EGZAMIN MATURALNY

W ROKU SZKOLNYM 2015/2016

FORMUA OD 2015
(NOWA MATURA)

JZYK POLSKI
POZIOM PODSTAWOWY

ZASADY OCENIANIA ROZWIZA ZADA

ARKUSZ MPO-P1

MAJ 2016

Uwaga: akceptowane s wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne speniajce warunki

zadania.
Zadanie 1.1. (01)
Wymagania oglne
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie
zawartych w nich informacji.
III. Tworzenie wypowiedzi.

Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.1) odczytuje sens caego tekstu [] oraz
wydzielonych [] fragmentw, potrafi
objani ich sens oraz funkcj na tle caoci.
1.3) formuuje pytania do tekstu (szkoa
podstawowa).

Schemat punktowania
1 p. poprawne zaznaczenie trzech odpowiedzi.
0 p. odpowied niepena lub bdna, lub brak odpowiedzi.
Poprawne odpowiedzi
TAK, TAK, TAK
Zadanie 1.2. (01)
Wymagania oglne
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie
zawartych w nich informacji.

Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.5) wyrnia argumenty, kluczowe pojcia
i twierdzenia w tekcie argumentacyjnym.

Schemat punktowania
1 p. poprawne podanie dwch przykadw.
0 p. odpowied niepena lub bdna, lub brak odpowiedzi.
Przykadowe odpowiedzi
Mincel wita Rzeckiego
Rzecki wita Wokulskiego, Mraczewskiego
Szuman egna Wokulskiego
Rzecki yczliwie przywouje Katza
matka troszczy si o Wgieka
Wegieek martwi si o Wokulskiego
yczliwo Rzeckiego wobec ludzi wyraana w pamitnikach.
Uwaga:
W odpowiedzi powinny pojawi si konkretne przykady z tekstu.

Strona 2 z 16

Zadanie 1.3. (01)

Wymagania oglne

Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.1) odczytuje sens fragmentw
1.2) odczytuje zawarte w odbieranych
tekstach informacje zarwno jawne jak
i ukryte.

I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie

zawartych w nich informacji.

Schemat punktowania
1 p. poprawna odpowied.
0 p. odpowied bdna lub brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Autorzy nie podzielaj pesymizmu Rzeckiego. Potwierdzeniem tego jest przywoanie
w ostatnim akapicie sytuacji mierci starego subiekta i sw Horacego non omnis moriar
pojawiajcych si w jej kontekcie. Wedug autorw wiadczy to o tym, e ycie ludzkie nie
jest daremne i bezwartociowe.
Zadanie 1.4. (02)
Wymagania oglne

Wymagania szczegowe

II. Analiza i interpretacja testw kultury.

Zdajcy zna teksty literackie i inne teksty

kultury wskazane przez nauczyciela.

Schemat punktowania
2 p. poprawne podanie dwch niezrealizowanych marze Rzeckiego.
1 p. poprawne podanie jednego niezrealizowanego marzenia Rzeckiego.
0 p. odpowied bdna lub brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Rzecki nie doczeka:
triumfu Napoleonidw
odzyskania przez Polsk niepodlegoci
maestwa pani Stawskiej z Wokulskim
szczcia Wokulskiego
publicznego napitnowania baronowej Krzeszowskiej
wyjazdu na wie
zaoenia sklepu z pani Stawsk i Mraczewskim
zwycistwa studentw
odwzajemnienia mioci do kobiety.

Strona 3 z 16

Zadanie 1.5. (02)

Wymagania oglne
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie
zawartych w nich informacji.

Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.4) wskazuje charakterystyczne cechy stylu
danego tekstu, rozpoznaje zastosowane
w nim rodki jzykowe i ich funkcje
w tekcie.

Schemat punktowania
2 p. za poprawne nazwanie skadniowego rodka stylistycznego oraz okrelenie jego funkcji
w tekcie.
1 p. za poprawne nazwanie skadniowego rodka stylistycznego.
0 p. odpowied bdna lub brak odpowiedzi.
Przykadowe odpowiedzi
Skadniowy rodek stylistyczny: anafora lub powtrzenie, lub paralelizm skadniowy
Funkcja: rytmizuje wypowied; wzmacnia jej sens; podkrela znaczenie; podkrela analogi
midzy przykadami; zwraca uwag czytelnika
LUB
Skadniowy rodek stylistyczny: wyliczenie
Funkcja: podkrela wielo przykadw przyjani w powieci
Zadanie 1.6. (02)
Wymagania oglne
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie
zawartych w nich informacji.

Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.4) rozpoznaje funkcj zastosowane
w tekcie rodkw jzykowych.

Schemat punktowania
2 p. 3 poprawne przyporzdkowania.
1 p. 2 poprawne przyporzdkowania.
0 p. odpowied niepena lub bdna, lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied:
A3; B4; C1 lub C2

Strona 4 z 16

Zadanie 1.7. (03)

Wymagania oglne
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie
zawartych w nich informacji.
III. Tworzenie wypowiedzi.

Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.5) wyrnia argumenty, kluczowe pojcia
i twierdzenia w tekcie argumentacyjnym,
dokonuje jego logicznego streszczenia.
Zdajcy:
1.7) wykonuje rne dziaania na tekcie
cudzym ([] streszcza []).

Schemat punktowania
3 p. Ze streszczenia wynika, jaki jest temat tekstu i co na ten temat powiedziano w tekcie;
adekwatny poziom uoglnienia, streszczenie logicznie spjne, waciwa liczba sw.
2 p. Ze streszczenia wynika, jaki jest temat tekstu i co na ten temat powiedziano w tekcie
ALE zaburzenia dotyczce sposobu uoglnienia LUB logicznej spjnoci streszczenia.
1 p. Ze streszczenia wynika, jaki jest temat tekstu i co na ten temat powiedziano w tekcie;
ALE zaburzenia dotyczce poziomu uoglnienia ORAZ logicznej spjnoci
streszczenia.
0 p. odpowied bdna LUB brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Autorzy tekstu poruszaj temat ludzkiej egzystencji w Lalce Bolesawa Prusa. Zestawiaj
pesymistyczne widzenie wiata i czowieka widziane oczami Rzeckiego z przykadami
dziaa bohaterw opartymi na pozytywnych relacjach midzyludzkich. Dowodz, e
przyja, mio i wzajemna troska daj poczucie niemiertelnoci i pozostawiaj trway lad
po czowieku.
Zadanie 2.1. (01)
Wymagania oglne

Wymagania szczegowe

I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie

zawartych w nich informacji.

Zdajcy:
1.1) odczytuje sens caego tekstu oraz
wydzielonych przez siebie fragmentw, []
potrafi objani ich sens [] na tle caoci
3.3) dostrzega i omawia wspczesne
zmiany komunikacji jzykowej (rnice
midzy tradycyjn komunikacj
a komunikacj przez Internet).

Schemat punktowania
2 p. podanie po jednym poprawnym przykadzie do kadego podpunktu.
1 p. podanie poprawnych przykadw do jednego z podpunktw.
0 p. odpowied bdna lub brak odpowiedzi.

Strona 5 z 16

Przykadowe odpowiedzi
Nieprzestrzeganie norm dotyczcych poprawnoci zapisu np. niestosowanie znakw
interpunkcyjnych (np. na kocu zdania), nieuywanie wielkich liter (np. w nazwach
wasnych, skrtowcach literowych), brak stosowania akapitw.
Nieprzestrzeganie norm dotyczcych poprawnoci stylu np. wulgaryzmy, naduywanie
skrtw, naduywanie anglicyzmw.
Zadanie 2.2. (02)
Wymagania oglne

Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.4) rozpoznaje funkcj zastosowanych
w tekcie rodkw jzykowych.

I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie

zawartych w nich informacji.

Schemat punktowania
2 p. wpisanie waciwego zwizku, podanie jego znaczenia oraz okrelenie funkcji
innowacji.
1 p. wpisanie waciwego zwizku, podanie jego znaczenia lub okrelenie funkcji
innowacji.
0 p. odpowied niepena lub bdna, lub brak odpowiedzi.
Przykadowe odpowiedzi
Zwizek frazeologiczny: (co) cinie si na usta.
Znaczenie frazeologizmu: pilna/gwatowna potrzeba wypowiedzenia jakich sw.
Funkcja innowacji, np.: stylizacja na
internetowy argon, podkrelenie ekspansji
elektronicznych form konwersacji.
Odpowied dopuszczalna
Zwizek frazeologiczny: Sodoma i Gomora.
Znaczenie frazeologizmu, np.: awantura, chaos, skandal / niemoralne postpowanie
Funkcja innowacji, np.: stylizacja na internetowy argon (przez stworzenie nietypowego
skrtu), podkrelenie ekspansji elektronicznych form konwersacji.
Zadanie 2.3. (02)
Wymagania oglne

Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.4) wskazuje charakterystyczne cechy stylu
danego tekstu.

