1

DZIA I
SYSTEMTYKA ZWIZKW NIEORGANICZNYCH
Zad. 1. (1 pkt)
Podkrel zbir zawierajcy wycznie wzory zwizkw, ktre w wyniku
reakcji z wod lub po rozpuszczeniu w wodzie tworz kwasy:
A. NO, P4O10, SO2
B. CaO, P4O10, SO3
C. HCl(g), SO2, SO3
D. CO, P4O10, SO3
Zad. 2. (2 pkt)
Atom pewnego pierwiastka ma w stanie podstawowym nastpujc
konfiguracj elektronw
walencyjnych: 3s23p4 (M6).
a) Odczytaj z ukadu okresowego symbol tego pierwiastka.
Symbol
pierwiastka: ..................................................................................................
...................................................
b) Napisz wzr tlenku tego pierwiastka na najwyszym stopniu utlenienia i
wzr wodorku
tego pierwiastka.
Wzr tlenku: .............................. Wzr
wodorku: .......................................................................
Zad. 3. (2 pkt)
Okrel charakter chemiczny (kwasowy lub zasadowy) tlenku wapnia i
tlenku siarki(VI).
Napisz w formie czsteczkowej rwnania reakcji kadego z tych tlenkw
odpowiednio
z wodorotlenkiem sodu lub z kwasem solnym.
Tlenek
CaO
SO3

Charakter chemiczny

Rwnanie reakcji

Zad. 4. (2 pkt)
Spord podanych tlenkw podkrel ten, ktry reaguje z wod, a nastpnie
napisz dla niego rwnanie reakcji chemicznej.
ZnO, CO, BaO, SiO2
Rwnanie reakcji chemicznej:

..

Zad. 5. (1 pkt)
Dane jest rwnanie reakcji chemicznej.
CaCO3 ----> CaO + CO2
Przedstaw interpretacj tego rwnania, uzupeniajc ponisze zdanie.
Podczas rozkadu jednego mola CaCO3 powstaje ................ g CaO
oraz ............... dm3 CO2 (w warunkach normalnych).
Zad. 6. (3 pkt)
a) Okrel charakter chemiczny tlenkw, ktrych wzory podano poniej.
Cl2O7, MgO, Na2O, P4O10, SO3

..
b) Napisz wzory wszystkich podanych wyej tlenkw uporzdkowanych na
podstawie ich
charakteru chemicznego od najbardziej zasadowego do najbardziej
kwasowego.
......................................................................................................................
...............................
Zad. 7. (1 pkt)
Podczas ogrzewania wglanu baru powstaje tlenek baru oraz inny tlenek,
ktry stosowany jest w przemyle jako skadnik napojw gazowanych.
Zapisz rwnanie opisanej reakcji:
.

.
Zad. 8. (1 pkt)
Spord tlenkw o wzorach: CaO, SO2 i CO, wybierz i wpisz do tabeli wzory
tych,
ktrych zachowanie wobec wody, kwasu i zasady opisano poniej.
Wzr tlenku

Reakcja z
wod
Reakcja
zachodzi

Reakcja z HCI

Reakcja
zachodzi

Reakcja nie
zachodzi

Zad. 9. (2 pkt)

Reakcja zachodzi

Reakcja z
NaOH
Reakcja nie
zachodzi
Reakcja
zachodzi

Za pomoc rwna reakcji opisz dwie metody otrzymywania wodorotlenku

wapnia.
......................................................................................................................
......................................................................................................................
..............................................................
......................................................................................................................
...............................
Zad. 10. (2 pkt)
Litowce reaguj z wod. Reakcja litu z wod przebiega najmniej
gwatownie. Podczas reakcji sodu z wod wydzielajce si ciepo wystarcza
do stopienia metalu. Potas zapala si w zetkniciu z wod. Jeszcze
gwatowniej dziaaj na wod rubid i cez. Ten ostatni jest tak aktywny, e
zapala si samorzutnie w zetkniciu z powietrzem nawet w nieobecnoci
wody.
a) Korzystajc z powyszych informacji, uszereguj opisane metale (cez,
lit, potas, rubid, sd) pod wzgldem aktywnoci od najmniejszej do
najwikszej.
......................................................................................................................
...............................
b) Napisz w formie czsteczkowej rwnanie reakcji litowca z wod,
wiedzc, e jednym
z jej produktw jest wodorotlenek. Zastosuj oglny symbol metalu
M.
......................................................................................................................
...............................
Zad. 11. (1 pkt)
Okrel, jak zmienia si aktywno pierwiastkw w grupach gwnych i
uzupenij ponisze zdania sowami maleje albo wzrasta.
Ze wzrostem liczby atomowej aktywno
niemetali ...................................................................
Ze wzrostem liczby atomowej aktywno
metali ........................................................................
Zad. 12. (1 pkt)
W kolumnie I podano nazwy wodorotlenkw, a w kolumnie II wymieniono
przykadowe zastosowania wybranych wodorotlenkw.
I

