TAJEMNICE NATURY CZOWIEKA

Dr.med.Herrmann Geesing
dr.med.Thomas Adrian

G O D W K A LE C Z N I C Z A
DROGA DO PONOWNEJ MODOCI
Spis treci
PRZEDMOWA
DO NOWEGO OPRACOWANIA KSIKI
1. DLACZEGO GODWKA LECZNICZA JEST DZISIAJ TAK ISTOTNA?
Organizm korzysta z dowiadczenia.

Substancje szkodliwe w diecie jaowej. . . . .

Morderczy tryb ycia. . . . . . . . . . . . . . . .
2. NAJSTARSZA I NAJBARDZIEJ NATURALNA METODA LECZNICZA. . . . . . .
Od koniecznoci do terapii. . . . . . . . . . . . .
Ponowne odkrycie leczniczej siy godwki. . .
Mj nauczyciel dr Otto Buchinger. . . . . . . .
3. GODWKA LECZNICZA - OPERACJA BEZ SKAPELA. .
Nasze zdrowie zaley od poywienia. .
Dobre i ze wykorzystanie poywienia. . . . . .
Fatalne skutki stresw. . . . . . . . . . . . . . .
Przeciony ukad immunologiczny. . . . . . . .
Co si dzieje w czasie postu. . . . . . . . . . .
Poduszki tuszczowe jako rdo surowcwe. . . . . . . . . . . .
Ruiny komrek i ogniska ropne jako rda biaka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odcienie trawienia.. . . . . . . . . .
4. JAK PRZEPROWADZA SI GODWK LECZNCZ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tak czsto niezbdny kryzys leczniczy.
Zaley od nastawienia psychicznego. . . . . .
Czynnoci umysowe i fizyczne podczas godwki leczniczej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaczyna si od oderwania od dnia codzienego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pocztek stanowi dzie owocowy. . . . . . . .
Herbata, bulion warzywny, chudy twarg. . . .
Droga przez pustyni. . . . . . . . . . . . . . . .
Konieczny nadzr lekarza. . . . . . . . . . . . .
W oazie
Kiedy zakoczy godwk. . . . . . . . . . . . .
Przerwanie godwki - trudniejsze ni sama godwka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. PACJENT OPISUJE SWOJ GODWK LECZNCZ. .
Niezrozumiaa diagnoza.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadziwiajce dowiadczenia

Prawie zrezygnowabym.
ycie wrcio na waciwe tory. . . . . . . . . .
6. KTO POWINIEN, A KTO MOE STOSOWA GODWK LECZNICZ? . .
Godwka lecznicza wskazana. . . . . . . . . . .
Terapia godwk lecznicz nie wchodzi w gr.

3
4
4
5
5
6
6
8
8
10
11
12
12
13
13
14
14
14
15
15
17
17
18
18
19
20
20
20
21
21
23
24
25
25
25
26
28
29

Musi to jednak nastpi w por. . . . . . . . .

Kada pora roku moe by por godwki.. .
Samemu czy wsplnie z innymi? . . . . . . . . .
7. NA CO NALEY ZWRCI UWAG PRZY GODWCE LECZNICZEJ?
Choroba okien wystawowych. . . . . . . . . . .
Reumatyzm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Astma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Choroby skry.
Choroby odka i jelit. . . . . . . . . . . . . . .
Dolegliwoci kobiece.
Alergie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cukrzyca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaburzenia sercowo-kreniowe. . . . . . . . . .
Artretyzm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podatno na infekcje.
Osonowe metody leczenia w czasie godwki.
Terapia immunologiczna przy pomocy surowic specyficznych dla danego organu. . . . . . . .
Immunoterapia czynnikami grasicy.
Trening autogenny. . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Co daj moim pacjentom na drog? . . .
Dwa kilogramy przybrane na wadze to normalne.
Moje zasady ywienia. . . . . . . . . . . . . . . .
Przykady na dni godwki w domu. . . . . .

29
30
30
30
30
31
33
34
35
35
39
40
41
43
44
45
45
45
48
49
49
49
50

Przedmowa
Wielu autorw wymienia cztery warunki niezbdne, aby do pnych lat zachowa zdrowie. Pierwszym, najwaniejszym, jest prawidowe odywianie dostosowane do potrzeb ustroju, natomiast pozostaymi czynnikami, zalenymi w
gruncie rzeczy take od sposobu ywienia, s: odpowiednia do wieku higiena skry, uprawianie sportw lub ruch na
wieym powietrzu i dbao o nasz psychik.
To, e sposb ywienia ma wpyw na zdrowie czowieka przez cae ycie, teoretycznie wiemy prawie wszyscy, w
praktyce jednak zastraszajco wzrasta ilo zachorowa i miertelno w schorzeniach, ktrych bezsporn przyczyn s
bdy w odywianiu. Na pierwszym miejscu w tej grupie wymienia si choroby cywilizacyjne: cukrzyc, miadyc i
otyo.
Najpowaniejszym bdem w ywieniu, przyspieszajcym wystpienie objaww choroby, jest nadmierne w stosunku
do potrzeb spoycie pokarmw. Po prostu - przejadamy si! Skutkiem jest powolne nagromadzanie zapasw energii w
postaci tkanki tuszczowej oraz zaburzenia metabolizmu cukrw i tuszczw. Dowiadujemy si o nich czsto przy okazji,
kontrolujc stenie glukozy czy cholesterolu w surowicy krwi.
Dr Hermann Geesing proponuje stosunkowo prost metod eliminacji rezultatw bdw stale popenianych w
yciu, nie tylko bdw w ywieniu. Terapia ta nazwana jest przez autora godwk lecznicz. Podkreli wszake naley,
i nie jest to sposb, leczenia nadwagi przy pomocy godu. To, co proponuje dr Geesing, jest rodzajem postu, w ktrym
duy nacisk kadzie si na pozbycie zmczenia, codziennych stresw, nierwnowagi psychicznej. Wane, by pacjent w pierwszej kolejnoci osign uspokojenie i wyciszenie, a nastpnie odczu popraw stanu zdrowia.
Chorzy przez cay czas terapii przebywaj w klinice-sanatorium pod opiek dowiadczonych lekarzy. Specjalna
niskoenergetyczna dieta zabezpiecza ich organizmy przed utrat biaka, cukru, witamin i soli mineralnych. Jest ona bardzo istotna, poniewa bez niej kuracja staaby si godowaniem. Godwki lecznicze dra Geesinga trwaj, w zalenoci od
potrzeb pacjenta, do dugo, czasem do trzech tygodni, drugie tyle za wynosi okres wychodzenia z godwki. Niezmiernie
wana jest w tym czasie cisa obserwacja chorego, ciga kontrola cinienia i morfologii krwi.
Podczas tak dugiego godzenia, pomimo przyjmowania napojw i ograniczonych do minimum posikw, istnieje
niebezpieczestwo powstania u pacjentw modych lub wycieczonych chorob do znacznych niedoborw energii,
cukru, witamin i soli mineralnych, wywoujcych silne osabienie. Z kolei u pacjentw mao odpornych psychicznie po
czsto prowadzonych postach czy godwkach w celu pozbycia si nadwagi moe pojawi si stan anoreksji - absolutny
opr przed przyjmowaniem ju po kuracji jakiegokolwiek poywienia. Stan w niezmiernie trudno si leczy. le

przeprowadzon godwk mona wic sobie zaszkodzi.

Godn uwagi metod pozbycia si zbdnych kilogramw, polecan przez dra Geesinga, s godwki, a raczej posty
jednodniowe, moliwe do przeprowadzenia w domu. Je si wtedy przez cay dzie jeden rodzaj poywienia, na przykad
tylko mleko, tylko ry, tylko jabka.
W Polsce niewiele orodkw stosuje polecan przez dra Geesinga terapi. Godzeniem, tzw. diet zerow, bardzo
rzadko leczy si stany znacznej otyoci. Lekarze medycyny wschodniej polecaj godwki jako metod oczyszczenia organizmu z pozostaoci nieodpowiedniego poywienia, ale take jako doskonay moment do podjcia medytacji.
Dowiadczenia dra Geesinga z pacjentami prowadzcymi godwki lecznicze s bardzo bogate, a ich rezultaty czsto zdumiewaj i lekarza, i chorego. Czas powicony przez pacjentw terapii, w doskonaych warunkach, w piknym
otoczeniu, jest dla nich wypoczynkiem i nierzadko daje moliwo pozbycia si swoich niedomaga.
Dr hab. Jadwiga Biernat

Do nowego opracowania ksiki

Miliony wspczesnych ludzi zadaj sobie co najmniej raz w roku pytanie, przy pomocy jakiej diety mogliby jak
najszybciej i moliwie bez wielkiego wysiku zredukowa swoj mas ciaa. Przy tym wielu z nich siga po krzykliwie
reklamowane produkty, ktre jednak z punktu widzenia nauki o ywieniu czowieka s z reguy niewaciwe. Takie
wyszczuplajce diety, ktre nie maj nic wsplnego z ograniczeniami w ywieniu, s z reguy nieskuteczne, a nawet niebezpieczne. Mog spowodowa chorob.
Dlatego te celowe wydaje si dopuszczenie do gosu lekarza zajmujcego si godwkami leczniczymi. Te godwki to posta postu, ktry nie jest nastawiony w pierwszym rzdzie na obnienie masy ciaa, lecz suy odzyskaniu zdrowia.
Przy tym nie ogranicza si jedzenia, lecz pod kierunkiem lekarza zawiesza si je prawie cakowicie. Godwka lecznicza
nie stanowi po prostu diety zerowej, lecz, jak Czytelnicy dowiedz si z niniejszej ksiki, jest drog do fizycznej i duchowej
odnowy organizmu. Jest w ogle najstarsz, najprostsz i najbardziej naturaln metod lecznicz. To, e wskutek jej
stosowania take waga zostaje istotnie obniona, stanowi mile widziane i chtnie przyjmowane dziaanie uboczne.
Gdy ksika ta zostaa po raz pierwszy wydana w 1987 r., znalaza niespodziewanie wielki rezonans i wiele
dziesitkw tysicy zachwyconych czytelnikw. Jednoczenie jednak wywoaa te i krytyk godwki leczniczej. W
midzyczasie godwka ta staa si bardzo popularna. Jednoczenie powstao wiele zamieszania, z jednej strony wskutek
atakw na t metod lecznicz, a z drugiej przez bardzo niebezpieczne praktyki z wdrwkami poszczcych w Alpy, bez
jakiejkolwiek opieki lekarskiej. Dlatego byem zmuszony ksik t gruntownie przeredagowa i doprowadzi do aktualnego stanu.
Prosz nie spodziewa si adnych rozwaa teoretyczno-naukowych o skomplikowanych procesach przemiany
materii, jak te rozprawy na temat korygujcego i leczniczego wpywu postu na procesy biochemiczne. Ksika ta stanowi
raport z dowiadcze lekarza dietetyka, ktry ogarnia wzrokiem ponad 50000 zastosowanych godwek leczniczych, ktry
sam poci ponad tuzin razy i dlatego wie, o czym mwi.
Ju prawie przed 40 laty doszedem do wniosku, e godwka lecznicza naley do najbardziej skutecznych, naturalnych metod leczenia jako terapia przeciwko nadwadze i chorobliwej otyoci. To przewiadczenie na przestrzeni
dziesitkw lat potwierdzio si niejednokrotnie. W wielu przypadkach lekarz nie moe zaleci nic lepszego, jak wanie
godwk lecznicz - tym bardziej e dzi jestemy ju w stanie czy t prastar metod leczenia z nowoczesnymi moliwociami i bardzo dokadnie obserwowa przebieg terapii. Tym samym pacjentowi udostpnia si to, czym sztuka lekarska naszych czasw dysponuje: dowiadczenie tysicy lat i osignicia medycyny koca XX wieku.
Godwka lecznicza nie zabezpiecza przed przedwczesnymi procesami starzenia si organicznego, lecz w wielu
przypadkach jest w stanie zadziaa leczniczo i naprawi", a tym samym uatwi pacjentowi przeycie i uczyni go modszym".
Ta ksika adresowana jest nie tylko do ludzi majcych nadwag, lecz do wszystkich, ktrzy czuj si odpowie-dzialni za swoje zdrowie, ktrym zaley na tym, by nie czeka lekkomylnie, a ujawni si choroba, lecz s gotowi przedsiwzi jakie dziaania wczeniej, aby zachowa zdrowie i je wzmocni. Skierowana jest take do ludzi chorych, przede wszystkim do cierpicych chronicznie, ktrzy pragnliby si dowiedzie, czy i w jaki sposb godwka lecznicza mogaby im
ewentualnie pomc.
Czytelnik dowiaduje si, jak godwka lecznicza jest przeprowadzana pod fachowym kierunkiem lekarza, co t drog
mona osign - i jak skuteczna jest ta lecznicza metoda.
Ksika wskazuje waciw drog do postu i do zachowania modzieczej aktywnoci i si witalnych.

Godwka lecznicza to operacja bez skalpela, najdelikatniejsza, ukierunkowana mikrochirurgia, przeprowadzona

samodzielnie przez organizm. Nie rani, nie powoduje upywu krwi. Usuwa to, co ze, chore i szkodliwe - a wzmacnia i
poprawia to, co zdrowe. Jaka sztuka leczenia mogaby obieca wicej?
Dr med. Hermann Geesing

ROZDZIA 1
Dlaczego godwka lecznicza jest dzisiaj tak istotna?
Przyczyn ponad dwch trzecich wszystkich chorb w dzisiejszych czasach jest nieprawidowe, przewanie zbyt
obfite odywianie.
Dwch na trzech mieszkacw w wysoko rozwinitych krajach ma nadwag. Skracaj w ten sposb swe ycie, ulegajc chorobom, ktre w tzw. cikich czasach prawie w ogle nie istniay. Jest to alarmujce.
Ju przed tysicami lat ludzie walczyli z podobnymi problemami. Lekarze w czasach faraonw wiedzieli: "Czowiek
yje z jednej czwartej swego poywienia. Z pozostaych trzech czwartych yj lekarze". Brzmi to bardzo wspczenie i
znajduje czstokro, co prawda z innymi uwarunkowaniami, take i dzi swe potwierdzenie.
Przed picioma tysicami lat mylano podobnie jak dzi: Kto yje obficie i moe sobie na to pozwoli, ten niejako
automatycznie ulega niebezpieczestwu zbyt dobrego odywiania si, je nadmiernie i wreszcie niewaciwie. Czyni to nie
dlatego jednak, e jest nie opanowany i akomy, cho i to moe si zdarzy. Nie to jednak jest regu. Dlatego te przedwczesne i lekkomylne byoby mwienie tu o nieopanowaniu czy winie. Rzeczywiste wspzalenoci s bardziej skomplikowane. Jemy za duo nie tylko dlatego, e nam smakuje i nie moemy odoy noa i widelca we waciwym czasie.
Zdrowe odywianie take nie musi powodowa bezkrytycznej rezygnacji z tych da, ktre nasze podniebienie uznaje za
wspaniae. Jemy, gdy nasz organizm przekazuje wyrane sygnay i da poywienia. Jednake te sygnay s czsto
ukierunkowane bdnie lub s przez nas odbierane niewaciwie.
W przeciwiestwie do staroytnych Egipcjan musimy dzisiaj spoywa znacznie mniej posikw, gdy nasz wysiek
fizyczny jest duo mniejszy od pracy ich muskuw. To wielkie uniezalenienie od pracy fizycznej rozpoczo si jednak
dopiero przed okoo stu laty, gdy maszyny zaczy przejmowa wykonywanie najciszych prac rcznych. Nasz organizm,
zaprogramowany od milionw lat na bied, wyrzeczenie, gd, cik prac, nie mg w tak krtkim czasie przestawi si
na lejsze warunki yciowe.
Wiedz o tym ci spord nas, ktrzy przeyli i pamitaj jeszcze lata niedostatku w pierwszym okresie po wojnie.
Nasz organizm po okresie biedy by szczeglnie akomy na poywienie. W staraniach, by przeciwstawi si nowemu okresowi godu w postaci uodpornionej, przyswaja sobie wszystko, co tylko mg dosta, jeszcze bardziej starannie. Mieszkacy
naszej ojczyzny, odpowiednio do tej sytuacji, w krtkim czasie nie miecili si ju w ubraniach. Nie tylko ci, ktrzy odywiali si bez umiaru. Prawie wszyscy. Byo to cakiem naturalne: tak musia zareagowa zdrowy organizm wskutek gorzkich dowiadcze milionw lat, w ktrych dobre i ze czasy nastpoway przemiennie.
Te dowiadczenia jeszcze wci w nas tkwi. Niekoniecznie w naszej gowie, lecz silniej w centrach regulacyjnych
naszego ciaa, w kadej z wielu miliardw naszych komrek. Niezalenie od tego, jak wymienicie nam si powodzi, obawy
przed czasami niedostatku organizm nasz nie moe si pozby. Odziedziczylimy j i przekazujemy dalej. Niejeden gd i
niejeden apetyt ma zapewne swe rdo jedynie w tym podwiadomym stanie obawy.
Iloci przyswajanego poywienia prawdopodobnie pozostay jednakowe, natomiast drastycznie zmniejszyo si
nasze na nie zapotrzebowanie. Tym samym z dnia na dzie, z godziny na godzin powstaje brak rwnowagi pomidzy
poda a zuyciem. Nasz organizm jest zdeterminowany. Ten, kto spoywa codziennie tylko o 100 kalorii za duo, w cigu
jednego roku nagromadzi 36500 dodatkowych kalorii. Jest to prosty rachunek. Zdrowe jest poywienie, w ktrym poda
odpowiada zapotrzebowaniu.

Organizm korzysta z dowiadczenia

Ten, kto w regularnych odstpach czasu prbuje przy pomocy diety odchudzajcej zredukowa ciar ciaa, postpuje jak ludzie po wojnach wiatowych: organizm, ktry zosta nastawiony na diet ubog, oczekuje tylko momentu, w
ktrym moe uzupeni to, czego go pozbawiono, i to tak szybko, jak tylko jest to moliwe. Przy kadej nowej diecie ten
proces ponownej odbudowy przebiega szybciej, gdy organizm ju si podtuczy". Jednake organizm poddawany morderczej grze midzy dozbrojeniem a redukcj" cierpi szczeglnie gwatownie i zaczyna chorowa. Byoby istotnie lepiej way
o kilka kilogramw wicej, anieli przechodzi te wahania.
Tym samym wielkiego znaczenia nabiera zagadnienie postu leczniczego. Przy pocie leczniczym nie chodzi przede

wszystkim o wysmuko sylwetki, jakkolwiek stanowi to istotny efekt uboczny. Po godwce leczniczej nie przeywamy
take w sposb drastyczny ponownego procesu odbudowy organizmu, poniewa nie tylko po to godowano, by organizm
przy skpym odywianiu zatskni za peni, lecz by poszczcy, poprzez tygodnie dobrowolnego, nieuciliwego
ograniczenia, uleg - w najpeniejszym znaczeniu tego sowa - odnowie, by poprzez post nie tylko odda zbdne kilogramy,
lecz take zosta na nowo ustawiony". Prosz pomyle o swoim samochodzie, ktry zosta poddany generalnemu przegldowi. Mechanik nie tylko spuszcza zuyty olej nie tylko wymienia stare i zniszczone czci silnika, skrzyni biegw, ewentualnie wiece zaponowe, filtry, zniszczone kable elektryczne. Reguluje on rwnoczenie wszystkie funkcje. Ustawia na
nowo zapon, sprawdza kompresj, kontroluje sterowanie elektroniczne, dziaanie hamulcw. Wz zostanie wydany dopiero
wtedy, gdy bdzie dziaa tak, jak gdyby by nowy.
Przy godwce leczniczej dzieje si podobnie. Na tym te polega olbrzymie znaczenie naturalnej terapii, ktr
stosuje rwnie kade zwierz na wolnoci, jeli si le czuje: poprzez prawie cakowite pozbawienie organizmu poywienia
zostaje on doprowadzony do koniecznoci podjcia przegldu generalnego. Oczyszcza si ze wszystkiego, co jest zbdne i
chore. Ustawia funkcje na nowo, aby procesy przemiany materii znowu zostay prawidowo dostosowane do siebie. Dba
przy tym nie tylko o organy trawienia, lecz o wszystkie inne organy i gruczoy, o ukad immunologiczny i nerwowy.
Wreszcie, w czasie postu nastpuje precyzyjne dostosowanie pomidzy dusz, ukadem nerwowym a funkcjami organizmu. Nic nie zostaje pominite. Jest to cakowicie co innego ni zwyka kuracja odchudzajca.

Substancje szkodliwe w diecie jaowej

W naszych czasach ta cudowna kontrola lecznicza zdobywa kolosalne znaczenie przede wszystkim z dwu powodw:
po pierwsze nasze poywienie zawiera coraz wicej substancji obcych, ktre stanowi dla organizmu due obcienie. rodki barwice i konserwujce, pozostaoci rodkw nawocych i ochrony rolin, metale cikie i inne szkodliwe skadniki
docieraj poprzez gleb, roliny, mleko i miso do naszego organizmu i tam si odkadaj. Wreszcie, nasza ywno jest
dodatkowo obciona lekarstwami, hormonami i promieniami radioaktywnymi. Ta katastrofalna sytuacja budzi powany
niepokj.
Na szczcie nasz organizm jest w stanie pokona, korygowa i eliminowa o wiele wicej ni w ogle przypuszczamy. Ale oczywicie istniej te granice jego moliwoci. Mgby przeciwstawia si o wiele skuteczniej wszystkim
obcieniom, gdyby nasze poywienie byo choby w pewnym jeszcze stopniu naturalne, ywe", zawierajce najwaniejsze
skadni witalne, w ktre natura nas wyposaya. Jednak w olbrzymiej wikszoci dzisiejszych rodkw spoywczych brak
jest tych skadnikw. S one przez wielokrotn obrbk wyjaowione z witamin, enzymw, elementw skadowych,
pozbawione skadnikw mineralnych. Wyugowane ziemie naszych pl ju od dawna nie mog dostarczy wystarczajco
duo yciodajnych materiaw. Obcienie ywnoci substancjami szkodliwymi i truciznami z jednej strony i utrata dobrej
jakoci rodkw spoywczych z drugiej wymagaj, by nasz organizm znajdowa znacznie czciej ni w dawnych czasach
moliwo odnowy. Z pewnoci nie ma lepszej metody leczniczej, ktra by si do tego nadawaa, ni post leczniczy.

Morderczy tryb ycia

Drug przyczyn, ktra czyni godwk lecznicz tak wan, stanowi nasz morderczy tryb ycia. Nie moemy przy
tym myle wycznie o nadmiernym stresie, ktry w naszym organizmie dziaa hamujco na procesy lecznicze i porzdkowe". Chodzi take o nadmierne troski, wielorakie stany lkowe, nieograniczon ambicj, wreszcie nadmiar wrae i
przey, ktre nas atakuj bez przerwy, wywouj reakcje uczuciowe i przez to bezporednio dziaaj na funkcje ustroju.
Naley si dziwi, e ludzi powanie chorych nie ma jeszcze wicej.
Takim sposobem ycia powodujemy nie tylko chaos w procesach trawiennych, obciamy serce i krwiobieg znacznie
ponad granice ich wytrzymaoci. Paraliujemy jednoczenie take nasz ukad immunologiczny, tak e nie dochodzi do
realizacji jego rnorodnych funkcji. Skutkiem tego s ostre infekcje, a z czasem take chroniczne cierpienia.
Jeli poczy si nadmierne odywianie z nadmiernymi obcieniami stresowymi, co dzisiaj dzieje si rzeczywicie
powszechnie, to uruchamia si trudny do zahamowania proces, gdy ju zostanie on puszczony w ruch. Zostajemy wszyscy
brutalnie wcignici w ten krg. Jakimi ubocznymi rodkami zaradczymi, kilkoma tabletkami i przypadkow terapi nie
da si temu zaradzi. Wyjcie polega jedynie na tym, by zdecydowanie wyskoczy z tej karuzeli.
Oznacza to jednak, e do caego splotu zawodowych i prywatnych trosk musimy odnosi si z dystansem. Kto chce
stosowa godwk lec:znicz, ten musi wyczy si na co najmniej trzy tygodnie. Dusza, umys i ciao musz by waciwie odcione, aeby powrci rozsdek. Tak wic nie naley poci w domu, pracujc w zwyczajnym, trudnym otoczeniu:
nie pomogoby wiele, gdyby pozbawi organizm jedynie poywienia. Tak samo naley odciy umys. Rwnie dusza musi
osign spokj, aby mona byo niszczce konflikty rozwiza, a sposb ycia przestawi na zdrowy. Ten, kto w cigu
trzech tygodni podda si godwce leczniczej, powraca do jedzenia w domu z zupenie innym nastawieniem. Wraca z

wydelikaconym odczuciem smakowym. Znajduje rwnoczenie nowy stosunek do swojej rodziny, swego zawodu, obowizkw i zada.
Bliscy w otoczeniu poszczcych zapewniaj nas, lekarzy, coraz czciej: "Trudno uwierzy, jak w cigu niewielu dni
nasz ojciec sta si cakowicie nowym czowiekiem" lub te: Nie moemy pozna naszej crki. Jest opanowana i wesoa, w
ogle nie ma adnych problemw".
Waciw tajemnic godwki leczniczej stanowi to, e terapia nie jest ukierunkowana wycznie na pojedynczy
organ czy na okrelone funkcje orgarnizmu, lecz na cay organizm. Dziaaniu godwki leczniczej poddany jest czowiek
wraz z ciaem, umysem i dusz. Gdy wraca, jest cakowicie wypoczty. Nie podejmuje bezsensownych akcji i nie goni
bezmylnie za sprawami beznadziejnymi. Nie daje si ju tak atwo wyprowadza z rwnowagi, staje si bardziej
zrwnowaony i to w kadej dziedzinie.
Godwka lecznicza stanowi po prostu terapi caociow. Byaby sensowna i godna podania nawet wtedy, gdyby
nie istniay wspczesne obcienia, gdybymy odywiali si rozsdnie i umiarkowanie i umieli w zdrowy sposb rozadowywa stres.
Czowiek potrzebuje odcienia, aby zdawa sobie spraw z sensu ycia, z kierunku swych de, ze sposobu uoenia swego losu - i by znw otrzymywa szans rozpoczynania na nowo. Wszystko to powinien przeywa w penym zdrowiu.

ROZDZIA 2
Najstarsza i najbardziej naturalna metoda lecznicza
"Kto z wasnej woli czyni dobro, temu winno sta si dobrze. To, e pocicie, jest dla was przydatne, jeli to pojmujecie..." (Koran, 2, 180). Czy te mdre zdania proroka Mahometa zostay kiedy waciwie zrozumiane?
Od wielu tysicleci wszystkie religie wiata zalecaj swym wyznawcom bardziej lub mniej srogie okresy postu.
Mody Indianin, ktry podda si rytuaowi wtajemniczenia, aby by przyjtym do swego plemienia, musia tak
samo poci jak buddysta, ktry stara si o przyjcie do klasztoru. Ju Egipcjanie za czasw faraonw mieli swe ustalone
dni postu przed witami. Przy szczeglnych okazjach pocili cile a do 42 dni. Niektre narody, na przykad Persowie i
ydzi, zobowizyway swych onierzy do postu przed wielkimi bitwami. Kandydaci do chrztu we wczesnym chrzecijastwie pocili, zanim przyjto ich do Kocioa. Od pocztku VII stulecia post pomidzy rod popielcow a Wielkanoc
musia by szczeglnie cile przestrzegany. Po co to wszystko? Czy Kocioy zawsze tylko chciay zademonstrowa sw
potg? Czy dziaali w nich sadyci, ktrzy czynili wszystko, by szykanowa szarego czowieka? Czy te post stanowi niejako rodek treningowy dla ksztatowania siy woli: musisz si uczy umiejtnoci rezygnowania? Co waciwie kryo si u
rda tych nakazw?

Od koniecznoci do terapii
W Starym Testamencie, w ksidze proroka Zachariasza, znajduje si interesujcy fragment. Gdy starzy ydzi pocili, nie by to dla nich trening siy woli ani dziaanie lecznicze, lecz akt cakowitej pokory przed swoim Bogiem. Gdy w
jakikolwiek sposb zbdzili, gdy spotkao ich nieszczcie (co byo dla nich dowodem popenienia grzechu), rozdzierali
szaty, wyrywali sobie wosy z gowy, posypywali gow popioem i rzucali si na ziemi, gono zawodzc i rozpaczajc.
Poprzez pokazanie swej marnoci i mizernoci mieli nadziej wzbudzi miosierdzie boskie.
Waciwe okresy postu (okrelajce liczb dni i tygodni) ustalono dopiero podczas niewoli babiloskiej (597-538).
Post pojmowano jako pokut i ofiar.
Opowiada prorok Zachariasz: Gdy ydzi powrcili do swego kraju i zabierali si do odbudowy Jerozolimy i wityni, powstao pytanie: Jak odnie si do problemu postu? Czy mamy dalej paka w pitym miesicu i zachowywa si
wstrzemiliwie, tak jak to czynilimy przez wiele lat? Zachariasz otrzyma polecenie od Boga, by powiedzia swemu
ludowi: "Pocilicie i martwilicie si w pitym i sidmym miesicu przez lat siedemdziesit, ale czy to ja jestem tym, dla
ktrego tak cile pocilicie? A jeli jecie i pijecie, czy wtedy nie jecie i pijecie dla siebie?" (Zachariasz, 7, 5 i nast.).
Nastpuje pouczenie, e kto innym pragnie uczyni dobry uczynek, ten winien by sprawiedliwy, okaza lito, nie
powinien gnbi wdw i dzieci ani w swym sercu planowa czego zego. Czy nie zdumiewajce? Ten rodzaj postu, ktry
wtedy by w zwyczaju na Bliskim Wschodzie, nie wydaje si by szczeglnie wysoko oceniany przez Boga. Oducza go.
Podobnie pniej mwi Jezus: "Jeli pocicie, to nie rbcie ponurej twarzy jak obudnicy. Nadaj sobie ponury wygld,
aeby ludzie zauwayli, e oni poszcz. Amen, amen, powiadam wam: Oni ju otrzymali swoj nagrod. Ty natomiast
nacieraj swe wosy, jeeli pocisz, myj swoj twarz, eby ludzie nie zauwaali, e pocisz" (Mateusz 6, 16 i nast.). Tym

samym powiedziano ju to, co najwaniejsze, o problemach waciwego postu:

* Post nie moe by koniecznoci, w pierwszym rzdzie te nie ofiar, raczej ju form treningu ksztatowania woli.
Waciwe znaczenie postu znajdujemy w jego mocy uzdrawiajcej. Post stanowi najstarsz, naturaln metod leczenia. Nie
powoduje osabienia i ndzy, a przeciwnie - czyni czowieka silnym i zdrowym. Dostarcza nowych si witalnych i wzbudza ochot
do ycia. Kto poci, ten czyni sobie samemu co szczeglnie dobrego.
* Post ma tylko jeden sens i moe by tylko wtedy zbawienny, jeeli nie jest poczony z ponur, rozgoryczon min, ze
skargami i zawodzeniami, lecz wie si z pozytywnym nastawieniem, z radoci i pogod. W taki sposb, przez godwk, wielcy tego wiata przygotowywali si do wystpienia: szukali odosobnienia, rezygnowali z jakiegokolwiek poywienia - poniewa
wiedzieli, e zwizana z tym jest nadzwyczajna zdolno koncentracji, trzewo umysu, szczeglna gbia rozwaa i mono
zdobycia nowych si witalnych.
Wymiemy tylko dwa przykady: Mojesz uoy dziesi przykaza w kamiennej samotnoci grskiej Horebu:
Mojesz pozosta tam u pana przez dni czterdzieci i czterdzieci nocy. Nie jad chleba i nie pi wody. Napisa sowa
przykaza, dziesi sw na tablicach" (Exodus 34, 28).
W ten sam sposb Jezus przed swoim pierwszym publicznym wystpieniem, przed obwieszczeniem ewangelii,
wycofa si na pustyni: Nastpnie Jezus przez ducha zosta zaprowadzony na pustyni. Tam diabe mia go wodzi na
pokuszenie, gdy poci przez czterdzieci dni i czterdzieci nocy, poczu gd. Wtedy przystpi do niego kusiciel..."
(Mateusz 4 i nast.).
Jako lekarz zajmujcy si godwkami mog odnonie do dwu biblijnych sprawozda, ktre chtnie uznaoby si za
bajki, powiedzie tylko: Oczywicie, Mojesz nie mg przebywa 40 dni bez wody. Bez staego poywienia czowiek moe
y tak dugo, a nawet jeszcze duej, lecz nie bez wody. Mimo to relacja moe odpowiada rzeczywistym faktom. Naley
przypuszcza, e Mojesz nie przyjmowa ani chleba, ani wody, spoywa natomiast owoce, zioa, korzenie, ktre pokryway zapotrzebowanie na wod. Tak czyni te niektre zwierzta yjce na pozbawionej wody pustyni.
Oba biblijne fragmenty wyranie pokazuj, e post jest czym wicej ni cakowit rezygnacj z potraw. Istotny jest
powrt na pustyni, izolacja od dnia powszedniego, od zaufanych ludzi, ponadto od codziennego zaaferowania. Godujcy
yje w samotnoci, ktra nie dostarcza rozrywki, urozmaicenia, adnej zabawy. W zasadzie wok niego nie istnieje ju nic.
Jest sam ze sob. I o to wanie chodzi. Potwierdzaj to rezultaty. Mojesz w kamiennym pustkowiu gry Synaj napisa
dziesi przykaza, stworzy prawo, ktre ustanowio now jako wspycia. Jezus obwieci na pustyni swoje kazanie na
grze - zalecenie mioci. Dopiero po godwce wystpi publicznie jako Mesjasz.
Grecki lekarz na dworze rzymskim, Galen (ok. 130 ok. 200), ju przed 2000 lat prbowa uoy medyczne
owiadczenie na temat koniecznoci godwki leczniczej. Powiedzia: "Dusza jest zdawiona nadmiarem krwi i tuszczu i
nastpnie nie jest ju zdolna do zrozumienia i oceny boskich i niebiaskich spraw" .
Ojciec Kocioa Atanazy (295-373), jeden z ojcw chrzecijaskiego stanu zakonngo, powiedzia, niewtpliwie na
podstawie wasnego dowiadczenia: I "Godwka leczy choroby, osusza nadmierne pyny w organizmie, usuwa ze duchy,
poszy niewaciwe myli, daje duchowi wiksz jasno, oczyszcza serce, uwica ciao i ostatecznie doprowadza czowieka
przed tron Boga. Nie sdz, ebym powiedzia to bez rozwagi. W ewangelii masz na to dowd z ust Zbawiciela". Gdy
uczniowie pytali go, jak naley wypdza ze duchy, odpowiedzia: "Ten rodzaj duchw wypdza si tylko drog postu i
modlitwy. Kto jest drczony nieczystymi duchami, gdy to zauway, winien niezwocznie jako rodek zaradczy zastosowa
godwk, w wyniku ktrej zy duch natychmiast, z obawy przed si godwki, ulotni si".
Bez wzgldu na to, jaki mamy stosunek do takich wypowiedzi i ustale, okrelaj one wyranie, i wycznie to jest
wane, e godwka zawsze bya rozumiana jako matoda lecznicza i sposb na wzmocnienie si. Tak jest w Biblii, Koranie
i pismach buddyjskich: godwka wyswobadza. Dopiero poprzez godwk rozwijaj si najpikniejsze talenty.
Poprzez godwk czowiek chory moe zosta uzdrowiony. Przez tysice lat byo to tak rozumiane. Przede wszystkim w redniowieczu Koci i lekarze zwracali uwag na due znaczenie godwki. Paracelsus, przykadowo, zaleca stale
co miesic poszczenie przez jeden dzie, w ktrym nic innego nie naleao je, jak tylko trzy jabka, nic innego nie
naleao pi, jak tylko czyst wod rdlan. Takie kuracje oczyszczajce zalecano nie tylko ludziom zbyt tgim lub
zdrowym yjcym zbyt wystawnie, lecz rwnie chorym. Wraz z rozwojem ery nowoytnej i pojawieniem si nowoczesnych nauk przyrodniczych oraz spadkiem pobonoci Kocioy zaczy skonia si do tego, by reguy godwek stopniowo
liberalizowa. Stao si tak midzy innymi dlatego, e nie chciano ju dostrzega waciwego sensu godwki.

Ponowne odkrycie leczniczej siy godwki

Dokadnie w tym okresie, mniej wicej przed stu laty, gdy godwka jako zalecenie religijne stracia na znaczeniu,
lekarze ponownie zauwayli jej si lecznicz. Stao si to waciwie zupenie przypadkowo. Jednoczenie jednak ujawni
si wyranie protest przeciwko wczesnej "medycynie szkolnej", ktra wierzya, w pewnej euforii, e dziki empirycznym
przyrodniczym metodom w medycynie wszystko stao si "do zrobienia". Oczywicie, ta medycyna moga mie nadzwyczajne wyniki *. Jednak do dzisiaj cakowicie ignorowaa najwaniejszy skadnik wszelkiej sztuki leczenia: waciwe organizmowi siy witalne
* Nikt nie chce temu zaprzeczy ani w to wtpi.

