu, przy frekwencji
71,5% (gosw wanych 43 702 ty.). Faworytem
bya CDU/CSU i jej liderka dotychczasowa kanclerz
Angela Merkel. Partia ta zdobya 41,5% gosw, co
przeoyo si na 311 mandatw w 630osobowym
Bundestagu. Na SPD oddano 25,7% gosw (192
mandaty), partia Lewicy (die Linke) zdobya 8,6%
gosw i 64 mandaty, Zieloni: 8,4% i 63 mandaty.
Wybory skoczyy si wielk porak liberaw
(FDP), ktra nie przekroczya 5% bariery i po raz
pierwszy w historii RFN nie wesza do Bundestagu
(4,8%). Du niespodziank by relatywnie wysoki
wynik eurosceptycznej partii Alternatywy dla Niemiec
(Alternative fr Deutschland), ktra cho nie zdobya
adnego mandatu, zyskaa jednak 4,7% gosw, co
jest dobrym prognostykiem dla nastpnych wyborw.
Zauwaalne byy partie neofaszystowskie, np. NPD
(Nationalpartei Deutschlands) 1,3%, take Piraci

LISTOPAD GRUDZIE

BRZASK

2,2% gosw.
Wybory i ich wyniki okazay si wielkim sukcesem
chadekw i osobicie Angeli Merkel, ktra po raz
trzeci zwyciya i umocnia sw pozycj na niemiec
kiej scenie politycznej. Do bezwzgldnej wikszoci
zabrako chadecji kilku mandatw. Powanie liczono
si z dziaaniami majcymi na celu pozyskanie z in
nych klubw chtnych do przejcia do frakcji Angeli
Merkel, take za pomoc korupcji. Ostatecznie za
rzd CDU/CSU zdecydowa si na ju sprawdzon
w poprzednich kadencjach formu wielkiej koalicji
z SPD, przy czym w porwnaniu z poprzednimi ka
dencjami pozycja SPD jest wyranie osabiona.
W Niemczech ster rzdw znajduje si w rkach
prawicy, a udzia w nich SPD jest tylko listkiem figo
wym przykrywajcym wadztwo wielkiego niemiec
kiego kapitau.
W maju 2014 r. odbyy si wybory do Parlamentu
Europejskiego, ktre generalnie przyniosy zwyci
stwo Europejskiej Partii Ludowej (chadecji), ktra od
lat dysponuje najsilniejsz frakcj w europarlamen
cie. Do tego ugrupowania nale chadeckie partie
krajowe lub pokrewne, np. Fidesz na Wgrzech,
Platforma Obywatelska w Polsce, take Polskie
Stronnictwo Ludowe. Partie te kooperuj na arenie
narodowej i s zorganizowane w Midzynarodwk
Chadeck (Partii Ludowych). Drug siln frakcj s
socjalici, socjaldemokraci i demokraci (Postpowy
Sojusz Socjalistw i Demokraci). Razem obie te
frakcje, o rnych rodowodach ale wsplnych intere
sach, maj bezwzgldn wikszo i w zwizku
z tym zasadniczy wpyw na polityk Parlamentu Eu
ropejskiego i podzia stanowisk tak w Parlamencie
jak i czciowo w caej Unii. Do eurosceptykw nale
eli brytyjscy torysi, take europosowie PiS, dyspo
nujcy w kadencji 20091014 tylko 54 mandatami.
Frakcja ta nosi nazw Europejscy Konserwatyci
i Reformatorzy, czsto posugujcy si argumenta
cj, e Unia Europejska niszczy pastwa narodowe
i tworzy grunt dla superpastwa, w ktrym ju
obecnie 70% nowego prawa ma swe rda w Bruk
seli.
Obecnie po wyborach w 2014 r. znacznie zwikszya
si reprezentacja eurosceptykw i przeciwnikw Unii
Europejskiej. We Francji najwikszym wygranym
okaza si Francuski Front Narodowy, na ktrego
czele stoi Marie Le Pen, ktry zdoby ok. 25% go
sw, w Holandii od lat polityka antyeuropejska i anty
imigrancka bya udziaem skrajnie prawicowej Partii
Wolnoci Geerta Wildersa, ktra w poprzedniej ka
dencji bya na trzeciej pozycji. W wyborach majo
wych do PE poparcie dla niej spado do ok. 12,2%,
sytuujc j na czwartej pozycji. Jednoczenie fre
kwencja wyborcza wynosia tylko 37%. Te same ten
dencje wystpiy w Danii, gdzie Duska Partia
Ludowa zdobyy 23,8% gosw, w Austrii Wolno
ciowa Partia Austrii 21,2%, na Wgrzech Jobbig
20,5%, w Grecji partia Zoty wit 9%, w Polsce
Kongres Nowej Prawicy Janusza KorwinMikkego
(wczeniej Unia Polityki Realnej). Zwycistwo J. Kor

WIAT

winMikkego i jego ugrupowania s godne uwagi,

gdy w poprzednich wyborach do Sejmu RP otrzy
ma poparcie w granicach 1,43 do 2,48% i poza
1 kadencj nie by posem. W maju 2014 r. zaj on
4. miejsce, uzyskujc poparcie 7,15% gosw, przy
frekwencji ok. 24%. J. KorwinMikke sam zdoby
w swym okrgu wyborczym na lsku ok. 68 ty.
gosw. Na uwag zasuguj te podobne tendencje
nawet w zamonej Szwecji, a take we Woszech
i Hiszpanii.
Na odrbn uwag zasuguj eurosceptycy w Anglii.
Panuje opinia, e Wielka Brytania jest ojczyzn eu
rosceptykw, jej rzecznikiem byo prawicowe skrzy
do partii torysw. Anglia po dugich pertraktacjach
wynegocjowaa bardzo korzystne dla siebie warunki
przystpienia do EWG i UE. W Anglii w dalszym ci
gu dominuje polityka izolacjonizmu, ktra w ub. wie
kach bya zot formu jej polityki wobec
kontynentu (splendid isolation). Anglia ma rozlege
interesy z dawnymi koloniami (Commonwealth of
Nations), a take zabiega o specjalny rozwj sto
sunkw z USA, ktrych imperialistyczn polityk
i wojny popiera w caej rozcigoci. Wedug bada
z maja 2014 r. 75% mieszkacw Wielkiej Brytanii
nie ufao Unii i jej instytucjom. W Anglii powstaa
i umocnia si samodzielna eurosceptyczna partia
United Kingdom Indepedence Party (UKIP) Partia
Niepodlegoci Zjednoczonego Krlestwa, ktrej
przewodzi charyzmatyczny przywdca Nigel Farage,
ktra zdobya przyczek w Izbie Gmin, a do Euro
parlamentu wprowadzia 24 europosw spord 73
mandatw przypadajcych na Wielk Brytani.
Dane te potwierdzaj, e trendy eurosceptyczne
umacniaj si i stay si one przedmiotem komenta
rzy teoretykw i politykw. Zdaniem prof. Simona Hi
xa ekperta z London School of Economics and
Political Science w rezultacie wyborw do Europar
lamentu trzeba si liczy z powanym wzrostem tej
grupy w Europarlamencie, nawet do 27%, inni nawet
podwyszali j do 30%. Europsanka Lidia Geringer
dOedenberg powiedziaa, e w 2004 r. w EP byo
ok. 70 przeciwnikw Unii, w 2009 r. ich liczba wzro
sa do 120, a po wyborach w 2014 r. ulegnie podwo
jeniu (240), a wic ok. 30%.
Wybrany w maju 2014 r. Europarlament zmieni wy
ranie swe oblicza partyjnopolityczne. Podzia frak
cji w 751 osobowym parlamencie jest nastpujcy:
1. Najwiksza frakcja (grupa) to Europejska Partia
Ludowa (EPP), czyli chadecy 221 mandatw,
2. Grupa Postpowego Sojuszu Socjalistw i De
mokratw (SiD) 191 posw. Uwaga, razem te dwie
najwiksze grupy tworz koalicj, majc najwikszy
wpyw na polityk EP i podzia stanowisk,
3. Europejscy Konserwatyci i Reformatorzy (ECR)
68 mandatw,
4. Grupa Porozumienia Liberaw i Demokratw
(ALDE) na rzecz Europy 67 mandatw,
5. Lewica Europy/Nordycka Zielona Lewica (m. in.
komunici) 52 mandaty,
6. Zieloni (Greens) 50 mandatw,

