Sygn.

akt I ACa 315/16

WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 15 czerwca 2016 r.
Sd Apelacyjny w Krakowie Wydzia I Cywilny
w skadzie:

Przewodniczcy:

SSA Hanna Nowicka de Poraj

Sdziowie:

SSA Grzegorz Kroek

SSA Barbara Baran (spr.)

Protokolant:

sekr.sdowy Katarzyna Rogowska

po rozpoznaniu w dniu 15 czerwca 2016 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powdztwa J. P.
przeciwko Stowarzyszeniu (...)(...)z siedzib w T.
o zapat
na skutek apelacji powdki
od wyroku Sdu Okrgowego w Tarnowie
z dnia 22 grudnia 2015 r. sygn. akt I C 253/15
oddala apelacj.
SSA Grzegorz Kroek SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Barbara Baran
Sygn. akt I ACa 315/16

UZASADNIENIE
Zaskaronym wyrokiem Sd Okrgowy w Tarnowie oddali powdztwo J. P.
przeciwko Stowarzyszeniu (...)(...)z siedzib w T. o zapat i zasdzi od powdki na rzecz strony pozwanej kwot 377
z tytuem zwrotu kosztw zastpstwa procesowego.
Sd ustali, e powdka jest fotografikiem, zajmujcym si fotografowaniem m.in. znanych postaci. Midzy innymi
wykonywaa ona zdjcia C. M.. Zgodnie z cennikiem powdki zamieszczonym na jej oficjalnej stronie internetowej
(...)podstawowa opata za licencj na wykorzystanie zdj wykonanych przez powdk w Internecie wynosi 2 500 z.

Powdka zawieraa rwnie zbiorcze umowy licencyjne z rnymi podmiotami na wykorzystanie zdj jej autorstwa,
opiewajce na kwoty sigajce nawet 30 000 z.
C. M. wyrazi powdce zgod na rozpowszechnianie jego wizerunku na wykonanych przez ni fotografiach.
W dniu 10 maja 2011 r. na stronie internetowej prowadzonej przez stron pozwan (...)zosta zamieszczony reporta
z festiwalu C. M., odbywajcego si w K. od 9 maja 2011 r. W tekcie opisano program festiwalu. Obok tekstu w ramce
znajduje si obecnie grafika przedstawiajca ksiki. Wedug twierdze powdki w tym miejscu znajdowao si zdjcie
C. M. jej autorstwa. Przedmiotowy wpis nadal funkcjonuje na stronie internetowej pozwanego. Autorem tej notatki
umieszczonej na stronie internetowej pozwanego bya osoba podpisana jako (...). Wpis by z 2011 r. i strona pozwana
aktualnie nie jest w stanie ustali, kto posugiwa si takim skrtem, gdy wpisw mogy dokonywa rne osoby ze
Stowarzyszenia, w tym take wolontariusze wsppracujcy ze Stowarzyszeniem.
Strona pozwana jest organizacj spoeczn, nie nastawion na zysk a nakierowan na pomoc osobom wykluczonym
spoecznie lub zagroonym takim wykluczeniem. Stowarzyszenie utrzymuje si z pracy spoecznej jego czonkw i
sporadycznie uzyskuje dotacje, ktre przeznacza na cele statutowe.
Pismem z dnia 3 marca 2014 r. powdka zwrcia si do strony pozwanej o zajcie stanowiska w sprawie
zaproponowanej ugody w zwizku z rzekomym wykorzystaniem przez stron pozwan fotografii C. M. autorstwa
powdki w opublikowanym na stronie internetowej(...)a wyej opisanym reportau z festiwalu C. M.. Wczeniej,