II

A. wodorotlenek magnezu
B. wodorotlenek sodu
1. jest skadnikiem zaprawy
murarskiej

2. stosowany jako lek przeciw

nadkwasocie, skadnik past
do zbw

3. surowiec do otrzymywania
myda, celulozy, papieru

Kademu wodorotlenkowi wymienionemu w kolumnie I (litery A i B)

przyporzdkuj jego zastosowanie podane w kolumnie II (liczby 13).
Zad. 13. (2 pkt)
Dysponujesz trzema probwkami, w ktrych znajduj si wodne
rozcieczone roztwory wodorotlenku sodu, kwasu azotowego(V) oraz
azotanu(V) sodu. Nie wiesz jednak, ktry roztwr znajduje si w ktrej
probwce.
a) Spord nastpujcych wskanikw kwasowo-zasadowych wybierz
jeden, za pomoc
ktrego mona okreli zawarto kadej probwki:
fenoloftaleina, oran metylowy, papierek uniwersalny.
Wybrany
wskanik: ......................................................................................................
...............................................
b) Napisz przewidywane obserwacje, wpisujc do tabeli barwy, jakie
wybrany
wskanik przybiera w badanych roztworach.

Barwa wskanika w roztworze

wodorotlenku sodu
kwasu azotowego(V)
azotanu(V) sodu
Zad. 14. (2 pkt)
Napisz w formie czsteczkowej rwnania reakcji tlenku fosforu(V) z wod i
z zasad sodow.
Rwnanie reakcji z wod:
......................................................................................................................
...............................
Rwnanie reakcji z zasad sodow:
......................................................................................................................
...............................
Zad. 15. (2 pkt)
Waciwoci chlorowodoru wynikaj z charakteru wizania chemicznego
wystpujcego w jego czsteczce.

a) Okrel charakter wizania (kowalencyjne niespolaryzowane,

kowalencyjne
spolaryzowane, jonowe) w czsteczce chlorowodoru.
Charakter
wizania: .......................................................................................................
..............
b) Uzupenij ponisz charakterystyk chlorowodoru, podkrelajc
jedn z podanych w
kadym nawiasie waciwoci.
1. W temperaturze pokojowej i pod cinieniem atmosferycznym jest
( gazem / ciecz /
ciaem staym).
2. ( Dobrze / sabo ) rozpuszcza si w rozpuszczalnikach polarnych, np.
w wodzie
Zad. 16. (1 pkt)
Uzupenij ponisze zdanie. W kadym nawiasie wybierz i podkrel waciwe
sowo.
Po wrzuceniu do wody maego kawaka sodu przebiega gwatowna reakcja.
Zachowanie sodu, ktry przybiera ksztat kulisty i pywa na powierzchni
wody, wskazuje na jego ( nisk/ wysok ) temperatur topnienia oraz
gsto ( mniejsz / wiksz ) od gstoci wody.
Zad. 17. (3 pkt)
Siarkowodr (H2S) mona otrzyma w laboratorium w wyniku dziaania
kwasu solnego na siarczek elaza(II). Oprcz siarkowodoru produktem tej
reakcji jest chlorek elaza(II).
Siarkowodr spala si w powietrzu sabym pomieniem, dajc w przypadku
dostatecznego dopywu tlenu tlenek siarki(IV) i par wodn. Przy
ograniczonym dopywie tlenu wydziela si siarka i para wodna.
Korzystajc z powyszej informacji, napisz w formie czsteczkowej
a) rwnanie reakcji otrzymywania siarkowodoru w laboratorium.
......................................................................................................................
...............................
Zad. 18. (2 pkt)
Napisz rwnanie reakcji magnezu z par wodn. Okrel charakter
chemiczny produktu reakcji zawierajcego magnez.
Rwnanie
reakcji: ..........................................................................................................
...........................................

Charakter
chemiczny: ....................................................................................................
.................................................
Zad. 19. (1 pkt)
Wska prawidowe zakoczenie poniszego zdania.
Do gaszenia poncego magnezu nie naley uywa wody, gdy:
A. powstaje substancja nierozpuszczalna w wodzie.
B. wydziela si palny gaz.
C. wydziela si trujcy gaz.
D. powstaje atwopalny zwizek magnezu.
Ktra
A.
B.
C.
D.

z wymienionych niej par substancji nie reaguje ze sob?