WIAT

BRZASK

7. Eurosceptyczna Grupa Europa Wolnoci i Demo

kracji (EFD) Nigela Farage 48 deputowanych,
8. Niezrzeszeni 43 posw.
Z danych tych wynika, e wyranie zmniejszya si
w porwnaniu z poprzedni kadencj PE frakcja
chadecka, nieznacznie zwikszya si frakcja socjali
stw i demokratw i znacznie umocnia si grupa eu
rosceptykw i przeciwnikw Unii, ktra razem
(pozycje 3,5 i 7) licz 168 posw, tj. 22,5%, przy
czym grup t mog zwikszy niektrzy posowie
niezrzeszeni.
Eurosceptycy w Niemczech
Na odrbn uwag zasuguje sytuacja w Niemczech,
gdzie w wyborach do Europarlamentu eurosceptycz
na partia Alternative fr Deutschland (AfD) zdobya
7,5% i wysaa do Europarlamentu 9 posw. Do Eu
roparlamentu weszli te przedstawiciele Piratw
i partii neofaszystowskiej NPD 1 mandat, ktra za
wdzicza mandat dziki temu, e RFN zmienia or
dynacj wyborcz do PE i zniosa 5% barier.
Nowym sygnaem potwierdzajcym trend byy ostat
nie (14.IX.2014) wybory do Landtagw Brandenbur
gii i Turyngii. Dramatycznie spada frekwencja
wyborcza, wielkie straty poniosa SPD i Partia Lewi
cy, natomiast wysoki stopie poparcia uzyskaa Al
ternative fr Deutschland. Frekwencja w Turyngii
wyniosa 52,7%, nastpio wyrane przesunicie go
sw na partie prawicowe CDU, AfD i NPD uzyskay
w sumie 47,7% gosw. W Brandenburgii frekwencja
spada z 67% do 47,9%, co oznacza, e z 2,1 mln
uprawnionych do gosowania tylko 1 mln poszo do
urn wyborczych. Podobne trendy odnotowano w Tu
ryngii: 1,8 mln i 955 ty.
W Brandenburgii odpowiednio do tych trendw prze
oyy si odpowiednio liczby gosw oddane na po
szczeglne partie. Partia Die Linke (Lewica) stracia
prawie poow swego elektoratu, tj. ok. 194 ty, SPD
stracia 143 663 wyborcw, CDU 47 981, Zieloni ok.
18 ty. Natomiast Alternative fr Deutschland pozy
skaa 120 000 nowych wyborcw. W Turyngii SPD
utracia 78 500 gosw a Zieloni 11 500. Take CDU
utracia netto 14 000 gosw, ale ze wzgldu na wy
przedzenie pozostaych partii otrzymaa 2,3% pre
mi, co przeoyo si na wiksz liczb mandatw.
Podobnie byo z Parti Lewicy, ktra stracia 23 490
gosw, natomiast Alternatywa dla Niemiec zdobya
prawie 100 ty. gosw.
Wyniki wyborw do Bundestagu, Parlamentu Euro
pejskiego jak i ostatnie wyniki wyborw do landta
gw s przedmiotem dyskusji i komentarzy przez
orodki badania opinii publicznej. 78 a nawet 83%
wyborcw jest zdania, e politycy reprezentuj wa
sne interesy, 77% jest zdania, e jest wprawdzie
wiele partii, ale adnej, ktra chce co zmieni. Po
nad 60% wyrazio opini, e aktualnie adna partia
nie reprezentuje moich interesw.
Dla Partii Lewicy ostatnie wyniki wyborw do landta
gw s alarmujce: 20 000 wyborcw w Branden
burgii i 16 000 w Turyngii przeszo na stron AfD.
Niezadowolenie z polityki rzdu krajowego (wsp

LISTOPAD GRUDZIE

tworzonego przez Lewic), dziaalno parlamentar

na i pozaparlamentarna s ostro krytykowane
i znalazy przeoenie na wyniki wyborcze. W Bran
denburgii 115 000 wyborcw odwrcio si od wsp
rzdzcej (w koalicji z SPD) Partii Lewicy
i powikszyo zbiorowo absencji. Gwna przyczy
na tkwi w tym, e Lewica w obu landach opieraa si
gwnie na wyborcach z grup bezrobotnych, renci
stw, emerytw i robotnikw, ktrzy okazuj rozcza
rowanie polityk Lewicy i jej dziaalnoci
w Landtagu i poza parlamentem. Podkreli to take
jej partner koalicyjny z SPD, wskazujc na osabie
nie Die Linke i jej sabsze moliwoci w tworzeniu
nowej koalicji rzdowej. W Brandenburgii w dalszym
cigu wiodc parti jest SPD, ktra w nowej sytu
acji moe poszukiwa nowego partnera (CDU?) do
nowego rzdu krajowego.
Podobne konfiguracje maj miejsce w Turyngii,
gdzie jest swoisty pat midzy koalicj SchwarzRot
(CDUSPD), a RotRotGrn) (SPDLewicaZieloni),
co jest przedmiotem sporw w SPD oraz rnic
w taktyce partyjnej. Baza partyjna SPD jest gboko
podzielona. SPD w landach wschodnich d. NRD for
mowaa si w 1989/90 jako partia przeciwko dawnej
SED (PDS), std obecna Partia Lewicy jest postrze
gana jako jej kontynuatorka a wic i polityczny kon
kurent. Die Linke jest now socjaldemokratyczn
mutacj SPD, przy czym jako partia wschodnich
Niemiec jest ona bardziej wraliwa na kwestie so
cjalne i krytykuje angaowanie si RFN w konfliktach
wojennych USA i NATO. Pojawia si uzasadnione
pytanie, czy w Niemczech na dusz met bdzie
miejsce dla dwch nawet rnicych si partii socjal
demokratycznych.
Obecnie na horyzoncie partii politycznych w Niem
czech duo uwagi powica si rosncej w si Al
ternative fr Deutschland, ktra powstaa w 2013 r.
i w jego poowie liczya ju 14 000 czonkw. Jej
gwnym liderem jest prof. ekonomii Bernd Lucke,
wczeniej lokalny dziaacz CDU/CSU, rozczarowany
polityk kanclerz Angeli Merkel, ktra podczas jed
nego z wiecw wyborczych owiadczya, e dla Nie
miec nie ma innej alternatywy ni polityka jej partii.
AfD uksztatowaa si jako typowa partia protestu,
ktra ju jesieni 2013 r. w wyborach do Bundestagu
zebraa gosy niezadowolonych z dotychczasowego
obozu. Zapleczem gospodarczym tej partii jest red
ni i cz wielkiego (narodowego) kapitau niemiec
kiego, ktry jest niezadowolony z kierunku i celw
dotychczasowej integracji europejskiej. Partia dekla
ruje ideologi konserwatyzmu, podkrela euroscep
tycyzm a w gospodarce popiera liberalizm. Przede
wszystkim da wystpienia Niemiec ze strefy euro
(i przywrcenia niemieckiej marki) i w ogle rozwi
zania strefy euro. Lansuje pogld, e Unia z powo
dw
politycznych
przyspieszya
integracj
finansowoekonomiczn, cho wiele pastw nie byo
na to przygotowanych.
Analiza elektoratu AfD wskazuje, e partia ta zyskaa
poparcie liberalnie zorientowanej warstwy tzw. Mit
telstand klasy redniej, take rozczarowanych wy

LISTOPAD GRUDZIE

BRZASK

borcw gwnie ze wschodnich landw RFN

(d. NRD), ktre nie mog upora si z licznymi pro
blemami ekonomicznospoecznymi, przede wszyst
kim duym bezrobociem, uzyskaa te wpywy
w czci landw rodkowych i poudniowozachod
nich Niemiec. Pod wzgldem wiekowym AfD znajdu
je wyborcw wrd redniej i modszej generacji (do
60 roku ycia), 15% gosujcych po raz pierwszy (i
nastpnych rocznikw) oddao gosy na AfD. S to
tzw. roczniki protestu, obejmujce gwnie mo
dzie. Wikszo z nich jest zdania, e AfD nie moe
rozwiza adnych problemw, ale przynajmniej je
wyartykuuje. Partia jest postrzegana jako formacja,
ktra moe zamiesza w dotychczasowym partyj
nym establishmencie. AfD zbiera poparcie z krgw
niezadowolonych z rnych partii, np. w Branden
burgii w ostatnich wyborach do Landtagu przeszo
do niej 18 000 wyborcw z CDU, 17 000 z FDP, 12
000 z SPD, 11 000 z FDP, 1 000 gosw z Zielonych
i 23 000 z innych partii.
Zakoczenie
Ostatnie wybory do parlamentu europejskiego (maj
2014), wczeniejsze do parlamentw pastw Unii
Europejskiej i ostatnie wybory do Landtagw
w Niemczech dowodz, e ronie liczba sceptykw
i przeciwnikw integracji europejskiej w dotychcza
sowych formach i procesach Unii Europejskiej. Wy
odrbni mona dwa nurty: 1. Nurt nacjonalistyczny
redniej wielkiej buruazji i drobnomieszczastwa,

