Id do

Przykadowy
rozdzia

Spis treci

Katalog ksiek
Nowoci
Bestsellery
Bestsellery
Nowe ksiki
Zamw drukowany
katalog
Zapowiedzi

I Ty jeste mentalist!
Naucz si odczytywa myli,
emocje i zachowania
otaczajcych Ci osb
Autorzy: Manuel Horeth, Magdalena Eder
Tumaczenie: Sawomir Kupisz
ISBN: 978-83-246-3004-2
Tytu oryginau: Wir sind alle Mentalisten!
Das Geheimnis der 5 Sinne
Format: A5, stron: 184
Magia sugestii i sia empatii Masz ochot zacz czyta innym w mylach?

Chcesz nauczy si przewidywa zachowania ludzi?

Pragniesz dowiedzie si, jak wywiera silny i hipnotyzujcy wpyw na otoczenie?
Marzy Ci si zdobycie sekretnego klucza i wydobycie z innych interesujcych informacji?

Twj
Twj koszyk
koszyk

Dodaj do koszyka

Cennik
Cennik ii informacje
informacje

Zamw
Zamw cennik
cennik

Zamw informacje
Zamw
informacje
o nowociach
o nowociach

Wydawnictwo Helion SA
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: sensus@sensus.pl

Wicej ni inteligencja emocjonalna

Wyobra sobie, e potrafisz czyta w ludzkich mylach albo e jeste w stanie kontrolowa
zachowanie otaczajcych Ci osb. Niemoliwe? Kady z nas ma zadatki na mentalist, nie kady
jednak jest w stanie doceni warto tej niezwykej umiejtnoci. Kim waciwie jest mentalista?
To kto, kto odczytuje ludzkie nastroje, rozumie znaczenie mowy ciaa, wywiera na ludzi
wpyw i kreuje iluzj w ich umysach jest bowiem znakomitym obserwatorem i niezym
psychologiem. Nie jest to jednak dar wrodzony, ale doskonale wytrenowane umiejtnoci.
Ty rwnie moesz je zdoby, jeli tylko masz na to ochot.
Ta ksika zawiera doskonae techniki, narzdzia oraz podstawow wiedz, jak powinien
opanowa mentalista. Pokae Ci rwnie, jak skutecznie uywa ich w codziennym yciu,
by podnie jego jako, osiga sukcesy oraz stworzy nowy, lepszy klimat w relacjach
z otaczajcymi Ci ludmi. Nauczysz si celnie odczytywa emocje innych ludzi i bezbdnie
interpretowa ich zachowania, a co za tym idzie, zyskasz nad swoim otoczeniem bezcenn
przewag!

Jak sucha innych, by usysze to, co kryje si midzy wierszami?

Jak mwi i jakich uywa sw, by wywiera hipnotyzujcy wpyw na suchaczy?
Jak wykorzysta zmys powonienia w charakterze narzdzia wpywu?
Jak korzysta z magii ucisku doni i jak interpretowa dotyk?
Jak odczytywa nastroje z mimiki i gestykulacji?
Jak okiezna komunikacj niewerbaln i bawi si mow ciaa?
Jak rozpozna i zdemaskowa kamstwo?

Jeli znasz niezwyky serial Mentalista, doskonale wiesz, w jak niezwyky sposb moe oddziaywa na swoje otoczenie osoba, ktra opanowaa te umiejtnoci pamitaj, to moesz by Ty

Spis treci
Przedmowa ..........................................................................................................9
Sia tkwi w nas ...................................................................................................13

Tajemnica: Suchanie
x
x
x
x
x
x
x
x
x

Sekret Marie ..........................................................................................18

Zmys suchu czy dar syszenia? .........................................................20
Magiczny piercie suchania .............................................................25
Cud uszu ................................................................................................33
Typologia zmysw ..............................................................................40
Sterowana sympatia .............................................................................45
Ludzki filtr .............................................................................................48
Magiczne sowa ....................................................................................55
Puls gosu ..............................................................................................57

Tajemnica: Dotyk
x
x
x
x
x
x
x
x

17

63

Zmys dotyku ........................................................................................64

Kto dotyka, ten czuje! ..........................................................................65
Magia ucisku doni .............................................................................66
Dotykanie jest w modzie .....................................................................69
Zmys utracony .....................................................................................70
Potga dotyku .......................................................................................74
Potga autodotyku ...............................................................................76
Dotkn szstego zmysu ....................................................................77

Tajemnica: Widzenie
x
x
x
x
x
x
x

Opowie o widzeniu ..........................................................................82

Zmys wzroku czy dar widzenia .........................................................82
Tajemnica szczoteczki do zbw .......................................................83
Oczy zwierciado duszy ..................................................................87
Magia mowy ciaa ................................................................................92
Komunikacja niewerbalna ..................................................................95
Odzwierciedlanie mowy ciaa ..........................................................112

Tajemnica: Wch
x
x
x
x
x
x

119

Zmys powonienia .............................................................................120

Zapach ycia .......................................................................................121
Zmys powonienia jako narzdzie wpywu ....................................123
Aromat atrakcyjnoci ........................................................................125
Podr do przeszoci ........................................................................127
Pachncy zabjcy strachu .................................................................129

Tajemnica: Odczuwanie
x
x
x
x
x
x
x
x

81

133

Opowie o zamknitym sercu ........................................................134

Droga do czujcego serca ..............................................................135
Zmys decyzyjny i motywacja ..........................................................137
Zmys intuicji ......................................................................................146
Samowiadomo ...............................................................................152
Motywacja wewntrzna .....................................................................155
Empatia ...............................................................................................161
Charyzma ............................................................................................165

Potga prawdy

171

Sowo kocowe ...............................................................................................181

Dalsza lektura ..................................................................................................183

Tajemnica: Widzenie

Nie to, co widzimy, ale jak widzimy,

Okrela warto rzeczy widzianej.
Blaise Pascal

Opowie
o widzeniu
Mistrz by czowiekiem oszczdnie dawkujcym sowa, czowiekiem, ktry
kadego dnia odprawia swoje rytuay i krok po kroku przekazywa swoj
wiedz uczniom. Przekazywanie wiedzy nie oznaczao jednak w jego przypadku wpajania im do gw wiadomoci o wynalazkach i wydarzeniach
historycznych. Dla Mistrza nauka oznaczaa przygotowanie swoich uczniw
do obserwowania i zadawania pyta.
Pewnego dnia uczniowie, przypatrzywszy si przez chwil swojemu
Nauczycielowi, zapragnli dowiedzie si od niego, jaki rodzaj medytacji
praktykuje codziennie rano w ogrodzie.
Mistrz odpowiedzia: Kiedy przypatrz si uwanie, widz krzew rany
w penym rozkwicie.
Na to zapyta jeden z uczniw: Ale mistrzu, po c przypatrywa si
uwanie, by zobaczy krzew ry? Kwiecie wprost rzuca si w oczy.
Mistrz umiechn si i odrzek: Po to, aby rzeczywicie zobaczy
krzew ry, a nie wasne jego wyobraenie.
Oto na czym polega sekret widzenia. Naucz si i Ty patrze jak mentalista i dostrzega prawd kryjc si za komunikatami nadawanymi przez
otaczajcych Ci ludzi.

