EGZAMIN MATURALNY

W ROKU SZKOLNYM 2015/2016

FORMUA OD 2015
(NOWA MATURA)

WIEDZA O SPOECZESTWIE
POZIOM ROZSZERZONY

ZASADY OCENIANIA ROZWIZA ZADA

ARKUSZ MWO-R1

MAJ 2016

Uwaga: Akceptowane s wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne i speniajce warunki

zadania.
Zadanie 1. (01)
Wymagania oglne
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
II. Rozpoznawanie
i rozwizywanie
problemw.

Wymagania szczegowe
2. Socjalizacja i kontrola spoeczna. Zdajcy:
3) wyjania na przykadach, w jaki sposb dochodzi do stygmatyzacji
spoecznej i jakie mog by jej skutki.
(III etap) 2. ycie spoeczne. Zdajcy:
5) wyjania, jak tworz si podziay w grupie i w spoeczestwie (np.
na swoich i obcych), i podaje moliwe sposoby przeciwstawiania
si przejawom nietolerancji.

Schemat punktowania
1 p. wskazanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
A.
Zadanie 2. (01)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
II. Rozpoznawanie
i rozwizywanie
problemw.

1. ycie zbiorowe i jego reguy. Zdajcy:

4) omawia na przykadach rda i mechanizmy konfliktw
spoecznych oraz sposoby ich rozwizywania.
(III etap) 1. Podstawowe umiejtnoci ycia w grupie. Zdajcy:
3) przedstawia i stosuje podstawowe sposoby rozwizywania
konfliktw w grupie i midzy grupami.

Schemat punktowania
1 p. podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
mediacja lub dobre usugi
Zadanie 3. (02)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.

4. Struktura spoeczna. Zdajcy:

5) charakteryzuje wybrane problemy ycia spoecznego w Polsce
(w tym sytuacj modych ludzi); rozwaa moliwoci ich
rozwizania.
22.Wspczesna demokracja w Polsce i na wiecie problemy
i zagroenia. Zdajcy:
1) rozwaa problemy polityki bezpieczestwa socjalnego.
(III etap) 3. Wspczesne spoeczestwo polskie. Zdajcy:
3) przedstawia wybrany problem spoeczny wany dla modych
mieszkacw swojej miejscowoci i rozwaa jego moliwe
rozwizania.
Strona 2 z 26

3.1.
Schemat punktowania
1 p. podanie dwch poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
wyduenie si ycia ludzkiego
zmniejszenie dzietnoci
3.2.
Schemat punktowania
1 p. podanie dwch poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
wyduenie urlopu macierzyskiego.
Program Rodzina 500+.
Zadanie 4. (01)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
II. Rozpoznawanie
i rozwizywanie
problemw.

1. ycie zbiorowe i jego reguy. Zdajcy:

1) charakteryzuje wybrane zbiorowoci, spoecznoci, wsplnoty,
spoeczestwa, ze wzgldu na obowizujce w nich reguy i wizi.
4. Struktura spoeczna. Zdajcy:
5) charakteryzuje wybrane problemy ycia spoecznego w Polsce
(w tym sytuacj modych ludzi); rozwaa moliwoci ich
rozwizania.
5. Zmiana spoeczna. Zdajcy:
3) analizuje sposoby adaptacji do zmiany spoecznej na podstawie
wasnych obserwacji i tekstw kultury.
8. Kultura i pluralizm kulturowy. Zdajcy:
3) rozpoznaje najwaniejsze cechy kultury wskazanej spoecznoci.
(III etap) 3. Wspczesne spoeczestwo polskie. Zdajcy:
1) charakteryzuje odwoujc si do przykadw wybrane warstwy
spoeczne, grupy zawodowe i style ycia.

Schemat punktowania
1 p. podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Przedstawiono tzw. wycig szczurw. Zjawisko to polega na cigej rywalizacji we
wspczesnym wiecie.
Zadanie 5. (01)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.

8. Kultura i pluralizm kulturowy. Zdajcy:

2) wskazuje specyficzne cechy kultury wysokiej, masowej,
narodowej i ludowej.
Strona 3 z 26

Schemat punktowania
1 p. podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
kultura masowa
Zadanie 6. (01)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.

13. Opinia publiczna. Zdajcy:

3) odczytuje i interpretuje tabele i wykresy prezentujce wyniki
badania opinii publicznej.
(III etap) 6. rodki masowego przekazu. Zdajcy:
4) uzasadnia, posugujc si przykadami, znaczenie opinii publicznej
we wspczesnym wiecie; odczytuje i interpretuje wyniki
wybranego sondau opinii publicznej.

Schemat punktowania
1 p. wskazanie trzech poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
1. F
2. P
3. F
Zadanie 7. (03)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
V. Znajomo
podstaw ustroju
Rzeczypospolitej
Polskiej.

6. Nard, ojczyzna i mniejszoci narodowe. Zdajcy:

4) charakteryzuje mniejszoci narodowe, etniczne i grupy imigrantw
yjce w Polsce (liczebno, historia, kultura, religia itp.); wymienia
prawa, ktre im przysuguj.
(III etap) 8. Nard i mniejszoci narodowe. Zdajcy:
3) wymienia mniejszoci narodowe i etniczne oraz grupy migrantw
(w tym uchodcw) yjce obecnie w Polsce i przedstawia
przysugujce im prawa; na podstawie samodzielnie zebranych
materiaw charakteryzuje jedn z tych grup (jej histori, kultur,
obecn sytuacj).

7.1.
Schemat punktowania
2 p. poprawne wypenienie trzech wierszy tabeli.
1 p. poprawne wypenienie dwch wierszy tabeli lub poprawne podanie trzech nazw.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
A. Biaorusini, narodowa
B. ydzi, narodowa
C. Romowie, etniczna
Strona 4 z 26

7.2.
Schemat punktowania
1 p. podanie dwch poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Rozstrzygnicie: Mniejszo z opisu A.
Uzasadnienie: Jej przedstawiciele w gminach wojewdztwa podlaskiego stanowi co
najmniej 20%.
Zadanie 8. (01)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.

13. Opinia publiczna. Zdajcy:

3) odczytuje i interpretuje tabele i wykresy prezentujce wyniki
badania opinii publicznej.
(III etap) 6. rodki masowego przekazu. Zdajcy:
4) uzasadnia, posugujc si przykadami, znaczenie opinii publicznej
we wspczesnym wiecie; odczytuje i interpretuje wyniki
wybranego sondau opinii publicznej.

Schemat punktowania
1 p. wskazanie trzech poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
1. F
2. P
3. F
Zadanie 9. (01)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
IV. Znajomo
zasad i procedur
demokracji.

16. Polityka, ideologie, doktryny i programy polityczne. Zdajcy:

5) charakteryzuje ideologie totalitarne (nazizm, komunizm),
odwoujc si do przykadw historycznych.
18. Instytucja pastwa. Zdajcy:
3) opisuje najwaniejsze teorie genezy pastwa (Arystotelesa,
teistyczna, umowy spoecznej, podboju, marksistowska).

Schemat punktowania
1 p. podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
marksizm
Zadanie 10. (02)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
IV. Znajomo
zasad i procedur
demokracji.