WIAT

ktre czuj si zagroone przez wielkie koncerny

i europejskie korporacje. S to take sabsze gospo
darczo pastwa Poudnia, ktre coraz mocniej uza
leniane s od wielkich ssiadw z Pnocy Europy.
2. nurt to wielkie masy proletariatu, bezrobotnych
i modziey bez perspektywy spoecznoekonomicz
nej, dla ktrych Unia Europejska nie stworzya god
nych i przyzwoitych warunkw do ycia, gdy nie jest
to zasadniczym celem spoecznym Unii. Unia Euro
pejska jest przede wszystkim projektem wielkiego
kapitau europejskiego i tym interesom gwnie suy,
wyraa je i broni w polityce midzynarodowej. Ta po
lityka kieruje przede wszystkim modych wyborcw
w szeregi eurosceptykw i przeciwnikw Unii Euro
pejskiej. Na odrbn uwag zasuguje przypadek
Niemiec, ktrych wiodce siy kapitaowe i polityczne
s zainteresowane w przyspieszeniu i umocnieniu
integracji europejskiej, ale pod ich kierunkiem. Siy te
wychodz z zaoenia, e Niemcy s w stanie i po
winny finansowo subsydiowa biedniejsze kraje UE,
anieli stosowa wariant wojenny integracji. Wydaje
si, e niemiecka przegrana w 1. i 2. wojnie wiato
wej nie posza na marne, co daje szanse Europie na
dalszy pokojowy rozwj. Tendencja ta nosi sprzecz
nociowy charakter, o czym wiadcz rosnce trendy
eurosceptyczne take w Niemczech. Otwarte jest
pytanie, czy w rezultacie integracji Niemcy stan si
europejskie, czy Europa stanie si niemiecka.
Zbigniew Wiktor

Nadeszy burzliwe i niestabilne czasy

Wyglda na to, e ludzko wchodzi coraz bardziej
w okres burzliwego i niestabilnego rozwoju. Zarwno
w mikro jak i w makroskali narastaj tendencje kon
fliktogenne. Jeszcze nie tak dawno, nie tylko w Pol
sce ale i w zdecydowanej wikszoci krajw tzw.
Zachodu politycy, dziennikarze i wikszo naukow
cw, rozpisywali si i wygaszali pomienne przem
wienia o pomylnej likwidacji skutkw kryzysu
ekonomicznego, stanowczym zwalczaniu gronej
przestpczoci i energicznym wkraczaniu na dusz
drog ustabilizowanego rozwoju. Ale mimo ogrom
nych dyplomatycznych i propagandowych, w czter
nastym roku XXI wieku jako dziwnie sprawy
o kluczowym znaczeniu zaczy si wymyka spod
kontroli czoowych przywdcw, nie tylko mniejszych
krajw ale i gwnych mocarstw.
Jeszcze rok temu chyba tylko jaki obkany pesymi
sta mg przewidywa, e na Ukrainie dojdzie do
niezwykle krwawej i zawzitej wojny domowej. Kon
flikty zbrojne w Iraku, Libii i Afganistanie wydaway
si przeksztaca w pokojow rywalizacj wewntrz
nych si politycznych, a o konflikcie izraelskopale
styskim niektrzy starali si wrcz zapomnie.
Tymczasem rozgorzay nieoczekiwanie zacite
i krwawe walki w wielu krajach Bliskiego Wschodu
i Afryki. O ile jest nadzieja, e w niektrych krajach

uda si stopniowo zaagodzi krwawe konflikty, to

trudno liczy na trway pokj midzy Izraelem i Pale
styn, czy na zakoczenie niezwykle wyniszczaj
cych walk wewntrznych midzy innymi w takich
krajach jak Irak i Libia. Taka sytuacja sprzyja tylko
producentom i handlarzom uzbrojenia, ktrzy najwy
raniej staraj si wykorzysta okazj do solidnego
wzbogacenia si. Rwnie niektrzy politycy prbuj
zbi kapita na krwawych nieszczciach ludzi w in
nych krajach, ale coraz czciej s zaskakiwani nie
pomylnym dla siebie rozwojem wydarze.
Wielu politykw i entuzjastw Unii Europejskiej spore
nadzieje wizao z majowymi wyborami do Parla
mentu Europejskiego. Ale wyniki tych wyborw przy
niosy powane rozczarowania i wtpliwoci. Dwa
gwne ugrupowania weszy niejako w klincz powa
nie utrudniajcy operatywn dziaalno. Radykalna
lewica (gwnie z krajw rdziemnomorskich) te
zaznaczya swoj obecno. Ale najwiksz furor
zrobiy partie skrajnie prawicowe, nacjonalistyczne
i destrukcyjne. W Polsce niezwyky sukces witowa
Kongres Nowej Prawicy. Przy okazji wyszy na jaw
niektre skrywane problemy takich filarw Unii Euro
pejskiej jak Francja, Wielka Brytania i Niemcy.
Zachowanie wikszoci krajw UE w sprawie dziaa
wojennych na Wschodniej Ukrainie oraz stosunek do

POLSKA

BRZASK

Rosji zamieszanej w ten konflikt, wiadczy o nara

stajcej niewydolnoci, sprzecznociach i konflik
tach wewntrznych oraz przemonej chci
rozwizywania swoich problemw kosztem innych.
Mona odnie wraenie, e waciwie to tylko Sta
ny Zjednoczone i Polska gorliwie staraj si wspie
ra obecn (co najwyej plegaln) ekip rzdzc
w Kijowie, szczeglnie w jej walce z powstacami
Wschodniej Ukrainy. Natomiast w przedsiwziciach
antyrosyjskich wielu polskich politykw tak si za
chowuje, jakby gotowi byli w kapciach i ze sztache
tami w doniach poprowadzi polskich onierzy na
podbj Moskwy.
W zaistniaej sytuacji Stany Zjednoczone jako pierw
sze mocarstwo na kuli ziemskiej, nadal grzzn
w rnego rodzaju niewydolnociach i niemono
ciach. Nijak nie mog zapewni sobie wysokiego
i stabilnego tempa rozwoju gospodarczego. Skanda
liczne oszustwa i machinacje finansowe na olbrzy
mi skal raz po raz wychodz na wiato dzienne.
Powoli, ale systematycznie malej te wpywy, rola
i autorytet Stanw Zjednoczonych na arenie midzy
narodowej, nawet wrd najlepszych sojusznikw.
Oczywicie jestemy wiadkami rnego rodzaju
pomysw aby przerwa t z pass. Tyle tylko, e
owe pomysy po pewnym czasie albo okazuj si
fikcj, albo prowadz do poaowania godnych skut
kw.
Polskie media przedstawiaj wydarzenia oglno
wiatowe przez pryzmat wydarze w krajach kapita
listycznego Zachodu i tych rejonw tzw. Trzeciego
wiata, gdzie tocz si krwawe boje lub dzieje si
co szokujcego. Tymczasem dwie trzecie ludnoci
na kuli ziemskiej yje w krajach, ktre mimo ogrom
nych trudnoci i czstego ubstwa, jako w ostat
nich latach czyni systematyczne postpy na drodze
wszechstronnego rozwoju. Okresowo poza Rosj
kraje BRICSu (ponad 2,8 mld mieszkacw) nadal
utrzymuj zdecydowanie wysze tempo rozwoju ni
bogate kraje kapitalistycznego Zachodu. W ostat
nich miesicach nastpio take radykalne umocnie
nie Szanghajskiej Organizacji Wsppracy. Jako
sidmy z kolei kraj do tej Organizacji przystpia
Mongolia. Ponadto dodatkowo kilkanacie liczcych
si pastw azjatyckich zademonstrowao wol wza
jemnej wsppracy, najwyraniej celem wsplnego
przeciwdziaania cigemu ingerowaniu w problemy
Ukrainy, Bliskiego Wschodu i Pnocnej Afryki. 80%
obywateli Rosji murem stoi za polityk swojego
prezydenta, to nie ma co si dziwi, e niemal ub
stwiani przez oficjaln propagand w Polsce rnej
maci ukraiscy nacjonalici i oligarchowie, nijak nie
mog zaprowadzi wolnoci i demokracji w rejo
nach poudniowowschodniej Ukrainy.
Ogldajc i czytajc informacje w polskich rodkach
masowego przekazu mona z reguy odnie wrae
nie, e yjemy w wyjtkowo szczliwym kraju, kt
rego elity rzdzce mog by wrcz niedocigym
wzorcem dla zdecydowanej wikszoci krajw euro
pejskich wytrwaoci, dalekowzrocznoci i wielkiego

