WYKAD 1

Administracja z ac. ad ministro do, w celu suenia.

Zarzdzanie jest elementem administracji publicznej.
Administracja w znaczeniu:
a)Podmiotowym zesp ludzi;
b)Przedmiotowym sposb dziaania.
Administracja moe by dziaaniem ludzi wobec rzeczy.
W ramach wykadu zajmujemy si tylko i wycznie administracj
publiczn.
Definicje administracji publicznej:
a)Quasi-negatywna jest to dziaalno pastwa, ktra nie jest ani
ustawodawstwem ani sdownictwem.
b)Def. prof. Bocia jest to przejte przez pastwo i realizowane przez
jego zawise organy, a take przez organy samorzdu terytorialnego
zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli wynikajcych
ze wspycia ludzi w spoecznociach.
Zadanie publiczne jest to wykonywanie zadania na rzecz
wsplnoty.
c)Def. prof. czkowskiego jest to dziaalno organw publicznych
polegajca na wykonywaniu zada publicznych gwnie przy pomocy
prawa administracyjnego.
d)W znaczeniu materialnym jest to wykonywanie zada publicznych
bez wzgldu na to, kto je wykonuje.
e)W znaczeniu formalnym jest to wykonywanie zada publicznych
tylko przez podmioty publiczne.
Rodzaje administracji:
a)Reglamentacyjna, policyjna, wadcza;
b)wiadczca, niewadcza.
Cechy administracji publicznej (wg prof. M. Stahl):
1)Dziaanie w imieniu i na rachunek pastwa lub innego odrbnego
od pastwa podmiotu wadzy publicznej;
2)Mono dziaania w formach wadczych zabezpieczajcych
moliwoci zastosowania przymusu pastwowego;
3)Dziaanie w interesie publicznym, tzn. dla dobra wsplnego lub w
imieniu interesu spoecznego;
4)Polityczny charakter, tzn. e dziaanie i rezultaty tego dziaania s
oceniane w kategoriach politycznych;
5)Dziaanie na podstawie ustaw i w granicach przez nie
okrelonych;
6)Aktywno, zwrcenie ku przyszoci, czyli mono podejmowania
dziaa z wasnej inicjatywy;
7)Dziaanie w sposb cigy i stabilny;
8)Oparcie si z reguy na zawodowym personelu;
9)Charakter monopolistyczny i bezosobowy.
1 | Strona

WYKAD 2
Prawo klasycznie wg Ulpiana (II w p. Ch.) dzieli si na:
a)Publiczne odnosi si do statusu pastwa rzymskiego;
b)Prywatne ley w interesie obywatela.
Na przeomie XIV i XV w. odniesiono si ponownie do podziau
klasycznego. Oparte na nim wykady miay miejsce dopiero w XVI w.
Teorie podziau na prawo publiczne i prawo prywatne:
a)Teoria interesu prawo publiczne jest tym, co suy interesom

publicznym, a prawo prywatne tym, co suy interesom prywatnym;

b)Teoria podporzdkowania prawem publicznym jest prawo, w ktrym
jeden podmiot jest nadrzdny wobec drugiego, a prawo prywatne jest
takim, w ktrym oba podmioty s rwne;
c)Teoria podmiotu (praw szczeglnych) prawo publiczne jest to
szczeglne prawo dla podmiotw publicznych, a prawo prywatne jest
prawem moliwym dla kadego podmiotu;
d)Teorie pozytywistyczne czysta teoria prawa Hansa Kelsena,
przedwojenny Gustaw Radbruch, Wodzimierz Lenin wg niego jeli nie ma
podziau wasnoci, to nie ma prawa prywatnego, a wic istnieje tylko
prawo publiczne.
Prawo administracyjne:
a)Jest to zesp norm regulujcych administracj publiczn;
b)Jest to prawo, ktre zawiera element wadztwa;
c)Wg klasykw polskiej jurysprudencji: Hilarowicza, Langroda i
Longschampsa de Berier prawo to dotyczy administracji publicznej
(pojtej jako pewna dziedzina kultury spoecznej i jest dla niej
swoiste, tzn. obejmuje to, co jest wytworzone dla organizacji i
dziaania administracji publicznej, a nie zarazem innych dziedzin
kultury spoecznej).
Klasyczny podzia prawa administracyj
n e g o:
a)Prawo ustrojowe normy te odnosz si do administracji publicznej
jako organizacji, tzn. wskazuj, jakie s podmioty i organy administracji
publicznej oraz na wzajemne relacje midzy tymi podmiotami, ich
wewntrzn struktur i na zadania, ktre maj wykonywa;
b)Prawo materialne s to takie normy, ktre okrelaj, jakie s prawa i
obowizki adresatw, o ile te prawa i obowizki wynikaj z przepisw lub
normy takie wskazuj jakie prawa maj by przydane, a jakie obowizki
naoone w drodze decyzji administracyjnej;

c)Prawo procesowe okrelaj tok czynnoci podejmowanych przy

zaatwianiu spraw administracyjnych:

2 | Strona

Normy o postpowaniu administracyjnym (procedura

administracyjna) jest to cig czynnoci podejmowanych prze organy

administracji publicznej oraz innych uczestnikw postpowania w celu
rozstrzygnicia sprawy administracyjnej i jej weryfikacji;
Normy o postpowaniu egzekucyjnym w administracji jest to cig
czynnoci podejmowanych przez organ egzekucyjny i innych uczestnikw
postpowania w celu przymusowego wykonania obowizku
publicznoprawnego;
Normy o postpowaniu sdowo administracyjnym jest to cig
czynnoci podejmowanych przez sd administracyjny i innych uczestnikw
postpowania w celu zbadania legalnoci zachowania administracji
publicznej.
Podstawowy podzia prawa administracyjnego:
a)Zewntrzne dotyczy tylko jednorodnej struktury organizacyjnej

administracji publicznej;
b)Wewntrzne dotyczy tylko relacji pomidzy obywatelami a
administracj publiczn.
Podzia pandektowy prawa administracyjnego:
a)Cz oglna dotyczy tych instytucji i zasad, ktre funkcjonuj na

obszarze caego prawa administracyjnego;

b)Cz szczegowa dotyczy konkretnych rozwiza, ktrymi zajmuje
si prawo administracyjne, np.:
Publiczne prawo gospodarcze wskazuje na realizacj wolnoci
gospodarczej (moliwo prowadzenia dziaalnoci gospodarczej w
okrelonych formach) poprzez nakadanie przepisw porzdkowych; odnosi
si do moliwoci podejmowania dziaa gospodarczych przez podmioty
publiczne; obejmuje specyficzne formy dziaania w sferze gospodarczej;
Midzynarodowe prawo administracyjne jest to fragment porzdku
prawnego o tym samym przedmiocie relacji w zakresie prawa
administracyjnego, ktry obowizuje jednoczenie wszystkie waciwe
podmioty w co najmniej dwch krajach w sposb bezporedni i trway oraz
ktry na tych samych zasadach w obrbie jego zakresu zastosowania
wywouje odpowiedzialno i egzekucj realizowan tak samo przez
organy osobne lub wsplne.

WYKAD 3
Cechy rde prawa administracyjnego:
a)Wielo i rnorodno pod wzgldem gatunkowym;
3 | Strona

b)Brak kodyfikacji materialnego prawa administracyjnego; skodyfikowana

zostaa tylko procedura administracyjna (k. p. a.);

c)Pochodzenie od samej administracji (podmiot, ktry stosuje prawo,
przygotowuje sobie te przepisy);
d)Wyrnienie pewnych tzw. dziaw kompleksowych (pokrywa si z
elementami czci szczegowej prawa administracyjnego), np. prawo
budowlane, wodne, bankowe;
e)Wikszo dziaw wymaga ustawowej regulacji;
f)Istniej rda o charakterze lokalnym, a wic obejmuj ograniczony
terytorialnie obszar (w przeciwiestwie do np. prawa karnego).
rda prawa administracyjnego:
1)rda prawa powszechnie obowizujcego:
a)Konstytucja - istnieje zasada jej bezporedniego stosowania:
przepis konstytucyjny wraz z innymi, zwykymi przepisami tworzy
norm prawn;
do budowy normy prawnej wystarcza sam przepis konstytucyjny
cechujcy si odpowiednimi elementami.
a)Ustawy - dominujce ilociowo i majce faktyczny prymat w

ustawodawstwie
nad aktami niszego rzdu;
b)Ratyfikowane umowy midzynarodowe:
Ratyfikowane przez prezydenta za zgod parlamentu wyraon w formie
ustawowej;
Przekazujce cz wadzy organom lub organizacjom midzynarodowym;
Pozostae umowy midzynarodowe;
a)Rozporzdzenia:
S to akty normatywne wydawane przez okrelone konstytucyjnie
podmioty (Prezydenta RP, Rad Ministrw, Prezesa Rady Ministrw,
ministrw kierujcych dziaami administracji rzdowej oraz Krajow Rad
Radiofonii i Telewizji) na mocy ustawowego upowanienia o nastpujcych
elementach:
- wskazanie waciwego organu,
- zakres regulowanej materii,
- wytyczne dotyczce treci aktu,
Maj charakter wykonawczy do ustaw;

d) Akty prawa miejscowego:

S stanowione przez terenowe organy administracji rzdowej i jednostki
samorzdu terytorialnego;
Wydawane na podstawie upowanienia ustawowego, obowizujce na
obszarze podlegym w/w organom;
Grupy:
- przepisy wykonawcze do ustaw;
4 | Strona

- przepisy porzdkowe;
- przepisy dotyczce ustroju jednostek samorzdu
terytorialnego.
1)rda prawa wewntrznie obowizujcego:

a)typy wymienione w Konstytucji:

uchway RM dotyczce jej podlegych organw;
zarzdzenia Prezesa RM;
a)uchway wydaj organy kolegialne, a zarzdzenia jednoosobowe;
b)s skierowane do jednostek organizacyjnych podlegajcych temu, kto
wyda dany akt;
c)nie maj charakteru powszechnego;
d)mog by wydawane na podstawie miejsca konkretnego organu w
strukturze organizacyjnej.
Zbiorowe ukady pracy jeden z wyjtkw od zamknitego
katalogu aktw
normatywnych zawartego w
Konstytucji.
Niezorganizowane

rda

p r a w a:

1)Odesania pozasystemowe:
a)Prawo odsya do czego, co funkcjonuje poza porzdkiem

prawnym;
b)Grupy:
normy spoeczne wynikaj z powszechnego stosowania,
np. zasady wspycia spoecznego;
normy wiedzy wynikaj z uwarunkowa o charakterze technicznym,
np. zasady wiedzy technicznej;
a)Mog funkcjonowa w sposb:
jawny dosownie, wyranie odsyaj do konkretnych norm
pozaprawnych;
domylny wystpuj wtedy, gdy jest uyty jaki termin, ktrego
znaczenie moemy ustali dopiero wtedy, gdy zastosujemy normy inne ni
prawne.
Podzia norm prawa administracyjnego:
Normy funkcjonalne te, ktre upowaniaj organ do wadczego
dziaania;
Normy zadaniowe te, ktre okrelaj obowizki organw administracji
publicznej i maj charakter norm odsyajcych zewntrznie i wewntrznie.
1)Zwyczaj:
a)Jest to pozaprawny nawyk postpowania przestrzegany
praktycznie w danej spoecznoci lub strukturze organizacyjnej
przez okrelon spoeczno w okrelonym miejscu i w okrelonym
czasie w odniesieniu do konkretnych spraw;
b)Prawo administracyjnie nie stosuje w sposb nagminny norm
zwyczajowych;
c)Nigdy nie moe suy jako rodek wprowadzania nowych praw
obowizujcych obywateli;
5 | Strona

d)Nie moe przekazywa obywatelom praw i obowizkw nalecych do

organw administracji publicznej;

e)Nie moe by podstaw rozstrzygni spraw sdowo administracyjnych.
1)Orzecznictwo:
a)Nie stanowi rda prawa w kontynentalnym systemie prawa;
b)Ma due znaczenie ze wzgldu na zawart w nim wykadni praktyczn,
co rzutuje na dziaanie administracji publicznej, ktra spodziewajc si
konkretnego rozstrzygnicia realizuje przewidywane dziaania;
c)Sdownictwo administracyjne i TK posiadaj take waciwo
sygnalizacyjn mog wskazywa obszary wymagajce interwencji
ustawodawczej;
d)Tworzy pewne normy prawne, wyprowadzajc je z ogu obszaru i zasad
prawa, co pozwala na skuteczne uzupenianie luk prawnych tzw. prawo
sdziowskie.
1)Doktryna:
a)Stanowi zbir pogldw autorstwa teoretykw zajmujcych si
dan dziedzin prawa;
b)Pojawia si na etapie studiw prawniczych;
c)Jest wykorzystywana pomocniczo przy rozwizywaniu skomplikowanych
problemw prawnych;
d)Powstaje na dwch etapach:
Ksztacenie osb studiujcych prawo (indoktrynacja),
Literatura (problemy w niej zawarte).

WYKAD 4
Kady akt normatywny ma swoj podstaw w wartociach
aksjologicznych istniejcych poza czowiekiem w sposb
obiektywny.
Wspczesne
p u b l i c z n e g o:

modele

organizacji

ycia

6 | Strona

1.Model pastwa uniwersalistycznego:

a)Funkcjonuje jeden model pastwa;
b)Cae ycie publiczne jest zbudowane wok jednej idei;
c)Istnieje jeden podmiot rzdzc majcy na celu obron owej podstawowej
idei;
d)Realizowany przez pastwa absolutystyczne i totalitarne;
e)Deklaratywne umieszczanie praw czowieka w porzdku prawnym z
wyczeniem ich stosowania w praktyce;
f)W sferze aksjologicznej:
brak obiektywnej prawdy, gdy uznawane s jedynie wartoci ujte w
naczelnej idei;
zastpienie prawdy przez mity;
zjawisko inflacji sowa (spadek wartoci sowa);
postpujca liturgizacja ycia (idea staje si religi);
deprecjacja ludzkiej pracy;
uniformizacja i standaryzacja ycia
formalistyczne traktowanie prawa w celu realizacji i sueniu idei
stosowanie systemu kar i nagrd;
brak niezalenych orodkw wadzy i informacji.
1.Model pastwa nihilistyczno-indywidualistycznego:

a)brak porzdku prawnego i spoecznego;

b)liczy si jedynie czowiek jako jednostka mylca o sobie samej;
c)egoizm jako jedyny motor dziaania;
d)czowiek ma by cakowicie wolnym, niczym nie obowizanym;
e)nigdy nie zosta zrealizowany.
W obu powyszych modelach:
zosta utracony rozwj spoeczny;
dostrzega si brak rozwoju czowieka;
uwidacznia si niszczenie wsplnoty (tzw. wsplnota
zmechanizowana);
wystpuje skrajny woluntaryzm (ma by tak, jak kto chce).

1.Model pastwa prawnego (powsta w latach 30. XIX w.):

a)Formalistycznego (pastwa ustaw):
S dwie podstawowe zasady:
ustawa jako podstawowe rdo porzdku publicznego,
parlament jako ustawodawca;
Funkcjonowanie waciwego trybu ustawodawczego (dura lex, sed lex);
Nie naley stawia porzdku prawnego ponad czowiekiem.
a)Sdziowskiego:
7 | Strona

Istnieje w Wielkiej Brytanii i USA;

Specyfika common law opartego na precedensie;
Law in action i law in the books jako rda prawa;
Stabilno, cigo;
Znajdowanie si sdownictwa pod zupen ochron pastwa.
a)Personalistycznego (konkretnego prawa naturalnego):
Opartego na filozofii w. Tomasza z Akwinu:
,,Prawo jest rozporzdzeniem rozumu wydanym dla dobra
wsplnego przez tego, ktry ma piecz nad spoecznoci,
promulgowanym,
Ustawa jest efektem odczytania prawa Boego;
Pastwo jako efekt rozwoju relacji spoecznych;
Pogldy Immanuela Kanta / neokantystw:
Odrzuci metafizyk i religijne uzasadnienie prawa,
Norma podstawowa nie jest zwizana z adnym systemem prawa,
Czas i przestrze jako podstawowe kryteria poznania wiata,
Brak odwoania do Boga,
Konkretne prawo naturalne,
System prawa naturalnego o zmiennej treci.

WYKAD 5

Pojcie osoby prawnej prawa publicznego:

a)W Polsce nie jest to pojcie prawne (w przeciwiestwie do
ustawodawstwa niemieckiego);
b)Wystpuje w nauce prawa administracyjnego i orzecznictwie (TK, SN).
Osobowo prawna - jest czym jednym na caym obszarze prawnym, co
nie jest tosame z osob prawn okrelonego rodzaju; stanowi zesp cech
pozwalajcych na to, e jaki byt spoeczny jest traktowany w prawie jako
osoba.
8 | Strona

Teorie osb prawnych:

a)Fikcyjne s fikcj wytworzon w okrelonym celu; to ,,co traktuje si
zewntrznie na podobiestwo czowieka;
b)Realne maj charakter realnego bytu wyposaonego w jakie cechy
czowieka.
Cechy wiadczce o istocie osb prawnych:
a)Taki realny byt ma wasne okrelone cele dziaania, a wic interesy
prawne;
b)Taki byt moe dziaa na zewntrz, na rzecz innych osb; moe stanowi
zarwno cig czynnoci (np. proces legislacyjny) lub pojedyncz czynno;
c)Musi realizowa wasne cele za pomoc swoich organw.
Kryteria pozwalajce na odrnienie osb prawnych prawa
publicznego od osb prawnych prawa prywatnego:
a)Formalne:
osoby prawne s to podmioty, ktre s tak okrelone w ustawie;
mog to te by takie podmioty, ktre w powszechnej opinii s uwaane
za osoby prawa publicznego;
jeli nie s osobami prawnymi prawa prywatnego mona domniemywa,
e maj natur osb prawnych prawa publicznego;
a) Materialne polega na samodzielnym i na wasn odpowiedzialno
wykonywaniu dziaa prawa publicznego.
*Osoby prawne prawa publicznego nie posiadaj ochrony konstytucyjnej,
gdy uczestnicz w dziaaniach administracji publicznej na zasadzie
wydzielenia przez pastwo (koncepcja autorstwa prof. Fundowicza).
Decentralizacja (sensu stricte) polega na tym, e oddzielne osoby
prawne samodzielnie wykonuj i na wasn odpowiedzialno zadania
publiczne.
Centralizacja polega na tym, e wszystkie zadania moe wykonywa
tylko jeden podmiot.
Dekoncentracja w ramach wyodrbnionej struktury organizacyjnej
naley rozoy poszczeglne zadania na konkretne organy.
Koncentracja polega na tym, e wszystkie zadania w danej strukturze
organizacyjnej wykonuje jeden organ.
Jednostki pomocnicze maj wykonywa okrelone zadania ze wzgldu
na podlegy im obszar terytorialny,
Jednostki organizacyjne maj wykonywa konkretne zadania bez
wzgldu na zasig terytorialny.
Korporacje publiczne - s to trwae zrzeszenia osb powoane dla
realizacji okrelonych celw (tu: zada publicznych). Przykady:
Korporacje zawodowe obejmuje osoby wykonujce zawody zaufania
publicznego, np. adwokaci, radcy, notariusze, komornicy sdowi, lekarze,
weterynarze, psychologowie, architekci;
Samorzdy gospodarcze obejmuje podmioty prowadzce dziaalno
gospodarcz, np. izby rolnicze, izby i cechy rzemielnicze, izby
gospodarcze;
9 | Strona

Wsplnoty religijne (ale bd to tylko takie zwizki religijne, ktre maj

uregulowany stosunek do pastwa w drodze ustawowej);