Zmys wzroku czy dar widzenia

Zmys wzroku bd postrzeganie wizualne to zdolno odbierania i obrbki bodcw optycznych: informacje s rejestrowane, filtrowane wedug
skali wanoci i po porwnaniu z wczeniejszymi doznaniami odpowiednio
interpretowane.
Nasze oczy mona porwna do wysoko wyspecjalizowanych soczewek. wiato wnika przez przezroczyst rogwk, a nastpnie przez renic
dociera do oka.
renica to okrgy otwr w barwnej tczwce, dopasowujcy si za
pomoc odpowiednich mini do stopnia natenia wiata. Tu za tczwk znajduje si elastyczna soczewka, ktra zaamuje promienie wiata. W takiej postaci wiato trafia do lecej na tylnej ciance gaki ocznej
siatkwki. Tam bodce wietlne s przeksztacane w informacje, ktre

82

nastpnie za pomoc nerwu wzrokowego s przesyane do mzgu. Dopiero

tam nastpuje ich przeksztacenie w obraz, porwnanie z wczeniejszymi
dowiadczeniami i interpretacja.

Zmys wzroku to najbardziej efektywny z naszych zmysw za jego

porednictwem odbieramy niemal 80% informacji z naszego otoczenia.
Ludzkie oczy speniaj wiele poytecznych i wanych funkcji. Jako urzdzenie alarmowe ostrzegaj nas w yciu codziennym przed zagroeniami
i pozwalaj lepiej rozpoznawa przeszkody. S swego rodzaju radarem
byskawicznie reagujcym na ruch. Za ich porednictwem rozpoznajemy
rwnie wszelkiego rodzaju barwy i ksztaty, pomagaj nam take w szacowaniu odlegoci. Jako instrument postrzegania s nieodzowne w relacjach midzyludzkich, umoliwiajc nam rozpoznanie reakcji i nastrojw
drugiej osoby. Nie bez powodu ju niemowlta wykazuj due zainteresowanie twarzami.

Tajemnica szczoteczki do zbw

Wierz tylko w to, co widz to stary, lecz wci do popularny i czsto przytaczany pogld. C to jednak znaczy widzie? I czy wszyscy
widzimy to samo? W cigu kadej sekundy nasz mzg odbiera niezmierzon ilo wrae, ale ich obrbka, tj. to, co wiadomie postrzegamy,
to zupenie inna sprawa. W jednym z odcinkw mojego telewizyjnego

83

show Manuel Horeth mentalista na prob o narysowanie czegokolwiek przewaajca wikszo goci na widowni narysowaa szczoteczk
do zbw. Dlaczego wanie szczoteczk, wyjaniem w dalszej czci wystpu. Przed rozpoczciem programu w caym studio zostay porozkadane
prawdziwe szczoteczki do zbw oraz przedstawiajce je zdjcia. I cho
znaczna cz widzw nie zarejestrowaa ich wiadomie, uczyni to ich
mzg. Na polecenie narysowania dowolnego przedmiotu wielu widzw
narysowao szczoteczki do zbw, cho przyznawali, e nie zarejestrowali
wiadomie obecnych w studio zdj je przedstawiajcych. Na mojej stronie
internetowej www.manuelhoreth.at moesz obejrze nagranie video przedstawiajce wspomniany wystp.
Mzg nie tylko segreguje informacje. Potrafi rwnie zwodzi czowieka
i oszukiwa jego zmys wzroku.
Ktre z k porodku obrazka jest wiksze?

84

Ktra linia rodkowa jest dusza?

Jak rozwiesz ten problem?

Pies na rysunku poniej ma pysk zwrcony w praw stron. Przestaw
dwie zapaki tak, by spoglda w lew.
Rozwizanie znajdziesz na nastpnej stronie.

W I C Z E N I E

Zarwno oba koa, jak i obie linie s dokadnie takich samych rozmiarw (dugoci). Widzimy wic, z jak atwoci nasze oko potrafi nas
zwie.
Mzg mona wywiczy, zupenie tak samo, jak mona wyostrzy wasn percepcj. Przejd do kolejnego wiczenia i tym razem nie daj si
zwie. Rozwizanie moe by zupenie inne anieli to, ktre mogoby
wynika z Twojego tradycyjnego sposobu mylenia!

85

Rozwizanie
Obie zapaki, z ktrych zbudowany by pysk zwierzcia, zostay zoone
do wewntrz. Pies spoglda teraz w lew stron.

W swojej pracy mentalici kieruj si czsto mottem Niecodzienne

sytuacje wymagaj niecodziennych rozwiza. Wanie na tym polega
bycie mentalist. Dostrzega on wicej ni inni, gdy dokadnie wie, na co
powinien zwrci uwag.
Kady czowiek dostrzega przy pomocy swojego wzroku co innego.
To, co widzimy, zaley w duej mierze od tego, w ktr stron kierujemy
nasz uwag. Jak przeczytae w rozdziale Suchanie, tajemnica zdolnoci mentalisty tkwi w sztuce uwanego suchania. Podobnie rzecz ma si
w przypadku zmysu wzroku.
Kiedy ma si wiadomo, na co naley zwraca uwag, mona bez
wikszych trudnoci rozwin i wyostrzy swj zmys wzroku do tego
stopnia, by z jego pomoc mc nawet demaskowa kamstwo. Szczeglnie
wana jest wnikliwa i wiadoma obserwacja.
Gdy ju poznasz i przewiczysz zaprezentowane dalej tajemnice, zaczniesz przypatrywa si osobom w Twoim otoczeniu zupenie inaczej ni
dotychczas. Wyposaony w nowe umiejtnoci bdziesz mg zajrze pod
powierzchni rzeczy.
Rozum czy wyobraenia w jedno.
Emanuel Kant

86

Wizje
Ju jako dziecko marzyem, by mc zajrze w gowy innych ludzi, dowiedzie si, co myl i czuj, co sdz na okrelony temat. Pragnienie byo
tak przemone, e skonio mnie do zajcia si tym pasjonujcym tematem na powanie.
Po latach zgbiania takich zagadnie jak hipnoza, podre astralne,
szsty zmys czy zdolnoci paranormalne coraz wyraniej uwiadamiaem sobie, e prawdziwa tajemnica kryje si w psychologii, fenomenie
mowy ciaa oraz jej interpretacji.
W tym rozdziale przeczytasz o kilku fundamentalnych zasadach, ktre
uwaam za nieodzowne do wyksztacenia w sobie zdolnoci wczytywania
si w myli i uczucia innych. Pragn zmotywowa Ci do korzystania
z tych wiadomoci, jak i do zdobywania tego, czego nauczy si nie sposb:
dowiadczenia!
Sowo wizja pochodzi z jzyka aciskiego i oznacza wzrok, widzenie, wyobraenie. W kontekcie naszych, mentalistw, umiejtnoci
i warsztatu pojcie widzenia ma duo szersze znaczenie. Widzenie to w tym
przypadku obserwacja, interpretacja, porwnywanie i analiza, w oparciu
o ktre budujemy wizj. ycz Ci, by budulcem, z ktrego stworzysz
swoj wizj, byy wycznie celne obserwacje otaczajcych Ci ludzi.

Oczy zwierciado duszy

Mentalici czytaj w ludzkich oczach i wanie tego zamierzam nauczy
Ci w tym rozdziale. Gdy poznasz tajniki tej wiedzy i przewiczysz j
w praktyce, zrozumiesz, jak przydatna moe okaza si umiejtno wykrywania kamstwa.
Z naszych oczu mona odczyta szereg zachodzcych w mzgu procesw. Kierunek, w ktrym poda wzrok danej osoby, mwi wiele o tym,
na jakiej paszczynie postrzegania wanie si znajduje. W rozdziale powiconym zmysowi suchu przeczytae, e istnieje kilka cakowicie odmiennych poziomw postrzegania. W zalenoci od tego, w ktr stron
spoglda nasz rozmwca, moemy ustali, czy w danej chwili znajduje si
na paszczynie wizualnej, audytywnej bd kinestetycznej.