I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie

zawartych w nich informacji.
Schemat punktowania
2 p. uzasadnienie z podaniem 2 cech tekstu.
1 p. uzasadnienie z podaniem 1 cechy tekstu.
0 p. odpowied bdna lub brak odpowiedzi.

Przykadowa odpowied
Osobisty stosunek autora ujawnia si w tekcie 1. Mariusz Herma wyraa opini na temat
opisywanego zjawiska, uywa liczby mnogiej, buduje relacje z odbiorc. Jego tekst odznacza
si subiektywizmem (np. Tak jak potrafimy obsugiwa si wieloma jzykami, tak te
poradzimy sobie z kilkoma rodzajami tego samego jzyka).
Strona 6 z 16

Zadanie 2.4. (01)

Wymagania oglne

Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.1) odczytuje sens caego tekstu
1.5) wyrnia argumenty, kluczowe pojcia
i twierdzenia w tekcie argumentacyjnym.

I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie

zawartych w nich informacji.

Schemat punktowania
1 p. poprawne przytoczenie argumentu.
0 p. niepoprawna odpowied lub brak odpowiedzi.
Przykadowe odpowiedzi
Odstpstwa od norm wiadcz o kreatywnoci/ wyrafinowaniu uytkownikw gwary
sieciowej.
Jzyk komunikacji wirtualnej bardziej przypomina jzyk mwiony ni pisany,
a w mowie nie zwracamy uwagi na wygld wypowiedzi.
W sieciowych dyskusjach tre komunikatu jest waniejsza ni forma jzykowa.
Jzyk komunikacji wirtualnej to nowa odmiana jzyka (dowd na jego bogactwo).
Zadanie 2.5. (02)
Wymagania oglne

Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.1) odczytuje sens caego tekstu
1.5) wyrnia kluczowe pojcia
i twierdzenia w tekcie argumentacyjnym
1.9) wskazuje tez (gimnazjum).

I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie

zawartych w nich informacji.

Schemat punktowania
1 p. sformuowanie tezy.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Przykadowe odpowiedzi
Jzyk stosowany w Internecie czy w sobie cechy jzyka pisanego i mwionego / bardziej
przypomina odmian mwion ni pisan.
Odpowied dopuszczalna:
Internauci nie przestrzegaj norm typowych dla jzyka pisanego.
Jzyk w Internecie jest now form komunikacji.

Strona 7 z 16

Zadanie 3.
Temat 1. Czy warto kocha, jeli mio moe by rdem cierpienia? Rozwa problem
i uzasadnij swoje stanowisko, odwoujc si do fragmentu Dziadw cz. IV
Adama Mickiewicza i do innych tekstw kultury. Twoja praca powinna liczy
co najmniej 250 sw.

Fragmenty umoliwiaj formuowanie rnych tez i argumentw dotyczcych mioci

i zwizanego z ni cierpienia (np.: mio do kobiety, ojczyzny, Boga, ksiek, mio
bliniego).
Uzasadnienie powinno wynika z interpretacji tekstu, a przywoywanie innych
tekstw kultury musi by funkcjonalne dla argumentacji, nie moe by prostym
streszczaniem.
Teza musi by zgodna z poleceniem, fragmentem tekstu i przywoanymi tekstami.

I. Odbir wypowiedzi
i wykorzystanie zawartych w nich
informacji.

II. Analiza i interpretacja tekstw

kultury.

III. Tworzenie wypowiedzi.

Zdajcy:
1.1) odczytuje sens caego tekstu [...]
1.2) [] odczytuje zawarte w odbieranych tekstach.
informacje zarwno jawne, jak i ukryte.
Zdajcy:
1.2) okrela problematyk utworu
2.4) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania
wiata przedstawionego i bohatera ([] sytuacja
liryczna [])
3.2) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty.
3.3) porwnuje funkcjonowanie tych samych
motyww w rnych utworach literackich.
Zdajcy:
1.1) tworzy duszy tekst pisany [...] (rozprawka)
[...] zgodnie z podstawowymi reguami jego
organizacji, przestrzegajc zasad spjnoci
znaczeniowej i logicznej
1.2) przygotowuje wypowied [...] (wybiera [...]
odpowiedni ukad kompozycyjny, analizuje temat,
wybiera form kompozycyjn, [], dobiera
waciwe sownictwo)
1.3) tworzy samodzieln wypowied
argumentacyjn wedug podstawowych zasad logiki
i retoryki (stawia tez lub hipotez, dobiera
argumenty, porzdkuje je, hierarchizuje, dokonuje
ich selekcji pod wzgldem uytecznoci
w wypowiedzi, podsumowuje, dobiera przykady
ilustrujce wywd mylowy, przeprowadza
prawidowe wnioskowanie).