15. Demokracja zasady i procedury. Zdajcy:

5) wyjania, jak s przeprowadzane i jak rol odgrywaj wybory we
wspczesnej demokracji.
17. Systemy partyjne. Zdajcy:
4) opisuje podstawowe zasady ordynacji wikszociowej
i proporcjonalnej w powizaniu z systemem dwupartyjnym
i wielopartyjnym.
Strona 5 z 26

10.1.
Schemat punktowania
1 p. podanie trzech poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
A. 3
B. 2
C. 4
10.2.
Schemat punktowania
1 p. podanie trzech poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
A. 3
B. 3
C. 3
Zadanie 11. (02)
11.1.
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
IV. Znajomo
zasad i procedur
demokracji.
(IV etap z.p.) VI.
Znajomo praw
czowieka
i sposobw ich
ochrony.

12. Spoeczestwo obywatelskie. Zdajcy:

4) opisuje formy aktywnoci obywateli w ramach spoecznoci
lokalnej, regionu, pastwa oraz na poziomie globalnym; w miar
moliwoci uczestniczy w wybranym dziaaniu.
(IV etap z.p.) 5. Prawa czowieka. Zdajcy:
2) wymienia podstawowe prawa i wolnoci czowieka; wyjania, co
oznacza, e s one powszechne, przyrodzone i niezbywalne.
(III etap) 5. Udzia obywateli w yciu publicznym. Zdajcy:
1) przedstawia gwne podmioty ycia publicznego (obywatele,
zrzeszenia obywatelskie, media, politycy i partie, wadza, instytucje
publiczne, biznes itp.) i pokazuje, jak wspdziaaj i konkuruj one
ze sob w yciu publicznym;
4) wyjania, podajc przykady, jak obywatele mog wpywa na decyzje
wadz na poziomie lokalnym, krajowym, europejskim i wiatowym.
(III etap) 10. Pastwo i wadza demokratyczna. Zdajcy:
6) wyjania, czym s prawa czowieka i uzasadnia ich znaczenie we
wspczesnej demokracji.

Schemat punktowania
1 p. wskazanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
C.

Strona 6 z 26

11.2.
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
IV. Znajomo
zasad i procedur
demokracji.

12. Spoeczestwo obywatelskie. Zdajcy:

4) opisuje formy aktywnoci obywateli w ramach spoecznoci
lokalnej, regionu, pastwa oraz na poziomie globalnym; w miar
moliwoci uczestniczy w wybranym dziaaniu.
(III etap) 5. Udzia obywateli w yciu publicznym. Zdajcy:
1) przedstawia gwne podmioty ycia publicznego (obywatele,
zrzeszenia obywatelskie, media, politycy i partie, wadza, instytucje
publiczne, biznes itp.) i pokazuje, jak wspdziaaj i konkuruj one
ze sob w yciu publicznym;
4) wyjania, podajc przykady, jak obywatele mog wpywa na
decyzje wadz na poziomie lokalnym, krajowym, europejskim
i wiatowym.

Schemat punktowania
1 p. podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
obywatelska inicjatywa ustawodawcza

Zadanie 12. (02)

I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
IV. Znajomo
zasad i procedur
demokracji.
(IV etap z.r.) VI.
Dostrzeganie
wspzalenoci
we wspczesnym
wiecie.

7. Procesy narodowociowe i spoeczne we wspczesnym wiecie.

Zdajcy:
5) omawia przyczyny i skutki konfliktw spoecznych w pastwach
Afryki, Azji, Ameryki Poudniowej i rodkowej.
12. Spoeczestwo obywatelskie. Zdajcy:
4) opisuje formy aktywnoci obywateli w ramach spoecznoci
lokalnej, regionu, pastwa oraz na poziomie globalnym; w miar
moliwoci uczestniczy w wybranym dziaaniu.

Schemat punktowania
2 p. poprawne wypenienie dwch wierszy tabeli.
1 p. poprawne wypenienie wiersza tabeli lub poprawne podanie dwch nazw.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
A. Tunezja / Republika Tunezyjska, 2
B. Maroko / Krlestwo Marokaskie, 1

Strona 7 z 26

Zadanie 13. (02)

I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
IV. Znajomo
zasad i procedur
demokracji.

15. Demokracja zasady i procedury. Zdajcy:

3) charakteryzuje gwne fazy ksztatowania si systemu
demokratycznego;
4) opisuje polskie tradycje demokratyczne (parlamentaryzm
I Rzeczypospolitej, Konstytucja 3 maja, II Rzeczpospolita).
16. Polityka, ideologie, doktryny i programy polityczne. Zdajcy:
5) charakteryzuje ideologie totalitarne (komunizm, nazizm),
odwoujc si do przykadw historycznych.
23. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Zdajcy:
1) przedstawia konstytucyjne zasady ustroju pastwa.
(IV etap z.p.) 2. Prawo i sdy. Zdajcy:
3) wymienia rda prawa; znajduje wskazany akt prawny
i interpretuje proste przepisy prawne.

13.1.
Schemat punktowania
1 p. przyporzdkowanie czterech poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
BADC
13.2.
Schemat punktowania
1 p. podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
preambua
Zadanie 14. (02)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
IV. Znajomo
zasad i procedur
demokracji.

19. Modele ustrojowe pastw demokratycznych. Zdajcy:

1) podaje cechy charakterystyczne rnych modeli ustrojowych
pastw demokratycznych; wyjania, jaki model funkcjonuje
w Polsce;
2) charakteryzuje krtko ustroje polityczne Niemiec, Wielkiej
Brytanii, Francji, Stanw Zjednoczonych, Szwajcarii, Woch i Rosji,
na podstawie samodzielnie zebranych informacji.
21. Wadza wykonawcza w pastwie demokratycznym. Zdajcy:
1) wyjania, jak rol we wspczesnych pastwach moe peni
gowa pastwa; podaje przykady urzdujcych gw pastw
(monarchw i prezydentw).

Schemat punktowania
2 p. poprawne wypenienie trzech wierszy tabeli.
1 p. poprawne wypenienie dwch wierszy tabeli lub poprawne podanie trzech nazw.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Strona 8 z 26

Poprawna odpowied
A. Rosja / Federacja Rosyjska, 6
B. Niemcy / Republika Federalna Niemiec, 3
C. Szwajcaria / Konfederacja Helwecka / Konfederacja Szwajcarska, 4
Zadanie 15. (02)
15.1.
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
IV. Znajomo
zasad i procedur
demokracji.

19. Modele ustrojowe pastw demokratycznych. Zdajcy:

1) podaje cechy charakterystyczne rnych modeli ustrojowych
pastw demokratycznych; wyjania, jaki model funkcjonuje
w Polsce;
2) charakteryzuje krtko ustroje polityczne Niemiec, Wielkiej
Brytanii, Francji, Stanw Zjednoczonych, Szwajcarii, Woch i Rosji,
na podstawie samodzielnie zebranych informacji.
21. Wadza wykonawcza w pastwie demokratycznym. Zdajcy:
1) wyjania, jak rol we wspczesnych pastwach moe peni
gowa pastwa; podaje przykady urzdujcych gw pastw
(monarchw i prezydentw);
2) charakteryzuje kompetencje rzdu w pastwie demokratycznym
i relacje midzy rzdem a gow pastwa.

Schemat punktowania
1 p. wskazanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
C.
15.2.
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
IV. Znajomo
zasad i procedur
demokracji.
V. Znajomo
podstaw ustroju
Rzeczypospolitej
Polskiej.

