EGZAMIN MATURALNY

W ROKU SZKOLNYM 2015/2016

FORMUA OD 2015
(NOWA MATURA)

FIZYKA
POZIOM ROZSZERZONY

ZASADY OCENIANIA ROZWIZA ZADA

ARKUSZ MFA-R1

MAJ 2016

Uwaga: Akceptowane s wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne i speniajce warunki

zadania.
Zadanie 1.1. (05)
Wymagania oglne
Gdy wymaganie dotyczy III etapu
edukacyjnego, dopisano (III etap).

Wymagania szczegowe
Gdy wymaganie dotyczy materiau gimnazjum,
dopisano (G), a gdy zakresu podstawowego IV
etapu, dopisano (P).
12.2. Zdajcy samodzielnie wykonuje poprawne
wykresy [].
12.4. Zdajcy interpoluje, ocenia orientacyjnie
warto poredni [], take za pomoc wykresu.

III. Wykorzystanie i przetwarzanie

informacji zapisanych w postaci tabel
[].

Schemat punktowania
a)
3 p. poprawne opisanie i wyskalowanie osi, poprawne naniesienie punktw wraz
z niepewnociami, narysowanie prostych zgodnych z punktami.
2 p. poprawne opisanie i wyskalowanie osi, poprawne naniesienie punktw wraz
z niepewnociami.
1 p. poprawne opisanie i wyskalowanie osi, poprawne naniesienie punktw
lub
poprawne opisanie i wyskalowanie osi, bdne naniesienie jednego punktu (tylko
jednego), poprawne naniesienie niepewnoci.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw (m.in. zamiana osi wykresu).
b)
2 p. odczytanie z wykresu i napisanie poprawnej wartoci czasu odbicia oraz pooenia
wzka.
1 p. odczytanie z wykresu i napisanie poprawnej wartoci czasu odbicia
lub
odczytanie z wykresu i napisanie poprawnej wartoci pooenia wzka.
Poprawna odpowied
a) Narysowanie wykresu zob. poniej.
x, cm

140
120
100
80
60
40
20

t, s

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0.9

b) Odczytanie z wykresu i napisanie poprawnej wartoci czasu odbicia (od 0,40 s do 0,46 s)
oraz pooenia wzka (od 125 do 140 cm).
Strona 2 z 14

Zadanie 1.2. (01)

III. Wykorzystanie i przetwarzanie
informacji zapisanych w postaci tabel,
wykresw [].

3.5. Zdajcy stosuje zasad zachowania

energii [] do opisu zderze sprystych
i niesprystych.

Schemat punktowania
1 p. poprawna odpowied i uzasadnienie.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
Zderzenie nie byo doskonale spryste, gdy wzek po odbiciu mia mniejsz prdko ni
przed odbiciem (mona to wywnioskowa z wykresu lub z tabeli).
Zadanie 2.1. (01)
I. Znajomo i umiejtno wykorzystania
poj i praw fizyki do wyjaniania
procesw i zjawisk w przyrodzie.

3.5 (P). Zdajcy opisuje reakcje jdrowe,

stosujc zasad zachowania liczby nukleonw
i zasad zachowania adunku [].

Schemat punktowania
1 p. poprawne zapisanie schematu reakcji.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
222
218
4
86 Rn 84 Po + 2 e (lub

222
218
86 Rn 84 Po

Zadanie 2.2. (01)

IV. Budowa prostych modeli fizycznych
i matematycznych do opisu zjawisk.

+)

3.2 (P). Zdajcy posuguje si pojciami:

energii spoczynkowej, deficytu masy i energii
wizania [].

Schemat punktowania
1 p. zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
B1
Zadanie 3.1. (01)
IV. Budowa prostych modeli fizycznych
i matematycznych do opisu zjawisk.

1.8. Zdajcy wyjania ruch cia na podstawie

drugiej zasady dynamiki Newtona.

Schemat punktowania
1 p. zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
A3

Strona 3 z 14

Zadanie 3.2. (01)

I. Znajomo i umiejtno wykorzystania
poj i praw fizyki do wyjaniania
procesw i zjawisk w przyrodzie.

3.3. Zdajcy wykorzystuje zasad zachowania

energii mechanicznej do obliczania
parametrw ruchu

Schemat punktowania
1 p. zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
B2
Zadanie 3.3. (02)
IV. Budowa prostych modeli
fizycznych i matematycznych do
opisu zjawisk.