K2O i H2O
CaO i CO2
Ba i H2O
CaO i S

Kwas krzemowy to substancja galaretowata, praktycznie nierozpuszczalna

w wodzie. Ktry zestaw substratw pozwala otrzyma ten kwas?
A. SiO2 + H2O
B. Na2SiO3 + HCl

C. SiO2 + NaOH
D. Na2SiO3 i CaCl2

Zad. 20. (5 pkt)

Zapisz rwnania reakcji otrzymywania picioma rnymi metodami chlorku
magnezu.

Zad. 21. (1 pkt)

Zbir kwasw HIO, HIO4, HIO3 uszereguj wg malejcej ich mocy, uzasadnij
uszeregowanie.

Zad. 22. (2 pkt)

Wyjanij, dlaczego wodnych roztworw wodorotlenkw litowcw nie mona
przechowywa w szklanych naczyniach?

.
Zad. 23. (5 pkt)

W dwch nieoznakowanych probwkach znajduj si dwa zwizki magnezu

w staym stanie skupienia, koloru biaego. Z pord odczynnikw: NaOH,
HCl(aq) , H2O i oran metylowy wybierz te, ktre umoliwi identyfikacj
tlenku magnezu i wglanu(IV) magnezu, zapisz odpowiednie rwnania
reakcji oraz obserwacje

..

..

..
Zad. 24. (2 pkt)
W dwch nieoznakowanych probwkach znajduj si wodne roztwory
chlorkw magnezu, wapnia i baru. Dysponujc palnikiem gazowym
zaproponuj metod identyfikacji tych soli.

..
Zad. 25. (2 pkt)
Siarczan(VI) glinu ulega termicznemu rozkadowi na dwa tlenki ,
sproszkowany glin spala si wybuchowo, wodorotlenek ogrzewany ulega
rozkadowi na dwa tlenki, zapisz rwnania reakcji otrzymywania
wodorotlenku glinu.

...

..

.
Zad. 26. (1 pkt)
Poniszy zbir tlenkw: Na2O Cs2O, MgO, K2O, CaO, Rb2O uszereguj wg
wzrastajcego
charakteru zasadowego.

..
Zad. 27. (2 pkt)
Zapisz rwnania reakcji chemicznych (w formie czsteczkowej)
wodorotlenku glinu wskazujce na jego charakter amfoteryczny (przyjmij
liczb koordynacyjn 6), produktom reakcji nadaj nazwy systematyczne.

..................

Zad. 28. (2 pkt)

Dysponujc wodorem, tlenem i wglanem(IV) wapnia, zaproponuj cykl
przemian
prowadzcych od otrzymania wodorotlenku wapnia.

.
Zad. 29.(4 pkt)
Napisz rwnania reakcji otrzymywania wodorotlenkw sodu i elaza(III) za
pomoc dwch metod.
a) wodorotlenek sodu
......................................................................................................................
..............................
......................................................................................................................
..............................
......................................................................................................................
..............................
b) wodorotlenek elaza(III)
......................................................................................................................
..............................
......................................................................................................................
..............................
Zad. 30. (4 pkt)
CO, P4O10, NO2, BaO, ZnO, CrO, Cr2O3, SO2, K2O
Podane tlenki podziel na:
a) kwasowe
......................................................................................................................
..............................
b) zasadowe
......................................................................................................................
..............................
c) amfoteryczne
......................................................................................................................
..............................
d) obojtne

Zad. 31. (2 pkt)

Spord zapisanych poniej rwna reakcji wska te, w ktrych zgodnie z
teori Brnsteda woda zachowuje
si jak:
a) kwas
......................................................................................................................
..............................
b) zasada

......................................................................................................................
..............................
I.
SO23 + H2O = HSO3 + OH
II.
H2O + H2PO4 = H3O+ + HPO2
III.
H2O + NH+4 = H3O+ + NH3
IV.
S2 + H2O = HS + OH
Zad. 32.(3 pkt)
Jedn z podstawowych waciwoci fizycznych, ktrymi rni si
substancje o wizaniach jonowych, kowalencyjnych spolaryzowanych i
kowalencyjnych (niespolaryzowanych) jest ich temperatura topnienia.
Uzupenij tabel, przyporzdkowujc podanym substancjom odpowiedni
rodzaj
wizania i prawdopodobn temperatur topnienia.
Wybierz spord:
rodzaj wizania: kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane, jonowe,
temperatura topnienia (pod cinieniem 1013 hPa): 259,3 C, 114,2 C ,
776,0
o

