You are on page 1of 40

Przemys 4.

0 PL
Szansa czy zagroenie dla rozwoju innowacyjnej gospodarki?

http://pl.123rf.com/photo_291
07603_automatyczneprzenoszenie-i-r%C4%99karobota-przygotowujema%C5%82ekawa%C5%82ki-czekolady-wfabryce-czekoladyf.html?term=automated%2Bp
roduction%2Bline&vti=nnems
ugaya6q7ufdai

Przemys 4.0 PL
Szansa czy zagroenie dla rozwoju innowacyjnej gospodarki?

Jarek Dmowski
Marcin Jdrzejewski
Jacek Libucha
Micha Owerczuk
Nina Suffczyska-Haabuz
Kinga Pawik
Micha Iwasieczko
Iwona Kowalska

Czerwiec 2016

The Boston Consulting Group (BCG) jest wiodc globaln firm doradztwa
strategicznego. Zatrudnia absolwentw najlepszych uczelni biznesowych
i technicznych oraz programw MBA, jak INSEAD, Harvard Business School,
London Business School czy IESE. W BCG pomagamy instytucjom z sektora
prywatnego i publicznego w identyfikowaniu szans rozwoju, stawianiu czoa
wyzwaniom oraz transformowaniu ich organizacji. Nasze indywidualne
podejcie czy w sobie gboki wgld w dynamik rozwoju przedsibiorstw
i rynkw z blisk wspprac na wszystkich poziomach organizacji. Dziki
temu nasi klienci buduj kompetencje w organizacji, osigaj zrwnowaon
przewag konkurencyjn i trwae wyniki.
Zaoone w 1963 r. BCG jest prywatn firm z 82 biurami w 46 krajach.
W Polsce zesp BCG istnieje od 1997 r., kieruje nim zesp Partnerw
na czele z Franciszkiem Hutten-Czapskim. Wicej informacji znajduje si
na stronie bcg.com.

The Boston Consulting Group, Inc. 2016. Wszystkie prawa zastrzeone.


W celu uzyskania dodatkowych informacji oraz uzyskania zgody na przedruk
prosimy o kontakt z biurem BCG w Warszawie.
The Boston Consulting Group, Sp. z o.o.
6-te pitro, Zebra Tower
Mokotowska 1
00-640 Warszawa
Polska
Telefon: (0048) 22 820 36 00
Osoba kontaktowa:
Nina Suffczyska-Haabuz halabuz.nina@bcg.com

CZYM JEST PRZEMYS 4.0?

07

W USA PRZEMYS 4.0 DROG DO REINDUSTRIALIZACJI

18

W NIEMCZECH PRZEMYS 4.0 SZANS NA WZROST


PRODUKTYWNOCI I ZATRUDNIENIA

19

CZARNY SCENARIUSZ DLA KRAJW ROZWIJAJCYCH SI?

20

CO PRZEMYS 4.0 OZNACZA DLA POLSKI?

25

WYNIKI BADANIA POKAZUJ DYSTANS DO KRAJW


ZACHODU - CZAS ROZPOCZ WYCIG

27

POLSKIE FIRMY I SEKTORY POTRZEBUJ WASNEJ


ODPOWIEDZI NA RKAWIC RZUCON PRZEZ PRZEMYS 4.0

30

CZEGO POTRZEBUJEMY, BY UDAO SI WDROY P4.0?

31

DOBRA WIADOMO: MODE POKOLENIE JEST GOTOWE


STAWI CZOA WYZWANIOM

34

POLSKA Z POTENCJAEM NA ZBUDOWANIE INNOWACYJNEJ


GOSPODARKI, ALE PLAN DZIAA KONIECZNY JU TERAZ

35

PRZEMYS 4.0 PL

05

W SKRCIE
Przemys 4.0 to proces, ktry
rewolucjonizuje sektor produkcyjny,
sposb dziaania zakadw oraz
uytkowanie produktw. Dziki
wykorzystaniu robotyki, zaawansowanych narzdzi IT, analizie danych
oraz pogbianiu wsppracy midzy
ludmi i urzdzeniami w przyszoci,
fabryki bd dziaay 30% szybciej, a ich
wydajno wzronie o przynajmniej 25%.
TRANSFORMCJA W PRODUKCJI
PRZEMYSOWEJ
Procesy produkcyjne zmieni swj
ksztat. Obecnie powszechne
pojedyncze, zautomatyzowane
stanowiska pracy zintegruj si
w cakowicie zautomatyzowane,
komunikujce si ze sob zakady.
Podniesie to ich elastyczno,
wydajno i jako. Zmieni si te
codzienny tryb pracy: pracownicy
bd w peni wsppracowa
z robotami, a rozszerzona
rzeczywisto czy produkcja
przyrostowa usprawni i uatwi
dziaanie, zapewniajc przy tym
bezpieczestwo i ergonomi pracy.
POLSKA Z WYSOKIM
POTENCJAEM WDROENIA
Dzisiaj najbardziej zaawansowane
we wdraaniu rozwiza 4.0 s
gospodarki USA i Niemiec, gdzie

wiele firm produkcyjnych podejmuje


ju dziaania w tym kierunku. Jak na
tym tle wypada Polska? Zesp BCG
zapyta o to menederw
z kilkudziesiciu firm, przeprowadzi
szereg pogbionych wywiadw oraz
poprosi o opini przysze pokolenie
inynierw, obecnie studentw
najlepszych polskich i zagranicznych
uczelni technicznych. Przeprowadzone badania pokazuj, e obraz
nie jest jednoznaczny mamy
w Polsce firmy, ktre mona zaliczy
do grona globalnych liderw, ale
zdecydowana wikszo krajowych
przedsibiorstw wci podchodzi
do Przemysu 4.0 z rezerw.
BRAK KAPITAU I NISKIE
KOSZTY PRACY BARIERAMI
DLA PRZEMYSU 4.0
Powodami s niskie koszty pracy
niemobilizujce do wprowadzania
zmian, brak widocznych sukcesw,
ktre stayby si przykadem dla
innych, a przede wszystkim
ograniczone moliwoci
inwestycyjne. Brak kapitau jest
waciwie barier nie
do przeskoczenia dla firm z sektora
MP. Z kolei mode pokolenie
inynierw krytycznie ocenia tempo
zmian zachodzcych w polskich
firmach, ale jednoczenie
zdecydowanie wie swoj
przyszo z Przemysem 4.0.
PRZEMYS 4.0 PL

07

CZYM JEST PRZEMYS 4.0?


Idea Przemysu 4.0 jest coraz
czciej poruszana w prasie
i widoczna w dziaaniach wielu firm.
Samo pojcie przywouje na myl
skojarzenia zwizane z inteligentn
fabryk, digitalizacj, integracj
produktw z infrastruktur, ich
komunikacj z producentem czy
analiz danych w czasie
rzeczywistym.
Czym waciwie jest Przemys 4.0?
To czwarty etap (r)ewolucji
przemysowej. Pierwsza rewolucja

miaa miejsce w XVIII wieku i oparta


bya o mechanizacj produkcji dziki
wykorzystaniu maszyny parowej.
Druga z kolei rozpocza si
na pocztku wieku XX
po wprowadzeniu produkcji masowej
i wykorzystaniu elektryfikacji. Trzecia
zacza si po upowszechnieniu
automatyzacji w latach '70, co byo
moliwe dziki dynamicznemu
rozwojowi elektroniki i rozwiza IT.
Czwarta rewolucja dzieje si teraz.
To rewolucja oparta na systemach
cyber-fizycznych i dynamicznym
przetwarzaniu danych (Rys. 1.).

Rys. 1. Cztery rewolucje przemysowe


Zoono

Integracja systemw
cyfrowych z fizycznymi
Automatyczny robot
przemysowy
System automatycznego
ywienia zwierzt
Zmechanizowany
warsztat tkacki

Oparta na cyber-fizycznych
systemach i dynamicznym
przetwarzaniu danych

Uycie elektroniki i rozwiza IT dla dalszej


automatyzacji produkcji

Wprowadzenie podziau pracy i masowej produkcji dziki energii elektrycznej

Wprowadzenie mechanizacji w zakadach produkcyjnych dziki wykorzystaniu energii wody i pary


Pny wiek XVIII

Wczesny wiek XX

Wczesne lata '70.

Dzi i w niedalekiej przyszoci

PRZEMYS 4.0 PL

08

Istot trzeciej rewolucji przemysowej


bya produkcja jak najwikszej iloci
przy jak najniszym koszcie
jednostkowym. Dziki rozwojowi klasy
redniej, w tym w krajach
rozwijajcych si, i zwikszeniu
dostpu do urzdze mobilnych,
rosn bdzie znaczenie zapewnienia
indywidualnych cech produktu przy
zachowaniu niskiego kosztu (ang.
mass customization). Czwarta rewolucja
opiera si bdzie zatem
na zindywidualizowanej produkcji
(Rys. 2.). Oznacza to wiksz
integracj klienta z producentem.
Masowe uycie symulacji i analityki

przyspieszy proces projektowania tak,


aby ju pierwsza wyprodukowana
prbka bya sprawna i speniaa
oczekiwania klienta. Oznacza to
tasze tworzenie prototypw (dziki
m.in. symulacjom i drukowaniu 3D)
oraz oszczdno materiaw
i energii.