19. Modele ustrojowe pastw demokratycznych. Zdajcy:

1) podaje cechy charakterystyczne rnych modeli ustrojowych
pastw demokratycznych; wyjania, jaki model funkcjonuje w Polsce.
21. Wadza wykonawcza w pastwie demokratycznym. Zdajcy:
1) wyjania, jak rol we wspczesnych pastwach moe peni
gowa pastwa; podaje przykady urzdujcych gw pastw
(monarchw i prezydentw);
2) charakteryzuje kompetencje rzdu w pastwie demokratycznym
i relacje midzy rzdem a gow pastwa.
25. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Zdajcy:
1) okrela gwne kompetencje prezydenta w relacjach
z parlamentem, rzdem, wadz sdownicz, a take sposb
sprawowania wadzy w zakresie bezpieczestwa pastwa i polityki
zagranicznej.

Schemat punktowania
1 p. podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
We Francji rada gabinetowa obraduje pod nieobecno prezydenta, a w Polsce pod
przewodnictwem Prezydenta RP.
Strona 9 z 26

Zadanie 16. (03)

I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
IV. Znajomo
zasad i procedur
demokracji.
V. Znajomo
podstaw ustroju
Rzeczypospolitej
Polskiej.

24. Parlament Rzeczypospolitej Polskiej. Zdajcy:

1) wymienia kompetencje Sejmu i Senatu w pastwie i przedstawia
znaczenie obu izb oraz Zgromadzenia Narodowego w systemie wadz
Rzeczypospolitej Polskiej.
26. Rada Ministrw Rzeczypospolitej Polskiej. Zdajcy:
1) przedstawia konstytucyjne procedury powoywania i odwoywania
rzdu, zmiany rzdu i zmiany ministrw.
(IV etap z.p.) 2. Prawo i sdy. Zdajcy:
3) wymienia rda prawa; znajduje wskazany akt prawny
i interpretuje proste przepisy prawne.
(III etap) 13. Wadza ustawodawcza w Polsce. Zdajcy:
1) przedstawia zadania i zasady funkcjonowania polskiego
parlamentu, w tym sposb tworzenia ustaw.

16.1.
Schemat punktowania
1 p. podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
funkcja kontrolna
16.2.
Schemat punktowania
2 p. podanie trzech poprawnych elementw odpowiedzi.
1 p. podanie dwch poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
A. politycznej lub parlamentarnej
B. Prezesa Rady Ministrw
C. 231
Zadanie 17. (02)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
V. Znajomo
podstaw ustroju
Rzeczypospolitej
Polskiej.

25. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Zdajcy:

1) okrela gwne kompetencje prezydenta w relacjach
z parlamentem, rzdem, wadz sdownicz, a take sposb
sprawowania wadzy w zakresie bezpieczestwa pastwa i polityki
zagranicznej.
(III etap) 14. Wadza wykonawcza. Zdajcy:
1) wskazuje najwaniejsze zadania prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej i wyszukuje w rodkach masowego przekazu informacje
o dziaaniach urzdujcego prezydenta;
2) wyjania, jak powoywany jest i czym zajmuje si rzd polski;
podaje nazwisko premiera, wyszukuje nazwiska ministrw i zadania
wybranych ministerstw.

Schemat punktowania
2 p. poprawne wypenienie dwch wierszy tabeli.
1 p. poprawne wypenienie wiersza tabeli.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Strona 10 z 26

Poprawna odpowied
1. A., E.
2. C., D.
Zadanie 18. (02)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
V. Znajomo
podstaw ustroju
Rzeczypospolitej
Polskiej.

26. Rada Ministrw Rzeczypospolitej Polskiej. Zdajcy:

3) rozpoznaje urzdy nalece do administracji rzdowej; okrela
kompetencje i procedur powoywania wojewody.
28. Samorzd terytorialny w Polsce. Zdajcy:
1) omawia formy demokracji przedstawicielskiej i bezporedniej
w samorzdach terytorialnych; opisuje instytucj referendum lokalnego;
2) przedstawia zadania i kompetencje samorzdu gminnego,
powiatowego i wojewdzkiego.
(III etap) 14. Wadza wykonawcza. Zdajcy:
3) wymienia zadania administracji rzdowej i podaje przykady jej dziaa.
(III etap) 17. Gmina jako wsplnota mieszkacw. Zdajcy:
3) przedstawia sposb wybierania i dziaania wadz gminy, w tym
podejmowania decyzji w sprawie budetu.
(III etap) 18. Samorzd powiatowy i wojewdzki. Zdajcy:
1) przedstawia sposb wybierania samorzdu powiatowego
i wojewdzkiego oraz ich przykadowe zadania;
2) porwnuje na wybranych przykadach zakres dziaania
samorzdu wojewdzkiego z zakresem dziaania wojewody.

Schemat punktowania
2 p. podanie trzech poprawnych elementw odpowiedzi.
1 p. podanie dwch poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
A. rada gminy lub rada miasta / rada miejska
B. zarzd powiatu
C. wojewoda
Zadanie 19. (02)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
V. Znajomo
podstaw ustroju
Rzeczypospolitej
Polskiej.

32. Prawo cywilne i rodzinne. Zdajcy:

1) rozpoznaje sprawy regulowane przez prawo cywilne: rzeczowe,
zobowiza, rodzinne, spadkowe i handlowe.
33. Prawo karne. Zdajcy:
1) stosuje w analizie przypadku podstawowe pojcia i zasady prawa
karnego (odpowiedzialno karna, przestpstwo a wykroczenie,
zbrodnia i wystpek, zasada domniemania niewinnoci).
34. Prawo administracyjne. Zdajcy:
3) wyjania, jak odwoa si od decyzji i postanowie organw
administracyjnych (odwoanie, zaalenie, skarga do wojewdzkiego
sdu administracyjnego, skarga kasacyjna do Naczelnego Sdu
Administracyjnego).
(IV etap z.p.) 2. Prawo i sdy. Zdajcy:
3) wymienia rda prawa; znajduje wskazany akt prawny
i interpretuje proste przepisy prawne;
4) wyjania rnice midzy prawem cywilnym, karnym
i administracyjnym; wskazuje, w jakim kodeksie mona znale
przepisy dotyczce konkretnej sprawy.
Strona 11 z 26

Schemat punktowania
2 p. podanie trzech poprawnych elementw odpowiedzi.
1 p. podanie dwch poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
A. Kodeks postpowania administracyjnego
B. Kodeks karny
C. Kodeks cywilny
Zadanie 20. (02)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
III. Wspdziaanie
w sprawach
publicznych.
V. Znajomo
podstaw ustroju
Rzeczypospolitej
Polskiej.

31. Sdy i Trybunay. Zdajcy:

3) przedstawia struktur sdownictwa w Polsce i wyjania, jak rol
odgrywaj w niej Sd Najwyszy i Krajowa Rada Sdownictwa.
32. Prawo cywilne i rodzinne. Zdajcy:
3) opisuje podstawowe zasady postpowania cywilnego
(rozpoznawczego: procesowego oraz nieprocesowego
i egzekucyjnego) oraz sposoby zaskarania orzecze.
(III etap) 15. Wadza sdownicza. Zdajcy:
1) przedstawia organy wadzy sdowniczej, zasady, wedle ktrych
dziaaj sdy (niezawiso, dwuinstancyjno) i przykady spraw,
ktrymi si zajmuj.