Amerykaski lekarz dr E. H. Dewey z Meadville w Pensylwanii leczy mod dziewczyn. Cierpiaa na infekcj
przewodu pokarmowego, prcz tego zachorowaa jeszcze na tyfus. Przypadek wydawa si beznadziejny, gdy pacjentka
natychmiast i bardzo intensywnie zwracaa wszystko, co podawano jej do jedzenia. Zatrzymywaa jedynie minimalne iloci wody.. Wtedy dr Dewey wpad na zdawaoby si dziwny pomys. Postanowi mianowicie pozostawi dziewczyn sam
sobie! Na tym oczywicie nie poprzesta. Wierzy, e organizm musi sam sobie poradzi. I sta si "cud": mimo e dziewczyna nie przekna ani ksa przez 35 dni! - stawaa si z kadym dniem silniejsza" a wreszcie cakowicie wyzdrowiaa.
ya w tym czasie tylko wod.
Dr Dewey opisywa to tak: "Gdy z dnia na dzie widziaem, jak stan mojej maej pacjentki si poprawia, byem tym
tak zaskoczony, e zdecydowaem pozostawi to naturze do uregulowania. Tak to przecigno si dalej a do 35. dnia, w
ktrym zamiast spodziewanej trumny zamwiono co do jedzenia. Tym samym choroba mina. Puls i temperatura byy
normalne, a jzyk sta si tak czysty, jak u niemowlcia!" .
To wyleczenie przy pomocy godwki leczniczej nastpio w roku 1878. Zostao odebrane jako olbrzymia sensacja,
w midzyczasie bowiem godwk jako metod lecznicz cakowicie zapomniano. Ponadto panowa wtedy pogld, wynikajcy z odpowiednich dowiadcze z ludmi, ktrzy zginli z godu, naukowo udowodniony, e nikt nie moe przey
czterech tygodni cakowicie bez poywienia. Biblijne opowiadania o 40-dniowych postach uwaano, jak ju wspomniano,
za bajki.
Dwa lata po sukcesie dra Deweya z dziewczyn chor na tyfus jego kolega, dr Tanner, postanowi, pod nadzorem
kolegium lekarskiego w United States Medical College, nie przyjmowa przez 40 dni adnego poywienia i tym samym
uzyska dowd, e pena godwka przez cztery, pi tygodni jest cakowicie bezpieczna. Gazety z caego wiata donosiy
swego czasu obszernie o tym penym napicia, emocjonujcym medycznym eksperymencie, przekazujc prawie wszystkie
dane o kuracji godwk dra Tannera.
Take gazety niemieckie informoway swoich czytelnikw o stanie godujcego lekarza. Jego post rozpocz si 28
czerwca 1880 r., o godz. 12 w poudnie. Dr Tanner way w tym czasie 71,4 kilograma, mia 1,60 metra wzrostu. Jego puls
wynosi 88, temperatura ciaa 37 stopni. Jak dokadnie zarejestrowano to wszystko! W pierwszym tygodniu godwka
przebiegaa programowo. Dr Tanner zatrzyma si w pokoju chorych, powica p godziny dziennie na ruch, a ponadto
zajmowa si prac naukow. 25-dnia godwki nastpi niebezpieczny zwrot. Dr Tanner sta si rozdraniony i narzeka
z powodu nudnoci. Wymiotowa ci i czu si bardzo le. Wydawao si, e eksperyment trzeba bdzie przerwa. Gdy
jednak dr Tanner zastpi zwyk wod pitn wod mineraln, doszed do siebie. Przetrzyma 40 dni, schud przy tym 16,3
kilograma i wyleczy dodatkowo zaburzenie trawienia.
Dziki temu eksperymentowi temat godwki leczniczej sta si znowu aktualny. Teraz lekarze caego wiata zabrali
si do usystematyzowania zagadnienia godwki, uczynienia z niej praktyki leczniczej. Do zrealizowania tych zamierze
przyczynili si gwnie niemieccy medycy. W 1901 roku ukazaa si ksika bawarskiego lekarza, dra Adolfa Mayera:
"Godwki lecznicze - kuracje cudowne". Nieco pniej zyska popularno lekarz z Freiburga, dr Gustav Riedlin, dziki
przekonujcym sukcesom w terapii godwk. Dr Riedlin by tym, ktry utrwali okrelenie: "godwka to operacja bez
skalpela". Pniej uzasadni, jak suszne jest to stwierdzenie.
Waciwie powinienem jeszcze przytoczy p tuzina nazwisk innych lekarzy, ktrzy nale do pionierw godwki leczniczej. Przewanie byli to praktycy, ktrzy sumiennie i starannie zbierali fakty, ktrzy swych pacjentw znali bardzo dokadnie i prowadzili ich z wielk znajomoci rzeczy i wielkim wewntrznym przekonaniem. Rozwinli oni
najrniejsze metody godwki. Przykadowo, tzw. metoda Guelpa, godwka rytmiczna, powizana z szerokim
stosowaniem rodkw przeczyszczajcych (soli Glaubera). Ta godwka po kilku dniach bya na tydzie przerywana. W
tym czasie pacjent odywia si zdrowo i waciwie. Rwnie kuracja Schrotha zasuguje na zacytowanie.

Mj nauczyciel dr Otto Buchinger

Przyjt obecnie posta godwki leczniczej zawdziczamy lekarzowi, ktry uczyni najwicej w omawianej
dziedzinie i najwicej w niej osign jest nim dr Otto Buchinger senior. Take on nie doszed do zrozumienia godwki

leczniczej poprzez teoretyczne rozwaania czy filozoficzne dywagacje, lecz przez osobiste praktyczne dowiadczenia.
W ksice "Godwka lecznicza" Otto Buchinger opisuje swj stan po przebytej godwce nastpujco: "Z wszystkich naturalnych rodkw leczniczych najwiksze wraenie zrobia na mnie, jak dotd, godwka lecznicza... Tak jak to
czstokro w yciu si zdarza, ja take poprzez cikie cierpienia doszedem do godwki. Po zatokowym zapaleniu
migdakw pod koniec wojny (1918) zachorowaem na ostry niebezpieczny reumatyzm stawowy z podwyszon temperatur, ktry po dwu miesicach przybra przykro wygldajc posta chroniczn - z zanikiem mini, powikszon wtrob
i stale powracajcym zapaleniem pcherzyka ciowego. Prognoza pierwszego specjalisty lekarskiego z Wiesbaden bya
po prostu druzgocca, a ja saniaem si i utykaem ku bardzo ponurej przyszoci. Wtedy sprbowaem godwki, porzucajc wszelkie inne ostateczne zalecenia.
Za rad laika (!), zaprzyjanionego starszego oficera marynarki, przeprowadziem surow trzytygodniow godwk
we Freiburgu u Gustava Riedlina, nestora niemieckich lekarzy leczcych postem. Nastpio gwatowne przestawienie si
organizmu. Stawy zostay oswobodzone. Ataki ciowe jednak nie ustay. Druga kuracja godwk, czterotygodniowa,
odbyta w Drenie u Siegfrida Moliera, miaa ten rezultat, e po trwajcej pi minut ostrej kolce ciowej stare niedomagania wtroby ustay na zawsze. Od tego czasu jestem stale zdrowy i zdolny do pracy. Co drugi rok przeprowadzam jednak godwk trwajc przez dwa, trzy tygodnie".
Dr Buchinger, podczas pierwszej' wojny wiatowej naczelny lekarz marynarki, ukoczy w 1918 roku 40 lat. By
ojcem czworga dzieci. Jego chroniczny artretyzm po infekcji migdakw by tak ostry, e przedterminowo skierowano go
na emerytur. Po wyleczeniu, dziki kuracji godwkowej, kierowa midzy 1919 a 1966 r. klinik w Bad Pyrmont i
prowadzi 40000 godwek leczniczych, zanim zmar w wieku 88 lat.
Od dra Otto Buchingera, mego szanownego nauczyciela i wielkiego wzoru do naladowania, poznaem lecznicze,
odnawiajce i stabilizujce dziaanie postu. Pod jego kierownictwem sam po raz pierwszy wyprbowaem godwk
lecznicz. W midzyczasie pod moim nadzorem przeprowadzono okoo 50000 godwek. Przy tym zawsze miaem w
pamici myl dra Buchingera, ktra uoglniaa ca jego wiedz lekarsk: "Najwiksz wag w sztuce leczenia naley
pooy na to, by chorego uzdrowi. Jeeli mona to osign rnymi sposobami, to naley wybra najmniej uciliwy. Nic
bowiem nie jest dla czowieka. bardziej zaszczytne, nic bardziej nie odpowiada sztuce jak to, e nie jest on nastawiony na
to, by zademonstrowa co przed wielkim tumem". (Corpus hippocraticum).
Tak jak dr Buchinger, stale byem zdania, e naley si peny szacunek dla osigni nowoczesnej medycyny, dla
chirurgii urazowej, dla ratujcych ycie lekarstw, jak antybiotyki i sulfamidy, dla szczepionek zabezpieczajcych przed
miertelnymi epidemiami i dla istotnie lepszego rozpoznania chorb, dziki nowszym rodkom diagnostycznym i
leczniczym.
Wszystkiego tego nie moemy i nie chcemy pomija. Jednak sytuacja zdrowotna w naszych czasach zmusza nas i
utwierdza w deniach do intensywnego stosowania najmniej uciliwych rodkw i metod lecniczych. Przy ich pomocy
staramy si o to, by cika artyleria" medycyny, ktra jest w nieunikniony sposb obciona skutkami ubocznymi, moga
zosta pominita.
Godwka jako metoda lecznicza po tysicach lat jej stosowania nie tylko nie jest przestarzaa, lecz szczeglnie aktualna. Wanie teraz, gdy ju nikt nie wie, co w ogle mona przyjmowa bez niebezpiecznych efektw, co nie truje, nie
pociga za sob szkodliwych skutkw, nie jest obcione promieniowaniem, nie mona zaleci nic lepszego od godwki
leczniczej. Organizm nie tylko pozostaje przez dni i tygodnie osonity - znajduje on, jak jeszcze poka, wreszcie czas, by
odrzuci wszelkie obcienia, usun powstae szkody i odwiey si tak, by by lepiej przygotowanym do nowych
obcie.
Naley wyjani jeszcze jedno nieporozumienie. Godwki leczniczej nie mona utosamia z godowaniem, byoby bdem zaliczenie tej naturalnej metody leczniczej do diet tzw. zerowych - lubianych kuracji odchudzajcych. Kto przy
godwce leczniczej ukierunkowany jest tylko na redukcj ciaru ciaa, ten nie doceni waciwie sensu i wartoci tej terapii. Oczywicie, rzecz wspania jest to, e przy godwce leczniczej rwnoczenie nastpuje odchudzenie. Ten efekt jest
jednak tylko dodatkiem, a nie celem zasadniczym.
Godwka lecznicza nie jest rodkiem samoleczenia. Kto pragnby leczy si sam, raptownie przestajc je, naraziby si na powane ryzyko. Szkody, ktre mgby ponie, prawdopodobnie byyby wiksze ni schorzenie podstawowe.
Do przeprowadzenia procesu leczenia godwk niezbdny jest starannie opiekujcy si, dowiadczony lekarz, lecz take
waciwe, wolne od szkodliwych wpyww otoczenie. Do wszystkich tych zagadnie powrc pniej, przedstawiajc je
szczegowo.
Dieta zerowa jest rwnie przeprowadzana pod nadzorem i kontrol lekarsk - w szpitalu, u chorobliwie otyych
pacjentw. W tym wypadku jednak chodzi o bardziej lub mniej nage odtuszczenie, ktrego w inny sposb nie da si
osign. Zastosowane w obu wypadkach metody z zasady s take nieco inne. Myl tu o godwce leczniczej jako

metodzie leczenia naturalnego, jako wspaniaej moliwoci zapobiegania cierpieniom (szczeglnie chronicznym), na ktre
nie ma innego sposobu. Prbuj ustali, jak u nas przeprowadza si godwk lecznicz, co si dzieje, gdy okae si skuteczna tam, gdzie inne metody nie miay szans.
Jeli macie Pastwo w domu jakie zwierz, to oczywicie wiecie, e jeli nie chce ono je, oznacza to, i jest chore.
Tym samym dostrzegacie najbardziej naturaln metod leczenia. Zwierz poci, eby wyzdrowie!
Raz jeszcze Koran: "To, e pocicie, suy wam samym, jeeli to rozumiecie!" Poci naley wic nie po to, by si
komu podoba, nie po to, by wzmocni wol lub samemu si umartwia, lecz po to, by da organizmowi moliwo
zupenie nie ograniczonego rozwoju jego najpikniejszych zdolnoci, a tym samym uczyni ycie znowu bardziej wartociowym.

ROZDZIA 3
Godwka lecznicza operacja bez skalpela
"Migrena - choroba nie zagraajca mierci, moe jednak uczyni z ycia najgorsze pieko!".
Musiaem sobie przypomnie t wypowied mego kolegi, gdy otrzymaem list od pani Hedy S., 38-letniej nauczycielki, zamnej i matki dwojga dzieci. Od dwunastu cigncych si w nieskoczono lat, jak czytaem w licie, umczona
kobieta cierpiaa piekielne ble. Wiedziaem, co to znaczy: pene lku, niszcce oczekiwanie na nastpny atak! Gdy pojawiaj s pierwsze oznaki, nastpuje wzrost uczucia lku a do paniki. Potem z kolei dochodzi do dreszczy, nudnoci, synnych czerwonych gwiazdek, ktre zaczynaj taczy przed oczami. Nastpnie - mordercze mki, ktre nie maj nic wsplnego z mruczc gow'' w czasie wichury lub innymi tego typu blami. Zreszt, nie chodzi tu tylko o gow, ktra
niesamowicie boli. Cay organizm wydaje si roztrzsiony, marznie. Mog pojawi si nawet wymioty. I wszystke zmysy
dziaaj inaczej: najbardziej ciche odgosy wywouj w uszach huk, normalne wiato dzienne olepia przeraajc jasnoci. Dlatego pacjenci z migren uciekaj do zaciemnionego pokoju. Dlatego nie mona z nimi nawet rozmawia...
Rzeczywicie, to nie jest histeryczne zachowanie si baamutnych starych panien", jak wielu o tym myli. Jest to
cierpienie, ktre nawet w najsilniejszych jednostkach moe spowodowa z czasem utrat chci do ycia. Z zasady pacjenci z migren, jak pani Heda S., reaguj w podobny sposb: Jest pan moj ostatni nadziej... Prbowaam ju wszystkiego".
Lista stosowanych eksperymentw leczniczych, ktre wyliczaj, mwi o swego rodzaju mczestwie: rodki przeciwblowe
z coraz bardziej trujcymi skadnikami, przebywanie w klinice neurologicznej, akupunktura, terapia neurologiczna, testy
uczuleniowe, by moe nawet operacja,
Przed operacyjnym przeciciem odgazienia nerwu w lewej poowie twarzy pani Heda S. pisaa do mnie: "... ponadto poknam mas lekarstw, ktre zaszkodziy mej wtrobie. Obecnie neurolog radzi mi przecicie nerwu trjdzielnego.
Jednak nikt nie chce mi da gwarancji, e przez ten zabieg pozbd si migreny"
Czy mona si dziwi, e czowiek, ktry co 14 dni z zastraszajc regularnoci jest drczony w taki sposb, szuka
pomocy? e po tylu niepowodzeniach nie ma zaufania do zabiegu operacyjnego i dowiaduje si, czy nie istnieje mniej
ryzykowna metoda lecznicza? To wie od dawna, mwiono mu to niejednokrotnie - nikt z ca pewnoci nie moe okreli,
dlaczego niektrzy ludzie cierpi na ataki migreny, jaki bd organiczny wzgldnie ktre zaburzone funkcje s
odpowiedzialne za te ble.
Jak jednak lekarz moe pomc, jeli nie zna przyczyny cierpienia, a w najlepszym przypadku wie jedynie, e istniej
okrelone wyzwalacze tych atakw? Operacja nie mogaby tej choroby usun. Wraz z przeciciem nerww przerwana
byaby jedynie droga blu. Oczywicie, e przy migrenie moe to duo znaczy. Jednak wraz z blem ginie rwnie zmys
dotyku operowanej czci twarzy. Skra staje si niewraliwa, bez czucia. Jeli operowany ma szczcie, to organizm w
genialny sposb znowu uczynni ga nerwu, Byy ju takie wypadki.
Pani Heda szukaa uzdrowienia poprzez odczenie blu. Czy byo to nieodpowiedzialne - robi nadziej pacjentce,
ktra prbowaa ju wszystkiego, co mona zastosowa przy migrenie? Wreszcie - czym mogem zrobi t nadziej?
Na podstawie wielu dziesitkw lat praktycznego dowiadczeia wiedziaem, e kada migrena przebiega inaczej.
Niektre niewtpliwie zwizane s z zaburzeniami funkcjonowania gruczow dokrewnych. Nierzadko migrena przychodzi bd znika wraz z pierwsz miesiczk u dziewczt, z przestawieniem hormonalnym podczas ciy lub zanikiem
hormonw pciowych w okresie przekwitania. U niektrych kobiet ataki migreny pojawiaj si tak punktualnie, jak dni
krytyczne: krtko przed nimi, krtko po lub wtedy, gdy s one najbardziej uciliwe.
Dla niektrych pacjentw - s to zreszt nie tylko kobiety - wyzwalaczem staj si pewne rodki spoywcze, jak ser,
czekolada, cytryny, pomaracze, miso peklowane, alkohol, nikotyna. Moe si nawet zdarzy, e gd staje si przyczyn
migreny.

10

Jak wobec tego miaem czowiekowi, ktrego nie znaem, zapewni popraw lub nawet obieca wyleczenie? Mimo
tak bogatego dowiadczenia byem prawie bezradny.
Tote zakomunikowaem pani Hedzie S.: Ja rwnie nie mog zapewni, e pani pomog. Dopiero dokadne
badanie moe wyjani, jak terapi w pani specyficznym przypadku naley zaleci". Pani Heda S. przysza. Zaproponowaem jej kuracj godwk lecznicz, na co wyrazia zgod, jakkolwiek po tylu nieprzyjemnych dowiadczeniach nie
przyszo jej atwo uwierzy, e chociaby w pewnej mierze, przy pomocy godwki leczniczej mona przezwyciy
migrenowe ble.
Rozpoczcie leczenia musiao by przesunite w zwizku z tym, e atak migreny ju pierwszego dnia po przybyciu
pacjentki zmusi j do pooenia si w zaciemnionym pokoju. Dwa dni pniej rozpoczlimy leczenie. Pani Heda S. miaa
normaln mas ciaa, mona powiedzie - prawie idealn wag. Kademu zewntrznemu obserwatorowi nasz eksperyment
zwalczania migreny godwk musia wydawa si niedorzeczny.
Pani Heda S. dzielnie z nami wspdziaaa. Godwka nie sprawia jej wielkiego kopotu. Mimo to nie mogem
pozostawi jej bez nadzoru. Lk przed nowym atakiem, gorczkowe oczekiwanie: kiedy to znowu nastpi?" mona byo
odczyta z wyrazu jej twarzy. Take poprzez trening autogenny nie udao si usun tego stanu lkowego. Trwao to ponad
dwa tygodnie. Termin, w ktrym nastpny atak winien si zjawi, min. Pani Hedzie S. zostao oszczdzone cierpienie jej napicie malao coraz bardziej. Wtedy przeylimy, jak czsto przy godwce leczniczej, zmian - z larwy urodzi si
motyl. Pani Heda S. bya nie do poznania. Rozkwita, nagle nabraa humoru, staa si dowcipna, pena chci do dziaania.
Tylko z wielkim trudem udao nam si j powstrzyma od przeprowadzenia jednodniowej wycieczki w najwysze gry
Schwarzwaldu.
Gdy po trzyiptygodniowym pobycie opuszczaa nas, problem migreny przesta dla niej istnie. W czasie leczenia
stracia na wadze dwa i p kilograma. Jak mi pniej doniosa, szybko wrcia do normalnego ciaru. Migreny pani Heda
S. pozbya si cakowicie. Tak jest ju od wielu lat i to dziki jednorazowej godwce leczniczej.

Nasze zdrowie zaley od poywienia

Trzeba raz jeszcze mocno to podkreli: tak nadzwyczajne wyniki leczenia godwk powtarzaj si coraz czciej.
Jednak wanie przy tak trudnych do leczenia chorobach jak migrena nawet najbardziej dowiadczony lekarz leczcy
godwk nie mgby z gry zagwarantowa rwnie korzystnego rezultatu. Istniej rwnie postacie migreny, ktrych przy
pomocy godwki leczniczej prawie nie da si wyleczy, a w kadym razie nie po jednokrotnym zastosowaniu. Z drugiej
strony, jak rozezna to Otto Buchinger, jest to metoda najskuteczniejsza. Dlaczego? Sprbuj to wyjani w sposb moliwie najprostszy. Nasz organizm, nawet gdy nie wykonuje pracy, potrzebuje, obok tlenu, regularnego dopywu energii oraz
skadnikw odywczych dla prawidowego przebiegu procesw regeneracyjnych i witalnych.
Skadniki odywcze dostarczaj energii koniecznej do przebiegu zoonych procesw przemiany materii i do pracy
serca. Dla kadego ruchu mini niezbdne s rda energii, ktre spalane s w celu uzyskania energii w miniach. rodki regeneracyjne do budowy komrek i tkanek potrzebne s dla wzrostu, odnowy, do procesw leczniczych oraz ochrony
organizmu. W kadej sekundzie umiera w organizmie ludzkim kilka milionw komrek, rodz si na nowo blisko dwa miliony czerwonych ciaek krwi. Jest to jak eksplozja! Przez trucizny i promieniowanie, a take inne wpywy bez przerwy
uszkadzane s komrki, tak e konieczna jest ciga ich naprawa, by zapobiec zjawiskom zwyrodnieniowym.
Aby mc to wszystko wykona - a przytoczyem tylko kilka z najwaniejszych zada, na pewno nie wszystkie organizm wymaga dziennie okoo 78 gramw biaka, 45 gramw tuszczu i 400 gramw wglowodanw, cznie okoo 1
800 kcal.
Im wikszy podejmujemy wysiek, tym wysze jest zapotrzebowanie na poywienie. Wedug dowiadcze my, obywatele cywilizowanych krajw, zjadamy, liczc z grubsza, blisko dwa razy tyle, ile rzeczywicie potrzebujemy. Oznacza to,
e obciamy organizm rodkami energetycznymi i regeneracyjnymi i zmuszamy do zrobienia czego z t nadmiern
poda. Najprostsze dla niego byoby szybkie odstawienie i wydalenie wszystkiego, czego nie potrzebuje. Robi to z substancjami rozpuszczalnymi w wodzie i niestrawnymi. By moe wydaliby jeszcze duo wicej, gdyby w kadym organizmie
nie byy wyryte dowiadczenia milionw lat. Do tych dowiadcze naley m.in. to, e poywienie nie zawsze jest
zapewnione, e ze rodkami spoywczymi naley obchodzi si gospodarnie, e w okresach nadmiaru naley odoy
zapasy na gorsze czasy. Organizm przetwarza wic to, czego nie potrzebuje, w nadajce si do skadowania rezerwy tuszczowe i lokuje je pod skr, w niektrych organach, w tkance cznej.
Pamitamy, e jeszcze przed stu laty nasi chopi, przykadowo, w okresach zimowych tworzyli w swych organizmach zapasy energetyczne, aby w lecie mie wystarczajce siy do przetrwania niezmiernie pracowitego dnia roboczego.
Gdy czyta si stare opisy uroczystoci naszych dziadkw, zdziwienie budz kolosalne iloci poywienia, ktre oni spoywali. Spadek po nich nasz organizm nosi jeszcze i dzi. Take skonno, by szczeglnie okoo Boego Narodzenia, w zim-

11

nej porze odywia si przy stole intensywnie, jest niewtpliwie pozostaoci z czasw, gdy byo to konieczne. Tylko e
dzisiaj my ju tego nie potrzebujemy.
Naturalne zuycie odoonych rezerw poprzez intensywny wysiek fizyczny w lecie zmniejszyo si. Rytm ycia
zmieni si zasadniczo. Zamiast redukcji zogw tuszczu dochodz nowe jego rezerwy. Organizm trwa w cigym stresie,
by nadmiern poda przetworzy, zmagazynowa, pozostawi krew woln od nadmiarw. Ten wysiek, wiemy to bez wtpienia, jest tak wielki, e oczekiwanie radoci ycia z kadym dalszym kilogramem nadwagi maleje. Tysice zdrowotnych
usterek, zaburze funkcjonalnych, przecie organizmu uwidacznia si i decyduje o przedwczesnym starzeniu si.

Dobre i ze wykorzystanie poywienia

Powiada si, e s ludzie, ktrzy mog je, ile chc, i nie tyj. Jest to spostrzeenie po czci trafne. Ten fakt take
ma zwizek ze spadkiem, ktry nosimy.
Nasi przodkowie musieli, aby przey, dopasowa si do klimatu. Jest on, jak wiadomo, w kadej czci naszego
globu inny. Dlatego te rne organizmy byy zmuszone do innego postpowania z poywieniem. Jeden potrzebowa, by
nie zamarzn, warstw tuszczowych pod skr, drugi natomiast potrzebowa, aby mc pokonywa olbrzymie odlegoci w
upale, natychmiast dostpnej energii i zdolnoci ochadzania si poprzez pocenie. Organizm czowieka zamieszkujcego
strefy chodne ukierunkowa si na tworzenie rezerw w okresie zimna. Organizm mieszkaca pustyni natomiast nastawi
si bardziej na natychmiastowe przetwarzanie poywienia w energi.
Bardziej lub mniej wyranie kady z nas nosi w sobie ten spadek. Niektrzy ludzie ju podczas jedzenia znajduj si
"pod par". Zaczynaj si intensywnie poci. S to ci, ktrzy swe poywienie dokadniej spalaj, a wic przetwarzaj w
energi. Staj si natomiast szybciej zaokrgleni. Niedobrzy przetwarzacze poywienia", a wic ci, ktrzy jedzenie mniej
dokadnie przetwarzaj w energi, pod wzgldem zdrowotnym nie znajduj si w lepszej sytuacji. Ich motor ycia pracuje
bowiem jeszcze bardziej na penych obrotach. Przy tym dochodzi do zwikszonego zuycia, przedwczesnego uszkodzenia,
take do sklerotycznych zmian naczy krwiononych. Prowadzi to znowu do o wiele wczeniejszego starzenia si, a przy
niekorzystnych warunkach - do przedwczesnej mierci poprzez zawa serca lub udar mzgu. Bez wtpienia, takie ryzyko
zdrowotne nie jest nieuniknionym przeznaczeniem.

Fatalne skutki stresw

Zmieniony nowoczesny styl ycia pogbia dodatkowo negatywne skutki nadmiaru konsumowanej ywnoci. Czy
czowiek naszych czasw moe unikn staego stresu? Sam w sobie stres nie byby niczym przykrym. Znowu jednak
musimy odnie si do naszej biologicznej historii. Tak jak przed milionem lat, nasz organizm reaguje dostrojeniem na lk,
domniemane zagroenie, spodziewane niebezpieczestwo. Wlewa po prostu, przedstawiajc to w uproszczeniu, energi
pochodzc z tuszczw i cukru do krwi, aby minie byy dobrze zaopatrzone i mogy niezwocznie sprosta podwyszonym wymogom. Dawniej warunkiem przeycia bya zdolno do ataku lub te ucieczki przed niebezpieczestwem.
Dzi stresy maj miejsce gwnie w biurze, w ruchu ulicznym, w czterech cianach mieszkania bez koniecznoci uycia siy mini, by umkn przed spodziewanym niebezpieczestwem. Lk przed szefem, obawa, niemono wykonania
powierzonego zadania, zdenerwowanie zdarzeniem komunikacyjnym, problemy partnerskie staj si wyzwalaczami
stresw. Wysiek fizyczny, ktry winien doprowadzi do spalenia zgromadzonej energii, nie nastpuje. Organizm sam musi
zadba o to, by cukier i tuszcze znowu znikny z krwi. Cukier likwiduje si z udziaem insuliny. Przy stresie trwaym moe
to doprowadzi, bez naturalnej likwidacji skutkw stresowych, do przecienia trzustki, najpierw do trwaego, niskiego
poziomu cukru, a nastpnie do cukrzycy. Tuszczw nie mona tak atwo pozby si z krwi. Do tego potrzebne s bardziej
zoone procesy biochemiczne. W przecionym organizmie dzieje si to zbyt atwo, musi on sobie radzi poprzez
rozwizanie awaryjne - przykleja nadmierne iloci tuszczu od wewntrz do naczy krwiononych. Jest to ju etap w procesie arteriosklerozy. Naczynia krwionone powoli zarastaj, staj si sztywne i amliwe. Cinienie krwi podwysza si i tym
samym ronie niebezpieczestwo zawau (zamknicie naczynia w miejscu zwenia przez zlepione ciaka krwi i pytki) lub
udaru mzgu przez pknicie naczynia.
Rzeczywicie wiele chorb i pogorsze samopoczucia stanowi rezultat zaburzonej gospodarki cukrowej i tuszczowej. S nawet dzisiaj naukowcy zajmujcy si problemami ywienia i biolodzy, ktrzy traktuj wszystkie zaburzenia
zdrowotne jako wyraz zaburzonej przemiany cukrowej. Jest to zapewne przesada, lecz obrazuje, jakie znaczenie przypisuje si przemianie cukrw, a take przemianie tuszczo-wej. Takie zaburzenia przemiany materii mog sta si znacznie
bardziej niebezpieczne, jeli nao si na nie przeywany stres i nadmiar poywienia.
Jeli o tym wiemy, to nie moe dziwi, e liczne tzw. choroby dobrobytu w cikich okresach wojennych prawie nie
byy znane i dopiero od kilku dziesitkw lat znowu wystpuj (a wic po pokonaniu niedoborw ywieniowych). Do tych

12

chorb nale przede wszystkim: cukrzyca wieku podeszego, dna (artretyzm) oraz alergie, migreny, astma, niektre
schorzenia reumatyczne i sercowo-kreniowe.
Nie moe zatem wystarczy staranniejszy dobr potraw i ich ograniczenie ilociowe. Musimy, jeli chcemy by
zdrowi, zmieni nasze nastawienie yciowe. Nie wystarczy te okazjonalne uprawianie sportu, od czasu do czasu jogging
czy jazda na rowerze. Musimy do wszystkich wymogw ycia ustosunkowa si w zmieniony sposb.

Przeciony ukad immunologiczny

Dodatkowo dochodzi istotny czynnik, ktry dzisiaj nabiera coraz wikszego znaczenia: sposb ywienia i nadmierny
stres oznaczaj dla naszego ukadu immunologicznego olbrzymi dodatkowy czynnik obciajcy. Kady z nas zapewne ju
to zna: jestemy przezibieni, mamy katar, kaszel, bl garda lub nawet infekcj grypow, mimo e waciwie pogoda nie
powinna tego powodowa.
Rzeczywicie, wikszo przezibie nie jest wynikiem dziaania zimna, lecz s one raczej skutkiem zbyt krtkiego
snu, zmartwie, stanw lkowych, nadmiernych wysikw, wreszcie niewaciwego, zwykle nadmiernego odywiania.
Szczeglnie mao odporni stajemy si, gdy kilka tych czynnikw wystpuje rwnoczenie.
Mona atwo ustali, e funkcje naszego organizmu s dokadnie ze sob zestrojone. W kadej okrelonej sytuacji
sterownicze orodki nerwowe musz zakada priorytety. Jeli jemy obficie, to automatycznie osabiamy nasze mylenie,
poniewa krew dla przebiegu procesu trawienia musiaa zosta cignita do zespou odkowo-jelitowego, do trzustki,
wtroby i nerek tak, e przepyw krwi do mzgu jest wyranie ograniczony. Proces trawienia stawia przed ukadem
odpornociowym organizmu zwikszone wymagania. Dostarczone do organizmu poywienie musi by pozbawione substancji obcych, szkodliwych. Wszystkie szkodliwe dla zdrowia czynniki docierajce do organizmu musz by moliwie
niezwocznie zneutralizowane. Tym samym przejciowo nastpuje osabienie innych funkcji ukadu immunologicznego.
Rozumie si samo przez si: im wiksze iloci poywienia s przyswajane oraz im mniej zawieraj one ywych, naturalnych
skadnikw, tym trudniejsza jest praca ukadu immunologicznego, tym duej trwa zaniedbanie innych wanych funkcji.
Prosz pozwoli na przytoczenie tu jeszcze tylko jednego przykadu: jeeli poprzez drogi oddechowe, przewd
pokarmowy lub przez skr dotary do organizmu zarazki, to wane jest, aby nasz ukad immunologiczny natychmiast je
rozpozna i wytworzy tzw. przeciwciaa, by je zniszczy. Te przeciwciaa cz si z intruzem. Powstaje przy tym
nieszkodliwy produkt, tak zwany kompleks immunologiczny. Nie moe on wywoa wicej infekcji, lecz pozostaje, tak czy
inaczej, jako ciao obce we krwi i musi by z niej moliwie szybko usunity. Rozkad kompleksw immunologicznych
naley jednak do zada, ktre w ukadzie immunologicznym bywaj najczciej zaniedbywane, gdy pilniejsze zadania s
zaatwiane w pierwszej kolejnoci. Tylko w momentach spokoju, snu, odprenia ukad immunologiczny ma moliwo
wykonania tej pracy.
Podobnie jak obfite odywianie, rwnie nadmierny stres i psychiczne depresje blokuj ukad immunologiczny, tak
e atwiej i szybciej dochodzi do infekcji - ale te i do wadliwej pracy porzdkowej w organizmie, z czego mog wynikn
o wiele powaniejsze choroby ni banalna grypa. Chodzi tu mianowicie o cikie alergie, reumatyzm, arterioskleroz z
nastpstwem zawau serca lub udaru mzgu, ewentualnie take nowotwory. Jeeli w ukadzie immunologicznym nie
dochodzi do rozbicia kompleksw immunologicznych i usunicia ich z krwi, wtedy nadmierne iloci tuszczu lub wapnia
mog osadzi si na ciankach naczy krwiononych. Jeli zostan one tam odkryte przez czynniki immunologiczne, to
atwo dochodzi do reakcji ze strony ukadu immunologicznego. Zostaj przy tym zniszczone nie tylko kompleksy
immunologiczne, lecz take dotknite tkanki. Mamy wtedy do czynienia z chorob autoimmunoagresywn, na przykad z
okrelon postaci reumatyzmu.
Teraz zastanowimy si, dlaczego godwka lecznicza u pani Hedy S. daa takie wspaniae rezultaty. Ot, podczas
niezwykle silnego odcienia organizm by w stanie upora si z problemami, ktrych w innych warunkach nigdy by nie
pokona. Znalaz nagle czas i moliwoci do wykonania pracy nad odtruciem, a tym samym do usunicia atakw blowych.

Co si dzieje w czasie postu

Jak reaguje nasz organizm, jeeli zamiast 1800 kcal nie otrzyma prawie adnych materiaw energetycznych i regeneracyjnych?
Wyraajc si znowu cakiem prosto, moemy powiedzie, e robi to, co waciciel nieruchomoci, ktremu
skoczyy si materiay budowlane: najpierw zbiera ostatnie jeszcze osigalne resztki, ktre gdzie le porozrzucane.
Nastpnie spala wszystko, co i tak jako rupiecie ju dawno naleao usun. Sprzta i to dokadnie. Dopiero gdy mieci
zostay zlikwidowane, przechodzi do spalania krzese, stow i innych mebli.
Podobnie zachowuje si organizm. Wpierw zuywa zapasy, ktre zgromadzi, przykadowo, w wtrobie. Jeli po

13

dwu, trzech dniach zostay zuyte, siga po to, co ley na drodze: likwiduje zogi w naczyniach krwiononych. Bd to nie
tylko pokady powierzchniowe, lecz take schowane rezerwy, ktre czciowo sigaj w gb tkanek. Naczynia krwionone
poprzez to nie tylko zostaj oczyszczone, lecz take umyte. Chciwa krew wysysa tuszcze i mniej wartociowe biako ze
cianek, tak e staj si one znowu bardziej elastyczne i rozcigliwe. "Nic nie jest bardziej chciwe ni krew godujcego" orzek trafnie jeden z lekarzy zajmujcych si godwkami.
To, e istotnie tak jest, udao si udowodni przede wszystkim amerykaskim lekarzom wojskowym podczas wojny
koreaskiej. Ku swemu zdziwieniu odkryli oni u bardzo wielu modych onierzy, ktrzy zginli, ju zaawansowan arterioskleroz. Nawet 20-letni, jak donosili w czasopismach lekarskich, mieli sklerotyczne naczynia wiecowe. Zjawisko
powszechnie dzi obserwowane przez lekarzy: coraz czciej u wzgldnie modych ludzi, w wieku okoo 30 lat, wykrywa
si masywne zogi w naczyniach krwiononych. Zaley to bezwzgldnie od okrelonego sposobu ycia z przecieniami i
nadmiernymi wymogami. Od pewnego czasu wiadomo, e zawodowi pikarze, a jeszcze bardziej kolarze, o wiele czciej
ni inni ludzie choruj na arterioskleroz w nogach. O kobietach mwiono jeszcze przed kilkoma laty, e, dziki ich specjalnemu zaopatrzeniu w hormony, nie musz si obawia zawau. Tymczasem wkrtce dogoniy w tej mierze mczyzn.
Tu ujawniaj si grone konsekwencje, ktre nam, lekarzom, przysparzaj wielu zmartwie - coraz wicej ludzi nie
jest ju zdrowych, kwkaj lub nawet s powanie chorzy. Cikie schorzenia, przede wszystkim cierpienia chroniczne,
atakuj ludzi w modym wieku. Niewtpliwie win ponosz tu stresy i odywianie. Nasze poywienie rzeczywicie stao si
bezwartociowe. Wyjaowione gleby nie mog dostarczy rolinom wystarczajcej iloci makro- i mikroelementw.
Pozostaoci, ktre jeszcze istniej, usuwamy w sposb nierozsdny, aby upikszy rodki spoywcze. Ponadto rwnoczenie
poywienie obcione jest substancjami szkodliwymi i truciznami, ostatnio take promieniotwrczymi. To wszystko
powoduje kompleksowe zaburzenia procesw przemiany materii w organizmie. Pniej raz jeszcze powrc szczegowo
do tego, by moe najwaniejszego, problemu zdrowotnego naszych czasw.
Wracam do onierzy amerykaskich w Korei, gdzie doszo do waciwie sensacyjnego odkrycia. W ciaach
onierzy, ktrzy zabdzili w dungli i tam zginli z godu, zanim ich odnaleziono, nie mona byo stwierdzi najmniejszego ladu arteriosklerozy. Ich naczynia krwionone byy tak czyste, jak gdyby nigdy nie byo tam adnych zogw.
Tym samym dawny pogld, e arteriosklerozy nie da si usun, zosta obalony.
Da si j usun, jeli naczynia krwionone nie stay si sztywnymi, skamieniaymi rurami", zoonymi wycznie z
tuszczu i wapnia.
Cudowny rodek jest niezwykle prosty. Jest nim godwka. Godwka lecznicza.