Strona 8 z 16

Brak
uzasadnienia
stanowiska

Uzasadnienie
czciowe

12

Uzasadnienie
trafne
i szerokie

18

Uzasadnienie
trafne,
szerokie
i pogbione

Uzasadnienie
trafne,
ale wskie

Uzasadnienie
stanowiska

Bdy
rzeczowe

Nie wicej
ni jeden
bd
rzeczowy

Brak bdw
rzeczowych

Poprawno
rzeczowa

Brak zamysu
kompozycyjnego

Zaburzenia
funkcjonalnoci
kompozycji

Kompozycja
funkcjonalna

Zamys
kompozycyjny

Wypowied
niespjna

Znaczne
zaburzenia
spjnoci

Pena
spjno
wypowiedzi
lub
nieznaczne
zaburzenia
spjnoci

Spjno
lokalna

Styl
niestosowny

Styl
czciowo
stosowny

Styl
stosowny

Styl tekstu

Strona 9 z 16

UWAGA
Jeli w kategorii A praca uzyska 0 punktw, egzaminator nie przyznaje punktw w pozostaych kategoriach.
Jeli w kategorii A praca uzyska 3 punkty, a w kategorii B 0 punktw, egzaminator nie przyznaje punktw w pozostaych kategoriach.
Jeli praca skada si z mniej ni 250 sw, egzaminator przyznaje punkty tylko w kategoriach A, B i C.
Pojawienie si rzeczowego bdu kardynalnego dyskwalifikuje prac zdajcy otrzymuje 0 punktw.

Stanowisko jest
nieadekwatne
lub brak
stanowiska

Stanowisko jest
adekwatne
do problemu
podanego
w poleceniu

Stanowisko jest
czciowo
adekwatne
do problemu
podanego
w poleceniu

Sformuowanie
stanowiska
wobec
problemu
podanego
w poleceniu

Kryteria oceny rozprawki

Liczne bdy
race

Liczne bdy
nierace
lub nieliczne
bdy race

Brak bdw
lub nieliczne
bdy
nierace

Poprawno
jzykowa

Liczne
bdy race

Liczne
bdy
nierace
lub nieliczne
bdy race

Zapis
w peni
poprawny
lub nieliczne
bdy
nierace

Poprawno
zapisu

Strona 10 z 16

Bd kardynalny to bd rzeczowy wiadczcy o nieznajomoci (1) tekstu kultury, do ktrego odwouje si zdajcy, oraz (2) kontekstu
interpretacyjnego przywoanego przez zdajcego.

C. Poprawno rzeczow ocenia si na podstawie liczby bdw rzeczowych. Pomyki (np. w nazwach wasnych lub datach) niewpywajce na
uzasadnienie stanowiska wobec problemu uwaa si za usterki, a nie bdy rzeczowe.

Uzasadnienie jest:
szerokie, jeli zdajcy trafnie odnis si do wszystkich elementw wskazanych w poleceniu,
wskie, jeli zdajcy trafnie odnis si tylko do niektrych elementw wskazanych w poleceniu (np. nie odnis si do podanego w zadaniu
tekstu lub nie przywoa innego tekstu kultury),
czciowe, jeeli (a) niektrych argumentw nie mona uzna za logicznie poprawne wobec przyjtego stanowiska lub (b) niektre
argumenty s niepoparte przykadami, lub (c) niektre argumenty s wzajemnie sprzeczne.
Wypowied argumentacyjna, w ktrej brak uzasadnienia, nie zawiera logicznie poprawnych argumentw za przyjtym rozwizaniem problemu
lub rozwija myli niezwizane ze stanowiskiem.

B. Uzasadnienie stanowiska jest oceniane ze wzgldu na to, czy jest trafne, czy jest szerokie i czy jest pogbione.
Uzasadnienie nie musi by graficznie wyodrbnion czci rozprawki.
Uzasadnienie:
pogbione to uzasadnienie, w ktrym zdajcy wnikliwie odnis si w rozwiniciu do wszystkich elementw polecenia,
trafne zawiera logicznie poprawne argumenty (czyli stwierdzenia poparte przykadami) za przyjtym rozwizaniem problemu.
Szeroko uzasadnienia ocenia si na podstawie tego, czy zdajcy w swojej wypowiedzi odnis si do wszystkich elementw wskazanych w poleceniu.