Schemat punktowania
2 p. podanie trzech poprawnych elementw odpowiedzi.
1 p. podanie dwch poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
A. Sdu Rejonowego
B. Powd
C. Apelacja lub Zaalenie
Zadanie 21. (01)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
IV. Znajomo
zasad i procedur
demokracji.
(IV etap z.p.) VI.
Znajomo praw
czowieka
i sposobw ich
ochrony.

38. wiatowy i europejski system ochrony praw czowieka. Zdajcy:

3) charakteryzuje systemy ochrony praw czowieka w ramach Rady
Europy oraz Unii Europejskiej.
4) wyjania, jak dziaa i jakie sprawy rozpatruje Europejski Trybuna
Praw Czowieka w Strasburgu.
(IV etap z.p.) 2. Prawo i sdy. Zdajcy:
3) wymienia rda prawa; znajduje wskazany akt prawny
i interpretuje proste przepisy prawne.
(IV etap z.p.) 5. Prawa czowieka. Zdajcy:
1) przedstawia krtko histori praw czowieka i ich generacje;
wymienia najwaniejsze dokumenty z tym zwizane;
3) podaje najwaniejsze postanowienia Powszechnej Deklaracji Praw
Czowieka, Europejskiej Konwencji Praw Czowieka i Konwencji
o Prawach Dziecka.
(IV etap z.p.) 6. Ochrona praw i wolnoci. Zdajcy:
3) uzasadnia znaczenie Europejskiego Trybunau Praw Czowieka
w Strasburgu.
Strona 12 z 26

Schemat punktowania
1 p. wskazanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
B.
Zadanie 22. (01)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
(IV etap z.p.) VI.
Znajomo praw
czowieka
i sposobw ich
ochrony.

36. Prawa czowieka. Zdajcy:

4) rozwaa, odwoujc si do historycznych i wspczesnych
przykadw, dlaczego dochodzi do amania praw czowieka na wielk
skal przez reimy autorytarne.
38. wiatowy i europejski system ochrony praw czowieka. Zdajcy:
5) analizuje z punktu widzenia midzynarodowych standardw praw
czowieka przypadki naruszania praw i wolnoci w rnych
pastwach.
(IV etap z.p.) 6. Ochrona praw i wolnoci. Zdajcy:
6) znajduje informacje o naruszaniu praw czowieka w wybranej
dziedzinie (np. prawa kobiet, prawa dziecka, wolno wyznania,
prawo do edukacji, prawa humanitarne) i projektuje dziaania, ktre
mog temu zaradzi.

Schemat punktowania
1 p. wskazanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
C.
Zadanie 23. (02)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
(III etap) VI.
Rozumienie zasad
gospodarki
rynkowej.

25. Gospodarka rynkowa. Zdajcy:

4) wyjania dziaanie prawa poday i popytu oraz ceny jako
regulatora rynku; analizuje rynek wybranego produktu i wybranej
usugi.

23.1.
Schemat punktowania
1 p. podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
krzywa popytu
23.2.
Schemat punktowania
1 p. podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Strona 13 z 26

Przykadowa odpowied
Gdy cena jest za wysoka (P3), nastpuje nadwyka poday (punkt E.) nad popytem (punkt
D.). Wwczas nastpuje obnienie ceny do poziomu P1, w ktrym krzywa poday i popytu
si przecinaj a zatem warto popytu i poday jest ta sama (punkt A.).
Zadanie 24. (01)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
(III etap) VI.
Rozumienie zasad
gospodarki
rynkowej.

28. Gospodarka w skali pastwa. Zdajcy:

3) przedstawia gwne rodzaje podatkw w Polsce (PIT, VAT, CIT)
i oblicza wysoko podatku PIT na podstawie konkretnych danych.

Schemat punktowania
1 p. podanie dwch poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
A. 41,7
B. 22,5
Zadanie 25. (01)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
(IV etap z.r.) VI.
Dostrzeganie
wspzalenoci
we wspczesnym
wiecie.

42. Systemy bezpieczestwa i wsppracy. Zdajcy:

2) opisuje cele i metody dziaania ONZ oraz kompetencje jej
organw (Zgromadzenie Oglne, Rada Bezpieczestwa, Sekretarz
Generalny, Midzynarodowy Trybuna Sprawiedliwoci, Rada
Gospodarcza i Spoeczna).
(III etap) 22. Wsppraca i konflikty midzynarodowe. Zdajcy:
1) wyjania, czym zajmuje si ONZ, jej najwaniejsze organy
(Zgromadzenie Oglne, Rada Bezpieczestwa, Sekretarz Generalny)
i wybrane organizacje midzynarodowe.

Schemat punktowania
1 p. podanie dwch poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
A. Rada Bezpieczestwa
B. Chiny / Chiska Republika Ludowa
Zadanie 26. (01)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
(IV etap z.r.) VI.
Dostrzeganie
wspzalenoci
we wspczesnym
wiecie.

42. Systemy bezpieczestwa i wsppracy. Zdajcy:

1) charakteryzuje przemiany, jakie nastpiy w Europie i na wiecie
po upadku komunizmu;
5) wymienia regionalne systemy bezpieczestwa i wsppracy,
ocenia ich znaczenie dla danego regionu i wiata.
44. Europa wrd wiatowych mocarstw. Zdajcy:
2) rozrnia typy adw wiatowych (jedno-, dwui wielobiegunowy), odwoujc si do historii XX i XXI w.
Strona 14 z 26

Schemat punktowania
1 p. podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
Wsplnota Niepodlegych Pastw
Zadanie 27. (03)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
(IV etap z.r.) VI.
Dostrzeganie
wspzalenoci
we wspczesnym
wiecie.

43. Integracja europejska. Zdajcy:

1) omawia genez i przebieg integracji europejskiej (cele, gwne
dokumenty i instytucje, politycy, fazy integracji).
(III etap) 20. Integracja europejska. Zdajcy:
1) przedstawia cele i etapy integracji europejskiej (traktaty rzymskie,
traktaty z Maastricht, Nicei, Lizbony);
5) wskazuje na mapie czonkw Unii Europejskiej i uzasadnia swoj
opini na temat jej dalszej integracji i rozszerzania.

27.1.
Schemat punktowania
1 p. wskazanie trzech poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
1. P
2. F
3. P
27.2.
Schemat punktowania
2 p. poprawne wypenienie trzech wierszy tabeli.
1 p. poprawne wypenienie dwch wierszy tabeli lub poprawne podanie trzech nazw.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
A. Litwa / Republika Litewska, 2
B. Chorwacja / Republika Chorwacji, 11
C. Serbia / Republika Serbii, 13
Zadanie 28. (02)
28.1.
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
(IV etap z.r.) VI.
Dostrzeganie
wspzalenoci
we wspczesnym
wiecie.

40. Stosunki midzynarodowe w wymiarze globalnym. Zdajcy:

5) wskazuje i wyjania przyczyny konfliktw zbrojnych we
wspczesnym wiecie.
(III etap) 22. Wsppraca i konflikty midzynarodowe. Zdajcy:
2) wskazuje na mapie miejsca najpowaniejszych konfliktw
midzynarodowych; omawia przebieg i prby rozwizania jednego
z nich.