Poduszki tuszczowe jako rdo surowcowe

Podczas godwki wraz ze zogami w naczyniach krwiononych naruszane s rwnie zapasy tuszczowe. Organizm
yje niejako z gotowizny. Podczas godwki zakada si zasadnicz zmian przemiany materii. Przede wszystkim wtroba
musi si cakowicie przestawi. Podstawowy surowiec, jaki jest do jej dyspozycji dla pokrycia wszelkich potrzeb, stanowi
odoony tuszcz. Z tego tuszczu musi w dalszym procesie powsta prawie wszystko to, czego organizm potrzebuje. Jest
to niewyobraalna praca! Gdyby przemys chemiczny chcia dokona takiego wyczynu, musiaby mie ogromne
urzdzenia, powane zasoby energetyczne oraz wielkie nakady. Dla wtroby takie procesy stanowi due, ale wcale nie
nadmierne obcienie.
Procesy te bd przebiegay inaczej, jeli do przemian zostan wczone cuker i biako. Jeeli godwka zostanie przerwana za wczenie lub te jest tylko przejciowo przerwana, to, jak wykazuj tysickrotne dowiadczenia, organizm lokuje ju rozpuszczone rezerwy tuszczowe dokadnie tam, skd je wczeniej pobra, by zdoby poywienie. Oznacza to jednak, e efekt godwki (i zamierzone zeszczuplenie) zosta zmarnowany. Skutek odchudzenia i oczyszczenia naczy
krwiononych nie moe by osignity, jeeli ogranicza si poywienie, ale jeszcze przyjmuje si mae porcje. Dopiero
wtedy, gdy organizm prawie zupenie nie otrzymuje poywienia, siga z wasnych rezerw po to, co jest mu potrzebne.

Ruiny komrek i ogniska ropne jako rda biaka

W poszukiwaniu biaka organizm, ktremu brak poywienia, siga take do odpadw, do tego, co chore i zniszczone,
co, gdyby mu starczyo siy i czasu, ju dawno powinien by usun: rozkada chorobliwe zogi i ich elementy i uywa ich
jako budulca. Czyni to, przykadowo, z unieszkodliwionymi zarazkami, z pozostaociami biaych ciaek krwi, ktre
powiciy si wojnie obronnej, z kompleksami immunologicznymi, resztkami obumarych komrek, z barykadami, ktre
poprzednio musia wznosi wok ognisk ropnych, aby nie dopuci do rozszerzenia si choroby. Chor tkank i zdegenerowane populacje komrek, ktre przy normalnym odywianiu stale podtrzymywane s now energi, organizm przy
panujcym reimie przymusowym" zuywa bardzo szybko. Wszystko, co z tych uli i obciajcych zwizkw moe by

14

przydatne, zostaje zuyte jako budulec. Pozostao zostaje wydalona poprzez wymuszone "zblokowane wyjcie nieczystoci".
Wane jest, by poprzez godwk rwnie wszystkie nieprzydatne dla organizmu materiay pochodzce z procesu
spalania, jak i substancje obce znajdujce si w poywieniu, zostay wydalone.
Podczas godwki zachodzi wic rzeczywicie kompletne oczyszczenie organizmu w sposb tak gruntowny, e nie
mona tego osign przy pomocy adnej innej metody. Potwierdza si to, co ju zauway dr Buchinger: chore ustpuje,
zdrowe ulega wzmocnieniu. W tym aspekcie mona przy godwce leczniczej mwi z naciskiem o odmodzeniu: oczyszczony organizm musi znowu po oswobodzeniu funkcjonowa tak, jak funkcjonowa w okresie modoci. Uwidacznia si to
w zewntrznym obrazie objaww pacjenta: jego skra jest bardziej napita, wiea. Pacjent czuje si bardziej krzepki i
porusza si znacznie energiczniej.

Odcienie trawienia
To jeszcze nie wszystkie pozytywne efekty. Dochodzi jeszcze co bardzo istotnego, na co ju zwrcono uwag: jeeli
organizm nie otrzymuje poywienia, to wszystkie organy s rzeczywicie odcione, oszczdzane tak, e mog wreszcie
znale czas, by odpocz i wyleczy si. Ta nie doceniana zaleta szczeglnie przydaje si organom trawiennym, ktre w
czasie godwki mog wypoczywa i ulec wyleczeniu.
Teraz rozumiemy take, dlaczego podczas godwki likwidowanych jest wiele problemw trawiennych, jak:
schorzenia przewodw ciowych, zaparcia, wiatry, pierwsze objawy cukrzycy i szereg innych. Dochodzimy te do zrozumienia, dlaczego godujcy nie czuje si rozbity, saby i nie wymaga leenia w ku, a wrcz przeciwnie - czuje si swobodny. Niektrzy najchtniej ju w ogle nie wracaliby do jedzenia.
Trawienie stanowi dla organizmu wysiek, ktrego nie mona nie docenia. Staje si on tym wikszy, im wicej si
zjada. Im mniej moliwoci ma organizm, by trawi posiki w spokoju, tym silniej procesy przemiany materii s komplikowane.
Zaczynamy take rozumie, dlaczego nawet tak zoone cierpienia, jak migreny pani Hedy S., mogy zosta wyleczone wycznie poprzez godwk: przy godwce organizm otrzymuje szans na ponowne uruchomienie zdrowych, normalnych funkcji, ktre ulegy wypaczeniu. Wiemy, e organizm moe si wyleczy wycznie sam. Wszystkie metody i
rodki lecznicze s jedynie pomocnikami, ktrzy usuwaj przeszkody z drogi, oferuj materiay, ktrych organizmowi brak,
wzniecaj iskr lecznicz" - jak to powiedzia Paracelsus - i czyni go znowu silniejszym ogniskiem zdrowia. Waciw
prac lecznicz musi wykona sam organizm. Przy godwce leczniczej otrzymuje do tego wspania okazj.

ROZDZIA 4
Jak przeprowadza si godwk lecznicz?
Waciwie to wcale nie wiem, co ja tu robi. Uwaam swj pobyt tutaj za zupenie niepotrzebny i dlatego tylko tu
przybyem, gdy moja ona na to nalegaa. Uwaaa, e powinienem co uczyni dla mego zdrowia. Dobrze. Pojechaem.
Mog panowie mn dysponowa. Lecz prosz nie da ode mnie adnych wyrzecze, niczego, co mogoby przynie ze
sob wysiki lub ofiary. Prosz ze mn zrobi szybko i bezbolenie to, co naley zrobi".
Do zdecydowanie i z du pewnoci siebie stan przede mn przedsibiorca Franz Xaver Th., jeden z tych
nowoczesnych biznesmenw, ktrzy od razu przystpuj do dziea, ktrzy stale s gotowi do dziaania, ktrych roznosi
wewntrzna wibracja, jak gdyby ycie skadao si jedynie z defilady szermierzy.
Prosz nawet nie prbowa mi niczego proponowa. W ten sposb i tak nie odniesie pan sukcesu".
Z gry miay zaistnie jasne warunki, wobec ktrych wymagania lekarza uznane za nadmierne zostan odrzucone.
W podobny sposb zachowuje si wielu pacjentw. Wiedz oni, e naley co pilnie uczyni, gdy ich stan zdrowia
jest powanie zagroony. Swj niepokj mog tylko z trudnoci zamaskowa i czyni wszystko, aby nie okaza saboci.
Pobyt w sanatorium, a nawet w klinice uwaaj za osobiste niepowodzenie. By moe, dopiero tu czowiek powanie
si rozchoruje? Diagnozy obawiaj si bardziej ni wymiaru podatkowego. Mogoby si przecie okaza, e naprawd
wszystko jest w porzdku!
Jeeli ju nie mona inaczej, to przychodz - lecz, niestety, czsto zbyt pno. Oczekuj jednak, e lekarz podejmie
dziaanie, ktre nie bdzie od nich wymagao wysiku ani pracy. Wielu z nich najbardziej pragnoby, aby rano na krtko
do nich zajrze, zrobi zastrzyk i pozwoli im wrci natychmiast w wir codziennoci. I aby nikt z zewntrz nie zauway
leczenia. Nie mog sobie pozwoli na chorowanie". Postpowanie przedsibiorcy Franza Xavera Th. mona byo atwo

15

rozpozna. Ten 50-letni mczyzna przepeniony by lkiem. Wielkim lkiem.

Istniao ku temu dostatecznie duo powodw. Way 116 kilogramw przy wzrocie poniej 180 cm, a wic o 20%
za duo! Pali, jak mi wyzna, do 40 papierosw dziennie. Pi nadmiernie alkohol i to przewanie mocne trunki. Jego cinienie byo niebezpiecznie wysokie: 190/100, poziom tuszczu wyranie podwyszony.
Peny zestaw czynnikw ryzyka dla choroby wiecowej serca! W tej sytuacji i kondycji przedsibiorca kadego dnia
mg spodziewa si zawau serca. Wiedzia o tym. Nie byo nawet potrzeby mwi mu o tym.
Jednak zudzenia, e czynniki ryzyka mona tak od rki, za pomoc kilku pastylek lub zastrzykw usun, musiaem
rozwia. Zachodzia te konieczno wyjanienia, e on sam, a nie lekarz, winien natychmiast co przedsiwzi dla swojego powrotu do zdrowia. Zaproponowaem mu zatem godwk lecznicz. Co najmniej przez trzy tygodnie.
Przedsibiorca popatrzy na mnie nieprzytomnym wzrokiem. Jak? Trzy pene tygodnie w ogle nic nie je? Ani ksa? W
miar moliwoci cay czas lee w ku? Czy chocia od czasu do czasu mog wypi yk whisky? Take nie? Ale pali
mog? Wie pan, panie doktorze, tego w ogle nie musimy prbowa. Ja ju wielokrotnie prbowaem odzwyczai si od
palenia. To mi si nie uda. Godowa te nie mog. Czy nie istnieje prostsza droga? Myl, e zrezygnowa z jedzenia
mgbym w domu. Do tego przecie nie musz udawa si za cikie pienidze do prywatnej kliniki".
Franz Xaver Th. broni si tak, jak gdybym zapowiedzia jego egzekucj.
Uda si to o wiele atwiej ni si panu wydaje" - zapewniaem przestraszonego czowieka i usiowaem objani mu
proces godwki leczniczej. Wreszcie przekonaem go. By skonny podda si tej torturze", jakkolwiek niechtnie. Strach
przed powanym zachorowaniem by wikszy od lku przed godem. Jake czsto zdarza si, e pacjenci, na pocztku
szczeglnie oporni, pniej ze wzmocnion energi wspdziaaj z lekarzem. Ich ambicja powoduje, e nie okazuj saboci nawet w tej sytuacji. Natomiast pierwsze, nawet bardzo skromne powodzenie sprawia, i popadaj niemal w zachwyt.
Franz Xaver Th. przychodzi do mnie w pierwszym tygodniu z wielk dum, aby zakomunikowa, ile ju straci na
wadze i e nie stanowi dla niego adnej trudnoci zrezygnowanie z papierosw. Przyzna si nawet, e trzeciego dnia, w
ukryciu, prbowa, jak may ucze, zapali w toalecie. Poczu si jednak tak le, e potrzeba palenia szybko znikna.
Do zalet godwki leczniczej naley to, e pocztkowa utrata nadwagi jest bardzo dua: kilogram dziennie w pierwszym tygodniu postu stanowi regu. Zachca to naturalnie bardzo mocno i uatwia pokonanie niektrych pocztkowych
trudnoci. Szczeglnie pacjenci z zaburzeniami krenia bardzo szybko czuj si duo lepiej, tak jak ju dawno si nie czuli,
poniewa przy godwce leczniczej najpierw usuwany jest z organizmu nadmiar wody. Odcia to serce i krenie. Lekarz
musi w tej fazie niejednokrotnie t eufori nieco ogranicza. Lekarz wie, e te pierwsze sukcesy przy utracie nadwagi podczas dalszej godwki nie s tak due. Od drugiego tygodnia, gdy dochodzi do usuwania zogw nieczystoci i depozytw"
tuszczowych, spadek ciaru ciaa jest o poow mniejszy. Godujcy trac ju tylko okoo 1/2 kg dziennie.
Przy prawie kompletnej wstrzemiliwoci powoduje to niejednokrotnie rozczarowanie.

Tak czsto niezbdny kryzys leczniczy

Po pocztkowym zachwycie nierzadko nastpuje otrzewienie. Rodzi si podejrzenie, e metoda lecznicza moe nie
jest tak dobra, jak przypuszczano.
Take u Franza Xavera Th. stao si podobnie. Popad nawet w klasyczn depresj. Zmiana jego nastroju rozpocza
si tym, e sta si milczcy, skrycie przemyka przez budynek, unikajc spotkania ze mn. Na pytania i prby rozruszania
go reagowa ponuro, prawie wrogo. Wreszcie przey co podobnego do zaamania nerwowego. Jakkolwiek zabrzmi to
moe dziwnie, trzeba powiedzie, e bywaj momenty, do ktrych lekarz zajmujcy si godwk lecznicz nie tskni,
rejestruje je jednak z zadowoleniem, jeli zaistniej. Wykazuj one, e godwk lecznicz, podobnie jak w niektrych
innych terapiach, nie wywouje si jedynie pewnej kosmetyki zdrowotnej. Schorzenia nie s askawie przemalowywane, lecz
czynnik uzdrawiajcy w organizmie dy nieprzerwanie i cakiem bezporednio do usunicia waciwych przyczyn
zaburze zdrowotnych. Zgodnie z prawami natury nie moe to przebiega bez kryzysu. Wedug wszelkich zasad leczenie
nie polega bowiem na usuniciu zaburze funkcjonalnych lub na korekcie procesw czysto biochemicznych, lecz na tym,
by znale bd w sposobie ycia, w nastawieniu do ycia i go wyeliminowa. Organizm musi reagowa kryzysem - dusza
musi si nad nim zastanowi. W ten sposb - cho jednak rzadko moe w czasie kuracji doj do tego, e godujcy czuje
si naprawd chory i najchtniej przerwa by godwk, zanim ustpi cierpienia. Dochodzi te do kryzysu psychicznego
z wieloma zwtpieniami, zaamaniami, rezygnacj. Zachodzi konieczno, w sposb wymuszony, intensywniejszego ni
dotd pomylenia o sobie, o yciu, o sensie istnienia. Lekarz musi w tym momencie powici pacjentowi wiele czasu i
powinien go cierpliwie wysuchiwa. Ten psychoterapeutyczny aspekt stanowi integraln cz skadow godwki
leczniczej. Jeeli proces wyjaniajcy nie dojdzie do szczliwego finau, to leczniczy rezultat godwki ju w samych
pocztkach zostanie przekrelony.
Franz Xaver Th. popad w tego rodzaju, ale nadzwyczaj skomplikowany kryzys. Pewnego dnia rozmawiaem z nim

16

najpierw przez pen godzin. Wieczorem spotkalimy si raz jeszcze i rozmawialimy intensywniej. Zwierzy mi si
szczegowo. Ta rozmowa staa si swego rodzaju spowiedzi generaln. Przedsibiorca sporzdzi bilans swego ycia. Po
co ja si waciwie tak napracowaem? Co rozumiaem pod pojciem szczcia i sukcesu? Dlaczego w moim yciu prywatnym tak wiele ulego zaamaniu, zostao pozbawione radoci lub stao si bez znaczenia? I tak dalej. Franz Xaver Th. sta
rozbity przed zgliszczami swych ideaw, przed kawakami swych nadziei i wreszcie orzek: Jeeli waciwie to rozwa,
to robiem wszystko dosy bdnie. Goniem z najwikszym wysikiem za rzeczami, ktre nie byy tego warte. Wszdzie
tam, gdzie powinienem sta si szczliwy, byem lepy, zadufany, zablokowany". Po dugiej przerwie doda: Naleaoby
moe raz jeszcze zacz od nowa !".
Na co pan czeka? Dlaczego nie zacznie pan tego natychmiast?" - zapytaem. Przedsibiorca skin gow. Uczyni
to. Jeli std powrc do mojej rodziny i do mojego biznesu, bd innym czowiekiem". Po tym dniu depresja mego pacjenta szybko zostaa przezwyciona. Franz Xaver Th. przetrwa dzielnie godwk lecznicz. Zachowywa si przy tym
spokojnie, by rozluniony. Gdy nas opuszcza, osign nie tylko prawidow mas ciaa, znikny take pozostae czynniki ryzyka: wysokie cinienie krwi, zbyt wysokie stenie lipidw we krwi i pierwsze symptomy cukrzycy. Przedsibiorca
wicej ju nie pali. Sta si naprawd nowym czowiekiem, ktry wyglda o wiele modziej. By teraz czowiekiem, ktry
nie y ze staym ryzykiem zawau, ktry by zdecydowany od tej chwili y bardziej sensownie, szczliwie i zdrowo. Nie
wiem, czy to mu si od razu udao. Jestem natomiast prawie pewny - jeeli Franz Xaver Th. poczuje, e znowu wybra
niewaciwy kierunek, to powrci do nas, aby przez godwk lecznicz uoy sobie ycie na nowo.

Zaley od nastawienia psychicznego

Ja sam poddaem si godwce ju dwanacie razy, czasem przez dwa tygodnie, a czasem przez cztery. Przede wszystkim wiem, w jak rny sposb mona si przy tym czu. Raz wydawao mi si, e pozbyem si wszystkiego, co mnie
przygnbiao i obciao. Przez cay czas byem wesoy i usposobiony radonie. Innym razem najpierw ogarna mnie
melancholia. Potrzebowaem troch czasu, a odnalazem wewntrzn rwnowag. Raz w czasie godwki, wieczorem,
cakiem przytomny i rozluniony, popadem w marzenia senne. Innym razem, mimo duego zmczenia, prawie nie
mogem zasn i czekaem daremnie na zazwyczaj dowiadczane ulg i rozlunienie. Raz odczuem napyw prawie
nieograniczonych energii i si. Wreszcie innym razem byem zmczony i rozbity.
Nie tylko kady czowiek przeywa godwk lecznicz inaczej. Rwnie ten sam czowiek moe dozna rnych
dowiadcze. Czsto wcale nie jest atwo stwierdzi, dlaczego godwka tym razem nieoczekiwanie przebiega inaczej. Zbyt
wiele zewntrznych czynnikw ma na to wpyw.
Najwaniejszym czynnikiem wydaje si wewntrzne nastawienie do godwki. Potwierdza to ogromna rnica
pomidzy godowaniem narzuconym a godwk dobrowoln. Stanowi to tak zdumiewajce zjawisko, ktre take i dzi, u
schyku XX wieku, zawiera jeszcze wiele zagadek. Jeli kto musi godowa, bo nie moe ju sam postara si o poywienie, to zaczyna si dla niego ju w trzecim, czwartym dniu niewyobraalna mka. Uczucie godu staje si tak bolesne i
przyjmuje takie rozmiary, e godujcy moe myle jedynie o jednym: o jedzeniu! Jego fantazja przedstawia mu najsmaczniejsze dania - i to tak plastycznie, e wreszcie zaczyna wierzy, e rzeczywicie ma je przed sob. Strach przed mierci z godu wywouje urojenia. Godujcy zapada wreszcie w stan odurzenia. Staje si szybko sabszy, niezdolny do wykonania czegokolwiek lub do podjcia zdrowej myli. Ostatecznie w 45. dniu umiera, cakowicie pozbawiony si.

Czynnoci umysowe i fizyczne podczas godwki leczniczej

Zupenie inaczej si dzieje, jeeli kto dobrowolnie rezygnuje z poywienia i wie, e przy tym nie moe mu si sta
nic zego. Zapewne pocztkowo take i jemu dokuczy gd. Take on wyobraa sobie, jak dobrze smakowaby teraz kruchy
kurczak lub krwisty stek. Po okoo trzech dniach taki stan w zasadzie mija. Godujcy czuje si tak dobrze, jak ju dawno
si nie czu. Wydaje si, e odebrano mu wielki ciar. Myli zaczynaj si kbi, s niezwykle jasne i precyzyjne. Dadz
si ujmowa pojcia, ktre dotd stanowiy zagadk. Z zachwytem czyta nagle ksiki, w ktrych dotd nie rozumia ani
wiersza.
Podczas terapii godwk lecznicz powstaj powieci i dziea naukowe, pisane przez ludzi, po ktrych nigdy by si
czego takiego nie spodziewano. Godujcy pisz wiersze i zaczynaj komponowa. Wszystko to jest moliwe, gdy nie
tylko swobodny duch unosi si w gr, lecz take siy organizmu okazuj si niezwykle mocne i wydajne.
Gdy nie znaem jeszcze godwki leczniczej, wyobraaem sobie, podobnie jak inni ludzie, e podczas postu naley
si pooy do ka, w najlepszym wypadku mona zrobi kilka niepewnych krokw, gdy osabione minie musz si
szybko mczy'.
Tak si jednak nie dzieje. Nasi pacjenci chodz w czasie kuracji duo wicej ni dawniej, nierzadko pokonuj pies-

17

zo 15-20 kilometrw dziennie. Robi to bez wzmacniajcego drugiego niadania w kieszeni! A take bez jakiegokolwiek
strachu przed zasabniciem z przemczenia. Kto spotyka si z takimi turystami, jest zawsze zdumiony ich radoci. adnych skrzywionych min, ktre stanowiyby odbicie zmczenia spowodowanego godem. adnego milczenia wynikajcego
z przygnbienia. adnego markotnego poruszania si z marzeniem o szklance zimnego piwa. adnych wreszcie przypomnie: Wkrtce bdziemy mogli znowu naje si do syta".
Ten stan moe odebra tylko ten, kto go przey. Godwka nie oznacza rezygnacji, mki. Godujcy nie yje w
niecierpliwym oczekiwaniu na dzie, w ktrym znowu bdzie mg korzysta ze wszystkich wspaniaoci bogato zastawionego stou. Nie brakuje mu niczego. Przeciwnie - jeli ju rozpocz godwk i przey uczucie oswobodzenia, to
drzemie w nim obawa przed dniem, w ktrym bdzie zmuszony przerwa j i znowu zacz je. Dzie ten to czsto
najtrudniejszy moment w terapii godwk lecznicz. W tym dniu wyranie wida, jak mczce jest trawienie. Wraz z
jedzeniem powraca zmczenie, otpienie umysu, a nierzadko take zaamanie psychiczne. Wielu ludzi, ktrzy godowali
pod fachow opiek lekarsk, zapewniao mnie: Najchtniej nigdy wicej nie wzibym ju niczego do ust. Szkoda, e nie
zawsze mona y w tym stanie swobody, ktry przynosi ze sob godwka lecznicza".
Podobno rekordzist w dobrowolnym godowaniu jest pewien Szkot. Rzekomo, gdy trudno w to uwierzy, przey
on 270 dni tylko o wodzie i witaminach. Gospodyni domowa z Ulm godowaa pod kontrol lekarsk 100 dni - tracc na
wadze 104 funty! Robotnik z Anglii, wacy cztery cetnary, dziki godwce w cigu 168 dni doprowadzi do utraty
dokadnie poowy masy swego ciaa.
Oczywicie, takie liczby i dane stanowi wyjtki, w pewnym stopniu obrazuj granice ludzkich moliwoci, lecz w
adnym przypadku nie maj stanowi zachty do pogoni za rekordem, aby godujc dosta si do ksigi rekordw. Pokazuj
jedno, i dlatego w ogle zostay przytoczone: tak przeciwstawne mog by efekty godwki w zalenoci od tego, czy jest
ona wymuszona (czc si z zagroeniem ycia), czy te czowiek poddaje si jej dobrowolnie, w przekonaniu, e stanowi
ona leczenie.

Zaczyna si od oderwania od dnia codziennego

Jeeli pierwsze dokadne badanie pacjenta po jego przybyciu na leczenie skania do wniosku, e godwka lecznicza
jest wskazana, oraz gdy nie ma adnych przeciwwskaza - bdzie o nich jeszcze mowa - to lekarz zajmujcy si godwk
okrela, w jaki sposb i dlaczego naley podda si tej terapii. Zapoznaje pacjenta z najwaniejszymi zasadami zachowania si. . .
* Pacjent musi cakowicie, jeli to tylko moliwe, oderwa si od problemw dnia codziennego, swojego zwykego
otoczenia, obowizkw i trosk zawodowych. Jak ju wspomniano, musimy zrezygnowa z jakiegokolwiek leczenia ambulatoryjnego. Byoby ono niewskazane, gdy lekarz zajmujcy si godwk lecznicz straciby moliwo kontroli i opieki
nad pacjentem. Musiaoby te pozosta bez efektu, gdy pacjenta zbyt duo wizaoby z dotychczasowym trybem ycia,
pozostaby uwikany w stres i inne szkodliwe przyzwyczajenia, tak e nie mgby doj do normy. Nie mwic ju o tym,
e dla pacjenta duo trudniejsze byoby spenienie wszelkich innych wymogw godwki.
Prbujmy te zapobiec cigemu myleniu pacjenta w klinice o interesach, telefonowaniu i zaatwianiu korespondencji. Wszystko to dziaa niekorzystnie. Nawet kontakty osobiste naley w miar moliwoci ograniczy. Pacjent winien
przejciowo zapomnie o wszystkim tym, czym normalnie si zajmuje, i mie czas dla samego siebie.
To oderwanie od dnia codziennego naley do programu i winno by respektowane. Ten, kto z kliniki, poprzez faks
lub kuriera, chciaby nadal prowadzi swe przedsibiorstwo, wykroczyby przeciw zasadom godwki leczniczej tak samo
jak kto, kto ucieka do zakadu gastronomicznego, by tam potajemnie naje si do syta.
Dowiadczenie uczy nas, e to wyczenie jest niekiedy trudniejsze od ograniczenia jedzenia. Istniej co prawda
artyci, literaci - take gospodynie domowe - ktrzy s nastawieni na to, by wreszcie w spokoju mc czego dokona,
namalowa obraz, napisa ksik itd. Jest to oczywicie dopuszczalne - przy zaoeniu, e pisarz nie musi dotrzyma terminu, lecz pisze, co mu sprawia przyjemno, ale tylko tyle w cigu dnia, ile jest w stanie bez stresu to robi.
* Pragncy podj godwk musi mie sporo wolnego czasu. Nie miaoby sensu ograniczanie terapii do jednego
tygodnia. Dwa tygodnie to minimum - i to naley przewidzie. Take i te dwa tygodnie, przy niektrych chorobach, mog
okaza si nie wystarczajce. Do zagadnienia czasu trwania godwki powrc, omawiajc rne schorzenia. Kto pragnie
powrci do zdrowia, temu nie moe si spieszy.
* Godujcych zachca si, by codziennie udawali si na wiee powietrze i aby umiarkowanie rozruszali organizm,
przede wszystkim poprzez spacery. Powanego wysiku naley jednak unika. Ruch wreszcie jest konieczny dlatego, e
organizm dziki temu zapobiega likwidacji pozornie niepotrzebnych mini jako rda biaka.
* Zabronione s kpiele w temperaturach powyej 37-38 stopni. Mogyby one zbyt absorbowa krenie. Jedyny
znany mi zgon godwkowy nastpi w Japonii. Mczyzna w rednim wieku, ktry po 45 dniach godwki bez jakichkol-

18

wiek komplikacji wzi, wbrew zakazowi lekarza nadzorujcego godwk lecznicz, gorc kpiel (temp. wody 43 stopnie), zmar w niej. Sta si ofiar braku rozsdku, ale nie godwki! .
* Godujcy winien mao (a najlepiej w ogle) oglda telewizj. Pamitacie Pastwo uwagi do godowania na
pustyni: Wyczenie si". To jest niezmiernie wane. Denerwujce wiadomoci lub filmy kryminalne miayby powany
wpyw na funkcje organizmu i utrudniayby godujcemu odnalezienie wewntrznego spokoju. Inaczej mwic: kto chce
stosowa godwk lecznicz, aby wyzdrowie, musi odnale si w harmonijnym, zdrowym otoczeniu w taki sposb, aby
uzyska dystans w stosunku do wszystkiego, co go gnbi, obcia i drani wewntrznie. Musi zazna spokoju, aeby organizm mg pokona zadania, ktre zostay mu powierzone do rozwizania. W klinice pacjent znajduje wsplnot o podobnych pogldach, ktra w razie koniecznoci go poprze. Zapewnione jest. te prowadzenie godwki przez lekarza, ktry w
wielu sytuacjach jest pomocny. Ograniczenia, jakie bezwzgldnie winny by stosowane, s zalene od tego, czego
spodziewamy si po terapii, i w sumie s stosunkowo niewielkie.

Pocztek stanowi dzie owocowy

Godwka lecznicza rozpoczyna si dniem owocowym, po dokadnym badaniu przy przyjciu, ktre obejmuje
niezbdne testy laboratoryjne, EKG oraz kompletne wyprnienie.
Mwimy tu o godwce wstpnej, uatwia ona przejcie z ywienia normalnego do cakowitej wstrzemiliwoci.
Jednoczenie dokonuje si te cakowite oczyszczenie jelit.
Kto raz przeszed godwk lecznicz, ten wie, jak dugo resztki poywienia zalegaj jeszcze w zakamarkach jelita
grubego. Czciowo ulegy one skamienieniu", tak s stare. Bez oczyszczenia jelit prawdopodobnie nigdy by nie zostay
wydalone.
Ciekawe, e poddajcy si godwce ju od tego dnia z zasady powanie traci na wadze. Jego oglne samopoczucie
poprawia si byskawicznie. Oddech, puls, cinienie krwi zaczynaj osiga stan normalny. Wida wic, e starzy lekarze,
ktrzy zalecali jeden dzie owocowy w miesicu, mieli racj. Dzie, w ktrym nic innego si nie je poza, przykadowo,
wieymi jabkami, stanowi dzie leczniczy, ktry kady moe wykorzysta dla swojego zdrowia - w tym przypadku bez
kontroli lekarskiej. Przede wszystkim mona robi to wiosn oraz wtedy, gdy s wiee owoce.
Podajemy pacjentom jabka, pomaracze, liwki pieczone lub inne owoce, w zalenoci od pory roku. Iloci, ktre
mona spoywa, nie s ograniczone. Wicej ni dwa jabka naraz i tak nie mona zje. Po tym jest si ju sytym.

Herbata, bulion warzywny, chudy twarg

Od pierwszego dnia godwki pacjent otrzymuje rano jedn yk stoow soli gorzkiej, rozpuszczonej w wierci
litra wody. Jest to silny rodek przeczyszczajcy, ktry dodatkowo oczyszcza jelita. Szklank naley oprni w cigu kwadransa. Zalenie od dziaania ilo soli w czasie leczenie ulega redukcji, poniewa take ten sposb oczyszczania jelit nie
moe by zbyt dokuczliwy. Jak wiadomo, kady pacjent reaguje inaczej.
Na niadanie podaje si herbat zioow. Okoo godz. 11 starsi pacjenci otrzymuj filiank chudego twarogu alternatywnie take 70 g jogurtu (4 g biaka) lub 125 g kefiru (4 g biaka) lub 1/8 litra malanki (5 g biaka). Ma to zapobiec nadmiernej utracie biaka. 20-procentowy twarg, cznie 80 gramw, zawiera 10 gramw biaka. Modsi pacjenci w
zasadzie mog zrezygnowa z przyjmowania biaka.
Okoo godz. 12 podaje si czysty bulion warzywny. Znajduj si w nim witaminy, pierwiastki ladowe, skadniki
mineralne, a wic wycznie skadniki wzmacniajce, nie za tuczce. Jako uzupenienie kady otrzymuje specjalnie dla
niego sporzdzony koktajl", zawierajcy nie tylko najwaniejsze witaminy i enzymy, lecz take, zgodnie z wymogami, pierwiastki ladowe, mineray, aminokwasy i kwasy tuszczowe. Chodzi tu w zasadzie o terapi wasn mwimy o programie
Vital-Plus". Organizm godujcego otrzymuje wszystko to, co jest mu potrzebne do pracy.
Z przyjmowania tych skadnikw, niezbdnych dla ycia, nie mona zrezygnowa. Podobnie organizm nie moe
zrezygnowa z wody. Te skadniki yciowe s wanie w czasie godwki niezbdne dla przyspieszenia procesw redukujcych.
Po poudniu pacjent otrzymuje herbat zioow i tym razem nieco miodu. Mid winien chroni pacjenta przed tym,
by stenie cukru we krwi nie obniyo si nadmiernie. Korzystne jest podzielenie miodu na kilka porcji, aby nie doszo do
silniejszego przecukrzenia krwi, co w efekcie mogoby wyzwoli uczucie godu. Fascynujce w godwce jest wanie to, e
pacjent nie odczuwa adnego uczucia godu.
Wieczorem podaje si ponownie zup postn lub alternatywnie wiey sok warzywny lub owocowy.
W cigu caego dnia naley wypi dwa do trzech litrw wody - i to wody mineralnej, wody z wasnego rda - lub,
jeli pacjent to woli, herbaty zioowej bd owocowej

19

Jest to wszystko, co spoywa si w cigu dwu lub czterech tygodni. Stosujcy godwk lecznicz otrzymuje maksimum 200 kilokalorii (840 duli) dziennie.