2.9. Zdajcy uwzgldnia energi kinetyczn ruchu

obrotowego w bilansie energii.
3.3. Zdajcy wykorzystuje zasad zachowania energii
mechanicznej do obliczania parametrw ruchu.

Schemat punktowania
2 p. poprawna metoda rozwizania i poprawny wynik.

1 p. zastosowanie zasady zachowania energii w postaci mgh = mv2 + I2.

0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied

Obowizuje zasada zachowania energii w postaci mgh = mv2 + I2. Po podstawieniu

2

I = mR i = v/R obliczamy warto prdkoci kulki

5

v=

10
7

g h = 1,67 m/s.

Zadanie 4.1. (02)

I (III etap). Wykorzystanie wielkoci
fizycznych do opisu poznanych
zjawisk lub rozwizania prostych
zada obliczeniowych.

1.4 (G). Zdajcy opisuje zachowanie si cia

na podstawie pierwszej zasady dynamiki Newtona.
3.9 (G). Zdajcy wyjania pywanie cia
na podstawie prawa Archimedesa.

Schemat punktowania

2 p. poprawne oba rysunki (siy P jednakowe, sia F na lewym rysunku o tej samej

wartoci, co sia P , sia F na prawym rysunku o wartoci rwnej sumie wartoci si P

i Q ).

1 p. narysowanie na lewym rysunku dwch rwnowacych si si P (w d) i F (w gr)

przyoonych do tratwy
lub

dorysowanie na prawym rysunku siy P (w d) i siy F (w gr, o wartoci rwnej

w przyblieniu sumie wartoci P i Q ).

0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Strona 4 z 14

Poprawna odpowied

Narysowanie i oznaczenie na kadym rysunku wektorw ciaru tratwy P i dziaajcych na

ni si wyporu F zob. poniej.

F
F
P

Zadanie 4.2. (04)

IV. Budowa prostych modeli
1.1. Zdajcy [] wykonuje dziaania na wektorach.
fizycznych i matematycznych do 3.3 (G). Zdajcy posuguje si pojciem gstoci.
opisu zjawisk.
3.9 (G). Zdajcy wyjania pywanie cia na podstawie
prawa Archimedesa.
Schemat punktowania
4 p. poprawna metoda rozwizania i poprawny wynik.
3 p. poprawna metoda rozwizania, tzn. wyprowadzenie wzoru m = 10SL(0,75w t)
lub przeksztacenia rwnowane.
2 p. napisanie warunku rwnowaenia si siy wyporu i siy grawitacji w postaci
w gVz = (mt + m)g lub rwnowanej oraz napisanie wyraenia Vz = 0,75 V lub
rwnowanego
lub
napisanie warunku rwnowaenia si siy wyporu i siy grawitacji w postaci
w gVz = (mt + m) g lub rwnowanej oraz napisanie wyraenia mt = t V lub
rwnowanego.
1 p. napisanie warunku rwnowaenia si siy wyporu i siy grawitacji.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Z warunku rwnowaenia si siy wyporu i siy grawitacji wynika, e w gVz = (mt + m)g.
Podstawiamy Vz = 0,75 V = 0,7510SL i mt = t V = t 10SL i obliczamy
m = 10SL(0,75w t) = 210 kg.
Zadanie 5.1. (02)
II. Analiza tekstw popularnonaukowych
i ocena ich treci.

12.8. Zdajcy przedstawia wasnymi sowami

gwne tezy poznanego artykuu
popularnonaukowego [].

Schemat punktowania
2 p. poprawne wszystkie zaznaczenia.
1 p. poprawne zaznaczenie 1 P, 2 P
lub
poprawne zaznaczenie 3 F, 4 F.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
1 P, 2 P, 3 F, 4 F

Strona 5 z 14

Zadanie 5.2. (01)

II. Analiza tekstw
popularnonaukowych i ocena ich
treci.

12.8. Zdajcy przedstawia wasnymi sowami gwne

tezy poznanego artykuu popularnonaukowego [].
3.6 (G). Zdajcy posuguje si pojciem cinienia [].

Schemat punktowania
1 p. zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
C1
Zadanie 6. (01)
III. Wykorzystanie i przetwarzanie
informacji zapisanych w postaci []
rysunkw.

1.7 (P). Zdajcy wyjania, dlaczego planety

widziane z Ziemi przesuwaj si na tle gwiazd.

Schemat punktowania
1 p. poprawne wskazanie planety oraz poprawne uzasadnienie.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
Spord obiektw zaznaczonych literami AC planet jest obiekt A, poniewa tylko on
zmieni swoje pooenie.
Zadanie 7. (01)
I. Znajomo i umiejtno wykorzystania
poj i praw fizyki do wyjaniania
procesw i zjawisk w przyrodzie.