KIEDY TANIO I MASOWO,


TERAZ SZYBKO
I INDYWIDUALNIE

Przemys 4.0 to projekt


europejski. Zrodzi si
z potrzeby wykreowania nowego skoku,
jeli chodzi o przewagi konkurencyjne.
Europa jest za droga, std prba
znalezienia nowych metody produkcji
i dotarcia do klienta.

Tomasz Haiduk
Dyrektor bran Digital Factory i Process
Industries and Drives, Siemens Polska

Rys. 2. Przemys 4.0 a przykady indywidualizacji zamwie

Meble produkcja sof o rnych wymiarach,


pokryciu i detalach
AGD produkcja urzdze gospodarstwa
domowego o rnych wymiarach i kolorach
Urzdzenia mobilne produkcja urzdze
o rnych kolorach i parametrach
Odzie produkcja koszul o odpowiedniej dugoci
rkawa, szerokoci w talii i kolorze guzikw
Pojazdy transportowe produkcja pojazdw
o jeszcze wikszym stopniu rnorodnoci

THE BOSTON CONSULTING GROUP

Zindywidualizowana
produkcja
na jednej
linii produkcyjnej
przy kosztach
porwnywalnych do
produkcji masowej

09

TRANSFORMACJA O ZNACZNEJ
ZOONOCI
Przejcie do Przemysu 4.0 to
najbardziej zoona transformacja
ze wszystkich rewolucji
przemysowych. Wszelkie niezbdne
przy produkcji sensory, sterowniki
i rozwizania IT bd zintegrowane
ze sob w ramach cigu
technologicznego. Te poczone
systemy mog oddziaywa ze sob,
wykorzystujc standardowe
internetowe protokoy wymiany
danych, analizowa dane w celu
zapobiegania usterkom,
konfigurowa si wzajemnie
i dostosowywa do zmian.

Przemys 4.0 pozwoli na analiz


i gromadzenie danych przez
urzdzenia umoliwiajc szybsz,
bardziej elastyczn i efektywn
produkcj wyszej jakoci dbr
po niszych kosztach. To z kolei
przyczyni si do wzrostu wydajnoci
przemysu i wartoci dodanej.
Trwaym skutkiem bdzie
przyspieszenie wzrostu gospodarki
oraz modyfikacja profili siy roboczej
niewtpliwie zmieniajc
konkurencyjno firm i regionw.

Przemys 4.0 jest napdzany


9 kluczowymi rozwizaniami
technologicznymi (Rys. 3.).

Rys. 3. Dziewi rozwiza technologicznych rewolucjonizujcych


produkcj przemysow
Big data i analityka

Autonomiczne roboty

Symulacje

Rzeczywisto
rozszerzona

Zastosowanie
drukarek 3D

Przemys
4.0

Chmura

Pozioma/pionowa
integracja softwarowa

Przemysowy internet rzeczy


Cyber-bezpieczestwo

PRZEMYS 4.0 PL

10

Autonomiczne roboty
(Autonomous robots)

Symulacje
(Simulations)

Producenci od lat wykorzystuj


roboty do wykonywania zoonych
zada w wielu gaziach przemysu,
a te ewoluuj w kierunku coraz
powszechniejszych zastosowa.
Roboty staj si autonomiczne,
coraz bardziej elastycznie
dostosowuj si do otoczenia
i potrafi wsppracowa
z czowiekiem w wielu obszarach.
W niedalekiej przyszoci roboty
bd wsppracowa take z innymi
robotami i urzdzeniami oraz uczy
si od ludzi. Ju dzi wykorzystywane
s roboty, ktre wsppracuj
ze sob, dostosowujc si
do wykonania wyznaczonych zada,
by wyprodukowa kocowy produkt.

Obecnie symulacje stosuje si


do modelowania produktw,
materiaw i caych procesw
produkcyjnych, ale w przyszoci
wykorzystanie symulacji w fabrykach
znacznie si zwikszy. Dziki
upowszechnieniu narzdzi
analitycznych przetwarzajcych
dane w czasie rzeczywistym,
odzwierciedlenie wiata
rzeczywistego w modelu wirtualnym
bdzie zdecydowanie prostsze.
Symulacje pozwol operatorom
testowa i optymalizowa ustawienia
urzdze zanim zmiany zostan
wprowadzone w wiecie
rzeczywistym, np. podczas
dostosowywania linii produkcyjnej
do zmiany produktu. Dziki temu
czas konfiguracji urzdze moe
zmniejszy si o 80%, a jako
produktu ulec poprawie.

Ford/Changan wykorzystuje
elastyczne roboty ABB
do dostosowywania linii produkcyjnej
do modelu samochodu w 18 sekund,
co przyczynia si do ograniczenia
kosztw zwizanych z obsug linii
produkcyjnych oraz skrcenia czasu
od zamwienia do dostarczenia
produktu do klienta.
THE BOSTON CONSULTING GROUP

11

Pozioma/pionowa integracja
software'owa (Vertical/horizontal
software integration)

Przemysowy internet rzeczy


(Industrial Internet of
Things)

Wiele funkcjonujcych systemw IT


wci nie jest zintegrowanych.
W samych firmach stosuje si
systemy informatyczne praktycznie
niezintegrowane ani z dostawcami,
ani z klientami. Brak te powiza
informatycznych pomidzy faz
projektowania a wdroeniem i pen
dziaalnoci operacyjn linii
produkcyjnej. Integracja
software'owa pozwoli stworzy
w peni zautomatyzowany acuch
wartoci.

Obecnie w zakadach przemysowych


tylko cz urzdze i sensorw jest
ze sob poczona. Sensory
poczone z systemami automatyki
su gwnie do odczytywania
parametrw i sterowania procesem
produkcyjnym. Przemysowy internet
rzeczy sprawia, e coraz wicej
urzdze, a nawet elementy
produkcji w toku, jest wyposaonych
w wbudowane czujniki i procesory, co
pozwala na sprawn komunikacj
i interakcj. Wpywa to rwnie
na coraz bardziej scentralizowan
kontrol, a zdecentralizowana
analityka umoliwia podejmowanie
decyzji w czasie rzeczywistym.
Ju dzi wykorzystywane s
elektroniczne ukady RFID
(identyfikatory wykorzystujce fale
radiowe do przesyania danych),
ktre s wbudowywane
w komponenty, dziki czemu
urzdzenia na stanowisku pracy
wiedz, jakie czynnoci naley
wykona w celu dokoczenia
produktu oraz jak dostosowa
do zadania lini produkcyjn.

Dessault Systmes i BoostAeroSpace


uruchomili platform AirDesign dla
europejskiego przemysu lotniczego
i obronnego. Udostpniona jako
usuga w prywatnej chmurze suy
ma jako przestrze robocza
do projektowania i wsppracy
przy wytwarzaniu produktw. Dziki
niej partnerzy mog wymienia si
danymi dotyczcymi rozwiza.

PRZEMYS 4.0 PL

12

Cyber-bezpieczestwo
(Cybersecurity)

Wraz z upowszechniajc si
cznoci i wykorzystaniem
standardowych protokow
komunikacyjnych wywodzcych si
z Przemysu 4.0, ronie potrzeba
stosowania zabezpiecze
kluczowych systemw i linii
produkcyjnych przed cyber-atakami.
W konsekwencji istot cyberbezpieczestwa jest niezawodna
komunikacja i zaawansowane
systemy identyfikacji uytkownikw
udzielajce dostpu do urzdze.
Chmura (Cloud)

Niektre firmy ju korzystaj


z oprogramowania opartego
na chmurze, gwnie w celach
analitycznych i zarzdzania
przedsibiorstwem, ale w Przemyle
4.0 coraz wicej przedsiwzi
bdzie wymagao obszernej wymiany
danych pomidzy zakadami

THE BOSTON CONSULTING GROUP

i firmami. Rwnoczenie poprawi si


rwnie wydajno chmur, a ich czas
reakcji spadnie do rzdu kilku
milisekund. W konsekwencji
wzronie wykorzystanie chmur
do zastosowa przemysowych.
Nawet systemy monitorujce
i kontrolujce procesy mog opiera
si na chmurze.
Zastosowanie drukarek 3D
(Additive manufacturing)

Drukarki 3D s ju stosowane
na coraz wiksz skal. Obecnie
korzysta si z nich gwnie
przy budowaniu prototypw
i produkcji pojedynczych
komponentw. W Przemyle 4.0
technologie te bd uywane
do produkcji penych serii produktw
cechujcych si zoonym ksztatem
i lekkoci. Przemys lotniczy moe
posugiwa si drukarkami 3D do
produkcji elementw
konstrukcyjnych samolotw,
redukujc ich wag
oraz koszt materiaw zuytych
do produkcji (np. tytanu). Druk
czci zamiennych skraca te czas
przestoju maszyn.