poczwszy od 29 marca 2012 r. powdka kilkakrotnie zawracaa si do strony pozwanej z roszczeniami zwizanymi
z rzekom publikacj fotografii jej autorstwa. W imieniu powdki wystpowali rni penomocnicy i formuowali
rnorakie dania tak co do ich wysokoci, jak i podstawy.
Ustalajc ten stan faktyczny, Sd uzna za niewiarygodny wydruk przedstawiony przez powdk (k. 24) w zakresie,
w jakim mia przedstawia rzekome wykorzystanie przez stron pozwan fotografii C. M. autorstwa powdki.
Sd zwrci uwag, e strona pozwana nie zaprzeczaa, i na stronie internetowej (...)ukaza si reporta z
festiwalu C. M., zaprzeczya jednake, by w reportau tym wykorzystano zdjcie autorstwa powdki. Wydruk
ten nie jest wystarczajcym dowodem publikacji takiego zdjcia. Zdjcie widniejce na nim jest mao czytelne
a wydruk przedstawia tzw. zrzut ekranu (screenshot), ktry mona wykona, wpisujc jakikolwiek adres w
przegldarce internetowej za ekran moe przedstawia inn stron internetow. Wobec stanowiska strony pozwanej
zaprzeczajcej, by kiedykolwiek na jej stronie internetowej zamieszczone byo zdjcie autorstwa powdki dowd ten
jest niewystarczajcy do przyjcia, i taka publikacja miaa miejsce. Powdka nie zgosia wniosku dowodowego o
przeprowadzenie opinii np. informatyka, ktra mogaby potwierdzi ewentualn publikacj zdjcia a ciar dowodu
spoczywa w tym zakresie na powdce (art. 6 k.c.). Nie jest wic moliwe przyjcie, i do publikacji, o ktrej
wspomniaa powdka, doszo. Uwzgldniajc stanowisko powdki Sd musiaby w istocie opiera si jedynie na jej
twierdzeniach, ktrym zaprzeczya strona pozwana.
Ponadto powdka nie wykazaa rwnie, e jest autork zdjcia, ktre rzekomo miao by wykorzystane przez stron
pozwan, wskazaa tylko, e zdjcia C. M. s publikowane na jej stronie internetowej. Przedstawia jedynie kserokopie
nie potwierdzone za zgodno z oryginaem z wydruku ze swojej strony internetowej, na ktrej istotnie widniej
zdjcia przedstawiajce C. M.. Wydruk ten nie obrazuje jednak jednoznacznie, e zdjcie, ktre miao by rzekomo
opublikowane na stronie internetowej strony pozwanej, jest jednym ze zdj zamieszczonych na stronie internetowej
powdki, nie wiadomo te, kiedy powdka umiecia sporne zdjcie na swojej stronie. Wtpliwym jest okrelanie
autorstwa zdjcia tylko poprzez sam fakt, e kto umieci dane zdjcie na stronie internetowej. Wobec zarzutw
strony pozwanej rwnie autorstwo powdki odnonie spornego zdjcia powinno by potwierdzone materiaem
rdowym (negatywem w przypadku wykonania go analogowo lub oryginalnym zapisem cyfrowym jeli wykonano
cyfrowo). To, e powdka moga wykonywa inne zdjcia C. M. i opracowa album z tymi zdjciami nie przesdza
jednoznacznie, e wanie to sporne zdjcie zostao przez ni wykonane. Opinie innych osb, nawet bardzo pochlebne,
co do umiejtnoci artystycznych powdki, ktrych Sd w aden sposb nie kwestionuje, nie s wystarczajcym
dowodem, skoro okoliczno ta jest kwestionowana przez stron pozwan.