Sformuowanie stanowiska bdcego czciowo udan prb odpowiedzi problemu jest skutkiem niepenego zrozumienia problemu lub
niepenego zrozumienia tekstu.
Wypowied argumentacyjna, w ktrej brak stanowiska, moe zawiera jedynie streszczenie tekstu, biografi autora itp. lub rozwija myli
niezwizane z poleceniem.
Sformuowanie stanowiska nie musi stanowi wyodrbnionej czci rozprawki.

Adekwatno to odpowiednio (zgodno, wspmierno) stanowiska i problemu (zdajcy moe si zgodzi, nie zgodzi, zachowa postaw
ambiwalentn wobec istoty problemu).

A. Sformuowanie stanowiska (np. w postaci tezy lub hipotezy). Zdajcy powinien zrozumie problem postawiony w poleceniu i sformuowa
stanowisko bdce rozwizaniem problemu. Stanowisko jest oceniane ze wzgldu na to, czy jest udan prb odpowiedzi problemu.

Objanienia dotyczce kryteriw oceny rozprawki

Strona 11 z 16

G. Poprawno jzykowa oceniana jest ze wzgldu na liczb i wag bdw skadniowych, leksykalnych, sowotwrczych, frazeologicznych,
fleksyjnych i stylistycznych.
Bd stylistyczny to konstrukcja zgodna z norm jzykow, ale niewaciwa w sytuacji, w ktrej powstaje tekst, oraz nieodpowiednia dla stylu,
w jakim tekst jest pisany, np. udziwniona metafora, niefunkcjonalny kolokwializm, wulgaryzm, nieuzasadnione powtrzenie leksykalne lub
skadniowe. Bdw logicznych nie uznaje si za bdy stylistyczne.
H. Poprawno zapisu ocenia si ze wzgldu na liczb bdw ortograficznych i interpunkcyjnych (szacowan odpowiednio do objtoci
tekstu) oraz ich wag (bdy race i nierace). Za bd racy uznaje si bd, ktry polega na naruszeniu oglnej reguy ortograficznej lub
interpunkcyjnej w zapisie sw lub fraz o wysokiej frekwencji. Ewentualne wtpliwoci rozstrzygaj ustalenia Rady Jzyka Polskiego
i klasyfikacja bdw interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.

Styl uznaje si za:

stosowny, jeli zachowana jest zasada decorum (dobr rodkw jzykowych jest celowy i adekwatny do wybranego przez ucznia gatunku
wypowiedzi, sytuacji egzaminacyjnej, tematu i intencji wypowiedzi oraz odmiany pisanej jzyka). Dopuszczalne s drobne, sporadyczne
odstpstwa od stosownoci,
czciowo stosowny, jeli w wypowiedzi zdajcy niefunkcjonalnie czy rne style, nie kontroluje jednolitoci stylu, np. w wypowiedzi
pojawiaj si wyrazy i konstrukcje z jzyka potocznego, nieoficjalnego, wtrty ze stylu urzdowego, nadmierna metaforyka.
Mieszanie rnych stylw wypowiedzi uznaje si za uzasadnione, jeli jest funkcjonalne.
niestosowny, jeli wypowied zawiera np. wulgaryzmy lub ma charakter obraliwy.
Styl wypracowania nie musi by zgodny z upodobaniami stylistycznymi egzaminatora.

F. Styl tekstu ocenia si ze wzgldu na stosowno.

E. Spjno lokaln ocenia si na podstawie zgodnoci logicznej i gramatycznej midzy kolejnymi, znajdujcymi si w bezporednim
ssiedztwie zdaniami w akapitach. Znaczne zaburzenia spjnoci wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zda niepowizanych ze
sob ani logicznie, ani gramatycznie (potok lunych myli, skojarze).

D. Kompozycja oceniana jest ze wzgldu na funkcjonalno segmentacji i uporzdkowanie tekstu zgodnie z gatunkiem wypowiedzi. Naley
wzi pod uwag, czy w tekcie zostay wyodrbnione jzykowo i graficznie czci pracy oraz akapity niezbdne dla jasnego przedstawienia
stanowiska i uzasadniajcych je argumentw, a take czy wyodrbnione czci i akapity s logicznie oraz konsekwentnie uporzdkowane (bez
luk i zbdnych powtrze).
Kompozycja jest funkcjonalna, jeli podzia tekstu na segmenty (czci) i ich porzdek (ukad) s cile powizane z porzdkiem treci
i realizowanymi w tekcie funkcjami retorycznymi. Odejcie od zasady trjdzielnej kompozycji nie jest bdem, jeli segmentacja jest funkcjonalna.