Szkoy wysze (studentem jest ten, ktry tworzy uczelni);
Polski Zwizek owiecki;
Polski Czerwony Krzy.
Zakady publiczne - s to zespoy ludzi i rodkw rzeczowych
przeznaczonych do okrelonych celw o charakterze niematerialnym;
mog by samodzielne albo wcielone w okrelone struktury organizacyjne.
Przykady:
NBP;
ZUS;
Zakady Opieki Zdrowotnej (samodzielne publiczne);
Instytucje kultury;
Instytuty badawcze;
Zakady karne.
Fundacje publiczne ich podstaw stanowi statut fundacji i majtek nim
objty; wykonuj zadania publiczne w strukturze organizacji publicznej;
dziel si na publiczne i prywatne; Przykady:
Fundacja Centrum Badania Opinii Spoecznej;
Fundacja im. Ossoliskich;
Fundacja Zakady Krnickie;
Fundacja Nauki Polskiej;
Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie;
Fundacje powoywane przez jednostki samorzdu terytorialnego.
Administracja pozarzdowa:
a)Konstytucyjna obejmuje organy umieszczone w Konstytucji RP:
Prezydent RP (naley pamita, e nie jest on organem administracji
publicznej, ale pastwowej);
NIK (jest to organ kolegialny, a nie tylko sam Prezes);
RPO;
KRRiT;
RPD;
Krajowa Rada Sdownictwa;
a)Pozakonstytucyjna obejmuje takie organy, ktre nie wchodz w skad
rzdu i nie s wyodrbnione w Konstytucji RP, ale znajduj si w strukturze
pastwowej:
Pastwowa Komisja Wyborcza;
Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych;
Generalny Inspektor Pracy;
Prezes IPN.

WYKAD 6

10 | S t r o n a

Organ administracji publicznej (wg prof. Bocia) jest to czowiek

(lub grupa ludzi, jeli chodzi o organ kolegialny) umieszczony w
strukturze organizacyjnej pastwa lub samorzdu terytorialnego,
powoany do realizacji norm prawa administracyjnego w sposb i
ze skutkami waciwymi temu prawu w granicach przyznanych mu
przez to prawo kompetencji.
Podzia organw administracji publicznej:
a)Wg liczebnoci skadu:
Jednoosobowe (monokratyczne)
Kolegialne
a)Wg przypisania do rnych struktur organizacyjnych:
Pastwowe
Rzdowe
Samorzdowe
Korporacyjne
Zakadowe
a)Wg spenianej funkcji:
Decydujce (podejmujce rozstrzygnicia)
Pomocnicze (wspierajce organy decydujce)
a)Wg postpowania administracyjnego sensu largo:
Pierwszej instancji
Wyszego stopnia
Naczelne
a)Wg postpowania administracyjnego w rozumieniu KPA:
Pierwszej instancji
Odwoawcze
a)Wg sposobu obsadzania:
Wybierane
Powoywane
a)Wg relacji umieszczenia wzgldem pastwa:
Scentralizowane
Zdecentralizowane
Organ administrujcy jest to taki podmiot, ktremu prawo
przydao funkcj administrowania lub ktremu prawo stworzyo
moliwo przydania funkcji administrowania i takie przydanie
nastpio. | Bdzie nim take kady czowiek lub grupa ludzi,
ktrzy mog dziaa w sferze administracji publicznej na
podstawie upowanienia (np. wojewoda, starosta, marszaek
wojewdztwa).
Upowanienie (np. podwadnych) oznacza przydanie funkcji
administrowania; moe wynika z ustawy lub innych czynnoci prawnych.
Norma kompetencyjna okrela prawa i obowizki organu; pozwala
organowi podejmowa okrelone dziaania w sferze prawa
administracyjnego, dziki ktrym moe wkracza w prawa i obowizki
czowieka.
ORGAN TO NIE JEST URZD !!!
11 | S t r o n a

Urzd znaczenia:
1)Jest to wyodrbniony zesp kompetencji, a wic praw i obowizkw
organu;
2)Jest to cz nazwy organu administracji publicznej, przy czym
tym organem najczciej jest osoba kierujca pracami danego urzdu, np.
Prezes GUS, Dyrektor Urzdu Grniczego; wyjtek ustawowy stanowi
Urzd Patentowy RP jako centralny organ (sfera prawa wasnoci
przemysowej);
3)Jest to zesp ludzi przydanych organowi administracji
publicznej do pomocy w wykonywaniu zada publicznych, np. urzd
miejski, urzd wojewdzki, ministerstwo.
Kryteria
Typy organw administracji rzdowej
budowy
Naczelne
Centralne
Terenowe
struktury
naczelnych
organw
administracj
i rzdowej
Sposb
Okrelone Okrelone w ustawie
Okrelone w
utworzenia i w
ustawie
powoania
Konstytucj
i RP
Miejsce w
Okrelone Zaatwiaj samodzielnie
Podlegaj
strukturze
w
okrelone sprawy z
hierarchicznie
organizacyjn Konstytucj zakresu administracji
centralnym bd
ej
i RP
rzdowej, ale podlegaj
naczelnym
nadzorowi naczelnych
organom
organw administracji
administracji
rzdowej
rzdowej
Terytorialny Cay kraj
Cay kraj
Ograniczony
zasig
dziaania
Terytorialna administracja rzdowa
Zespolona
Niezespolona
Dziaa na obszarze jednostki
Stworzona w drodze ustawy
zasadniczego podziau
Dziaa na obszarze specjalnie dla
terytorialnego pastwa
niej wyznaczonym
Ma jednego zwierzchnika
Dziaa samodzielnie na danym
obszarze (np. administracja
Dziaa co do zasady w jednej
grnicza, administracja skarbowa)
strukturze organizacyjnej

WYKAD 7
Teorie samorzdu terytorialnego:
a)Teoria pastwowa byt samorzdu terytorialnego pochodzi od

pastwa,
tzn. pastwo go tworzy i wyznacza mu
zadania w celu ich realizacji;
b)Teoria prawno naturalna samorzd terytorialny ma wasne prawa i
jest czym pierwotnym w stosunku do pastwa;
12 | S t r o n a

c)Teoria polityczna samorzd terytorialny jest pewnym sposobem

partycypacji w formuowaniu wadzy publicznej i dziki niemu mona

uhonorowa osoby szczeglnie aktywne w dziaalnoci administracji
samorzdowej, jak rwnie przenosi konkretne sprawy z niszej do
wyszej instancji.
Za suszn naley uzna teori pastwow.
Pierwszy model samorzdu terytorialnego zosta sformuowany w
artykuach konstytucji belgijskiej z 1830 r.
Samorzd terytorialny opiera si na zasadzie subsydiarnoci
oznacza to, e jednostka wyszego rzdu dziaa tylko wwczas, gdy tylko
ona moe wykona konkretne zadanie lub wykona je lepiej ni jednostka
niszego rzdu.
Samorzd terytorialny zrodzi si w opozycji do ustroju
totalitarnego.
Samorzd terytorialny w ujciu polskiej doktryny prawnej:
a)Szkoa krakowska (Ponejko) samorzd terytorialny jest tosamy z
pastwem,
z niego wynika i stanowi jego wyraz;
b)Szkoa lwowska (Bigo) pastwo tworzy samorzd terytorialny,
nadajc mu jednoczenie odrbn podmiotowo (teoria upodmiotowienia
samorzdu terytorialnego).
Elementy konstrukcji prawnej pojcia
n o s t k i s a m o r z d u t e r y t o r i a l n e g o:

jed

1)Terytorium:
Jest wyznaczone przez zasadniczy podzia terytorialny pastwa;
Podziay terytorialne:
zasadniczy jest wykorzystywany na potrzeby samorzdu
terytorialnego, co wynika z zapisw
Konstytucji RP:
Art. 15.
1. Ustrj terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizacj
wadzy publicznej.
2. Zasadniczy podzia terytorialny pastwa uwzgldniajcy wizi
spoeczne, gospodarcze lub kulturowe i zapewniajcy jednostkom
terytorialnym zdolno wykonywania zada publicznych okrela ustawa.
Art. 16.
1. Og mieszkacw jednostek zasadniczego podziau terytorialnego
stanowi z mocy prawa wsplnot samorzdow.
2. Samorzd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu wadzy publicznej.
Przysugujc mu w ramach ustaw istotn cz zada publicznych
samorzd wykonuje w imieniu wasnym i na wasn odpowiedzialno.
specjalny jest wykorzystywany dla potrzeb administracji

niezespolonej;
13 | S t r o n a

pomocniczy wystpuje w ramach podziau gminy i musi mie

wyznaczone terytorium, np. soectwo,

osiedle, dzielnica.
Jednostka organizacyjna jest powoywana dla wykonania okrelonego i
wyznaczonego jej zadania, np. urzd miejski, szkoa, dom kultury, zakad
gospodarki komunalnej.
Ustawa z 22 lipca 1998 r. o wprowadzeniu trjstopniowego
podziau terytorialnego pastwa (dotyczy tylko okrelenia podziau, a
nie stopni zalenoci midzy jednostkami samorzdu terytorialnego)
cechy podziau:
zdolno do wykonywania zada publicznych,
wi spoeczna, kulturowa, gospodarcza,
musi uwzgldnia podmiotowo przestrzenn i osadnicz.
1)Wsplnota samorzdowa / grupa ludzi:
a)Tworzy j og mieszkacw jednostki zasadniczego podziau

terytorialnego (art. 16 Konstytucji RP);

b)Jest to pewne rodowisko ycia co wicej ni stowarzyszenie czy
spoeczno;
c)Samorzd terytorialny:
posiada korporacyjny charakter jego istot stanowi czonkostwo,
przynaleno do tej wsplnoty, czego wyrazem jest pojcie miejsca
zamieszkania;
tworz go tylko i wycznie osoby fizyczne;
kady obywatel przynaley tylko do jednej jednostki samorzdu
terytorialnego, gdy kady ma tylko jedno miejsce zamieszkania;
z przynalenoci do niego nie wynikaj adne obowizki;
wadza w nim naley do jego mieszkacw, czyli wsplnoty
samorzdowej;
pojcie organu samorzdowego jest to osoba podejmujca
rozstrzygnicia w imieniu mieszkacw;
ani starosta ani marszaek wojewdztwa nie s organami samorzdowymi
w wietle obowizujcych ustaw samorzdowych.