13

Rzeczywisto rozszerzona
(Augmented reality)

Big Data i analityka


(Big data and analytics)

Systemy oparte o rzeczywisto


rozszerzon wspieraj wiele
czynnoci, np. identyfikacj
konkretnej czci w magazynie czy
przesyanie instrukcji naprawy
poprzez urzdzenia mobilne.
Rozwizania te s dopiero w fazie
rozwoju, ale w przyszoci pomog
one pracownikom w szybkim
podejmowaniu decyzji i usprawni
procedury zwizane
z wykonywaniem odpowiednich
czynnoci. Rozwizaniem takim
mog by np. okulary wywietlajce
instrukcje naprawy urzdzenia,
na ktre w danym momencie
patrzymy. Innym przykadem moe
by symulator wirtualnych szkole,
uczcy pracownikw jak radzi sobie
z urzdzeniami w razie awarii,
bazujc na rodowisku opartym
o trjwymiarowe dane w czasie
rzeczywistym.

Analityka oparta o Big Data znalaza


do tej pory zastosowanie
w przemyle gwnie w zwikszeniu
efektywnoci energetycznej,
optymalizacji jakoci produktw
oraz poprawy utrzymania
i serwisowania urzdze.
W kontekcie Przemysu 4.0
narzdzia przetwarzajce dane
zarwno z systemw produkcyjnych,
produktw oraz systemw
zarzdczych stan si standardem
w podejmowaniu decyzji w czasie
rzeczywistym.

Infineon wprowadzi system


zarzdzania jakoci w fabrykach
procesorw wykorzystujcy big data
i narzdzia analityczne. System
koreluje dane z prbek z wzorcami
ju w pierwszych fazach etapu
produkcyjnego, by zminimalizowa
liczb wadliwych produktw.

PRZEMYS 4.0 PL

14

PENA INTEGRACJA, AUTOMATYZACJA


I OPTYMALIZACJA...
Rys. 4. Gwna idea Przemysu 4.0
Dzi:
Od zautomatyzowanych stanowisk
Zapasy

do Przemysu 4.0:
Pena integracja midzy stanowiskami
Kontrola,
sterowanie

Monta

"Cyfrowy bliniak"
Interfejs urzdzenie-czowiek
Obrbka

Interfejs
dostawcaproducent

Toczenie

Wykoczenie

Pakowanie

Komunikacja
klientproducent

Interfejs
dostawcaproducent

Obrbka

Monta/
wykoczenie

Toczenie

Pakowanie

Komunikacja
klientproducent

Produkcja
Dostawca

Klient
Przepyw produkcji

Obecnie w wikszoci zakadw


przemysowych cig technologiczny
jest silnie zautomatyzowany, ale
poszczeglne stanowiska
produkcyjne nie s ze sob
poczone. Brakuje przepywu
informacji midzy urzdzeniami
a komponentami
i zautomatyzowanej komunikacji
z dostawcami. Ze wzgldu na dugi
czas realizacji zamwienia
utrzymuje si wyszy poziom
zapasw, co podnosi koszty. Cho
obecna automatyka pozwala
na masow produkcj, to zdolno
do wytwarzania
zindywidualizowanych
zamwie na liniach masowych jest
THE BOSTON CONSULTING GROUP

Dostawca
Przepyw informacji

Klient

ograniczona. W Przemyle 4.0


komunikacja midzy dostawcami,
producentami a klientami bdzie
zintegrowana. Poszerzenie kanaw
komunikacyjnych wpynie te
na interakcj midzy urzdzeniami,
urzdzeniami i czciami
oraz urzdzeniami i ludmi.
Zredukuje to czas oczekiwania
na realizacj zamwienia, a spadek
zapasw obniy koszty produkcji.
Jedna linia montaowa umoliwi
zarwno produkcj masow,
jak i indywidualizacj zamwienia.
"Cyfrowy bliniak" (ang. digital twin)
pozwoli natomiast na wirtualne
testowanie i optymalizacj linii
produkcyjnej i produktu.

15

...W NOWOCZESNYCH METODACH


PRODUKCJI
Rys. 5. Przykad: Integracja, automatyzacja i optymalizacja
linii montaowej samochodw

W peni zintegrowany proces produkcyjny


Pena wymiana danych od projektu do produkcji
Integracja dostawcy i klienta kocowego

Wirtualny projekt
Brak/tasze fizyczne prototypy
Wsppraca dostawcw

Elastyczna produkcja maych serii


Inteligentne roboty i urzdzenia
Autonomiczne dostosowanie

Zautomatyzowana logistyka
Logistyka automatycznie
dostosowujca si do potrzeb
produkcyjnych

Produkcja uczca si
i samooptymalizujca si
Zdecentralizowany nadzr
Monitorowanie i optymalizacja
procesw przez sieci neuronowe

THE BOSTON CONSULTING GROUP

PRZEMYS 4.0 PL

16

INTERAKCJA MIDZY
URZDZENIAMI
A CZOWIEKIEM

Przeomowym elementem czwartej


rewolucji jest zmiana stylu pracy.
Cz stanowisk zostanie
zastpiona przez roboty. Z drugiej
strony powstan jednak nowe
miejsca pracy zwizane z nowymi
technologiami. Istotny jest rwnie
fakt, e szersze wykorzystanie
robotw znacznie uatwi prac
oraz podniesie jej bezpieczestwo.
Wykorzystanie automatyki i robotw

do asystowania pracownikom
w rcznych czynnociach stanie si
bardzo cenne, zwaszcza w obliczu
starzejcego si spoeczestwa
i pracownikw. Obecnie monta
samochodw wymaga nieraz
dwigania cikich przedmiotw
i pracy w niewygodnych pozycjach.
Wsparcie robotw znacznie
podniesie ergonomi pracy. Roboty
mog wykonywa wiele zoonych
czynnoci np. podtrzyma podsufitk
pracownikowi podczas wkadania jej
do samochodu, a nastpnie j
zamocowa (Rys. 6.).

Rys. 6. Automatyczne systemy wspierajce pracownikw


Pracownik dziau montau ma
fizycznie trudne zadanie

Roboty zapewniaj popraw


ergonomii pracy
1

1
2

3
3

Pracownik przyblia podsufitk do


samochodu; jej ksztat utrudnia zadanie

Robot podnosi podsufitk i umieszcza


j w nadwoziu

Nastpnie rcznie dopasowuje j do


dachu i utrzymuje na miejscu

Pracownik naprowadza robota, nie


dwigajc adnego ciaru

Ostatecznie przykrca podsufitk, co


wymaga pracy w niewygodnej pozycji

Robot przykrca podsufitk w miejscu


wskazanym przez pracownika

THE BOSTON CONSULTING GROUP

17

Przemys 4.0 znaczco poprawi


produktywno i efektywno
serwisu (Rys. 7.). Dzi serwisanci
mog efektywnie przepracowa
zaledwie kilka godzin dziennie.
Reszta czasu jest przeznaczana
na dojazd na miejsce naprawy
oraz omawianie rozwiza z innymi
serwisantami. Skutkuje to
niepotrzebnymi przestojami
w produkcji i zanion wydajnoci.
Dziki rozbudowanej sieci sensorw,
Big Data i narzdziom analitycznym
przetwarzajcym dane w czasie
rzeczywistym, Przemys 4.0
umoliwia konserwacj
zapobiegawcz urzdze. Technicy

bd zatem w stanie zdalnie


i proaktywnie identyfikowa
potencjalne usterki i zamawia
czci z wyprzedzeniem. Dokonujc
przegldu i naprawy, wyposaeni
w rozwizania rozszerzonej
rzeczywistoci, bd w stanie
otrzyma instrukcje od ekspertw
znajdujcych si z dala od miejsca
naprawy. Praca bdzie moga zosta
automatycznie udokumentowana.
Spadek czasu przestoju z 1 dnia
do 2 godzin przyczyni si
do znacznego wzrostu wydajnoci
i obnienia kosztw utrzymania,
a serwisanci bd w stanie obsuy
wicej zakadw ni dotychczas.