10

LISTOPAD GRUDZIE

powicania si dla dobra kraju ojczystego. Dowo

dem na to w minionych latach by midzy innymi
wyranie wyszy PKB Polski w porwnaniu z wik
szoci krajw UE. Natomiast w ostatnich miesi
cach nasze publikatory wrcz oszalay z zachwytu
nad awansem do wadz UE naszego pana premiera
Tuska i pani wicepremier Biekowskiej. Rwnie
sformowanie i rozpoczcie dziaalnoci przez now
ekip rzdzc miao stosown opraw medialn.
Temu wszystkiemu towarzyszya i towarzyszy haa
liwa krytyka i przemylane zoliwoci ze strony
oficjalnej opozycji. Bryluj tutaj politycy PISu, ktrzy
robi wszystko, aby po wyborach w przyszym roku
ponownie dorwa si do wadzy i odpowiednio roz
liczy obecnie rzdzcych i innych podskakiewi
czw.
Poniewa gboko zaawansowanej degrengolady
polskiego ycia spoecznopolitycznego coraz trud
niej ukry, wic ekipy rzdzce (zarwno na szcze
blu krajowym jak i regionalnym) przy wsparciu
niezwykle aktywnych klerykaw, rnych maniakw
i ideowych awanturnikw, staraj si (jak dotych
czas skutecznie) oderwa uwag wikszoci oby
wateli od spraw najbardziej istotnych. Sprawy
personalne, losowe i co najwyej trzeciorzdnej wa
gi, s naganiane na wszelkie sposoby, byle tylko
Polacy nie myleli o gwatownym bogaceniu si w
skiej grupy nieuczciwych kombinatorw, kosztem
cikiej pracy milionw, ucieczki z kraju setek tysi
cy wartociowych ludzi i spychaniu w ndz coraz
szerszych krgw spoeczestwa.
W zaistniaej sytuacji oficjalna lewica polityczna nijak
nie moe odzyska zaufania spoecznego, chocia
okazja jest wyjtkowo sprzyjajca. Ludzie jednak
pamitaj dwukrotne rzdy SLD w minionym
wierwieczu, kiedy to z wielkim zapaem kontynu
owano zodziejsk prywatyzacj majtku narodowe
go i na wszelkie sposoby dogadzano panom
w sukienkach. Teraz to wszystko srodze si mci
take na uczciwych dziaaczach szerokiego spek
trum lewicy. Obecni przywdcy SLD najwyraniej s
tego wiadomi i przy pomocy rnych chwytw or
ganizacyjno propagandowych usiuj chocia tro
ch poprawi swoj pozycj we wadzach rnych
szczebli w wyniku kampanii wyborczych. Spraw
jednak utrudnia rwnie i to, e w SLD (podobnie jak
w partiach prawicowych) kierownictwa partyjne r
nych szczebli wyranie opanowali ludzie dni
przede wszystkim wadzy i pienidzy, a ideowcy zo
stali wypchnici co najwyej do symbolicznego
przedpokoju.
W atmosferze takich realiw trudno jest podway
opinie rnych pesymistw, e jeli z odlegych kon
tynentw socjalizm znw zawita do Europy, to do
Polski prawdopodobnie w ostatniej kolejnoci.
Wprawdzie przysowie ludowe mwi, e nadzieja
jest matk gupich, ale co mi si zdaje, e tym ra
zem nie musi si sprawdzi.
Antoni Jakiewicz

LISTOPAD GRUDZIE

BRZASK

POLSKA

Przepis waniejszy ni czowiek

Parafrazujc tytu wybitnego filmu braci Cohen To nie
jest kraj dla starych ludzi, filmu susznie wielokrotnie na
gradzanego na wielu festiwalach filmowych, mona z ca
ym przekonaniem stwierdzi, e Polska nie jest krajem
ani dla starych, ani chorych, ani wykluczonych, ani my
lcych ludzi. Nie bdzie w tym stwierdzeniu cienia prze
sady.
W XXI wieku w kraju, ktry podobno ma aspiracje euro
pejskie i stara si dy do wzorcw europejskich we
wszystkich dziedzinach ycia, w Gdasku odebrano za
siek przysugujcy matce z powodu opieki nad synem
chorym na autyzm, tylko dlatego, e matka zachorowaa
na raka. W zwizku z tym urzdnicy, powoujc si na
przepis ustawy o opiece spoecznej w paragrafie doty
czcym wiadcze uznali, e matce jako osobie niepe
nosprawnej w stopniu znacznym, zasiek si nie naley.
Urzdnik przecie wie lepiej jak wyglda opieka nad cho
rym dzieckiem i co si komu naley. Urzdnik jest dalej
bogiem o totalitarnej mentalnoci i oczywicie on decy
dujc zza biurka wie na czym polega caodobowa nieraz
opieka nad chorym dzieckiem. Stwierdzi przy tym nale
y, e przepis zabrania innej osobie niepenosprawnej
opieki nad osob niepenosprawn o rodzicach jednak
nic ten przepis nie mwi. Skd wic taka decyzja pra
cownikw gdaskiego miejskiego orodka pomocy spo
ecznej pojcia nie mam. Urzdnicy nabrali wody w usta
tumaczc si tym, e musz cile przestrzega prawa.
Jako osoba niepenosprawna, chorujca od urodzenia na
dziecice poraenie mzgowe, pragn powiedzie, i ja
ko osoby niepenosprawne nie chcemy niczego od pa
stwa. Nie chcemy by nam kto co dawa. Osobicie
uwaam, e nic mi si z powodu niepenosprawnoci nie
naley, wszystko jestem w stanie zrobi sam, przy odpo
wiednim nastawieniu psychicznym i wiadomoci wa
snej sytuacji czy stanu zdrowia. Chcemy tylko, eby
pastwo, ktrego czujemy si obywatelami nie przeszka
dzao nam y. Chcemy by ze wzgldu na stan zdrowia,
bo nie wszystkie osoby niepenosprawne s w stanie y
same, nasi rodzice czy opiekunowie czuli si pewni tego,
e pastwo pozwoli im y. Po prostu y. Tymczasem
przypadek matki opiekujcej si autystycznym synem
pokazuje, e oprcz tego, e musi ona wkada siy w
walk z wasn mierteln choroba to jeszcze musi wal
czy z bezdusznymi przepisami, ktre kto nie majcy
pojcia o yciu, wymyli i teraz stara si egzekwowa,
absolutnie zapominajc o tym, e za kadym przepisem
stoi czowiek ze swoj konkretn sytuacj yciow i r
norodnymi uwarunkowaniami, o ktrych wadza rnych
szczebli, zaraz po tym jak zostaje wybrana, natychmiast
zapomina, budujc swj wasny wiat jake rny od
wiata zwykych ludzi. Jak obcy zwykemu Malinowskie
mu czy Kowalskiemu.
Tyle si w ostatnim czasie mwi o osobach niepeno
sprawnych. Na dzisiejszym choby posiedzeniu rzdu
przyjmuje si zaoenia dotyczce rehabilitacji zawodo
wej i spoecznej dostosowujce przepisy naszego kraju