Sd oddali wniosek dowodowy strony pozwanej o przesuchanie wiadkw J. M., A. W. i A. D. a take wniosek
obu stron o przesuchanie powdki na okoliczno, e przegldajc strony internetowe natrafia na zdjcie C. M.
oraz wniosek powdki o przesuchanie strony pozwanej. Wnioski te nie byy przydatne dla oceny spornych faktw,
ktrych udowodnienie wymagao wiadomoci specjalistycznych. Powdka na ktrej ciy obowizek dowodowy w
zakresie wykazania, e strona pozwana rzeczywicie posuya si zdjciem jej autorstwa moga skorzysta z innych
rodkw dowodowych, np. opinii biegego informatyka. Taki dowd mgby ewentualnie by przydatny dla ustalenia,
czy rzeczywicie na stronie internetowej strony pozwanej doszo do publikacji przedmiotowego zdjcia. Powdka nie
wskazaa te, w jakim okresie wskazana przez ni fotografia bya rzekomo publikowana na stronie internetowej (...)
Sd uzna, e powdztwo nie zasuguje na uwzgldnienie.
Dokonawszy analizy przepisw ustawy Prawo autorskie (art. 1, 8, 17) sd wskaza, e co do zasady powdka moga
wywodzi na jej podstawie swoje roszczenia, powoujc si na wykorzystanie bez zgody fotografii jej autorstwa. Jak
wynika z treci pozwu, powdka zgosia roszczenie z art. 78 ust 1 ustawy, domagajc si zadouczynienia oraz
roszczenie z art. 79 ust 3b ustawy, domagajc si naprawienia szkody poprzez zapat sumy pieninej odpowiadajcej
dwukrotnoci stosownego wynagrodzenia, ktre w chwili jego dochodzenia byoby nalene tytuem udzielenia przez
uprawnionego zgody na korzystanie z utworu.
Ocena zasadnoci tych roszcze musi by jednake poprzedzona wykazaniem, i do naruszenia osobistych i
majtkowych praw autorskich doszo. Powoujc si na nieuprawnion publikacj powdka winna w pierwszej
kolejnoci wykaza, i taka publikacja miaa miejsce, oraz e to wanie powdka jest autorem przedmiotowej
fotografii. Oczywicie z prawa autorskiego wynika domniemanie bezprawnoci publikacji utworu artystycznego bez
zgody autora, jednake nie wynika domniemanie samego faktu publikacji. Nie ulega zatem wtpliwoci, e w tym
zakresie ciar dowodowy obcia powdk (art. 6 k.c.). Tymczasem powdka nie wykazaa w wystarczajcym
stopniu, i istotnie na stronie internetowej (...)doszo do publikacji zdjcia jej autorstwa, zatem powdztwo musiao
podlega oddaleniu.
W szczeglnoci przedstawiona przez powdk kserokopia zrzutu ekranu (screenshot) nie zostaa nawet potwierdzona
za zgodno z oryginaem, co zreszt dotyczy wszystkich kserokopii wszelkich dokumentw, na ktre powoywaa
si powdka w niniejszej sprawie. S one kiepskiej jakoci, std te wobec zarzutw strony pozwanej naleao
przedoy oryginay do wgldu. Dowd w postaci kserokopii zrzutu ekranu zalegajcy na k. 24 jest sabej jakoci
i niekompletny. Zgodzi si te naley z zarzutami pozwanego, e w pasku stanu przegldarki internetowej mona
wpisa dowolny adres internetowy, po czym dokona zrzutu ekranu. Mona przy tym uywa do ewentualnych
modyfikacji powszechnie dostpnych amatorskich programw graficznych. Pozwany zarzuca, e wanie w taki
sposb adres jego strony internetowej znalaz si na zaczonym wydruku. Weryfikacja takich zarzutw moga nastpi
jedynie poprzez przedstawienie oryginau (oryginalnego nonika zdjcia zrzutu ekranu) i nastpnie przez opini
biegego z zakresu informatyki na okoliczno, czy dopuszczono si manipulacji i jakiejkolwiek ingerencji w widok
strony internetowej pozwanego. Ciar dowodu w tym zakresie spoczywa na powdce, bowiem domniemanie dotyczy
jedynie bezprawnoci dziaania naruszajcego a nie ustalenia faktu, e do naruszenia doszo, w jaki sposb i w jakim
czasie.
Na marginesie zwrci uwag sd, e roszczenie powdki byo rwnie wtpliwe w kontekcie zasad wspycia
spoecznego (art. 5 k.c.). Nawet przyjmujc, i do publikacji zdjcia autorstwa powdki mogo doj, to nie wskazaa
ona okresu, w jakim zdjcie to miao by publikowane. Nie wskazaa te, by uprzedzajc o przysugujcych jej
prawach w jakikolwiek sposb zabezpieczya fotografi przed moliwoci naruszenia bez zej woli praw autorskich.
Na zdjciu, na ktre powouje si powdka, nie byo adnych danych dotyczcych autora zdjcia. Susznie w tej
sytuacji zwrcia uwag strona pozwana, i nie mona by jej w przypadku udowodnienia, e doszo do naruszenia praw
autorskich, przypisa zej woli. Oczywicie do przyjcia odpowiedzialnoci z tytuu naruszenia praw autorskich nie jest
konieczna wina umylna po stronie sprawcy naruszenia, jednake oceniajc taki czyn nie mona gubi z pola widzenia
sposobu dziaania sprawcy, ktry naruszenia si dopuci. Istotne jest bowiem ustalenie winy pozwanego, jej stopie
i rozmiar krzywdy. Jak wskazuje powdka, pozwany winien by przed publikacj zdjcia wykupi licencj, jednake