Nazwa substancji

Rodzaj wizania

Temperatura
topnienia, C
o

Chlorek potasu
Chlorowodr
Wodr
Zad. 33. (2 pkt)
Poniej podano wybrane waciwoci chemiczne czterech zwizkw: kwasu
siarko we go(VI), chloru, amoniaku i chlorku potasu.
A. W zwizku tym midzy atomami wystpuje wizanie kowalencyjne
niespolaryzowane.
B. W zwizku tym midzy atomami wystpuje wizanie kowalencyjne
spolaryzowane.
C. W zwizku tym midzy atomami wystpuje wizanie jonowe.
D.W zwizku tym midzy atomami wystpuj wizania: kowalencyjne
spolaryzowane i koordynacyjne.
Przyporzdkuj kademu zwizkowi waciw charakterystyk, wpisujc
odpowiednie litery (A D) do poniszej tabeli.
kwas siarko
wy(VI)

chlor

amoniak

chlorek potasu

Zad. 34. (1 pkt)

W poniszej tabeli podano wartoci staych dysocjacji wybranych kwasw
organicznych i nieorganicznych.
Nazwa kwasu
Warto staej dysocjacji
kwas azotowy (III)
7,1 104
kwas cyjanowy
3,3 104

kwas benzoesowy
kwas fluorowodorowy
kwas mrwkowy

6,3 105
6,8 104
1,8 104

Uszereguj podane kwasy od najmniejszej mocy do najwikszej.

......................................................................................................................
...............................
......................................................................................................................
...............................
Zad. 35.(4 pkt)
Tlenek azotu (I) mona otrzyma w reakcji termicznego rozkadu azotanu
(V) amonu. Oprcz tlenku azotu (I) wydziela si rwnie para wodna.
Zapisz rwnanie tej reakcji. Oblicz, ile dm3 tlenku azotu (I) otrzyma si w
temperaturze 100o C i pod cinieniem 1000 hPA, jeeli rozkadowi zostanie
poddane 560 g azotanu(V) amonu. Przyjmij, e reakcja przebiega z 80%
wydajnoci.

...
Zad. 36. (4 pkt)
Masz do dyspozycji wieo strcony wodorotlenek glinu. Zaprojektuj
dowiadczenie, ktre wykae amfoteryczne waciwoci tego
wodorotlenku. Wymie odczynniki, ktrych uyjesz, zapisz czynnoci,
obserwacje i wnioski. Podaj w formie jonowej skrconej rwnania
przeprowadzonych reakcji.
Odczynniki:

..
Czynnoci:

.
.............................................................................
.....................................................
Obserwacje:

..

..

Wnioski:

...

.
Rwnania:

..

..
Zad. 37.(3 punkty)
Napisz w formie czsteczkowej rwnania reakcji przedstawione na
poniszym schemacie.
S

SO2

Na SO3

SO2

Zad. 38. ( 3 pkt.)

Poniej zapisano wzory sumaryczne niektrych tlenkw:
N2O5, MgO , ZnO, SiO, CO2, P4O10, CaO,Na2O
Spord nich wybierz wzory tlenkw o okrelonym charakterze
chemicznym:
a) kwasowym,
b) zasadowym,
c) obojtny.
Zad. 39. (3 pkt.)
Stony kwas azotowy (V) reaguje z metalami o duej i maej aktywnoci
np. ze srebrem.
W wyniku reakcji powstaje azotan (V) srebra, tlenek azotu (IV) oraz woda.
a) Napisz wzory wybranych odczynnikw.
b) Spisz obserwacje z przebiegu dowiadczenia.
c) Zapisz wniosek w postaci rwnania reakcji w formie czsteczkowej.
..............................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
.....................................................................
Zad. 40.( 3 pkt.)
Sole mona otrzyma w reakcji:
a) a)tlenku kwasowego z tlenkiem zasadowym,
b) wodorotlenku metalu z kwasem,
c) metalu z kwasem,
d) tlenku metalu z kwasem,
e) kwasu z sol.

Zad. 41. (4 pkt.)

Tlenek wgla (IV) mona otrzyma w reakcjach:
a) bezporedniej syntezy z pierwiastkw,
b) rozkadu termicznego wglanu wapnia,
c) spalania metanu,
d) utleniania tlenku wgla(II).
Napisz rwnania reakcji ilustrujce opisane metody.