do tzw. wymogw Unii Europejskiej. Jaki czas temu

skoczyy si protesty rodowiska osb niepenospraw
nych, ktre ujawniy gbokie podziay w rodowisku, tak
e w postulatach i
nierwnym traktowaniu grup
opiekunw i rodzicw dzieci niepenosprawnych. Naley
stwierdzi z przykroci i do podziaw doprowadzilimy
sami, dajc si wykorzysta poszczeglnym pseudo ro
dowiskom politycznym, dajc si skci i podzieli. Nie
ktrzy uznali wrcz, e sytuacja ich dzieci bdzie dla nich
doskonaym sposobem na ycie i tworzenie dalszych po
dziaw. Nie boj si tego powiedzie, sam bdc osob
niepenosprawn.
Patrz na wszystko z boku, skd podobno wicej wida.
Przykad tej chorej na nowotwr pani z Gdaska pokazu
je, e adne protesty niczego nie dadz. W Polsce po
trzebna jest absolutna zmiana mentalnoci i budowa
empatii. Doprowadzenie do tego, by urzdnicy rozumieli,
i za kadym durnym przepisem stoi konkretny czowiek
ze swoj sytuacj yciow i same osoby niepenospraw
ne integrujc si nie kcc ze sob i ca reszta wyklu
czonych powinny dy do tego by stawia postulat
maksymalnego usamodzielnienia oczywicie na miar
moliwoci jakie umoliwia dana choroba bo oczywicie
jako osoby niepenosprawne zdajemy sobie spraw z te
go, e nie wszystko jestemy w stanie zrobi. Potrzebna
jest nam pomoc. Pastwo nie powinno nas tamsi nie
majcymi pokrycia w rzeczywistoci przepisami, na pod
stawie ktrych mona odebra rodki do ycia wykluczo
nym chorym. Kierunek zmian powinien i w stron
budowy systemu usamodzielniania si i szeroko rozu
mianej pomocy, obejmujcego take przejrzyste zapisy
prawne. By sytuacja pani z Gdaska i jej chorego syna
nigdy ju si nie powtrzya, bo uwacza godnoci ludz
kiej. Tam, gdzie to moliwe, naley stawia na maksy
malne usamodzielnienie osoby niepenosprawnej
i zmian postrzegania takiej osoby przez ni sam i ro
dowisko. Tak bd na nas patrze inni, jak my bdziemy
patrze na siebie. By zacz budowa jakikolwiek sys
tem opieki czy dcy do usamodzielnienia si i rozwoju,
naley zacz prace nad przebudow wasnej indywidu
alnej i spoecznej mentalnoci. Zacz od sprawy strasz
nie trudnej do wykorzenienia narzekania na wszystkich
i wszystko i tkwicej w wielu z nas postawy roszczenio
wej, ktra gorsza jest od niejednej choroby. Jak to zro
bi? Przez pokazywanie pozytywnych przykadw we
wasnym rodowisku, swych indywidualnych osigni
jako inspiracji dla innych, postaw rodzicw czy opieku
nw, ktrzy mimo trudnej sytuacji, szukaj dla dzieci
moliwoci rozwoju, przy penej wiadomoci ich ograni
cze. Takie postawy naley wspiera, nagania by inni
mogli i za ich przykadem. Jeden pozytywny przykad
wymowniejszy jest od 1000 sw.
Zapraszam do merytorycznej dyskusji nad zaprezento
wanym artykuem.
Marcin Antoniak

11

POLSKA

BRZASK

LISTOPAD GRUDZIE

N I E MA Z G O D Y N A W Y K L U C Z E N I E S P O E C Z N E

Piotr Kret, dziaacz zwizkowy z Katowic, kandydat

na radnego lokalnego Komitetu Wyborczego My
z Katowic. Skd pomys startu w wyborach samo
rzdowych?
Zwizki zawodowe od kilku lat przeywaj w Polsce
kryzys. Szacuje si, e tylko 15% pracownikw przy
naley do jakiego zwizku zawodowego. Tymcza
sem w Szwecji ten odsetek wynosi 70%. Niestabilne
warunki zatrudnienia, a wic umowy mieciowe, pre
sja pracodawcw wywierana na pracownikach, aby
nie angaowa si w dziaalno zwizkow no i w
kocu sama nieskuteczno niektrych zwizkw za
wodowych, zniechca pracownikw do aktywnoci.
Te wszystkie czynniki sprawiaj, e zwizki zawodo
we musz rozszerza swoj dziaalno, udziela si
wrd spoecznoci lokalnej na osiedlu, dzielnicy
i w kocu w miecie, a w tym przypadku najwaniej
sze decyzje, ktre maj wpyw na standard i poziom
ycia mieszkacw zapadaj wanie na szczeblu
samorzdowym.
Zwizki zawodowe musz rozszerza swoj dziaal
no, ale w jaki sposb?
Zdania w tej kwestii s podzielone, ale osobicie
uwaam, e zwizki zawodowe powinny reprezento
wa nie tylko swoich czonkw, ale take innych pra
cownikw, ktrzy nie mog zapisa si do zwizku
z racji niestabilnej pracy, zatrudnienia na umowach
mieciowych. Co wicej jako zwizkowiec jestem
przekonany, e naley wyj do ludzi wykluczonych
spoecznie, dugotrwale bezrobotnych i ich rodzin.
Mieszkam w robotniczej dzielnicy Szopienice i do
skonale widz ilu moim znajomym, czsto ssiadom
upadek tutejszych zakadw pracy po tzw. transfor
macji odebra wszelkie nadzieje na prac i lepsze y
cie.
Niestety nasze pastwo porzucio ich jak zbdny ba
last. Ci ludzie nie uzyskuj adnej pomocy od wadz.
Co gorsza ich trudna sytuacja materialna, zawodo
wa, a wic i yciowa przekada si na nastpne po

12

kolenia. Ronie nam pokolenie modych ludzi, ktrzy

nie zaznali nigdy przywileju stabilnej i bezpiecznej
pracy gwarantujcej ycie na godnym poziomie.
Zwizki zawodowe musz wyj do takich ludzi
z ofert, musz ich reprezentowa i pomaga im.
Wielu ludziom w Polsce odebrano prawo do poczucia
wasnej godnoci. Ze strony zwizkw zawodowych
nie moe by zgody na polityk wykluczajc osoby
zatrudnione na umowach mieciowych, bezrobot
nych, wykluczonych spoecznie i ich rodzin.
Wybory samorzdowe zbliaj si wielkimi krokami.
Startujesz na radnego ze swojej dzielnicy Szopie
nic, ale nie wida nigdzie twoich banerw, plakatw
i ulotek wyborczych.
To prawda moja kampania wyborcza nie polega na
wieszaniu banerw, rozklejaniu plakatw i wrzucaniu
do skrzynek pocztowych ulotek. Jak chyba kady z
nas w okresie przedwyborczym codziennie wyjmuj
ze skrzynki na listy kilkanacie ulotek, listw do
mieszkacw od kandydatw, supy ogoszeniowe na
przystankach autobusowych i tramwajowych obklejo
ne s plakatami, a o banerach nawet ju nie wspo
mn. Swoj kampani wyborcz prowadz poprzez
spotkania bezporednie z mieszkacami mojego
okrgu wyborczego. Jestem przeciwny wydawaniu
ogromnych kwot na materiay propagandowe, jak to
robi najwiksze partie polityczne w kraju przy ka
dych wyborach, bo dla przecitnego mieszkaca nic
z tego dobrego nie wynika. Sdz, e kandydaci,
ktrzy swoj kampani opieraj na wieszaniu bane
rw, rozklejaniu plakatw i wrzucaniu do skrzynek
ulotek wyborczych po prostu obawiaj si bezpo
redniego spotkania z wyborcami, rozmowy o tym co
tak naprawd boli mieszkacw i jakie powinny by
priorytety wadz naszego miasta.
Jakie stawiasz sobie cele, co zamierzasz zrealizo
wa jeli zostaniesz wybrany na radnego?
Jak ju wspominaem moja kampania wyborcza
opiera si na bezporednich spotkaniach z wyborca
mi, rozmowach i dialogu spoecznym. To bardzo po
uczajca lekcja, bo mona dowiedzie si wielu
rzeczy, o ktrych nie miao si wczeniej pojcia. Je
li zostan radnym mam zamiar podnosi tematy
wane dla mieszkacw mojego okrgu wyborczego,
ktre poruszane byy podczas spotka wyborczych.
Bardzo wanym elementem dla mnie bdzie wiksze
zaangaowanie wadz samorzdowych w rozwj
dzielnic i osiedli Katowic, ktre przez ustpujc wa
dz byy zapomniane lub pomijane. Tak dzielnic
niewtpliwie s Szopienice. Podniesienie aktywnoci
spoecznej, walka z wykluczeniem spoecznym, akty
wizacja zawodowa, stworzenie dla dzieci i modziey
moliwoci spdzania wolnego czasu na obiektach
sportowych to kwestie najwaniejsze. Podjcie tego
typu dziaa podniesie rwnie poziom bezpiecze
stwa, zmniejszy skal zjawisk patologicznych, popra
wi komfort i standard ycia zwykych ludzi,
mieszkacw Katowic, a to jest dla mnie absolutny
priorytet.