87

Jeli, odpowiadajc na pytanie, dana osoba spoglda w gr, mona

wywnioskowa, e w tym momencie wyobraa sobie jaki obraz. Jeli spoglda wprost przed siebie, moe to wskazywa na to, e w danej chwili odbiera jakie odgosy, sowa lub dwiki. Wzrok skierowany ku doowi
sugeruje, e umys naszego rozmwcy jest zaprztnity myl o uczuciu,
a on sam wyczuwa okrelone bodce. Rozpoznanie poziomu postrzegania,
na ktrym znajduje si nasz partner, jest stosunkowo nietrudne.
To jednak nie wszystko. Akt percepcji moe dokonywa si bowiem
bd to na planie konstrukcji, bd przypomnienia. W zalenoci od tego,
w ktr stron zwracaj si oczy, moemy wyczyta, czy mamy do czynienia
z wypowiedzi powsta za spraw konstrukcji czy przypomnienia.

88

E S T

Jeli osoba siedzca naprzeciwko Ciebie kieruje swj wzrok ku grze

i w lewo (patrzc z Twojej perspektywy), moe to oznacza, e jej myli s
zaprztnite dopiero co skonstruowanym obrazem. Jeli to Ty tworzysz
obraz w swoim umyle, Twj wzrok powdruje na prawo i ku grze. Miej
jednak na uwadze, e zaprezentowany schemat dotyczy osoby praworcznej.
W przypadku osoby leworcznej naley zamieni strony. Nawet jeli wiemy,
czy nasz rozmwca jest prawo- lub leworczny, z czystej ciekawoci warto
sprawdzi, czy zaprezentowany przeze mnie model sprawdza si w praktyce.
Dziki temu wiczeniu bdziesz mg ustali, czy masz do czynienia z osob
prawo- czy leworczn. Jak si zapewne domylasz, najprociej dowiedzie si tego, obserwujc kierunek wzroku naszego rozmwcy, w chwili
gdy przypomina sobie okrelone fakty.
Zadawaj swojemu partnerowi zaprezentowane poniej pytania. Mona
na nie odpowiedzie wycznie w oparciu o przypomniane sobie informacje.
Obserwuj uwanie, w ktr stron kieruje si wzrok Twojego rozmwcy.
Jeli Twoje obserwacje pokrywaj si z przedstawionym przeze mnie
schematem, oznacza to, e masz do czynienia z osob praworczn. Jeli
natomiast s one jego lustrzanym odbiciem, moesz z du doz prawdopodobiestwa stwierdzi, e Twj rozmwca jest makutem.
Pytania
Jakie buty miae wczoraj na sobie?
Co jade na lunch ostatniej soboty?
Jak wyglda Twj pierwszy tornister?
Jakie jest Twoje najwczeniejsze wspomnienie z dziecistwa?
Jaki kolor oczu miaa Twoja najlepsza przyjacika?
Jakiego koloru s siedzenia w Twoim samochodzie?
Co miae na sobie przedwczoraj?
Jaki by najpikniejszy prezent, ktry kiedykolwiek dostae?
Z przedstawionego przeze mnie schematu wynika jasno, e kierunek,
w jakim spoglda nasz rozmwca, ma zawsze okrelone znaczenie. Spojrzenie w lewo dowodzi, e mamy do czynienia z wyobraeniem fikcyjnym,
obrazem lub dwikiem konstruowanym w umyle naszego partnera.
Wzrok skierowany w prawo zdradza natomiast, e obraz lub odgos jest
przypomnieniem odtwarzanym z pamici. Kierunek wzroku w lewo i ku
doowi oznacza, e dana osoba dowiadcza myli o podou emocjonalnym.
89

W I C Z E N I E

Spojrzenie ku doowi, lecz w prawo, sugeruje, e rozmwca prowadzi ze

sob dialog wewntrzny, np. prbujc oszacowa okrelon sytuacj:
Powinienem to zrobi czy nie? Jeli tak postpi, niewykluczone, e...
bd oceni nasze postpowanie: C za idiota.
Obserwacja wzorca wzrokowego
Zadawaj swojemu partnerowi ponisze pytania, obserwujc przy tym,
w ktr stron poda jego spojrzenie. Nie zapomnij upewni si zawczasu,
czy masz do czynienia z osob prawo- czy leworczn.
Paszczyzna wizualna, konstrukcja
Jak wygldaby w dugich, jaskrawozielonych wosach?
Jak wygldaaby twoja sypialnia, gdyby zdecydowa si przestawi ko
na przeciwn stron?
Wyobra sobie, e masz 123 lata. Jak wygldasz?
Co zobaczyby, gdyby spojrza na siebie moimi oczyma? Jak wygldaby
wtedy wiat?
Paszczyzna wizualna, przypomnienie
Jakiego koloru by twj pierwszy kostium kpielowy/kpielwki?
Jaki kolor ma grne wiato sygnalizatora drogowego?
Jak wygldaa twoja klasa, kiedy po raz pierwszy przyszede do szkoy?
Jak wygldaa pierwsza choinka, ktr sobie przypominasz?
Paszczyzna audytywna, konstrukcja
Jaki odgos wydaje dzicio?
Jak brzmiaby twj gos syszany pod wod?
Wyobra sobie samolot ldujcy tu obok ciebie.
Jak brzmi gos twojej matki, kiedy jest na ciebie wcieka?
Paszczyzna audytywna, przypomnienie
Jak brzmi twoja ulubiona piosenka?
Jaki dwik wydaje twj dzwonek u drzwi?
Jaki dwik przypisae w swoim telefonie przyjacioom?
Jaki gos mia twj nauczyciel, kiedy wywoywa ci do tablicy?

90

W I C Z E N I E

Wyobraenie kinestetyczne
Jakie to uczucie, gdy jest si szczliwym?
Jak to jest wskoczy do basenu z zimn wod?
Jakie to uczucie, gdy po raz pierwszy idzie si z wizyt do teciw?
Jak to jest spacerowa po rozgrzanej socem play?
Dialog wewntrzny
Jaki masz gos, kiedy rozmawiasz sam ze sob?
Co sobie mwisz, kiedy uda ci si dokona czego wyjtkowego?
Zapiewaj w mylach swoj ulubion piosenk!
Skd wypywa wewntrzny gos, ktry syszysz, gdy ze sob rozmawiasz?
Podczas rozmowy zwracaj baczn uwag na ruchy oczu Twojego rozmwcy i staraj si ustali, czy id one w parze z charakterem wypowiedzi.
Znajomo modelu wzrokowego, w poczeniu z kolejn tajemnic: interpretacj mowy ciaa, pozwoli Ci zdemaskowa potencjalnych kamcw.
Zwracaj uwag, czy odpowiadajc na pytanie, Twj rozmwca zdradza
swoim spojrzeniem proces konstruowania udzielajc szczerej odpowiedzi, nie musimy zazwyczaj niczego tworzy.

cile tajne
Podczas wystpw szczeglnie zaley mi, by mj pozytywny nastrj
udzieli si rwnie zgromadzonej w studio publicznoci. Zapraszajc goci do eksperymentw na scenie, staram si okazywa im przyjazne nastawienie i rozwiewa ich obawy przed niespodziankami mogcymi ich
spotka w czasie testw.
W takich sytuacjach wiadomie posuguj si mow ciaa, aby w niewiadomym moich zabiegw rozmwcy wzbudzi zaufanie i uwag.
Na nastpnych stronach dowiesz si wicej o magii mowy ciaa i poznasz interesujce odkrycia zwizane z tym zagadnieniem. Niezalenie od
sytuacji obserwuj i analizuj zachowania otaczajcych Ci ludzi, a staniesz
si mistrzem widzenia.