1)Specyficzna pozycja ustrojowa:

a)Samorzd terytorialny jest samodzielnym podmiotem administracji

publicznej (art. 16 ust. 2 Konstytucji RP);
b)Samorzd terytorialny wykonuje istotn cz administracji
publicznej i robi to we wasnym imieniu oraz na wasn
odpowiedzialno (istota samorzdu terytorialnego);
c)Gminy, powiaty i wojewdztwa maj osobowo prawn;
d)Samodzielno gmin, powiatw i wojewdztw podlega ochronie sdowej
(dotyczy wykonywania zada publicznych);
e)Samodzielno jednostek samorzdu terytorialnego jest cile
uzaleniona od zapisu ustawowego;
14 | S t r o n a

f)Jednostki samorzdu terytorialnego s nadzorowane przez powoane do

tego organy;
g)Samorzdowi terytorialnemu nie mona odebra zada.

WYKAD 8
FORMY DZIAANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
Wszystkie dziaania administracji publicznej moemy podzieli
na dziaania:
1)P r a w n e odnosz si do formy dziaania; w akcie normatywnym jest

opisany sposb dziaania;

Typy:
a)Wadcze mamy z nimi do czynienia wwczas, kiedy administracja

publiczna wykorzystuje swoje wadztwo (imperium); rodzaje:

Akty normatywne,
Akty administracyjne,
Akty kierownictwa wewntrznego.
a)Niewadcze rodzaje:

Czynnoci w zakresie prawa prywatnego;

Umowy publiczno-prawne:
umowy koordynacyjne dotycz wykonywania zada publicznych przez
rne podmioty lub organy administracji publicznej;
umowy subordynacyjne s to umowy zawierane przez organy
administracji publicznej z podmiotami, ktre s podporzdkowane, co do
zasady, jej dziaaniom;
treci tej umowy jest
konkretna sprawa administracyjna; dziel si na:
- umowy partnerstwa publiczno-spoecznego
cechuj si tym, e
podmiot administracji publicznej zawiera umow z
podmiotem
zewntrznym, prowadzcym dziaalno spoeczn;
- umowy w zakresie partnerstwa publiczno
prywatnego
polegaj na tym, e organ administracji publicznej
zawiera
porozumienie z podmiotem prywatnym celem
realizacji zadania
publicznego;
- umowy administracyjne s to umowy zawierane
przez organy
administracji publicznej ze stronami postpowania
15 | S t r o n a

administracyjnego; tre tej umowy stanowi

rozwizanie
konkretnej sprawy administracyjnej; w Polsce nie
wystpuj;
Ugoda administracyjna ma ona charakter niewadczy; jest to umowa
zawierana przez strony stosunku administracyjnego, ktra okrela tre
tego stosunku; polega ona na tym, e organ nie okrela praw i
obowizkw adresata, ale nadaje moc obowizywania powstaemu
uzasadnieniu prawnemu.
1)P o z a p r a w n e / c z y n n o c i f a k t y c z n e w akcie
normatywnym nie ma opisanego sposobu dziaania, nie oznacza to jednak,
e te dziaania nie maj adnego zwizku z ustaw podmiot administracji
publicznej powinien zawsze odnie si do obowizujcej normy
zadaniowej (podmiot administracji publicznej chcc dziaa musi mie do
tego odpowiedni podstaw);
Podziay:
a)Wg prof. czkowskiego wyrniamy czynnoci faktyczne:
Proste skadaj si z jednej czynnoci;
Zoone skadaj si z co najmniej dwch poczonych czynnoci.
a)Wg prof. Bocia wyrniamy:
Czynnoci faktyczne zwizane z procesem stosowania prawa;
Czynnoci faktyczne majce na celu nawizanie wsppracy z
obywatelami;
Czynnoci informacyjne administracji publicznej;
Czynnoci materialno-techniczne, np.:
- danie zawiadczenia,
- zaoenie blokady na koa samochodu przez stra miejsk,
- utrwalanie obrazw w przestrzeni publicznej (inaczej:
robienie zdj w
miejscach publicznych);
*Czynnoci planowane maj charakter strategiczny i operacyjny; typy
planw:
jako czynnoci normatywne administracji publicznej;
jako dziaania faktyczne administracji publicznej (maj posta
czynnoci faktycznych zwizanych z procesem stosowania prawa i
czynnociami informacyjnymi administracji publicznej); podzia:
plany normatywne - przykady:
- prowizorium budetowe,
- miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
plany nienormatywne np. studium kierunkw i uwarunkowa
zagospodarowania przestrzennego.

WYKAD 9
Formy wadcze dziaania administracji publicznej:
1)T w o r z e n i e

aktw

normatywnych:
16 | S t r o n a

a)powszechnie obowizujcych podlegaj ochronie sdowej:

rozporzdzenia wydaj je organy okrelone w Konstytucji w celu

wykonania ustawy na podstawie odpowiedniego upowanienia

ustawowego elementy:
wskazanie jedynego waciwego organu uprawnionego do jego wydania,
okrelenie zakresu spraw,
ustalenie wytycznych co do treci;
akty prawa miejscowego wydaj je organy administracji rzdowej

lub jednostki samorzdu terytorialnego; dziel si na:

wykonawcze (do ustawy),
porzdkowe maj na celu zabezpieczenie ycia i zdrowia obywateli oraz
ich mienia przed stratami;
Cechy:
- mog samodzielnie okrela ustrj organw
administracji
publicznej w formie statutw, przy czym istotne
jest tylko to,
eby nie naruszay one przepisw ustaw;
- mog dotyczy korzystania z urzdze i miejsc
publicznych;
b) wewntrznie obowizujce s adresowane do podmiotu
podporzdkowanego
strukturalnie podmiotowi wydajcemu dany akt; maj rne
nazwy:
uchway podejmuj je organy kolegialne,
zarzdzenia ustanawiaj je organy monokratyczne.
Akt normatywny - jest to akt, ktry ma charakter generalny
(skierowany do nieokrelonej grupy osb), i abstrakcyjny
(znajdujcy zastosowanie w rnych przypadkach) podlegajcy
kontroli organw wymienionych w Konstytucji RP.

1)A k t y

kierownictwa wewntrznego:
a)Maj charakter wadczy;
b)do ich wydania nie jest wymagane uprawnienie;
c)wynikaj ze stosunku zalenoci:
midzy organami znajdujcymi si w jednej strukturze organizacyjnej
organ naczelny i organ podporzdkowany,
17 | S t r o n a

w zwizku z podlegoci subow midzy przeoonym a

pracownikiem;
a)nie tworz nowej, generalnej i abstrakcyjnej normy prawnej;
b)mog mie charakter:
generalny - odnosz si do nieokrelonej liczby adresatw, wskazujc w
jaki sposb prawo powinno by zachowywane lub stosowane bd
przylegaj do tworzenia prawa i wskazujc na jego naduycie;
indywidualny s to polecenia subowe; podzia bdce w zwizku:
z popenieniem czynu zagroonego kar;
z czynem niezgodnym z prawem / czynem nieracjonalnym takie
polecenie powinno by wydane na pimie; np. rozkaz stosowany przez
suby mundurowe typy:
- nieracjonalny,
- zagroony kar naley go najpierw wykona, a
dopiero
potem zgosi swoje
wtpliwoci;
polecenia subowe zgodne z prawem naley je wykona.
1)A k t

a d m i n i s t r a c y j n y:

a)pojcie (wg prof. Bocia) jest to sformalizowany, a wic podjty

w okrelonym postpowaniu, objaw woli organu administrujcego,

podjty na podstawie prawa i w graniach prawa, skierowany do
zindywidualizowanego adresata, w konkretnej sprawie wywoujcy
konkretne skutki prawne;
Uwagi:
nie dotycz go wady owiadczenia woli zawarte w kodeksie cywilnym,
jest zawsze skierowany do adresata okrelonego imiennie lub nazwowo,
zawsze dotyczy konkretnej sprawy,
musi wywoywa skutki prawne,
musi by podjty w wyniku sformalizowanej procedury,
jest to zawsze akt jednostronny;

a)rodzaje:
I.ze wzgldu na sposb wywoywania skutkw prawnych:
konstytutywne:
tworz, zmieniaj lub uchylaj stosunek prawny,
wywouj skutki prawne ex nunc;
deklaratywne:
stwierdzaj powstanie stosunku prawnego,
umoliwiaj powoywanie si na okrelone prawo,
18 | S t r o n a

wywouj skutki ex tunc;

I.ze wzgldu na relacj midzy wydajcym a adresatem aktu:

zewntrzne s skierowane osb niepodlegych organizacyjnie organowi
wydajcemu dany akt,
wewntrzne s skierowane do osb podlegajcych organizacyjnie
organowi wydajcemu akt,
Jeli nie jest cile okrelone, dany akt uwaa si za
zewntrzny.
I.w zalenoci na ile tre aktu jest zdeterminowana przez ustaw:
zwizane takie, ktre maj tre okrelon w ustawie,
swobodne:
wtedy, gdy dyspozycja normy prawnej jest zbudowana w formie
blankietowej, np. uznanie administracyjne dotyczy problemu w
swobodzie podejmowana decyzji administracyjnych przez organy
administracji;
wpisanie w dyspozycj normy prawnej alternatywnych rozwiza;
zwroty niedookrelone, np. klauzule generalne;
I.w zalenoci od tego, czy adresat aktu administracyjnego bierze
udzia w jego wydaniu bd nie:
wydawane za zgod adresata zgoda moe by wydawana na rnych
etapach postpowania:
najpniej w chwili wydania decyzji,
najwczeniej z chwil zoenia wniosku;
wydawane bez zgody adresata;
I.w zalenoci od wywoywanych skutkw prawnych w sferze
prawa cywilnego:
bezporednie,
porednie;
I.w zalenoci od przepisw proceduralnych:
wedug instancji, w jakiej dany akt zosta podjty:
I instancja,
II instancja;
Decyzje a postanowienia:
Decyzja - w znaczeniu formalnym jest to taki akt prawny, ktry koczy
postpowanie administracyjne w danej instancji;
Postanowienie jest to taki akt prawny, ktry zostaje wydany (i
najczciej niejednokrotnie) w toku postpowania administracyjnego.