Droga przez pustyni

Naturalnie, pierwsze trzy dni godwki trzeba pokona. Oczywicie, w tych dniach odczuwa si gd, ktry stwarza
najwikszy problem. Niektrzy myl, e nie przezwyci godu. Staj si apatyczni, zniechceni, zaczynaj aowa
decyzji o podjciu kuracji godwk lecznicz. Ju te nie bardzo wierz lekarzowi, e uczucie godu zaniknie. Mwi
wtedy swoim pacjentom: Pierwsze trzy dni to droga przez pustyni. Kto pragnie oazy, musi j przej".
W tych trzech dniach godujcy odczuwa, zgodnie z prawami natury, szczeglnie wyranie okolicznoci
towarzyszce godwce. miao mona powiedzie, e kto rezygnuje z poywienia, ten ma do czynienia z trzema szczeglnymi zjawiskami: sypia mniej gboko, lekko marznie, poniewa wewntrzny piec", ktry w czasie trawienia energicznie
podgrzewa, jest nastawiony na najmniejszy pomie i czowiek zaczyna odczuwa specyficzne wychodzenie. Stanowi to
wyrany sygna, e wydalanie nieczystoci" jest skuteczne.
Mj nauczyciel dr Otto Buchinger zwyk mwi do swych pacjentw: Stajni nie mona oczyci bez wywoania
przykrego odoru !". Brzmi to, co prawda, drastycznie, lecz precyzyjnie okrela proces oczyszczania: godujcy ma oboony
jzyk, wzmoone odkadanie si kamienia zbowego, przykry zapach z ust. Take skra, wskutek zwikszonego wydzielania potu, zaczyna pachnie".
Istnieje kilka praktycznych sposobw neutralizowania skutkw fenomenu oczyszczania poprzez skr i bony luzowe. Kamie nazbny usuwa si dwa razy dziennie, przy czyszczeniu zbw. Przeciwko zapachowi z ust, gdyby okaza si
on przykry, pacjent otrzymuje plasterek cytryny do wyssania lub nieco pietruszki do ucia. Regularnie ssane plasterki
cytryny maj jeszcze t zalet, e zapobiegaj ewentualnej moliwoci powstania nadkwasoty w organizmie. Cytryna,
jakkolwiek w smaku kwana, oddziauje zasadowo. Skra, najwikszy organ wydzielania potu w organizmie, podlega specjalnej pielgnacji. Kilka razy w tygodniu przeprowadza si letnie kpiele. Pacjent otrzymuje zalecenie, by przeprowadza
regularnie suche i wilgotne nacieranie, tak aby zmobilizowane skadniki redukcyjne na skrze nie byy rozkadane przez
bakterie, a take by nie wywoay przykrego zapachu.
Szczeglnie pomocne i przyjemne dla pacjenta okazay si w czasie godwki leczniczej kpiele. Pacjent znajduje
si w zamknitej kabinie, jedynie jego gowa jest wolna. W kabinie rozpyla si delikanie rozdrobnion mieszanin ozonu
z tlenem. Skra pacjenta jest przy tym dobrze przegrzewana, a wic szczeglnie dobrze przekrwiona. Wydala zwikszone
iloci skadnikw wydzielinowych i rwnoczenie wchania tlen. Ponadto uzyskuje si trwae odprenie.
Stosujemy wreszcie take masae, drenae limfatyczne i oferujemy pacjentom leczenie i porady dotyczce zastosowania biologicznie naturalnej kosmetyki. Stanowi to niezaprzeczaln zalet pobytu w klinice: pacjent, ktry goduje,
ma wreszcie czas na odprenie i kuracj. Poznaje ponadto wiele zalece zdrowotnych, ktrym pniej, po godwce, w
miar moliwoci powinien si podporzdkowa.
Pacjent jest te zachcany, by zawsze, jeli pogoda na to zezwala, dopuci do organizmu wiee powietrze. Kpiele
soneczne i powietrzne prawie nieodcznie nale do godwki leczniczej - oczywicie odpowiednio dozowane. Dobre
przekrwienie skry, a tym samym jej optymalne funkcjonowanie jako organu wydzielania, jest bardzo wane. wiee powietrze i ruch wzmagaj wydzielanie substancji szkodliwych i nie strawionych resztek pokarmu.
Zgodnie z naszym dowiadczeniem pacjent opanowuje stany towarzyszce godwce stosunkowo szybko.
Poniewa, jak ju wspomniano, na pocztku uzyskuje si dodatnie rezultaty przy zrzucaniu nadwagi, pierwsza krytyczna
faza z reguy jest szybko przezwyciana. Nastpnie szybko mija take depresja, a nierzadko powstaje wrcz stan euforii.
Wtedy lekarz musi nawet hamowa pacjenta w jego deniu do aktywnoci, okreli granice obcienia, wstrzyma go
przed, przykadowo, chci pobicia rekordw turystycznych.
Po przyjciu bulionu warzywnego pacjent otrzymuje codziennie, dla podtrzymania funkcji wtroby, wilgotny ciepy
okad. Przy tym kadzie si na co najmniej p godziny do ka. Okad na wtrob ma jeszcze drugi wany aspekt: dokadnie otulony, podobnie jak niemowl, pacjent przeywa przyjemne i gbokie odprenie i zaczyna zdawa sobie spraw ze
sprzecznoci midzy aktywnoci i ruchem z jednej strony a spokojem i luzem z drugiej.
Jeszcze raz przy opisie przebiegu dnia naley przypomnie, e pacjent poddajcy si godwce leczniczej winien pi
moliwie, jak najwicej wody, wody mineralnej albo rdlanej (woda ze studni naszej kliniki w Schwarzwaldzie to czysta
woda rdlana) lub herbaty, w zalenoci od chci.

Konieczny nadzr lekarza

Do godwki leczniczej naley bezwzgldnie codzienna wizyta lekarska. Wanym przyrzdem do badania jest tutaj

20

aparat do mierzenia cinienia krwi.

Podczas godwki moe doj w pojedynczych przypadkach do znacznego obnienia cinienia krwi, co moe,
przede wszystkim przy zaawansowanej arteriosklerozie i zbyt maym dopywie pynw, doprowadzi do zaburze dopywu krwi w mzgu, a tym samym do niedomaga.
Zesp lekarzy z Heidelbergu, ktry opiekowa si stacjonarnie 35 pacjentamiu (z powan nadwag) podczas terapii z diet zerow, opublikowa przed kilkoma laty pierwsze ostrzeenie: adnej godwki przy arteriosklerozie! Dwch
pacjentw zachorowao bowiem w czasie terapii. Jeden zaniewidzia na jedno oko, drugi dozna jednostronnego paraliu.
W obu te tych przypadkach szkody rzeczywicie zniky w kilka dni po przerwaniu kuracji godwk lecznicz.
To ostrzeenie, opublikowane w czasopimie lekarskim, jest przeznaczone wycznie dla laikw, ktrzy chc podj godwk lecznicz na wasn rk i bez opieki dowiadczonego lekarza. Pod fachowym kierownictwem taki przypadek
jest cakowicie wykluczony, gdy wartoci cinienia, podobnie jak poziomu cukru czy skadu krwi w ogle, a take masa
ciaa, zapotrzebowanie na witaminy, skadniki mineralne, pierwiastki ladowe, aminokwasy i kwasy tuszczowe - to wszystko jest badane, a odchylenia od normy natychmiast korygowane. Nie znaczy to jednak, e pacjentowi codziennie upuszcza
si krwi. Ten rodek zaradczy byby przesad i stanowiby tylko niepotrzebn dokuczliwo dla pacjenta.
Lekarz zajmujcy si godwk lecznicz zna wszelkie symptomy. W moich ponad 50 000 terapiach z godwk
lecznicz dziki starannej kontroli nie doszo do ani jednego powanego przypadku zaburze, a ju zupenie nie miao
miejsca pogorszenie zdrowia.
Dotyczy to take pacjentw z zaawansowan arterioskleroz. Wrcz przeciwnie, wanie przy arteriosklerozie zaleca si godwk jako zupenie bezpieczn.

W oazie
Od czwartego dnia zanika uczucie godu - jeli naprawd w midzyczasie nie asuchowano i jeli pacjent nie lka
si, e grozi mu mier godowa. Rwnie i takie obawy wystpuj od czasu do czasu. I nie wystarcza wtedy wyjani zainteresowanemu, e ju kilkaset tysicy ludzi przeszo godwk lecznicz nie tylko bez szkody, lecz e take przy tym
wyzdrowieli.
Z reguy godujcy od czwartego dnia czuje si uwolniony - jak taki, ktry po cikiej drodze pragnienia" przez
pustyni osign utsknion oaz. Mona uzna, e wszystkie powaniejsze kryzysy psychiczne przezwyciono. I jeli
dolegliwoci, z powodu ktrych dany pacjent rozpocz godwk lecznicz, jeszcze raz wystpi wzmocnione, to bardzo
szybko ju znikn. Pierwsze przekonujce wyniki godwki widoczne s ju teraz, pojawia si spokj, znika wewntrzna
nerwowo. Ludzie, ktrzy poprzednio nie mogli choby przez minut siedzie spokojnie bez wewntrznego niepokoju, s
odpreni. Ludzie, ktrzy byli pewni, e nie mog si oby bez papierosa lub te bez rozkoszy podniebienia, stali si teraz
prniakami w najlepszym znaczeniu tego sowa. I niczego im nie brak. Spaceruj, siedz wsplnie z innymi, gawdz
rozlunieni i weseli, graj, pywaj kilka okre basenu, dbaj o wygld, tak jak gdyby w ogle nie istnia tak dotychczas
cenny czas. W ten sposb stali si bardziej ludmi, ktrzy w tym momencie umiej peniej y. I jak ju powiedziaemniektrzy z nich w tygodniach godwki leczniczej osigaj na polu artystycznym, np. literackim, zadziwiajce wyniki.
Pewien przedsibiorca wyzna mi kiedy: Pan nie uwierzy, ale u pana w klinice osigam moje waciwe zyski". I to
zadziwiajce zdanie wyjani tak: Nareszcie mam czas pomyle o jeszcze efektywniejszej organizacji mego przedsibiorstwa. Moje pomysy s tak klarowne i tak zadziwiajco dobre, e dziki nim osigam po powrocie znaczne zyski.
Mam zawsze przy sobie may magnetofon. Za jego pomoc utrwalam wszystko, co mi przyjdzie do gowy. Moi pracownicy dr ju na sam myl: Co stary znw wymyli w czasie godwki?. Jestem cakowicie pewny: bez postu bybym nie
tylko sam wrakiem, ale i moje przedsibiorstwo byoby warte tylko poow".
Jak dobrze radz sobie godujcy ze sw sytuacj, ilustruje maa uwaga na marginesie.
Z zamiowaniem czytaj spis potraw. Rwnie ich rozmowy dotycz czsto szczeglnych uciech stou. Lecz przy
tym nie cieknie im linka. Nie odczuwaj alu, e te przyjemnoci s im w tej chwili zakazane. Nie. Godujcy spaceruj
od czasu do czasu po naszej jadalni, by si przyjrze, jak inni pacjenci, ktrzy nie przeprowadzaj godwki leczniczej,
spoywaj swe posiki. I potem mona usysze, jak rozmawiaj midzy sob: Popatrz na tych biednych ludzi. Ile te musz
w siebie wszystkiego nawtyka!".
Tak dalece stoj ponad koniecznoci jedzenia! Nie mog ju sobie po prostu wyobrazi, e w ogle mona tak wiele
jedzenia skonsumowa.

Kiedy zakoczy godwk

Jak w innych dziedzinach, rwnie i przy godwce leczniczej haso: Im wicej, tym lepiej" nie zawsze jest suszne.

21

Czas trwania godwki zaleny jest od stanu pacjenta, od rodzaju jego zdrowotnych dysfunkcji i przebiegu leczenia.
Dawniej obowizywaa zasada: godwka moe zosta przerwana, jeli nalot na jzyku znikn. Dzisiaj odchodzimy
od tego wyobraenia idealnego". Nie czekamy te ju na to, by znik nieprzyjemny zapach z ust. Takie biologiczne
stwierdzenie bycia dostatecznie wygodzonym" jest teoretycznym celem naszych ycze, cho prawie nigdy nie spenianym. Nie jest jednak konieczne, by to si spenio. Kto w regularnych odstpach czasu leczniczo goduje, mniej wicej co
dwa lata i przy tym dwa do trzech tygodni, ten moe znacznie wicej osign ni przez jednorazowe, nie koczce si
godowanie, ktre od pewnego punktu moe przeksztaci si w kuracj godow.
Zasadniczo mona dla trwania godwki leczniczej ustali nastpujce reguy:
* Kade godowanie, nawet najkrtsze, jest z zasady zdrowe. Zbyt krtkie godowanie rzadko kiedy jednak przynosi
prawdziwy efekt leczniczy. Zatem nie powinno si poci krcej ni 14 dni, jeli si chce dolegliwo wyleczy - w przeciwnym razie przeszo si pierwsz, cik faz i utkno w rodku procesu. Nie mona w ten sposb dotrze do niezbdnego kryzysu, do waciwego punktu zwrotnego.
* Terapia godwkowa, ktra trwa duej ni 40 dni, byaby w wikszoci wypadkw przesad. Tylko w cakiem
wyjtkowym przypadku, na przykad przy chorobliwej, niebezpiecznej nadwadze, lekarz mgby si na to zdecydowa.
* Im bardziej uparcie cignie si chroniczna choroba, na przykad reumatyzm, uszczyca, tym duej lub czciej trzeba stosowa terapi godwk lecznicz.
* Rwnie choroby sercowo-kreniowe i nadwaga, ktra przekracza o 20 procent wag normaln, raczej nie daj
uzdrowi si krtkotrwa godwk i jednorazow kuracj. Zaleca si pierwsz godwk lecznicz co najmniej 19-dniow
i powtrzenie jej po p roku (tym razem co najmniej przez 14 dni).
* Korpulentni pacjenci zasadniczo mog duej godowa ni szczupli. Jednak godwka lecznicza nie jest zalecana
wycznie nadwagowcom.
* Wiek nie stanowi ograniczenia dla godwki leczniczej.
U mnie z penym sukcesem godowali ludzie 70-letni, ktrzy potem czuli si jak 50-latkowie.

Przerwanie godwki - trudniejsze ni sama godwka

Gdy nadchodzi czas zakoczenia godwki, dla wielu godujcych dopiero to jest najcisz czci terapii.
Organizm, ktry tak dugo nie dostawa ani ksa, musi krok po kroku by znowu przyzwyczajany do jedzenia. A to wcale
nie jest takie atwe.
Zaczynamy pierwszym poywieniem koo poudnia ostatniego dnia godwki. Przeamujcy godwk dostaje na
pierwszy posiek jedno surowe jabko, ktre powinno by dokadnie i bardzo wolno przeuwane. Po pierwsze - jest to
cakiem szczeglne, intensywne przeycie smakowe: najpikniejsze jabko mojego ycia", po drugie - jest to dla organizmu decydujcy sygna, e znw ostronie przecza si na normalne" poywienie.
Wieczorem - may talerz zupy ziemniaczano-jarzynowej, ktra ma by spoywana w maych dawkach, dobrze
zmieszanych ze lin. Ta zupa nie zawiera soli. Silnie odwodniony organizm w tej fazie odbudowy niczego nie znisby
gorzej ni wanie sl. Ona bowiem apczywie zwizaaby z sob kad kropl wody i zmagazynowaaby j w organizmie.
Przy tym mogoby doj do zbierania si wody, do obrzkw. W kadym z tych wypadkw pacjent czuby si rozbity.
I tak bdzie zmczony pierwszym posikiem, poniewa siy organizmu, ktre przez dugie tygodnie byy bezczynne,
teraz zostan uyte do trawienia. A do piciu dni trwa to przyzwyczajanie si organizmu do ponownego jedzenia. W tych
dniach pacjent czuje si przede wszystkim duchowo otumaniony. Tryskajce w ostatnich tygodniach rda fantazji, idei i
pomysw s jakby wyschnite. Pacjentowi wydaje si, e jeszcze dobrze si nie obudzi.
amicy post powinni w pierwszym tygodniu po godwce otrzyma moliwie bezsolne potrawy, nie przyjmowa
biaka zwierzcego (misa, jajka, ryby). Naley te unika wszystkich potraw powodujcych wzdcia, jak fasola i groch - i
w ogle naley je bardzo mao i moliwie wolno. Plan ywienia w tych dniach powinien wyglda nastpujco:
1. dzie;
Przed niadaniem: wymoczone, mikkie liwki suszone.
niadanie: filianka herbaty zioowej i 1 kawaek razowego chleba chrupkiego, 50 g twaroku zioowego.
Obiad: zielona saata, utarta marchewka, troch puree ziemniaczanego.
Po poudniu: filianka herbaty osodzonej miodem do 1 kawaka chleba chrupkiego.
Wieczr: saatka owocowa, kawaek chleba razowego posmarowanego masem i filianka herbaty zioowej.
Do tego trzy jabka, ktre rozdziela si na cay dzie i spoywa midzy posikami.
2. dzie:
Przed niadaniem: wymoczone, mikkie liwki suszone.

22

niadanie: filianka malanki, kleik, kawaek chleba razowego posmarowanego masem.

Obiad: lekko podgotowana jarzyna, troch ryu, owoce lub twarg na deser.
Po poudniu: kawaek chleba chrupkiego posmarowanego odrobin masa, filianka herbaty.
Wieczorem: talerz mieszanych saatek, kawaek razowca posmarowanego masem lub oboonego chudym twarogiem, do tego filianka herbaty zioowej.
3. dzie:
Przed niadaniem: rozmoczone liwki suszone.
niadanie: filianka malanki, kawaek chleba razowego posmarowanego odrobin masa i marmolad.
Obiad: talerz surwek z dwoma ziemniakami w upinach, jogurt.
Po poudniu: kawaek chleba chrupkiego z masem i miodem, do tego filianka herbaty.
Wieczorem: twarg z zioami, kromka chleba razowego posmarowanego odrobin masa, herbata zioowa.
4. dzie:
Przed niadaniem: rozmoczone, mikkie liwki suszone.
niadanie: filianka malanki, kleik, kromka chleba razowego z masem i marmolad.
Obiad: przystawka z surwek ze wieych jarzyn, lekko podgotowane jarzyny i ziemniaki, owoce lub twarg na
deser.
Po poudniu: kromka chleba chrupkiego posmarowana niewielk iloci masa,filianka herbaty Wieczorem: pmisek serw i kromka chleba razowego z niewielk iloci masa, filianka herbaty z zi. Od 5.
dnia moe powoli pojawia si znw miso w jadospisie. Trzeba jednak je je cakiem wolno i w maych ilociach. Im
oszczdniej poczyna si z jedzeniem, tym atwiej przyswoi je organizm.
I to jest duo wicej ni tylko adny, podany efekt uboczny godwki leczniczej.
Powysza dieta dla ponownej odbudowy byaby dla kadego normalnego obywatela" czyst tortur, mogaby
spowodowa tylko osowiao, gd i uczucie czczoci bez smaku. Dlatego, kto zakoczy terapi godwk lecznicz,
przynosi ona take ogromn ilo problemw. Nie odczuwa on braku ani soli, ani szczeglnych smakoykw. Niemao godujcych, ktrzy przedtem uywali za duo soli, tuszczu i w ogle zbyt obficie jedli, uczy si teraz na nowo zdrowo i
rozsdnie odywia - bez utraty przyjemnoci wynikajcej z dobrego jedzenia. Kto przedtem myla, e nie moe spoy
posiku bez soli, odkry naraz, e sl wspaniale zastpuj przyprawy korzenne. Teraz moe je tak, jak gdyby w czasie
godwki zdeformowany dotd i przemczony zmys smaku odnalaz nowe, zdrowe czucie. Ten zmys faktycznie sta si
duo wraliwszy.
I jest tak, e w czasie godwki leczniczej wikszo palaczy rzuca ostatecznie palenie i potem mog atwo z niego
zrezygnowa i nie odczuwaj przy tym najmniejszego braku. Tak jak papieros ju im po prostu nie smakuje, tak te
odmieniony zmys smaku nie chce przesolonych potraw. To szansa, ktrej adna inna terapia nie jest w stanie zaoferowa!
Wyranie trzeba zaznaczy w tym miejscu: Dzie przeamania godwki stanowi koniec pierwszej poowy caej terapii. Oznacza to, e kto, na przykad, 21 dni godowa, ten powinien po tym jeszcze 21 dni odbudowywa si. Do tego
naley zarwno dietetyczne jedzenie, jak i powolne, stopniowe powracanie do dnia powszedniej pracy. Kto natychmiast
chce od razu wzi ycie za rogi, ten musi si liczy z zaburzeniami zdrowotnymi i ten bardzo szybko zniweczy pozytywne wyniki godwki.
U tego, kto tylko 14 dni poci, faza odbudowy trwa 14 dni. Z tego trzy, cztery dni i tak spdzi w klinice.
T faz odbudowy kady, kto chce przechodzi godwk lecznicz, musi z gry wkalkulowa w swe postpowanie.
Kto chce przyby do nas na 18 dni, w najlepszym razie moe poci 14 dni.

ROZDZIA 5
Pacjent opisuje swoj godwk lecznicz
Dziennikarz Norbert A. Wolf przebywa dokadnie 20 dni w sanatorium w Obertalu w Schwarzwaldzie i pod moj
opiek przeprowadzi godwk lecznicz. Opisuje swoje przeycia:
Jeli wyobrazicie sobie to, co popularnie rozumie si przez szalejcego reportera, to najatwiej zrobi moj fotografi.
Jestem jednym z tych, ktrzy goni jedn sensacj za drug.
Od 12 lat pracuj w wielkiej gazecie w Kolonij jako reporter policyjny. Jest to pikny, lecz czsto niesychanie

23

obciajcy zawd. Codziennie dostrzegam nowe oblicze ycia. I przewanie s to smutne, przygnbiajco ze, odraajce
jego strony - wszystko to, z czym styka si policja: katastrofy, nieszczcia, cikie wypadki, sytuacje pozornie bez wyjcia,
przestpstwa, ludzkie tragedie, nieprawdopodobne losy, ktrych nie mona po prostu opisa, by potem z zadowoleniem
wycign si w domowym fotelu. Kto raz musia odwiedzi mod matk, ktrej dwoje dzieci zostao przejechanych przez
pijanego kierowc, kto szuka sw, by tej rozdartej przez bl kobiecie wyrazi wspczucie i wyjani, e nie przychodzi si
do niej w pogoni za sensacj, e si nie jest bezdusznym dziennikarzem, ktry nie dba o smutek i bl innych ludzi, lecz e
jest si tym, kto po prostu ma polecenie postara si o fotografi tak bezsensownie zgadzonych istot i zapyta o kilka
szczegw - ten nie ma pojcia o moim zawodzie.

Niezrozumiaa diagnoza
Akurat skoczyem 35 lat, gdy poczuem si okropnie apatyczny, nawet wypalony. Ju godzin po wstaniu byem
miertelnie zmczony. Moja zdolno do koncentracji staa si minimalna. Czasem pdziem samochodem przez miasto i naraz nie wiedziaem ju, dokd waciwie chciaem dojecha. Zapominaem o najwaniejszych sprawach i coraz czciej
popeniaam drobne pomyki, nie mwic ju o odczuwaniu zmian atmosferycznych i mniej wicej regularnych blach
gowy.
Nawet koledzy zwrcili uwag na mj znaczny spadek wydajnoci. Czowieku, moe ty ju dojrzae do urlopu? Nie
chcesz porzdnie odpocz?", spyta mj szef.
Czuem to tak: co ze mn nie jest w porzdku. To uczucie rozbicia nie moe by przepracowaniem. Faktycznie po czterotygodniowym urlopie nie poczuem si wcale lepiej. Wtedy rzeczywicie zaczem si ba.
Nie chciaem tego duej odsuwa. Poszedem do lekarza i daem si gruntownie zbada. Wynik by druzgoccy:
Pan ma arterioskleroz. Przede wszystkim naczynia wiecowe serca i aorta na odcinku szyi s ju znacznie zwone" powiedzia lekarz. Gdybym usysza: Pan jest chory na raka", to by mn tak nie wstrzsno. Obruszyem si na t diagnoz: Ale prosz pana, ja nie mam 60 lat! I nawet 50. Czy przypadkiem wyniki moich bada nie zostay zamienione z
wynikami starego czowieka?".
Lekarz potrzsn gow: Niestety, nie. Chciabym bardzo mc postawi panu korzystniejsz diagnoz". Ale, ale
- jkaem zmieszany - zwapnienia w moim wieku to przecie w ogle nie moe by. To musi by pomyka". Ale tak nie
byo - jak potwierdzi drugi lekarz. I obaj powtarzali, co si wydawao jeszcze okropniejsze: Na to nie ma dotychczas
lekarstwa. Moemy tylko si stara, by choroba nie pogbiaa si. Musi pan przesta pali i rozpocz spokojniejsze ycie".
Czy to rzeczywicie byo wszystko, co medycyna moga mi zaoferowa? Czy nie zostaem odprawiony z cakiem
nierealistycznymi daniami: Postaraj si sam z tym upora!? Czy nie powinienem poszuka sobie innego, mniej denerwujcego zawodu? Czy musiaem si rzeczywicie pogodzi z tym, e majc 35 lat, byem ju starcem? W rozpaczy
zaczem czyta wszystko, co mogem znale na temat arteriosklerozy. Przekopaem si przez dostpn literatur i
natrafiem na okrelenie: godwka lecznicza".
Przy fachowym prowadzeniu mona osign oczyszczenie naczy krwiononych" - tak napisano w maej
ksieczce.
To byo haso dla mnie. Zadzwoniem do prywatnej kliniki w Obertalu i zapytaem, kiedy mgbym przyjecha.
Naraz nie byo dla mnie nic waniejszego, jak przywrcenie zdrowia. Szczliwie udao mi si szybko dosta miejsce.
Zapakowaem swoje walizy i wyjechaem, zdecydowany podda si wszystkiemu, gdyby to nawet byo bardzo trudne do
wykonania.
Naczelny lekarz, dr Geesing, studiowa moje wyniki, ktre przezornie zabraem, i zbada mnie. Potwierdzi diagnoz
obu lekarzy i wyrazi zgod na godwk lecznicz. .
Gdy ju przez to przejd, bd si skada tylko ze skry i koci, jeli tutejszy spokj przedtem mnie nie wykoczy"
- stwierdziem z gorzk ironi. Mwic cakiem wyranie - baem si i lkaem niewypowiedzianej mki. Dr Geesing
umiechn si tylko: Zdziwi si pan, jak szybko te dni przelec i jak lekko je pan pokona".
Takie zapewnienie wzbudzio jednak moj nieufno. Skradaem si przez klinik i obserwowaem ze wzrastajcym
zainteresowaniem moich wspcierpitnikw. No tak, prywatna klinika w ogle nie robia wraenia szpitala. Raczej miao
si poczucie przebywania w hotelu pierwszej klasy. Wszdzie grube, drogie dywany, kwiaty, wygodne mikkie fotele. adnej klinicznej atmosfery, adnego zapachu kapusty, chobym nie wiem jak wszy. W moim pokoju czuem si od pocztku
dobrze. Waciwie w taki sposb ju dawno chciaem spdzi urlop. To miejsce przygnbiao mnie tylko pocztkowo.
Dlatego te po krtkim odpoczynku udaem si na rekonesans po klinice i jej otoczeniu.

24

Zadziwiajce dowiadczenia
Pierwsz du niespodziank przy spotkaniu z innymi gomi byo to, e nie znajdowaem si midzy staruszkami,
chorowitymi seniorami, nadwagowcami, cierpicymi.
Przeciwnie. Z krytego basenu dochodziy mnie wesoe odgosy. Spotkaem tam modych ludzi, nawet kilkoro dzieci.
I dowiedziaem si, e tu, na tym piknym skrawku ziemi, pomidzy agodnymi piknymi grami Schwarzwaldu, nie zgromadzili si tylko godujcy, nie tylko pacjenci, lecz take wielu takich, ktrzy postanowili co zrobi, by zachowa zdrowie,
by wzmocni siy odpornociowe.
Nie tylko oni, take reumatycy, astmatycy, pacjenci z dolegliwociami sercowo-kreniowymi i artyci godwki" wszyscy robili przyjemne wraenie, a nawet wygldali na wesoych. Pozdrawiano mnie ze wszystkich stron, jak gdybym by
starym znajomym. Kady chcia mi zwrci uwag na jak szczegln cz kliniki. Gramy trzy razy w tygodniu w tenisa.
Czy zagra pan z nami?". "Dzisiaj wieczr jest koncert pieni Schuberta. Tego nie powinien pan w aden sposb opuci".
I tak dalej.
Nie, nie byem w Klinice w Schwarzwaldzie" takiej, jak znaem z telewizji, nie byem w starej budowli z poprzedniego stulecia, ze stacj pogotowia i zawodzcymi karetkami przed drzwiami. Byem w sanatorium w Schwarzwaldzie, w
bardzo modnym hotelu, ktry moe zaspokoi najbardziej wygrowane wymagania.
Pomimo to najbardziej uspokajao mnie odkrycie hotelu pierwszej klasy naprzeciwko prywatnej kliniki. I tam
najpierw poszedem, by jeszcze raz zje wspaniay posiek, jak gdyby miao to by ostatni raz w moim yciu:
schwarzwaldzk sonin wiejsk, winiwk i pachncy chleb wiejski. Potem ju byem gotw wskoczy w to przygody w godwk lecznicz.
Chc by cakiem uczciwy: pierwsze trzy dni byy dla mnie straszne. Dokucza mi widrujcy gd. Signem po
wiee jabka, cho nigdy nie przepadaem za owocami. Wypakowaem moj maszyn do pisania i prbowaem pisa.
Wypadem na zewntrz i staem zaraz przed swojsk knajpk. Tylko jedn wdeczk. Jedna wdka przecie nie moe
zaszkodzi!". Szczliwie w ostatniej chwili zobaczyem pana dyrektora generalnego z Karlsruhe, ktrego przed kilku godzinami poznaem. Pomacha mi rk i zaprosi na wsplny may spacer. Wstydziem si, gdy zapewne mnie przejrza.
Powiedzia mi mimochodem: Ju chyba z tuzin razy staem przed tym domem. Tak to bywa z nami wszystkimi. Prosz
pj ze mn. Nie lubi chodzi sam". Wkrtce wdrowalimy ju w czwrk. I bya to wesoa, prawie swawolna przechadzka.
Natychmiast obudzi si we mnie dziennikarz: wywiad z panem dyrektorem generalnym! Gdzie mi si przytrafi
podobnie korzystna okazja! Chtnie - odpar mj towarzysz - ale nie teraz i nie tutaj. Ja nie mam nic przeciw tej rozmowie. Opowiem te panu o mojej pracy. Tymczasem jednak powinien pan po prostu zapomnie o swym zawodzie. Gdy
pan zakoczy godwk lecznicz, niech pan wpadnie do mnie do Karlsruhe".

Prawie zrezygnowabym
Potem znw byem sam w swoim pokoju. I gd na nowo zacz mnie przenika. Pooyem si na ku i wpatrywaem w sufit. Cae moje ciao drao. Cisza zacza hucze w uszach - chocia brzmi to bardzo dziwnie. Wewntrzny
niepokj dawa o sobie zna nieznonym mrowieniem. Chtnie rzucibym si w wir jakich dziaa, aby nie musie myle
o korzennych potrawach. Nareszcie pojawi si jaki program w telewizji. Jednak nie mogem si skupi ani na czytaniu,
ani na pisaniu. Zdaje mi si, e tego pierwszego wieczoru telefonowaem do wszystkich przyjaci, do rodziny, do kolegw
z pracy, do kadego, kto mi przyszed na myl. Byem zdecydowany spakowa swoje rzeczy i pojecha do domu.
Trzeciego dnia poszedem do lekarza naczelnego, by mu zakomunikowa moj decyzj. Dr Geesing rozemia si
tylko: Teraz, gdy ma pan najgorsze za sob, chce pan zrezygnowa? Prosz mi wierzy, jutro wszystko przejdzie. I potem
poczuje si pan tak dobrze, jak ju dawno si pan nie czu. A zatem, niech pan poczeka do jutra. Gdy jeszcze wtedy bdzie
pan chcia odej - prosz bardzo. Ale jestem cakiem pewny, e nie przyjdzie to panu na myl".
Zawstydzony przelizgnem si do swego pokoju. Tej nocy spaem niespokojnie. I powiedziaem sobie, gdy leaem,
nie mogc usn: Gdy tylko si rozwidni, nikt mnie nie zatrzyma!". Byem cakowicie zrezygnowany, zdeprymowany i
miaem tylko jeden jedyny cel - moliwie szybko powrci do ycia, tzn. do stanu, ktry uwaaem za ycie.

ycie wrcio na waciwe tory

Nadszed ranek - i zobaczyem przed sob obiecan oaz. Nie mogem tego wcale poj i nie dowierzaem wasnym
odczuciom. Tak - faktycznie by to zwrot. Gd nie sprawia mi adnych problemw, a cisz i spokj odczuwaem naraz
jak rozkosz. Czuem si z dnia na dzie lepiej. Najczciej ju rano opuszczaem dom, wchodziem par krokw w len
przecink, siadaem na citym pniu i niem na jawie. Nieprawdopodobne, jak si myli przecigay, co mi przychodzio

25

do gowy w takich uszczliwiajcych chwilach, jak jasne staway si dla mnie problemy. Miaem zawsze przy sobie wielki
notes i zapisywaem najciekawsze pomysy: szkice do opowiadania, ktre zawsze chciaem kiedy napisa.
Ciekawe w tych rozwaaniach byo to, e nawizywaem stale do siebie, do mojej sytuacji, do moich planw
yciowych. I pytania, ktre kierowaem do siebie, staway si coraz bardziej natarczywe, coraz bardziej wymagajce; Czego
waciwie chcesz? Jaki sens chcesz nada swemu yciu?".
To nie bya tylko intelektualna dyskusja, lecz co takiego, co mnie najgbiej nurtowao i wywoywao silne uczuciowe poruszenie. Raz pawiem si w odczuciu najwyszego szczcia, to znw byem cakiem skonsternowany, smutny,
ba, nawet wcieky na siebie samego. A potem nadchodziy godziny, w ktrych potrzebowaem kogo, z kim mgbym
porozmawia, przy czym nie chodzio tu o sprawy mao znaczce, uboczne, lecz tylko i jedynie o pytanie kluczowe: Jak
zmienisz swoje ycie, gdy std powrcisz?".
Czsto siedziaem z jednym z goci lub te w maym krgu, razem z innymi, i a do pnej nocy dyskutowaem.
Waciwie powinienem by te rozmowy utrwali na tamie, tak byy interesujce.
Potem jeszcze raz, mniej wicej po 14 dniach pobytu, przyszo zaamanie. Naraz dostaem strasznych blw
brzucha. Byy tak silne, e musiaem zawoa lekarza. Stwierdzi kolk ciow, ktrej przedtem nigdy nie doznawaem.
Boleci trway dwadziecia minut. Potem przeszy tak samo szybko, jak si pojawiy. Od tego te dnia przestaem mie
nieprzyjemne wzdcia, ktre przychodziy z wyjtkow regularnoci.
Dr Geesing twierdzi: Pan powinien by zadowolony, e grysik - drobne kamienie usuny si. By moe dziki
temu oszczdzi pan sobie pniejszej operacji woreczka ciowego".
Wreszcie nadszed dzie, w ktrym przyniesiono mi, prawie uroczycie, pierwsze jabko: Pan dokona swego. Teraz
znw wolno panu je". Niemal chciaem zapyta: Czy to rzeczywicie jest konieczne?". Wydaje mi si, e krciem jabko
w doni chyba z godzin, odkadajc moment pierwszego ksa. W kocu ugryzem. Minutami obracaem ks w ustach, tak
jakby organizm wzbrania si go przekn. Potrzebowaem p godziny na zjedzenie jabka. Ta pierwsza strawa po 20 dniach postu wysza mi na zdrowie. Take i zupa ziemniaczana, ktr rwnie powoli, prawie nabonie, jadem, smakowaa
mi, jakby to by najwikszy przysmak na wiecie.
Dziwne, poegnanie z Obertalem przyszo mi z trudem. Czuem jakby strach, gdy wiedziaem, e prawdziwa prba
przyjdzie dopiero wtedy, gdy znw bd w domu. Doznan zmian trzeba przeywa.
Badanie kocowe dao zaskakujco dobre wyniki. Arterioskleroza prawie znika. Nie byo ani cykania, ani szmerw.
Cinienie krwi i zawarto tuszczu we krwi - prawie idealne. W czasie godwki ubyo mi tylko" niecae pi kilogramw.
Moja waga bya nieco poniej wagi idealnej.
Dr Geesing da mi rad na drog: Prosz si zastanowi kadorazowo, gdy chce pan szale, czy rzeczywicie jest
to konieczne. Stwierdzi pan, e przy wolnym trybie ycia czsto szybciej poda si do przodu!". Te rady wziem sobie do
serca. Staem si inny.
Prosz nie myle, e rzuciem swj zawd czy przeniosem si do mniej nerwowego dziau w gazecie. Absolutnie
nie. Mj zawd wykonuj dalej tak jak przedtem, z t sam energi jak poprzednio. I raczej z lepszymi wynikami ni
dawniej. Czasami jednak, gdy otrzymuj zadanie, ktre przekracza moje moliwoci, mwi zdecydowanie: "Nie". Ku
mojemu ogromnemu zdziwieniu nie stwarza to najmniejszych problemw. Zostaje zaakceptowane tak, jak tego pragn.
Godwk lecznicz odbyem ju po raz drugi. Nikt nie jest bardziej zdumiony moim stanem zdrowia od mojego
lekarza domowego, ktry w swoim czasie doradza mi przyhamowanie tempa ycia. Gdy bada mnie po moim powrocie z
sanatorium, nie mg w ogle tego poj: Gdybym nie wiedzia, e przed miesicami sam pana badaem i stwierdziem
zaawansowan arterioskleroz, powiedziabym, e nie jest pan tym samym pacjentem. W kadym razie paskie naczynia
krwionone s jak nowe. Prosz mi zdradzi, co pan w midzyczasie przedsiwzi?". "To cakiem proste: poddaem si
kuracji godwk lecznicz" - brzmiaa moja lakoniczna odpowied.
Zdumionego spojrzenia lekarza nigdy nie zapomn.

ROZDZIA 6
Kto powinien, a kto moe stosowa godwk lecznicz?
Zadzwoniono z Hamburga. Syszaem o paskich wietnych wynikach osiganych dziki godwce leczniczej.
Sdz, e dla mnie te byoby to odpowiednie. Mam pewn nadwag, a prcz tego jestem cukrzykiem. Do tego dochodzi
jeszcze cay szereg dolegliwoci. No, sam pan zobaczy. Kiedy mog si pojawi ?.
Musiaem pana Feliksa S., dobrze sytuowanego maklera nieruchomoci, rozczarowa. W czasie gdy telefonowa, w
naszym szpitalu nie byo wolnych miejsc.