Strona 15 z 26

Schemat punktowania
1 p. podanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
W ten sposb polityk dokona rozrnienia midzy uznawan przez Turcj Tureck Republik
Cypru Pnocnego a Republik Cypryjsk nazwan w tekcie Cyprem Poudniowym.
28.2.
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
(IV etap z.r.) VI.
Dostrzeganie
wspzalenoci
we wspczesnym
wiecie.

43. Integracja europejska. Zdajcy:

6) rozwaa dylematy zwizane z dalszym rozszerzaniem i reform
Unii Europejskiej.
(III etap) 20. Integracja europejska. Zdajcy:
5) wskazuje na mapie czonkw Unii Europejskiej i uzasadnia swoj
opini na temat jej dalszej integracji i rozszerzania.

Schemat punktowania
1 p. podanie dwch poprawnych elementw odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Przykadowa odpowied
Korzy o charakterze spoeczno-ekonomicznym Spoeczestwo tureckie jest mode.
Korzy o charakterze politycznym Po przyjciu Turcji do UE ta ostatnia staaby si
globaln potg strategiczn.
Zadanie 29. (01)
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
(IV etap z.r.) VI.
Dostrzeganie
wspzalenoci
we wspczesnym
wiecie.

43. Integracja europejska. Zdajcy:

5) przedstawia procedur uchwalania budetu unijnego oraz gwne
dochody i wydatki budetowe.
45. Polska w Unii Europejskiej. Zdajcy:
4) podaje oglne zasady korzystania z funduszy unijnych przez
obywateli, przedsibiorstwa i inne organizacje w Polsce.
(III etap) 20. Integracja europejska. Zdajcy:
3) wyjania, jak w Unii Europejskiej realizowane s zasady
pomocniczoci i solidarnoci;
4) wyjania, skd pochodz rodki finansowe w budecie unijnym
i na co s przeznaczane.

Schemat punktowania
1 p. wskazanie poprawnej odpowiedzi.
0 p. inna odpowied lub brak odpowiedzi.
Poprawna odpowied
D.

Strona 16 z 26

Zadanie 30. (012)

Temat 1.
Scharakteryzuj dualizm wadzy wykonawczej w europejskich systemach politycznych.
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
IV. Znajomo zasad
i procedur
demokracji.
V. Znajomo
podstaw ustroju
Rzeczypospolitej
Polskiej.

19. Modele ustrojowe pastw demokratycznych. Zdajcy:

1) podaje cechy charakterystyczne rnych modeli ustrojowych
pastw demokratycznych; wyjania, jaki model funkcjonuje
w Polsce;
2) charakteryzuje krtko ustroje polityczne Niemiec, Wielkiej
Brytanii, Francji, Stanw Zjednoczonych, Szwajcarii, Woch
i Rosji, na podstawie samodzielnie zebranych informacji;
3) przedstawia zasady odpowiedzialnoci konstytucyjnej
i politycznej; wskazuje, kto im podlega.
21. Wadza wykonawcza w pastwie demokratycznym. Zdajcy:
1) wyjania, jak rol we wspczesnych pastwach moe peni
gowa pastwa; podaje przykady urzdujcych gw pastw
(monarchw i prezydentw);
2) charakteryzuje kompetencje rzdu w pastwie demokratycznym
i relacje midzy rzdem a gow pastwa.
25. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Zdajcy:
1) okrela gwne kompetencje prezydenta w relacjach
z parlamentem, rzdem, wadz sdownicz, a take sposb
sprawowania wadzy w zakresie bezpieczestwa pastwa i polityki
zagranicznej.
26. Rada Ministrw Rzeczypospolitej Polskiej. Zdajcy:
1) przedstawia konstytucyjne procedury powoywania
i odwoywania rzdu, zmiany rzdu i zmiany ministrw.
(III etap) 14. Wadza wykonawcza. Zdajcy:
1) wskazuje najwaniejsze zadania prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej i wyszukuje w rodkach masowego przekazu informacje
o dziaaniach urzdujcego prezydenta;
2) wyjania, jak powoywany jest i czym zajmuje si rzd polski;
podaje nazwisko premiera, wyszukuje nazwiska ministrw i zadania
wybranych ministerstw.

Schemat punktowania
Poziom III WARTO MERYTORYCZNA 12 P.

POPRAWNO
MERYTORYCZNA

Zdajcy w peni:
1) scharakteryzowa dualizm wadzy wykonawczej w systemie
parlamentarno-gabinetowym:
wybr prezydenta na og w wyborach porednich przez
parlament lub instytucje w skadzie z parlamentarzystami /
ewentualnie kwestia monarchii dziedzicznej,
powoanie rzdu przez gow pastwa, ale rzd musi uzyska
poparcie wikszoci parlamentarnej,
rzd ponosi solidarn i na og indywidualn odpowiedzialno
polityczn przed parlamentem lub jego izb pierwsz,
prezydent nie ponosi odpowiedzialnoci parlamentarnej, ponosi

Zdajcy nie popeni

adnego bdu
merytorycznego.

Strona 17 z 26

SELEKCJA INFORMACJI
Zdajcy przeprowadzi
poprawn selekcj
i hierarchizacj
informacji (nie
zamieci w pracy
fragmentw

konstytucyjn,
znaczca pozycja rzdu w stosunku do pozycji prezydenta,
ktrego uprawnienia s gwnie ceremonialno-reprezentacyjne;

niezwizanych
z tematem).

JZYK, STYL
2) scharakteryzowa dualizm wadzy wykonawczej w modelu
I KOMPOZYCJA
kanclerskim (RFN):
Zdajcy zaprezentowa
wybr prezydenta przez instytucj w skadzie
wywd w peni spjny,
z parlamentarzystami (Zgromadzenie Federalne),
harmonijny i logiczny.
powoanie rzdu przez gow pastwa, ale rzd musi uzyska
poparcie wikszoci parlamentarnej,
rzd ponosi tylko solidarn odpowiedzialno polityczn przed
Parlamentem Zwizkowym (konstruktywne wotum nieufnoci
wobec kanclerza skutkujce dymisj czonkw rzdu),
prezydent nie ponosi odpowiedzialnoci parlamentarnej, ponosi
konstytucyjn,
znaczca pozycja rzdu w stosunku do pozycji prezydenta,
ktrego uprawnienia s gwnie ceremonialno-reprezentacyjne,
prezydent nie posiada prawa weta ustawodawczego, silna pozycja
kanclerza w systemie;
3) scharakteryzowa dualizm wadzy wykonawczej w systemie
semiprezydenckim:
prezydent wybierany w wyborach powszechnych,
rzd (premier i ministrowie) mianowani przez prezydenta, ale
rzd musi mie poparcie wikszoci parlamentarnej,
rzd odpowiedzialny przed parlamentem i prezydentem,
prezydent nie ponosi odpowiedzialnoci parlamentarnej, ponosi
konstytucyjn,
prezydent przewodniczy posiedzeniom rzdu posiada szereg
osobistych uprawnie, take w zakresie polityki zagranicznej
i bezpieczestwa, w okresie koabitacji jego uprawnienia s
w praktyce mniejsze ni wtedy, gdy rzd pochodzi z tej samej
opcji politycznej;
4) scharakteryzowa dualizm wadzy wykonawczej w systemie
superprezydenckim (Rosja):
prezydent wybierany w wyborach powszechnych,
prezydent powouje premiera, wymg wotum zaufania jest
iluzoryczny,
rzd (premier i ministrowie) odpowiedzialny przed
prezydentem, odpowiedzialno parlamentarna rzdu jest
iluzoryczna w takiej sytuacji prezydent moe rozwiza izb
pierwsz parlamentu,
prezydent nie ponosi odpowiedzialnoci parlamentarnej, ponosi
konstytucyjn,
dominujca pozycja prezydenta w systemie wadzy, zwizek
premiera i rzdu z prezydentem.
5) Zdajcy wykorzysta znajomo i rozumienie rnych
aspektw danego problemu do jego opisu w szerszym kontekcie
interpretacyjnym, wykaza si znajomoci licznych poj
zwizanych z danym zagadnieniem, np.: nazwy systemw,
Strona 18 z 26

