Professional Documents
Culture Documents
JZYK POLSKI
POZIOM ROZSZERZONY
MAJ 2016
Temat 1. Okrel, jaki problem podejmuje Jan Parandowski w podanym tekcie. Zajmij
stanowisko wobec rozwizania przyjtego przez autora, odwoujc si do tego
tekstu oraz do innych tekstw kultury. Twoja praca powinna liczy co
najmniej 300 sw.
Szczegowe ustalenia dotyczce sposobu oceniania
Tekst dotyczy:
pytania o to, co jest tworzywem literatury (sztuki),
pytania o to, czym jest poezja i jaki jest jej stosunek do rzeczywistoci (w tym
codziennoci),
relacji midzy sztuk a rzeczywistoci,
pytania o to, kim jest pisarz i na czym polega tworzenie,
metafor i innych okrele dotyczcych pisarza i jego roli.
W realizacjach tematu powinien pojawi si element ustosunkowania si zdajcego do
stwierdze Jana Parandowskiego o tym,
czym jest sztuka (literatura) i jakie jest jej tworzywo, czy ywi si sama sob, czy
ywi si wszystkim (szczeglnie codziennoci),
kim jest pisarz.
Dopuszczalne s realizacje tematu, w ktrych zdajcy wybiera jeden temat/problem
i analizuje go tak, e da si zaobserwowa sposb realizacji i stopie wykorzystania materiau
rdowego, ktrego nie musi jednak wyczerpa.
Wymagania oglne
I. Odbir wypowiedzi
i wykorzystanie zawartych w nich
informacji.
Wymagania szczegowe
Zdajcy:
PP 1.2) [] odczytuje zawarte w odbieranych
tekstach informacje zarwno jawne, jak i ukryte
1.7) rozpoznaje w wypowiedzi ironi, objania jej
mechanizm i funkcj
PR 1.2) twrczo wykorzystuje wypowiedzi
krytycznoliterackie i teoretycznoliterackie
(np. recenzja, szkic, artyku, esej).
PR 2.1) wskazuje zwizki midzy rnymi
aspektami utworu (estetycznym, etycznym
i poznawczym.
Zdajcy:
PP 1.2) okrela problematyk utworu
3.2) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty
[...]
PR 3.1) dostrzega i komentuje estetyczne wartoci
utworu literackiego
4.1) wskazuje rne sposoby wyraania
wartociowa w tekstach.
Zdajcy:
PP 1.1) tworzy duszy tekst pisany lub mwiony
([] interpretacja utworu literackiego
lub fragmentu) zgodnie z podstawowymi reguami
jego organizacji, przestrzegajc zasad spjnoci
znaczeniowej i logicznej
Strona 2 z 12
Strona 3 z 12
Poprawno
rzeczowa
Sformuowanie
stanowiska wobec
rozwizania
przyjtego przez
autora tekstu
9
Stanowisko
adekwatne do
tekstu i pene
Okrelenie
problemu
9
Okrelenie problemu
zgodne z tekstem
i pene
Poprawno
zapisu
0
Wypowied
niespjna
0
Styl
niestosowny
0
Liczne bdy
race
0
Liczne bdy
race
Poprawno
jzykowa
0
Brak zamysu
kompozycyjnego
Styl tekstu
4
Zapis w peni
poprawny lub
nieliczne bdy
nierace
2
Liczne bdy
nierace lub
nieliczne bdy
race
Spjno
lokalna
2
4
4
Pena spjno Styl stosowny Brak bdw
wypowiedzi lub
lub nieliczne
bdy nierace
nieznaczne
zaburzenia spjn.
3
1
2
2
Styl czciowo Liczne bdy
Zaburzenia
Znaczne
funkcjonalnoci
zaburzenia
nierace lub
stosowny
kompozycji
spjnoci
nieliczne bdy
race
6
Kompozycja
funkcjonalna
Zamys
kompozycyjny
Strona 4 z 12
UWAGA
Jeli w kategorii A praca uzyska 0 punktw, egzaminator nie przyznaje punktw w pozostaych kategoriach.
Jeli w kategorii A praca uzyska 3 punkty, a w kategorii B 0 punktw, egzaminator nie przyznaje punktw w pozostaych kategoriach.
Jeli praca skada si z mniej ni 300 sw, egzaminator przyznaje punkty tylko w kategoriach A, B i C.
Pojawienie si bdu kardynalnego dyskwalifikuje prac zdajcy otrzymuje 0 punktw.