Temat 2. Zinterpretuj podany utwr. Postaw tez interpretacyjn i uzasadnij j. Twoja

praca powinna liczy co najmniej 250 sw.
Szczegowe sposoby dotyczce sposobu oceniania
Koncepcja interpretacyjna zdajcego musi by widoczna w pracy, cho nie musi by
wyraona w formie tezy, moe wynika porednio z wywodu.
Przywoany przez zdajcego kontekst powinien by sfunkcjonalizowany (nawizujcy
do tekstu i pogbiajcy koncepcj interpretacyjn). Nie wystarczy samo jego
wskazanie lub hasowe odwoanie si do niego.
Proste odczytanie (parafrazowanie, streszczanie) tekstu danego w zadaniu nie jest jego
interpretacj.
Zdajcy wybiera obszar analizy, nie ma obowizku dokonania np. analizy formy,
jzyka wiersza.
Wymagania oglne
I. Odbir wypowiedzi
i wykorzystanie zawartych w nich
informacji.

II. Analiza i interpretacja tekstw

kultury.

III. Tworzenie wypowiedzi.

Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.1) odczytuje sens caego tekstu [...]
1.2) [] odczytuje zawarte w odbieranych tekstach
informacje zarwno jawne, jak i ukryte.
Zdajcy:
1.2) okrela problematyk utworu
2.4) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania
wiata przedstawionego i bohatera []
3.2) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty
3.3) porwnuje funkcjonowanie tych samych
motyww w rnych utworach literackich.
Zdajcy:
1.1) tworzy duszy tekst pisany [...] (rozprawka)
[...] zgodnie z podstawowymi reguami jego
organizacji, przestrzegajc zasad spjnoci
znaczeniowej i logicznej
1.2) przygotowuje wypowied [...] (wybiera [...]
odpowiedni ukad kompozycyjny, analizuje temat,
wybiera form kompozycyjn, [], dobiera
waciwe sownictwo)
1.3) tworzy samodzieln wypowied
argumentacyjn wedug podstawowych zasad logiki
i retoryki (stawia tez lub hipotez, dobiera
argumenty, porzdkuje je, hierarchizuje, dokonuje
ich selekcji pod wzgldem uytecznoci
w wypowiedzi, podsumowuje, dobiera przykady
ilustrujce wywd mylowy, przeprowadza
prawidowe wnioskowanie).

Strona 12 z 16

Koncepcja
czciowo
sprzeczna
z utworem

Koncepcja
niesprzeczna
z utworem,
ale niespjna
i/lub obejmujca
w wikszoci
znaczenia
dosowne

Koncepcja
niesprzeczna
z utworem,
spjna
i obejmujca
sensy
niedosowne

Koncepcja
interpretacyjna

10

15

Uzasadnienie
czciowo trafne

Uzasadnienie
trafne, ale
niepogbione

Uzasadnienie
trafne
i pogbione

Uzasadnienie
tezy
interpretacyjnej

Nie wicej
ni jeden
bd
rzeczowy

Brak bdw
rzeczowych

Poprawno
rzeczowa

Zaburzenia
funkcjonalnoci
kompozycji

Kompozycja
funkcjonalna

Zamys
kompozycyjny

Znaczne
zaburzenia
spjnoci

Pena
spjno
wypowiedzi
lub
nieznaczne
zaburzenia
spjnoci

Spjno
lokalna

Styl
czciowo
stosowny

Styl
stosowny

Styl tekstu

Strona 13 z 16

Brak koncepcji
Brak trafnych
Bdy
lub koncepcja
argumentw
Brak zamysu
Wypowied
Styl
0 rzeczowe
0 cakowicie
0
0
0
0
0
uzasadniajcych
kompozycyjnego
niespjna
niestosowny
sprzeczna
interpretacj
z utworem
UWAGA
Jeli w kategorii A praca uzyska 0 punktw, egzaminator nie przyznaje punktw w pozostaych kategoriach.
Jeli w kategorii A praca uzyska 2 punkty, a w kategorii B 0 punktw, egzaminator nie przyznaje punktw w pozostaych kategoriach.
Jeli praca skada si z mniej ni 250 sw, egzaminator przyznaje punkty tylko w kategoriach A, B i C.
Pojawienie si rzeczowego bdu kardynalnego dyskwalifikuje prac zdajcy otrzymuje 0 punktw

Kryteria oceny interpretacji utworu poetyckiego

Liczne bdy
race

Liczne bdy
nierace
lub nieliczne
bdy race

Brak bdw
lub nieliczne
bdy
nierace

Poprawno
jzykowa

Liczne bdy
race

Liczne bdy
nierace
lub nieliczne
bdy race

Zapis
w peni
poprawny
lub nieliczne
bdy
nierace

Poprawno
zapisu

Strona 14 z 16

Bd kardynalny to bd rzeczowy wiadczcy o nieznajomoci (1) tekstu kultury, do ktrego odwouje si zdajcy, oraz (2) kontekstu
interpretacyjnego przywoanego przez zdajcego.