91

Magia mowy ciaa

Kiedy po raz ostatni wiadomie zwrcie uwag na mow swojego ciaa?
Wikszo z Was bdzie miaa zapewne due trudnoci z odpowiedzi na
to pytanie. Ci, ktrzy s w stanie na nie odpowiedzie, mog sobie pogratulowa. Nie wiedzc nawet o tym, s na najlepszej drodze, by sta si
mentalist bd mentalistk.
Du wag przykada si w szkoach do nauki jzyka ojczystego i jzykw obcych. Tymczasem jzyk ciaa wci jest traktowany po macoszemu
i mao kto podchodzi na powanie do jego nauki.
Mentalici wiedz, e w oparciu o analiz mowy ciaa mona dowiedzie si o czowieku niezwykle wiele. Kady z nas niewiadomie mwi
tym jzykiem i nawet wtedy, gdy sowa wiadcz o czym zgoa innym, sygnay wysyane przez ciao pozwalaj nam odczyta rzeczywiste intencje
naszego rozmwcy. Niczym w zwierciadle odbijaj si w mowie ciaa nasze
uczucia, nastroje, myli, nie ukryje si w niej rwnie starannie maskowane
sowami kamstwo.
Za porednictwem mowy ciaa uzewntrzniamy nasze postawy i zachodzce w naszym wntrzu konflikty. Jaki ukryty w nas specjalny orodek doskonale wie, w jaki sposb przeoy myli na jzyk ciaa i ujawni
je wiatu. Waciwa ludziom zdolno interpretacji mowy ciaa uatwia
odbiorcy komunikatu wniknicie pod powierzchni sw rozmwcy,
umoliwiajc tym samym nadanie rozmowie innego, bardziej intensywnego wymiaru. Dialog zyskuje zupenie now jako, majc bezporednie
przeoenie na udan komunikacj. Znajomo mowy ciaa, zarwno wasnej, jak i osb z naszego otoczenia, jak rwnie umiejtno wiadomego,
przemylanego zastosowania tej wiedzy w praktyce korzystnie wpywa na
caoksztat naszego ycia prywatnego i zawodowego. Naley mie wiadomo, e interpretacja pojedynczych, oderwanych od kontekstu gestw
i ruchw ciaa nie jest miarodajna, konieczna jest caociowa analiza zachowa danej osoby. W poczeniu z wypowiedzi werbaln mowa ciaa
tworzy ostatecznie cao, ktr poddajemy subiektywnej analizie i na
podstawie ktrej ksztatujemy okrelony obraz.
Wspomniaem wczeniej, e poszczeglne skadniki mowy ciaa mog
w poszczeglnych kulturach mie cakowicie odmienny wydwik. Tym
bardziej intryguje wic fakt, e osoby dwujzyczne, przeczajc si
z jednego jzyka na drugi, w tym samym momencie zmieniaj rwnie
system ruchw ciaa, gestw i zachowa.
92

Za kadym gestem kryje si okrelone znaczenie. Postawa ciaa, sposb,

w jaki si poruszamy, stoimy i siedzimy, podlega interpretacji w takim samym
stopniu, jak gesty wykonywane doni czy co oczywiste mimika.

Wedug przedstawionego powyej schematu kady gest ciaa jest

wzbudzany przez myl lub ide. Myli i idee wyzwalaj uczucia i emocje,
te za przekadaj si na specyficzne zachowania ciaa.
W taki oto sposb kady gest zdradza okrelon informacj o wykonujcym go czowieku. Jzykiem, tj. doborem sw i sposobem ich artykulacji, mona dowolnie manipulowa, a sprawy przedstawia wycznie
w podanym dla siebie wietle. Tymczasem w kadym naszym gecie, niczym w lustrze, odbijaj si rzeczywiste myli i emocje. Bywa, e znacznie
odbiegaj one od tego, co wyraamy sowami.
Przeprowad may eksperyment. Ze zwieszonymi ramionami i cichym
gosem powiedz: Czuj si wietnie, wszystko wspaniale si ukada.
Podobnych odczu dowiadczysz, gdy z wyprostowan sylwetk i uniesionymi ramionami powiesz dononym, pewnym siebie gosem: Czuj
si saby i bezradny. Najprawdopodobniej nikt nie uwierzy w Twoj deklaracj, a Ty sam staniesz si obiektem artw. To, czy dana wypowied
zostanie przez odbiorcw uznana za autentyczn, zaley od jej warstwy
sownej oraz korespondujcej z ni mowy ciaa.

93

Rozpoznawanie emocji
Sprbuj rozpozna kryjce si za kad twarz doznanie. Przyporzdkuj je do
okrelonej twarzy.

W I C Z E N I E

Nasze ciao przemawia cakowicie wasnym, specyficznym jzykiem.

O tym, e jego zrozumienie jest moliwe, przekonasz si, wykonujc kolejne
wiczenie. Na podstawie prostych rysunkw twarzy mona wywnioskowa
kryjce si za okrelon mimik emocje.

94

Komunikacja niewerbalna
Pojcie komunikacja niewerbalna odnosi si do wszystkich niewyartykuowanych, tj. niewypowiedzianych elementw aktu komunikacji. Mowa
tu o wyrazie twarzy, ruchach ramion, rk i gowy, kontakcie wzrokowym,
odlegoci od rozmwcy, chodzie i postawie ciaa. Oprcz wspomnianych
istotn rol odgrywa caoksztat wygldu, a take pozawerbalne skadniki
jzyka (ton gosu, modulacja, szybko mwienia). O znaczeniu gosu
powiedzielimy wicej w rozdziale Suchanie.

95

Rysunek powyej unaocznia nam, e pojcie mowy ciaa odnosi si do

szeregu obszarw ludzkich zachowa. Przy dokonywaniu interpretacji jzyka
ciaa naley wic zachowa ostrono, starajc si uwzgldni zarwno
kontekst osobowy, jak i sytuacyjny danego zdarzenia. Taka postawa wymaga
od nas praktyki, a przede wszystkim wraliwoci i dobrego wyczucia. Za
chwil przeczytasz o najczciej spotykanych, najwaniejszych gestach, jak
rwnie o ich moliwych interpretacjach. Jak powiedzielimy, zasb gestw, ktre mona podda analizie, jest znacznie bardziej rozbudowany.
Najwaniejsze jest jednak, aby zachowujc wraliwo i otwarto
postrzega zaobserwowane gesty nie w kategoriach faktu, lecz moliwoci.

Mimika
Na og wyraz twarzy peni funkcj wzmacniajc dla wypowiadanych sw,
poniewa jednak mowa ciaa znajduje si w cisej wspzalenoci z mylami,
przeywanymi uczuciami i emocjami, moliwe jest wystpienie sygnaw
sprzecznych w swojej naturze. W ksztatowaniu mimiki twarzy bior udzia
usta, brwi, skra i nos. Ich reakcje pozwalaj rozpozna, czy werbalna cz
wypowiedzi koresponduje z ciaem, a tym samym z mylami i emocjami.
Spord 20 mini twarzy czynny udzia w ksztatowaniu jej wyrazu
mimicznego bierze a 17.
Wskazwki uatwiajce obserwacj.
Usta
Frapujce, jak czsto zmienia si podczas rozmowy ich ukad i jak reaguj
one na okrelone wypowiedzi. Odwodzimy ich kciki do gry lub do dou,
odsaniamy zby lub jzyk, otwieramy je na rn szeroko.
Szeroko rozchylone usta sugeruj, e informacja, ktr przekazujemy
rozmwcy, zaskoczya go lub e jest dla niego zbyt duym obcieniem.
Usta silnie zacinite zdradzaj z kolei, e nie dopuszczamy do siebie
usyszanej informacji, tj. nie chcemy o niej rozmawia bd nie zgadzamy
si z usyszanymi sowami.
Kciki ust uniesione do gry pozwalaj wywnioskowa, e komunikat
zyska akceptacj rozmwcy, a informacja zostaa przyjta (usta przypominaj wtedy misk, do ktrej wlewa si informacja). Kciki ust odwiedzione ku doowi to odwrcona miska, z ktrej wycieka informacja
nasz rozmwca najprawdopodobniej nie zgadza si z tym, co usysza.