nie zadbaa wystarczajco o to, by zdjcie byo oznaczone jej nazwiskiem, umoliwiao identyfikacj autora oraz
zakup takiej licencji. Mona odnie wraenie, e powdka eruje na niewiedzy innych podmiotw, o czym wiadcz
liczne procesy wytaczane przez ni podmiotom poytku publicznego i wpisy na stronach internetowych opisujcych
jej dziaalno w tym zakresie. Strona pozwana jest organizacj spoeczn, nastawion nie na zysk, lecz na pomoc
osobom wykluczonym spoecznie lub zagroonym takim wykluczeniem. Stowarzyszenie nie ma majtku i utrzymuje
si z pracy spoecznej jego czonkw, sporadycznie uzyskuje dotacje, ktre przeznacza na cele statutowe. W tej sytuacji
susznym jest twierdzenie strony pozwanej, e uwzgldnienie roszcze powdki mogoby doprowadzi do likwidacji
stowarzyszenia. Nadto stron internetow, na ktrej miao doj do rzekomej odwiedza bardzo mao osb. Przyznanie
zadouczynienia z art. 78 ust. 1 prawa autorskiego ma charakter fakultatywny, sd nie ma obowizku zasdzenia
go w kadym przypadku naruszenia dbr osobistych, ale bierze pod uwag caoksztat okolicznoci faktycznych, w
tym win sprawcy naruszenia, jej stopie oraz rodzaj naruszonego dobra. Znikomo ujemnych nastpstw moe by
podstaw oddalenia powdztwa o przyznanie zadouczynienia. Przepis ten nie wprowadza domniemania doznania
krzywdy a ciar dowodowy w tym zakresie spoczywa na powodzie. Zadouczynienie za nie moe stanowi dla autora
dodatkowego rda dochodu z tytuu bezprawnego rozpowszechniania jego utworu.
O kosztach procesu Sd Okrgowy orzek na podstawie art. 98 k.p.c.
Apelacj od powyszego wyroku wniosa powdka , domagajc si zmiany wyroku i zasdzenia od strony pozwanej
kwoty 16 000 z z ustawowymi odsetkami od 20 marca 2014 r. oraz zasdzenia kosztw postpowania za obydwie
instancje.
Zarzucaa naruszenie:
- art. 233 1 k.p.c. poprzez naruszenie zasad oceny dowodw i zastosowanie oceny dowolnej, ktra doprowadzia do
wadliwych ustale faktycznych a w konsekwencji do uznania, i powdka nie wykazaa naruszenia jej praw autorskich,
podczas gdy wydruk ze strony internetowej strony pozwanej jest wiarygodny i stanowi zapis naruszenia tych praw,
- art. 299 w zw. z 227 i 217 3 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku dowodowego powdki o przesuchanie stron
jako niemiarodajnego i powoanego dla zwoki, podczas gdy pozostay w sprawie niewyjanione fakty istotne dla
rozstrzygnicia a dowd nie by spniony,
- art. 8 ust. 2 prawa autorskiego w zw. z art. 6 k.c. poprzez bdne zastosowanie i przyjcie, e powdka nie korzysta z
domniemania autorstwa fotografii i to na niej spoczywa ciar dowodu, podczas gdy naleao uzna, e z domniemania
autorstwa powdka korzystaa, pozwany za by obciony ciarem dowodu przeciwnego,
- art. 78 ust. 1 i 79 ust. 1 pkt 3b prawa autorskiego poprzez ich niezastosowanie i przyjcie, e powdce nie przysuguje
zadouczynienie z tytuu naruszenia jej osobistych praw autorskich oraz wynagrodzenie za zgod na korzystanie z
utworu.
Wnosia take o rozpoznanie postanowienia w przedmiocie oddalenia wniosku o przesuchanie stron na podstawie
art. 380 k.p.c.
Sd Apelacyjny zway, co nastpuje:
Apelacja powdki jest bezzasadna.
Rozpoznajc zarzuty podniesione w apelacji, przede wszystkim naley si odnie do zarzutw naruszenia prawa
procesowego, ktre zdaniem apelujcej doprowadziy do bdnych wnioskw zakresie zasadnoci roszczenia powdki.
Zarzuty, jakie podnosi powdka, dotycz bdnej oceny dowodw, przy czym w ramach tego zarzutu zajmuje si
ona zrzutem ekranowym ze strony internetowej pozwanego, majcym wiadczy o naruszeniu praw autorskich oraz
zrzutem ekranowym ze strony powdki, majcym wiadczy o autorstwie przedmiotowej fotografii.