1.9 (P). Zdajcy opisuje [] zasad pomiaru

odlegoci do najbliszych gwiazd opart na
paralaksie rocznej.

Schemat punktowania
1 p. poprawne wszystkie zaznaczenia.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
1 F, 2 P, 3 F
Zadanie 8.1. (03)
III. Wykorzystanie i przetwarzanie
informacji zapisanych w postaci
tekstu [] i rysunkw.

6.3. Zdajcy oblicza okres drga [] wahada

matematycznego.
6.4. Zdajcy interpretuje wykresy zalenoci
pooenia [] od czasu w ruchu drgajcym.

Schemat punktowania
3 p. poprawna metoda rozwizania i poprawne wyniki.
2 p. poprawne obliczenie okresu drga oraz prdkoci tamy
lub
poprawne obliczenie okresu drga oraz maksymalnej prdkoci naczynia.
1 p. poprawne obliczenie okresu drga
lub
s
poprawna metoda obliczenia prdkoci tamy (zgodnie ze wzorem v =
)
1,5T

Strona 6 z 14

lub
poprawna metoda obliczenia maksymalnej prdkoci naczynia oraz poprawne
odczytanie z rysunku amplitudy drga.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Ze wzoru T = 2

l
g

obliczamy okres drga T = 1,74 s. Poniewa w czasie, gdy tama

pokonaa zaznaczon na rysunku odlego s, wahado wykonao ptora okresu drga,

s
= 11,5 cm/s. Amplitud drga mona oszacowa jako poow
prdko tamy wynosi v =
1,5T

szerokoci tamy (lub nieco mniej), czyli A 7 cm. Std wynika warto maksymalnej
prdkoci naczynia vmax = A

2
T

25 cm/s.

Zadanie 8.2. (01)

III. Wykorzystanie i przetwarzanie
informacji zapisanych w postaci
tekstu [] i rysunkw.

6.1. Zdajcy analizuje ruch pod wpywem si

sprystych (harmonicznych) [].

Schemat punktowania
1 p. zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
C1
Zadanie 9. (02)
I. Znajomo i umiejtno wykorzystania
poj i praw fizyki do wyjaniania
procesw i zjawisk w przyrodzie.

6.13. Zdajcy opisuje efekt Dopplera

w przypadku poruszajcego si rda
i nieruchomego obserwatora.

Schemat punktowania
2 p. napisanie, e efekt Dopplera wystpuje wyranie dla prdkoci rda porwnywalnej
z prdkoci fali, oraz napisanie, e prdko karetki jest znacznie mniejsza od
prdkoci wiata.
1 p. napisanie, e efekt Dopplera wystpuje wyranie dla prdkoci rda porwnywalnej
z prdkoci fali
lub
napisanie, e prdko karetki jest znacznie mniejsza od prdkoci wiata.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Wielko efektu Dopplera zaley od stosunku prdkoci rda fali do prdkoci fali.
Prdko karetki pogotowia stanowi kilka procent prdkoci dwiku, ale prdko wiata
jest ok. miliona razy wiksza od prdkoci dwiku i dlatego dla wiata efekt Dopplera,
mimo e wystpuje, jest trudny do wykrycia.

Strona 7 z 14

Zadanie 10.1. (02)

IV. Budowa prostych modeli
fizycznych i matematycznych
do opisu zjawisk.

1.1. Zdajcy [] wykonuje dziaania na wektorach.

7.2. Zdajcy posuguje si pojciem natenia pola
elektrostatycznego.

Schemat punktowania
2 p. poprawna konstrukcja wektora E.
1 p. narysowanie poprawnego wektora E, brak poprawnej konstrukcji
lub
przeciwne zwroty wszystkich wektorw, kierunki i konstrukcja poprawne.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Konstrukcja wektora natenia pola jak na rysunku obok.

+q
Zadanie 10.2. (02)
IV. Budowa prostych modeli
fizycznych i matematycznych
do opisu zjawisk.