WYKAD 10
W prawie administracyjnym jest niewane, jak si co
nazywa, ale wane czym to jest.
Katalog nazw aktw administracyjnych:
a)Decyzja - w znaczeniu materialnym:
19 | S t r o n a

jest to jednostronne, wadcze owiadczenie woli organu

administracji publicznej w rozumieniu KPA, oparte na

powszechnie obowizujcych przepisach prawa, skierowane do
konkretnego zewntrznego adresata, rozstrzygajce spraw
indywidualn tego adresata, podjte w trybie przewidzianym przez
KPA oraz posiadajce form i struktur okrelon przez prawo
procesowe;
jest aktem administracyjnym o charakterze zewntrznym

oznacza to, e jest aktem skierowanym do adresata

niepodporzdkowanego organizacyjnie ani subowo organowi
administracji publicznej, ktry wydaje rozstrzygnicie;
w jej konstrukcji znajduje swj wyraz zasada podwjnej

konkretyzacji: rozstrzyga ona konkretn spraw indywidualn

konkretnego podmiotu (strony postpowania);
a)Pozwolenie jest to uprawnienie do prowadzenia

okrelonej dziaalnoci lub podjcia okrelonych czynnoci;

jest wydawane na podstawie konkretnych przesanek, np.
pozwolenie na budow;
b)Koncesja jest to akt administracyjny, ktry uprawnia do

prowadzenia okrelonej dziaalnoci, zwykle gospodarczej;

najczciej dotyczy dziaalnoci o szczeglnym charakterze; co do
zasady, dotyczy sytuacji, gdy ubiega si o ni wicej podmiotw ni
praktycznie moe j otrzyma;
c)Licencja jest to akt administracyjny skierowany, co do

zasady, do osoby fizycznej, ktry uprawnia j do

dokonywania okrelonych czynnoci lub do wykonywania
okrelonego zawodu;
d)Rozstrzygnicia nadzorcze:
Nad samorzdem terytorialnym s aktami kwalifikowanymi

przez przepisy ustrojowe o samorzdzie terytorialnym, a nie wedug

przepisw KPA;
Milczenie te moe by czynnoci nadzoru, ale do jego

zastosowania dany organ powinien by uprawniony;

a)Akt administracyjny generalny jego adresatem jest

nieograniczona grupa osb; jest wydawany w konkretnej

sprawie, np. znak drogowy.

Wadliwo

aktw

a d m i n i s t r a c y j n y c h:
20 | S t r o n a

a)Odrnienie pomidzy:
Aktami administracyjnymi s to akty, ktre wywouj skutki prawne;
Nieaktami s to akty wystpujce wtedy, gdy:

Dan czynno dokona podmiot nieuprawniony,

Lub bez zachowania odpowiedniej procedury;
a)Domniemanie prawidowoci aktu administracyjnego - z danego

aktu mona tylko wtedy wyprowadzi konsekwencje, gdy udowodni si

jego nieprawidowo;
b)Podzia wad:
Kwalifikowane s to takie wady, ktre s wymienione w ustawie; s
zawsze istotne i mog dotyczy:
- naruszenia prawa materialnego,
- naruszenia prawa procesowego, jeli miay istotny wpyw na
wynik sprawy; mona si na nie powoywa przed sdem
administracyjnym; rodzaje:
Wady dotyczce procedury powoduj wznowienie postpowania, ale
mog zosta uchylone;
Wady dotyczce stosunku administracyjnoprawnego powoduj
niewano decyzji;
Niekwalifikowane s to takie wady, ktre nie s wymienione w
ustawie.
Decyzja wydana bez podanej podstawy prawnej (jest wana) n i e
j e s t t o s a m a z decyzj wydan bez podstawy prawnej
(jest niewana).
Rektyfikacja decyzji jest to proces polegajcy na poprawie
decyzji dotknitych wad; rodzaje:
a)Powodujce sprostowanie decyzji:
Oczywiste bdy pisarskie,
Oczywiste bdy rachunkowe,
Inne oczywiste pomyki;
a)Powodujce uzupenienie decyzji:
Brak podjcia rozstrzygnicia,
Brak pouczenia strony o rodkach zaskarenia
Wady, ktre ulegaj uzdrowieniu wraz z wydaniem decyzji nie
wymagaj podania podstawy prawnej.

Trwao

aktw

a d m i n i s t r a c y j n y c h:
21 | S t r o n a

a)Decyzja nieostateczna jest to taka decyzja, ktra moe by

zaskarona przez jej adresata i mona si od niej odwoa w cigu

14 dni; np. postanowienie moe by tylko wtedy zaskarone, gdy
przepis prawa tak stanowi, a rodkiem zaskarenia jest zaalenie;
b)Decyzja ostateczna jest to taka decyzja, od ktrej nie

przysuguje odwoanie w instancyjnym toku postpowania;

odwoanie nie bdzie rwnie przysugiwao, gdy dana decyzja zostanie
wydana przez:
Ministra,
Samorzdowe kolegium odwoawcze, albo
Gdy przepis prawa wycza odwoanie,
Gdy przepis poda termin do wniesienia odwoania.
Odwoanie lub zaalenie nie wymaga, co do zasady,
uzasadnienia. Adresat
ostatecznej decyzji administracyjnej moe tylko zoy skarg do
sdu
administracyjnego, powoujc si na wad kwalifikowan lub wad
niekwalifikowan, ktra miaa wpywa na wynik sprawy;
a)Decyzja prawomocna decyzja ostateczna staj si decyzj

prawomocn, gdy:
Nie przewidziana jest droga sdowa,
Upywnie termin wniesienia skargi do sdu (co do zasady 30 dni),
Decyzja zostaje zaskarona do sdu, ale tene sd:
Oddali skarg wyrok merytoryczny, w ktrym si stwierdza, e skarga
bya nieuzasadniona,
Odrzuci skarg jest to postanowienie, w ktrym sd stwierdza, e nie
bdzie si dana spraw zajmowa z powody wady czynnoci zaskarenia,
Umorzy postpowanie jest to postanowienie, ktre koczy
postpowanie sdowe bez wydania wyroku w danej sprawie.
Moliwo powoania si na wad kwalifikowan przysuguje w
cigu 5 lat albo 10 lat od wrczenia decyzji. Wady, na ktre mona si
powoa w kadym czasie co do niewanoci:
1)Decyzja wydana bez podstawy prawnej lub z racym
naruszeniem prawa;
2)Decyzja niewykonalna w dniu swego wydania, ktra to
niewykonalno miaa charakter trway;
3)Decyzja, ktrej wykonanie byoby zagroone kar.

WYKAD 11
22 | S t r o n a

Formy niewadcze dziaania administracji publicznej:

a)C z y n n o c i

zakresu

prawa

p r y w a t n e g o:

Podmiot publiczny moe wykonywa tylko te czynnoci w sferze

prawa prywatnego, do ktrych jest upowaniony przez przepis
prawa publicznego;
Podmiot publiczny moe tylko wtedy wykonywa czynnoci prawa
prywatnego, jeeli prawo prywatne stwarza moliwo dokonania danej
czynnoci przez podmiot publiczny; przykady:
Ustawa z 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomociami zaoenia:
ustawa ta tworzy zasoby nieruchomoci, ktrymi mog gospodarowa
podmioty tylko w sposb okrelony przez t ustaw;
Ustawa z 29.01.2004 r. - Prawo zamwie publicznych zaoenia: dotyczy
zawierania umw w sferze prawa prywatnego; kryteria zamwienia
stanowi:
- warto zamwienia,
- rodzaj zamwienia.
Wedug w/w kryteriw podmiot zamawiajcy wybiera
form przyjmowania ofert i wyboru oferenta moe to
by:
- przetarg nieograniczony oferta powinna zawiera
specyfikacj
oglnych warunkw
zamwienia,
- zamwienie wolnej rki dan czynno moe dokona
tylko
okrelona osoba.
Jednostki samorzdu terytorialnego nie mog
prowadzi dziaalnoci
gospodarczej. Mog tylko prowadzi gospodark
komunaln, ktra polega
na wiadczeniu usug uytecznoci publicznej we
wasnym zakresie
w sposb nieprzerwany, trway, powszechnie
dostpny i prowadzony tylko
w formie spek prawa handlowego albo zakadw
budetowych.
a)U m o w y w s f e r z e p r a w a p u b l i c z n e g o:
1)Umowy koordynacyjne umowy te zakadaj wspdziaanie organw i

podmiotw administracji publicznej:

Zwizki midzygminne i zwizki powiatowe s to osoby prawne
utworzone przez grup gmin lub powiatw w celu wsplnego wykonywania
zada publicznych;
Porozumienia administracyjne:
s zawierane midzy podmiotami administracji publicznej w celu
powierzenia jednemu z tych podmiotw wykonywania danego zadania, a
drugi z tych podmiotw ma to wykonywanie finansowa;
23 | S t r o n a

polegaj na powierzeniu zada z jednostek o szerszym obszarze dziaania

do jednostek o mniejszym obszarze dziaania albo midzy jednostkami o
podobnym obszarze dziaania;
mog uprawnia konkretne podmioty administracji publicznej do
okrelonych dziaa;
Kontrakt wojewdzki jest to porozumienie zawarte przez samorzd
wojewdztwa z Rad Ministrw, w ktrym zostaje okrelona strategia
rozwoju wojewdztwa oraz udzia w tej strategii partnerw zawierajcych
porozumienie.
1)Umowy subordynacyjne jedn stron w nich jest podmiot lub organ

administracji publicznej, a drug adresat dziaania administracji

publicznej, a wic z natury podporzdkowany organowi administracji
publicznej:
Partnerstwo publiczno-prywatne:
Polega na zawarciu umowy przez organ lub podmiot administracji
publicznej a podmiotem prawa prywatnego w celu wsplnego
wykonywania okrelonych zada publicznych,
Np. budowa stadionw na Euro 2012,
Podstawa prawna ustawa z 19.12.2009 r. o partnerstwie publicznoprywatnym.
Partnerstwo publiczno-spoeczne:
Stronami umowy s podmioty administracji publicznej i organizacje
spoeczne, a jej przedmiotem jest wykonywanie zada o charakterze
publiczno-spoecznym przewidzianych w statucie danej organizacji
spoecznej,
Np. stowarzyszenia i fundacje,
Podstawa prawna ustawa z 24.04.2003 r. o dziaalnoci uytku
publicznego i wolontariacie - zaoenia:
- zadania z zakresu uytecznoci publicznej s
przydzielane tym organizacjom na zasadach
konkursu,
- jednostka samorzdu terytorialnego przydziela
rodki na prowadzenie dziaalnoci podmiotom
zwyciskim we wspomnianym konkursie.
Organizacja prowadzca dziaalno poytku
publicznego organizacja poytku publicznego
(posiada uprzywilejowany status prawny).
Umowa administracyjne:
Jest obecna w systemach prawnych pastw zachodniej czci
kontynentalnej Europy oprcz Polski,
Jest to umowa zawierana przez organ administracji publicznej ze stron
postpowania administracyjnego,
Zastpuje rozstrzygnicie organu w postpowaniu administracyjnym,
Np. umowa sprzeday w postpowaniu wywaszczeniowym.
Ugoda administracyjna:
a)Zawieraj j strony postpowania administracyjnego;
b)Strony okrelaj w niej sposb zaatwienia konkretnej sprawy
administracyjnej;
24 | S t r o n a

c)Zastpuje rozstrzygnicie organu administracji publicznej, ktry nadaje

jej moc wic dla stron.

Dziaania

faktyczne

administracji

publicznej

(tylko w takim sensie, e forma takich dziaa nie posiada okrelenia w

akcie prawnym):
a)Czynnoci zwizane z procesem stosowania prawa - kolejno:

1)Okrelenie norm obowizujcych,

2)Wyjanienie norm obowizujcych (przeprowadzenie procesu wykadni),
3)Ustalenie stanu faktycznego,
4)Subsumpcja - przyporzdkowanie stanu faktycznego ustalonego w
procesie stosowania prawa do sformuowanej w wyniku wykadni normy
prawnej,
5)Ustalenie konsekwencji prawnych w danym przypadku,
*Inne dziaania w tym zakresie*:
Ustalenie celw i zada przez podmiot administracji,
Ustalenie sytuacji faktycznych przez podmiot administracji,
Tworzenie sytuacji faktycznej przez organ administracji,
Prowadzenie ocen przez organ administracji,
Tworzenie kryteriw ocenianych i wyboru przez organ administracji,
Projektowanie wariantw dziaania,
Tworzenie norm organizacyjnych,
Podejmowanie decyzji organizacyjnych.
a)Dziaania zmierzajce do nawizania wsppracy z podmiotami
zewntrznymi:
1)Dziaania dwustronne:
Skadaj si z dwch etapw:
Sama idea nawizania wsppracy,
Faktyczne nawizanie wsppracy,
Np. kursy zawodowe organizowane przez powiatowe urzdy pracy;
1)Dziaania jednostronne polegaj na zachcaniu przez organy
administracji publicznej adresatw swoich dziaa i przewidywanie, e
efektem tych czynnoci bdzie podjcie oczekiwanego zachowania przez
konkretnego adresata, np. ograniczenia prdkoci.
a)Dziaania informacyjne:
1)Dziaania wewntrzne administracji - przykady:
Tworzenie struktury budowy dokumentw,
Systemy informatyczne;
1)Dziaania zewntrzne administracji:
Podstawa prawna umoliwienia dostpu do informacji publicznej:
Ustawa z 06.09.2001 o dostpie do informacji publicznej zaoenia:
- moliwo uzyskania informacji na wniosek kadego,
- odmowa udzielenia informacji publicznej jest decyzj
administracyjn, ktr mona zaskary,
25 | S t r o n a

- umieszczenie penych informacji na stronie

internetowej w formie Biuletynu Informacji Publicznej,
- dostp do posiedze organw kolegialnych
pochodzcych z
wyborw powszechnych;
Podstawy prawne ograniczenia dostpu do informacji publicznej:
Ustawa z 22.01.1999 r. o ochronie informacji niejawnych chroni swymi
zapisami tajemnice subowe i pastwowe,
Ustawa z 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych w toku
postpowania administracyjnego dane osobowe s jawne w sposb
wzgldny, tzn. tylko dla stron postpowania.
a)Czynnoci materialno-techniczne jest to kompleks rnych dziaa

administracji publicznej, ktre wywouj rne skutki w sferze prawa

administracyjnego przykady:
1)Pozostawienie podania bez rozpatrzenia;
2)Zawiadczenie:
Musi by koniecznie opatrzone podpisem i pieczci waciwego organu,
Jego tre stanowi potwierdzenie stanu faktycznego lub prawnego w
wyniku czynnoci dokonanych przez organ administracji publicznej w
granicach jego kompetencji,
Jest to dokument urzdowy, ktry stanowi dowd konkretnego
stwierdzenia;
1)Naoenie blokady na jedno z k samochodu przez stra
miejsk;
2)Czynnoci policyjne:
Stosowanie alkomatw,
Rozmieszczanie fotoradarw.

WYKAD 12
STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY
Def. prof. F. Longchampsa de Berier:
Stosunek prawny - zachodzi wtedy, gdy prawo przedmiotowe ma
dla dwch podmiotw takie znaczenie, e w okrelonych
warunkach sytuacja prawna jednego podmiotu jest poczona w
pewien sposb z sytuacj prawn drugiego.
Stosunek administracyjno-prawny - jest to taki stosunek, ktry
jest kwalifikowany przez prawo administracyjne.
Cechy stosunku administracyjno-prawnego:
a)Jest to stosunek zewntrzny (tu: w takim znaczeniu go pojmujemy),
tzn. e jednym podmiotem w tym stosunku jest podmiot lub organ
administracji publicznej, a drugim adresat dziaania tego podmiotu lub
organu (podporzdkowany jego wadztwu ze wzgldu na ich nierwno
rzdno;
26 | S t r o n a

b)Organ administracji publicznej nie dziaa we wasnym imieniu;

c)Jednostkowo/indywidualno stosunek administracyjno-prawny
moe powsta pomidzy konkretnym organem administracji publicznej, a
konkretnym adresatem jego dziaania.
Podzia stosunkw administracyjno-prawnych:
a)Stosunki materialne cechuj si wzgldn trwaoci, tzn. s na tyle
trwae, na ile s trwae dane prawa i obowizki nimi kwalifikowane;
b)Stosunki ustrojowe;
c)Stosunki procesowe:
s co do zasady przejciowe,
maj doprowadzi do stosunkw prawno materialnych,
nie wszystkie spord nich doprowadzaj do uksztatowania praw i
obowizkw,
dziel si na:
proceduralne organ administracji publicznej ksztatuje prawa i
obowizki take w znaczeniu procesowym,
sporne doprowadzaj do zrwnania pozycji procesowych podmiotw
(organu lub podmiotu administracji publicznej i adresata jego dziaania) i
powstania pomidzy nimi sporu, ktrego rozstrzygnicie naley do sdu
administracyjnego.
Sytuacja prawna (def. prof. Bocia)
Przez sytuacj prawn rozumie mona kad sytuacj spoeczn
okrelonego podmiotu, ktrej elementy skadowe zostay
uksztatowane prawnie w sposb bezporedni lub poredni we
wzgldu na konkretne zdarzenia faktyczne.
Podzia sytuacji administracyjnoprawnyc
h:
1)ze wzgldu na stopie zoonoci:
a)proste wynikaj z jednego stosunku administracyjno-prawnego,
b)zoone wynikaj z wielu stosunkw administracyjno-prawnych;
1)ze wzgldu na czas trwania:
a)jednorazowe,
b)okresowe takie, ktre si powtarzaj,
c)trwae takie, ktre we wzgldny sposb okrelaj prawa i obowizki;
1)ze wzgldu na organizacj (w znaczeniu analogicznym j. w.):
a)materialne,
b)ustrojowe,
c)procesowe.
Sposoby powstania i ustania sytuacji prawnej:
1)z mocy prawa wtedy, gdy dokonujemy jakiej czynnoci lub dziaania,
ktre jest zgodne z hipotez normy prawnej, co powoduje zastosowanie
dyspozycji (czyli przypisanie konkretnych praw i obowizkw) prawo
czy okrelone konsekwencje z danym podmiotem i w ten sposb zmienia
jego obowizki;
2)z mocy aktu administracyjnego norma prawna musi okreli, jakie
prawa i obowizki zostan naoone na konkretny organ.