Rys. 7. Technologia transformuje codzienn prac serwisantw


Rozwaenie
moliwych
rozwiza

Inspekcja
urzdzenia

Zamwienie
czci

Naprawa Udokumentowanie
urzdzenia zadania

Czas stracony na
oczekiwanie i zadania
niezwizane
ze stanowiskiem A

Tradycyjna
naprawa

Do
domu

Do A

6.00

9.00

15.00

Transfer do
innych zlece

Do A

Zdalne wsparcie
i konserwacja
zapobiegawcza

12.00

Wykorzystanie zdalnych instrukcji od eksperta,


zadanie udokumentuje si automatycznie

Weryfikacja
danych
urzdzenia1

Wyczenie
urzdzenia

Zamwienie
czi2

Praca generujca warto dodan


Spotkania lub czynnoci administracyjne
Czas spdzony w podry

Naprawa urzdzenia, korzystajc z instrukcji


w rozszerzonej rzeczywistoci

1. Diagnoza niestandardowych parametrw z sensorw w czasie rzeczywistym 2. Tylko wymagajce wymiany

PRZEMYS 4.0 PL

18

W USA PRZEMYS 4.0 DROG


DO REINDUSTRIALIZACJI

przestrzennego, jako dowd triumfu


narodowej pomysowoci i rozwoju.

W Stanach Zjednoczonych
popularne jest haso Made in America
i powrt do produkcji krajowej.
Podczas wizyty w kwietniu 2016 roku
w Niemczech na Targach
Hanowerskich Barack Obama
wygosi przemwienie nawizujce
do rozwoju przemysu nowej
generacji w USA. Prezydent
podkreli, jak wane jest wsparcie
krajowej produkcji, z naciskiem
na innowacje i przedsibiorczo.
Obama poda przykad jednej
z najwaniejszych technologii
Przemysu 4.0, drukowania

Dla USA Przemys 4.0 to szansa


na podniesienie konkurencyjnoci
krajowej produkcji oraz wany motor
rozwoju gospodarki. Ju teraz,
ze wzgldu na wysze koszty pracy
ni w krajach rozwijajcych si,
roboty stanowi opacaln
alternatyw dla pracy manualnej
w wielu sektorach amerykaskiej
gospodarki (Rys. 8.). W tym
kontekcie tradycyjnie niskokosztowe kraje, jak Chiny czy Polska,
trac swoj gwn przewag
konkurencyjn i staj przed
powanymi wyzwaniami.

Rys. 8. Porwnanie kosztw roboczogodziny i maszynogodziny w produkcji


przemysowej w USA
Produkcja
samochodw

Produkcja
sprztu elektrycznego

$/h

$/h

40

Produkcja
mebli

$/h

40

40

2018
30

30

30

20

20

20

10

10

10

0
2015 2020 2025 2030
Koszt roboczogodziny

2023

0
2015 2020 2025 2030

2015 2020 2025 2030

Koszt maszynogodziny

rdo: US Bureau of Labor Statistics, Industrial Federation of Robotics, wywiady z ekspertami, analiza BCG

THE BOSTON CONSULTING GROUP

19

W NIEMCZECH PRZEMYS 4.0


SZANS NA WZROST
PRODUKTYWNOCI
I ZATRUDNIENIA

i inkrementalny przyrost nawet


do 390 tys. miejsc pracy. Potencja
drzemie w kluczowych
specjalizacjach niemieckiej
gospodarki zwizanych z energetyk
odnawialn, urzdzeniami
i przemysem samochodowym.

W Niemczech pene wdroenie


Przemys 4.0 moe spowodowa
wzrost produktywnoci o 90-150 mld

Rys. 9. Potencja wzrostu produktywnoci w Niemczech (inynieria mechaniczna)


Ga przemysu

Udzia w produkcji
przemysowej brutto

Pojazdy
silnikowe

Oszczdnoci w kosztach
przerobu

22%

Przetwrstwo
spoywcze

1020%

10%

Czci

6%

Urzdzenia
i maszyny

6%

Turbiny
wiatrowe

69%

2030%
Cakowita
produkcja
przemysowa
brutto
2 bln

2030%
2030%

510%

Oszczdnoci
w kosztach
przerobu
1525%

2535%

1%
55%

Pozostae

Potencja wzrostu
produktywnoci

1015%

Cakowity
potencja
wzrostu
produktywnoci
47%
po uwzgldnieniu
stopnia adaptacji
1015% 58% lub
90-150 mld

912%
47%

Rys. 10. Potencja wzrostu zatrudnienia w Niemczech


Wzrost zatrudnienia netto

Przyrost zatrudnienia

# osb zatrudnionych w produkcji przemysowej (tys. osb)


+6%

Ga przemysu

230

6 500

6 060

95

50

6 450

15

0
Zatrudnienie Inynieria Przetwrstwo
2015
mechaniczna spoywcze

Pojazdy
silnikowe

Pozostae

Zatrudnienie
2025

CAGR
10-letni

Inynieria
mechaniczna

+ 0,9%

Pojazdy
silnikowe

+ 0,2%

Przetwrstwo
spoywcze

+ 0,7%

Pozostae

+ 0,6%

Wzrost zatrudnienia bdzie moliwy tylko wtedy, gdy na rynku bd wykwalifikowani pracownicy
rdo: Gwny Urzd Statystyczny Niemiec, wywiady z ekspertami, analiza BCG

PRZEMYS 4.0 PL

20

CZARNY SCENARIUSZ DLA


KRAJW ROZWIJAJCYCH SI?
Przewaga konkurencyjna krajw
rozwijajcych si opiera si gwnie
na niskich kosztach siy roboczej.
Przyciga ona inwestorw i pobudza
produkcj przemysow. Pastwa
rozwinite ju aktywnie wdraaj
rozwizania Przemysu 4.0. Brak
podjtych krokw ze strony pastw
rozwijajcych si, nieefektywne bd
zbyt pne wdroenie Przemysu 4.0
w duszej perspektywie podnosi
ryzyko wkroczenia w cykl bdnego
koa, zwanego "spiral
marginalizacji" (Rys. 11.).

Dla gospodarek, ktre do tej pory


miay perspektywy wzrostu, moe to
oznacza przede wszystkim transfer
produkcji przemysowej do krajw
wdraajcych Przemys 4.0, nawet
jeli koszty pracy s tam wysze.
W konsekwencji w kraju pozostaje
produkcja o niskiej wartoci dodanej.
Spada wwczas konkurencyjno
na tle innych krajw i utrata rynku
globalnego, co pociga za sob
dalszy spadek zatrudnienia.
Odpowiednio wczesna reakcja
i proaktywne dostosowywanie si
do trendw moe uchroni te kraje
przed tym ryzkiem.

Rys. 11. Koncepcja bdnego koa w produkcji przemysowej

Produkcja
dbr o niskiej
wartoci
dodanej
Spadek
jakoci siy
roboczej

Wzrost
bezrobocia

THE BOSTON CONSULTING GROUP

Utrata
globalnej
pozycji
konkurencyjnej

Utrata
udziaw
w rynku
globalnym

21

PRODUKCJA PRZEMYSOWA
JEST ISTOTNYM ELEMENTEM
POLSKIEJ GOSPODARKI

w gospodarce i zatrudnia 3,1 mln


osb (Rys. 12.). Co dziesity
obywatel UE zajmujcy si
produkcj przemysow pracuje
w Polsce. Przetwrstwo przemysowe
ma rwnie istotne znaczenie
dla krajw Europy rodkowoWschodniej i Niemiec.

Przemys 4.0 powinien by zatem


istotnym zagadnieniem dla polskich
firm, gdy produkcja przemysowa
stanowi 20% wartoci dodanej brutto

Rys. 12. Struktura wartoci dodanej brutto i zatrudnienie w produkcji


przemysowej w gospodarkach UE, 2014
Zatrudnienie
w prod. przem.
(mln osb)

Struktura wartoci dodanej brutto w gospodarce

CZ
HU
DE
SK
PL
LT
AT
SE
FI
IT
EE
DK
BE
PT
ES
NL
LV
FR
UK
LU

27%
24%

23%

23%

42%

4% 4%

7.5

53%

21%

31%

4% 4%

40%

20%

34%

3%

40%

19%

4%

3%
2%

40%

17%

23%

16%

22%

16%

25%

15%

1%
5%
3%
3%
2%
6%

29%

15%

23%

14%

25%

35%

1%
4%

29%

47%

49%

0.3

54%

0.5

6%

49%

3%
4%

50%

25%

5%

22%

16%

Produkcja przemysowa

8% 2%

32%

10%

0.1

1%
6% 2%

23%

3.9

55%

30%

11%

0.6

1%

30%

12%

0.2

51%

14%

25%

3.1

0.3

56%

13%
12%

0.5

0.6

54%

4% 4%
6%

1.4
0.8

46%

1%
4%

20%

19%

UE 28

2%
4%

24%

5%

53%
3%

48%

2%
5%

0.7
2.1
0.8
0.1
2.7

60%

8% 1%
28%

2.6

56%
0%

2%
5%
Handel, transport i budownictwo

45%

0.03
31.8

53%
Usugi finansowe

Rolnictwo i lenictwo

rdo: Eurostat

PRZEMYS 4.0 PL

Inne

22

POOWA WARTOCI SKUPIONA


W 5 SEKTORACH
52% wartoci dodanej brutto
w produkcji przemysowej w Polsce jest
wytwarzane przez pi sektorw:
produkcj artykuw spoywczych,
wyrobw metalowych, pojazdw
silnikowych, wyrobw z gumy i tworzyw
sztucznych i mebli. Te 5 bran zatrudnia
51% pracownikw produkcji przemysowej.
Brane te s szczeglnie nastawione
na wyzwania zwizane ze zmianami
technologicznymi, rwnie tymi

wdraanymi w krajach ssiednich.