LISTOPAD GRUDZIE

BRZASK

W ksztatowanym przez media gwnego nurtu dys

kursie pomija si, e niema cz wykluczonych, o
ktrych mwisz stanowi pracownicy dawnych zaka
dw przemysowych, fabryk, czyli klasa robotnicza.
Czy wedug Ciebie w kraju takim, jak Polska nadal
istnieje zauwaalny na przykadzie spoecznoci lo
kalnych problem niezmiennego od czasw Marksa
mechanizmu wyzysku ekonomicznego uderzajcego
w pierwszej kolejnoci w t klas?
Klasa robotnicza w dawnym ujciu, rozumieniu tego
pojcia obecnie nie istnieje, ale problem wyzysku jak
najbardziej. Wraz z przemylan polityk kapitalistw
prowadzc do likwidacji fabryk i zakadw pastwo
wych, hut, klasa robotnicza w historycznym ujciu
przestaa istnie. Warto zwrci uwag na fakt, e
dzisiejsi prekariusze mog pracowa w rnych
branach. Niestabilne i sabo opacane formy zatrud
nienia dotycz zarwno pracownikw fizycznych, jak
i osb z wyszym wyksztaceniem. Mona by pra
cownikiem ochrony w supermarkecie, pracownikiem
midzynarodowego przedsibiorstwa, w kocu mo
na by pracownikiem banku. Rne brane, dziedzi
ny gospodarki, ale we wszystkich tych przypadkach
mona by zatrudnionym na podstawie umowy mie
ciowej, a wic niepewnych warunkw zatrudnienia.
Prekariat to jest wanie takie zjawisko, e bez
wzgldu na miejsce pracy czy choby bran, pod
stawowym elementem je okrelajcym jest brak sta
bilnoci zatrudnienia, gwarancji bezpieczestwa
pracy, gwarancji dochodu, gwarancji ubezpieczenia
spoecznego i dostpu do publicznej opieki zdrowot
nej. W czasach Marksa podzia by prostszy gwn
sprzecznoci bya klasa robotnicza i kapitalici, czyli
buruazja, cho nie brakowao take pracownikw
nieprodukcyjnych, czyli drobnomieszczastwa prze
chylajcego si to na jedn, to na drug stron w za
lenoci od zmiany sytuacji. Mimo, e kapitalici
starali si wszelkimi sposobami, w tym take poprzez
ugodowe zwizki zawodowe odcign proletariuszy
od walki klas, znaczna ich cz potrafia jednak or
ganizowa si dziki istnieniu grup i partii, ktre mo
na uzna za polityczn awangard.
W obecnych czasach sytuacja ulega zmianie wanie
z powodu rozbicia klasy robotniczej i zwikszenia za
sigu zjawiska wyzysku prekariuszy poza historycz
nie rozumian klas robotnicz. Warto rwnie
podkreli, e w epoce Marksa klasa robotnicza bya
pozbawiona dostpu do zdobycia formalnego wy
ksztacenia i cho nie brakowao jej aspiracji do po
szerzania wiedzy wykonywaa najprostsze prace, a
dzi prekariusze to czsto ludzie modzi, po studiach,
znajcy jzyki obce, a mimo to nie mogcy liczy na
stabilne zatrudnienie. W odniesieniu do spoecznoci
lokalnych naley doda, e zjawisko prekariatu wy
stpuje niezalenie. Mona by prekariuszem w pod
karpackiej wsi, jak i w aglomeracji takiej jak GOP
Grnolski Okrg Przemysowy. Mechanizm wyzy
sku ekonomicznego prekariuszy, najlepiej wykszta
conego w historii Polski pokolenia, bez szans na
stabilne i bezpieczne zatrudnienie uderza we wszyst

POLSKA

kich tych, ktrzy s zatrudnieni na elastycznych wa

runkach pracy i nie mog w zwizku z tym liczy na
stabilizacj zawodow, finansow i rodzinn, bowiem
wszystkie te kwestie s ze sob zwizane. Oczywi
cie s osoby, ktre z wasnej woli pracuj na pod
stawie elastycznych warunkw zatrudnienia, ale ich
zarobki s na tyle wysokie, e s w stanie zrekom
pensowa sobie z nawizk brak dostpu do pu
blicznej opieki zdrowotnej i innych wiadcze
socjalnych. Problem w tym, e takich osb jest bar
dzo mao, a zdecydowan wikszo stanowi osoby
zatrudnione na umowach mieciowych, ktre uzy
skuj niskie, bd bardzo niskie dochody, a wic z
jednej strony nie maj dostpu do usug publicznych
jak ubezpieczenie spoeczne, publiczna opieka me
dyczna, a z drugiej strony niskie dochody nie pozwa
laj im wykupi takich usug prywatnie.
W tym, co mwisz jest sporo susznoci, aczkolwiek
kiedy zaczniemy analizowa wiadomo grup, ktre
wymienie koncentruje si praktycznie wok spraw
drugorzdnych i nie cz ich wsplne interesy, jakie
spajay proletariat fabryczny. Grupy te cierpi z po
wodu ucisku, ale wykazuj sab mobilno i wiado
mo, co wida take przy okazji rnych
publicznych wydarze.
Tak, to druga strona medalu. Trudno nie dostrzec, e
ta dyscyplina i zorganizowanie oraz poczucie wspl
nego losu, jakie dawaa praca w fabryce, s dla pre
kariatu niedostpne, co utrwala drobnomieszczaskie
podejcie do kwestii take dla niego samego najbar
dziej ywotnych, czyli po prostu walki o wasne pra
wa. wiadomo wasnych klasowych interesw
praktycznie nie istnieje, dziki staej antyklasowej
retoryki mediw i dyskursu politycznego. A take
skceniu. Mody pracownik, ktry zarobi znacznie
mniej ni wypracuje, uwaa, e jego koledzy s
wredni, potrafi donie szefowi na siebie wzajemnie
i nawet nie warto si organizowa. Dlatego rwnole
gle naleao by dy do odbudowy tego proleta
riatu, ale do tego potrzeba da mu odpowiedni
polityczn reprezentacj jego interesw. Jest to praca
dla nas wszystkich, wymagajca wiele zaangaowa
nia i powicenia i bez wtpienia wykraczamy ju tu
taj poza kwestie zwizane z moliwociami i
obowizkami radnego. Z kolei dzisiejsi prekariusze
s pogreni w swojej wikszoci w letargu, ulegajc
ogupiajcej propagandzie, e ut szczcia i kombi
nowanie pozwoli wybracom pord nich zosta
Rockefellerem (kady myli, e on nim bdzie), pod
czas, gdy ci, ktrzy nie nad za wycigiem szczu
rw s skazani na wymarcie jak dinozaury, albo
niektrych z nich uratuje dobroczynno i wysokie
PKB. Dopiero dowiadczenie realiw moe pomc
wybudzi ich z tego obdnego snu. I to take jest
nasze zadanie, ale znw wykraczamy tu znacznie
poza ramy kwestii zwizanych z wyborami.
Dzikuj za rozmow.
Dzikuj.
Dawid Jakubowski

13

HISTORIA

BRZASK

LISTOPAD GRUDZIE

Zapomniana antywojenna mowa obrocza

Ry Luksemburg z 1914 roku
Niespena rok przed wybuchem pierwszej wojny wia
towej 25 wrzenia 1913 r. na odbywajcym si ww
czas w Fechenheim pod Frankfurtem n. Menem wiecu
robotniczym zabraa gos Ra Luksemburg znana
z bezkompromisowej, nad wyraz krytycznej postawy
wzgldem kapitalizmu.
Zadeklarowaa wwczas w imieniu wszystkich szcze
rych socjaldemokratw, kierujc przy tym swoje sowa
pod adresem eksponujcego otwarcie potg militarn
pastwa pruskiego, e: jeli si od nas zada, aby
my podnieli mordercz bro przeciwko naszym fran
cuskim
lub
innym
cudzoziemskim
braciom,
owiadczymy wwczas: nie, tego nie uczynimy.
Ra Luksemburg potpiajc prymitywny, tpy pruski
militaryzm konsekwentnie staa na stanowisku, e: nie
miecki onierz nigdy nie uyje broni przeciw swoim kla
sowym braciom za granic.
Ra Luksemburg nie musiaa dugo czeka na reakcj
ze strony uwanie ledzcych jej dziaalno polityczn
wadz pruskich, szczeglnie pruskiego wymiaru spra
wiedliwoci. Zaprezentowana przez ni na wiecu robot
niczym 25 wrzenia 1913 r. tre jej referatu staa si
podstaw do oskarenia Ry Luksemburg przez miej
scowego, nadgorliwego prokuratora o wzywanie do
nieposuszestwa obowizujcym prawom.
Dwudziestego lutego 1914 r. Sd Krajowy we Frankfur
cie n. Menem skaza R Luksemburg na jeden rok
wizienia.
Tu przed ogoszeniem powyszego wyroku Ra Luk
semburg wygosia z awy oskaronych zapomnian
dzi niestety a wart przypomnienia poruszajc
w swojej treci mow obrocz. Zostaa ona wydruko
wana dwa dni pniej 22 lutego 1914 r. na amach
Vorwrts naczelnego organu prasowego niemieckiej
socjaldemokracji. Nadano jej tytu: Militaryzm, wojna
i klasa robotnicza ( Militarismus, Krieg und Arbeiterklas
se).
Zaryzykowa mona w tym miejscu stwierdzenie, e
pomimo, i od jej wygoszenia i nastpnie opublikowa
nia mino rwno 100 lat to nadal powinna ona po po
nownym, wnikliwym zapoznaniu si
z jej treci
skania do bardzo gbokiej refleksji kadego kto uwa
a siebie nie tylko w teorii, ale take w praktyce za czo
wieka lewicy.
Tej lewicy, ktra nie idzie na adne zudne i zgnie kom
promisy powicajc tym samym ideowe pryncypia dla
doranych korzyci najczciej materialnych.
Tej lewicy, ktra nigdy nie zastpi w swoich dziaaniach
ideowoci dziecinn w istocie i naiwn postaw okrela
n jako pragmatyzm.
Tej lewicy, ktra w aden sposb nie zaakceptuje kapi
talizmu nawet rzekomo z tzw. ludzk twarz i caego
szeregu zwizanych z kapitalizmem spoeczno poli
tycznych patologii m. in. militaryzmu i wojny.
Tej lewicy, ktra nigdy nie zaakceptuje take bekotli
wych, niedorzecznych sformuowa lansowanych nie
ustannie przede wszystkim przez kler katolicki
i powizan z nim wsteczn prawic o rzekomym ist