1.1. Zdajcy [] wykonuje dziaania na wektorach.

7.3. Zdajcy oblicza natenie pola centralnego
pochodzcego od jednego adunku punktowego.

Schemat punktowania
2 p. obliczenie wartoci natenia pola.
1 p. poprawna metoda obliczenia wartoci natenia pola wytwarzanego przez pojedynczy
adunek q (z podstawieniem r = 0,5 d)
lub
uwzgldnienie, e cakowite natenie pola ma warto dwukrotnie wiksz od
natenia pola pojedynczego adunku.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Zgodnie ze wzorem E =

q
40 r2

warto natenia pola jednego z danych adunkw w punkcie

B wynosi 360 N/C. Cakowite natenie pola ma warto dwukrotnie wiksz, czyli 720 N/C
(lub 720 V/m).
Zadanie 10.3. (02)
III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji 7.6. Zdajcy przedstawia pole
zapisanych w postaci [] i rysunkw.
elektrostatyczne za pomoc linii pola.
Schemat punktowania
2 p. poprawne obie odpowiedzi.
1 p. poprawna jedna odpowied.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
a) Dipol obrci si w lewo (lub obrci si przeciwnie do ruchu wskazwek zegara).
Strona 8 z 14

b) Dipol bdzie przesuwa si w lewo (lub bdzie wcigany w obszar silniejszego pola
elektrostatycznego).
Zadanie 10.4. (03)
III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji
zapisanych w postaci tekstu [] i rysunkw.

12.7. Zdajcy szacuje warto

spodziewanego wyniku oblicze [].

Schemat punktowania
3 p. przyjcie dugoci dipola rwnej od 0,11010 m do 1,31010 m, przemnoenie przez
adunek elementarny i oszacowanie momentu dipolowego (od 0,5 D do 6,3 D).
2 p. poprawne oszacowanie momentu dipolowego w jednostkach Cm (od 1,61030 Cm do
21029 Cm), bd lub brak przeliczenia na debaje.
1 p. oszacowanie dugoci dipola jako rwnej od 0,11010 m do 1,31010 m i zastosowanie
jej we wzorze p = ed.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Moment dipolowy mona oszacowa jako iloczyn adunku elementarnego i odlegoci
adunkw rzdu 61011 m (ok. poowa odlegoci midzy jdrami wodoru i chloru).
Otrzymujemy
p 1029 Cm 3 D.
Uwaga: Odlego pomidzy jdrami jest grn granic szacowania dugoci dipola.
W rozwizaniu dopuszczalne jest przyjcie tej dugoci jako kilkakrotnie mniejszej.
Zadanie 11. (03)
IV. Budowa prostych modeli fizycznych
i matematycznych do opisu zjawisk.

5.2. Zdajcy opisuje przemian izotermiczn,

izobaryczn i izochoryczn.

Schemat punktowania
3 p. poprawna metoda rozwizania i poprawny wynik.
2 p. zastosowanie prawa przemiany izobarycznej w postaci

125
144
=
T + 22 T + 68

lub

rwnowanej
lub
poprawna metoda oparta na proporcjonalnoci V do T (z odwoaniem do przemiany
izobarycznej), bd oblicze.
1 p. zapisanie prawa przemiany izobarycznej
lub
stwierdzenie, e objto zmienia si proporcjonalnie do temperatury
lub
obliczenie przyrostu objtoci, gdy temperatura zmienia si o 1 C (lub przyrostu
temperatury, gdy objto zmienia si o 1 cm3).
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Przykady poprawnej odpowiedzi
125
144
(gdzie T jest
=
T + 22 T + 68
przesuniciem skali Celsjusza wzgldem skali Kelvina) i obliczamy T = 281 C (lub
281 K). Zatem 0 K = 281 C.

Stosujemy prawo przemiany izobarycznej w postaci

Strona 9 z 14

 W przemianie izobarycznej objto zmienia si proporcjonalnie do temperatury.

Obliczamy przyrost objtoci, gdy temperatura zmienia si o 1 C:
144 125
68 22

19
46

= 0,413 cm3.

Obliczamy temperatur, w ktrej objto zmaleje do zera:

0 K = 22 C

125
0,413

C = 281 C.

Zadanie 12. (04)

III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji
zapisanych w postaci [] rysunkw.

10.6. Zdajcy stosuje prawa odbicia

i zaamania fal [].