Zad. 42. (4pkt)

Okrel typy reakcji chemicznych, ktrych rwnania zapisano poniej.
I. CuO + H2 Cu + H2O
II. 2 HgO 2 Hg + O2
III.
2 H2 + O2 2 H2O
IV.NaCl + AgNO3 AgCl + NaNO3
V. 2 Mg + O2 2 MgO

A.
B.
C.
D.

Reakcja
syntezy

Reakcja
analizy

III, V
III
I
V

II
II
II
II

Reakcja
wymiany
pojedynczej
I
IV
III
IV

Reakcja
wymiany
podwjnej
IV
I
IV
I

Zad. 43. (1pkt)

Wska zestaw, w ktrym poprawnie przyporzdkowano wspczynniki
stechiometryczne przedstawionego rwnania reakcji chemicznej.
x CaCl2 + y K3PO4 z Ca3(PO4)2 + t KCl
A.
B.
C.
D.

x
3
6
3
3

y
2
2
1
2

z
1
2
1
1

t
3
6
3
6

Zad. 44. (1pkt)

Wska poprawny podzia tlenkw ze wzgldu na ich charakter chemiczny.

A.

Tlenki
zasadowe
K2O, BaO, P4O10

B.

K2O, BaO

Tlenki
kwasowe
Cr2O3, CO2,
SO2
P4O10, CO2,
SO2

Tlenki
amfoteryczne
MnO2, Al2O3, ZnO

Tlenki
obojtne
CO, NO

Al2O3, ZnO

CO, NO, MnO2

C.

MnO2, Al2O3,

D.

K2O, BaO

P4O10, CO2,
SO2
SO2, P4O10,
CO2

ZnO, CO, Cr2O3

NO, K2O, BaO

MnO2, Al2O3,
Cr2O3

CO, NO

Zad. 45. (1pkt)

Wska wzory sumaryczne zwizkw chemicznych, ktrych naley uy w
celu potwierdzenia amfoterycznego charakteru tlenku.
A. HCl, KBr
B. H2SO4, NaOH C. NaOH, H2O D. HCl, H2SO4
Zad. 46. (1pkt)
Wska wzr sumaryczny produktu reakcji chemicznej przedstawionej
rwnaniem.
NaOH + Al2O3 + H2O ____________
A. Na2[Al(OH)2] B. Na3AlO3

C. Na3[Al(OH)6] D. Na2[Al(OH)4]

Zad. 47. (1pkt)

Wska wzr sumaryczny najmocniejszego kwasu (z wymienionych).
A. HClO
B. HClO3
C. HClO2
D. HClO4
Zad. 48. (1pkt)
Wska wzr sumaryczny tlenku kwasowego, ktry jest bezwodnikiem
HClO4.
A. ClO4
B. Cl2O7
C. ClO2
D. ClO3
Zad. 49. (1pkt)
Wybierz poprawne dokoczenie zdania.
Kwas krzemowy(IV) o wzorze sumarycznym H2SiO3 mona otrzyma w
wyniku reakcji
a. tlenku krzemu(IV) z wod.
b. tlenku krzemu(IV) z kwasem siarkowym(VI).
c. krzemianu(IV) sodu z kwasem chlorowodorowym.
d. dysproporcjonowania tlenku krzemu(IV).
Zad. 50. (1pkt)
Wska wzr sumaryczny wodorotlenku o silnych waciwociach
zasadowych.
A. Cu(OH)2
B. Ba(OH)2 C. Fe(OH)3
D. Al(OH)3
Zad. 51. (1pkt)
Wybierz poprawne dokoczenie zdania.
Chlorku miedzi(II) nie mona otrzyma w wyniku reakcji
a. wodorotlenku miedzi(II) z kwasem chlorowodorowym.

b. tlenku miedzi(II) z kwasem chlorowodorowym.

c. miedzi z kwasem chlorowodorowym.
d. wglanu miedzi(II) z kwasem chlorowodorowym.
Zad. 52. (1pkt)
Wska wzory sumaryczne zwizkw chemicznych oznaczonych symbolami
X i Y, ktrymi mona uzupeni ponisze rwnanie reakcji chemicznej.
CuSO4 + 2 X Y + Cu(OH)2
a. X = H2O, Y = H2SO4
b. X = Zn(OH)2, Y = ZnSO4
c. X = Fe(OH)3, Y = Fe2(SO4)3
d. X = KOH, Y = K2SO4
Zad. 53.(1pkt)
Wska wzr sumaryczny produktu reakcji chemicznej przedstawionej
rwnaniem.
CaCO3 + CO2 + H2O ____________
A. Ca(HCO3)2

B. CaHCO3

C. [Ca(OH)]2CO3 D. Ca(OH)CO3