14

nieniu solidaryzmu spoecznego, narodowego itp. a kt

ra zawsze i wszdzie za swj elazny punkt odniesienia
w spoeczestwie kapitalistycznym, klasowym, w ktrym
przyszo nam obecnie y uwaa bdzie wszystkich
ludzi pracy najemnej robotnikw, grnikw, hutni
kw,nauczycieli, zwizkowcw. Wszystkich tych, ktrzy
yj wycznie ze swojej pracy pracy rk i umysw
a nie z efektw cudzej, cikiej pracy innych ludzi.
Do takich wanie ludzi lewicy socjalnej, antykapitali
stycznej i antymilitarystycznej adresowane byy i nadal
s sowa zawarte w zapomnianej mowie obroczej R
y Luksemburg z 1914 r.
Abstrahujc od powyszych, koniecznych uwag pra
gnbym zaznaczy, e w niniejszej publikacji jako jej
autor skoncentruj si na przyblieniu czytelnikowi
przede wszystkim zasadniczych w moim subiektywnym
przekonaniu wtkw zawartych w mowie obroczej R
y Luksemburg z 20 lutego 1914 r.
Ra Luksemburg jako przekonana i wiadoma mark
sistka i socjaldemokratka po wysuchaniu aktu nie miaa
adnych wtpliwoci, e zaprezentowane w nim przez
wyjtkowo nadgorliwego, pruskiego prokuratora zarzuty
byy cakowicie bezpodstawne i w istocie pozbawione
jakiegokolwiek sensu i logiki. Godziy ponadto i to moc
no w jej inteligencj.
Warto podkreli, e za szczeglnie absurdalne wrcz
niedorzeczne Ra Luksemburg uzna dwa prokurator
skie zarzuty dotyczce: pierwszy podegania przez
ni do zabijania dowdcw oraz drugi wzywania przez
ni onierzy, by w wypadku wojny wbrew rozkazowi nie
strzelali do nieprzyjaciela.
Zdaniem dziaaczki w nadgorliwy pruski prokurator pu
blicznie, na sali sdowej podczas prezentacji swoich
oskarycielskich argumentw ujawni jedynie swoj
kompletn niezdolno do mylenia kategoriami so
cjaldemokratycznymi oraz niezdolno do wczucia si
w socjalistyczny sposb rozumowania.
W zwizku z powyszym Ra Luksemburg z odczu
waln a nazbyt zgryliwoci stwierdzaa, e: formal
ne wyksztacenie
nie wystarcza do zrozumienia
socjaldemokratycznej metody mylenia, do pojmowania
naszego wiata myli w caej jego zoonoci, subtelno
ci naukowej i historycznej gbi, jeeli staje temu na
przeszkodzie przynaleno klasowa zauwaaa
dziaaczka po czym dodawaa: proci mczyni i ko
biety z ludu pracujcego mog poj nasz wiat myli,
ktry w mzgu pruskiego prokuratora odbija si jak
w krzywym zwierciadle.
W dalszej czci swojej mowy obroczej Ra Luk
semburg odniosa si do wysuwanego przez prokurato
ra absurdalnego jej zdaniem zarzutu, e podburzaa
ponad wszelk miar tysice (...) suchaczy.
Jej odpowied na ten zarzut bya nastpujca: panie
prokuratorze, my socjaldemokraci, w ogle nikogo nie
podburzamy! Bo co to znaczy podburza? zapyty
waa pruskiego prokuratora R. Luksemburg Czy mo
e prbowaam namawia zebranych: jeeli jako
Niemcy znajdziecie si w czasie wojny w kraju nieprzy

LISTOPAD GRUDZIE

BRZASK

jacielskim, na przykad w Chinach, to dajcie si tam tak

we znaki, by jeszcze po stu latach aden Chiczyk nie
odway si krzywo spojrze na Niemca? Gdybym tak
mwia, to istotnie byoby to podburzanie. Albo czy pr
bowaam moe wzbudzi wrd zebranych mas pych
narodow, szowinizm, pogard i nienawi do innych
ras i narodw? To byoby w samej rzeczy podburza
niem zaznaczaa dobitnie R. Luksemburg i od razu
przy tym wyjaniajc do ograniczonemu pod wzgl
dem umysowym i niezorientowanemu w temacie pro
kuratorowi na czym polegaa nie majca nic wsplnego
z jakimkolwiek podburzaniem dziaalno socjaldemo
kratw: to, co my socjaldemokraci, czynimy stale
w mowie i pimie, sprowadza si do owiecania umy
sw, do uprzytomniania masom pracujcym ich klaso
wych interesw i zada historycznych, do wskazywania
na wielkie linie rozwoju historycznego, na tendencje
przewrotw ekonomicznych, politycznych i spoecz
nych, dokonujcych si w onie dzisiejszego spoecze
stwa i prowadzcych z elazn koniecznoci do tego,
e na pewnym szczeblu rozwoju istniejcy ustrj spo
eczny musi zosta zniesiony i zastpiony przez wy
szy, socjalistyczny ustrj spoeczny. Tak agitujemy,
w ten sposb przez uszlachetniajce oddziaywanie na
krelenia perspektyw historycznych, na ktrych gruncie
stoimy, podnosimy take poziom etyczny mas. Z tego
samego doniosego punktu widzenia prowadzimy take
albowiem u nas, socjaldemokratw, wszystko skada
si na harmonijny, zwarty, oparty na nauce wiatopo
gld nasz agitacj przeciw wojnie i militaryzmowi
podkrelaa z naciskiem w swojej mowie obroczej
dziaaczka zwracajc przy uwag na ogromn rnic
istniejc pomidzy terminami: agitacja i podburza
nie.
Odnoszc si do kluczowego w jej mowie obroczej
wtku mianowicie militaryzmu Ra Luksemburg bez
wskazania na konkretne osoby nie omieszkaa zauwa
y, e: obrocy (...) militaryzmu uzasadniaj go za
zwyczaj frazesem o koniecznoci obrony ojczyzny.
Gdyby miano na wzgldzie rzeczywicie, szczerze
i otwarcie interes ojczyzny, to (...) klasy panujce nie
mogyby wanie uczyni nic innego jak tylko wprowa
dzi system milicyjny w stary postulat programu so
cjaldemokracji. przekonywaa zgromadzonych na sali
sdowej suchaczy dziaaczka argumentujc swj punkt
widzenia w nastpujcy sposb: system milicyjny sta
nowi jedyn niezawodn rkojmi obrony ojczyzny, po
niewa tylko wolny lud, ruszajcy z wasnej woli do
walki z nieprzyjacielem, jest dostatecznie pewnym i nie
zawodnym bastionem wolnoci i niezawisoci ojczy
zny.
Po zaprezentowaniu powyej przytoczonej argumenta
cji Ra Luksemburg zadaa wymowne w swojej treci
pytanie: Dlaczego wic (...) oficjalni obrocy ojczyzny
nie chc sysze o tym jedynym skutecznym sposobie
obrony ojczyzny?.
Odpowiedzi na to pytanie Ra Luksemburg udzielia
sobie sama: dlatego, e ani w pierwszej, ani w drugiej
linii nie chodzi im wcale o obron ojczyzny, lecz o im
perialistyczne wojny zaborcze, do ktrych milicja
w istocie si nie nadaje. Ponadto za klasy posiadajce