Przemys 4.0 implementowany w bardziej
rozwinitych krajach moe zagrozi
produkcji pojazdw i wyrobw metalowych
w Polsce. W przypadku ywnoci,
ekspozycja na zmiany jest nisza
ze wzgldu na lokalizacj zakadw
przy konsumentach. Zauwaalna jest
rwnie dysproporcja w strukturze
przemysu midzy krajami np. Niemcy
przoduj w produkcji precyzyjnych maszyn
i urzdze oraz elektroniki.

Rys. 13. Przykad rnicy w rozkadzie wartoci dodanej brutto


i zatrudnienia w produkcji przemysowej midzy Polsk a Niemcami
ywno, napoje i wyroby tytoniowe
Przetworzone wyroby metalowe
Pojazdy silnikowe
Wyroby z gumy i tworzyw sztucznych
Meble
Wyroby z mineralnych surowcw niemetalicznych
Naprawa i instalacja urzdze
Chemia i wyroby chemiczne
Maszyny i urzdzenia
Sprzt elektryczny
Drewno i wyroby z drewna
Papier i wyroby z papieru
Tekstylia i wyroby ze skry
Podstawowe metale
Paliwa
Komputery, elektronika i optyka
Inne urzdzenia transportowe
Poligrafia i reprodukcja nonikw informacji
Wyroby farmaceutyczne

11%
10%
9%
8%
8%
6%
6%
10%
6%
5%
5%
4%
5%
3%
5%
5%
4%
4%
4%
5%
3%
2%
3%
8%
3%
3%
2%
1%
2%
3%
2%
2%
2%
2%
2%
1%

18%
17%

19%
29%
42%
43%
29%
-12%
9%
30%
-8%
8%
9%
54%
-7%
25%
-32%
-1%
33%
1%
-7%

7%
12%
9%

12%
18%

5%
6%
4%
5%
3%
3%
3%
3%
7%
5%

1%
2%
2%
2%
1%
2%
4%
4%
1%
0,2%
2%
2%
1%
2%

7%
7%

11%

16%
15%

6%
5%

4%

2%

xx% Zmiana 2008 - 2014


Udzia w wartoci dodanej brutto produkcji przemysowej

Udzia w zatrudnieniu w produkcji przemysowej

Nota: Dane dla Polski za 2014 rok, dla Niemiec za 2013; rdo: Eurostat
W latach 2008-2014 najwikszy wzrost wartoci dodanej brutto odnotowano w przetwrstwie papieru i tworzyw sztucznych, ale rwnie przemyle
bardziej skomplikowanym, jakim jest produkcja rodkw transportu. Znaczenie tej gazi przemysu ronie, m.in. dziki rozwojowi takich firm, jak Pesa
czy Solaris. Istotny wzrost zaobserwowano rwnie w chemii. Najwikszy spadek wartoci dodanej odnotowano natomiast w produkcji paliw, gwnie
za spraw kryzysu na rynku ropy. Ogem warto dodana produkcji przemysowej w Polsce w tych latach wzrosa o 15%..
THE BOSTON CONSULTING GROUP

23

HISTORYCZNIE SILNA POZYCJA


PRODUKCJI PRZEMYSOWEJ
W POLSCE OPARTA O NISKIE
KOSZTY PRACY I RENT
GEOGRAFICZN

Z drugiej strony, Polska to jeden


z liderw pod wzgldem tempa
wzrostu pac (3,8% r/r). W duszej
perspektywie dystans ten moe si
zatem znacznie zmniejszy.

Pozycja konkurencyjna polskiego


przemysu oparta jest na dwch
gwnych przewagach: niskich
kosztach pracy i korzystnym
pooeniu w centrum Europy.

Blisko duych rynkw zbytu


w Europie plasuje nas w lepszym
pooeniu ni takich globalnych
liderw pod wzgldem rozwoju, jak
kraje BRIC (Brazylia, Rosja, Indie,
Chiny).

Przecitna stawka godzinowa


w produkcji przemysowej w Polsce
jest wci o 66% nisza ni rednia
stawka w krajach UE, a nisze koszty
pracy posiadaj jedynie 4 kraje.
Do krajw z najwyszymi kosztami
wci dzieli nas 5-krotny dystans.

Istotny rwnie jest koszt energii:


idcy w parze z Przemysem 4.0
zrwnowaony rozwj i dbao
o efektywno energetyczn
znaczco zwiksz potencja
poprawy pozycji konkurencyjnej.

Rys. 14. Porwnanie kosztw pracy w produkcji przemysowej w pastwach UE,


2015 (/h)
43 42 41
38 37 37 35 35

31 31 28 27

-66%

23

15 15

poniej redniej UE

rednia UE 22

10 10 10 8

BE DK SE DE FR FI AT NL LU IE UK IT ES SI GR SK EE CZ HR HU PL LV LT RO BG

rdo: Eurostat, analiza BCG

Jednym z moich obszarw s problemy zwizane z efektywnoci energetyczn. Widz


tu duy potencja dla Przemysu 4.0. Optymalizacja procesw i obnienie
w konsekwencji kosztw zuywanej energii to szansa na popraw konkurencyjnoci gospodarki
i osignicie oszczdnoci, ktre sfinansuj kolejny krok rozwojowy.

Marek Kapturkiewicz
Partner, Innovation Nest

PRZEMYS 4.0 PL

24

POPRZEDNIE REWOLUCJE
PRZEMYSOWE WDROYLIMY
Z OPNIENIEM

Polska poprzednie rewolucje


przemysowe wdroya
z opnieniem. W swobodnym
i szybkim rozwoju nie pomogy
zabory, wojny i komunizm. Potencja

polskiej myli technicznej, jak choby


komputerw Odra czy samochodw
FSO/FSM, nie zosta w peni
wykorzystany. Nie pomg w tym
rwnie znaczny przerost
zatrudnienia przy prostych pracach
manualnych w czasach PRL. Dzi
wikszo firm jest w rzeczywistoci
3.0, a cz wci nawet 2.0.

Rys. 15. Polska poprzednie rewolucje przemysowe wdroya


z opnieniem w stosunku do innych krajw

http://pl.123rf.com/photo_5870556_archiw
alne-map%C3%84%E2%84%A2polski%2C-drukowane-w-1773%2Cpokazuje-partycji-tegokraju..html?term=polish%2Bpartition&vti=
m4lbffqrukudbn2yaz

Koniec wieku
XVIII i wiek XIX

Wczesny wiek XX

Wczesne lata '70

1. Rewolucja przemysowa 2. Rewolucja przemysowa 3. Rewolucja przemysowa


Mechanizacja utrudniona ze
wzgldu na rozbir Polski
Wolniejszy rozwj przede
wszystkim zaboru rosyjskiego
Polska skupiona na rolnictwie
Pocztek rewolucji po
wprowadzeniu maszyn
parowych do grnictwa
na Grnym lsku
i w manufakturach okrgu
dzkiego i warszawskiego

Elektryfikacja rwnie opniona Ograniczona automatyzacja


Doganianie Europy po
w czasach PRL
odzyskaniu niepodlegoci
Niewydolna gospodarka
Niedoceniona rola energii
planowa
elektrycznej na pocztku
Duy udzia przemysu
XX wieku
cikiego
Pierwszy akt prawny
W pierwszej kolejnoci import
o popieraniu elektryfikacji
technologii radzieckiej
opublikowany w 1933
Sukcesy polskiej myli
W 1939 zelektryfikowanych
technicznej nie w peni
jedynie 3% wsi
wykorzystane ze wzgldu na
Wybuch wojny i konieczno
brak organizacji produkcji
odbudowy gospodarki oraz
reelektryfikacji

W obecnych czasach przed Polsk nie ma adnych barier


musimy wykorzysta potencja Przemysu 4.0
THE BOSTON CONSULTING GROUP

25

CO PRZEMYS 4.0 OZNACZA


DLA POLSKI?
Rosnca rola Przemysu 4.0 wydaje
si nieuchronna wiele krajw i firm
bdzie budowa na nim swoj

przewag konkurencyjn. Sposb,


w jaki Przemys 4.0 wpynie
na Polsk zaley od tego, jak drog
Polska wybierze i bdzie poda.
Wykorzystanie szans, jakie daje