27 | S t r o n a

WYKAD 13
KONTROLA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
Kontrola:
a)oznacza:
badanie zgodnoci stanu istniejcego ze stanem postulowanym,
wskazanie rnic i przyczyn tych rnic,
oraz (ewentualnie) wskazanie sposobw usunicia tych rnic;
a)koczy si stwierdzeniem nieprawidowoci;
b)jej wyniki s co do zasady przedstawiane podmiotowi
kontrolowanemu oraz zlecajcemu.
Nadzr:
a)zakada moliwo wadczego oddziaywania na podmiot
nadzorowany;
b)istotne jest usunicie stwierdzonych nieprawidowoci.
Podzia kryteriw kontroli (jest to katalo
g o t w a r t y ):
1)ze wzgldu na stan postulowany naley bra pod uwag:
a)normy prawne,
b)kryteria prakseologiczne:
celowo wybr waciwych celw,
gospodarno wybr rodkw niezbdnych do realizacji celw,
rzetelno waciwe udokumentowanie podejmowanych czynnoci;
1)ze wzgldu na zgodno z interesem publicznym:
a)zgodno z prawem,
b)zgodno z prawd obiektywn,
c)zgodno ze susznym interesem stron;
1)ze wzgldu na zgodno z polityk rzdu (dotyczy m.in.
wojewody);
2)ze wzgldu na zgodno z warunkami technicznymi.
P o d z i a k o n t r o l i:
1)ze wzgldu na zasig:
a)wewntrzna obejmuje podmioty znajdujce si w jednej strukturze
organizacyjnej,
b)zewntrzna obejmuje podmioty znajdujce si w rnych strukturach;
1)ze wzgldu na czas przeprowadzenia czynnoci kontrolnych:
a)wstpna ma miejsce przed podjciem czynnoci,
b)nastpna ma miejsce po dokonaniu czynnoci,
c)faktyczna nastpuje wraz z podejmowan czynnoci;
1)ze wzgldu na sposb przeprowadzenia kontroli:
a)inspekcja polega na bezporedniej obserwacji zachowa ludzkich,
b)lustracja polega na ocenie stanu rzeczywistego jakiego przedmiotu w
wyniku okrelonego dziaania,
c)rewizja polega na badaniu finansw,
28 | S t r o n a

d)wizytacja polega na caociowym przegldzie dziaania;

1)ze wzgldu na rodzaj inicjatywy:

a)z urzdu,
b)na wniosek;
1)ze wzgldu na przedmiot kontroli:
a)wedug czynnoci kontrolowanych,
b)caociowa kontrola;
1)z e w z g l d u n a p o d m i o t p r z e p r o w a d z a j c y
k o n t r o l :
a)kontrola parlamentarna:
Sejm jako cao wykonuje funkcj kontroln podczas swoich
posiedze ustawowo przewidziane zachowania:
Nieudzielenie wotum zaufania bd wotum nieufnoci wobec RM lub
konkretnego ministra odpowiedzialno polityczna,
Przyjmowanie sprawozda od rnych organw, np. KRRiT,
Przyjmowanie informacji od rzdu lub poszczeglnych organw z
prowadzonej przez nich dziaalnoci mog mie charakter okresowy lub
na danie ocena dziaalnoci politycznej;
Dziaalno komisji sejmowych ze wzgldu na temat kontroli (o
czym wiadczy nazwa danej komisji, np. Komisja ds. Sub Specjalnych);
Komisje ledcze maj szczeglny charakter, a pierwsz z nich bya ds.
tzw. afery Rywina, natomiast ostatni ds. afery hazardowej;
Dziaalno poszczeglnych posw zadawanie pyta i interpelacji;
Dziaalno Marszaka Sejmu skadanie wnioskw do NIK o
przeprowadzeniu kontroli w okrelonym zakresie;
a)Kontrola pastwowa:
NIK:
Jest to konstytucyjnie ustanowiony ,,naczelny organ kontroli pastwowej,
Jest to organ kolegialny,
Na zewntrz reprezentuje j Prezes, wybierany przez Sejm za zgod
Senatu na 3-letni kadencj,
Posiada te wiceprzewodniczcych, powoywanych przez Marszaka Sejmu
na wniosek Prezesa,
Prezes i wiceprzewodniczcy tworz Kolegium,
Ma uprawnienie do kontrolowania nastpujcych podmiotw (wraz z
kryteriami prowadzonej kontroli):
- pastwowe legalno, celowo, rzetelno i
gospodarno,
- samorzd terytorialny legalno, rzetelno,
gospodarno,
- inne podmioty wykorzystujce finanse publiczne
legalno, rzetelno;

29 | S t r o n a

W STOSUNKU DO SAMORZDU
TERYTORIALNEGO
(ALE NIE
S PRZEZ NIEGO TWORZONE):
Samorzdowe kolegia odwoawcze:
Pierwotnie od 1990 r. dziaay przy sejmiku wojewdzkim,
W roku 1994 zostay przeksztacone w jednostki pastwowe,
Ciesz si wzgldn samodzielnoci, tzn. Kolegium samodzielnie dobiera
sobie czonkw;
Prezes jest powoywany przez Prezesa RM na wniosek Kolegium,
Pracownicy dziel si na etatowych i pozaetatowych;
Regionalne izby obrachunkowe:
Zostay utworzone w 1990 r. jako organy kontroli w stosunku do jednostek
samorzdu terytorialnego w zakresie spraw finansowych,
S to organy kolegialne;
a)Kontrola sdowa:
Aktw administracyjnych (wydanych przez centralne organy
pastwowe) sprawuje j TK:
Kontrola abstrakcyjna zoenie wniosku o zbadanie zgodnoci aktu
niszego rzdu z aktem wyszego rzdu,
Skarga konstytucyjna co do zasady nie moe jej wnie gmina, za
wyjtkiem naruszenia jej uprawnie procesowych,
Pytanie prawne kady sd moe si zwrci do TK w kwestii zbadania
zgodnoci danego przepisu Konstytucj RP;
Aktw administracyjnych sprawuj j sdy administracyjne
WSA i NSA (pierwowzr: Najwyszy Trybuna Administracyjny - utworzony
w 1922 r., a aktualna struktura tego typu sdownictwa istnieje od 2004 r.):
Opiera si na dwch kryteriach dziaania bezporedniego i poredniego,
Do sdw administracyjnych mona zaskary:
- rozstrzygnicia nadzorcze,
- inne przepisy prawa miejscowego,
- bezczynno organw,
Sdy administracyjne rozstrzygaj spory: o waciwo i o kompetencje;
Sdy te kontroluj legalno rozstrzygnicia;
Sdy cywilne zajmuj si kontrol dziaania
administracji publicznej, np.:
Odwoanie od rozstrzygni dotyczcych spisu wyborcw,
Postpowanie w sprawach aktw stanu cywilnego (ich sprostowanie,
uniewanienie lub ustalenie treci);
Sd ubezpiecze spoecznych:
Zajmuje si dziaalnoci ZUS,
Jego rozstrzygnicia maj warto merytoryczn;
Sd antymonopolowy (ochrony konkurencji i
konsumenta) do niego mona si odwoa od
decyzji Prezesa UOKiK;

30 | S t r o n a

Sdy karne ich wyroki dotycz decyzji o

charakterze karnym, np. postpowanie w sprawach
o wykroczenia.
Innej dziaalnoci administracji publicznej na podstawie

rnych przepisw prawa, np.:

Kada czynno prawna lub faktyczna albo bezczynno organu moe by
zaskarona do sdu administracyjnego, jeeli narusza prawa osb trzecich,
ale eby wnie skarg w tej sprawie, naley uprzednio wezwa dany
organ do usunicia naruszenia,
Spory z zakresu porozumie administracyjnych s poddane waciwoci
sdw powszechnych,
Spory z zakresu prawa prywatnego s rozstrzygane w trybie sdowym;
a)Kontrola spoeczna kady obywatel ma prawo ocenia dziaania

administracji publicznej; moe by przeprowadzana w sposb:

Zorganizowany ma miejsce wwczas, gdy kady obywatel lub zesp
obywateli podejmuje dziaania kontrolne, np. skadanie petycji, skarg i
wnioskw (art. 65 Konstytucji RP),
Niezorganizowany ma miejsce wwczas, gdy:
na podstawie przepisw prawnych powstaj pewne struktury
organizacyjne przewidziane do przeprowadzania kontroli, np. grupy
obywatelskie powoywane przez organy administracji publicznej,
okrelonym organizacjom spoecznym zostaj przypisane pewne funkcje
kontrolne.

WYKAD 14
ELEMENTY ZARZDZANIA
Nauka o zarzdzaniu jest to jedna nauk ekonomicznych.
Nauka o administracji jest to jedna z nauk prawnych.
31 | S t r o n a

Wyrniamy dwa nurty:

a)kierunek anglosaski:
dotyczy teorii zarzdzania,
wskazuje, jak naley prawidowo zarzdza grup ludzi w aspekcie ich
wsplnej pracy,
zajmuje si wykorzystywaniem dowiadcze z kierowania
przedsibiorstwem prywatnym;
a)kierunek kontynentalny:
dotyczy nauki o administracji,
obejmuje zajmowanie si administrowaniem sprawami publicznymi,
wskazuje, jak naley wykorzystywa dowiadczenia z kierowania
przedsibiorstwem.
Szkoy historyczne nauki
i i c h p r z e d s t a w i c i e l e:
1.S z k o a

klasyczna

zarzdzaniu

(do koca XIX wieku):

a)Naukowa organizacja pracy:

Fryderyk Taylor zajmowa si rozwojem i popraw funkcjonowania

miejsca pracy, co udokumentowa nastpujcymi zasadami:

Naley opracowa prawidow metod zarzdzania w ten sposb, aby
mona byo ustali najlepsz metod wykonania kadego zadania;
Naukowy dobr pracownikw kady pracownik ma by dobrany tak, aby
jak najlepiej wykonywa powierzone mu zadania;
Naukowe wyszkolenie i doskonalenie pracownikw;
Utrzymywanie przyjaznej atmosfery bezporedniej wsppracy midzy
kierownictwem a pracownikami;
Henry Ford wprowadzi podzia pracy na okrelone etapy;

a)Klasyczna teoria organizacji:

Henry Fayol:

wyrni nastpujce elementy zarzdzania:

- planowanie,
- organizowanie,
- rozkazywanie,
- koordynowanie,
- kontrolowanie;
podzieli pracownikw na dwie grupy:
32 | S t r o n a

- specjalistw znaj si wycznie na jednej dziedzinie,

ale za to
bardzo dobrze;
- generalistw znaj si na wielu dziedzinach, ale tylko
w pobienym
stopniu;
wprowadzi zasad autorytetu kierownicy musz wydawa polecenia,

aby pracownicy wykonywali okrelone zadania; podzia autorytetu:

- formalny wynika z zajmowanego okrelonego
stanowiska,
- rzeczywisty wynika z faktycznego wpywu okrelonej
osoby
wywoujcego posuch u pracownikw;
stworzy koncepcje:
- jednoci rozkazodawstwa polega na tym, e
pracownik musi
otrzymywa polecenia
tylko od jednego
przeoonego,
- jednolitoci kierownictwa polega na tym, e naley
pogrupowa
zamierzone czynnoci i
podda je temu
jednemu w/w
przeoonemu;
Max Webber:
Wprowadzi zasad pisemnoci czynnoci formalnych,
Wdroy odpersonalizowanie administracji publicznej, tzn. e
administracja publiczna nie moe si wspczenie wiza z konkretn
osob.