96

Czy potrafisz odczyta emocje?

Przyjrzyj si zdjciom i sprbuj przyporzdkowa im okrelone emocje
i doznania.

W I C Z E N I E

Przesuwanie jzykiem po wargach przez rozmwc moe wskazywa na to,

e pragnie on wchon (pokn) wszystko, co zostao powiedziane. Tego
typu reakcja do czsto towarzyszy przyjmowaniu komplementw. Jzyk poszukujcy w ustach wyimaginowanych resztek moe sugerowa poszukiwanie
przez rozmwc dodatkowych informacji, pozwalajcych lepiej nawietli
omawiane zagadnienie. Nasz interlokutor zastanawia si lub czego poszukuje.

Doznanie

Litera

Zo
miech
Umiech
Smutek
Filuterny umiech

97

Rozwizanie
Doznanie

Litera

Zo

miech

Umiech

Smutek

Filuterny umiech

Nos
Zmarszczony nos moe wiadczy o przeywanym przez dan osob
uczuciu nieprzyjemnej natury, np. obrzydzeniu, odrazie, wstrcie. Marszczenie nosa dowodzi czsto odczuwanego przez naszego rozmwc dyskomfortu bd tego, e w danej chwili nie ma on na co ochoty.
Wydymanie nosa wiadczy z kolei o doznawanej przyjemnoci, przeywanym uczuciu radoci. Poprzez wydymanie nosa, a zatem zwikszenie
jego objtoci, sygnalizujemy, e jestemy gotowi na wiksz dawk przyjemnych dozna.
W szczeglnie stresujcych sytuacjach mona u niektrych osb zaobserwowa drenie skrzydeek nosa. W ten sposb uzewntrzniana jest
zo i irytacja.

98

Brwi
Szybkie poruszanie brwiami w gr i w d moe sygnalizowa gotowo
do nawizania kontaktu.
Brwi uniesione do gry mog oznacza zdumienie bd sceptyczne
nastawienie naszego rozmwcy, mog by jednak rwnie oznak arogancji
i poczucia wyszoci.

Skra
Skra jest wraliwym instrumentem i cennym rdem informacji na
temat aktualnego stanu uczu czowieka, lecz pomimo to wci jest niedoceniana w swojej roli. Z pewnoci wielu z Was dowiadczyo zimnego
potu, pojawiajcego si na czole w chwilach przestrachu. W momentach
zawstydzenia lub podniecenia na naszej skrze pojawiaj si zaczerwienienia, z kolei oznak strachu lub szoku jest jej nienaturalna blado.

Gestykulacja
Wszystkie ruchy wykonywane za pomoc gowy, rk i ramion okrelane
s mianem gestykulacji. Bez gestykulacji wikszo komunikatw byaby
niezwykle trudna do rozszyfrowania, uprawnione jest stwierdzenie, e
czytelna byaby zaledwie poowa z nich. Wyobra sobie, e musisz zaprezentowa styl motylkowy osobie, ktra nie potrafi pywa i nie ma o tym
najmniejszego pojcia. Bez posuenia si okrelonymi czciami ciaa do
opisu poszczeglnych ruchw Twj rozmwca najprawdopodobniej nie
byby w stanie wyobrazi sobie i odtworzy opisywanych mu czynnoci.
Porwnaj to z malowaniem obrazu, a Twoje rce, ramiona i gow
z pdzlem.

99

Wskazwki uatwiajce obserwacj.

Gowa
Gowa przechylona w trakcie rozmowy na prawo dowodzi zainteresowania rozmwcy i jego gotowoci do dalszej wymiany zda. Z kolei przechylanie gowy na lewo moe wiadczy o tym, e wspuczestnik rozmowy nie zgadza si z naszymi sowami. Tak postaw gowy mona rwnie
zinterpretowa jako prob o udzielenie wikszej iloci informacji, niezbdnych do penego zrozumienia wypowiedzi.
Uniesiona gowa to oznaka dobrego samopoczucia, penego przegldu
sytuacji i panowania nad ni, a take zrwnowaonych i stabilnych uczu.
W przypadku gdy taka postawa utrzymuje si przez duszy czas, niewykluczone, e mamy do czynienia z osob aroganck. Gowa zwieszona to
z kolei symptom nienajlepszego bd wrcz beznadziejnego pooenia,
w jakim znalaz si nasz rozmwca. Bywa, e poprzez opuszczanie gowy
manifestuje si nkajce nas z jakiego powodu poczucie winy. Taka postawa moe rwnie znamionowa ulego bd te sygnalizowa intensywny proces mylowy dokonujcy si w naszym wntrzu.
Rozmwca przechylajcy swoj gow od prawej do lewej niczym
wahado sygnalizuje nam, e powtpiewa w nasze sowa i nie czuje si
komfortowo. Z kolei kiwajc przytakujco gow, zgadzamy si z wypowiedzi rozmwcy i deklarujemy pene zrozumienie.
Gowa odrzucona do tyu oznacza ch do przestrzennego oddalenia
si od rozmwcy i sygnalizuje dystans. w dystans moe by oznak niepewnoci, jednak rwnie dobrze moe dowodzi poczucia wyszoci bd
denia do konfliktu.
Zwrcenie gowy ku osobie, z ktr rozmawiamy, znamionuje zawsze
otwarto i zrozumienie. Okazujemy rozmwcy nasz przychylno i zainteresowanie jego osob.
Rce
Ruchy i gesty rk to wane rdo informacji o czowieku. Rozoone rce
i widoczne wntrze doni oznaczaj, e mamy do czynienia z osob otwart
i przyjanie nastawion. Z kolei zasanianie doni moe znamionowa
ch ukrycia przed rozmwc prawdziwych uczu i intencji.

100

Jeli podczas rozmowy do naszego partnera zaciska si w pi,

moe to by oznak kryjcej si w jego wntrzu agresji.
Czsto spotykanym gestem jest zacinita pi woona w do, tworzca tym samym swego rodzaju mur ochronny. Moe to oznacza, e
osoba odczuwa napicie i dla wasnej ochrony pragnie wznie przed sob
cian. atwo zaobserwowa ten gest w rnego rodzaju sytuacjach zawodowych, np. podczas negocjacji.
Wymierzenie w rozmwc doni uoonej w ksztacie pistoletu jest
gestem ostrzeenia i sygnalizuje ch obrony.
Palce
Wielu z nas przejawia podczas rozmowy skonno do zabawy palcami,
co moe sygnalizowa pewne pragnienia lub wskazywa na obecno
okrelonych uczu.

Kciuk
Kciuk jest uwaany za symbol siy i dominacji. Osoba prezentujca otoczeniu swj kciuk pragnie zasygnalizowa w ten sposb, e wszystko jest
w porzdku i e jest ona wiadoma swojej siy.
Palec wskazujcy
Palec wskazujcy symbolizuje si woli i rzeczowo. Osoba, ktra pokazuje ten palec lub porusza nim, sygnalizuje potrzeb unaocznienia rozmwcy tych cech.