26

Gdy dwanacie tygodni pniej przyby do nas, gotowy zgodzi si na wszystko, co nasza klinika oferuje w zakresie biologicznych metod leczenia stan przede mn istny wrak czowieka. Chroniczny bronchit, podwyszone cinienie
krwi, poziom cukru we krwi ju prawie wymagajcy leczenia insulin oraz otuszczona wtroba - to tylko najwaniejsze
dolegliwoci. I wszystko to w wieku niespena 50 lat. Do tego jeszcze ostre przezibienie, z gorczk.
Potrzsnem gow: W tej sytuacji nie moemy zacz godwki leczniczej. Musimy pana najpierw cho troch
postawi na nogi. Dopki zreszt nie minie ostra infekcja i gorczka i tak nie moemy rozpocz terapij godwk".
Zaproponowaem panu Feliksowi S.: "Doradzam panu najpierw terapi uodporniajc dla wzmocnienia siy obronnej
organizmu. Musimy ustabilizowa paski naruszony system odpornociowy, by by on znw w stanie zwalczy infekcje.
Wzmocnimy pask wtrob specjaln terapi przy pomocy surowicy wtrobowej. Prcz tego dostanie pan po 20 zastrzykw thymosandu. Zaordynuj te panu specjaln diet dla poprawienia poziomu cukru. W przyszym roku, gdy bdzie
pan w lepszej kondycji, niech pan przyjedzie na kuracj godwk lecznicz".
Makler nieruchomoci zgodzi si zadowolony, e nie bdzie musia godowa. Ostr infekcj opanowalimy szybko, serum wtrobowe zadziaao bardzo dobrze. Dieta uregulowaa poziom cukru. Gdy pan Feliks S. po trzech tygodniach nas opuci, czu si tak dobrze, e zapewni mnie: Widzi pan, panie doktorze, teraz godwka zostaa mi oszczdzona. Przyjad w przyszym roku. Wtedy zrobimy jeszcze raz to samo. Mona uzyska wyniki bez gwatownych
wysikw!". I zaraz zapisa si na urlop leczniczy w nadchodzcym wrzeniu.
Gdy znw przyjecha, stan jego zdrowia by chyba jeszcze gorszy. Przede wszystkim drastycznie przybra na wadze
i stan cukrzycy si pogbi.
Tylko dwie diagnozy wypady teraz lepiej: wtroba bya prawie nie powikszona i nie tak twarda jak poprzednio,
wyniki bada byy prawie w normie. Pan Feliks S. nie mia ju ostrych infekcji. Teraz jednak zaordynowaem terapi
godwk lecznicz. Kosztowao mnie wiele trudu, by maklera nieruchomoci przekona. Nastawi si bowiem na kilka
zastrzykw i lekk diet. I dlatego nalega do stanowczo: Przecie nie chc nic wicej, jak czu si tak dobrze, jak po
ostatniej kuracji. Czy rzeczywicie musi by godwka? Lepszego rezultatu jak w roku ubiegym nie moemy przecie w
ogle osign".
W paskim wypadku nie chodzi ju tylko o dobre samopoczucie. Musi pan energicznie si wczy, by zapobiec
katastrofie zdrowotnej, do ktrej pan prost drog zda" - odpowiedziaem ju cakiem wyranie. I mwiem dalej:
Prosz popatrze, paskie wysokie cinienie krwi powoduje zwikszon wydolno i witalno. Jest to jednak niebezpiecznie dobre samopoczucie. W rzeczywistoci stoi pan bez przerwy pod pen par". Czy zdecydowaby si pan, eby
silnik paskiego samochodu pracowa stale na najwyszych obrotach? Na pewno nie. Poniewa pan wie, e silnik tego
dugo nie wytrzyma. Zuycie byoby ogromne. W paskim organizmie jest podobnie. Im wysze cinienie krwi - a paskie
cinienie jest zastraszajco wysokie - tym wiksze uszkodzenie naczy krwiononych. Do tego jeszcze cukrzyca. Gdy
bdzie pan dalej y jak dotychczas, bdzie pan musia mie codziennie zastrzyk insuliny albo te zachoruje pan niebawem
powanie. Prosz to przemyle i poda mi pask decyzj. Musz mie paskie tak bez ogranicze, w przeciwnym razie
nawet nie rozpoczniemy".
Pan Feliks S. odszed zamylony, lecz wrci ju po pgodzinie z decyzj: A wic dobrze, zgadzam si. Kiedy ma
si to rozpocz?".
Zgodnie z oczekiwaniem godwka lecznicza nie sprawia temu czowiekowi adnych trudnoci. Przestrzega z
wielk pilnoci i dokadnoci wszystkich przepisw.
Teraz przy poegnaniu nie czu si tak dobrze, jak po pierwszym pobycie. Badanie kocowe wykazao jednak, e by
znacznie zdrowszy. Poziom cukru we krwi by prawie normalny, cinienie tylko nieznacznie podwyszone. Pan Feliks S. nie
przyrzeka tym razem spontanicznie, e wrci. Przyjecha jednak po raz trzeci. W czasie tej drugiej godwkowej terapii
leczniczej udao nam si usun reszt usterek zdrowotnych. W cigu tylko trzech lat makler nieruchomoci odmodnia
biologicznie o co najmniej dziesi lat. Dzi moe on bez zastanowienia je chleb i ry. Nie potrzebuje ani lekarstw
cukrzycowych, ani insuliny. Rwnie i lekarstwa obniajce cinienie mona byo odstawi.
Przedstawi teraz inny przypadek, ktry mam ywo w pamici. Przed dwoma laty dotar do mnie list ony rzenika z Allgau:
Jest pan moj ostatni nadziej. Od mniej wicej dziesiciu lat yj jak w piekle. Jestem cakiem wyczerpana i zuyta - i nikt nie mg mi dotychczas pomc. Czeg ja ju nie prbowaam! Typowe objawy zuycia organizmu - mwi mj
lekarz. Nierozsdnie si przepracowywaam i musz teraz odpokutowa. W swoim czasie dostawaam dziennie po dwa zastrzyki przeciwblowe, ktre z czasem byy coraz silniejsze. W kocu dawano mi kortyzon. Rozcigano mnie, to jest
wieszano" za gow, bo mniemano, e zaklinowany dysk z powrotem wlizgnie si na miejsce. Byam u chiromanty. W
kocu skierowano mnie do kliniki psychiatrycznej. Wszystko nadaremnie. Dzi doszam do tego, e nie mog bez blu
odwrci si w ku. Gdy wstan o sidmej rano, to o dziewitej jestem ju miertelnie znuona. Mogabym zasn na

27

stojco. Nie jestem nawet w stanie unie czterokilogramowej szynki. Nie mog prowadzi samochodu, bo siedzenie staje
si mk. Pociel musz stale wstrzsa. Do tego dochodz stae mdoci, dolegliwoci serca i zawroty gowy. Nie mog i
nie chc tak y. Jak pan wie, my, mieszkacy Szwabii, jestemy stale na nogach. Pracowito to nasza staa cecha. Nie
wiem, co bym daa, by by cho troch aktywn. Prosz mi pomc - jak, to jest mi cakiem obojtne. Tylko niech pan mi
pomoe".
C mona na taki list odpisa - a dostajemy proby o pomoc, ktre brzmi jeszcze bardziej dramatycznie!
Odpowiedziaem pani Zofii N.: Prosz nie oczekiwa od nas cudw. Jeli pani chce do nas przyjecha, sprbujemy wszystkiego, by uly pani cierpieniom. Jednak pani prawdziwe dolegliwoci musz by rozpoznane przez badanie. Czy wyleczenie bdzie moliwe i jakie terapie mog by zastoso-wane, mona bdzie okreli dopiero po tym. Czy wyleczenie moe
by osignite, tego nie moemy obieca".
Pani Zofia N. - liczca dopiero 36 lat, bardzo szczupa blondynka - przyjechaa. W jej adnej twarzy dominoway
smutne oczy i gbokie zmarszczki wok ust, wywoane blem. Chodzia zgarbiona, a jej chd by chodem starej kobiety,
przygniecionej ciarem pracy i wieloma zmartwieniami. Jej skra bya, co zwracao uwag, bardzo sucha i blada. I to w
wieku dopiero 36 lat.
Zaraz te zrozumiaem, e nie mogo by mowy tylko o dolegliwociach tarczy midzykrgowej. Zdjcie nie
wykazao znacznego odchylenia od normy nie byo niczego, co by wskazywao na znaczniejsze zakcenie funkcji.
W tym przypadku wahaem si dugo, jaka terapia byaby wskazana. Wreszcie uzgodnilimy kombinacj godwki
leczniczej z terapi surowicow - przy czym byem wiadomy tego, e tej pacjentce bd musia powici szczegln
uwag.
Najpierw wszystko przebiegao cakiem normalnie. Pani Zofia N. przesza bezproblemowo pierwsze trzy dni. I po
nich z wielk radoci stwierdziem, e odprya si bardziej i e najcisze wewntrzne skurcze zaczynay agodnie.
Moja pacjentka odywaa, dolegliwoci byy coraz bardziej znone. Pniej jednak, jedenastego dnia, musielimy przerwa
godwk lecznicz. Pani Zofia N. dostaa wysokiej temperatury, jak gdyby si przezibia. Bya rozpalona jak przy grypie,
cierpiaa na gwatowne ble gowy i skarya si, e jej skra jest jakby bez czucia. Godwka dotara do jdra jej zakce
zdrowotnych i zaktywizowao si co ukrytego. W tym wypadku nie by to jednak kryzys leczenia, lecz wysoce dramatyczne zjawisko. Pani Zofia N. poczua si ciko chora i popada w gbok depresj.
W tych warunkach niemoliwe jest kontynuowanie godwki. Mimo to miaa ona swj sens. Waciwe zo wywoujce cierpienia pani Zofii N. zostao wykryte i mogo zosta wyleczone: w strefie szczki pod martwymi zbami znajdowao
si ognisko ropne. Mona sobie tylko wyobrazi, e aktywna w wyniku godwki krew zerwaa sabo funkcjonujc zatyczk tego ogniska, tak e organizm zosta naraz zmuszony do energicznego przeciwdziaania nagemu niebezpieczestwu.
Przerwalimy zatem godwk, wyczycilimy ognisko i podbudowalimy pacjentk specjaln diet. Gdy po
niecaych czterech tygodniach opuszczaa nas - prawdziwie promieniaa. Jej dyskopatia zmniejszya si wyranie. Daem
jej cay plik instrukcji, a ona obiecaa, e przyjedzie w przyszym roku na ca kuracj godwkow.
Do tej pory pani Zofia N. nie powrcia. Ale napisaa mi, e jest to w ogle niepotrzebne. W midzyczasie
cakowicie wyzdrowiaa. Ble plecw przechodziy z kadym dniem. Moe pracowa jak za najlepszych lat.
Trzeba powiedzie dobitnie: Takie wypadki, ktre zmuszaj do przerwania terapii godwk lecznicz, s bardzo
rzadkie. I nawet wtedy prba takiej kuracji, jak to pokazuje przykad ony rzenika z Allgau, absolutnie nie jest
niepowodzeniem. Godwka lecznicza moe faktycznie, jak to ju stwierdzi Otto Buchinger, dziaa jako test ognisk
zapalnych. Dziki temu dokonany zostaje pierwszy krok do wyleczenia.
Mona by nawet powiedzie: W godwce organizm odnajduje to, czego mu brakuje. Tak wic lekarz nareszcie wie,
gdzie ma rozpocz leczenie. Poza waciwym skutkiem jest to bardzo wany dodatkowy efekt godwki leczniczej - sabo
reagujcy organizm zostaje zbadany i zmuszony do dziaania. I dlatego nawet przerwana kuracja moe prowadzi do
wyleczenia lub co najmniej do zmniejszenia cierpienia.
Dzieje si jednak i odwrotnie: kto przeszed kuracj godwk, ten w duej mierze ma gwarancj, e w jego organizmie nie kryje si nic zgubnego, co mogoby po pewnym czasie eksplodowa jako choroba. To dotyczy w pewnym stopniu take tak cikich dolegliwoci, jak zawa serca lub rak. Czynniki ryzyka, ktre mogyby do nich doprowadzi, zostaj
w czasie godwki wyczone, a pewne stopnie wstpne choroby w odpowiednim czasie zostaj zlikwidowane.

Godwka lecznicza wskazana

Lista schorze i chorb, ktre wrcz woaj" o godwk lecznicz, jest odpowiednio duga. Tak duga, e nie mog
tu wyliczy wszystkich wskaza. Wymieni tylko najwaniejsze:
* Na czele stoj zaburzenia w przemianie materii. Do nich nale nadwaga, artretyzm, a take chroniczna niedowaga, prawie wszystkie formy reumatyzmu, zmiany zwyrodnieniowe.

28

* Rwnie leczca jest godwka przy chorobach wiecowych, przy anginie pectoris, przy zbyt wysokim i zbyt
niskim cinieniu, przy zatorach w systemie krwiononym i naczy limfatycznych, po zapaleniu y i zakrzepach, wegetatywnej dystonii i zwapnieniu y.
* Zatrucia wszelkiego rodzaju, wywoane bd przez naduycie lekw, bd po dugiej, intensywnej kuracji lekami,
truciznami i zanieczyszczeniami rodowiska i powietrza lub te substancjami obcymi w ywnoci. Do tej grupy nale te
alergie i katar sienny. W takich wypadkach dziedziczne cechy pacjenta nie zostaj zmienione, lecz czsto organizm zostaje tak ustawiony, e odchylenia od normy mona opanowa. Oznacza to, e dolegliwo nadal istnieje, lecz organizm utrzymuje j poniej progu, przy ktrym cierpienie mogoby eksplodowa. Jest to w dzisiejszych czasach, gdy ilo alergii bardzo wzrasta, szczeglnie wane. Wiele alergii nie zostaje waciwie rozpoznanych, przez co ogromnie duo ludzi cierpi
niepotrzebnie. Rwnie i samo niebezpieczestwo alergii jest w dalszym cigu niedocenione. I nie chodzi tu o uciliwe
niedyspozycje, lecz o pogbiajce si rozkojarzenie systemu immunologicznego, co bezwzgldnie musi by usunite,
poniewa moe to doprowadzi do wikszych cierpie. (Blisze informacje na ten temat znajdziecie Pastwo w mojej
ksice: Alergia - Stop", Herbig, cykl poradnikw zdrowotnych).
* Choroby skry, jak uszczyca, egzemy, trdzik.
* Choroby organw trawienia. Do tego nale nie tylko dolegliwoci odka i jelit - nie liczc otwartych wrzodw
- lecz take dolegliwoci wtroby, pcherzyka ciowego. I naturalnie wszystkie utrudnienia trawienia, jak zaparcia,
biegunki i wzdcia.
* Choroby kobiece. Szczeglnie dolegliwoci okresu przekwitania, zaburzenia w miesiczkowaniu i chroniczne
zapalenia jajnikw i przydatkw.
* Skonnoci do powstawania kamieni, a wic dolegliwoci z kamieniami nerkowymi lub ciowmi.
* Dolegliwoci nerwicowe - oglnie, w szczeglnoci migreny, ischias, wyczerpanie nerwowe, zapalenie nerww,
bezsenno. Kuracja godwk lecznicz jest zalecana rwnie przed konieczn operacj, w celu usunicia zmian nowotworowych, do stabilizacji zdrowia w oglnoci.

Terapia glodwk lecznicz nie wchodzi w gr

Przeciwwskazania do terapji godwk lecznicz mona, w przeciwiestwie do zalece, wyliczy na kilku palcach.
Godwka jest wzbroniona:
* Przy starczym osabieniu. Nie oznacza to, e siedemdziesiciolatkowi nie wolno ju godowa. Chodzi jedynie o
to, czy organizm jest jeszcze w stanie reagowa. To nie zaley od rzeczywistego wieku, lecz od kondycji biologicznej.
* Przy cikich chorobach, z gorczk, przede wszystkim przy grulicy.
* Przy nowotworach, o ile ju doprowadziy do organicznego osabienia.
* Przy silnej nadczynnoci tarczycy (Hyperthy reose)
* Przy wieych wrzodach odka czy jelit.
* Przy chorobach psychicznych i psychopatiach.
* Dzieciom poniej 8 lat.

Musi to jednak nastpi w por

Generalnie odnonie do godwki leczniczej obowizuje: Ta terapia - dr Buchinger mwi o krlewskiej drodze
sztuki leczenia" - jest waciw metod odnowienia zdrowia. Byoby absolutnie le, gdyby j stale odsuwa lub te gdyby
bra j pod uwag dopiero wtedy, gdy si naprawd zachorowao.
Amerykaskie badania stanu zdrowia dzisiejszego czowieka day wstrzsajce wyniki: tylko sze procent czuje si
cakowicie zdrowymi. Rwnie sze procent to tak chorzy, e nie mog ju opuci ka. Pene 88 procent - jaka
olbrzymia ilo! - znajduje si w szarej strefie pomidzy zdrowiem i chorob. Wikszo tych ludzi to nie s jeszcze chorzy,
lecz maj oni do czynienia regularnie z zaburzeniami zdrowia, z powanymi niedyspozycjami, z niedomaganiami.
Akceptuj to, usuwajc symptomy chorb (przede wszystkim ble), przewanie przy pomocy zbyt mocnych i trwale
szkodliwych lekarstw. Sytuacja u nas jest prawdopodobnie taka sama. Wielu ludzi wczeniej czy pniej dochodzi do
wniosku, e co nie jest w porzdku z ich zdrowiem. Potem zwykle licz na to, e organizm, jak dotychczas, zo pokona.
Gdy to si nie stanie, poniewa istnieje pewne osabienie, wtedy myl, e trzeba paci danin wiekowi. A jest za pno.
To jest wanie ta bieda ze zdrowiem w naszych czasach. Nikt nie czuje si ju odpowiedzialny i zobowizany, by
uczyni samemu co dla swego zdrowia. Wszyscy czekaj, a choroba ich powali. A wtedy oczekuj od lekarza, by moliwie natychmiast uczyni ich zdrowymi. Takie faszywe nastawienie w stosunku do najwyszego dobra ziemskiego prowadzi
jednak bezporednio do wielkich chronicznych dolegliwoci, na ktre wtedy ju nie ma antybiotykw, uzdrawiajcych
operacji, chemicznych cudownych broni.

29

Wiele miliardw mona by rokrocznie zaoszczdzi na wydatkach na sub zdrowia, gdyby dao si przekona
ludzi, aby w regularnych odstpach czasu sami starali si o przywrcenie penego zdrowia! Na przykad przez godwk
lecznicz.
Ja osobicie pragn doradzi kademu, kto chciaby osign pny wiek, i to przy dobrym zdrowiu i nie zmniejszonej sile dziaania, aby od 35. roku ycia, jednak najpniej do 40., zrobi co dla swego zdrowia. W wielu wypadkach
najlepszym rodkiem jest godwka lecznicza, prowadzona pod fachow opiek lekarsk.

Kada pora roku moe by por godwki

Wbrew rozpowszechnionemu mniemaniu godwka nie jest zwizana z konkretn por roku. Od tysicy lat uwaa
si wiosn za najwaciwszy czas dla godwki. I bez wtpienia jest ona o tej porze roku najbardziej potrzebna. W czasie
zimnej, szarej zimy nazbierao si w organimie szczeglnie duo niekorzystnych substancji. Skra bya grubo opakowana
i prawie nie docierao do niej wiato i powietrze. Jado si, zgodnie z regu, przy ograniczonym ruchu jeszcze wicej ni
zwykle - ale wyranie mniej wieego, bogatego w witaminy poywienia, a zamiast tego cikie, tuste, sodkie potrawy. W
ostatnim czasie nastpia w tym zakresie odczuwalna zmiana. Coraz wicej ludzi odwiedza na jesieni i w zimie saun.
Sporty zimowe, urzdzenia rekreacyjne, kryte baseny stwarzaj dogodne warunki do zrobienia czego dla zdrowia. I te
moliwoci s ju wykorzystywane.
Patrzc w ten sposb - wiosna nie jest ju jednoznacznie, jak w dawnych czasach, waciw por godwek. Mona,
jeli to lepiej pasuje do osobistego planu czasowego, tak samo godowa w lecie, na jesieni czy nawet w zimie.
Poniewa niektrzy pacjenci w czasie godwki lekko marzn, to szczeglnie wraliwi na zimno powinni wybiera
ciepe pory roku. Kto ma skonno do depresji, powinien uwaa, by nie wybiera na godowanie zimnych, deszczowych
i ponurych tygodni.
Najkorzystniejszym momentem dla kuracji godwk lecznicz jest taki, w ktrym w jak najmniejszym stopniu
odczuwa si presj czasu i w ktrym mona si wyczy i cakowicie skoncentrowa na przywrceniu zdrowia.

Samemu czy wsplnie z innymi?

Czy w czasie godowania celowe jest oddzielenie si od rodziny, czy te lepiej godowa wsplnie - to zaley od
danego przypadku. Powtrzmy jeszcze raz: wane jest zdystansowanie si od wszystkiego, co zwykle obcia dzie
powszedni. Jeli ma si np. problemy z partnerstwem, to lepsze moe by oddzielenie si w tym czasie od rodziny. Jeli
dwoje ludzi szczeglnie dobrze si rozumie, to bdzie ogromn pomoc, jeli razem przejd godwk, nawzajem si zachcajc i wspierajc. Wsplne przeywanie godwki - a jest to zawsze nadzwyczajne przeycie - moe nawet ogromnie
odwiey partnerstwo, a ludzi znw cile zczy. Trzeba jednak z gry doj do zrozumienia, e jest si gotowym stawi czoo moliwemu kryzysowi.
Czasem przebywaj u mnie maestwa. Jedno goduje, drugie w tym czasie poddaje si innemu leczeniu - nie
przeszkadzajc sobie nawzajem. Jak ju powiedziaem: Godujcy moe od czwartego dnia z lekkim sercem patrze, jak
innym smakuje jedzenie.
Rwnie i w tym punkcie nie ma zatem sztywnych regu. Wane jest, by na godujcego nie nacieray zakcenia z
zewntrz i by nie zosta obciony kopotami i problemami. Musi znale czas i moliwo bycia z sob samym po to, by
mg sobie zadawa pytania, ktre si wtedy pojawiaj. Temu suy zapewne pewien rodzaj izolacji. W odpowiednim
momencie powinien by jednak obecny jaki partner, ktry moe sucha. Kto taki na pewno si znajdzie.

ROZDZIA 7
Na co naley zwrci uwag przy godwce leczniczej?
Pani Inge B., bardzo mia, troch korpulentna pani lat 64, matka piciorga dorosych dzieci, przyjechaa do nas z
Baden-Baden. Drog od auta swojego syna, ktry j do nas przywiz, musiaa odby w trzech etapach, mimo e odcinek
by bardzo krtki.

Choroba okien wystawowych

Pani Inge B. cierpiaa na tak zwan chorob okien wystawowych: zaburzenia w arterialnym kreniu krwi w obu
nogach byy tak cikie, e po piciu krokach musiaa przystawa, gdy w przeciwnym razie skurcze w nogach byyby nie
do wytrzymania.
Nie uwierzy mi pan, jak zwinnie mogam niegdy skaka. Od rana do pna byam na nogach. Na zakupy, od

30

piwnicy do spichrza w gr, tam i z powrotem po mieszkaniu o powierzchni 200 metrw kwadratowych. Tras
schwarzwaldzk z Pforzheim odbyam z mem i dziemi siedem razy. Nigdy nie uwierzyabym, e kiedy tak powoli bd
drepta". Tak powitaa mnie ta pani, niejako si usprawiedliwiajc. I zmartwiona dodaa: "Czy myli pan, e kiedy moe
by lepiej ? ".
Dlaczego pani nie przyjechaa do nas duo wczeniej?" - zapytaem. Panie doktorze, nie ma pan pojcia, czego ja
nie prbowaam, lecz bya to strata czasu. Ja ju dawno bym zrezygnowaa, gdyby moje dzieci nie nastaway na leczenie".
Poza chorob okien wystawowych zdrowie pani Inge B. byo do stabilne. Moja nowa pacjentka wygldaa na
osob zdecydowan. Wobec tego sprbowalimy z godwk lecznicz. Po kilku ju dniach pani Inge B. moga bezbolenie
przej okoo stu metrw. Po dwch tygodniach bya w stanie przej okoo kilometra bez skurczw. Na kocu leczniczej
godwki wdrowaa przez godzin - i to w zadziwiajco ostrym tempie.
Znowu nie mona przemilcze faktu, e rezultaty nie w kadym przypadku s tak wietne. Wyran popraw
osigamy prawie we wszystkich przypadkach tego rodzaju zaburze ukrwienia.
Rwnie u pacjentw z angin pectoris rezultaty s przewanie tak dobre, e nie mog oni poj tego faktu i robi
sami sobie wyrzuty: Dlaczego ju duo wczeniej nie stosowaem godwki?".
Godwka lecznicza dziaa dwojako: po pierwsze - zogi w naczyniach krwiononych zostaj zlikwidowane i krew
staje si pynniejsza. Po drugie - zmniejsza si ilo krwi przez odebranie pynw, szczeglnie silnie w pierwszych dniach
godwki, przez co przekrwienia ylne znikaj, a zbyt wysokie cinienie krwi opada.
Do tego dochodzi jeszcze, co nie jest bez znaczenia, korzystne oddziaywanie zdrowego, spokojnego, zachcajcego
otoczenia. Wanie przy zaburzeniach ukrwienia arterii nie zaleca si pacjentowi oszczdzania zdrowia, lecz umiarkowany,
ale regularny wysiek, a do granicy blu. Kto cierpi na chorob okien wystawowych, tego zachca si do chodzenia. Pacjent
chory na angin pectoris stale wykonuje wiczenia gimnastyczne. Mona przy tym codziennie stwierdzi ma popraw:
granica, przy ktrej wystpuje skurcz, moe by krok po kroku przesuwana. Przy takim treningu wyranie wystpuj
korzyci pynce z istnienia zbiorowoci klinicznej: jeden drugiego bierze pod rk i zabiera ze sob. Jeden pobudza
drugiego. adnego faszywego wspczucia, adnego narzekania. Wszyscy chc wyzdrowie.
Dzisiaj wiemy, e organizm pobudzany w ten sposb buduje dookoa zwe arterii, ktre ju nie daj si naprawi, obwodnice, tzw. naczynia oboczne. Delikatne rozgazienia arterii okrajce arterie waciwe, powikszajc si i rozszerzajc, przejmuj w kocu funkcj zaopatrzenia tkanek w krew. Gdy to si uda, krwi wystarcza rwnie przy wysikach, a
nie tylko w stanie bezruchu, jak poprzednio. Rozumie si samo przez si, e pacjenci cierpicy na tak zwane ble bezruchu
i pacjenci z poraeniami po wylewie nie mog przeprowadza kuracji godwk lecznicz. Przyszli za pno.
Inaczej jest po zawale serca. Gdy pacjent zawaowiec znw jest na tyle sprawny, e moe prowadzi swj normalny
tryb ycia, to godwka jest nie tylko dozwolona, lecz wrcz wskazana.
Jedynie przy powanych zaburzeniach rytmu naley zaleca godwk szczeglnie ostronie. Ona moe zapobiec
nawrotowi.

Reumatyzm
Elwira miaa 14 lat. Bya to ywa, prawie dzika" dziewczynka, crka wysokiego urzdnika w Bonn. Musiaam sobie
chyba palec skrci - powiedziaa pewnego dnia do matki - prawie nie mog utrzyma dugopisu, tak mnie boli". Mimo
rnych maci i gorcych kpieli z zioami leczniczymi zwichnicie" nie mijao. Po szeciu tygodniach palce bolay nadal.
I krok Elwiry by coraz bardziej sztywny. Potem zdawao si, e wszystko przeszo. Jednak po okoo 14-dniowej przerwie
silne ble powrciy Byy intensywniejsze ni poprzednio. Elwira nie wdrapywaa si ju na drzewa w ogrodzie, siedziaa
osowiaa i znudzona w domu. Stawaa si coraz bardziej zamknita w sobie i unikaa koleanek. Nie miaa te dobrego
apetytu, nie moga przekn nawet najlepszych potraw i zamiast nich bez przerwy zaywaa tabletki przeciwblowe.
Tracia wyranie na wadze i staa si cakiem innym czowiekiem.
Wreszcie matka posza z ni do lekarza. Badanie dao przeraajcy rezultat: reumatyzm. W wieku 14 lat! I deprymujca perspektywa: wskutek choroby rado ycia na zawsze zniknie. A choroba rozwijaa si szalenie szybko. Do blw
i braku ruchomoci w palcach i stawach skroniowo-uchwowych doczyy si wkrtce straszne ble krgosupa. Elwir
leczono kortyzonem i preparatami zota. To nieco agodzio, ale nie usuwao cierpie. Elwira musiaa opuci szko.
Wkrtce nie bya w stanie nawet uczesa si i ubra, nie moga utrzyma noa i widelca.
Jest tak, jakbymy mieli fizycznie i psychicznie upoledzone dziecko - napisaa mi zrozpaczona matka. - Lekw
nie moemy odstawi, gdy Elwira oszaleje z blu. Rwnoczenie jednak wiemy, e nasze dziecko przestanie rosn, jeli
bdzie te lekarstwa dalej zaywa. Od kortyzonu jest ju strasznie nabrzmiaa. Czy rzeczywicie nie ma ratunku?".
W sanatorium w Schwarzwaldzie osigano, szczeglnie przy zapaleniu wielostawowym, zadziwiajco dobre rezultaty przy terapii thymosandem (blisze dane znajdzie Czytelnik w rozdziale "Osonowe metody leczenia w czasie godw-

31

ki"). Dlatego te zaleciem w tym wypadku kombinacj godwki leczniczej i kuracji thymosandem. Prosiem matk, by
nie przyjedaa, lecz przysaa chor crk sam. Obawiaem si, e nadopiekuczo i troska matki mogyby moj ma
pacjentk tylko dodatkowo obciy.
Elwira poruszaa si maymi, niepewnymi kroczkami. Nie moga prawie porusza rkoma, ale przede wszystkim palcami. Obraz rozpaczy. Najciszym dla mnie zadaniem byo przede wszystkim przeamanie jej niedostpnoci i w ogle
dotarcie do niej. Nie byo to proste. Elwira bya milczca, jakby nieobecna. Baa si najmniejszego ruchu i dlatego nie
dawaa si nakoni do mwienia.
Pierwsze badanie maej pacjentki wykazao przyspieszony opad krwinek. Wskazywao to na proces zapalny. Ilo
leukocytw bya z tego samego powodu wyranie podwyszona. Test reumatyczny wypad pozytywnie. Elwira miaa tak
zwany czynnik reumatyczny. Chodzi tu o antyciao, ktre zostao dopiero przed kilku laty odkryte. Ciao to produkuje
specjalne siy obronne - mona by powiedzie: przeciw wasnemu organizmowi. Dlaczego, tego dokadnie do dzisiaj nie
wyjaniono.
Jak to si prawdopodobnie dzieje, wykazaem przy omawianiu kompleksw immunologicznych. Jeli organizm
przez wielokrotne obcienia, a przede wszystkim czste, nie cakiem wyleczone infekcje, nie ma czasu usun stwo rzonych przez bakterie i antyciaa kompleksw immunologicznych, mog one system immunologiczny zdezorientowa
tak, e kieruje on czynniki obronne przeciw wasnej tkance. Zastraszajce liczby mwi same za siebie: rokrocznie w
Niemczech na choroby reumatyczne zapada 400 000 - 500 000 ludzi. I nie s to wycznie tylko starcy. Take dzieci bywaj ju dotknite tym schorzeniem. Najczciej zapadaj na nie ludzie pomidzy 20. a 40. rokiem ycia. Kobiety trzy razy
czciej ni mczyni.
A do niedawna sytuacja przedstawiaa si tak: prawie poowa wszystkich reumatykw, tzn. 200 000 ludzi rocznie,
staje si wczesnymi inwalidami, 33 000 musi, ze wzgldu na niezdolno do pracy, przedwczenie z niej zrezygnowa.
Susznie mwi si, e jest to w ogle najdrosza i najbardziej bolesna choroba. W tej chwili okoo trzech milionw obywateli Niemiec ciko lub bardzo ciko choruje na reumatyzm. Mwi si o dziesiciu miliardach marek, ktre przez kasy
chorych musz by wydawane na leczenie reumatyzmu. Na szczegln posta reumatyzmu: chroniczne polyarthritis",
ktre przywiodo do nas Elwir, cierpi w tej chwili w Niemczech p miliona ludzi.
Jak si zapada na tak cik chorob, mona sobie w bardzo uproszczony sposb wyobrazi nastpujco: Na
pocztku wystpuje zapalenie bony maziowej koci, ktre z czasem przechodzi na chrzstk, wizado i koci i je niszczy.
Nie jest jeszcze cakiem pewne, lecz jest coraz mniej wtpliwoci, e te stany zapalne nie s wywoane przez wirusy czy
bakterie, lecz przez pobudzone siy obronne. One z jakiego powodu "wariuj". Atakuj wasny organizm i to w tym miejscu, gdzie jest on najsabszy - w bonie maziowej. Jest ona jedn z najbardziej nietypowych czci ciaa, poniewa bdc
odpowiedzialn za smarowanie" stawu, nie jest bezporednio podczona do krwiobiegu. Nie prowadz do niej naczynia
krwionone. Dlatego te moe tylko wtedy otrzyma poywienie i uwolni si od wasnej szlaki", gdy silne ruchy mini
przypompuj krew i potem j odprowadz. Gdy brak ruchu, wtedy si zagodzi i zamieci zarwno bona maziowa, jak i
chrzstka, ktra jest zasilana przez bon.
Powstawanie chronicznego polyarthritis mona wyobrazi sobie nastpujco: le zasilana bona maziowa zmienia si
tak dalece, e przez siy obronne nie jest rozpoznawana jako co wasnego, co wymagajacego obrony, lecz jako twr zdegenerowany, ktry musi by usunity. Nastpuje natarcie na ni, jak gdyby bya niebezpiecznym intruzem, niebezpiecznym
rdem choroby. To natarcie na wasny organizm mona porwna z odrzuceniem obcego organu. Siy obronne wystpuj przeciw czemu, co zidentyfikoway jako obce. Jeli tak jest - wiele w nowych badaniach reumatyzmu przemawia za tym
- to istniej tylko dwie moliwoci leczenia tej choroby. Najpierw trzeba zadba o to, by bona maziowa bya optymalnie
zaopatrywana. A to znaczy ruch i jeszcze raz ruch. Jest zasadniczym bdem oszczdzanie bolcych czonkw, gdy w
bezruchu pogarsza si zaopatrywanie i oczyszczanie stawu. Ruch - niezbyt intensywne obcianie staww, jak przy przysiadach i podparciach, i luna, lekka gra stawami, tak jak przy pywaniu - to nie tylko najlepsza profilaktyka, lecz take
najskuteczniejsze lekarstwo na reumatyzm.
Drugie dziaanie oznacza musi wyprztnicie szlaki" i kompleksw odpornociowych po to, by siy obronne nie
byy duej przez nie absorbowane. Pniej za naturalnie doszkolenie si obronnych, by mogy lepiej odrnia wasne od
obcego i zdrowe od chorego.
Na wyprztnicie szlaki" nie ma lepszej metody ni godwka. Doszkolenie si obronnych moe nastpi przez
leczenie odpornociowe z uyciem thymosandu.
Wracajc do Elwiry - ju przy kocu pierwszego tygodnia godwki dziewczynka odtajaa, staa si ywsza, weselsza. Moglimy powoli redukowa lekarstwa reumatyczne, ktre pocztkowo dawalimy. Elwira nie odczuwaa dolegliwoci. Przeciwnie. Byo zadziwiajce, jak ruchomo jej palcw wzrastaa z dnia na dzie. Badania rwnie day pomylne
wyniki. Opad krwi i ilo leukocytw prawie si unormoway.

32

Przy kocu leczenia godwk dziewczynka staa si ulubienic naszych pacjentw - wesoo piewajc, przefruwaa
przez klinik, jak gdyby nigdy nie miaa nic wsplnego z reumatyzmem.
Gdy przyjechaa po ni matka, nie moga wprost uwierzy w zmian: To jest jak cud - powiedziaa. - Co zrobilicie z Elwir?". Elwira sama sobie pomoga. Jej organizm wywoa zmian" - odpowiedziaem. I zaraz dodaem, by z gry
zapobiec moliwemu rozczarowaniu: Nie wolno nam wiwatowa za wczenie. W chorobie reumatycznej typowe s
nawroty. Musimy wic jeszcze poczeka".
To wszystko wydarzyo si przed omioma laty.
Przed kilkoma tygodniami otrzymaem znw list od Elwiry. Zawarte s w nim radosne zdania: Ja nadal nie potrzebuj lekw... Mog nawet znw gra na fortepianie... Znowu odrobin urosam!".
Kto czyta co takiego, ten natychmiast zadaje pytanie: Jeli faktycznie istnieje moliwo skutecznego zwalczenia w
taki sposb reumatyzmu, to dlaczego miliony osb z blami nie do zniesienia mczy si nadal? Dlaczego szczeglnie dzieci
mczy si lekami, o ktrych wiadomo, e mog usun bl, ale nigdy nie mog wyleczy?
Ja na to mog tylko tak odpowiedzie - poniewa niektrzy ludzie nie zadaj sobie nawet trudu, by powanie zaj
si godwk lecznicz i terapi grasicow. Oczywicie i my, lekarze w sanatorium w Schwarzwaldzie, nie moemy w tak
spektakularny sposb pomc kademu choremu na reumatyzm. Jednak wanie my moemy zapisa na swoje konto opracowanie kombinacji godwki leczniczej z terapi grasicow (thymosand), przy pomocy ktrej uzyskalimy liczne sukcesy,
prawie nieosigalne innymi metodami. Szczeglnie w leczeniu dzieci.
Wane jest te to, by leczenie byo zastosowane dostatecznie wczenie, zanim stawy nie bd ju zniszczone, a
ruchomo czonkw nie zostanie cakowicie zablokowana.