HISTORIA

dlatego wzbraniaj si da bro do rki ludowi pracu

jcemu, gdy nieczyste sumienie budzi w wyzyskiwa
czach lk, e bro mogaby pewnego razu wystrzeli
w niepodanym dla panujcych kierunku stwierdza
a bez ogrdek Ra Luksemburg przestrzegajc jed
noczenie w tym miejscu suchaczy przed tragicznymi
skutkami cynicznego i instrumentalnego wykorzysty
wania takich poj jak obrona ojczyzny przez wiecznie
chciw zyskw i z gruntu wrog robotnikom wielko
kapitalistyczn buruazj.
Za ostatni nad wyraz interesujcy wtek zawarty w mo
wie obroczej Ry Luksemburg z 20 lutego 1914 r.
uzna naley jasno sprecyzowane przez ni socjalde
mokratyczne stanowisko dotyczce zjawiska wojny.
Brzmiao ono nastpujco: my, socjaldemokraci (...)
sadzimy, e o wybuchu i wyniku wojen decyduj nie tyl
ko armia, rozkazy z gry i lepe posuszestwo
u dou, lecz e rozstrzygaj tu i winny rozstrzyga sze
rokie masy ludu pracujcego. Jestemy zdania, e woj
ny mona prowadzi tylko wtedy i dopty, kiedy i jak
dugo masy ludu pracujcego albo bior w nich z entu
zjazmem udzia, uwaajc je za sprawiedliwe i koniecz
ne, albo co najmniej cierpliwie je znosz. Jeeli
natomiast przewaajca wikszo ludu pracujcego
dojdzie do przekonania a my, socjaldemokraci, uwa
amy wanie za swe zadanie obudzi w ludzie to prze
konanie i t wiadomo jeeli, powtarzam,
wikszo ludu dojdzie do przekonania , e wojny s
zjawiskiem barbarzyskim, gboko niemoralnym, reak
cyjnym i antyludowym, to tym samym wojny stan si
niemoliwe, bez wzgldu na to, e onierz bdzie jesz
cze chwilowo posuszny swym przeoonym podkre
laa dziaaczka nie ukrywajc swojej gbokiej wiary
w moliwo wyeliminowania raz na zawsze ze sto
sunkw midzyludzkich wojny i wszystkich zwizanych
z ni okropiestw.
W konkluzji powyszego antywojennego stanowiska
znalazy si sowa, ktre bez cienia przesady nadal za
chowuj swoj aktualno. Mianowicie, e: wojujc
stron jest (...) cay lud. On winien rozstrzyga, czy
wojna ma nastpi, czy te nie decyzja o by albo nie
by(...) militaryzmu naley do mas pracujcych, m
czyzn i kobiet, starych i modych, nie za do znikomej
czstki tego ludu noszcej (...) mundur.
Za podsumowanie powyszych rozwaa niech posu
sowa Ry Luksemburg, ktre wypowiedziaa
w imieniu wszystkich socjaldemokratw koczc swoj
mow obrocz. Sowa potwierdzajce jej gboki opty
mizm, ideowo, zaangaowanie dla sprawy socjalizmu
i bezkompromisowo w dziaaniu. Sowa te powinni
wzi do serca i zapamita jako swoisty drogowskaz
wszyscy wspczeni lewicowi aktywici. Oto one: byli
bymy (...) aosnymi kreaturami, gdybymy ze strachu
przed skutkami poniechali czego, co uznajemy za ko
nieczne i zbawienne (...) nasze dzieo drwi z kruchych
wizw wszystkich (...) paragrafw, ronie i rozwija si
wbrew wszystkim prokuratorom! (...) Socjaldemokrata
(...) pozostaje wierny swoim czynom i drwi z waszych
kar. A teraz moecie mnie skaza !.

Ryszard Rauba

15

Z YCIA PARTII

BRZASK

LISTOPAD GRUDZIE

Bogdan Radomski ( 21.04.1935 22.10.2014)

Urodzi si 21 kwietnia 1935 roku
w urawim
Bagnie na Lubelszczynie. Ojciec by rolnikiem na
4 hektarowym gospodarstwie. W 1945 r. rodzice
przenieli si na ziemie odzyskane w okolice Mal
borka. Tam ukoczy szko podstawow, a na
stpnie rozpocz nauk w dwuletniej szkole
budowlanej w Warszawie, ktra po roku zostaa
przeniesiona na lsk i tu ukoczy drug klas.
Po skoczeniu nauki od 17 roku ycia peni szereg
funkcji w aparacie Zwizku Modziey Polskiej
w Bielsku Biaej, Bytomiu, Katowicach oraz w Wo
dzisawiu lskim gdzie by przewodniczcym Za
rzdu Powiatowego ZMS. Swoje zaangaowanie
w dziaalno polityczn wynis z domu i lewico
wej postawy ojca, ktry przed wojn by czonkiem
niezalenej partii chopskiej, a w czasie wojny
czonkiem Polskiej Partii Robotniczej (PPR).
W Wodzisawiu rozpocz te swoje ycie zawodo
we. Przez 2 lata (195759) pracowa na dole
w charakterze adowacza jako modszy grnik przy
budowie kopalni Mszana zwanej pniej 1 Maja.
Jednak nieustajca ch dalszego rozwoju spro
wadzia go ponownie do Warszawy, gdzie w 1959r.
rozpocz studia w Wyszej Szkole Nauk Spoecz
nych, ktre ukoczy w 1963 r., stopie magistra
ekonomii uzyska w Szkole Gwnej Planowania
i Statystyki w Warszawie.
Po powrocie na lsk pracowa jako starszy in
spektor techniczny przy kopalni Jastrzbie Mosz
czenica. W 1965 r. zaproponowano mu stanowisko
dyrektora Przedsibiorstwa Osiedli Robotniczych
w Koninie w woj. poznaskim gdzie pracowa przez
2 lata. Nastpnie przenis si do pracy w Zaka
dach Materiaw Budowlanych niedaleko Warsza
wy. Od 1969
zgodnie z uzyskanym
wyksztaceniem rozpocz prac w Centralnym In
stytucie Informacji Naukowej, Technicznej i Ekono
micznej w Warszawie skd przez 6 lat by

oddelegowany do pracy w Moskwie w Midzyna

rodowym odpowiedniku tej instytucji. Oceniano go
jako pracownika o wysokich kwalifikacjach zawo
dowych, dobrego organizatora, koleeskiego,
uczynnego, cieszcego si du sympati w ro
dowisku.
Przez cae ycie zawodowe by aktywny spoecz
nie i angaowa si w dziaania polityczne. Na l
sku peni funkcj I sekretarza Komitetu
Zakadowego PZPR przy kopalni Mszana, potem
przy Kopalni Jastrzbie Moszczenica, by radnym
Miejskiej Rady Narodowej w Koninie. Po przejciu
na wczeniejsz emerytur nadal by zaangao
wany politycznie. Od 1999 r. peni funkcj sekre
tarza Stowarzyszenia Marksistw Polskich. By
autorem wielu artykuw, ktre ukazyway si pod
pseudonimem literackim Franciszek Oracz m.in.
w pimie Komunistycznej Partii Polski Brzask.
By take wydawc szeregu tytuw w tym Biulety
nu SMP, Gosu Robotniczego biuletynu spoecz
nopolitycznego KC PSPR, zorganizowa wiele
naukowych spotka SMP i niestrudzenie podejmo
wa dziaania dla utrwalenia myli marksistowskiej
w polskim yciu intelektualnym. By te jednym
z inicjatorw zaoenia Polskiej Socjalistycznej
Partii Robotniczej i od 2002 do 2005 r. jej wice
przewodniczcym, a od 5 maja 2008 r. przewodni
czcym PSPR.
Kocha dzieci i wnukw, by czowiekiem, ktry
opiekowa si ludmi samotnymi, stara si poma
ga potrzebujcym, zabraa Go cika przewleka
choroba, zmar 22 padziernika 2014 r. w Wodzi
sawiu lskim, gdzie rozpoczyna swoje dorose
ycie, bdzie Go bardzo brakowao bliskim i przy
jacioom.
Krystyna Jasklskaadosz
wraz z rodzin zmarego

Drodzy Prenumeratorzy i Czytelnicy !

Dzikujemy wszystkim, ktorzy regularnie opacali prenumerat i bezinteresownie wspierali

nas finansowo. Tyko dziki Waszej ofiarnoci "Brzask" moe si ukazywa nadal. Ponosimy
jedynie koszty druku i wysyki, autorzy artykuw i redakcja pracuj wycznie spoecznie.
Apelujemy do wszystkich o jak najszersze udostpnianie naszego czasopisma i liczymy na
dalsze wsparcie finansowe.
Redakcja
Publikowane artykuy wyraaj opinie autorw i nie zawsze s zgodne z pogldami Redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo
redagowania nadesanych tekstw i nadawania im tytuw. Skad Redakcji: Krzysztof Szwej (redaktor naczelny), Beata Karo.

Email: brzask@o2.pl. Komunistyczna Partia Polski skr. poczt. 154, 41-300 Dbrowa Grnicza.
Opat za Brzask naley wpaca na konto bankowe Partii z dopiskiem za Brzask.
PKO BP S.A. Oddzia I Dbrowa Grnicza 28 1020 2498 0000 8202 0183 3995

16