Professional Documents
Culture Documents
Andrzej Spakowski
MATEMATYKA FINANSOWA
matematyka nans
ow i ubezpiecze
n.
Wsp
olczesna, szeroko rozumiana MF opisuje i bada
losowy charakter rynk
ow nansowych i ubezpieczeniowych.
Co obejmuje MF? Jak jest jej struktura?
Struktura MF
Analiza matemat.
MATEMATYKA
FINANSOWA
Rach.prawd.
Anal.matemat..
Teoria
ryzyka
Ubezpiecz.
na ycie
Rach. prawdop.
Procesy stochast.
Analiza matemat.
Algebra liniowa
Topologia
Anal. funkcj., . . .,
Statystyka mat.
rachunek
procentowy
Symulacje
komputerowe
Monte Carlo
Matematyka
finansowa
stochastyczna
Matematyka
ubezpiecze
portfele
inwestycyjne
Ubezpiecz.
majtkowe
Rynki
finansowe
Inynieria
finansowa
Szeregi
czasowe
X(t, ) dB(t, ),
Swiat
starozytny, sredniowiecze: idea wsp
olnego ponoszenia ryzyka,
karawany kupieckie, wyprawy morskie, renty dozywotnie (klasztory).
1347 Genua, pierwsze ubezpieczenia morskie.
1583 Londyn, pierwsze (Insurance Oce).
1693 Halley: Breslau Mortality Tables, poczatek
kryzys system
ow nansowych,
1929 Swiatowy
wzrost zapotrzebowania na rozmaite ubezpieczenia:
biznesowe, majatkowe, komunikacyjne, zdrowotne,
etc.,
nowe metody matematyczne.
Rozw
oj narzedzi matematycznych (1)
2
i stosuja rozklad normalny N (, ) o gestosci
1
2
2
(x)
/(2
)
f (x) = e
krzywa Gaussa.
2
1999
Rozw
oj narzedzi matematycznych (2)
Rozw
oj narzedzi matematycznych (3)
Norbert
Wiener
Rozw
oj narzedzi matematycznych (4)
1944 Kiyosi It
o: wsp
olczesna calka stochastyczna.
Rb
X(t, ) dB(t, )
=lim
n
k(n)
P
i=1
10
Rozw
oj narzedzi matematycznych (5)
R t+h
t
S(t) dt +
R t+h
t
S(t) dB(t).
rozwiazanie s.r.r.
i wz
or na cene opcji europejskiej.
Wz
or za 1 mln $.
Sprawiedliwa cene opcji okresla wz
or:
rT
c = S(0) N (d) e K N (d T ),
gdzie
rT
2
1
S(0)e
T
d=
ln
+
,
K
2
T
Rd 1 x2 /2
e
N (d) =
dx = P (X < d).
2
11
12
Myron Scholes
Fischer Black
Robert Merton
Wsp
olczesna MF i MU
tworzy narzedzia matematyczne dla rzeczywistych
rynk
ow nansowych i rynk
ow ubezpieczeniowych:
narzedzia elementarne jak i bardzo zaawansowane
R
oz ne dzialy matematyki:
rachunek prawdopodobie
nstwa, procesy stochastyczne,
analiza matematyczna, r
ownania r
oz niczkowe,
algebra liniowa, programowanie matematyczne,
topologia, analiza funkcjonalna,
itd.
Inzynieria nansowa,
konstruowanie i wycena instrument
ow (produkt
ow)
nansowych i ubezpieczeniowych.
13
Przyklad
symulacji dla opcji europejskiej.
14
Rozwiazania przyblizone:
15
16
Modele ubezpiecze
n na z ycie (1).
Tx zmienna losowa, czas dalszego z ycia x-latka. Skladke
ubezpieczenia okresla wz
or:
R
E(b(Tx )v Tx ) = b(t)t px [x]+t dt.
0
p
=
P
(T
>
t),
t x
x
[x]+t natez enie smiertelnosci.
17
Modele ubezpiecze
n na z ycie (2).
Czy skladka E(b(Tx )v Tx ) gwarantuje wyplacalnosc?
Tak, ale tylko z prawdop. 1/2.
Bardzo duze ryzyko niewyplacalnosci.
Jak zagwarantowac wyplacalnosc z prawdop. 0,95 ?
Problem sprowadza sie do postaci:
n
P
min{h > 0 : P (
Zk h) 0, 95},
k=1
18
Literatura polska.
1999 A. Weron, R. Weron,
Inzynieria nansowa, WNT, Warszawa.
2001 J.Jakubowski, R.Sztencel,
Wstep do teorii prawdopodobie
nstwa,
Script, Warszawa.
2003 J. Jakubowski, A. Palczewski, M. Rutkowski,
L. Stettner,
Matematyka nansowa, WNT, Warszawa.
2004 B. Blaszczyszyn, T. Rolski,
Podstawy matematyki ubezpiecze
n na z ycie,
WNT, Warszawa.
19