Rys. 16. Potencjalne szanse i zagroenia Przemysu 4.0 dla Polski


1 Lepiej speniane
1

potrzeby konsumentw

Szanse

2 Wzrost produktywnoci

Przemys 4.0 pozwala na optymalizacj procesu produkcyjnego,


skrcenie czasu przestojw, lepsz alokacj zasobw i kreacj
nowych produktw
Tworz si rwnie nowe miejsca pracy skupione wok automatyki
i IT oraz nowych bran zwizanych m. in. z wspprac robotw
z ludmi

Nowe miejsca pracy


o wysokiej wartoci dodanej

Innowacyjna
gospodarka

Gospodarka staje si coraz bardziej innowacyjna, umoliwiajc


take ekspansj technologii za granic

Atrakcyjno
dla inwestorw

Wysokie kompetencje pracownikw i prnie rozwijajca


si innowacyjna gospodarka, przy odpowiednich mechanizmach,
przyciga inwestorw

6 Rozwj nowych bran

Rozwj nowych bran dziki dostawcom rozwiza Przemysu 4.0


i firmom wdraajcym te rozwizania

Spadek kosztw
produkcji

Poprawa jakoci produktw oraz spadek zapasw redukuje koszty


produkcji

Efektywne wykorzystanie
materiaw i energii

Racjonalne uytkowanie materiaw i poprawa efektywnoci


energetycznej id w parze ze zrwnowaonym rozwojem

1 Redukcja miejsc pracy

Zagroenia

Produkty projektowane pod indywidualne zamwienia,


wytwarzane w maych partiach (mass customization)

2 Niedostosowanie kwalifikacji
pracownikw

3 Odpyw czci przemysu


z Polski

Zmniejszenie

4 konkurencyjnoci Polskich
firm

5 Przewaga zagranicznych

dostawcw rozwiza 4.0

Przemys 4.0 moe powodowa zastpienie pracownikw


przez nowe rozwizania (np. roboty), a ich ponowne zatrudnienie
wymaga nowych kwalifikacji
Przemys 4.0 tworzy miejsca pracy o innych kwalifikacjach ni te,
ktre zastpuje; bez odpowiednich szkole wystpuje due ryzyko
wspistnienia wakatw i strukturalnego bezrobocia
Wdroenie rozwiza w innych krajach moe sprawi, e korzystne
bdzie dla firm przeniesienie produkcji z powrotem do np. Europy
Zachodniej (nisze koszty pracy w PL mniej istotne)
Polskie firmy, obecnie z siln pozycj na rynkach eksportowych
dziki m.in. przewadze kosztowej, mog straci konkurencyjno
Pniejszy ni w krajach rozwinitych rozwj Przemysu 4.0 moe
oznacza znaczn przewag zagranicznych dostawcw technologii
ju na starcie

PRZEMYS 4.0 PL

26

Przemys 4.0 wymaga nie tylko


aktywnego wprowadzania nowych
technologii, lecz take inicjatywy
w obszarze innowacyjnoci. Korzyci
z rozwoju nowych bran, wzrostu
produktywnoci i nowych miejsc
pracy o wysokiej wartoci dodanej s
osigalne tylko wwczas, gdy polskie
przedsibiorstwa rozpoczn
na wiksz skal wdroenie big data,
internetu rzeczy i innych technologii
4.0. Warunkiem do tego s
odpowiednio wyksztaceni specjalici
umiejcy wykorzysta te narzdzia
oraz infrastruktura gwarantujca
dostp do szerokopasmowego
internetu (take mobilnego)
i stabilne dostawy taniej energii.
Nieuczestniczenie w budowaniu
Przemysu 4.0 niezalenie od tego,
czy zamierzone, czy nie pozbawi
Polsk korzyci z szans, jakie
Przemys 4.0 przynosi. Jednoczenie
moe wzmocni zagroenia, jakie
Przemys 4.0 generuje.

Rozwj Przemysu 4.0 w krajach


rozwinitych moe skutkowa
relokacj czci produkcji
z powrotem do np. Europy
Zachodniej (bo Polska ju nie bdzie
miaa istotnej przewagi kosztw
pracy). Jednoczenie konsekwencje
moe mie rozwj Przemysu 4.0
przy rwnoczesnym braku dziaa
na poziomie caego kraju.
Przykadowo: nowe, dobrze patne
miejsca pracy w Przemyle 4.0 bd
wymaga cakowicie innych
kompetencji ni te miejsca pracy,
ktre Przemys 4.0 zastpi.
Bez odpowiednio dopasowanego
systemu ksztacenia istnieje ryzyko
pojawienia si wielu wakatw (np.
na stanowisku koordynatora robotw
przemysowych) przy jednoczesnym
strukturalnym bezrobociu.
Efektywne wdroenie Przemysu 4.0
moe przynie korzyci dla caej
gospodarki i poszczeglnych
regionw, co moe by mocnym
impulsem rozwojowym dla firm.

W tradycyjnym przemyle produkcja skupiona jest wok kilku duych orodkw.


Przemys 4.0 bdzie zdecydowanie bardziej rozproszony na cay kraj. Specjalizacja
regionw spowoduje ich reindustrializacj. To szansa szczeglnie dla maych przedsibiorstw,
ktre otrzymaj bodziec do ponadregionalnego eksportu innowacji.

Mariusz Andrzejczak
Wiceprezes Zarzdu ds. Finansowych, CreoTech Instruments

THE BOSTON CONSULTING GROUP

27

WYNIKI BADANIA POKAZUJ


DYSTANS DO KRAJW
ZACHODU - CZAS ROZPOCZ
WYCIG
Przeprowadzilimy badanie wrd
kadry zarzdzajcej duymi
przedsibiorstwami przemysowymi
w Polsce, Niemczech i USA
oraz seri wywiadw z rynkowymi
praktykami.

Mona jednak powiedzie, e


zagadnienie Przemysu 4.0
w ostatnich latach staje si coraz

bardziej istotne. 81% udzielajcych


odpowiedzi menederw w Polsce
uwaa, e Przemys 4.0 jest istotny
dla ich firmy, z kolei tylko 5%
uwaa, e nie wywrze adnego
wpywu w przyszoci.

Zauwaylimy, e Przemys 4.0


dopiero zaczyna wzbudza
zainteresowanie kadry zarzdzajcej
w Polsce, co moe wynika
z dotychczasowej niskiej
wiadomoci tego procesu. Wida
take duy dystans do firm
z Niemiec i USA, szczeglnie
we wdroeniu rozwiza
hardware'owych.

Analiza rynku rozwiza Przemysu 4.0 w obszarach analityki i przetwarzania


informacji wskazuje, e jego gboko w Polsce oceniana jest na 5% gbokoci
rynku niemieckiego. S brane takie, jak energetyka czy dystrybucja, ktre ju wdroyy
zaawansowane narzdzia analityczne, np. do prognozowania popytu i optymalizacji
zatowarowania. Inne sektory, jak chociaby grnictwo i przemys ciki, s dopiero na pocztku
drogi, ale wykazuj olbrzymie zainteresowane, np. w konserwacji zapobiegawczej i wdroeniach
z dziedziny internetu Rzeczy. Tu widz potencja i szybki zwrot z inwestycji.

Patryk Choro

Patryk Choro

Principal Business Solutions Manager, SAS Institute

PRZEMYS 4.0 PL

28

Pomidzy krajami wystpuj istotne


rnice w stopniu wdroenia
poszczeglnych rozwiza. Wynikaj
one zarwno z rnicy w strukturze
przemysu, jak i ze stopnia
wiadomoci i awersji do ryzyka.
Przyczyn dysproporcji moe by
rwnie nisza opacalno
rozwiza dla firm w Polsce,
zwaszcza wysokonakadowego
hardware'u, w obliczu wci niskich
kosztw pracy. S jednak firmy

bardzo zaawansowane we wdroeniu


Przemysu 4.0.

65% polskich firm wdroyo bd


planuje integracj software'ow,
podobnie jak w Niemczech. Polska
jest natomiast zdecydowanie mniej
zaawansowana pod wzgldem
wdroenia autonomicznych robotw
26% w Polsce vs 53%
w Niemczech.

Integracja
softwarowa

Predictive
maintenance

Autonomiczne
roboty

Niemcy
Rozwizania
technologiczne
Przemysu 4.0
ju wdroone
bd
planowane
w przecigu
1-2 lat

64%

57%

53%

36%

41%

28%

65%

52%

26%

USA

Polska

Firmy boj si jako pierwsze podj ryzyko, obserwuj, co zrobi inni. W Splast
si do tego przygotowujemy. Systemy do symulacji i wszelki software ju
wprowadzilimy. Wszystkie maszyny zintegrowane s w jednym systemie, staramy si take
w peni wykorzysta roboty. Teraz przyszed czas na wdroenie drukarek 3D i czujnikw RFID.