Astma
Nie tylko laikowi, lecz take fachowcowi nie przychodzi atwo zrozumienie, dlaczego godwka lecznicza ma mie
pozytywny wpyw na choroby drg oddechowych, a w szczeglnoci na ataki astmy. A jednak tak jest.
Pani Cornelia Th., lat 44, aktorka z Frankfurtu, jest tego przykadem. Od okoo piciu lat cierpiaa na ataki astmy,
ktre wystpoway bez jakiego rozpoznawalnego powodu, bez zapowiedzi, czasem intensywniej, czasem sabiej.
Najczciej pojawiay si wanie w najmniej odpowiednim momencie: w czasie jej wystpu na scenie. Wtedy musiaa,
nierzadko w rodku kwestii, przerwa gr. Stawaa si bladoniebieska, z trudem apaa oddech i miaa uczucie, e si dusi.
Zaczynaa si krztusi w sposb syszalny. Oddychaa chrypic. Za kulisami sta ju lekarz ze strzykawk. Zastrzyk mia
rozluni skurcz delikatnych oskrzeli, aby pani Th.moga wykaszle zgromadzony w nich luz.
Pani Cornelia Th. zwrcia si do mnie, gdy wspomniano jej o rozwizaniu kontraktu w zwizku z coraz czstszymi atakami astmy. Gdy bd musiaa zrezygnowa z mego zawodu, to wtedy i ycie straci dla mnie sens" - powiedziaa
aktorka do mnie przez telefon. I zapytaa: Czy istnieje choby najmniejsza szansa, by moj astm cho troch
zmniejszy?". "Aby mc odpowiedzie, musimy najpierw wykry jej przyczyny. Moliwe, e napady s reakcj alergiczn
na jak substancj w otoczeniu, na przykad na szmink i puder. Mogyby te wchodzi w gr czynniki psychiczne odpowiedziaem. - Prosz przyj do mnie na gruntowne badanie wstpne. Przed tym nie mona nic jednoznacznie
stwierdzi. A nawet i po tym nie bdzie mona od razu wykry ta dolegliwoci. Prosz przyj i zabra ze sob wiele czasu
i cierpliwoci". Nie to aktorka spodziewaa si usysze. Przysza jednak. Przedoya mi plik diagnoz lekarskich i okazywaa wielk gotowo wspdziaania przy przywrceniu jej zdrowia. W dugich rozmowach stao si dla mnie i dla niej
jasne, e gra w teatrze wywoywaa w niej uczucie strachu, ktre wykraczao daleko poza normaln trem. W jaki sposb
ten strach by zwizany te ze szmink: "Gdy tylko j poczuj, zatyka mi oddech" - wyznaa pani Cornelia Th.
Oczywicie, nie mona byo powiedzie aktorce: "Jeli tak jest, to musi pani konsekwentnie unika wszystkiego, co
ma zwizek z pudrem i szmink. Gdy powietrze teatralne doprowadza pani do choroby, to nie moe go pani wicej wdycha". Nawet gdyby to byo takie proste, nie mona by jeszcze wyjani, dlaczego organizm reaguje alergi. Ostatecznie,
nie szminka powoduje chorob, lecz faszywe nastawienie, zwariowana" reakcja na ni organizmu. Jak jednak mona tak
tajemnicz chorob wyleczy, jeli nie zna si waciwej jej przyczyny?
Zaproponowaem kuracj przez godwk lecznicz. Byem przy tym przygotowany na szczeglnie ciki przebieg.
Wiedziaem bowiem, e kryzys powrotu do zdrowia u astmatykw z reguy wybucha szczeglnie gwatownie - co prawdopodobnie jest zwizane z psychicznymi przyczynami tej choroby.
Rzeczywicie, te trzy tygodnie byy dla wszystkich uczestnikw okresem cikiej pracy. To znaczy: pierwsze cztery,
pi dni przeszy bez najmniejszej komplikacji. Pani Cornelia Th.czua si zdecydowanie dobrze w naszym
schwarzwaldzkim powietrzu, w miym, przyjaznym otoczeniu kliniki. Czytaa wiele, wobec innych goci bya bardzo
uprzejma i jej stan psychiczny pozostawa zrwnowaony. Jednego wieczoru ucieszya nas piknym odczytaniem utworu
Holderlina. I wszystko odbyo si bez najmniejszych oznak ataku astmy.

33

Potem nastpio co przeciwnego. Od sidmego dnia aktorka bya jak odmieniona. Najpierw doznaa bardzo gwatownego ataku astmy, w poczekalni przed badaniem. Potem zamkna si w swoim pokoju i nie bya skonna otworzy
nikomu. Moglimy sysze, jak bez opamitania pakaa. Prosz mnie zostawi w spokoju. Ja nikogo nie chc widzie ani
sysze" - szlochaa nieustannie.
Pniej otworzya nagle drzwi, poprosia mnie do rodka i zacza mwi. Jak grski potok pyny jej sowa: Ja w
moim yciu wszystko robiam le... Bardzo si boj starzenia... Czy pan myli, e jeszcze mogabym mie dziecko?". To by
oczekiwany kryzys. On wskaza kulisy zachorowania na astm. Wszystkie obawy i zmartwienia kumuloway si w wielkim
strachu przed starzeniem si. Puder i szminka, a wic rodki do tuszowania pierwszych oznak widnicia, stay si symbolem wasnego rozczarowania, niemonoci zaakceptowania staroci.
Rozmawialimy ze sob bardzo dugo. Pani Cornelia Th. duo mi o sobie opowiedziaa. Potem wyczerpana usna.
Nastpnego dnia bya bardzo zmczona, ale wewntrznie spokojna. I od tej chwili wszystko szo ku pomylnemu
wynikowi. Aktorka jeszcze u nas zacza studiowa sw nastpn rol. I od czasu jej pobytu w klinice, a byo to przed siedmiu i p laty, jest znowu na scenie - do tej pory bez jednego ataku astmy.
Aby nie byo nieporozumie, musz doda: prawie adna inna choroba nie ma tak wielu przyczyn, jak astma.
Problemy psychiczne maj, co prawda, duy udzia w powstaniu astmy, lecz nigdy nie stanowi wycznej jej przyczyny.
Czsto wykrywamy to w czasie leczenia alergii. I jak wiadomo, nie istnieje prawie nic w naszym piknym wiecie, na co
organizm ludzki nie mgby reagowa alergicznie.
To wanie jest cudowne w godwce leczniczej, e przy tej terapii niekoniecznie trzeba pozna waciwe to choroby, by mie jaki punkt wyjcia. Organizm w czasie godwki otrzymuje sposobno pomocy samemu sobie, bez obciania lekami. Godwka otwiera dusz - to, co do tej pory byo cinite i odsunite, moe by wydobyte na zewntrz. I nawet
wtedy, gdy waciwa przyczyna lub osobista predyspozycja do choroby nie moe by usunita, organizm moe si tak
dobrze uzbroi, e i pniej moe zapobiec atakowi cierpienia. Opanowuje skonnoci, czsto wrodzone, i dranice go
bodce.

Choroby skry
Edward A. jest fryzjerem, ma 32 lata. Na pierwszy rzut oka to imponujcy, dobrze wygldajcy, wypielgnowany,
wysoki mczyzna o atletycznej figurze, czowiek, do ktrego kobiety powinny lgn masowo. Typ: ostry, modzieowy
kochanek. Idealna obsada do kadego filmu, mona by sdzi.
Gdy stan naprzeciwko mnie, dziao si ze mn chyba to samo, co z wieloma jego wielbicielkami, ktre zafascynowane lgny do niego, by wkrtce si wycofa. Przeraziem si i ja. Czego takiego w mojej dugoletniej praktyce
zawodowej nie spotkaem. Skra modego czowieka lnia jak pokryte uskami ciao ryby. Wolna od srebrzystych plam
bya tylko twarz. Rce, stopy, nogi, donie byy zdeformowane przez brzydkie ogniska uszczycy, a na plecach - jednolita
uskowata powierzchnia. Gdy rk przesuwao si po plecach, uski opaday na ziemi.
Nie zawsze jest tak le, ale jednak trzy, cztery razy w roku" - usprawiedliwa si Edward A. Nie oczekuj od pana
wyleczenia, lecz moe mgby mi pan nieco uly? Jeli nie, to mog u pana przynajmniej odpocz w spokoju, bez wiadomoci, e unikaj mnie jak trdowatego. Mam wiele czasu. Przed trzema tygodniami straciem ju czwart prac, poniewa
klienci nie yczyli sobie, bym ich dotyka. Pan wie, jak mao pomaga zapewnienie, e moja choroba nie jest zakana" .
Edward opowiedzia mi swoj histori. Choroba rozpocza si, gdy skoczy dwanacie lat. Najpierw ukazay si
plamy tylko na okciach i dookoa kolana, potem na krtki czas cakiem znikny. Majc 17 lat, stwierdzi uszczyc na plecach i rozpocz leczenie. Z rnymi efektami. Nie mia odwagi uda si na publiczne kpielisko, unika sauny i coraz czciej stara si o zwolnienie z gimnastyki. Koledzy z klasy przyzwyczaili si, co prawda, do jego wygldu, ale on sam krpowa
si i coraz bardziej zamyka si w sobie.
Potem przyszed czas pierwszych mioci, zakoczonych jedna po drugiej klsk. Jak dugo byem ubrany, biegay za mn dziewczta. Gdy tylko musiaem pokaza troch wicej ciaa, uciekay przeraone" .
Edward opuci gimnazjum i rozpocz nauk zawodu fryzjerskiego.Tylko swej dzielnoci zawdzicza to, e w
ogle mg ukoczy szko. Czasem, gdy choroba miaa szczeglnie silny przebieg, pozostawa w domu. I potem
prbowa nowej metody pozbycia si choroby. T drog, wybrukowan rozczarowaniami, doszed a do martwego punktu.
Czsto wydawao mu si, e wreszcie zosta wyleczony. A potem zauwaa, po tygodniach, najpniej po miesicach, jak
ogniska uskowe znowu zaczynaj si rozszerza.
Poniewa Edward A. mia lekk nadwag, doradzaem mu terapi godwkow: Jeli ju jest pan u nas, powinien
pan wykorzysta okazj i zrobi co dla swego zdrowia. A nie ma nic lepszego jak godwka lecznicza" - stwierdziem
ostronie. Nie chciaem stwarza modemu czowiekowi, ktry musia przey tak wiele rozczarowa, faszywej nadziei.
Edward A. nie by zachwycony t propozycj, ale zgodzi si. Ja sam naturalnie miaem nadziej, e ta terapia moe

34

skutecznie podziaa na uszczyc.

O uszczycy wie si dzisiaj tyle, e to wynik jakiego defektu genw, a zatem jest to skonno dziedziczna. Nie to
jednak wywouje uszczyc. Do odziedziczonej predyspozycji musi doj jeszcze jaki jeden lub kilka wywoywaczy.
Podejrzanymi o tak rol s: wielkie obcienia psychiczne, infekcje, nadmierny stres, leki, a moe hormony, alkohol i
niewaciwe ywienie. Rwnie i zakcenia w przemianie materii, jak cukrzyca lub za wysoka zawarto tuszczu we krwi,
mog doprowadzi do wybuchu uszczycy lub co najmniej przyczynia si do tego, e choroba przybiera charakter chroniczny. Wystpowanie uszczycy w rzutach, jej nage znikanie i ponowne powroty wskazuj na to, e organizm jest w stanie
- w wypadku korzystnych uwarunkowa swoj odziedziczon dyspozycj opanowa.
Bdu w genach nie potrafimy do tej pory skorygowa. Te dodatkowe czynniki jednak, ktre bezporednio
doprowadzaj do wybuchu choroby, mona wyczy. I na to musi by nastawione kade leczenie.
A zatem: pene wyleczenie jest niemoliwe, lecz przy waciwych dziaaniach mona osign to, e choroba nie
wybuchnie gwatownie.
Std moja rada dotyczca godwki leczniczej: moe uda si te wywoywacze usun, a organizm wprawi w taki
stan, e bdzie mg kontrolowa swj defekt. W przypadku Edwarda A. faktycznie udao si to osign.
W pierwszych dniach po rozpoczciu leczenia godem stan jego zdrowia pogorszy si. Edward cierpia na skutek
bardzo silnego rzutu choroby. Patrzy na mnie pytajco, coraz bardziej nieufnie. Od drugiego tygodnia ogniska szybko si
cofay. Przy psoriasis czsto tak bywa, a zatem nie byo jeszcze powodu do radoci. Rwnie prawie czysta skra przy jego
wypisaniu nie dawaa jeszcze podstaw do wniosku, e uszczyca jest cakowicie wyleczona.
Jak ju stwierdziem - penego wyleczenia nie ma. W kadym razie Edward czu si dobrze, jak ju przez lata si
nie czu - i mg pozwoli, by patrzono na niego, rwnie gdy by w kpielwkach, na play czy na basenie.
W osiem miesicy po pierwszym pobycie Edward powrci do nas, poniewa uszczyca znowu powrcia: Nie trzymaem si paskich wskazwek i yem w sposb do nieumiarkowany" - wyzna mi. Od czasu drugiego leczenia godem
jest cakowicie wolny od uszczycy, poniewa, zgodnie z moj rad, odywia si wedug diety wegetariaskiej. W midzyczasie oeni si i zosta ojcem.
Opierajc si na wasnych dowiadczeniach, mog powiedzie, e z reguy przy chorobach skry, przy uszczycy czy
te przy egzemach lub, jak dzisiaj czsto si obserwuje, przy neurodermitis - osigamy zawsze dobre wyniki. Terapia
godwk lecznicz jest w takich przypadkach tym bardziej skuteczna, im wczeniej pacjent przyjedzie do nas i im mniej
by leczony innymi rodkami i metodami. W wikszoci nie mona sprawi, by po pierwszej terapii skra bya cakiem
czysta, ale gdy pacjent zdecyduje si na powtrzenie godwki, cel ten jest prawie zawsze osigalny.
Warunkiem, aby skra bya zawsze czysta i zdrowa, jest to, by pacjent przestrzega zalece, ktre u nas otrzymuje
na drog.
Czy jest to zbyt wysoka cena - za urod, dobry wygld, przede wszystkim za zdrowie?
Kto kiedykolwiek mia do czynienia z chorobami skry, przyzna bez najmniejszego wahania: Na pewno nie! Skra
jest nie tylko pikn sukni naszego ciaa. Jest ona naszym najwikszym i bardzo wanym organem. Nieczysta skra, z
usterkami, jest zawsze oznak zdrowotnych zaburze. Na skrze najpierw wida, e w organizmie nie wszystko przebiega
prawidowo; dlatego te powinnimy starannie i gruntowniej zwraca uwag na skr i stara si kad wystpujc usterk
zaraz i to gruntownie usuwa.

Choroby odka i jelit

Moda lekarka Monika Sch. z Wurzburga miaa 31 lat, gdy przysza do mnie. Bardzo adna, zamknita w sobie,
moda kobieta. Matka picioletniej dziewczynki. Jej proba o wyznaczenie terminu przeprowadzenia kuracji godwk
lecznicz bya bardzo zwiza. Gdy siedziaa naprzeciwko mnie, musiaem wyciga z niej kade sowo. Najczciej
odpowiadaa mi krtkim tak" lub nie", bez najmniejszego umiechu. Prawdopodobnie brakowao jej psychicznego
rozlunienia. Gdy prbowaem zaartowa, patrzya zdziwiona duymi oczyma, jak gdyby byo to absolutnie niestosowne
w miejscu, gdzie najistotniejsze s sprawy zdrowia.
Chciaabym moje dolegliwoci trawienne doprowadzi do porzdku" - powiedziaa prawie przekornie i popatrzya
obok mnie. Pooya kart choroby przede mn na biurku: Tu znajdzie pan wszystko, co pan musi wiedzie. Kiedy moemy rozpocz? Dzi jeszcze? Ja musz 17. wrci do pracy w szpitalu". Tym samym wyznaczya sobie sama 15 dni. Mog
to wszystko opowiada, bo pani doktor sama dzisiaj mieje si z tego. Po kuracji powiedziaa: Gdyby pan mia znowu
naprzeciwko siebie pacjentk tak zamknit w sobie i aroganck, to niech pan przeoy j przez kolano i sprawi porzdne
lanie. Mnie wtedy te dobrze by to zrobio".
W dniu przybycia jednak ani pani Monice, ani te mnie nie byo do miechu. Najchtniej powiedziabym jej: Prosz
jecha z powrotem do domu. Nie widz szansy pomocy dla pani". Nie ma w terapii godwk gorszego uwarunkowania

35

jak tego rodzaju skryto Obawiaem si, e pani Monika Sch. bdzie si wewntrznie przeciwstawia mnie i niezbdnym
dziaaniom. Wiedziaem, e jeli nie uda mi si skoni modej lekarki do penej zaufania wsppracy, godwka stanie si
sztuk dla sztuki.
Dlatego powiedziaem prawie szorstko: Pani koleanko, moemy dopiero wtedy rozpocz, gdy pani mi opowie,
dlaczego naprawd przyjechaa do mnie. Pani jest przecie inteligentn kobiet, ktra wie, e zaburzenia w trawieniu maj
przyczyny, ktre trzeba znale. Mog pani tylko wtedy prowadzi jeli pani da si prowadzi. Prosz mi wic troch o
sobie opowiedzie". Zaczy si regularne zapasy, ktre trway wiele dni. Potem nagle zachowywaa si po prostu wrogo,
jakbym by przykrym przeciwnikiem.
Krok po kroku jednak zdobywaem wgld w jej ycie. Monika Sch. pochodzia z prostej rodziny, ktr okrela si
zwykle jako drobnomieszczask. Ojciec mao si ni interesowa i wychowanie crki cakowicie przeja szalenie ambitna matka. Ju w pierwszych latach szkolnych Monika syszaa prawie codziennie: Ty jeste bardzo mdra i bdziesz kiedy
wietnym naukowcem". Monika chodzia do gimnazjum, gdy jej rodzice budowali dom. W tym domu urzdzili laboratorium. Nie z tego powodu, e yczya sobie tego Monika, lecz dlatego, e matka bya pewna, i crka jest geniuszem - musi
wic mie warunki, by mc si swobodnie rozwin.
Krtko przed matur Monika zachorowaa. Miaa tak gwatowne ble, e lekarze obawiali si, i jest to nowotwr.
Szczliwie udao si wykluczy t ewentualno. Monika zostaa jednak nafaszerowana antybiotykami. I od tego czasu nie
ustpoway ju dolegliwoci ukadu trawienia.
Wtedy te po raz pierwszy powstao podejrzenie, e Monika moe by przez ambicj matki nadmiernie przeciona, nie posiadajc siy, by przeciwstawi si tym wielkim oczekiwaniom. Zdaa matur w rok pniej i posusznie
rozpocza studia medyczne. Rwnoczenie poznaa modego czowieka, ktrego bardzo kochaa, ale ktry od niej oczekiwa tylko chwilowych przyjemnoci. Urodzia dziecko, gdy przyjaciela ju dawno przy niej nie byo. W bardzo cikich
warunkach dobrna do koca studiw i zostaa lekarzem. Od okoo siedmiu lat Monika miaa biegunk - przewanie
przez trzy dni pod rzd, a potem przez dziesi, dwanacie - zaparcia.
Prcz normalnych testw laboratoryjnych poleciem te wykonanie rnych testw nowotworowych. Szczliwie
wszystkie byy negatywne. Tak wic moglimy rozpocz godwk.
Pierwszy jej tydzie by zdecydowanie ciki. Pani Monika Sch. wspdziaaa, co prawda, bardzo zdyscyplinowanie, lecz jej nastrj wyranie si pogarsza. I nadal unikaa wszelkiego kontaktu i jakichkolwiek wypowiedzi. Przewanie
siedziaa cicho na swoim balkonie i uciekaa w czytanie ksiek. Pniej jednak coraz bardziej dawao si zauway
lecznicze oddziaywanie godwki. Pani Monika chodzia na spacery, najpierw samotnie, pniej z innymi gomi naszej
kliniki. I stawaa si rozmowniejsza. Godwk skrcilimy do 13 dni, poniewa lekarka musiaa wyjecha. Przy poegnaniu obiecaa mi, e powrci za trzy miesice. I przyjechaa. Czuj si duo lepiej ni ostatnim razem", mwia mi. Teraz
mam trzy tygodnie czasu. Czy moemy zaraz zaczyna?".
Druga godwka rozpocza si bez problemw i przebiegaa bez widocznego kryzysu, chocia moda lekarka nie
moga si na pocztku cakowicie pozby sceptycyzmu w stosunku do tej terapii.
W czasie drugiego tygodnia wypytywaa mnie przy codziennych badaniach kontrolnych: Prosz mi wyjani,
dlaczego na studiach nie syszelimy jednego swka na temat tego, co pan tu robi? Nie chc w ogle myle o tym, co
mogoby sta si ze mn, gdybym, w sumie przypadkowo, nie zostaa skierowana na godwk lecznicz".
Pani Monika Sch., to trzeba znw zaznaczy, czua si w naszej klinice, w spoecznoci pacjentw, bardzo dobrze i
zawara z jedn z modych kobiet gbok przyja. Jest to element skutecznej terapii, szczeglnie przy godwce
leczniczej. Aby moga by ona w peni skuteczna, musi jej towarzyszy nie tylko dowiadczony lekarz, specjalista od
godwek, ale te kto, kto sam godowa. Jest te potrzebna atmosfera wypoczynku, ktrej szpital, nawet piknie pooony
i dobrze prowadzony, nie moe zapewni. Pacjent potrzebuje uczucia, e jest uwolniony, jak gdyby znajdowa si na
szczeglnie udanym dla zdrowia urlopie. Musi przebywa wrd ludzi, ktrzy maj te same cele co i on. Mona powiedzie,
e musi si dobrze czu w dobrej atmosferze po to, by nowa nadzieja i ufno mogy kiekowa. Jeli wielu pacjentw stao
si staymi gomi, gdy sowo pacjent" jest u nas waciwie zakazane, i jeli zarwno ci, ktrzy szukaj zdrowia, jak i ci,
ktrzy oto zdrowie dbaj, staj si gomi, oznacza to, e znajduj tu wszystko, co jest im potrzebne, a przede wszystkim
waciw atmosfer.
Leczenie chorb ukadu pokarmowego odgrywa u nas, w ramach terapii godwk lecznicz, du rol. Powd tego
jest prosty: obok prawidowego odywiania si waciwe trawienie jest warunkiem zdrowia. Niekoniecznie musi by tak,
e, jak dawniej mwiono, wszelki diabe siedzi w trzewiach", jednak wiele zaburze zdrowotnych i powanych chorb
istotnie ma swj pocztek wanie w zaburzeniach trawienia.
W tej mierze dawniejsze starania ludzi o uregulowane, zdrowe trawienie byy absolutnie prawidowe. W naszych
czasach tego typu niedomagania bd coraz czstsze i coraz powaniejsze wskutek nierozsdnego odywiania si, przez

36

spoywanie bezwartociowych lub wrcz szkodliwych odywek, przez szybkie i nieumiarkowane przeykanie posikw.
Wraz z dzisiejszymi modymi ludmi ronie generacja - trafnie okrelona jako "Fast-Food-Generation" - ktra nie
tylko nie zna ju kultury jedzenia, ale ktra przez napychanie si niewaciwymi potrawami i napojami systematycznie
wpdza si w choroby. Zamiast surowych jarzyn i owocw - tuszcz, zamiast napojw zawierajcych witaminy - cukier i
kofeina. To musi przynie spustoszenie w organimie.
Nie jest take lepiej z wydalaniem resztek pokarmw, ze stolcem. Miliony ludzi - i s to przewanie kobiety - cierpi stale na zaparcie i caymi latami zaywaj rodki przeczyszczajce. Niebezpieczne rodki uszkadzaj bon luzow i
nerwy systemu jelitowego, obciaj wtrob i nerki. Prawie w kadym przypadku powstaj ostre ubytki potasu i magnezu.
Do tego dochodzi zachowanie, ktre jest dla zdrowia rwnie grone: zbyt pochopne stosowanie antybiotykw. Te
bogosawione leki, ktre pokonay wielkie zarazy bakteryjne, bywaj czsto nieprawidowo stosowane. Na przykad przy
przezibieniach, kiedy i tak nic nie mog pomc, gdy s bezradne wobec wirusw. Katar, kaszel, infekcje grypowe s prawie wycznie wywoywane przez wirusy.
Antybiotyki niszcz nie tylko bakterie chorobotwrcze, ale zawsze rwnoczenie take i poyteczne bakterie jelitowe, z ktrych aktywnej pomocy nasz organizm korzysta przy trawieniu. Rozkadaj one nie tylko resztki pokarmowe,
ktre bez nich pozostaj nie strawione, lecz take tworz wartociowe witaminy. Kto jednak po leczeniu antybiotykami
troszczy si o niezbdn odbudow flory jelitowej? Tu tkwi niesychanie istotny problem zdrowotny. Jeli trawienie nie
moe funkcjonowa bezbdnie, wtedy cay organizm ulega chaosowi.
Kto myli o trawieniu, gdy zbyt szybko si mczy, ma ble gowy, dolegliwoci serca lub trudnoci z oddychaniem?
Kto przypuszcza, e jego reumatyzm moe by rezultatem wadliwego trawienia? Nie mwic ju o chorobach wtroby czy
nerek! Kto raz porzdnie godowa i potem dozna ulgi, powstajcej wskutek wyeliminowania pracy trawienia, ten odczu,
jak organizm potrzebuje, szczeglnie po duych posikach, dostatecznie duo czasu na trawienie. Ten sam przestanie w
pnych godzinach wieczornych wpycha w siebie obfite, cikie posiki.Godwka daje organizmowi, ktry zapomnia o
zdrowym trawieniu, poniewa stale mu w tym przeszkadzano, okazj przede wszystkim do oczyszczenia jelit, zagojenia
mniejszych ranek i odnowy.
W zwizku z tym naley koniecznie wspomnie, e rwnie tak wane w procesie trawienia organy, jak pcherzyk
ciowy i trzustka, maj okazj do regeneracji. Kolki ciowe (tzn. odejcie piasku ciowego, ktry do tej pory blokowa
waciwy odpyw ci) to jedno z czsto obserwowanych dziaa ubocznych godwki leczniczej. Te wanie dziaania
stanowi dowd wielkiej siy oczyszczajcej godwek.
Take prawie do cna wyczerpana stresem i nadmiernym poywieniem trzustka, ktra nie tylko produkuje insulin,
lecz rwnie wane dla trawienia enzymy, zyskuje czas na regeneracj. I to take jest bardzo wany punkt: enzymy, ktre
nie s potrzebne do trawienia, mog by zatrudnione do prac oczyszczajcych w organizmie. Przede wszystkim enzymy
rozkadajce biako s gwnymi motorami usunicia nieaktywnych jeszcze wirusw, rozpuszczenia kompleksw immunologicznych i rozkadu chorych lub martwych komrek - to tylko kilka przykadw. Powszechny nerwowy sposb ycia
sprawia, e trzustka wielu ludzi w wieku okoo 40 lat wykazuje symptomy zmczenia. Wskutek tego rany goj si trudniej,
wystpuj zaburzenia trawienia, jak choby wzdcia. Godwka lecznicza wreszcie daje temu nadmiernie zuytemu i czsto cakiem zaniedbanemu organowi najlepsz okazj do wypoczynku.
Tylko przy otwartych wrzodach odka i wrzodach dwunastnicy, a take przy ostrym zapaleniu bony luzowej
odka rezygnujemy z terapii godwk lecznicz i wybieramy inne metody leczenia.
Gruntowne oczyszczenie jelit w czasie godwki leczniczej jest przedsiwziciem, z ktrego nie mona rezygnowa.
Std sl gorzka. Na marginesie - cakowicie zrezygnowaem z pukania jelit, gdzie indziej wykonuje si je nadal co drugi
dzie. Doszedem do wniosku, e ta forma oczyszczenia jelit jest mechaniczna, nieprzyjemnie obcia pacjenta i dziaa
tylko na cz jelit. Sl gorzka natomiast dziaa na cae jelita i oczyszcza je gruntowniej.

Dolegliwoci kobiece
Goduje si, by wreszcie mc mie dziecko - czy co takiego faktycznie jest moliwe? Przykad pani Jadwigi pokazuje, e tak.
Prawniczka, wysza za m dopiero w wieku 31 lat, miaa ju prawie 36, gdy przybya do nas. Od piciu lat daremnie oczekiwaa macierzystwa. Poniewa jej nadzieje nie speniay si, wpadaa w coraz wiksz panik. Wiedziaa, e
wkrtce bdzie ostatecznie za pno. Ta myl - wyznaa mi pniej doprowadzaa mnie do szau". Wyprbowaa wszystko, co istnieje w ramach terapeutycznych moliwoci, nie wyczajc kpieli borowinowych i kuracji hormonalnych. Dwa
razy bya w ciy, ale kadorazowo poronia.
Do nas pani Jadwiga przybya nie po to, by zyska now nadziej. Chciaa po prostu troch si odtuszczy, gdy
miaa okoo czterech kilogramw nadwagi.

37

Godwka przebiegaa planowo i bez wikszych problemw. Na pocztku kuracj bardzo utrudniaa wewntrzna
nerwowo pacjentki. Narzucony jej spokj, do ktrego w ogle nie bya przyzwyczajona, mczy j. Trwao to mniej wicej
cztery dni. Pitego dnia przysza do mnie rozpromieniona i powiedziaa: Dzisiaj w nocy po raz pierwszy naprawd
gboko i zdrowo spaam. Czuj si tak, e mogabym drzewa wyrywa" .
Od tej chwili pani Jadwiga rozkwita. Odoya na bok akta, ktre przyniosa ze sob, i wychodzia z innymi gomi na spacery, na wiee powietrze. Siadaa do fortepianu i graa Chopina. Zorganizowaa wrd goci turniej szachowy,
ktry rwnie wygraa.
Czuj si wolna jak rzadko kiedy przedtem w moim yciu - mwia - nawet zapomniaam o swoim zmartwieniu,
e nie bd miaa dziecka. Gotowa jestem pogodzi si z tym. Jeli nie ma si to sta, to niech si nie stanie".
Prawniczka godowaa u nas przez 18 dni i stracia przy tym sze kilogramw. Gdy nas opucia, wygldaa na
modsz co najmniej o siedem lat. A teraz radosny fina. Cztery miesice pniej otrzymaem list od pani Jadwigi. Pisaa:
Jestem w trzecim miesicu ciy. Prosz trzyma kciuki, eby dalej dobrze poszo". Poszo dobrze. Pani Jadwiga urodzia
zdrowego chopca i jest oczywicie szczliwa.
Prawd powiedziawszy, nie spodziewaem si tego i nie odwaybym si nigdy robi nadziei modej prawniczce.
Wanie przy rnego rodzaju chorobach kobiecych, przy zaburzeniach okresu przekwitania, miesiczkowania, przy
zapaleniach podbrzusza obserwujemy stale niespodziewanie szybk i gruntown popraw, a take i wyleczenie. Kobiety,
ktre rozczarowane yciem, smutne, obcione depresjami, przybywaj do nas, powracaj do domu jak odmienione i
powiadamiaj nas, e pobyt w klinice zmieni ich ycie gruntownie: Tak dobrze mi to zrobio". . W tym obszarze godwka
dziaa bardzo pozytywnie na produkcj hormonw i ich regulacj.
W wikszoci wypadkw cierpice kobiety, jak pani Jadwiga, nie przybywaj z zamiarem leczenia si. One chc sta
si atrakcyjniejsze, modsze i szczuplejsze. Potem jednak dowiaduj si, e godwka lecznicza raczej nie jest zabiegiem
kosmetycznym, lecz terapi, procesem leczniczym. Czsto caymi latami bray piguk i w ten sposb silnie ingeroway w
naturalne procesy. W wielu wypadkach maj nadwag, zaburzenia w przemianie materii, za niskie lub za wysokie cinienie krwi - i nierzadko typowe choroby kobiece: ble krzya, podbrzusza, problemy ze skr (silnie i za szybko starzejc
si), zapalenie tkanki cznej. Ta wstrtna "skra pomaraczy", ktra wystpuje tylko u kobiet, jest zjawiskiem, ktre
podobno 50 lat temu jeszcze nie istniao - przynajmniej w medycznej literaturze fachowej nie znajdujemy najmniejszej
wzmianki na ten temat. Jest to bardzo dobry przykad na to, e pikna nie da si oddzieli od zdrowia. Dawni wielcy
lekarze mieli absolutnie racj, gdy mwili kobietom, e pikno pochodzi od wewntrz i moe by utrzymane tak dugo, jak
dugo organizm jest wewntrznie zdrowy i czysty i gdy funkcjonuje bezbdnie. Zdrowa, bogata w witaminy potrawa jest
i pozostanie najlepszym kosmetykiem.
Przykad cellulitis (zapalenie tkanki cznej) pokazuje jednak take, e nie jest przesadnym luksusem podejmowanie
dziaa przeciw takim wadom piknoci. Te wady to sygnay alarmowe. Organizm potrzebuje pomocy. Gdy jej nie otrzyma, zachoruje. Jeszcze dzisiaj cigle s lekarze, ktrzy wzbraniaj si przed uznaniem cellulitis za zaburzenie zdrowotne,
ktrzy w staraniach kobiet o jego usunicie widz tylko ostatni krzyk mody. Ci medycy nie pojli po prostu istoty tego
zaburzenia. Chodzi o osady pomidzy skr a tkank podskrn, przy tworzeniu si ktrych ulega zmianie tkanka czna.
Powstaj komrki-olbrzymy, ktre w sposb chorobliwy wi ze sob pyny tkankowe. Wreszcie, pomidzy komrkami
wyrastaj ostrokrawdziowe krysztaki, ktre powoduj bl, gdy si szczypie skr.
Szwajcarski lekarz dr Franklin Birdar by jednym z pierwszych, ktrzy rozpoznali waciw przyczyn cellulitis: ze
odywianie i brak ruchu. Cellulitis tak powiedzia ju przed dziesitkami lat - jest wyrazem problemw z oczyszczaniem.
Jeli organizmowi nie udaje si w dostatecznym stopniu usun odpadw, procesu przemiany materii, to zatykaj si drogi
do komrek skry. Potem te odpady s szczeglnie przy skrze sabo ukrwionej - skadowane. Najdelikatniejsze naczynia
krwionone zostaj zablokowane, a tkanka czna degeneruje si w hady mieci. Podobnie u mczyzn, jak i u kobiet.
Mczyni maj jednak grubsz skr, przez co degeneracja jest lepiej powstrzymywana.
Jeli wie si to wszystko, to nie bdzie si prbowa przy pomocy kremw, maci czy innych tego typu rodkw
wpywa na skr pomaraczow", nie bdzie si dziaa od zewntrz. Zamiast tego podejmie si oczyszczenie organizmu z odpadw.
To za udaje si najlepiej przy pomocy terapii godwk lecznicz. Rwnie i w tym wypadku obowizuje zasada:
Nie czeka, a skra stanie si tak pogarbiona, e nie ma si odwagi wyj w kostiumie kpielowym midzy ludzi! Im
wczeniej zaatakuje si cellulitis godwk lecznicz, tym gruntowniej daje si ono usun. Cellulitis nie jest zrzdzeniem
losu, ktry trzeba przyj. W zwizku z tym jeszcze sowo o czstych blach krzya, typowej dolegliwoci kobiecej.
Podobno przed laty miliony ludzi cierpiay na uszkodzenia jdra galaretowatego. W midzyczasie o tej dolegliwoci zrobio si dziwnie cicho. I nie powinno to dziwi, gdy na og, to dawno zrozumiano, ble krzya nie s wywoane
przesuniciem jdra galaretowatego, lecz, szczeglnie u kobiet, zaburzeniami w podbrzuszu. To, e kobiety znacznie cz-

38

ciej cierpi na ble krzya, nie wynika z mniejszej ich odpornoci ani te z delikatniejszej budowy, lecz po prostu z ich
kobiecoci. Jedna pita wszystkich dolegliwoci podbrzusza jest zwizana z blami krzya. Ten zwizek jest tak wyrany,
e kobiety, przede wszystkim mode, w wypadku nagych i niewytumaczalnych blw krzya powinny przede wszystkim
pomyle, e w okolicy macicy co moe nie by w porzdku. Moliwe, e chodzi tu o mniej lub bardziej nieszkodliwe.
opadnicie macicy, o zrosty, o zapalenie, o agodn narol na macicy, na jajniku czy jajowodzie. Nawet zaburzenia w
miesiczkowaniu mog wywoa ble krzya. Najczciej ich rdem s wizada, ktre podtrzymuj macic. To urzdzenie podtrzymujce" jest do delikatne i reaguje natychmiast, gdy jest nadmiernie rozcigane czy uderzane lub ulega
naciskowi. Co ciekawe, lekarz zajmujcy si godwkami obserwuje bardzo czsto, e tak uwarunkowane ble krzya szybko znikaj w czasie postu.