desygnacja, egzekutywa, odpowiedzialno parlamentarna,

wotum nieufnoci, wotum zaufania, dualizm egzekutywy.
Poziom II WARTO MERYTORYCZNA 8 P.
Zdajcy:
w peni scharakteryzowa trzy istotne aspekty zagadnienia
(spord zagadnie 14 wskazanych dla poziomu III)
lub
w peni scharakteryzowa dwa istotne aspekty zagadnienia
i czciowo scharakteryzowa dwa istotne aspekty zagadnienia
(spord zagadnie 14 wskazanych dla poziomu III).
5) Zdajcy wykorzysta znajomo i rozumienie wybranych
aspektw analizowanego tematu; wykaza si znajomoci
wybranych poj zwizanych z tematem.

POPRAWNO
MERYTORYCZNA
Zdajcy popeni jeden
lub dwa bdy
merytoryczne.
SELEKCJA INFORMACJI
Zdajcy przeprowadzi
niekonsekwentn
selekcj informacji i ich
hierarchizacj (umieci
w pracy nieliczne
fragmenty niezwizane
z tematem).
JZYK, STYL
I KOMPOZYCJA

Poziom I WARTO MERYTORYCZNA 4 P.

Zdajcy:
w peni scharakteryzowa jeden istotny aspekt oraz czciowo
scharakteryzowa jeden istotny aspekt zagadnienia (spord
zagadnie 14 wskazanych dla poziomu III)
lub
czciowo scharakteryzowa trzy istotne aspekty zagadnienia
(spord zagadnie 14 wskazanych dla poziomu III).
5) Zdajcy wykaza si znajomoci jedynie nielicznych poj
zwizanych z tematem.

Zdajcy zaprezentowa
wywd nie w peni
uporzdkowany.
POPRAWNO
MERYTORYCZNA

Zdajcy popeni trzy

lub cztery bdy
merytoryczne.
SELEKCJA INFORMACJI
Zdajcy przeprowadzi
w niewystarczajcym
stopniu selekcj
informacji i ich
hierarchizacj (napisa
prac, ktrej znaczn
cz stanowi
fragmenty niezwizane
z tematem).
JZYK, STYL
I KOMPOZYCJA

Zdajcy zaprezentowa
wywd w sposb
chaotyczny
i nielogiczny.
POPRAWNO
MERYTORYCZNA

Zdajcy popeni co
najmniej pi bdw
merytorycznych.
SELEKCJA INFORMACJI
Ponad poow pracy
Strona 19 z 26

stanowi fragmenty
niezwizane z tematem.
JZYK, STYL
I KOMPOZYCJA

0 P.
Zdajcy nie zrozumia tematu nie wypeni wymaga dla
poziomu I.
5) Zdajcy nie wykaza si znajomoci poj zwizanych
z tematem.

Wywd jest
niekomunikatywny.
Przy pracy o wartoci
merytorycznej 0 p., nie
przyznaje si punktw
za pozostae elementy.

Egzaminator, klasyfikujc warto merytoryczn pracy na jeden z trzech poziomw (IIII),

moe oceni j wycznie na 12, 8 lub 4 punkty. Ostateczna liczba punktw uzyskanych przez
zdajcego jest zalena take od poziomu realizacji trzech pozostaych kryteriw, tj.
poprawnoci merytorycznej, selekcji informacji oraz jzyka, stylu i kompozycji pracy. Za
zrealizowanie danego kryterium na poziomie wyszym / niszym od poziomu wartoci
merytorycznej pracy, zdajcy uzyskuje jeden punkt wicej / mniej. Egzaminator moe take
oceni prac na 0 punktw.
Temat 2.
Scharakteryzuj rda prawa i ich hierarchi w Rzeczypospolitej Polskiej.
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
V. Znajomo
podstaw ustroju
Rzeczypospolitej
Polskiej.

20. Wadza ustawodawcza w pastwie demokratycznym. Zdajcy:

5) przedstawia procedur tworzenia prawa przez parlament.
23. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Zdajcy:
1) przedstawia konstytucyjne zasady ustroju pastwa;
3) wyjania relacj midzy prawem midzynarodowym (w tym
unijnym) a prawem krajowym;
5) przedstawia procedur zmiany Konstytucji.
30. System prawny Rzeczypospolitej Polskiej. Zdajcy:
1) opisuje rda prawa w Polsce oraz hierarchi aktw prawnych.
(IV etap z.p.) 2. Prawo i sdy. Zdajcy:
3) wymienia rda prawa; znajduje wskazany akt prawny
i interpretuje proste przepisy prawne.
(III etap) 11. Rzeczpospolita Polska jako demokracja konstytucyjna.
Zdajcy:
1) wyjania, co to znaczy, e konstytucja jest najwyszym aktem
prawnym w Rzeczypospolitej Polskiej.
(III etap) 13. Wadza ustawodawcza w Polsce. Zdajcy:
1) przedstawia zadania i zasady funkcjonowania polskiego
parlamentu, w tym sposb tworzenia ustaw.
(III etap) 14. Wadza wykonawcza. Zdajcy:
2) wyjania, jak powoywany jest i czym zajmuje si rzd polski;
podaje nazwisko premiera, wyszukuje nazwiska ministrw i zadania
wybranych ministerstw.

Strona 20 z 26

Schemat punktowania
Poziom III WARTO MERYTORYCZNA 12 P.
Zdajcy w peni:
1) scharakteryzowa Konstytucj RP:
jej szczeglne znaczenie dla ustroju pastwa,
jej miejsce w hierarchii aktw prawnych,
jej tre, m.in. prawa czowieka i obywatela, uprawnienia
organw pastwa, zasady ustrojowe pastwa,
szczeglny tryb zmiany;
2) scharakteryzowa ustaw:
przedstawia podmioty uczestniczce w procesie legislacyjnym:
prawo inicjatywy, rola Sejmu RP, rola Senatu RP, rola
Prezydenta RP,
miejsce ustawy w systemie prawa;
3) scharakteryzowa ratyfikowan umow midzynarodow
i rozporzdzenie:
wskazuje, w jakich okolicznociach odbywa si ratyfikacja
umw midzynarodowych (za zgod Sejmu RP, za zgod
wyraon w referendum, zwyka),
miejsce ratyfikowanej umowy midzynarodowej (ponad
ustaw) i rozporzdzenia (poniej ustaw) w systemie prawa,
wyjani, kto ma prawo wydawa rozporzdzenia,
rozrnia rozporzdzenia z moc ustawy od pozostaych,
wskazuje na delegacj ustawow;
4) scharakteryzowa akty prawa miejscowego:
uchway organw stanowicych samorzdu terytorialnego,
zarzdzenia organw wykonawczych samorzdu
terytorialnego,
zarzdzenia i rozporzdzenia porzdkowe wojewody.
5) Zdajcy wykorzysta znajomo i rozumienie rnych
aspektw zagadnienia do opisu polskiego systemu prawnego;
prawidowo uy poj zwizanych z tematem, poruszy kwesti
zgodnoci aktw normatywnych z Konstytucj RP, w tym rol
Trybunau Konstytucyjnego oraz w przypadku aktw prawa
miejscowego sdownictwa administracyjnego oraz premiera
i Sejmu RP.