101

Palec redni
Palec redni to symbol pewnoci siebie osoby go prezentujcej i pozostaje
w cisym zwizku z wadz. Przypomnij sobie gest, do ktrego uywa si
wycznie wyprostowanego palca rodkowego!
Palec serdeczny
Palec serdeczny odzwierciedla emocje i uczucia. Podczas rozmowy zwracaj
uwag na momenty, w ktrych do gosu dochodz emocje w takich
chwilach do czsto przejawiamy skonno do zabawy obrczk na palcu.
Palec may
Palec may symbolizuje przynaleno spoeczn i uznanie. Osoba odchylajca may palec (np. podczas picia) sygnalizuje w ten sposb potrzeb
akceptacji przez otoczenie.

Dla wtajemniczonych
Podczas pracy nad t ksik rwnie i ja zaczem uwanie przyglda
si samemu sobie, chcc uczy si na wasnym przykadzie i wyciga
z niego wnioski.
Na efekty obserwacji nie trzeba byo dugo czeka. Moj uwag zwrci pewien gest, ktry przytrafia mi si nadspodziewanie czsto: obie
donie stykaj si ze sob na ksztat piramidy, kciuk dotyka kciuka, palec
wskazujcy lewej rki dotyka palca wskazujcego prawej itd. To tzw.
wzmocniona postawa myliciela.
Poszukujc waciwej interpretacji tego gestu, natknem si na nastpujce wyjanienie: piramida symbolizuje anten, ktra emituje do
otoczenia informacj o mojej postawie i intencjach. Przyjmujc klasyczn
postaw myliciela, prbujemy za pomoc przeczucia odnale waciwe sowa i uwraliwi si na rozmwc. Wzmocnienie gestu i zoenie
doni w ksztat piramidy pozwala jeszcze silniej uzmysowi otoczeniu
wasne zamiary.
Wzmocnion postaw myliciela stosuj wtedy, gdy pragniesz da wyrany sygna, e jeste zaprztnity rozmylaniem.

102

Ramiona
Z ruchw ramion i rk mona w prosty sposb odczyta kondycj psychiczn naszego rozmwcy. Ruchy poniej talii dowodz najczciej uczucia
niepewnoci i zakopotania, podczas gdy ruchy powyej linii talii sygnalizuj
pewno siebie i dobre samopoczucie.
Rce skrzyowane na piersiach niekoniecznie jak si powszechnie
uwaa musz oznacza zatrzanicie si naszego rozmwcy i niechci
do wysuchania naszych argumentw. Do czsto zdarza si bowiem, e
za pomoc tego gestu rozmwca sygnalizuje oczekiwanie na moliwo
wypowiedzenia si. Ramiona luno skrzyowane na piersiach mog
oznacza, e dana osoba aktywnie przysuchuje si naszym sowom
i z wasnej woli odsuwa si w cie.
Ramiona ciasno przycinite do ciaa s objawem strachu. Z kolei ramiona
odcignite do tyu wiadcz o chci wycofania si naszego rozmwcy.
Kontakt wzrokowy
Szeroko otwarte oczy mona interpretowa na kilka sprzecznych ze sob
sposobw. Z jednej strony mog one wiadczy o zdumieniu i niekamanym zainteresowaniu naszego rozmwcy, z drugiej za wskazuj na strach
i przeraenie.

103

Z pewnoci nie raz zauwaye, e podczas rozmowy ludzie od czasu

do czasu zamykaj oczy. Ten gest moe sygnalizowa, e s oni bd to
niezwykle skoncentrowani, bd pragn wycofa si z rozmowy, ktra
przekroczya granic ich wytrzymaoci. Zamknite oczy do czsto bywaj rwnie oznak intensywnego namysu; zebrawszy myli, rozmwca
ponownie wcza si do dyskusji.
Spogldanie z gry jest oznak arogancji i lekcewaenia. Niespokojne,
rozbiegane spojrzenie wskazuje na niezrwnowaenie i niepewno rozmwcy. Symptomem nerwowoci i niepewnoci bywa rwnie rzucajce si
w oczy, czstsze ni zwykle mruganie powiekami.

Dystans
W zalenoci od tego, jaki charakter stosunkw czy rozmwcw, zmienia si te dzielca ich odlego strefa dystansu. Wystarczy znale si
w niewaciwej strefie dystansu, by ciao natychmiast zareagowao
odrzuceniem.
Z pewnoci nie raz zdarzao Ci si odsuwa, gdy kto znalaz si zbyt
blisko Ciebie. Twj rozmwca, zbliajc si do Ciebie lub oddalajc, daje
Ci wyrane sygnay, jakiego rozmiaru stref dystansu uwaa pomidzy
Wami za waciw.

Chd
Widzc czowieka poruszajcego si szybkim, zdecydowanym krokiem,
moemy domniemywa, e mamy do czynienia z osob zdeterminowan
i prostolinijn (niewykluczone, e w gr wchodzi rwnie niecierpliwo).
Z kolei kogo, kto w danej chwili porusza si powoli i statecznie, skonni
jestemy odbiera jako osob opanowan, odczuwajc wewntrzny spokj. Osoba poruszajca si wycznie powolnym krokiem jest najczciej
postrzegana jako powcigliwa i pozbawiona temperamentu.
Komu, kto powczy nogami, otoczenie przypisuje najczciej kompletny brak inicjatywy i si witalnych. Drobne kroki s z kolei oznak lku,
niepewnoci i niezdecydowania.

104

Postawa ciaa
Ciao i jego ruchy s niezwykle czuym instrumentem, pozwalajcym wyczyta szereg informacji na temat biecego stanu uczu i emocji danej
osoby. Stopy oplecione wok ng krzesa bd niecierpliwe wiercenie si
na nim s wyran oznak braku pewnoci siebie. Jako zagubiona jest
rwnie uznawana osoba wczepiajca si rkoma w oparcie krzesa bd
obejmujca sama siebie.
Sytuacja, w ktrej jeden z rozmwcw cofa si lub odwraca od swojego
partnera, moe by odczytana jako odrzucenie tego, co zostao powiedziane. Z kolei gdy rozmwca zblia si i zwraca do nas, jak rwnie wtedy, gdy
naladuje nasze gesty, moemy to uzna za jednoznacznie pozytywny
sygna, wiadczcy o akceptacji naszych sw.
Sposb, w jaki dana osoba stoi, rwnie pozwala nam wysnu na jej
temat okrelone wnioski. Kto zachowujcy wyprostowan sylwetk jest
odbierany jako osoba stojca mocno na nogach, pewna siebie i wiadoma
swojej wartoci. Zupenie inaczej postrzegane s osoby, ktre nie potrafi
usta spokojnie ani chwili i bez przerwy poruszaj ciaem i nogami.
Wspomniane podrygiwanie jest rwnie charakterystyczne dla osb, ktre
pragn zasygnalizowa rozmwcy swoj wyszo.
Osoba stojca w szerokim rozkroku pozwala odczu innym swoj
wyszo i pewno siebie. W ten sposb aczkolwiek niewiadomie
owa osoba prbuje oniemieli lub przestraszy otoczenie. Tego rodzaju
postawa moe jednak rwnie znamionowa niepewno i bl, ktrych
nie ma zamiaru odsoni przed wiatem, a ktre chce ukry za fasad
imponujcych gestw.
Dokonujc interpretacji mowy ciaa okrelonej osoby, naley zawsze
mie na uwadze, e w przypadku kadej reakcji ciaa mamy do czynienia
z reakcj jednorazow, waciw na dan chwil i uczuciem, ktre jest
aktualne tylko przez moment moment, w ktrym zaistniao. Nikt nie
ma prawa formuowa caociowego obrazu czowieka wycznie na podstawie pojedynczej reakcji. Powinna ona by poddawana analizie zawsze
z uwzgldnieniem penego kontekstu osobowego.