Alergie
Czasem stykamy si z dziwnym zjawiskiem: Kto je orzechy, a chwil potem jego skra pokryta jest wszdzie maymi czerwonymi kropkami - pokrzywk.
S te ludzie, ktrzy w panice opuszczaj swoje strony ojczyste, gdy tylko zakwitn pierwsze drzewa, i wypoczywaj na wyspie Helgoland. Cierpi oni na tak zwany katar sienny. Trafniej powinno si powiedzie, e ich chorob powoduje pyek kwiatowy. Przeywaj to co roku, gdy tylko drzewa w peni rozkwitn - cieknie im z nosa, jak gdyby si okropnie
przezibili.
Wikszo alergii nie jest, niestety, tak wyranie rozpoznawalna. Mona nawet powiedzie, e nie ma dolegliwoci,
ktre ostatecznie nie mogyby by form alergii. Naukowcy doszli dzisiaj do wniosku, e znacznie wicej chorb, ni to
przyjmowano dawniej, to, przykadowo, nie przezibienia, zatrucia, zaburzenia krenia, infekcje, urazy psychiczne - lecz
wanie alergie. Organizm reaguje na cakiem zwyczajn, nieszkodliw substancj tak, jak gdyby mia do czynienia z
niebezpieczn materi chorobotwrcz.
Tak te byo w przypadku Hildegardy, adnej 16-letniej uczennicy z Freiburga. Historia ta jest przykadem tego, w
jak zatrutym rodowisku dzi yjemy. Hildegarda bya do swych 16. urodzin, wedug relacji jej rodzicw, uprzejm, zgodn mod istot. Wszyscy j lubili. W szkole naleaa do najlepszych" - zapewniaa jej matka. I potem przyszed taki
niewytumaczalny, niesamowity przeom. W Hildegardzie ujawnia si, cakowicie bez powodu, agresja, ktra w ogle nie
pasowaa do tej agodnej dotychczas dziewczyny. Nage ataki zoci nie ograniczay si wcale do napaci sownej.
Dopuszczaa si rkoczynw wobec rodzestwa, najlepszych przyjaciek - i nawet rodzicw. Rzucaa wszystkim, co byo
pod rk. Nie bylimy pewni swego ycia - opowiadaa matka. - Musielimy chowa noe, noyczki i inne tego rodzaju
przedmioty ze strachu, e Hildegarda moe uy ich przeciw nam".
Przemiany zachodzce w dziewczynie staway si dla jej rodzicw coraz bardziej przeraajce. Najpierw myleli, e
s to chwilowe, zwizane z dojrzewaniem problemy, ktre samoistnie ustan. Potem poczyli to ze zym stanem psychicznym swego dziecka. Ataki trway zawsze krtko. Po nich Hildegarda wybuchaa paczem i skarya si matce: Ja si
boj. Ja nic nie mog na to poradzi, e si tak ohydnie zachowuj. Po prostu nachodzi mnie to. Gdybym ja tylko wiedziaa, co si ze mn dzieje. Czasem myl, e mam w sobie diaba".
Rodzice poszli z Hildegard do lekarza. Ten skierowa j do psychiatry. Psychiatra da Hildegardzie silne uspokajajce leki, ktre nie poprawiy jej stanu. Przeciwnie, agresja bya jeszcze silniejsza. Hildegarda staa ju przed koniecznoci
opuszczenia szkoy, gdy kolejny lekarz rozpozna przyczyn jej zachowania: alergia. I ten lekarz da rodzicom Hildegardy
rad: Niech pastwo skieruj sw crk na terapi godwk lecznicz po to, by jej organizm zazna najpierw spokoju.
Potem bdziemy mogli dokadniej ustali, na co tak gwatownie alergicznie reaguje".
Hildegarda przybya zatem do mnie. I cud" si sta. Ju trzeciego dnia, a wic jeszcze w rodku cikiej fazy
pocztkowej, Hildegarda znacznie si uspokoia, jej napady skoczyy si. I potem ju bya nie do poznania. Rzadko ktry
mody czowiek tak pilnie wsppracowa przy terapii. Trudno byo uwierzy, e ta soneczna, wesoa dziewczynka bya t
sam osob, ktra przed kilku dniami przybya do nas agresywna i krnbrna. Gdy rodzice odwiedzili Hildegard po 14 dniach, powiedzieli ze zami w oczach: To jest znw Hildegarda taka, jaka bya przed chorob". Hildegarda, wolna od wszelkich atakw, wrcia po trzech tygodniach do domu. I nie byo ju nigdy nawrotu. A strach pomyle, co mogo si sta
z tym wspaniaym czowiekiem, gdyby nie rozpoznano w por zmian osobowociowych jako alergii.
Przeprowadzilimy rozlege testy alergiczne. Stwierdziem jeszcze w czasie godwki leczniczej, e Hildegarda nie
znosia caego szeregu substancji dodatkowych znajdujcych si w artykuach ywnociowych - przede wszystkim w sodyczach. Zostay one wykrelone z jadospisu i Hildegarda bya nadal zdrow, weso i dzieln dziewczyn.
To przykad tego, o czym pisaem w zwizku z trudnociami w rozpoznaniu alergii w jakiej dolegliwoci. Ja sam
jestem przekonany, e wiele zachowa modych ludzi (tzw. brak hamulcw, nieopanowanie, arogancja) to wynik reakcji
alergicznych. Oni s chorzy, a nie li. Wszyscy, wraz z powietrzem i poywieniem, wchaniamy tak wiele trucizn, substancji

39

szkodliwych, substancji obcych dodawanych do poywienia, e organizm jest zdezorientowany i popada w rodzaj paniki.
Uderza wok siebie na lepo, poniewa czuje si zagroony. Istotn rol odgrywa tu te psychika. Mwi si: Nie mog
znie twego zapachu" - jeli si kogo bezwiednie nie akceptuje. Albo: Ona jest zakatarzona" - gdy kto si gniewa. I to
jest logiczne. Na przykad kobieta czuje si uraona, gdy jej m, nie zwaajc na ni, pali. Milczy jednak i zachowuje si
tak, jakby to dla niej nie miao znaczenia. Jej organizm uczestniczy w tej grze - nawet przez lata. Potem sprzeciwia si jednak. Reaguje alergi na dym papierosa.
Lub te: sprawiono sobie kota i jest silny kontakt z jego sierci. Organizm moe reagowa na sier kota alergicznie dopiero po miesicach. Czsto s to pozornie nic nie znaczce drobiazgi, ktrych reperkusje bywaj ogromne. Jest
dodatkowa trudno przy wykrywaniu alergenu, czyli substancji wywoujcej uczulenie: z reguy organizm nie reaguje natychmiast alergicznie. Nikt po zjedzeniu jednego orzecha nie dostaje wysypki. Pokazuje si ona najwczeniej po drugim
spoyciu orzecha, dopiero wtedy, gdy organizm wytworzy przeciwciaa przeciw niebezpiecznej substancji. Dlatego nie
mona nigdy mwi: Do tej pory nie szkodziy mi orzechy, musi to by inna przyczyna".
Przy godwce - po uwolnieniu si od codziennego otoczenia i chorobotwrczego poywienia organizm moe
pozby si swej paniki. Uzyskuje nie tylko potrzebne oddzielenie od substancji, na ktre reaguje alergicznie, ale moe si
take przeciw niej wzmocni i zahartowa. To wyjania wielkie sukcesy godwki leczniczej przy alergiach.
Nawet takie choroby jak katar sienny mog w ten sposb by uchwycone i katar przy regularnych godwkach w
kocu cakiem zanika. Niestety, do tej pory ten fakt jest zbyt mao znany.
Poniewa alergie w naszych czasach stay si utajon chorob spoeczn, rola godwki leczniczej jako terapii przeciw nim niesychanie wzrosa. Waciwie kady, kto ma zaburzenia zdrowotne, ktrych przyczyn nie zna, powinien
przeprowadzi cho raz godwk lecznicz - traktujc j jako swego rodzaju test.

Cukrzyca
W dawniejszych pismach mona przeczyta, e cukrzyca naley do zaburze przemiany materii, przy ktrych
zakazuje si godwki leczniczej, gdy zapotrzebowanie na insulin jest bardzo wysokie. Ten pogld jest ju nieaktualny
przynajmniej w klinice dysponujcej nowoczenie urzdzonym laboratorium, w ktrym prawie wszystkie moliwe dzisiaj
testy i kontrole mog by wykonane.
Pani Luiza O., przedsibiorca z Berlina, chciaa godowa, by pozby si swoich omiu kilogramw nadwagi. Moja
waga zaczyna mnie mczy - napisaa do mnie. - Prcz tego nie mog znie swego widoku w lustrze". Ani sowa o
jakichkolwiek zaburzeniach w funkcjonowaniu organizmu, o zmczeniu, o silnym pragnieniu i tym podobnych. Dla niej,
jak si okazao ju przy pierwszym badaniu, zmczenie, brak chci do ycia stay si cakiem oczywiste. Czowiek staje si
starszy i musi zrozumie, e nie moe ju robi tego, co robi w modszym wieku. Czy nie jest tak?" - pytaa mnie zdziwiona, gdy chciaem usysze o zaburzeniach samopoczucia czy symptomach jakiej choroby.
Test na cukier wykaza cukrzyc. Ilo cukru we krwi wynosia 180, a wic bya ju wyranie za wysoka. Moja pacjentka zareagowaa na t diagnoz tak, jakbym jej zakomunikowa cikie charactwo. Wybuchna paczem i powiedziaa
zrozpaczona: To przecie znaczy, e musz w przyszoci zrezygnowa z wszystkiego, co sprawia przyjemno? Ani kawaka ciasta wicej, adnych sodyczy. Nawet porzdnego kawaka chleba! Zamiast tego postne zupki i tym podobne. Jak mam
powiedzie mojej rodzinie, e u nas od zaraz bd tylko posiki dla diabetykw .
Powolutku - prbowaem uspokoi pani Luiz O. - Najwaniejsze, e rozpoznalimy zaburzenie w przemianie
materii. Tym samym stao si ono ju tylko w poowie tak grone jak przedtem. Teraz sprbujemy jeszcze je skorygowa.
Gdy bdziemy mieli troch szczcia, wtedy spraw zaatwimy tak, eby pani moga odtd prowadzi cakiem normalne
ycie. Poczuje si pani znowu moda i aktywna. Jest wielkim bdem majc 49 lat czu si star i zadowala si stwierdzeniami o krzywdzie. Tym si pani tylko niepotrzebnie mczya i zmarnowaa najpikniejsze lata" .
Niestety, dzisiaj wielu ludzi myli i dziaa podobnie jak ta kobieta interesw. Gdy po raz pierwszy dowiedz si, e
co szwankuje z ich zdrowiem, wtedy... czekaj: Jako to bdzie". I w tym maj sporo racji. Organizm zawsze bowiem stara
si zlikwidowa usterki i zaniedbania i samoistnie odpiera ataki choroby. Jednak gdy z czasem ze wszystkich stron atakuj go nadmierne obcienia, to przychodzi taka chwila, w ktrej ju dalej nie jest w stanie si opiera. Wtedy ci, ktrych to
dotyczy, z reguy ju nie mwi: Jako to bdzie". Zaczynaj rezygnowa: Powoli si starzej". Oba punkty widzenia s
przewanie faszywe. Nikt nie moe sobie duej wmawia, e dolegliwo sama ustpi, jeli trwa ju tygodniami. Katar czy
kaszel, ktry si cignie duej ni trzy tygodnie, stale powracajce ble, zmniejszajce si jedynie po zayciu tabletki - to
wszystko wymaga ingerencji lekarskiej, aby dolegliwo nie staa si chroniczna.
Nikt nie powinien dzisiaj majc 50 lat czu si starym. Jeli w tym wieku nastpuje ju wyrane zmniejszenie kreatywnoci, spada odporno lub wystpuj wyrane zakcenia w funkcjonowaniu, to nie mona przyjmowa tego z rezygnacj
jako przejawu starzenia si. To znak, e w organizmie jest co nie w porzdku. I dlatego jest to najwyszy czas, by poradz-

40

i si lekarza.
Cukrzyca, o ile nie wystpowaa od modoci lub te nie bya wynikiem infekcji, przy ktrej zostaa uszkodzona
trzustka, jest typow chorob zuycia. Waciwie nie naleaoby mwi o cukrzycy starczego wieku, lecz o cukrzycy zuycia lub cukrzycy wyczerpania. Wskutek nadmiernego spoycia wyrobw cukierniczych, biaego chleba i ryu z jednej strony
i istnienia trwaego stresu z drugiej dochodzi do zaburze w cukrowej przemianie materii - o tym ju mwiem. Faktem
jest, e wrd nas yje kilkaset tysicy cukrzykw, ktrzy w ogle nie wiedz o swej chorobie. Jest pewne, e prawie u
kadego czowieka z nadwag rozwija si zaburzenie w cukrowej przemianie materii. I kady diabetyk w wieku ponad 60
lat cierpi na niebezpieczn miadyc arterii. U wielu zawaowcw wykrywa si cukrzyc. Kto swojej cukrzycy nie leczy,
ten musi si liczy z ranami, ktre ju nie chc si zagoi. Jego moliwoci yciowe pogarszaj si. Oprcz tego zaburzenia
budetu cukrowego mog prowadzi do stanw zagraajcych yciu: przy zbyt wysokim poziomie cukru - do piczki, przy
zbyt niskim - to tzw. szoku hypoglykamicznego. W wielu wypadkach nastpuje utrata przytomnoci. Dlatego te cukrzycy, ktrzy nie lecz swej choroby i nie kontroluj stale poziomu cukru, nie mog prowadzi samochodu.
Zbyt wysokie, ale take i za niskie wartoci poziomu cukru we krwi s czynnikiem wysokiego ryzyka. Jest to absolutnie pewne. Wskutek godwki leczniczej jednak - i jest to ogromne osignicie - diabetyk, ktry do tej pory musia
wstrzykiwa insulin, moe jej dawk wyranie obniy. Kto potrzebuje tylko niewiele insuliny, ten moe zaniecha jej
stosowania, wystarcz tabletki. Kto do tej pory potrzebowa tylko lekarstw obniajcych poziom cukru we krwi, moe, do
czsto, cakiem z nich zrezygnowa. Ryzyko nagego obnienia poziomu cukru we krwi spada wydatnie.
Wanie na przykadzie godujcego leczniczo cukrzyka wida wyranie, jak wany jest dowiadczony lekarz kierujcy godwk. Poniewa godujcy otrzymuje tylko niewielkie iloci miodu, cukru i innych wglowodanw, jego poziom
cukru musi by dokadnie kontrolowany i w razie potrzeby korygowany. Jeli jest to wykonywane punktualnie i sumiennie,
nie istnieje dla pacjenta ryzyko. Uszkodzona trzustka moe si zregenerowa w czasie godwki. To, jak pokazano, nie tylko
korzystnie wpywa na produkcj insuliny, lecz rwnie na tworzenie enzymw, tak e trawienie i system obronny znowu
lepiej funkcjonuj.
U pani Luizy O. poczylimy godwk lecznicz z terapi surowic trzustki. Do takich terapii osaniajcych
jeszcze pniej powrc.
Wyniki jej leczenia: po trzech tygodniach nie tylko pozbya si nadwagi, lecz miaa cakiem normalny poziom
cukru. Nie bya zatem ju diabetyczk. Poniewa dalej przestrzegaa naszych wskaza ostrzegawczych, wolno jej byo odywia si cakiem normalnie, bez szczeglnych zakazw, bez zbyt wielkich ogranicze. Rwnie o pani O. mona
powiedzie, e po godwce leczniczej wygldaa co najmniej o 15 lat modziej.
U mnie godowali ju diabetycy, ktrzy codziennie musieli wstrzykiwa insulin. W takich wypadkach dawka
insuliny, wycznie ze wzgldu na godwk, moe by w czasie terapii obniona. I prawie zawsze osiga si stae zmniejszenie dawki.

Zaburzenia sercowo-kreniowe
Wikszo ludzi obawia si zachorowania na raka, znacznie wicej umiera jednak na dolegliwoci sercowo-kreniowe. Co trzeci staje si ich ofiar w Niemczech stanowi to ponad 350 000 zachorowa rocznie. I nie dotyczy to tylko
ludzi w podeszym wieku, ktrych serce pewnego dnia przestaje funkcjonowa, lecz w coraz wikszym stopniu modych
ludzi, mimo powszechnego dzisiaj uprawiania tak wielu sportw i licznych moliwoci zdrowego wypoczynku. W czym
tkwi przyczyna tak fatalnego stanu? Niestety, podaje si zawsze te same powody: nierozsdny, nerwowy tryb ycia, niewaciwe odywianie. Tylko niewielu ludzi potrafi w peni odpocz w czasie wolnym i y zdrowo. Take weekendy i dni
urlopowe s wypenione przygniatajcym stresem i zbyt obfitymi posikami. Niekorzystne s te nerwowe wieczory
spdzane przed telewizorem.
Przyszo do mnie maestwo Erika i Marek T. z Monachium, ona w wieku 34 lat, on 38. Para bardzo sympatyczna, wyksztacona, ale te niespokojna i wyczerpana nerwowo. Erika R. miaa okoo 5 kilogramw nadwagi, jej m by, nie
liczc niezbyt duego brzucha, szczupy. Oboje chcieli - jak oznajmili spdzi urlop zdrowotny, gdy mieli wraenie, e ich
rezerwy zostay wyczerpane. Oboje pracowali, nawiasem mwic, w radiu bawarskim.
Badanie przy przyjciu wykazao, e cinienie krwi Eriki wynosio 160/90. Marek mia, co ujawnio si w czasie
godwki leczniczej, do rne wartoci cinienia krwi.
Udao mi si przekona maonkw o celowoci terapii godwk lecznicz. Oboje byli natychmiast do niej gotowi.
Rzucili si jednak tak spontanicznie na nowe zadanie, e musiaem ich wszelkimi sposobami hamowa. Realizowali program dokadnie co do minuty. Wszystko, co ordynowaem, wykonywali a do przesady. Nie zostawiali sobie ani minuty
wolnej, w ktrej nie byliby czym zajci.
Trzeciego dnia musiaem ingerowa. Poprosiem par do siebie i wyjaniem: Tak by nie moe. Jeli pastwo nie

41

osign spokoju, to wszystko robimy tu na darmo". Zaproponowaem, by oddali swe zegarki na przechowanie do recepcji
i jeli to moliwe, usunli telewizor ze swego pokoju. Prosz si nauczy przeywa dzie bez obcie i w prawdziwym
lenistwie. Przecie on wam nie ucieknie" - zachcaem ich usilnie. I potem usiowaem wytumaczy im zasadnicze
zagroenie - ryzyko, ktre dzisiaj jest bardzo powszechne. Problem ten nazywa si wewntrzna niejednolito".
Po jednej stronie jest serce, pompujce w naszym organizmie krew. Nie mogoby dostarczy jej a do ostatniej
komrki organizmu, gdyby nie miao milionw pomocnikw, w postaci mini naczyniowych dokoa arterii, wzdu kilometrowej trasy krwiobiegu. Te minie rozprajc si, poszerzaj naczynia, gdy tylko caa krew napywa. Gdy ju dotrze,
zaciskaj si i tocz krew dalej. To cudowny, perfekcyjnie funkcjonujcy mechanizm.
Zadaniem krwiobiegu jest nie tylko zaopatrzenie w krew wielu miliardw komrek i ich oprnienie. Nawet w
spokojnym, rwnomiernym rytmie nie moe wykona tej ogromnej pracy. Dobrze wiemy, e najmniejsze wysiki wymagaj podwyszonego zapotrzebowania na tlen i energi. Zaczynamy gboko oddycha i serce bije szybciej. To samo dzieje
si przy zdenerwowaniu. Nasz krwiobieg jest zarwno systemem chodzcym, jak i ogrzewczym organizmu. Gdy stykamy
si z zimnem, naczynia krwionone w skrze zamykaj si, aby krew zbytnio si nie ostudzia i nie wprowadzaa zimna do
wntrza ciaa. Podczas upau natomiast organizm przesya moliwie wiele krwi do skry, aby tam moga si dobrze
ochodzi i aby we wntrzu ciaa nie zrobio si zbyt gorco. Ten system obejmuje wiele tysicy urzdze przeczajcych
i sterujcych, ktre musz by doskonale ze sob skorelowane. Gdy wkradnie si tu najmniejszy bd, wtedy wszystkie elementy sterujce dezorganizuj si.
Przytoczmy dwa przykady. Jeli kto, kto nie jest zahartowany, reaguje zbyt gwatownie na minimalne wahania temperatury, to naczynia krwionone s najczciej zamknite. Skra jest wtedy le zaopatrywana i choruje. Wywoywacze
chorb mog si w niej i na niej bez przeszkd rozmnaa.
Drugi przykad. Serce ma wasne impulsy nerwowe, ktre reguluj jego bicia. Gdy te impulsy, a z nimi minie
naczyniowe wypadn z rytmu, naczynia mog by akurat zamknite, gdy przypynie fala krwi, i otwarte, gdy krew powinna by dalej toczona. Oznacza to, e minie serca i naczy wytaj si znacznie bardziej, a krew mimo to nie moe pyn
bez przeszkd. Poniewa dziaania s przeciwsta -wne, w organizmie wystpuj bdy w sterowaniu, niejednolito i
dysharmonia.
W ten sposb bardzo czsto dochodzi do wysokiego cinienia krwi albo, w zalenoci od typu, do saboci serca. Kto
chce y, oszczdzajc zdrowie, ten musi dba o to, by jego serce, przy jak najmniejszym wysiku, utrzymywao w ruchu
moliwie duo krwi. Odstpstwa od tej reguy prowadz do szybszego zuycia, do przedwczesnego starzenia si i do chorb
sercowo-kreniowych.
Podczas godwki leczniczej serce i ukad krenia zostaj skutecznie odcione. Po pierwsze - odpada praca
organw trawienia, po drugie - organizm zostaje odwodniony, a wic zmniejsza si ilo krwi i tym samym obnia jej
cinienie. Po trzecie - serce dostaje wicej powietrza" - poniewa cinienie przepenionego brzucha na przepon zostaje
zlikwidowane. Po czwarte - naczynia krwionone zostaj oczyszczone z osadw (odpadw), tak e krew moe pyn swobodniej i pod mniejszym cinieniem. Po pite - godujcy uczy si odprania, przez co wewntrzne skurcze rozluniaj je.
Dochodzi tu jeszcze szereg skomplikowanych procesw biochemicznych, ktre pozytywnie oddziauj na ukad krenia i
serce. Tumaczenie tych procesw nie wydaje si tu potrzebne.
Wszystkie te efekty doprowadzaj ostatecznie do przywrcenia wewntrznej harmonii. Jedna funkcja zazbia si z
drug, tak jak kka w zegarku.
Dlatego te nie jest wcale zadziwiajce, e ludzie, ktrzy majc wysokie cinienie krwi, zaczli godowa, pozbyli si
tej dolegliwoci. Pod wpywem godwki cinienie zbyt wysokie zostaje obnione, a za niskie - podwyszone.
Pani Erika T. stracia w czasie godwki 7 kilogramw. Jej cinienie krwi wynosio po kuracji 130/85. Gdy przybya
znowu do nas w rok pniej, warto cinienia bya tylko nieznacznie podwyszo -na: 140/85.
Nieco trudniej byo wyleczy jej ma. Cierpia na tak zwan dystoni wegetatywn, co dawniej okrelano jako
sabo nerww". W takim wypadku diagnoza zwykle brzmi: Organicznie jest pan cakowicie zdrowy. Musi pan si
przeama, zadba o spokj i rwnowag stanu nerwowego".
Faktycznie, przy tej nadwraliwoci wegetatywny system nerwowy moe tak si rozstroi, e prawie aden z
organw nie funkcjonuje zdrowo i dany osobnik tylko chwilami czuje si dobrze. Przy najmniejszych wysikach czy zdenerwowaniach zaczyna si poci, marznie ju przy normalnych temperaturach, przy minimalnych zmianach pogody cierpi
na ble gowy lub serca. Ju na myl o tym, co przyniesie nastpny dzie, dostaje biegunki lub zaparcia. Rwnie zmienny
jest jego stan psychiczny.
To jest co wicej ni tylko usterka zdrowia, ktrej nie mona przeoczy. Czsto te nadwraliwe reakcje nie daj si
zlikwidowa poprzez hartowanie, w rodzaju kuracji Kneippa. Jeli si jednak to niedomaganie zlekceway, to mog powsta powane zaburzenia, przede wszystkim w pracy serca i ukadu krenia, a take odka i jelit.

42

Marek T. ju w pierwszych dniach godwki leczniczej zacz okropnie marzn. Nawet w ku nie mg si
zagrza. Potrzebowa specjalnej grzaki. Chocia bya penia lata, chodzi w grubym pulowerze. W basenie, w ktrym woda
ma waciw temperatur, dra ju po kilku minutach. Ja wiem, e si okropnie przezibi. Ja to znam" - mwi z obaw.
Nie by pierwszy, ktry w taki sposb reagowa na godwk lecznicz. Otrzyma ode mnie naturalny rodek
pobudzajcy krenie. Zaordynowaem poza tym kpiele jonowo-ozonowe, zaleciem mu wiele razy dziennie zmienne
kpiele rk i ng i doradziem sensowne zajcia na wieym powietrzu. Od pitego dnia poczu si dobrze. Kucie w sercu
przeszo - powiedzia mi. - Nie jest mi ju zimno", Erika i Marek T. tak dobrze wypoczli w czasie pobytu w naszej klinice, jak zapewne na adnym innym urlopie.
W innym miejscu wskazywaem ju na to, jak zbawienna jest godwka lecznicza przy wszystkich chorobach serca
i ukadu krenia, szczeglnie przy arteriosklerozie, anginie pectoris, przy zaburzeniach ukrwienia, lecz rwnie w wypadku takich dolegliwoci, jakie mieli Erika i Marek T. Jestem przekonany, e przez ukierunkowan godwk lecznicz,
przeprowadzon w por, mona by zapobiec niezliczonej iloci chorb serca i ukadu krenia.
Marek T., na przykad, pisa mi, e od czasu swej godwki leczniczej nie ma ju czstych przezibie. To, co sama
ta stabilizacja oznacza, jest nieocenione. Jak sensowne i efektywne mogoby by takie leczenie w uspoecznionej subie
zdrowia! Naley w skuteczny sposb leczy i stara si, aby pniejsze kosztowne leczenia byy zbdne.
Obszerne wywody o chorobach serca i ukadu krenia oraz o moliwociach ich leczenia znajdzie Czytelnik w
mojej ksice Herz fi!" (Sprawne serce"), wydanej w serii poradnikw zdrowotnych Herbiga.

Artretyzm
Hans-Jurgen Z. (lat 57, silna nadwaga), bardzo skuteczny w dziaaniu dyrektor banku z Dusseldorfu, przyjecha do
Obertalu prosto z przerwanego urlopu. Z rodzin uda si do Algierii, zadowolony, e wyrwa si nareszcie z zawodowego
myna. Ju jednak pierwszego dnia pod palmami wydarzyo si nieszczcie po wypiciu czerwonego wina, ktre dyrektor
banku ze smakiem prbowa. Dwie godziny pniej zwija si w blach. Obie kostki ng byy rozpalone do czerwonoci i
mocno spuchnite. Hans-Jurgen Z. dozna jednego z budzcych obaw atakw artretyzmu i to z dala od lekarza i apteki.
Wczeniej miewa takie ataki, ale ten by silniejszy. Do tej pory ble ograniczay si do duego palca lewej nogi. Teraz
zaatakowane zostay stawy kostek. Dyrektor banku lea bez ruchu w ku. Najmniejsze poruszenie wywoywao ostry bl.
Mia gorczk i ze smutkiem odsuwa najbardziej smakowite potrawy. To trwao prawie trzy dni. Potem wydawao si, e
nastpuje poprawa. Po siedmiu godzinach nadszed drugi atak blw, mimo e tym razem Hans-Jurgen nie tkn ju alkoholu. Atak by jeszcze gwatowniejszy ni poprzednio.
Ten zawsze peen radoci czowiek nie chcia ju duej cierpie. Przerwa urlop, wrci do domu i zaraz przyjecha
do sanatorium w Schwarzwaldzie. Ju nie mona odsuwa tej sprawy. Musz schudn" - postkiwa. Moe wtedy artretyzm nie bdzie mnie tak mczy". Jego artretyzm by ju zaawansowany. Analiza laboratoryjna wykazaa znacznie podwyszony poziom kwasu moczowego. Wiedziaem, co to oznacza: w czasie godwki poziom kwasu moczowego jeszcze
wzronie. Trzeba zatem dziaa przezornie, by nie wywoa nowego ataku.
Liczby mwi same za siebie: od koca ostatniej wojny ilo zachorowa na artretyzm wzrosa dwudziestokrotnie.
Ludzie zapadaj na t bardzo uciliw, bolesn chorob bardzo czsto o 20 lat wczeniej, ni to byo przed kilkudziesicioma laty. Wtedy zapadali na ni pidziesiciolatkowie. Dzi lekarze maj ju 30-letnich pacjentw z artretyzmem.
I jeszcze jeden niekorzystny aspekt: przedtem peny rozwj choroby nastpowa przecitnie po 20 latach. Dzisiaj
trwa to najwyej lat dziewi, jeli nie stosuje si adnych skutecznych rodkw leczniczych.
Przedtem artretyzm by chorob dobrobytu, a wic ludzi bogatych. Dzisiaj dotyczy wszystkich grup. Przede wszystkim choruj mczyni. rdem choroby jest take dziedzicznie uwarunkowana skonno! Nie kady, kto je za obficie i
zbyt nierozsdnie, kto pije duo alkoholu lub spoywa za duo potraw misnych, automatycznie zapada na artretyzm.
Choroba ta rozwija si przy takich bdach tylko wtedy, gdy istniej wrodzone zaburzenia przemiany materii: w krwi koncentruje si zbyt wiele kwasu moczowego. Dzieje si tak wskutek tego, e nerki niedostatecznie go usuwaj albo te poniewa organizm stale produkuje go w nadmiarze, tak e w ogle nie istnieje moliwo penego usunicia. Podwyszony
poziom kwasu moczowego musi by jednak zawsze bardzo powanie traktowany. Przez dziesi lat moe by pozornie
cakiem nieszkodliwy, nim doprowadzi do ataku artretyzmu. W wikszoci wypadkw, jak wskazuje dowiadczenie, wystarcza tylko nieznaczne obnienie poziomu kwasu moczowego, by skutecznie zapobiega artretyzmowi.
Gdy tylko stenie kwasu moczowego we krwi osignie pewien okrelony poziom, tworz si z niego krysztay o
ostrych krawdziach, ktre przewanie odkadaj si tam, gdzie krew najczciej, wskutek jakich zapr, zostaje zmuszona
do zatrzymania si, to jest w najniej pooonych stawach organizmu czowieka - w palcach ng. Te pierwsze ataki traktowane s zbyt czsto jako chwilowe wypadki zwaszcza e niekiedy mog upyn nawet dwa lata, zanim si powtrz. W
tym okresie zwykle marnuje si drogocenny czas, nie podejmujc leczenia. Jest dzisiaj wiele lekw, ktre zapobiegaj

43

wysokiej koncentracji kwasu moczowego we krwi. Zaordynowalimy je take dyrektorowi banku.

Rwnoczenie rozpoczlimy terapi godwk lecznicz. Ona usuwa istniejce ju krysztaki ze staww. Czyni to
tak gruntownie, e dzisiaj ju absolutnie nie jest potrzebne - a co zawsze jeszcze jest czynione - operacyjne usztywnianie
zaatakowanych staww.
Hans-Jurgen Z. pozby si artretyzmu w dwch kuracjach godwk.
Ludzi, ktrzy maj skonno do artretyzmu, trzeba w tym miejscu ostrzec: godwka prawie zawsze prowadzi do
podwyszonego poziomu kwasu moczowego. Kto zatem w domu na wasn rk przeprowadza silnie redukujc diet
odchudzajc, powinien zbada swj poziom kwasu moczowego, aby w razie potrzeby mona byo wkroczy z lekami.
Poziom kwasu moczowego obnia si dopiero po okoo szeciu tygodniach od zakoczenia godwki. To trzeba wiedzie
i to naley uwzgldnia.

Podatno na infekcje
Jest niemal zasad, e przyjedaj do nas pacjenci z jak gron dolegliwoci. Jednoczenie maj take trzy, cztery
inne powane zaburzenia zdrowia, ktrym w zasadzie nie powicaj wiele uwagi. Przewanie dotyczy to pacjentw
pomidzy 40. a 60. rokiem ycia. Lekarz jest wobec nich w trudnej sytuacji, bo musi rozstrzygn, ktrym schorzeniem
zaj si najpierw. Czy skoncentrowa si na miadycy arterii, czy te najpierw leczy chroniczny bronchit, infekcj wirusow, cukrzyc czy te otuszczon wtrob.
Berthold B., lat 55, agent handlowy z Monachium, przyby do nas, do Obertalu, by zredukowa nadwag i przy
okazji, jak si wyrazi, pozby si wystpujcego czasami kucia serca. Nie wiedzia, e cierpia na zaawansowan miadyc arterii. Nie powica te specjalnej uwagi swemu pokaszliwaniu. Jego gos by zachrypnity. W czasie naszej rozmowy
musia stale odchrzkiwa, by uwolni zajte drogi oddechowe. Zauwayem, e jego plwocina bya ropna i ta, i zapytaem go: Jak dugo ju ma pan ten bronchit?". Wzruszy ramionami i powiedzia lakonicznie: Ach, to! Starzej si. To
nie ma znaczenia!".
Mj pacjent nie mia pojcia, w jakim aosnym stanie zdrowia si znajdowa. I nie chcia wierzy mojej ocenie.
Panie doktorze, ja jestem codziennie 14 godzin w drodze, tyram jak ko, tego chyba chory by nie wytrzyma. Niech pan
mi nie wmawia, e stoj nad grobem!" - powiedzia niemal obraony. Podaem mu lustro. Niech pan popatrzy na swoj
skr. Tworz si na niej ju starcze plamy. Tu ma pan brodawki, oznaki infekcji wirusowej. Ten chroniczny bronchit jest
te wskazwk, e paski system odpornociowy nie moe si ju broni. A jeszcze tyle innych dolegliwoci. Swj organizm eksploatowa pan bardzo rabunkowo. Jest pan w okresie pauzy immunologicznej. Jeli pan nie bdzie uwaa, wtedy
te zaburzenia zdrowotne, ktre pan uwaa za banalne, zsumuj si i spowoduj powan chorob, ktrej ju nie bdzie
atwo zlikwidowa".
Usiowaem pacjentowi pogldowo wyjani jego sytuacj. Dopiero od niewielu dziesicioleci orientujemy si w
decydujcym dla naszego zdrowia znaczeniu systemu odpornociowego. Badania naukowe pozwalaj na pewien wgld w
ten fantastyczny wiat. W tej chwili jest pewne, e system odpornociowy sterowany przez organ centralny, ktrym jest grasica, jest w naszym organizmie waciwym lekarzem. On nie tylko odpiera ataki wywoywaczy chorb w sposb po prostu genialny, ale broni nas przed wszystkimi atakami z zewntrz i wewntrznymi degeneracjami. Poza tym umie rozpozna
wszystko, co wymaga w organizmie obrony, co jest chore i musi by usunite oraz co jest obce i musi by zniszczone. Gdy
po infekcjach i skaleczeniach samorzutnie zdrowiejemy, zawdziczamy to naszemu systemowi odpornociowemu.
Niestety, system ten jest tak bardzo wykorzystywany przez nasz sposb ycia, tak silnie hamowany w rozwoju, e
ju w poowie ycia jest wyczerpany. Potem reaguje za sabo, za silnie lub nerwowo. Stworzyem dla tego wielkiego kryzysu zdrowia, ktry mona ju obserwowa po czterdziestym roku ycia, pojcie immunopauzy. Jest to czas, od ktrego organizm przestaje podchodzi do infekcji z konieczn stanowczoci i od ktrego ostre stany chorobowe staj si chorobami
chronicznymi, i w ktrym wystpuj starcze choroby nowotworowe.
Oczywicie, musimy od modoci trenowa system odpornociowy, aby ten pozostawa czujny i gotowy do
uderzenia i by swej wiedzy nie utraci. (Wicej na ten temat Czytelnik znajdzie w mojej ksice Trening immunologiczny").
Tutaj powinien wiedzie tylko tyle: e jest moliwe ponowne uformowanie osabionego i rozstrojonego systemu odpornociowego. Wedug mego dowiadczenia nastpuje to najskuteczniej pod wpywem kombinowanej terapii immunologicznej:
thymosand (preparat grasicowy) plus godwka lecznicza. Jak to przedstawiem, system odpornociowy zostaje podczas
godwki uwolniony od szeregu obowizkw, tak e moe si skoncentrowa na zadaniach leczniczych. Jestem przekonany,
e na tym polega gwne znaczenie godwki leczniczej. Jest to aspekt ktry uprzednio w ogle nie by dostrzegany. Nasze
dowiadczenia potwierdzaj, e kto si podda godwce leczniczej, jest potem mniej podatny na infekcje. Tak wic
godwka lecznicza jest nieocenionym rodkiem zapobiegawczym przeciw cierpieniom chronicznym nawet przeciw
nowotworom. Powtarzam raz jeszcze: nie wolno godwki odkada na pne lata ycia. Powinno si j odby przed pauz

44

immunologiczn, przez co mona przesun j w pniejsze lata, osabi, a moe nawet cakowicie jej zapobiec.