Strona 21 z 26

POPRAWNO
MERYTORYCZNA
Zdajcy nie popeni
adnego bdu
merytorycznego.
SELEKCJA INFORMACJI
Zdajcy przeprowadzi
poprawn selekcj
i hierarchizacj
informacji (nie
zamieci w pracy
fragmentw
niezwizanych
z tematem).
JZYK, STYL
I KOMPOZYCJA

Zdajcy zaprezentowa
wywd w peni spjny,
harmonijny i logiczny.

Poziom II WARTO MERYTORYCZNA 8 P.

Zdajcy:
w peni scharakteryzowa trzy istotne aspekty zagadnienia
(spord zagadnie 14 wskazanych dla poziomu III)
lub
w peni scharakteryzowa dwa istotne aspekty zagadnienia
i czciowo scharakteryzowa dwa istotne aspekty zagadnienia
(spord zagadnie 14 wskazanych dla poziomu III).
5) Zdajcy wykorzysta znajomo i rozumienie wybranych
aspektw analizowanego tematu; wykaza si znajomoci
wybranych poj zwizanych z tematem; ustosunkowa si do
oceny autora.

POPRAWNO
MERYTORYCZNA

Zdajcy popeni jeden

lub dwa bdy
merytoryczne.
SELEKCJA INFORMACJI
Zdajcy przeprowadzi
niekonsekwentn
selekcj informacji i ich
hierarchizacj (umieci
w pracy nieliczne
fragmenty niezwizane
z tematem).
JZYK, STYL
I KOMPOZYCJA

Poziom I WARTO MERYTORYCZNA 4 P.

Zdajcy:
w peni scharakteryzowa jeden istotny aspekt oraz czciowo
scharakteryzowa jeden istotny aspekt zagadnienia (spord
zagadnie 14 wskazanych dla poziomu III)
lub
czciowo scharakteryzowa trzy istotne aspekty zagadnienia
(spord zagadnie 14 wskazanych dla poziomu III).

Zdajcy zaprezentowa
wywd nie w peni
uporzdkowany.
POPRAWNO
MERYTORYCZNA

Zdajcy popeni trzy

lub cztery bdy
merytoryczne.

SELEKCJA INFORMACJI
Zdajcy przeprowadzi
w niewystarczajcym
stopniu selekcj
5) Zdajcy wykaza si znajomoci jedynie nielicznych poj informacji i ich
hierarchizacj (napisa
zwizanych z tematem.
prac, ktrej znaczn
cz stanowi
fragmenty niezwizane
z tematem).
JZYK, STYL
I KOMPOZYCJA

Zdajcy zaprezentowa
wywd w sposb
chaotyczny
i nielogiczny.
POPRAWNO
MERYTORYCZNA

Zdajcy popeni co
najmniej pi bdw
merytorycznych.
SELEKCJA INFORMACJI
Ponad poow pracy
stanowi fragmenty
niezwizane z tematem.
Strona 22 z 26

JZYK, STYL
I KOMPOZYCJA

0 P.
Zdajcy nie zrozumia tematu nie wypeni wymaga dla
poziomu I.
5) Zdajcy nie wykaza si znajomoci poj zwizanych
z tematem.

Wywd jest
niekomunikatywny.
Przy pracy o wartoci
merytorycznej 0 p., nie
przyznaje si punktw
za pozostae elementy.

Egzaminator, klasyfikujc warto merytoryczn pracy na jeden z trzech poziomw (IIII),

moe oceni j wycznie na 12, 8 lub 4 punkty. Ostateczna liczba punktw uzyskanych przez
zdajcego jest zalena take od poziomu realizacji trzech pozostaych kryteriw, tj.
poprawnoci merytorycznej, selekcji informacji oraz jzyka, stylu i kompozycji pracy. Za
zrealizowanie danego kryterium na poziomie wyszym / niszym od poziomu wartoci
merytorycznej pracy, zdajcy uzyskuje jeden punkt wicej / mniej. Egzaminator moe take
oceni prac na 0 punktw.
Temat 3.
Stosunki midzynarodowe w Europie w XXI wieku stabilno czy zmiana? Rozwa
powyszy problem, odwoujc si do materiaw rdowych.
I. Wykorzystanie
i tworzenie
informacji.
(IV etap z.r.) VI.
Dostrzeganie
wspzalenoci we
wspczesnym
wiecie.

39. Polska polityka zagraniczna. Zdajcy:

2) charakteryzuje gwne kierunki polskiej polityki zagranicznej po
1989 r. i sposoby jej prowadzenia (na wybranych przykadach);
5) charakteryzuje relacje Polski z wybranymi pastwami, na
podstawie samodzielnie zebranych informacji.
40. Stosunki midzynarodowe w wymiarze globalnym. Zdajcy:
1) przedstawia podmioty oraz zasady prawa midzynarodowego
(zasad suwerennoci, wzajemnoci, pacta sunt servanda);
2) charakteryzuje na przykadach najczciej stosowane metody
rozwizywania sporw midzy pastwami;
5) wskazuje i wyjania przyczyny konfliktw zbrojnych we
wspczesnym wiecie.
42. Systemy bezpieczestwa i wsppracy. Zdajcy:
1) charakteryzuje przemiany, jakie nastpiy w Europie i na wiecie
po upadku komunizmu;
4) wyjania, jak powstao NATO, jakie s jego cele i organy;
wymienia najwaniejsze operacje wojskowe Sojuszu;
5) wymienia regionalne systemy bezpieczestwa i wsppracy,
ocenia ich znaczenie dla danego regionu i wiata;
6) ocenia wpyw czonkostwa w NATO na pozycj
midzynarodow i poziom bezpieczestwa Polski.
43. Integracja europejska. Zdajcy:
1) omawia genez i przebieg integracji europejskiej (cele, gwne
dokumenty i instytucje, politycy, fazy integracji);
4) wyjania, jak tworzone jest prawo unijne, oraz wymienia
najwaniejsze postanowienia traktatw obowizujcych w Unii
Europejskiej;
Strona 23 z 26