B. Uzasadnienie interpretacji jest oceniane ze wzgldu na to, czy jest trafne i czy jest pogbione.
Uzasadnienie moe by:
trafne, jeli zawiera wycznie powizane z tekstem argumenty za odczytaniem sensu utworu. Argumenty musz wynika
ze sfunkcjonalizowanej analizy, to znaczy wywodzi si z formy lub/i treci tekstu.
czciowo trafne, jeli w pracy oprcz argumentw niepowizanych z tekstem lub/i niewynikajcych ze sfunkcjonalizowanej analizy
zosta sformuowany przynajmniej jeden argument powizany z tekstem i wynikajcy ze sfunkcjonalizowanej analizy.
pogbione, jeli znajduje potwierdzenie nie tylko w tekcie, ale take w kontekstach (np. biograficznym, historycznoliterackim,
filozoficznym, kulturowym). Ucze powinien cho czciowo rozwin przywoany kontekst, aby uzasadni jego pojawienie si.
niepogbione, gdy zdajcy przywouje argumenty tylko z tekstu albo tylko z kontekstu. Wszystkie argumenty musz by
sfunkcjonalizowane.
C. Poprawno rzeczow ocenia si na podstawie liczby bdw rzeczowych. Pomyki (np. w nazwach wasnych lub datach) niewpywajce na
koncepcj interpretacyjn uwaa si za usterki, a nie bdy rzeczowe.

Koncepcja moe by:

czciowo sprzeczna z utworem, jeli jedynie we fragmentach (lub fragmencie) znajduje potwierdzenie w tekcie.
cakowicie sprzeczna z utworem, jeli nawet we fragmentach (lub fragmencie) nie znajduje potwierdzenia w tekcie.
spjna, gdy obejmuje i czy w cao odszukane przez piszcego sensy utworu.
niespjna, gdy jest fragmentaryczna, tzn. rekonstruuje pojedyncze sensy czstkowe (np. z poszczeglnych strof tekstu) bez wskazania
caociowego sensu utworu, oraz gdy zawiera luno powizane, niepowizane lub wzajemnie wykluczajce si odczytania sensu utworu
(niesprzeczne z interpretowanym utworem).
Brak koncepcji to brak ladw poszukiwania sensu utworu (caociowego i/lub sensw czstkowych) praca nie jest interpretacj,
a np. streszczeniem. Koncepcja interpretacyjna nie musi stanowi wyodrbnionej czci pracy, moe wynika z jej caociowej wymowy.

A. Koncepcja interpretacyjna jest efektem poszukiwania przez zdajcego caociowego sensu utworu, tzn. jest pomysem na jego odczytanie
(wyraonym np. w postaci tezy lub hipotezy interpretacyjnej). Ocenia si j ze wzgldu na to, czy jest niesprzeczna z utworem i czy jest
spjna, a take czy zdajcy dociera do sensw niedosownych interpretowanego utworu, czy czyta go jedynie na poziomie dosownym.

Objanienia dotyczce kryteriw oceny interpretacji utworu poetyckiego

Strona 15 z 16

I. Poprawno zapisu ocenia si ze wzgldu na liczb bdw ortograficznych i interpunkcyjnych (szacowan odpowiednio do objtoci tekstu)
oraz ich wag (bdy race i nierace). Za bd racy uznaje si bd, ktry polega na naruszeniu oglnej reguy ortograficznej lub
interpunkcyjnej w zapisie sw lub fraz o wysokiej frekwencji. Ewentualne wtpliwoci rozstrzygaj ustalenia Rady Jzyka Polskiego
i klasyfikacja bdw interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.

Bd stylistyczny to konstrukcja zgodna z norm jzykow, ale niewaciwa w sytuacji, w ktrej powstaje tekst, oraz nieodpowiednia dla stylu,
w jakim tekst jest pisany, np. udziwniona metafora, niefunkcjonalny kolokwializm, wulgaryzm, nieuzasadnione powtrzenie leksykalne lub
skadniowe. Bdw logicznych nie uznaje si za bdy stylistyczne.