1.S z k o a

behawioralna
wojny wiatowej):

(od koca XIX wieku do II

a)Abraham Maslow:
stworzy on synn teori motywacji (ludzkich potrzeb), co zobrazowa

tzw. piramid ludzkich potrzeb:

33 | S t r o n a

wedug niego wynagrodzenie jest pewnym elementem motywacyjnym

penicym rol rodka, dziki ktremu mona zaspokaja swoje inne
potrzeby.

1.S z k o a

ilociowa

(po II wojnie wiatowej):

a)Teoria bada operacyjnych wedug niej w celu rozwizania

konkretnych problemw powouje si kompetentne zespoy osb, co ma

doprowadzi do stworzenia swoistego matematycznego modelu zaistniaej
sytuacji; wyrniamy jej nastpujce aspekty:
Teoria informacji (forma naukowa informatyka) dotyczy waciwego

doboru informacji oraz odpowiedniego sposobu ich wykorzystania;

34 | S t r o n a

Teoria decyzji (w powizaniu z teori informacji) zwraca uwag na

przebieg procesu podejmowania decyzji;

Teoria gier:
jest to dzia matematyki zajmujcy si badaniem optymalnego

zachowania w przypadku konfliktu interesw,

bada jakie strategie powinni wybra gracze eby osign najlepsze
wyniki,
gry dziel si na:
- gry o sumie staej (gdy suma wypat obu graczy
jest staa;
szczeglnym przypadkiem s gry o sumie
zerowej, tzn. dotyczy
skrajnych pozycji kto wygrywa, kto
przegrywa) i na gry o sumie
zmiennej (dogadanie si);
- gry sprawiedliwe (gdy warto oczekiwana
wypaty kadego z graczy
jest taka sama) oraz gry niesprawiedliwe (gdy
warto oczekiwana
wypaty graczy jest rna - najwysza wygrana
jednego z graczy
przewysza najwysz wygran drugiego
gracza);
- dwuosobowe i wieloosobowe;
zawiera algorytmy dziaania (jzyk matematyczny):
- opata gry 2 podmioty; prba osignicia danego
dobra,
- kady z graczy posiada okrelon strategi dziaania,
- kady z graczy zna konsekwencje wyboru okrelonej
strategii,
- wsplny jzyk uczestnikw gry (wsplne reguy),
- zaoenie, e gracze bd si zachowywa rozsdnie;
- otoczenie gracza (wpyw na ukad gry).

Wspczesne

metody

z a r z d z a n i a:

a)podejcie systemowe:
kae si zajmowa organizacj jako caoci;
35 | S t r o n a

organizacja to jednorodny celowy system, ktrego czci s wzajemnie

powizane;
system oddziauje rwnie na zewntrz;
kady system skada si z czci (podsystemw);
wystpuje zasada synergii polega ona na tym, e cao jest czym
wicej ni tylko sum poszczeglnych czci;
wyrniamy dwa rodzaje systemw:
otwarte wspdziaaj z otoczeniem,
zamknite nie podejmuj wspdziaania z otoczeniem;
system zawsze ma jakie granice, ktre mog by albo sztywne albo
elastyczne;
otoczenie zewntrzne wpywa na system jak rwnie organizacja wpywa
na otoczenie zewntrzne;
a)podejcie sytuacyjne:
zadaniem kierownikw jest ustalenie jaka metoda w danej sytuacji, w
danych warunkach i w danym momencie najlepiej przyczyni si do
realizacji planw kierownictwa;
naley ustali, ktre czynnoci s najwaniejsze dla realizacji tych
planw;
trzeba wyjani zaleno midzy w/w czynnikami;
a)podejcie aksjologiczne - elementy:
potencjalizacja polega na osigniciu zamierzonych efektw poprzez
sam zamiar dziaania;
symplifikacja jest to upraszczanie dziaa;
kooperacja:
pozytywna - jest to wspdziaanie ze wzgldu na zgodno celw,
negatywna - oznacza walk spowodowan niezgodnoci celw.

WYKAD 15
HUMORYSTYCZNA WIZJA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
Zasada Petera:
36 | S t r o n a

a)Brzmienie - W organizacji hierarchicznej kady awansuje a do

osignicia wasnego progu niekompetencji;

b)Wniosek z biegiem czasu kady osignie swj szczebel niekompetencji;
c)Pracuj tylko ci, ktrzy nie osignli jeszcze swojego szczebla
niekompetencji;
d)Zasada ta w szczeglnoci odnosi si do organizacji typu
biurokratycznego, gdzie jej czonkowie w trakcie wasnej kariery awansuj
tak dugo, pki nie znajd si na poziomie, na ktrym nie bd ju
kompetentni;
e)Zakada si tutaj, e jeeli organizacje maj zdolno do cigego
funkcjonowania, to jest to spowodowane tym, e jeszcze nie wszyscy
urzdnicy osignli swj poziom niekompetencji.
Pozorne wyjtki od w/w zasady:
a)Perkusyjna sublimacja - czasami specjalnie zostaj awansowane

osoby zupenie niekompetentne, poniewa:

Pozwala to na ukrycie swoich niepowodze przez przeoonych,
Dziaa to dobrze na morale pracownikw,
Taka sytuacja utrzymuje si w hierarchii,
Dziki temu uwalnia si ciek awansu dla innych (tzw. eliminacja
zawalidrogi);
a)Boczna arabeska awansuje si dan niekompetentn osob na

wysze stanowisko (nie podnoszc jego rangi) o bardzo dugiej nazwie i

przenosi si go na obrzea struktury bez podwadnych (tzw. swobodnie
unoszcy si wierzchoek) w celu:
Zapobieenia moliwoci zaszkodzenia innym przez niego,
Zachowania dronoci w hierarchii,
Zepchnicia osoby niekompetentnej na bok;
a)Zboczenie Petera polega na automatyzmie zawodowym:

Kto niekompetentny bardzo skrupulatnie wypenia swoje obowizki i

tylko w zakresie jaki jest mu powierzony,
Kompetencje oceniaj przeoeni, a wic ten kto wypenia wszystkie
polecenia jest jak najbardziej kompetentny (ocenia si jego sualczo,
Taka osoba bdzie awansowa tak do momentu, gdy zacznie
podejmowa decyzje;

a)uszczyca hierarchiczna nigdy nie zostaj awansowane i szybko

zostaj wyrzucone z hierarchii osoby:

Super-kompetentne nie tylko nie nadaj si do pracy, ale rwnie nie s
sualcze,
Super-niekompetentne osoby takie s bardziej niepodane ni osoby
kompetentne,
Obie w/w grupy osb szybko zaczynaj przeszkadza, gdy stanowi
zagroenie dla istnienia samej struktury;
37 | S t r o n a

a)Skok paternalistyczny zakada znalezienie sobie odpowiedniego

patrona w celu wprowadzenia danej osoby do hierarchii, co mona

osign za pomoc nastpujcych dwch metod:
Usun lub przesun pracownika i na jego miejsce mianowa osob, o
ktr chodzi jest to sytuacja niezbyt korzystna dla osoby wskakujcej,
Utworzy nowe stanowisko pracy poczone z konkretnym tytuem, ktry
budzi odpowiedni respekt.
Prawo Parkinsona - gwne zasady:
a)Podstawowa - Wykonywanie zada wydua si, wypeniajc
cay czas pracy;
b)Czasu im danej czynnoci powica si wicej czasu, tym
bardziej wydaje si, e ma si go mniej;
c)Terytorialnoci ilo czasu powicanego danej sprawie jest
odwrotnie proporcjonalna do wartoci teje sprawy;
d)Ekspansja oznacza zawio, a zawio ulega rozkadowi;
e)Liczba osb w jakimkolwiek zespole pracowniczym ma tendencj
wzrostow, niezalenie od iloci pracy, jak trzeba wykona;
f)Jeli jest sposb na odoenie wanej decyzji, dobra biurokracja,
publiczna lub prywatna, znajdzie go;
g)Urzdnik pragnie pomnaa podwadnych, nie rywali;
h)Urzdnicy wytwarzaj prac sobie nawzajem.
Degrengolada staczanie si, upadek moralny i materialny
administracji etapy:
a)Niekompetencja i zazdro osoby wchodzcej do danej organizacji;
b)W/w osoba zdobywa kierownicze stanowisko;
c)Leczenie organizacji zakada:
omieszenie w/w osoby, ale w caej organizacji brak jest inteligencji,
poczenie krwi pukowych sierantw (prawdopodobnie s to w
przenoni zwykli podwadni) najlepszy sposb pozbawiony jakiegokolwiek
usprawiedliwienia;
a)Zjawisko zniechcenia kady jest zadowolony z tego co jest;
b)W ostatecznym rozrachunku dan organizacj mona uleczy jedynie w
wyniku przeprowadzenia operacji z zewntrz, co poskutkuje budow na
nowo teje organizacji.

38 | S t r o n a