Schemat punktowania
a) 2 p. poprawna metoda obliczenia nI i poprawny wynik.
1 p. poprawna identyfikacja ktw padania i zaamania, zastosowanie prawa zaamania,
bd lub brak oblicze.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
b) 1 p. stwierdzenie, e nII < nI, oparte na porwnaniu ktw padania i zaamania lub na
poprawnych wynikach a) i c).
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
c) 1 p. poprawna metoda obliczenia nII i poprawny wynik
lub
poprawna metoda obliczenia nII, wynik obliczenia bdny wycznie z powodu bdu
popenionego w punkcie a).
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Na rysunku zaznaczono kty midzy promieniami a krawdziami pryzmatw. Do prawa
zaamania naley podstawia kty midzy promieniami a normalnymi do krawdzi, czyli
odj dane kty od 90.
a) Obliczamy nI =

sin 40
sin 20

= 1,88.

b) Szko pryzmatu II ma mniejszy wspczynnik zaamania od szka pryzmatu I, poniewa

promie zaamany w pryzmacie II jest odchylony od normalnej bardziej ni promie
padajcy.
c) Obliczamy

nI

sin 25
sin 20

= 1,236 (lub 1,24) oraz nII = 1,52.

Zadanie 13. (01)

III (III etap). Wskazywanie w otaczajcej
7.2 (G). Zdajcy wyjania powstawanie
rzeczywistoci przykadw zjawisk opisywanych obszarw cienia i pcienia [].
za pomoc poznanych praw i zalenoci
fizycznych.
Schemat punktowania
1 p. poprawna konstrukcja i zaznaczenie obszarw cienia i pcienia.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.

Strona 10 z 14

Poprawna odpowied
Zaznaczenie obszarw cienia i pcienia jak na rysunku
obok.
Zadanie 14.1. (02)
III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji
zapisanych w postaci [] wykresw i schematw.

P
C
P

8.4. Zdajcy stosuje prawa Kirchhoffa

do analizy obwodw elektrycznych.

Schemat punktowania
2 p. wszystkie podkrelenia poprawne.
1 p. oba poprawne podkrelenia w pierwszym zdaniu
lub
oba poprawne podkrelenia w drugim zdaniu.
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Poprawna odpowied
Podkrelenie w zdaniu pierwszym: zmniejszenie si i zmniejszenie si a w zdaniu drugim
zmniejszenie si i zmniejszy si.
Zadanie 14.2. (04)
III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji
zapisanych w postaci [] wykresw i schematw.
IV. Budowa prostych modeli fizycznych
i matematycznych do opisu zjawisk.

8.4. Zdajcy stosuje prawa Kirchhoffa

do analizy obwodw elektrycznych.
8.5. Zdajcy oblicza opr zastpczy
[].

Schemat punktowania
4 p. poprawne obliczenie oporu termistora oraz napisanie poprawnej temperatury wody.
3 p. poprawne obliczenie oporu termistora
lub
poprawna metoda obliczenia oporu termistora, bd rachunkowy, odczytanie z wykresu
temperatury zgodnej z otrzyman wartoci oporu.
2 p. poprawna metoda wyznaczenia wartoci natenia prdu pyncego przez opornik oraz
poprawna metoda wyznaczenia wartoci napicia na termistorze
lub
poprawne zastosowanie prawa Ohma do caego obwodu (opr zastpczy) oraz
poprawne zastosowanie prawa Ohma do jednego z opornikw.
1 p. poprawna metoda wyznaczenia wartoci natenia prdu pyncego przez opornik
lub
poprawna metoda wyznaczenia wartoci napicia na termistorze
lub
poprawne zastosowanie prawa Ohma do caego obwodu (opr zastpczy).
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.
Przykady poprawnej odpowiedzi
UR
= 6 103 A , a napicie na
R
termistorze U t = U C U R = 12 3 = 9 V . Termistor i opornik R s poczone szeregowo,
czyli przez oba elementy pynie prd o takim samym nateniu. Stosujc prawo Ohma,

Natenie prdu pyncego przez opornik wynosi I R =

Strona 11 z 14

Ut
9
=
= 1500 i odczytujemy z wykresu warto
I t 6 103
temperatury odpowiadajcej temu oporowi T = 55 C.
Natenie prdu w obwodzie wyznaczamy z zalenoci:
obliczamy opr termistora Rt =

I=

UC
R + Rt

12 V
500 + Rt

Iloczyn I R jest napiciem wskazywanym przez woltomierz. Z rwnania

12 V
500 + Rt

500 = 3 V

obliczamy opr termistora Rt, a nastpnie odczytujemy z wykresu temperatur T.

Zadanie 14.3. (01)
I (III etap). Wykorzystanie wielkoci
fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub
rozwizania prostych zada obliczeniowych.

4.10 (G). Zdajcy posuguje si pojciem

pracy i mocy prdu elektrycznego.