Marek Sanocki

Patryk Choro
THE BOSTON CONSULTING GROUP

Wspwaciciel, Splast

29

jest w stanie okreli, jaki procent


przychodw ich firmy wydaj rocznie
na rozwizania zwizane
z Przemysem 4.0. A 34% firm
wydaje na te rozwizania tylko
do 1% przychodw.
JAKIE CELE WI POLSKIE
FIRMY Z WDROENIEM
PRZEMYSU 4.0?

30% menederw polskich firm nie

rozwizania czwartej rewolucji


przemysowej.

w analizie behawioralnej klienta


w punktach sprzeday, np. na stacjach
benzynowych. Silniejsza lojalizacja
klientw bdzie moliwa poprzez
spersonalizowanie oferty kto wie, moe
w niedalekiej przyszoci ceny z pylonw
na stacjach zostan zastpione
indywidualnymi cenami w aplikacji
mobilnej?

Andrzej Kozowski

Dyrektor Wykonawczy ds. Strategii


i Zarzdzania Projektami,
PKN Orlen

Zapytalimy rwnie, jakie cele


menederowie wi z wdroeniem

kosztw jako cel nadrzdny. 52%


widzi w Przemyle 4.0 szans
na wzrost przychodw. Tylko 9%
badanych nie wie z tym adnych
zdefiniowanych celw. Cz
przedsibiorstw widzi w tym rwnie
szans na utrzymanie zdolnoci
do konkurowania na rynku.
Dla producentw istotna jest rwnie
stabilizacja jakoci. Oczekiwanym
celem jest rwnie redefinicja
i kreowanie nowych produktw dla
klienta. To wanie dotarcie do klienta
i utrzymanie go przy sobie jest
szczeglnie istotnym wyzwaniem,
ktre mog znacznie uatwi

Narzdzia oferowane przez Przemys


4.0 uatwiaj rwnie selekcj
rozwiza kreujcych najwiksz
warto dodan.

rozwiza Przemysu 4.0. 78%


ankietowanych uwaa wzrost
produktywnoci przez redukcj

Najbardziej istotnym
rozwizaniem jest big data

Wykorzystanie sensorw, software


i narzdzi analitycznych pozwala
analizowa efekty wdroonych rozwiza
na linii produkcyjnej, koncentrowa si na
tych zmianach, ktre wnosz najwiksz
warto.

Marek Scholz
Czonek Zarzdu, Delicpol

PRZEMYS 4.0 PL

30

POLSKIE FIRMY I SEKTORY


POTRZEBUJ WASNEJ
ODPOWIEDZI NA RKAWIC
RZUCON PRZEZ PRZEMYS 4.0

gazie przemysu, ktre posiadaj


wysoki udzia kosztw osobowych
w kosztach produkcji oraz generujce
obecnie wysok warto dodan
w gospodarce. To te gazie powinny
podj szczeglne kroki w kierunku
utrzymania swojej konkurencyjnoci.

Szczeglnie naraone na wyzwania


czwartej rewolucji przemysowej s te

Rys. 17. Porwnanie wartoci dodanej brutto i udziau kosztw


osobowych w polskiej produkcji przemysowej (pogldowo)
Naprawa i instalacja urzdze
Tekstylia
Poligrafia

Maszyny i urzdzenia
Wyroby
metalowe

Meble
Pozostae pojazdy

Mineralne surowce
niemetaliczne

Farmaceutyki
Drewno
Sprzt elektryczny
Papier

Udzia kosztw
osobowych
w kosztach
produkcji ogem

Komputery,
elektronika
i optyka

Chemia

Podstawowe metale

Tworzywa sztuczne

Pojazdy
ywno

Paliwa

Warto dodana brutto

Kada z kluczowych dla polskiego przemysu bran powinna teraz


przeanalizowa, jaki wpyw na ni bdzie mia Przemys 4.0

rdo: Eurostat, GUS, analiza BCG

Skala zmian technologicznych przyspiesza wykadniczo. 10 lat temu nikt nie korzysta
ze smartfonw. Za 10 lat moe wszyscy bdziemy jedzi autonomicznymi
samochodami. Nie jestemy w stanie przewidzie, czego bdziemy potrzebowa w przyszoci,
ani jakie nowe rozwizania bd dostpne. Firmy albo si dostosuj, albo zgin.

Jarosaw Bator

Business Development Director, Skanska

THE BOSTON CONSULTING GROUP

Jak pokazuj wyniki badania, polskie


firmy odczuwaj wiksze bariery
wdroenia Przemysu 4.0 ni firmy
w USA i Niemczech.
Skala wyzwa zwizanych z barierami
wdroenia Przemysu 4.0
Niemcy
Wysokie
potrzeby
inwestycyjne

USA

Brak
wykwalifikowanej
kadry

USA

Obawy o
bezpieczestwo
danych

33%
61%
40%
35%
61%

Polska
Niemcy
USA
Polska

Gwn barier efektywnego


wdroenia Przemysu 4.0 jest
niska wiadomo kadry zarzdzajcej. Jest
to wci bardzo wiey temat i niewielu
menederw jest w stanie okreli, jak
warto poszczeglne rozwizania mog
wnie do firm.

Zbigniew Rymarczyk
Wiceprezes Zarzdu, Dyrektor Sektora ERP,
Comarch

31%

Polska
Niemcy

CZEGO POTRZEBUJEMY, BY
UDAO SI WDROY P4.0?

31

41%
32%
57%

61% menederw polskich firm


widzi wyzwania zwizane z wysokimi
potrzebami inwestycyjnymi
Przemysu 4.0. W tym obszarze
dysproporcje midzy Polsk
a Niemcami i USA s znaczce.

Prawie poowa sygnalizuje, e


znaczc przeszkod jest
niepewno co do potencjalnego
zwrotu z poniesionych przez firmy
nakadw inwestycyjnych.

Tradycyjne podejcie do zarzdzania


nie sprawdzi si w firmach 4.0.
Inwestycje w nowe technologie
wymagaj gotowoci do podjcia
ryzyka, co moe by barier nie
do pokonania szczeglnie
dla maych przedsibiorstw.
Dla maych firm argumentem
za inwestycjami moe by przykad
lidera, ktry z sukcesem wdroy
rozwizania 4.0 i czerpie z nich
korzyci. Rol takiego lidera zmian
mog peni narodowi czempioni
ich zaangaowanie byoby wyranym
sygnaem dla dostawcw
oprogramowania, a przede
wszystkim hardware'u i maszyn,
ktre Polska w wikszoci importuje.
W przypadku hardeware'u trzeba
mie na uwadze rozwizania
o najwikszej wartoci dodanej
z perspektywy polskich firm, bo
w wielu obszarach maszyny mog
wci jeszcze przegrywa z niskimi
kosztami pracy.

PRZEMYS 4.0 PL

32

Micha Napieracz
Dyrektor Browaru Okocim, Carlsberg

Drugim najwikszym wyzwaniem jest


trudno w przycigniciu
wykwalifikowanej kadry, na ktre
wskazao 61% badanych to
znacznie wicej ni w USA
i Niemczech.
Zawody przemysu przyszoci wci
pozostaj niezdefiniowane, tym
trudniej wic okreli, jakich
kwalifikacji i kompetencji bd
wymaga od pracownikw.
Z pewnoci bd to jednak
kwalifikacje z wielu obszarw.
Ju teraz firmy sygnalizuj problemy
z pozyskiwaniem do pracy
informatykw, specjalistw
od automatyki, robotyki czy
mechatroniki. Polska posiada luk

THE BOSTON CONSULTING GROUP

w ksztaceniu ksztacimy za mao


specjalistw. W perspektywie
najbliszych kilku lat luka ta bdzie
si pogbia, zwaszcza biorc
pod uwag ni demograficzny
i starzejce si spoeczestwo.
System edukacji wymaga zmian nie
tylko w zakresie kierunkw studiw,
ale rwnie w ich profilach.
Ksztacenie powinno by bardziej
interdyscyplinarne ni obecnie.
Powinno czy wiedz techniczn
z zagadnieniami biznesowymi
i krytycznym zrozumieniem spraw
spoecznych. Rozwizaniem mog
by studia dualne i/lub wiksza
wsppraca uczelni wyszych
z przemysem. Obecnie jednak taka
wsppraca jest relatywnie rzadka.

Polskie oddziay zagranicznych


firm nale zwykle do ich
najlepszych zakadw. Na tle innych
krajw wyrniamy si wysokim poziomem
zaangaowania, kreatywnoci
oraz efektywnoci operacyjnej. Atutem
Polski s rwnie niskie koszty pracy, ktre
mog jednak utrudnia wdraanie
niektrych rozwiza Przemysu 4.0
ze wzgldu na gorsz opacalno.

Najwyszy czas przej na system


edukacji oparty na projektach
i nauczy inynierw rozwizywa problemy.
Mamy mnstwo zdolnych i godnych wiedzy
inynierw, ale brakuje specjalistw czcych
wiedz techniczn z biznesowymi
umiejtnociami mikkimi. Mimo to
uwaam, e Przemys 4.0 to olbrzymia
szansa dla Polski.