Osonowe metody leczenia w czasie godwki

Godwka jest jedyn terapi lecznicz, ktra obywa si cakiem bez lekarstw, bez szczeglnych urzdze i wicze.
Jest to najlepsza moliwo, by pobudzi siy uzdrawiajce organizm i da im woln drog do osignicia penej
skutecznoci. To jest nieoceniona przewaga godwki leczniczej: brak jakiejkolwiek zewntrznej ingerencji w proces
leczniczy. Dlatego te nie ma skutkw ubocznych, nie ma niebezpieczestwa terapii idcej w faszywym kierunku.
Organizm wie lepiej ni najlepszy i najbardziej dowiadczony lekarz, czego mu brakuje i w jaki sposb musi sobie pomc.
Rzeczywicie, godwka lecznicza moe si obej bez lekarstw - nie liczc witamin - i wszelkiej specjalnej
dodatkowej metody leczenia, I to te tak si realizuje, szczeglnie wtedy, gdy godujcy poddaje si gwnie tej terapii, jeli
zatem nie jest drczony adn chroniczn dolegliwoci. Najczciej jednak stosujemy lecznicze metody osonowe, aby
wzmocni organy, ktre w czasie godwki maj szczeglne zadania.

Terapia immunologiczna przy pomocy surowic specyficznych dla danego organu

Byy koncertmistrz z Wiednia Oskar V. przyjeda rokrocznie do nas, by tu stosowa godwk. Ma 72 lata, nie jest
wic ju najmodszy. Z dowiadczenia wiemy, e jego troch powikszona wtroba przy usuwaniu zalegajcych odpadw i
ich przetwarzaniu mocno pracuje. Dlatego dajemy mu zastrzyki zawierajce antyciaa, surowic wtrobow. Co to jest i jak
dziaa, sprbuj wyjani moliwie krtko i przystpnie:
Przed mniej wicej 60-u laty naukowcy wykryli, e tkanka czna w ciele czowieka nie tylko peni funkcj wspierania, co dotychczas wiedziano, lecz jest take rodzajem zbrojowni ciaa, w ktrej znajduje si wszystko, co organizmowi jest
potrzebne do regeneracji i obrony.
Jeli to jednak tak jest, powiedziano sobie,to musiaaby istnie moliwo, by te niejako embrionalnie istniejce rezerwy lecznicze zmobilizowa, tkank pobudzi, aby swoje skarby uaktywnia i zastosowaa je w procesach leczenia i
oczyszczania. I tak moliwo znaleziono: tkank czn pobran u ofiar wypadkw wstrzykiwano pocztkowo koniom i
krlikom. Krew zwierzt tworzya przeciw obcym ciaom antyciaa, czyli naturalne, specjalne substancje obronne, Tak
dozbrojon krew podawano pacjentom i odnotowano zaskakujce efekty lecznicze.
Przede wszystkim profesorowi Walterowi Menkowi zawdziczamy to, e z pocztkowej surowicy tkanki cznej
powstaa specjalna surowica antycia, ktra, ukierunkowana nie tylko na tkank czn, lecz take na poszczeglne organy,
pobudza je do wzmoonej aktywnoci.
Od mniej wicej trzydziestu lat z dobrymi wynikami stosowane s takie surowice przeciw przedwczesnemu starzeniu si, przeciw objawom zuycia i dla przyspieszenia procesu leczenia. W cigu wielu lat mojej lekarskiej praktyki uzyskiwaem stale potwierdzenie, e terapia przy pomocy surowic odpornociowych jest nadzwyczaj pomocna jako naturalna,
wspomagajca leczenie metoda. Faktycznie, mona ufa, e to postpowanie lecznicze budzi zarodki nowej siy modzieczej w podstarzaym i osabionym organizmie i doprowadza je do rozwoju.
Do dugo byem sceptycznie nastawiony do terapii za pomoc surowic odpornociowych. Zbyt czsto sysz i czytam o jakoby cudownych lekach, ktre budz u pacjentw faszywe nadzieje, a potem sprawiaj tym wiksze rozczarowanie.
Pewnego dnia jednak zastpowaem koleg, ktry rozpocz leczenie surowic i prosi mnie o kontynuowanie kuracji
a do jego powrotu. Przytaczajcy sukces tego sposobu leczenia zmusi mnie po prostu do bliszego zainteresowania si
t metod. Natrafiem przy tym na naukowo pewne, udokumentowane statystyki, ktre mwiy same za siebie. Profesor
Schachter z Tel-Awiwu przedstawia, na przykadzie 6 000 przypadkw leczenia przy pomocy surowic, nastpujce dane o
sukcesie - przy czym za sukces uwaano cakowite uwolnienie pacjenta od wszystkich symptomw choroby lub co najmniej znaczn popraw:
Przy astmie oskrzelowej 60 procent, przy chronicznych blach gowy 80 procent, przy zaburzeniach rwnowagi
nerwowej 70 procent, przy zaburzeniach procesw ukrwienia 80 procent, przy zapaleniach jelit 60 procent.
W tej statystyce nie zawarto jeszcze danych o subiektywnych odczuciach pacjentw dotyczcych ich samopoczucia.
Faktem jest jednak, e przewaajca wikszo pacjentw leczonych przy pomocy surowic przewanie nie od razu, lecz
mniej wicej po p roku, pisze zachwycona: Moja pami znw funkcjonuje" lub: Jest tak, jakbym wzi kpiel
odmadzajc" .
Przez dziesiciolecia praktyki nabraem przewiadczenia, e leczenie surowic jest szczeglnie skuteczne, gdy czy
si z godwk lecznicz: surowica normalizuje funkcje organu i poprawia jego wydajno.
Godwka lecznicza oczyszcza ciao i przez to umoliwia organom normalne funkcjonowanie.
Mona by sformuowa to te i tak: Organizm, ktry w czasie godwki stara si samoistnie usun przeszkody

45

blokujce normalne funkcjonowanie, jest wspierany w tej pracy przez czyste biologicznie preparaty, a nie przez chemiczne
lekarstwa. Proces uzdrawiania nastpuje, rzec by mona, z dwch stron.
Surowice organiczne nie powoduj absolutnie adnych szkodliwych dziaa ubocznych. Przy ich stosowaniu nie ma
adnych reakcji zapalnych, napadw gorczki ani innych objaww. Stosuj terapi surowicow obok godwki leczniczej
nie tylko w celu rewitalizacji i w leczeniu dolegliwoci starczych, lecz take w kadym wypadku, gdy mam do czynienia z
chronicznymi schorzeniami. A wic dla przykadu:
* przy alergiach, a wrd nich - astmie, zapaleniu jelita grubego, katarze siennym i chronicznych egzemach,
* przy zaburzeniach ukrwienia mzgu, zaburzeniach ukrwienia w czonkach,
* przy anginie pectoris,
* przy zaburzeniach hormonalnych, ktre mog prowadzi do trdziku,
* przy infekcji gruczow, niewydolnoci jajnikw,
* przy powikszeniu prostaty,
* przy osabieniu trawienia,
* przy chorobach reumatycznych,
* przy chronicznej bezsennoci,
* przy stanach wyczerpania nerwowego i fizycznego,
* przy neuralgiach, migrenie, zapaleniu nerwu kulszowego,
* przy depresjach starczych,
* przy zaburzeniach w przemianie materii itp.
Samo to wyliczenie pokazuje ju, e leczenie surowicami stosuje si z reguy wtedy, gdy inne rodki i terapie nie
skutkuj.
Nie stanowimy zatem konkurencji dla medycznej opieki w szpitalach i gabinetach lekarskich, lecz oferujemy uzupeniajce metody lecznicze.
Musz wyranie powiedzie, aby unikn nieporozumie, e: jeli dzisiaj mwimy o chorobach, to pojcie to obejmuje dwojakie zakcenia zdrowia, ktre w zasadzie nie maj ze sob bezporednio nic wsplnego, dlatego najwyszy czas,
by je rozdzieli. Po jednej stronie s to ostre stany, takie jak przezibienia, zapalenia, a po zagraajce yciu infekcje, zatrucia, uszkodzenie organw. Ingerencja w tych przypadkach i odsunicie mierci jest obowizkiem wspczesnego lekarza,
przy pomocy jego licznych wspaniaych rodkw i moliwoci. Nie mona przeceni tego, co dzisiejsza medycyna moe
zdziaa na tym polu. Pomylmy tylko o dobrodziejstwie antybiotykw i wielu innych lekw. Pomylmy tylko o olbrzymim
rozwoju w dziedzinie chirurgii i diagnostyki.
Jednak dwa zasadnicze fakty nie s prawie nigdy przy tym lekarskim dziaaniu dostrzegane. Przede wszystkim pacjent nie uwiadamia sobie, e silna choroba nie stanowi katastrofy, lecz przeciwnie, co bardzo pozytywnego. Kryzys
pokazuje, e co w jego yciu, w jego zapatrywaniu na ycie jest nie w porzdku. Ten kryzys pokazuje rwnoczenie, e
organizm czuwa, to znaczy, e jest w stanie energicznie zabra si do obrony. Gorczka, stany zapalne, take boleci s w
tym wypadku pozytywnymi symptomami. Nie wirusy i nie bakterie je wywoay, lecz silnie walczcy z nimi organizm.
Dlatego te bdem byoby obnianie podwyszonej temperatury czy likwidowanie zapalenia. Przeszkodzilibymy tym
tylko leczniczym siom organizmu.
Naprawd zagroone jest nasze zdrowie dopiero wtedy, gdy organizm nie stara si przeciwdziaa, gdy na przykad
po infekcji nie zachorujemy.
Po drugie - pacjenci, ktrzy silnie chorowali i ktrzy silnymi medykamentami lub nawet zastrzykami zostali uwolnieni od uciliwych objaww, nie dostrzegaj, e wcale nie s zdrowi i e waciwie teraz dopiero powinni rozpocz waciwe leczenie. Kto jednak, nie czujc si chorym, bdzie gotowy do starania si o wasne zdrowie?
Tak si dzieje, e dzi zbyt duo powanych chorb nie zostaje wyleczonych, gdy my wszyscy nie moemy znale
ani czasu, ani energii i kutykamy" z jednej choroby do drugiej; i tylko usuwamy symptomy, by nie mie blw i gorczki. Wanie wtedy docieramy do chronicznych chorb, tego drugiego ich rodzaju, ktre prawie zawsze s duo gorsze. To
jest to, co kiedy okrelano mianem charactwa. Organizm nie jest w stanie o wasnych siach upora si z utrwalonymi
dolegliwociami. Musi stale znosi infekcje, zanieczyszczenie, bdy w dziaaniu i bdy w rozwoju.
Nie ma jednak wtpliwoci, e wobec tych chronicznych dolegliwoci nowoczesna medycyna, ze swymi wszystkimi rodkami, aparatami, sprztem chirurgicznym, czsto jest niemal cakiem bezsilna. Zoliwy guz mona, co prawda,
wyci, mona umierci istniejce komrki nowotworowe promieniami lub zniszczy rodkami chemicznymi, lecz,
poniewa nie dociera si do waciwej przyczyny powstania raka, czsto nie mona zapobiec powstaniu nowego guza.
Przy chorobach reumatycznych mona umierzy ble, lecz nie mona wyleczy choroby. Nie ma lekarstwa na
chorob reumatyczn. W tym wypadku lekarz, ktry chce przywrci sprawno organizmowi, musi sprawi, by pomg

46

on sobie sam. Istnieje bowiem tylko jedno jedyne wyleczenie - to jest to, ktre organizm sam spowoduje.
Lekarz, ze swym bogatym dowiadczeniem w prastarych metodach medycyny naturalnej, bdzie si stara najpierw
utrzyma zdrowie i zabiega o to, eby nie doszo do chronicznej choroby. Godwka lecznicza odgrywa przy tym specjaln, ogromn rol. Terapia surowicowa jest wspaniaym uzupenieniem. Dzisiaj, jak przed 2000 lat, obowizuje to, co grecki lekarz Galen (ok. 130 - ok. 200) stwierdzi: Istnieje, co prawda, nauka o ludzkim ciele. Ma ona jednak dwa wane i
odrbne dziay: jednym z nich jest pielgnowanie zdrowia, drugim - wiedza o leczeniu. Oba zachowuj si w swych
skutkach inaczej, gdy jeden oznacza utrzymanie istniejcego stanu, drugi chce zapobiec chorobie. Poniewa zarwno
chronologicznie, jak i wartociujco zdrowie jest przed chorob, musimy wic chyba najpierw stara si o to, jak mona je
zachowa. Dopiero na drugim miejscu jest prba wyleczenia choroby".
Dlatego staramy si zawsze i stale wskazywa na to, e bdem jest czekanie, a czowiek zupenie opadnie z si, e
nie jest luksusem podejmowanie co roku dziaa dla utrzymania zdrowia i e zdrowie, nasze najwiksze dobro, powinno
by warte tego, by inwestowa w nie czas i pienidze.
Metody medycyny naturalnej, szczeglnie godwka lecznicza, uzupeniona terapi surowicow, oferuj ogromne
moliwoci pozytywnego wpywania na chroniczne cierpienia, a przy sprzyjajcych uwarunkowaniach - nawet ich
wyleczenia.
Czy nie jest ju najwyszy czas, by stary spr pomidzy medycyn szkoln a metodami outsiderw zosta pogrzebany i by obie strony staray si dziaa zgodnie dla dobra pacjentw po to, by kryzys zdrowotny naszych czasw mg
zosta pokonany?
U nas, w Obertalu, ta przepa dawno zostaa zasypana. Oferujemy najstarsze metody medycyny naturalnej, kontrolowane najnowoczeniejsz technik laboratoryjn, dopasowan do wiedzy medycznej naszych czasw.
Powrmy do terapii surowicami organicznymi. Ich funkcjonowanie mona by okreli mniej wicej tak: przez
podranienie danego organu za pomoc antycia kierujemy niejako w czasie godwki uwag si leczniczych na t sab
stron. Dany organ dostrzega antyciaa, ktre nie kieruj si przeciw wirusom czy bakteriom, lecz przeciw niemu samemu.
Specyficzne, ukryte w komrkach siy obronne s mobilizowane po to, by skutecznie mc odeprze ten atak. W ten sposb
czynniki odpornociowe nie tylko s rozbudowane, lecz take zostaje uruchomiona caa aktywno komrek.
W centrum takich dziaa znajduje si aplikowanie godujcemu surowicy wtrobowej, poniewa jak si okazuje,
wtroba jako narzd odtruwajcy i jako laboratorium biochemiczne organizmu ma do wykonania w czasie godwki
szczegln prac. Jak due s te wysiki, pokazuje fakt, e godujcy byby pijany ju po jednym kieliszku wdki. Surowica
wtrobowa uzupenia i wzmacnia zatem dziaanie wtroby.
cznie mamy dzisiaj do dyspozycji 12 specyficznych surowic organicznych, dwie surowice kombinowane i surowic do aktywizacji tkanki cznej.
Mocno rozcieczone roztwory do iniekcji nie musz by wstrzykiwane w narzd stanowicy cel leczenia.
Przeciwciaa same do niego zdaj najkrtsz drog, Dlatego z reguy daje si iniekcje w miejsca w skrze plecw, majce
kontakt z danym organem, mianowicie w tak zwane strefy Headu.
Preparaty surowicowe s lekami gotowymi, ktre s stale sprawdzane i podlegaj kontroli Instytutu Paula Ehrlicha.
Ten urzd do kontroli surowic i szczepionek jest organem Urzdu Zdrowia Niemiec. Terapia surowicowa trwa okoo
trzech tygodni.

Immunoterapia czynnikami grasicy

Pojcie THX stao si przed laty sawne na caym wiecie, gdy Szwed dr Elis Sandberg sporzdzi kompletny
ekstrakt z grasicy zdrowych modych cielt i dziki niemu osign sensacyjne rezultaty lecznicze. Spotkaem osobicie dra
Sandberga wielokrotnie i prowadziem z nim przez lata bardzo yw dyskusj na temat jego terapii. Jego torujcym nowe
drogi odkryciem, moe jednym z najwaniejszych w naszym wieku, jest rozpoznanie, e bdy i uchybienia systemu
immunologicznego pozwalaj si korygowa, jeeli dostarczy si organizmowi brakujcych elementw zanikajcego fizjologicznego gruczou grasicowego.
W gruncie rzeczy dziaanie systemu immunologicznego przypomina proces przemiany cukrw w ustroju. Gdy
komrki wysepkowe trzustki nie mog dostarczy dostatecznej iloci insuliny, organizm moe pobra brakujc insulin z
zewntrz. Na skutek tego przemiana cukrw funkcjonuje ponownie. Rnica midzy komrkami wysepkowymi a trzustk
polega na tym, e centralny organ systemu immunologicznego, jakim jest grasica, produkuje nie tylko jeden hormon, lecz
ca gam thymozynw, peptydw i enzymw. Niektre z nich, jak na przykad thymosin Alfa 1, mona byo wyizolowa
i stosowa w sposb ukierunkowany. W midzyczasie naukowcy poznali jeszcze dokadniej sposb oddziaywania
poszczeglnych czynnikw. Prace badawcze na caym wiecie s bardzo zaawansowane.
My, lekarze sanatorium w Obertalu, w Schwarzwaldzie, bazujc na badaniach szwedzkiego badacza trzustki dra

47

Elisa Sandberga, opracowalimy na podstawie jego kompleksowego wycigu z grasicy aktywny immunologicznie preparat
thymosand, ktry jest produkowany we wasnym laboratorium farmaceutycznym, wedug specjalnego procesu technologicznego produkcji i kontroli. Udoskonalony proces produkcji zapewnia nie tylko czysto preparatu, ale take jego bezpieczestwo jako leku. Nie zawiera dodatkw utrwalajcych i jest standaryzowany, tak wic kady zastrzyk ma t sam
jako. Od 1977 roku wykonano u nas ponad milion iniekcji thymosandu, z licznymi przekonujcymi wynikami leczenia.
Biologicznie elementy aktywne thymosandu nale do klasy substancji Biological Response Modifier" (BRM), co
odpowiada bioregulatorom. Stosujemy t terapi zawsze wtedy, gdy osabiony jest system immunologiczny pacjenta i nie
wykonuje on swych zada w sposb wystarczajcy, w chorobie nowotworowej lub gdy z innych przyczyn reaguje faszywie.
Thymosand jest podawany profilaktycznie przy leczeniu nowotworw, przy infekcjach wirusowych, przy chronicznych
dolegliwociach, jak reumatyzm, alergie, niedokrwisto. Okazao si, e ta terapia daje szczeglnie dobre wyniki, gdy
poczona jest z godwk lecznicz.
Na podstawie dugoletniego dowiadczenia wypracowano przy tym nastpujcy schemat szczeglnie efektywnej
immunoterapii: Kto chciaby uregulowa swj system immunologiczny, przybywa do nas na 14-21 dni. W pierwszej fazie
leczenia otrzymuje od 15 do 20 dominiowych iniekcji, przy objtoci preparatu od 1 do 5 mililitrw. Pacjent otrzymuje
zatem dziennie jeden zastrzyk, ktrego wielko zaley od masy ciaa i jego stanu zdrowia. Gdy regulacja systemu immunologicznego podjta jest w por, to moe wystarczy do odzyskania dobrze funkcjonujcego stanu odpornoci organizmu.
Przy zaawansowanej chronicznie dolegliwoci jednorazowa kuracja jednak nie wystarcza. Dlatego te musi by powtarzana
w procznych odstpach (pi do dziesiciu zastrzykw thymosandu).

Trening autogenny
Wielokrotnie ju bya mowa, e jednym z najwaniejszych warunkw, by godwka lecznicza osigna swj peny
efekt, jest uzyskanie wewntrznego spokoju. Godujcy musi znale drog do siebie. Duch i ciao musz osign jedno.
Chocia godwka lecznicza i towarzyszce jej terapie bardzo czsto niespodziewanie szybko i gruntownie pomagaj, to
jednak efekt jest zawsze niewiadom, gdy ciao otrzymuje od psychiki faszywe - tzn. hamujce i tumice - sygnay.
Cakiem moda dziedzina wspczesnej medycyny: psychoneuroimmunologia potwierdzia to, co wiedzieli ju wielcy
lekarze poprzednich wiekw: organizm nie moe by uzdrowiony, jeli wysza instancja - duch - nie da swego przyzwolenia. Leczenie zaczyna si zawsze od gowy. Jedno powierzchowne poczucie rezygnacji, maa iskierka strachu, jedna milczca wtpliwo w skuteczno leczenia - mog wszystko zablokowa. Dzi ju wiemy, e orodki mzgowe maj
bezporednie poczenia z systemem nerwowym, a przez niego z systemem immunologicznym. Przy negatywnych mylach
czy odruchach s przesyane przez te przewody sygnay, ktre wzywaj do aktywnoci lub te zakazuj wszelkich akcji. Z
tego wanie powodu nie ma mowy o wyleczeniu bez prawidowego nastawienia, bez akceptacji.
Aby ten krok uatwi, daj godujcym dwa razy w tygodniu instrukcj do treningu autogennego, z zaleceniem
przeywania wicze codziennie, samodzielnie i w ciszy. Wikszo pacjentw uczy si tak szybko, e w krtkim czasie
potrzebuj tylko kilku sekund, by si cakiem uspokoi. Ceni oni sobie trening autogenny tak bardzo, e uwaaj go za
istotny skadnik swego ycia.
Trening autogenny ma na celu zablokowanie dostpu rozkojarzajcemu naporowi podniet i zagroe dla duszy po
to, by bya moliwa cakowita koncentracja na zdrowym funkcjonowaniu organizmu, a nawet, by nawiza z nim dialog.
Pacjent musi si nauczy dostarczania do autonomicznego ukadu nerwowego prawidowych sygnaw.
To wydaje si skomplikowane, jest jednak bardzo proste. Przy pomocy najprostszych wicze mona osign to,
e oddech staje si gbszy i spokojniejszy, e rytm serca dostosowuje si automatycznie do tego spokoju i w konsekwencji
wiele procesw przemiany materii rwnie zaprzestaje swego nerwowego dziaania. Co prawda, do tego niezbdne jest
pewne oderwanie si od dnia powszedniego i spokojne otoczenie. Godwka lecznicza jest szczeglnie korzystnym
momentem dla rozpoczcia treningu autogennego, bo daje duo wolnego czasu. Take i inne warunki zostaj spenione.
Kto nie rozpoczyna dnia bez krtkiego skupienia, bez maej medytacji, bez uspokajajcych rozmw z organizmem, ten nie
cakiem dors do wymaga, ktre w cigu dnia powszedniego na niego czekaj. Wiem, e menederowie o wysokiej pozycji, ktrzy u nas nauczyli si treningu autogennego, nie prowadz konferencji, pertraktacji i nie podejmuj wanych decyzji
bez wczeniejszego krtkiego wiczenia skupiajcego. Obmylona w naszej klinice i dostpna kaseta magnetofonowa do
treningu autogennego moe by pomocna we wspieraniu samodzielnego wiczenia i do jego intensyfikacji. Kto nie zna
treningu autogennego, temu moe si wydawa dziwactwem rozmawianie z wasnym systemem immunologicznym. Dla
tego, kto go zna, stao si to cakiem oczywiste. Wie ju, jak "jasnosyszcy" jest nasz organizm i jak bardzo potrzebuje on
poparcia psychicznego. W godwce leczniczej ten kontakt musi by odnaleziony. Dopiero wtedy moe by stworzony
nowy czowiek.

48

ROZDZIA 8
Co daj moim pacjentom na drog?
Terapia godwk lecznicz nie koczy si na przerwaniu godowania. Po godwce nastpuj nie mniej wane dni
odbudowy, ktre trwaj tak samo dugo jak godwka. Co najmniej przez pi dni naley jeszcze przebywa w klinice po
to, by godwka osigna dugotrway efekt. Gdyby bowiem pacjent lekkomylnie rzuci si na jedzenie i prac, spoywa
niewaciwe potrawy, jak miso i tuszcz, i poddawa si wzmocnionym stresom, ktre skutecznie eliminowa podczas
godwki, wtedy szybko minoby uzyskane dobre samopoczucie. Musiaby to nieopanowanie przypaci bardzo zym
samopoczuciem, a nawet nawrotem choroby. Podjcie poywienia po godwce oznacza najpierw dla organizmu obcienie. Musi on wykona du prac dostosowawcz, dlatego te trzeba go bardzo ostronie przyzwyczaja do jedzenia.
By uatwi to ponowne przyzwyczajanie i da pacjentowi dokadnie to, czego w tej fazie potrzebuje, i aby mu w ogle
uzmysowi, jak wyglda zdrowe ywienie - lekarze przeprowadzajcy godwk rozwinli po dugoletnim dowiadczeniu
plany dietetyczne, ktre odpowiadaj stopniowej odbudowie i szczeglnym potrzebom organizmu. Dostarcza si stopniowo 700 kcal (2940 J) w pierwszym dniu odbudowy, do 1000 kcal (4200 J) w drugim dniu i do 1400 kcal (5880 J) w
dniach nastpnych.
Pierwsze poywienie jest z reguy odczuwane przez poszczcych jako bardzo obfite. Niejeden zjada tyko cz tego.
W tych pierwszych dniach ryby i miso s jeszcze cakiem wyczone. Biako otrzymuje organizm w formie biaego
sera, potem sera i mleka.
Po powrocie do domu byy pacjent nie musi si absolutnie stawa wegetarianinem, lecz powinien spokojnie je
to,co mu smakuje - przy tym jednak zachowywa najwaniejsze reguy zdrowego ywienia.

Dwa kilogramy przybrane na wadze - to normalne

Najpierw musi wiedzie, e jego masa ciaa w cigu 14 dni znw si podniesie o dwa kilogramy. To ju nie s nowe
poduszki tuszczowe, lecz przybytek na wadze pochodzcy po prostu z wypenienia odka i jelit poywieniem i nieznacznego poboru wody przez tkanki. Przybr na wadze do dwch kilogramw nie jest zatem powodem do niepokoju, lecz
jest czym cakiem normalnym. Potem masa ciaa nie powinna jednak wzrasta. Ju przy przyjmowaniu pacjenta wyliczam,
w oparciu o statur i typ, jego osobist normaln mas ciaa. W niektrych wypadkach moe to odbiega od tabel, ktre
podaj rzekomo waciwy normalny ciar ciaa. Raczej przysadzisty typ byby wedug tego ciaru akurat poniej normy.
Nie mgby dlatego bez duych trudnoci utrzyma tego idealnego ciaru.
Wyliczona osobista normalna masa ciaa powinna jednak po godwce leczniczej by utrzymana. Oznacza to, e po
powrocie do domu pacjent musi y codziennie z wag. Waenie si dla kontroli musi by oczywiste, poniewa jest niesychanie wane, by mae bdy korygowa natychmiast.
ycie nie powinno i nie moe skada si ze staych rezygnacji. Dlatego mwi zawsze: Pan moe, jeli co tak bardzo smakuje, przekn o jeden ks za duo. Ale prosz si stara, aby nazajutrz bilans znw skorygowa". Oznacza to na
przykad, e gdy si w dniu uroczystoci je dwa razy wicej ni to byoby waciwe, to nastpnego dnia opuszcza si jeden
posiek.
Rwnowag pomidzy przyjmowaniem pokarmw a zapotrzebowaniem na nie stosunkowo atwo utrzyma, jeli
si w kadym tygodniu ustali dzie owocowy. Tego dnia nie powinno si nic innego spoywa, jak trzy, cztery jabka. Nic
innego nie pi prcz wody mineralnej lub herbaty. Gdy czowiek przyzwyczai si do takich dni, odczuwa je wtedy jako dni
wypoczynku, ktrych nie chce utraci. Jeli si tak zaczyna po godwce leczniczej, w czasie faz odbudowy, to z reguy nie
powstaj najmniejsze trudnoci.
Moja zasada ywienia jest nastpujca: konto kalorii powinno, w przeciwiestwie do konta bankowego, wykazywa
czerwone cyfry: mniej przyjmowa, wicej zuywa! Dlatego powracajcym do domu pacjentom daj t najwaniejsz
rad: prosz codziennie - niezalenie od pogody - jedn godzin spacerowa. I to tak sprawnie, by przy tym porzdnie si
zasapa.

Moje zasady ywienia

Jako zasady zdrowego ywienia daj swoim pacjentom nastpujce rady na drog:
* Jedz niadanie jak krl, obiad spoywaj jak mieszczanin, wieczorem za posilaj si jak ebrak.
* Urozmaicaj sobie poywienie, zwracaj przede wszystkim uwag na to, by z punktu widzenia zawartoci nie stawao
si ono jednostajne. Kada jednostajno w jedzeniu zagraa zdrowiu. Spoywaj moliwie wiele ywego poywienia, co
oznacza wie ywno, surowe warzywa, moliwie wiee owoce. Co najmniej raz dziennie gotowane poywienie powin-

49

no by uzupenione czym wieym, nie gotowanym. Ale trzeba pamita, e wiea ywno, jak wszystko co jest
wysokowartociowe - jest bardzo wraliwa i swoje skadniki witalne bardzo szybko traci: na powietrzu, w wietle i w upale.
Dlatego naley zaopatrywa si w wie ywno do kadego posiku na nowo. Przechowywana ywno ma ju tylko
uamek swej pierwotnej wartoci.
* Prosz uzupenia, co najmniej w fazie odbudowy, potrawy enzymami. Wspomagaj one trawienie i reguluj prawie wszystkie procesy w organizmie.
* Prosz zapomnie zasad wpajan w procesie wychowywania: To, co ley na talerzu, zostaje zjedzone!". Prosz
przesta je w chwili, gdy odczuwacie pierwsze sygnay sytoci. Lepiej, by to, czego jest za duo, zmarnowao si, ni by
zrujnowao zdrowie.
* Prosz unika przy jedzeniu wszelkiego popiechu i prosz nie je przy okazji. Trawienie rozpoczyna si w ustach.
Dlatego niezbdne jest gruntowne przeucie kadej potrawy i dobre zmieszanie ze lin. Kto delektuje si smakiem potraw,
je wolno i w milczeniu, ten bdzie rwnie mia rado z prostego poywienia.
* W czasie godwki zmys smaku zostaje oczyszczony. Jest znw w stanie rozpozna najdrobniejsze niuanse, ktre
ju dawno zaniky. Utrzymacie to wyostrzenie zmysu, o ile zastpicie prawie cakowicie sl - zioami, a jeli ju solicie, to
bardzo oszczdnie, nawet skpo - sol morsk lub dietetyczn.
* Po godzinie 21. nie powinnicie nic wicej je. Pokarm byby le przeuty i przeszkadzaoby to we nie.
* Soki owocowe s zdrowe. Ale prosz zwrci uwag, by nie pi wicej, ni moglibycie ich uzyska ze wieych
owocw.
* Ograniczajcie spoycie alkoholu. Szklaneczka wina dziennie mogaby by waciwie lekarstwem. I jeszcze kilka
regu:
* W czasie godwki leczniczej palenie jest wzbronione - co dla wielu palaczy stanowi sprzyjajc okoliczno do
rzucenia naogu i to w stosunkowo bezproblemowy sposb. Wane jest teraz, by po godwce nie siga natychmiast po
papierosa, lecz by mie poczucie, e rezygnuje si z pierwszego papierosa. Pokus jest przede wszystkim towarzystwo, w
ktrym si pali w chwil po dobrym jedzeniu, na spotkaniu z palaczami. Prosz sobie mocno postanowi, e odmwi si
zapalenia darowanego papierosa.
* Prosz nauczy si rozsdnie korzysta z telewizji. To znaczy: prosz nie oglda programu a do zakoczenia
emisji. Trzeba przed pjciem spa odnale wewntrzny spokj. Denerwujce transmisje telewizyjne wraz z siedzeniem
bez ruchu wywouj spory stres, ktry ju nie moe by usunity. Konsekwencj s zakcenia snu i zaburzenia w przemianie materii. Prosz zatem wybra te audycje, ktre chcecie zobaczy, i co najmniej jeden dzie w tygodniu nie wcza w
ogle telewizora.
* Czsto po silnym zdenerwowaniu siadacie do stou, by wdusi w siebie obfity posiek. Lepiej najpierw si
odreagowa, zaj sportem lub i na szybki spacer. Jak dugo jest si wewntrznie wzburzonym, z zasady nie naley je.
Jedzenie leaoby wtedy dugo w odku, a podniesiony poziom cukru wzrsby jeszcze bardziej i spowodowa masowy
wyrzut insuliny.

Przykady na dni godwki w domu

Ju na to wskazywaem, e godwka lecznicza jest moliwa tylko pod opiek lekarza. Pojedyncz jednodniow
godwk moemy przeprowadzi bez opieki lekarskiej i bez obawy,e moe ona zaszkodzi. Najlepiej wybra dzie, w
ktrym mona pozwoli sobie na troch spokoju. O ile w takie dni nie chcecie je, to tak jak dla dni odbudowy, podajemy nastpujce przykady:

Dzie twarogowy
Zamiast normalnego obiadu prosz zje 250 gramw chudego twarogu ze wieymi jarzynami, wieczorem
twaroek z posiekanymi wieymi owocami lub borwkami.

Dzie saatowy
Obiad zostaje zastpiony mieszan saatk jarzynow z oliw, lecz bez majonezu, i wieymi jarzynami. Wieczorem
saatka owocowa z owocw sezonowych, bananw i orzechw, bez cukru.

Dzie drobiowy
Obiad skada si z poowy kurczaka z grilla, bez skry, ze wieymi pomidorami. Na wieczr - druga powka z plastrem ananasa.

50

Dzie ryowy
Obiad skada si z porcji ryu, z maym kawakiem masa, wieymi jarzynami lub pieczarkami. Wieczorem taka
sama ilo ryu, ze sabo sodzonym musem jabkowym. Taki dzie zalecany jest przede wszystkim ludziom ze zbyt
wysokim cinieniem krwi i dla odwodnienia.

Dzie kiszonej kapusty

Obiad skada si z okoo p kilograma gotowanej kapusty kiszonej, jedzonej na ciepo z ma kiebask cielc.
Wieczorem saatka z kiszonej kapusty.

Dzie ziemniaczany
Na obiad 3 rednie ziemniaki w upinach ze 100 gramami twaroku zioowego.
Takie plany spoycia potraw maj by tylko przykadami, jak mona uksztatowa zdrowy dzie postu lub odcienia, nie godujc i nie rezygnujc cakiem z jedzenia. Wane jest, by co najmniej od czasu do czasu zastpi gorc zup
saatk jarzynow lub przecierem. Jest to znacznie zdrowsze, agodzi wielki gd, tak e potem automatycznie je si mniej
- i jest to odmiana, ktra smakuje.
Raz jeszcze wypada z naciskiem zaznaczy: godwka staje si z gry nieefektywna, jeli powoduje niezadowolenie.
I na to wskazuj moim pacjentom: P roku bdziecie si trzyma wzorowo i myle o tym wszystkim, czego si tu
nauczylicie".
Uwaga! Gdy nie bdziecie uwaa, nastpi wyrane zaamanie z niebezpieczestwem nawrotu dawnych zych
stanw. Prosz zatem ju z gry zakreli w swym kalendarzu krytyczn dat. Przeprowadcie jeden dzie godwki z
zaoeniem zrobienia bilansu: Gdzie si znajduj? Jakie s moje aktualne zadania? Jaka jest moja masa ciaa? Co musz
skorygowa?
Wielu powracajcych do nas informuje, e mniej wicej dokadnie po p roku przestali si way. I od tego zaczyna si brak dbaoci o wasne zdrowie. Potem wzrasta ryzyko, e zacznie si znowu pali, e bdzie si za duo jado i e
powrci ju dawno pokonana sabo.
Dla niemaej liczby pacjentw godwka lecznicza staa si z tego powodu po prostu koniecznoci. Przyjedaj co
dwa, trzy lata. Wcale nie dlatego, e czuj si kiepsko czy te s chorzy, lecz przede wszystkim dlatego, e potrzebuj
nowego ukierunkowania. Godwka musi by wstrzsem dla caego ustroju czowieka. Trzeba zacz od nowa i usun
wszystko, co si w midzyczasie wskutek niedbaoci i lekcewaenia zgromadzio. Ta ponowna kuracja dotyczy wszystkich
dziedzin ludzkiego ycia, dlatego e nic, dosownie nic, nie jest oszczdzane. Zdrowy stale jest tylko ten, kto zna cele swojego ycia, ma pogodn natur i rozsdnie si odywia.

51