105

Jak napisaem wczeniej, ruchy ciaa dostarczaj nam niejednokrotnie

cakowicie sprzecznych ze sob informacji i moliwoci interpretacyjnych.
Szeroko otwarte oczy mog dowodzi szczeglnego zainteresowania okrelon kwesti, mog jednak rwnie dobrze wskazywa na to, e dana osoba jest przeraona i uzewntrznia w ten sposb swj strach. Powtrz:
prawdziwe podoe okrelonej reakcji daje si ustali wycznie w oparciu
o caociow obserwacj tej osoby.
Prbujc odczyta sygnay ciaa innych osb, zacznij od zwrcenia
uwagi, czy Twj rozmwca dodatkowo podkrela sob wypowiadane sowa.
Wykorzystaj otrzymane przed chwil wskazwki. Dla przykadu: przypatrz si, czy wypowiedzi Tak, wietnie, zrbmy to wanie w ten sposb
towarzyszy lekkie potrzsanie gow. Obserwuj, czy reakcj na pytanie nie
s silnie zacinite wargi, wskazujce jednoznacznie, e indagowana osoba
w gruncie rzeczy nie zamierza wyjawi nam jakichkolwiek szczegw.
Staraj si by wyczulonym na wizualne sprzecznoci. Ani si spostrzeesz, a opanujesz znajomo mowy ciaa tak dalece, e bdziesz w stanie
wydobywa z innych ich problemy i demaskowa wypowiadane przez
nich kamstwa.

Dla wtajemniczonych
Jzyk naszego ciaa oddziauje nie tylko na osoby nas otaczajce, ale rwnie na nas samych. Zjawisko to nosi nazw sprzenie zwrotne mowy
ciaa. Za pomoc prostej sztuczki moesz w cigu zaledwie minuty
znacznie poprawi wasny nastrj. Trzymaj owek w zbach w taki sposb, by nie dotyka go wargami. Dziki temu zmusisz muskulatur twarzy
do podobnego wysiku, jaki podejmuje podczas umiechania si, czemu
faktycznie towarzyszy bdzie wydzielanie si w mzgu hormonw polepszajcych nastrj. Uprawnione jest wic stwierdzenie, e zarwno Twoja
wasna postawa, jak i jzyk ciaa wywieraj wpyw na Ciebie samego. W ten
sposb moesz na zawoanie wprawia si w dobry nastrj i w dalszej
kolejnoci zaraa nim innych.

106

W I C Z E N I E

Tak/Nie
wiczenie ma na celu ustalenie w oparciu o mimik twarzy charakteru
reakcji (pozytywna negatywna) Twojego rozmwcy na zadane pytanie.
W pierwszej czci wiczenia zadajesz swojemu rozmwcy szereg pyta,
na ktre odpowied powinna brzmie tak lub nie. Przed udzieleniem
odpowiedzi Twj partner powinien j przemyle. Obserwuj uwanie
odmalowujce si na jego twarzy zmiany i sprbuj ustali, czy odpowiedziom twierdzcym oraz przeczcym towarzysz kadorazowo symptomy
w postaci specyficznych wyrazw mimicznych.
Pytania, cz I
Masz jednego czy kilku braci?
Czy Twoim ulubionym kolorem jest ty?
Czy masz psa?
Chciaby kiedy odnie sukces?
Miasto Twoich marze to Nowy Jork?
Czy Twoim ulubionym napojem jest herbata owocowa?
Najchtniej jadasz smaon wtrbk?
Urodzie si w Paryu?
W Czci II zadajesz swojemu partnerowi kolejn porcj pyta, na ktre
tym razem powinien on odpowiedzie jedynie w mylach. Twoje zadanie
polega na obserwowaniu mimiki jego twarzy i kadorazowo prbie ustalenia,
czy na zadane pytanie odpowiedzia twierdzco czy przeczco.
Pytania, cz II
Czy bye przedwczoraj w kawiarni?
Czy potrafisz sobie wyobrazi prac w hotelu?
Czy jednym z Twoich marze jest skoczy na bungee?
Zastanawiae si kiedy nad przefarbowaniem wosw na niebiesko?
Czy przeznaczyby wygran w lotto na podr dookoa wiata?
Czy lubisz szpinak bardziej ni kalafior?

107

W I C Z E N I E

Czy myjesz zby trzy razy dziennie?

Czy znasz osobicie kogo o imieniu Adam?
Zapewne dostrzege, e zarwno twierdzcej, jak i przeczcej odpowiedzi na pytanie towarzysz wysyane przez ciao sygnay cakiem rnej
natury. Kiedy z pomoc swoich znajomych uda Ci si poj rnic pomidzy tak a nie, bdzie to oznacza, e wyostrzye swoj percepcj,
wzbogacajc j o szereg niuansw, i jeste gotw na kolejne doznania.

cile tajne
Jak ju wspomniaem, podczas moich wystpw bardzo czsto odwouj
si do mojej znajomoci mowy ciaa. Obserwacja i interpretacja jzyka
ciaa widzw w studio do czsto decyduje o mojej postawie w stosunku
do goci zaproszonych na scen, sposobie, w jaki bd z nimi rozmawia,
a przede wszystkim o tym, do jakiego magicznego eksperymentu ich
zakwalifikuj. W czasie mojego testu 30 sekund, ktry opisaem w rozdziale Suchanie, oprcz aktywnego suchania du rol odgrywa rwnie analiza mowy ciaa. Ju sam akt przedstawienia si i towarzyszce
mu sygnay, wysyane przez ciao mojego rozmwcy, s dla mnie jedn
z najlepszych moliwoci ocenienia go, bez koniecznoci przesadnego
zblienia poprzez zadawanie niedyskretnych pyta natury osobistej.
Zasadniczo do moich eksperymentw na scenie staram si kadorazowo wyszukiwa osoby, ktre odpowiadaj wymaganiom okrelonego
testu. Pewne dowiadczenia wymagaj, by uczestniczca w nich osoba
potrafia dobrze sucha, szybko myle, emanowa aur pewnoci siebie.
Do innych potrzebuj osb, ktre pozwalaj sob kierowa, s stosunkowo
niepewne, ktre mona atwo zwie itd.
Test 30 sekund to dla mnie okazja do dokonania wstpnego wyboru
kandydatw.
Jeli si pomyl i wybrana przypadkowo osoba nie odpowiada stawianym przeze mnie wymaganiom, uciekam si do metody, ktr nazywam
sugerowaniem mowy ciaa. Podczas sugerowania mowy ciaa w peni
wiadomie wykorzystuj takie elementy jzyka ciaa, jak mimika, gestykulacja, postawa, a wszystko to w celu wprawienia zaproszonego na scen
gocia w okrelony nastrj.

108

Poprzez przemylane zastosowanie okrelonych elementw mowy

ciaa, jak te poprzez wiadomy dobr waciwych sw wysyam sygnay,
dziki ktrym jestem w stanie wprawi mojego rozmwc w nastrj wymagany na potrzeby eksperymentu.
Dla przykadu: jeli zaproszona na scen osoba jest do przesady skromna,
mwi cicho i dostrzegam, e jest zdenerwowana, wiadomie staram si do
niej dopasowa i wysyam do niej sygnay majce j uspokoi. Sadzam j
na krzele i kucam u jej kolan, chcc zademonstrowa rwno. Przemawiam do niej powoli niskim gosem, odzwierciedlam mow jej ciaa, dotykam przelotnie po ramionach i staram si przy uyciu pozawerbalnych
rodkw komunikacji przekaza jej, e najblisze minuty bd dla niej
fantastycznym dowiadczeniem. Umiech i atmosfera przyjaznego nastawienia potrafi w takich przypadkach zdziaa cuda!
wiadomie wykorzystuj sygnay mowy ciaa, aby wysya wasne
komunikaty o podanej treci.