Schemat punktowania
1 p. poprawne wyjanienie, uwzgldniajce ogrzewanie termistora wskutek przepywu
prdu.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
Przepyw prdu spowoduje ogrzewanie termistora wskutek wydzielenia ciepa Joulea.
Mierzona temperatura termistora nie bdzie rwna temperaturze otoczenia.
Zadanie 15.1. (03)
III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji
zapisanych w postaci tekstu [].

4.6. Zdajcy wyjania pojcie pierwszej

i drugiej prdkoci kosmicznej; oblicza ich
wartoci dla rnych cia niebieskich.

Schemat punktowania
3 p. poprawna metoda obliczenia prdkoci ucieczki i poprawny wynik.
2GMS

2 p. zastosowanie wzoru vuc =

, w ktrym poprawnie podstawiono mas Soca oraz

odlego r
lub
zastosowanie wzoru vII =

2GM
r

do II prdkoci kosmicznej oraz do ucieczki

przedstawionej w zadaniu, wyprowadzenie wzoru vuc = vII

lub

MS

RZ

MZ Rorb

2r

, gdzie v jest prdkoci Ziemi na orbicie,

stwierdzenie, e vuc = 2 v = 2
T
poprawne podstawienie okresu obiegu Ziemi wok Soca T i promienia orbity Ziemi r.
1 p. zapisanie wzoru vuc =

2GMS
r

lub
stwierdzenie, e vuc = 2 v = 2

2r

, gdzie v jest prdkoci Ziemi na orbicie.

Strona 12 z 14

0 p. brak spenienia powyszych kryteriw.

Przykady poprawnej odpowiedzi
Prdko ucieczki vuc mona obliczy ze wzoru na II prdko kosmiczn, podstawiajc
mas Soca wg tekstu zamiast masy Ziemi oraz odlego rwn jednostce
astronomicznej zamiast promienia Ziemi. Zatem
vuc =

2GMS
r

2 6,671011 Nm2 kg2 336000 5,981024 kg

150109 m
2GM

Stosujemy wzr vII =

= 42 km/s.

dwukrotnie do II prdkoci kosmicznej (ucieczki

z powierzchni Ziemi) oraz do prdkoci ucieczki opisanej w zadaniu. Std

MS

wyprowadzamy zwizek vuc = vII

RZ

MZ Rorb

. Po podstawieniu II prdkoci kosmicznej,

masy Ziemi i promienia Ziemi z tablic oraz masy Soca obliczamy vuc 42 km/s.
2r

Prdko ucieczki jest rwna vuc = 2 v = 2

, gdzie v jest prdkoci Ziemi na
T
orbicie (zwizek ten jest analogiczny do zwizku midzy I a II prdkoci kosmiczn).
Do tej zalenoci podstawiamy okres obiegu Ziemi wok Soca T = 1 rok 3,15107 s
i promie orbity Ziemi r 150109 m, otrzymujc vuc 42 km/s.
Zadanie 15.2. (01)
II. Analiza tekstw popularnonaukowych
i ocena ich treci.

12.8. Zdajcy przedstawia wasnymi sowami

gwne tezy poznanego artykuu
popularnonaukowego [].

Schemat punktowania
1 p. poprawna metoda rozwizania i poprawny wynik.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
Szukan prdko obliczamy z zalenoci vmax = v + 2vJ. Otrzymujemy
vmax = 10

km
s

+ 213

km
s

= 36

km
s

Strona 13 z 14

Zadanie 15.3. (01)

II. Analiza tekstw popularnonaukowych
i ocena ich treci.

3.5. Zdajcy stosuje zasad zachowania energii

[] do opisu zderze.

Schemat punktowania
1 p. zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
C
Zadanie 15.4. (01)
II. Analiza tekstw popularnonaukowych
i ocena ich treci.

12.8. Zdajcy przedstawia wasnymi sowami

gwne tezy poznanego artykuu
popularnonaukowego [].
3.5. Zdajcy stosuje zasad zachowania energii
[] do opisu zderze.

Schemat punktowania
1 p. poprawne wszystkie zaznaczenia.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
1 P, 2 F, 3 P
Zadanie 16. (02)
IV. Budowa prostych modeli fizycznych
i matematycznych do opisu zjawisk.

9.12. Zdajcy opisuje budow i zasad

dziaania prdnicy [].
9.13. Zdajcy opisuje prd przemienny []..

Schemat punktowania
1 p. zaznaczenie poprawnej odpowiedzi.
0 p. brak spenienia powyszego kryterium.
Poprawna odpowied
B

Strona 14 z 14