Skadajc pozew, powdka wrd oferowanych dowodw zaczya wydruki (lub kserokopie wydrukw) ze stron
internetowych wedug jej twierdze ze strony wasnej oraz ze strony pozwanego stowarzyszenia. Przedoone one
zostay do akt w postaci wydruku nie potwierdzonego za zgodno. Zgodnie z art. 308 k.p.c. sd moe dopuci dowd
m.in. z fotokopii, fotografii, planw, rysunkw oraz pyt lub tam dwikowych i innych przyrzdw utrwalajcych albo
przenoszcych obrazy lub dwiki, czyli moe posuy si dowodami o charakterze porednim, gdy chodzi o zawarte
w nich informacje, ktre co do zasady nie mog zastpi "tradycyjnych" rodkw dowodowych. Ze wzgldu na atwo
podrabiania, przeksztacania i faszowania tych dowodw czsto w pimiennictwie podkrelany jest problem oceny
ich autentycznoci przez sd i wymagaj one ostronego podejcia (tak m.in. T. Demendecki w Komentarzu do k.p.c.
pod red. A. Jakubeckiego, Lex/El 2016). Fotokopia, jako majca cechy dowodu wtrnego, wymaga potwierdzenia jej
zgodnoci z oryginaem (por. take wyrok SA w Poznaniu z dnia 24 listopada 2010 r., I ACa 831/10). Tak te zdaniem
Sdu Apelacyjnego traktowa naley niepotwierdzony wydruk strony internetowej. Sd nie ma obowizku takiego
dowodu dopuszcza, a nawet jeli tak uczyni, to sam oceni jego moc dowodow. Sd moe zarzdzi badanie takiego
rodka dowodowego z udziaem biegych, tre strony internetowej mona udowadnia przy pomocy wszelakich
rodkw dowodowych, jednake wymaga to stosownych wnioskw dowodowych pochodzcych od strony, ktra chce
dowodzi swoich racji na podstawie np. zrzutu ekranowego.
Zrzut ekranu jest utrwaleniem obrazu wywietlanego w danej chwili na ekranie monitora w pliku, ktry to plik, wraz
z zapisan informacj o obrazie daje si edytowa przy uyciu dostpnych powszechnie narzdzi do obrbki grafiki.
Oczywista jest moliwo edytowania pliku, co pozwala na przyjcie, e zrzut z ekranu moe podlega modyfikacjom.
Istniej moliwoci zabezpieczenia pod wzgldem dowodowym zaobserwowanej treci strony internetowej w taki
sposb, by nie budzio wtpliwoci, i nie doszo do adnej modyfikacji obrazu, widocznego w danej chwili na
ekranie komputera (np. stosowany czsto protok notarialny, odpowiednie zapisanie treci strony do pliku).
Powdka jednak w niniejszej sprawie zaoferowaa sdowi jedynie niepotwierdzone wydruki ze stron internetowych,
ktre wobec zaprzeczenia istotnych w sprawie okolicznoci przez stron pozwan wzbudziy suszne zastrzeenia
Sdu Okrgowego. Kserokopiami w kontekcie postpowania dowodowego niejednokrotnie zajmowano si ju w
orzecznictwie, m.in. Sd Najwyszy w wyroku z dnia 14 lutego 2007 r. (II CSK 401/06) stwierdzi, e niepowiadczona
kserokopia nie jest dokumentem. Jeeli za pismo nie moe by uznane za dokument, nie moe by ono te podstaw
do prowadzenia dowodu w trybie art. 308 k.p.c.. Kserokopia moe by zatem uznana za dowd, jeli jest potwierdzona
za zgodno z oryginaem i jeli istnieje dokument o treci odwzorowanej kserokopi. Uwagi te mona odnie do
niepotwierdzonych wydrukw ze strony internetowej: wydruk obrazujcy zrzut ekranu na okrelon chwil mgby
sta si dowodem na wygld okrelonej strony internetowej w okrelonym momencie, jeli w wystarczajcy sposb
zostanie potwierdzona jego autentyczno. Powdka staraa si wykaza, e strona internetowa pozwanego miaa w
okrelonej dacie okrelony wygld i tre, zatem naleao zaoferowa taki dowd, ktry by rzeczywicie ten wygld i
tre potwierdza. Przy zaprzeczeniu przez stron pozwan twierdzeniu, jakoby na jej stronie internetowej znajdowao
si kiedykolwiek zdjcie C. M., podniesieniu przez stron pozwan zarzutw i twierdze o moliwoci zmodyfikowania
materiau kocowego przy wykonywaniu zrzutu ekranowego a take wobec przedstawienia zrzutu ekranowego o treci
odmiennej (bez fotografii lecz z ilustracj w postaci grafiki) oferowany przez powdk dowd jest niewystarczajcy
dla wykazania faktu naruszenia. Zasadnie zatem sd I instancji uzna ten dowd za niewiarygodny i nie naruszy sd
art. 233 1 k.p.c. w zakresie oceny dowodw.
Podobnie wyglda kwestia wykazania autorstwa zdjcia, ktre miao by wedug twierdze powdki wykorzystane
przez pozwan. Powdka zaoferowaa na t okoliczno wydruk ze swojej strony internetowej (k. 25), ktrej tre
przykryta zostaa w znacznej czci zdjciem, wskazywanym przez powdk jako przedmiot naruszenia. Wydruk ten
ma identyczne cechy, jak wyej omwiony zrzut ekranowy ze strony pozwanej, ktry mia by dowodem naruszenia,
tzn. jest niepotwierdzony, nadto jak wynika z informacji na pasku nie pochodzi z okresu, w ktrym miao doj do
naruszenia i nie zawiera w tej postaci adnych informacji o autorstwie zdjcia.
Co do wniosku powdki o rozpoznanie wniosku o przesuchanie stron zway naley, e dowd ten ma charakter
subsydiarny. W sytuacji, gdy istniej inne rodki dowodowe, przy pomocy ktrych mona dowodzi zasadnoci swoich
twierdze, strona za z nich nie korzysta, wnioskowanie o dowd z przesuchania stron jest swoistym naduyciem jeli