Prof. Tadeusz Uhl


Zaoyciel i Prezes, EC Grupa
Profesor Wydziau Inynierii
Mechanicznej i Robotyki, AGH

33
Nadchodzce zmiany w zapotrzebowaniu na wykwalifikowanych pracownikw w obszarach:

wicej umiejtnoci w zakresie analizy danych i programowaniu

Zarzdzanie
danymi
91%

Bezpieczestwo
danych

86%

82%

Menederowie wskazuj rwnie


kierunki zmian w wymaganych
kwalifikacjach. Przewiduj, e bdzie
roso zapotrzebowanie
na programistw od rozwoju aplikacji
oraz specjalistw od analizy
i zarzdzania danymi. Jednoczenie
oczekiwany jest spadek zatrudnienia
po stronie prostych prac fizycznych.
Trzecim wyzwaniem zwizanym
z Przemysem 4.0 jest obawa
o bezpieczestwo danych, ktra

dotyczy

57% ankietowanych.

65% firm najbardziej obawia si


braku kontroli nad danymi przy
wsppracy ze stronami trzecimi.
Kiedy problemem dla firm byo
zdobycie danych, dzi trudnoci jest
ich selekcja i przetworzenie. Nadmiar
danych wie si ze wzrostem
odpowiedzialnoci za ich ochron.

Utrzymanie
ruchu

Mniejsze
lub znacznie
mniejsze

Praca
fizyczna

32%

Ponadto, obecnie w porwnaniu


do krajw Zachodu niewiele polskich
firm plasuje sw ofert w Internecie.
Nie ulega wtpliwoci, e
w perspektywie kilku lat handel
internetowy w globalnej gospodarce
bdzie odgrywa kluczow rol.
Podobnie ronie znaczenie cyberbezpieczestwa.

Rozwj
aplikacji

Wiksze
lub znacznie
wiksze

Brana chemiczna ju przechodzi


z Przemysu 3.0 do 4.0. Efekty
wida w sterowaniu produkcj, skracaniu
cyklu przygotowania inwestycji czy relacjach
z klientem. Nie mona zapomnie
o kwestiach regulacyjnych zwizanych
m.in. z dostpem do danych. Firmy zbieraj
ogromn ilo danych w chmurze i ponosz
odpowiedzialno za to, by je chroni.

Witold Szczypiski
Wiceprezes Zarzdu,
Dyrektor Generalny, Grupa Azoty

Polska potrzebuje planu dziaania w zakresie wdroenia


Przemysu 4.0
PRZEMYS 4.0 PL

64%

34

DOBRA WIADOMO: MODE


POKOLENIE JEST GOTOWE
STAWI CZOA WYZWANIOM

Na potrzeby tego raportu


przeprowadzilimy rwnie badanie
wrd 150 modych Polakw
studiujcych na najlepszych
uczelniach technicznych w kraju
oraz w Wielkiej Brytanii. Zestawienie
ich odpowiedzi z perspektyw
menederw pokazuje, e w oczach
modego pokolenia Przemys 4.0 ma
duo wiksz potencjaln warto
ni oceniaj to obecnie zarzdzajcy.

Ponad 80% studentw uwaa,


e Przemys 4.0 to zagadnienie, ktre
wywrze istotny wpyw na produkcj
i w szerszym ujciu na wiat.

Tylko 4% studentw nie wie

swojej przyszoci z rozwojem


technologii Przemysu 4.0.
Jednoczenie studenci do
krytycznie oceniaj postpy, jakie
w tej dziedzinie robi Polska 95%
z nich uwaa, e s one przecitne,
mae lub cakowicie niewidoczne.
Warunkiem wykorzystania szans,
jakie daje Przemys 4.0, jest
posiadanie odpowiednio
wyksztaconych kadr. To, e polscy
studenci kierunkw technicznych
widz czsto nawet wyraniej, ni
polscy menederowie wag i wpyw
czwartej rewolucji przemysowej,
moe by dla Polski dobrym
pocztkiem pracy nad wdraaniem
Przemysu 4.0.

Ktre rozwizania technologiczne Przemysu 4.0 s


szczeglnie wane dla polskich firm?
Studenci
Symulacje
Cyber-bezpieczestwo
Pozioma/pionowa
integracja softwarowa

92%
91%
89%

Menederowie
Symulacje
Big data i analityka
Pozioma/pionowa
integracja softwarowa

Nota: % ankietowanych, ktrzy uznali dane rozwizanie za wane lub bardzo wane

THE BOSTON CONSULTING GROUP

83%

82%
81%

35

POLSKA Z POTENCJAEM
NA ZBUDOWANIE
INNOWACYJNEJ GOSPODARKI,
ALE PLAN DZIAA
KONIECZNY JU TERAZ
Polska posiada olbrzymi potencja
na zbudowanie innowacyjnej
gospodarki opartej na czwartej
(r)ewolucji przemysowej.
Pracowito, kreatywno
i efektywno Polakw jest
niewtpliwym atutem polskiego
przemysu. Wierzymy, e polskie
firmy z powodzeniem wdro
u siebie rozwizania oferowane
przez Przemys 4.0, dziki czemu
wkrocz na drog trwaego,
dynamicznego wzrostu,
a innowacyjne rozwizania stan si
produktem eksportowym.
Specjalizacja regionw przyczyni si
z kolei do ich reindustrializacji
oraz wzrostu pozycji konkurencyjnej
polskiego przemysu. Naley
pamita o wpywie tej rewolucji
na polsk gospodark, zwaszcza

w kontekcie jej wdroenia w innych


krajach rozwinitych.
Jednak by to si udao, konieczne
jest przede wszystkim zrozumienie
wpywu Przemysu 4.0
przez polskich menederw na ich
firmy. Pomocnym narzdziem byoby
tu zbudowanie polskiej platformy
skupiajcej wszystkich interesariuszy
bdcych adresatami Przemysu 4.0.
Platforma ta posuyaby do dyskusji
na temat wszelkich aspektw
podejcia do wdroenia Przemysu
4.0 oraz wypracowania jego strategii.
Istotne jest proaktywne dziaanie
i stworzenie planu dziaania
dla Polski ju teraz. Konieczne jest
zaadresowanie wszystkich barier
wskazywanych przez polskich
menederw, w szczeglnoci
dotyczcych zapewnienia cyberbezpieczestwa, odpowiedniego
ksztacenia wykwalifikowanych kadr
oraz uatwienia dostpu do kapitau,
zwaszcza maym i rednim
przedsibiorstwom.

PRZEMYS 4.0 PL

36

Kontakt z autorami
W celu dyskusji na temat analiz lub spostrzee, prosimy
o kontakt z autorami Raportu:
Jarek Dmowski
BCG Warszawa
+48 507 00 36 02
dmowski.jarek@bcg.com

Micha Owerczuk
BCG Warszawa
+48 507 00 36 96
owerczuk.michal@bcg.com

Marcin Jdrzejewski
BCG Warszawa / Dubai
+48 507 00 36 57
jedrzejewski.marcin@bcg.com

Nina Suffczyska-Haabuz
BCG Warszawa
+48 507 00 36 32
halabuz.nina@bcg.com

Jacek Libucha
BCG Warszawa
+48 507 00 36 35
libucha.jacek@bcg.com

Micha Iwasieczko
BCG Warszawa
+48 500 23 99 68
iwasieczko.michal@bcg.com

Opracowanie graficzne:
Iwona Kowalska
BCG Warszawa
+48 22 820 36 49
kowalska.iwona@bcg.com

THE BOSTON CONSULTING GROUP

Dagmara Vldoiu
BCG Warszawa
+48 22 441 37 45
vladoiu.dagmara@bcg.com

Abu Dhabi
Amsterdam
Athens
Atlanta
Auckland
Bangkok
Barcelona
Beijing
Berlin
Bogota
Boston
Brussels
Budapest
Buenos Aires
Calgary
Canberra
Casablanca

Chennai
Chicago
Cologne
Copenhagen
Dallas
Detroit
Dubai
Dsseldorf
Frankfurt
Geneva
Hamburg
Helsinki
Ho Chi Minh City
Hong Kong
Houston
Istanbul
Jakarta

Johannesburg
Kuala Lumpur
Kyiv
Lisbon
Lagos
London
Los Angeles
Luanda
Madrid
Melbourne
Mexico City
Miami
Milan
Minneapolis
Monterrey
Montreal
Moscow

Mumbai
Munich
Nagoya
New Delhi
New Jersey
New York
Oslo
Paris
Perth
Philadelphia
Prague
Rio de Janeiro
Rome
San Francisco
Santiago
So Paulo
Seattle

Seoul
Shanghai
Singapore
Stockholm
Stuttgart
Sydney
Taipei
Tel Aviv
Tokyo
Toronto
Vienna
Warsaw
Washington
Zrich

bcg.com

You might also like