Styl uznaje si za:

stosowny, jeli zachowana jest zasada decorum (dobr rodkw jzykowych jest celowy i adekwatny do wybranego przez ucznia gatunku
wypowiedzi, sytuacji egzaminacyjnej, tematu i intencji wypowiedzi oraz odmiany pisanej jzyka). Dopuszcza si drobne, sporadyczne
odstpstwa od stosownoci.
czciowo stosowny dotyczy wypowiedzi, w ktrej zdajcy niefunkcjonalnie czy rne style, nie kontroluje jednolitoci stylu, np.
w wypowiedzi pojawiaj si wyrazy i konstrukcje z jzyka potocznego, nieoficjalnego, wtrty ze stylu urzdowego, nadmierna metaforyka.
Mieszanie rnych stylw wypowiedzi uznaje si za uzasadnione, jeli jest funkcjonalne.
niestosowny, jeli wypowied zawiera np. wulgaryzmy lub ma charakter obraliwy.
Styl wypracowania nie musi by zgodny z upodobaniami stylistycznymi egzaminatora.
G. Poprawno jzykowa oceniana jest ze wzgldu na liczb i wag bdw skadniowych, leksykalnych, sowotwrczych, frazeologicznych,
fleksyjnych i stylistycznych.

F. Styl tekstu ocenia si ze wzgldu na stosowno.

E. Spjno lokaln ocenia si na podstawie zgodnoci logicznej i gramatycznej midzy kolejnymi, znajdujcymi si w bezporednim
ssiedztwie zdaniami w akapitach. Znaczne zaburzenia spjnoci wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zda niepowizanych
ze sob ani logicznie, ani gramatycznie (potok lunych myli, skojarze).

Kompozycja jest funkcjonalna, jeli podzia tekstu na segmenty (czci) i ich porzdek (ukad) s cile powizane z porzdkiem treci
i realizowanymi w tekcie funkcjami retorycznymi. Odejcie od zasady trjdzielnej kompozycji nie jest bdem, jeli segmentacja jest
funkcjonalna.

D. Kompozycja jest oceniana ze wzgldu na funkcjonalno segmentacji i uporzdkowanie tekstu zgodnie z wybranym przez ucznia
gatunkiem wypowiedzi. Naley wzi pod uwag, czy w tekcie zostay wyodrbnione jzykowo i graficznie czci pracy oraz akapity
niezbdne dla jasnego przedstawienia koncepcji interpretacyjnej i uzasadniajcych j argumentw, a take czy wyodrbnione czci i akapity s
logicznie oraz konsekwentnie uporzdkowane (bez luk i zbdnych powtrze).

INFORMACJA O ZASADACH OCENIANIA PRAC Z JZYKA POLSKIEGO

UCZNIW ZE STWIERDZONYMI DYSFUNKCJAMI
1. W pracy maturalnej z jzyka polskiego autorstwa ucznia, u ktrego stwierdzono
dysleksj i dysortografi, nie naley uwzgldnia w ocenie nastpujcych bdw:
a. zmienionej kolejnoci liter w wyrazach,
b. wstawionych dodatkowo liter w wyrazie, opuszczonych lub przestawionych liter,
c. opuszczonego pocztku lub koca wyrazu,
d. wystpowania w wyrazach gosek dwicznych zamiast bezdwicznych
i odwrotnie,
e. mylenia gosek i i j, gosek nosowych z kocwk fleksyjn, np.: -em,
-om,
f. mylenia przedrostkw z przyimkami, np.: pode szy; bdnego zapisywania
przyimkw z rzeczownikami i przyswkami, np.: wklasie, zachwil, napewno,
g. niewaciwego zapisu spgosek mikkich, np.: rosinie zamiast ronie, skosiny
zamiast skony,
h. pisowni niezgodnej z zasadami ortografii [od uczniw wymaga si dobrej
znajomoci zasad ortografii, co powoduje nadmierne do nich zaufanie
i schematyczne ich stosowanie, np.: startje bo startowa, bdnej pisowni
wyrazw, ktrymi nie rzdz zasady ortograficzne (ktrych pisowni trzeba
zapamita)],
i. bdnego stosowania lun niestosowania znakw interpunkcyjnych.
2. Ucze, u ktrego stwierdzono dysgrafi ma prawo pisa bardzo wolno i stawia
nieksztatne litery, pisa mao czytelnie i poza liniami.
3. Wszystkie inne uchybienia w pracy nie s uzasadnione wymienionymi dysfunkcjami.

Strona 16 z 16