chodzi o rol tego dowodu. Nie mona zastpi tym dowodem innych dowodw, adekwatnych do sytuacji procesowej
i dostpnych dla strony. Susznie zatem zwrci uwag sd I instancji na niemiarodajno tego dowodu. wiadczy o
tym samo brzmienie art. 299 k.p.c., zgodnie ktrym jeeli po wyczerpaniu rodkw dowodowych lub w ich braku
pozostay niewyjanione fakty istotne dla rozstrzygnicia sprawy, sd dla wyjanienia tych faktw moe dopuci
dowd z przesuchania stron. W niniejszym postpowaniu do wyczerpania rodkw dowodowych nie doszo, bowiem
powdka ograniczya si do wskazania dowodw w postaci niepotwierdzonych wydrukw (o czym bya mowa wyej)
oraz zezna wiadkw na okolicznoci, ktre dla rozstrzygnicia sprawy nie miay znaczenia, nie sigajc do rodkw,
z ktrych moga skorzysta.
Sd nie jest zwizany nawet zgodnym stanowiskiem stron co do potrzeby przeprowadzenia przesuchania stron.
Zwrci przy tym naley uwag na tre wniosku powdki w zakresie tego dowodu (rozprawa z 22 grudnia 2015
r.), kiedy to powdka zadaa przesuchania jej na okoliczno, e przegldajc strony internetowe natrafia na
zdjcie C. M.. Na pytanie sdu, czy przegldajc wanie strony pozwanego Stowarzyszenia penomocnik powdki
odpowiedzia, e by moe kto pokaza? () i e powdka si wypowie. To wiadczy, e teza wniosku dowodowego
bya dalece nieprecyzyjna, jej analiza wskazuje, e przesuchanie stron w tym zakresie nie suyo wyjanieniu istotnych
w sprawie okolicznoci, a przede wszystkim zmierzao do zastpienia innych, dostpnych dla powdki, ale nie
wykorzystanych, moliwoci dowodzenia w niniejszej sprawie.
Jak stwierdzi Sd Najwyszy w wyroku z 18 lutego 2010 r., II CSK 369/09, nieprzesuchanie strony moe stanowi
naruszenie art. 299 k.p.c. tylko wwczas, gdy mogo ono wpyn na wynik sprawy, rozumiany jako wyjanienie
wszystkich istotnych i spornych okolicznoci dotyczcych stosunkw prawnych pomidzy stronami sporu, ale gdy
dowd z przesuchania strony by jedynym dowodem, ktrym dysponowa sd. Take w wyroku SN z dnia 5 maja 2000
r. (II CKN 985/98) wskazano, e zarzut naruszenia art. 299 k.p.c. wymaga wykazania, e mimo wyczerpania rodkw
dowodowych, pozostay nie wyjanione fakty istotne dla rozstrzygnicia sprawy, a mimo to sd zrezygnowa z dowodu
z przesuchania stron, co mogo mie wpyw na wynik sprawy. Taka sytuacja nie miaa miejsca w niniejszej sprawie.
Zasadnie zatem sd I instancji wniosek ten oddali, nie byo te podstaw, by Sd Apelacyjny dopuci przedmiotowy
dowd. Zarzut zawarty w punkcie 2 apelacji take zatem okaza si niezasadny.
Sd Apelacyjny przyj zatem, e ocena dowodw a w konsekwencji ustalenia faktyczne sdu I instancji s prawidowe,
mogy one wic sta si podstaw rozwaa prawnych.
Przechodzc do zarzutw opartych na naruszeniu prawa materialnego zwrci naley na wstpie uwag, e
postpowanie o ochron praw autorskich toczy si w ramach procesu, ktry ma charakter kontradyktoryjny. Zgodnie
z art. 6 k.c. ciar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, ktra z faktu tego wywodzi skutki prawne. To strony
zatem s obowizane wskazywa dowody dla stwierdzenia faktw, z ktrych wywodz skutki prawne (art. 232 zd.
pierwsze k.p.c.). W zasadzie wic tylko na stronach spoczywa odpowiedzialno za wynik postpowania dowodowego
i w konsekwencji czsto wynik caego procesu. Tylko od woli strony zaley, jakie dowody sd bdzie prowadzi.
Przeciwko niej natomiast co wynika z art. 6 k.c. skieruj si ujemne nastpstwa jej pasywnej postawy; fakty
nieudowodnione zostan pominite i nie wywoaj skutkw prawnych z nimi zwizanych, co ostatecznie moe
oznacza przegranie procesu. Z art. 6 k.c. pynie generalny wniosek, e prawa podmiotowe mog by skutecznie
dochodzone o tyle, o ile strona jest w stanie przekona sd co do faktw, z ktrych wyprowadza korzystne dla siebie
twierdzenia. (tak m.in. M. Pyziak-Szafnicka w Komentarzu do k.c. pod m.in. wasn red., LEX 2014).
Naruszenie art. 6 moe by podstaw apelacji, jednake o naruszeniu tego przepisu mona by powiedzie wtedy,
gdyby sd orzekajcy przypisa obowizek dowodowy innej stronie, nie tej, ktra z okrelonego faktu wywodzi skutki
prawne czyli gdyby sd nie przestrzega zasady rozkadu ciaru dowodu (zob. m.in. wyrok Sdu Najwyszego z 6
padziernika 2010 r., II CNP 44/10).
Znaczenie obcienia ciarem dowodu jest bardzo due, skoro nieudowodnienie swoich twierdze moe prowadzi
do oddalenia powdztwa. Zakres okolicznoci do udowodnienia wynika m.in. ze stanowiska strony przeciwnej, w tym
od tego, jakim faktom zaprzecza pozwany.