7) przedstawia cele, genez i zasady dziaania Rady Europy; ocenia

jej rol we wspczesnej Europie;
8) opisuje genez, cele i sposb dziaania Organizacji
Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie.
44. Europa wrd wiatowych mocarstw. Zdajcy:
1) wskazuje moliwoci odgrywania przez Uni Europejsk roli
wiatowego mocarstwa;
2) rozrnia typy adw wiatowych (jedno-, dwui wielobiegunowy), odwoujc si do historii XX i XXI w.;
4) przedstawia na przykadach znaczenie supermocarstw i mocarstw
regionalnych dla adu wiatowego.
45. Polska w Unii Europejskiej. Zdajcy:
1) wyjania, na czym polega swobodny przepyw osb, kapitau,
towarw i usug w Unii Europejskiej oraz jakie s zasady
przekraczania granic przez polskich obywateli (w strefie Schengen
i poza ni);
3) ocenia skutki czonkostwa Polski w Unii Europejskiej
i perspektywy jej rozwoju w Unii Europejskiej, odwoujc si do
danych statystycznych, bada opinii publicznej oraz informacji
o wykorzystaniu rodkw unijnych w Polsce, regionie i gminie.
(III etap) 19. Relacje Polski z innymi pastwami. Zdajcy:
1) przedstawia najwaniejsze kierunki polskiej polityki zagranicznej
(stosunki z pastwami Unii Europejskiej i Stanami Zjednoczonymi,
relacje z ssiadami);
2) charakteryzuje polityk obronn Polski; czonkostwo w NATO,
udzia w midzynarodowych misjach pokojowych i operacjach
militarnych;
3) przedstawia relacje Polski z wybranym pastwem na podstawie
samodzielnie zebranych informacji.
(III etap) 20. Integracja europejska. Zdajcy:
1) przedstawia cele i etapy integracji europejskiej (traktaty
rzymskie, traktaty z Maastricht, Nicei, Lizbony);
5) wskazuje na mapie czonkw Unii Europejskiej i uzasadnia
swoj opini na temat jej dalszej integracji i rozszerzania.
(III etap) 21. Polska w Unii Europejskiej. Zdajcy:
3) formuuje i uzasadnia wasne zdanie na temat korzyci, jakie
niesie ze sob czonkostwo w Unii Europejskiej, odwoujc si do
przykadw z wasnego otoczenia i caego kraju.
(III etap) 22. Wsppraca i konflikty midzynarodowe. Zdajcy:
2) wskazuje na mapie miejsca najpowaniejszych konfliktw
midzynarodowych; omawia przebieg i prby rozwizania jednego
z nich.
Schemat punktowania
Poziom III WARTO MERYTORYCZNA 12 P.
Zdajcy w peni:
1) zaj stanowisko, rozway argumenty i kontrargumenty
w rnych aspektach, wykorzystujc materiay rdowe;
Strona 24 z 26

POPRAWNO
MERYTORYCZNA
Zdajcy nie popeni
adnego bdu
merytorycznego.

2) scharakteryzowa stosunki midzynarodowe w ramach UE,

przedstawiajc czynniki stabilizujce/ destabilizujce:
(poszerzanie UE, traktat z Lizbony, strefa euro, strefa Schengen,
stosunki z Turcj, kryzys gospodarczy, kwestia migrantw
i uchodcw);
3) scharakteryzowa kwesti konfliktw i integralnoci
terytorialnej (kwestia Kosowa, sprawa Krymu, dziaania
secesjonistyczne w Szkocji i Katalonii, sytuacja w Naddniestrzu,
wojna hybrydowa w Donbasie);
4) scharakteryzowa kwesti stosunkw midzynarodowych
w Europie przez pryzmat dziaania NATO, RE, OBWE i innych
regionalnych organizacji oraz bilateralne stosunki midzy
rnymi pastwami;
5) Zdajcy wykorzysta znajomo i rozumienie rnych
aspektw zagadnienia do opisu stosunkw midzynarodowych
w Europie XXI wieku, prawidowo uy poj zwizanych
z tematem, np.: mocarstwa zachodnie, umowy midzynarodowe,
kryzys gospodarczy i polityczny, wojna hybrydowa.
Poziom II WARTO MERYTORYCZNA 8 P.
Zdajcy:
w peni scharakteryzowa trzy istotne aspekty zagadnienia
(spord zagadnie 14 wskazanych dla poziomu III)
lub
w peni scharakteryzowa dwa istotne aspekty zagadnienia
i czciowo scharakteryzowa dwa istotne aspekty zagadnienia
(spord zagadnie 14 wskazanych dla poziomu III).
5) Zdajcy wykorzysta znajomo i rozumienie wybranych
aspektw analizowanego tematu; wykaza si znajomoci
wybranych poj zwizanych z tematem.

SELEKCJA INFORMACJI
Zdajcy przeprowadzi
poprawn selekcj
i hierarchizacj
informacji (nie
zamieci w pracy
fragmentw
niezwizanych
z tematem).
JZYK, STYL
I KOMPOZYCJA

Zdajcy zaprezentowa
wywd w peni spjny,
harmonijny i logiczny.

POPRAWNO
MERYTORYCZNA

Zdajcy popeni jeden

lub dwa bdy
merytoryczne.
SELEKCJA INFORMACJI
Zdajcy przeprowadzi
niekonsekwentn
selekcj informacji i ich
hierarchizacj (umieci
w pracy nieliczne
fragmenty niezwizane
z tematem).
JZYK, STYL
I KOMPOZYCJA

Poziom I WARTO MERYTORYCZNA 4 P.

Zdajcy:
w peni scharakteryzowa jeden istotny aspekt oraz czciowo
scharakteryzowa jeden istotny aspekt zagadnienia (spord
zagadnie 14 wskazanych dla poziomu III)
lub
czciowo scharakteryzowa trzy istotne aspekty zagadnienia
(spord zagadnie 14 wskazanych dla poziomu III).
5) Zdajcy wykaza si znajomoci jedynie nielicznych poj
zwizanych z tematem.
Strona 25 z 26

Zdajcy zaprezentowa
wywd nie w peni
uporzdkowany.
POPRAWNO
MERYTORYCZNA

Zdajcy popeni trzy

lub cztery bdy
merytoryczne.
SELEKCJA INFORMACJI
Zdajcy przeprowadzi
w niewystarczajcym
stopniu selekcj
informacji i ich

hierarchizacj (napisa
prac, ktrej znaczn
cz stanowi
fragmenty niezwizane
z tematem).
JZYK, STYL
I KOMPOZYCJA

Zdajcy zaprezentowa
wywd w sposb
chaotyczny
i nielogiczny.
POPRAWNO
MERYTORYCZNA

Zdajcy popeni co
najmniej pi bdw
merytorycznych.
SELEKCJA INFORMACJI
Ponad poow pracy
stanowi fragmenty
niezwizane z tematem.
JZYK, STYL
I KOMPOZYCJA

0 P.
Zdajcy nie zrozumia tematu nie wypeni wymaga dla
poziomu I.
5) Zdajcy nie wykaza si znajomoci poj zwizanych
z tematem.

Wywd jest
niekomunikatywny.
Przy pracy o wartoci
merytorycznej 0 p., nie
przyznaje si punktw
za pozostae elementy.

Egzaminator, klasyfikujc warto merytoryczn pracy na jeden z trzech poziomw (IIII),

moe oceni j wycznie na 12, 8 lub 4 punkty. Ostateczna liczba punktw uzyskanych przez
zdajcego jest zalena take od poziomu realizacji trzech pozostaych kryteriw, tj.
poprawnoci merytorycznej, selekcji informacji oraz jzyka, stylu i kompozycji pracy. Za
zrealizowanie danego kryterium na poziomie wyszym / niszym od poziomu wartoci
merytorycznej pracy, zdajcy uzyskuje jeden punkt wicej / mniej. Egzaminator moe take
oceni prac na 0 punktw.

Strona 26 z 26