6
6
Okrelenie problemu
Stanowisko
zgodne z tekstem,
adekwatne do
ale niepene
tekstu, ale niepene
3
3
Okrelenie problemu
Stanowisko
czciowo zgodne
czciowo
adekwatne
do tekstu
z tekstem
0
0
0
Brak okrelenia Brak stanowiska lub Jeden bd
problemu lub
stanowisko
lub wicej
problem niezgodny nieadekwatne do
bdw
rzeczowych
z tekstem
tekstu
2
Brak bdw
rzeczowych
Strona 5 z 12
Kompozycja jest funkcjonalna, jeli podzia tekstu na segmenty (czci) i ich porzdek s cile powizane z porzdkiem treci i realizowanymi
w tekcie funkcjami retorycznymi. Odejcie od zasady trjdzielnej kompozycji nie jest bdem, jeli segmentacja jest funkcjonalna.
D. Kompozycja oceniana jest ze wzgldu na funkcjonalno segmentacji i uporzdkowanie tekstu zgodnie z wybranym przez zdajcego
gatunkiem wypowiedzi. Naley wzi pod uwag, czy w tekcie zostay wyodrbnione jzykowo i graficznie czci pracy oraz akapity
niezbdne dla jasnego sformuowania stanowiska i uzasadniajcych je argumentw, a take czy wyodrbnione czci i akapity s logicznie
i konsekwentnie uporzdkowane (bez luk i zbdnych powtrze).
Bd kardynalny to bd rzeczowy wiadczcy o nieznajomoci (1) tekstu kultury, do ktrego odwouje si zdajcy, oraz (2) kontekstu
interpretacyjnego przywoanego przez zdajcego.
C. Poprawno rzeczow ocenia si na podstawie liczby bdw rzeczowych. Pomyki (np. w nazwach wasnych lub datach) niewpywajce na
sformuowanie stanowiska wobec rozwizania przyjtego przez autora tekstu uwaa si za usterki, a nie bdy rzeczowe.
Sformuowanie stanowiska wobec rozwizania przyjtego przez autora tekstu uwaa si za:
czciowo adekwatne do tekstu, gdy znieksztaca rozwizanie proponowane przez autora.
pene, gdy zawiera ono odtworzenie rozwizania przyjtego przez autora tekstu oraz trafne odwoania do innych tekstw kultury
uzasadniajce stanowisko zdajcego.
niepene, kiedy brak trafnego odwoania do innych tekstw kultury uzasadniajcych stanowisko zdajcego.
Ucze powinien omwi i oceni rozwizanie zaproponowane przez autora w przedstawionym tekcie. Sformuowanie stanowiska zdajcego
wobec rozwizania przyjtego przez autora tekstu jest oceniane ze wzgldu na to, czy jest adekwatne do tekstu i czy jest pene.
Strona 6 z 12
G. Poprawno jzykowa oceniana jest ze wzgldu na liczb i wag bdw skadniowych, leksykalnych, sowotwrczych, frazeologicznych,
fleksyjnych i stylistycznych.
Bd stylistyczny to konstrukcja zgodna z norm jzykow, ale niewaciwa w sytuacji, w ktrej powstaje tekst, oraz nieodpowiednia dla stylu,
w jakim tekst jest pisany, np. udziwniona metafora, niefunkcjonalny kolokwializm, wulgaryzm, nieuzasadnione powtrzenie leksykalne lub
skadniowe.
Bdw logicznych nie uznaje si za bdy stylistyczne.
H. Poprawno zapisu ocenia si ze wzgldu na liczb bdw ortograficznych i interpunkcyjnych (szacowan odpowiednio do objtoci
tekstu) oraz ich wag (bdy race i nierace). Za bd racy uznaje si bd, ktry polega na naruszeniu oglnej reguy ortograficznej lub
interpunkcyjnej w zapisie sw lub fraz o wysokiej frekwencji. Ewentualne wtpliwoci rozstrzygaj ustalenia Rady Jzyka Polskiego
i klasyfikacja bdw interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.
E. Spjno lokaln ocenia si na podstawie zgodnoci logicznej i gramatycznej midzy kolejnymi, znajdujcymi si w bezporednim
ssiedztwie zdaniami w akapitach. Znaczne zaburzenia spjnoci wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zda niepowizanych
ze sob ani logicznie, ani gramatycznie (potok lunych myli, skojarze).
Wag zaburzenia funkcjonalnoci ocenia egzaminator na podstawie caoci pracy (np. brak zakoczenia w pracy, w ktrej ucze jasno rozwija
swoj myl, uznaje si za niewielkie zaburzenie, natomiast brak rozdzielenia interpretacji problemu od interpretacji rozwizania lub podwaenie
w zakoczeniu wczeniejszych wywodw za znaczne zaburzenie).
Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.1) odczytuje sens caego tekstu
1.4) wskazuje charakterystyczne cechy stylu danego
tekstu, rozpoznaje zastosowane w nim rodki
jzykowe i ich funkcje w tekcie
1.7) rozpoznaje w wypowiedzi ironi, objania jej
mechanizm i funkcj.
Zdajcy:
1.1) prezentuje wasne przeycia wynikajce
z kontaktu z dzieem sztuki
1.2) okrela problematyk utworu
1.3) rozpoznaje konwencj literack []
2.1) wskazuje zastosowane w utworze rodki
wyrazu artystycznego i ich funkcje [] oraz inne
wyznaczniki poetyki danego utworu (z zakresu
podstaw wersyfikacji, kompozycji, genologii)
i okrela ich funkcje
2.4) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania
wiata przedstawionego i bohatera
([] narracja, fabua [])
2.5) porwnuje utwory literackie lub ich fragmenty
(dostrzega cechy wsplne i rne)
PR 2.1) wskazuje zwizki midzy rnymi
aspektami utworu (estetycznym, etycznym
i poznawczym)
PR 2.3) rozpoznaje aluzje literackie i symbole
kulturowe [] oraz ich funkcj ideow
Strona 7 z 12
Strona 8 z 12
C
Poprawno
rzeczowa
Uzasadnienie tezy
interpretacyjnej
Zamys
kompozycyjny
D
Spjno
lokalna
E
Styl tekstu
F
Poprawno
jzykowa
Poprawno
zapisu
Strona 9 z 12
UWAGA
Jeli w kategorii A praca uzyska 0 punktw, egzaminator nie przyznaje punktw w pozostaych kategoriach.
Jeli w kategorii A praca uzyska 2 punkty, a w kategorii B 0 punktw, egzaminator nie przyznaje punktw w pozostaych kategoriach.
Jeli praca skada si z mniej ni 300 sw, egzaminator przyznaje punkty tylko w kategoriach A, B i C.
Pojawienie si bdu kardynalnego dyskwalifikuje prac zdajcy otrzymuje 0 punktw.
porwnawcz
6
12
2
6
2
4
4
4
Koncepcja
Uzasadnienie
Brak bdw
Kompozycja Pena spjno Styl stosowny
Brak bdw
Zapis w peni
trafne ,
rzeczowych
lub nieliczne
poprawny lub
niesprzeczna
funkcjonalna wypowiedzi lub
bdy nierace nieliczne bdy
z utworami
pogbione
nieznaczne
i spjna
zaburzenia
nierace
spjnoci
4
8
2
2
2
Koncepcja
Uzasadnienie
trafne, ale
Styl czciowo Liczne bdy
Liczne bdy
niesprzeczna
nierace lub nierace lub
z utworami
niepogbione
stosowny
i czciowo spjna
nieliczne bdy nieliczne bdy
race
race
2
4
3
1
Koncepcja
Uzasadnienie
Zaburzenia
Znaczne
funkcjonalnoci
zaburzenia
czciowo
czciowo trafne
kompozycji
spjnoci
sprzeczna
z utworami
0
0
0
0
0
0
0
0
Koncepcja
Wypowied
Styl
Liczne bdy
Liczne bdy
Brak trafnych Jeden bd lub Brak zamysu
argumentw
wicej bdw kompozycyjnego
sprzeczna
niespjna
niestosowny
race
race
uzasadniajcych
z utworami lub
rzeczowych
interpretacj
brak koncepcji
A
Koncepcja
porwnywania
utworw
spjna, gdy wypowied w sposb wystarczajcy dla uzasadnienia tezy/hipotezy interpretacyjnej obejmuje i czy w cao sensy obu utworw.
czciowo spjna, gdy wypowied obejmuje i czy sensy obu utworw, ale w sposb niewystarczajcy dla uzasadnienia tezy/hipotezy interpretacyjnej.
niespjna, gdy wypowied obejmuje sensy kadego tekstu, ale ich nie czy (tzn. wypowied skada si z dwch niepowizanych ze sob interpretacji).
Strona 10 z 12
Bd kardynalny to bd rzeczowy wiadczcy o nieznajomoci (1) tekstu kultury, do ktrego odwouje si zdajcy, oraz (2) kontekstu
interpretacyjnego przywoanego przez zdajcego.