Dziki domniemaniom prawnym istnieje moliwo przerzucenia ciaru dowodu. Najpowszechniejsze rozumienie
takiego domniemania oznacza, e rzeczywisty ciar dowodu, przy czym chodzi tu w zasadzie o dowd przeciwiestwa,
spoczywa na stronie przeciwnej. Dowodzenie zmierzajce do obalenia tego domniemania moe by dokonywane
wszelkimi rodkami dowodowymi przewidzianymi prawem.
W niniejszej sprawie strona pozwana zaprzeczya istotnym dla rozstrzygnicia okolicznociom, przytaczanym przez
powdk, a przede wszystkim faktowi naruszenia przez pozwanego praw autorskich powdki oraz autorstwu zdjcia.
Sd I instancji uzna, e ani fakt autorstwa, ani fakt naruszenia praw autorskich nie zosta przez powdk wykazany.
Apelujc, powdka zarzucaa, e naruszony zosta art. 8 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
w zw. z art. 6 k.c. Zgodnie z art. 8 pr. aut. prawo autorskie przysuguje twrcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej.
Domniemywa si, e twrc jest osoba, ktrej nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu
lub ktrej autorstwo podano do publicznej wiadomoci w jakikolwiek inny sposb w zwizku z rozpowszechnianiem
utworu. Zacytowany przepis formuuje wspomniane wyej domniemanie prawne co do faktu autorstwa utworu.
Nabycie praw autorskich przez twrc nastpuje ex lege wraz ze stworzeniem utworu i jest rezultatem okrelonego
realnego aktu, konkretnych czynnoci prowadzcych do powstania utworu, ktrym niewtpliwie jest te fotografia.
Jak susznie wskazuje D. Flisak w Komentarzu do pr. aut. (LEX 2015) domniemanie w adnej mierze nie moe
przesdza o zdolnoci ochronnej samego dziea. Przepis (art. 8 ust. 2 pr. aut.) stanowi jedynie procesowe uatwienie
wykazania okolicznoci istotnej w rozstrzyganej sprawie, na ktre moe powoa si kady jej uczestnik. Signicie po
domniemanie staje si zasadne i moliwe dopiero wtedy, gdy mamy do czynienia z utworem. Domniemanie odnosi si
ponadto wycznie do konkretnego utworu, ktry zosta w odpowiedni sposb oznaczony lub z rozpowszechnianiem
ktrego zwizano nazwisko twrcy.. Przesank domniemania jest bd uwidocznienie w okrelonym charakterze
nazwiska twrcy na egzemplarzach utworu, bd te podanie autorstwa danej osoby do publicznej wiadomoci w
jakikolwiek inny sposb w zwizku z rozpowszechnianiem utworu. W doktrynie dominuje te stanowisko, wedug
domniemanie powinno si odnosi wycznie do utworw ju rozpowszechnionych.
Ustawa nie okrela, w jaki sposb powinno by podane nazwisko twrcy, by mona byo si powoa na domniemanie
autorstwa. Naley jak si zdaje - odwoa si do regu zwyczajowych przyjtych dla danych rodzajw dzie i dla
danych sposobw eksploatacji. Co do zasady zatem powdka mogaby powoywa si na upublicznienie swojego dziea
poprzez umieszczenie go na swojej stronie internetowej. Problem polega w niniejszej sprawie jednak na tym, e nie
negujc faktu wykonania sesji zdjciowej z udziaem C. M. ani w oglnoci wartoci artystycznej utworw tworzonych
przez powdk (czego dotyczya znaczna cz oferowanych dowodw, a co nie ma decydujcego znaczenia dla
rozstrzygnicia) nie mona stwierdzi na podstawie zaoferowanych przez ni dowodw w postaci niepotwierdzonych
wydrukw, e przedmiotowe zdjcie zostao przez ni wykonane, ani te e zostao w jakikolwiek sposb podane
jego autorstwo i kiedy to nastpio. Gdyby powdka zdoaa wykaza choby fakt upublicznienia przedmiotowego
zdjcia jako wasnego na swojej stronie internetowej, mona by uzna, e przesanka domniemania zostaa speniona.
Tymczasem jak napisano wyej w odniesieniu do zarzutu niewaciwej oceny dowodw sd dysponowa jedynie
niepotwierdzonym wydrukiem, ktry w istocie nie daje podstaw do przyjcia za wykazan adnej z tych okolicznoci:
ani tego, e zdjcie na stronie internetowej powdki w czasie rzekomego naruszenia figurowao jako jej wasne, ani te
e umieszczone tam zostao z jednoczesnym oznaczeniem jego autorstwa. Wszelkie inne oferowane przez powdk
dowody w postaci m.in. umw i ugd, owiadcze oraz zezna wiadkw nie su skutecznie wykazaniu zaistnienia
przesanki do stosowania domniemania. Jak wspomniano wyej, fakt wykonania zdj C. M. oraz sporw na tle ich
wykorzystania przez rne podmioty, wygranych przez powdk nie przesadza o rozstrzygniciu w niniejszej sprawie.
Inna byaby sytuacja, gdyby strona pozwana nie kwestionowaa wszystkich okolicznoci stanowicych podstaw
dania, w tym autorstwa przedmiotowego, konkretnego zdjcia oraz faktu naruszenia, tak jednak w niniejszym sporze
nie byo.
Reasumujc zgodnie z zasadami rozkadu ciaru dowodu, uwzgldniajc regulacj w art. 8 ust. 2 pr. aut. i wobec
zaprzeczenia przez stron pozwan tak faktu autorstwa oraz wykazania przesanek dla zastosowania domniemania
autorstwa, jak i faktu naruszenia praw autorskich powdki, powdka winna bya w tej konkretnej sprawie wykaza

istnienie wspomnianych przesanek do skorzystania z domniemania autorstwa. Dodatkowo co do faktu naruszenia jej
praw ciar dowodu spoczywa na powdce, bowiem adne domniemanie nie ma tu zastosowania (chodzi o wykazanie,
e strona pozwana zamiecia cudzy utwr na swojej stronie internetowej). Art. 16 pr. aut. wskazywany w apelacji
nie zosta przez sd naruszony, bowiem okrela on przedmiot praw autorskich, za w niniejszej sprawie szo o fakt
autorstwa oraz o fakt dokonania naruszenia praw autorskich. Istotnie oznaczenie utworu nazwiskiem danej osoby
nie ma znaczenia konstytutywnego dla ustalenia autorstwa, ale - jak napisano wyej, rodzi domniemanie autorstwa,
ktrym chciaa posugiwa si powdka.
Wobec niewykazania powyszych okolicznoci nie byo podstaw do zasdzenia na rzecz powdki ani zadouczynienia,
ani odszkodowania. nie doszo zatem do naruszenia art. 78 i 79 pr. aut. Nie ma te podstaw do badania, jaka
kwota ewentualnie byaby zasadna w twierdzonych przez powdk okolicznociach. Na marginesie tylko naley
zauway, e cennik, do ktrego odwouje si powdka, umieszczony na jej stronie internetowej nie musi by
zastosowany w wypadku zawarcia umowy licencyjnej jest to element oferty przy wykorzystaniu utworw powdki
a ostateczna kwota wynagrodzenia wynika z wielu czynnikw, ktre w razie umownego skorzystania z licencji
podlegayby negocjacjom. Rozwaania Sdu Okrgowego w przedmiocie naruszenia zasad wspycia spoecznego s
bezprzedmiotowe, skoro danie ulega oddaleniu z przyczyn wskazanych wyej.
Z powyszych wzgldw apelacja jako bezzasadna ulega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.
SSA Barbara Baran SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Grzegorz Kroek