C. Poprawno rzeczow ocenia si na podstawie liczby bdw rzeczowych. Pomyki (np. w nazwach wasnych lub datach) niewpywajce na
koncepcj interpretacyjn uwaa si za usterki, a nie bdy rzeczowe.
Uzasadnienie jest:
czciowo trafne, jeli w pracy oprcz argumentw niepowizanych z tekstami lub/i niewynikajcych ze sfunkcjonalizowanej analizy
pojawi si przynajmniej jeden argument powizany z tekstami i wynikajcy ze sfunkcjonalizowanej analizy.
pogbione, jeli znajduje potwierdzenie nie tylko w tekstach, ale take w kontekstach (np. biograficznym, historycznoliterackim,
filozoficznym, kulturowym). Zdajcy powinien cho czciowo rozwin przywoany kontekst, aby uzasadni jego pojawienie si.
niepogbione, gdy wszystkie argumenty s sfunkcjonalizowane, ale zdajcy przywoa je tylko z tekstw albo tylko z kontekstw.
B. Uzasadnienie interpretacji jest oceniane ze wzgldu na to, czy jest trafne i czy jest pogbione.
Uzasadnienie trafne zawiera wycznie powizane z tekstami argumenty na rzecz odczytania sensw wynikajcych z zestawienia utworw.
Argumenty musz wynika ze sfunkcjonalizowanej analizy, to znaczy wywodzi si z formy lub/i treci tekstw.
Koncepcja jest:
Koncepcja jest:
niesprzeczna z utworami, jeli znajduje potwierdzenia w obu tekstach, przy czym porwnywane obszary s dla tekstw trafne i istotne,
a nie drugorzdne.
czciowo sprzeczna z utworami, jeli jedynie we fragmentach (lub fragmencie) znajduje potwierdzenie w tekstach lub porwnywane
obszary s dla tekstw drugorzdne.
cakowicie sprzeczna z utworami, jeli nawet we fragmentach (lub fragmencie) nie znajduje potwierdzenia w tekstach.
Strona 11 z 12
H. Poprawno zapisu ocenia si ze wzgldu na liczb bdw ortograficznych i interpunkcyjnych (szacowan odpowiednio do objtoci
tekstu) oraz ich wag (bdy race i nierace). Za bd racy uznaje si bd, ktry polega na naruszeniu oglnej reguy ortograficznej lub
interpunkcyjnej w zapisie sw lub fraz o wysokiej frekwencji. Ewentualne wtpliwoci rozstrzygaj ustalenia Rady Jzyka Polskiego
i klasyfikacja bdw interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.
G. Poprawno jzykowa oceniana jest ze wzgldu na liczb i wag bdw skadniowych, leksykalnych, sowotwrczych, frazeologicznych,
fleksyjnych i stylistycznych.
Bd stylistyczny to konstrukcja zgodna z norm jzykow, ale niewaciwa w sytuacji, w ktrej powstaje tekst, oraz nieodpowiednia dla stylu,
w jakim tekst jest pisany, np. udziwniona metafora, niefunkcjonalny kolokwializm, wulgaryzm, nieuzasadnione powtrzenie leksykalne lub
skadniowe. Bdw logicznych nie uznaje si za bdy stylistyczne.
E. Spjno lokaln ocenia si na podstawie zgodnoci logicznej i gramatycznej midzy kolejnymi, znajdujcymi si w bezporednim
ssiedztwie zdaniami w akapitach. Znaczne zaburzenia spjnoci wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zda niepowizanych ze
sob ani logicznie, ani gramatycznie (potok lunych myli, skojarze).
Kompozycja jest funkcjonalna, jeli podzia tekstu na segmenty (czci) i ich porzdek (ukad) s cile powizane z porzdkiem treci
i realizowanymi w tekcie funkcjami retorycznymi. Odejcie od zasady trjdzielnej kompozycji nie jest bdem, jeli segmentacja jest
funkcjonalna.
D. Kompozycja oceniana jest ze wzgldu na funkcjonalno segmentacji i uporzdkowanie tekstu zgodnie z wybranym przez ucznia
gatunkiem wypowiedzi. Naley wzi pod uwag, czy w tekcie zostay wyodrbnione jzykowo i graficznie czci pracy oraz akapity
niezbdne dla jasnego przedstawienia koncepcji interpretacyjnej i uzasadniajcych j argumentw, a take czy wyodrbnione czci i akapity s
logicznie oraz konsekwentnie uporzdkowane (bez luk i zbdnych powtrze).
Strona 12 z 12