Wiadome jest, e od pierwszej chwili aktu komunikacji nasze ciao wysya do otoczenia sygnay o charakterze pozawerbalnym. Mao tego: nasze
ciao komunikuje si nawet wtedy, gdy nie pada ani jedno sowo.
Nie sposb jest si nie komunikowa.
Paul Watzlawick
To, co Paul Watzlawick chcia przekaza swoim synnym cytatem, jest
mentalistom dobrze znane. Co wicej, komunikacj pozawerbaln, ktr
mia na myli austriacki filozof, potrafi oni nawizywa i prowadzi
w sposb przemylany, zgodnie z zaoonymi celami.
W cigu zaledwie jednego dnia ludzie niezliczon ilo razy dokonuj
oceny innych ludzi, przedmiotw, sytuacji. Opinia na temat innych osb
nie powstaje jednak w oparciu o sowa rozmwcy, a raczej kombinacj
zoon z warstwy sownej jego wypowiedzi oraz sygnaw wyemitowanych
przez jego ciao. Na podstawie tych informacji wyrabiamy sobie zdanie na
temat wypowiedzi i oceniamy osob bdc jej nadawc.

109

O czym myli ta osoba?

Przyporzdkuj zdania poszczeglnym zdjciom przedstawiajcym rne
wyrazy twarzy.
W czci zdjciowej widzisz twarze, na ktrych maluj si rnorodne
emocje. O czym mylaa ta kobieta, w chwili gdy zrobiono jej zdjcie?
Przyporzdkuj litery poszczeglnym wypowiedziom!

W I C Z E N I E

Nawet jeli w yciu codziennym nie zwracasz wiadomie uwagi na

niewerbalne skadniki wypowiedzi, dziki kolejnemu wiczeniu przekonasz si, e may mentalista jest ju w Tobie.
wiczenie pozwala nam oceni nasz zdolno odczytywania emocji
z twarzy drugiej osoby.

110

Wypowied

Litera

To obrzydliwe!
No, to jakie mamy plany na dzisiejszy wieczr?
Jeste pewny, e to byo wanie tak?
Czuj, e nie dam rady.
(Ciekawo) Czeg on moe chcie ode mnie?
Czuj si beznadziejnie!
Nie, nie wierz w ani jedno twoje sowo!
To dopiero niespodzianka!
(Rozbawienie) Jak ty wygldasz?

Porwnanie emocji

Przypatrz si obu zdjciom i przekonaj si, jak za spraw nieznacznego uniesienia gowy ku grze wyraz twarzy zmieni si z niepewnoci
w arogancj.

Przyjrzyj si obu fotografiom i przekonaj si, jak poprzez drobn korekt

uoenia doni, ust i oczu skromno przeistoczya si w pewno siebie.

111

Rozwizanie
Wypowied

Litera

To obrzydliwe!

No, to jakie mamy plany na dzisiejszy wieczr?

Jeste pewny, e to byo wanie tak?

Czuj, e nie dam rady.

(Ciekawo) Czeg on moe chcie ode mnie?

Czuj si beznadziejnie!

Nie, nie wierz w ani jedno twoje sowo!

To dopiero niespodzianka!

(Rozbawienie) Jak ty wygldasz?

Odzwierciedlanie mowy ciaa

Z pojciem odzwierciedlenie zetkne si ju kilka razy i za kadym
razem chodzio o swego rodzaju wiedz tajemn, stosunkowo prost
w praktyce, pozwalajc jednak uzyska zdumiewajce rezultaty. Znasz
ju zreszt ten efekt. W przyjemnej, niezobowizujcej pogawdce czowiek dopasowuje si do swojego rozmwcy. Przyjrzyj si ktrego razu
gociom w kawiarni. Jeli rozmowa ma przyjemny i luny charakter,
ruchy osb biorcych w niej udzia bd podobne. W przypadku gdy
pomidzy partnerami brakuje chemii, sygnay nadawane przez ciao
maj przeciwny charakter i o ich synchronizacji nie moe by mowy.
Wszystko to moesz zaobserwowa u siebie samego, kiedy, dla przykadu, unosisz szklank z napojem i Twj partner robi to samo. Odzwierciedlenie oznacza, e dopasowujesz swoje zachowanie do zachowania
innej osoby.

112

Fazy smutku

113

Wspomniane dopasowanie moe zachodzi zarwno na paszczynie

zawodowej, jak i prywatnej. Jest oznak sympatii, zupenie, jak gdybymy
pragnli przekaza drugiej osobie: Spjrz, jestem taki jak ty, jestemy do
siebie podobni, moesz mi zaufa!.

Dla wtajemniczonych
Dla nas, mentalistw, odzwierciedlanie mowy ciaa jest niezwykle skuteczn metod pozwalajc zjedna sobie zaufanie drugiej osoby. Zwaszcza
na owietlonej reflektorami scenie, w otoczeniu zgromadzonej publicznoci, osoby nieprzyzwyczajone do takich sytuacji nagle staj si nerwowe,
niespokojne i nieprzewidywalne.
W przypadku pewnych eksperymentw, podczas ktrych ich uczestnicy s wprowadzani w trans, wzajemne zaufanie jest podstaw sukcesu.
Poprzez odzwierciedlenie mowy ciaa drugiej osoby staram si w moliwie najkrtszym czasie zjedna sobie zaufanie mojego rozmwcy, chcc
wprawi go w dobry nastrj i rozwia jego obawy.
Na jakich poziomach dokonuje si odzwierciedlenie i na co naley
zwraca baczn uwag, dowiesz si za chwil.

Istniej dwie techniki odzwierciedlania mowy ciaa: odzwierciedlanie

bezporednie oraz odzwierciedlanie nakadajce. Jak sama nazwa wskazuje, odzwierciedlanie bezporednie oznacza, e bezporednio przejmuje
si postaw ciaa, mimik i sposb gestykulacji drugiej osoby. Odzwierciedlanie nakadajce to sytuacja, w ktrej jeden z kanaw uczestniczcych w akcie uzewntrznienia mowy ciaa zostaje zastpiony innym.
Odzwierciedlaniem nakadajcym jest naladowanie odpowiednim ruchem
doni rytmu oddechu rozmwcy. Innym przykadem tego typu procesu
jest odzwierciedlenie uoenia stp za pomoc rk.
Postawa ciaa i gestykulacja
W praktyce odzwierciedlanie najlepiej jest zacz od uwanej obserwacji
postawy ciaa i gestykulacji partnera. Znalazszy si w przeciwlegej pozycji,
np. przy stole, warto przypatrzy si, jak w czasie rozmowy zmienia si postawa
ciaa naszego rozmwcy. Zmianie ulega pozycja przy stole, rce wykonuj
dziesitki ruchw, caa rozmowa przebiega na ksztat dynamicznego procesu.

114

W przypadku mimiki wane jest, aby odwzorowywa jedynie najbardziej

rzucajce si w oczy wyrazy mimiczne. Szeroko otwarte oczy, uniesione brwi, ale
take charakterystyczny ukad ust pozwalaj si naladowa stosunkowo atwo.
Gos i sowa
Kolejna metoda pozwalajca dostroi si do rozmwcy polega na rozpoznaniu rejestru gosu, prdkoci mwienia, rytmu oddechu i paszczyzny
postrzegania wspuczestnika rozmowy. W zalenoci od sytuacji kady
czowiek cechuje si okrelon prdkoci artykulacji i tonem gosu. Jeli
Twj partner charakteryzuje si limaczym tempem mwienia, podobne
tempo powiniene przyj rwnie i Ty. Jeli dla odmiany mwi prdko
i chaotycznie, nic nie stoi na przeszkodzie, aby i Ty narzuci sobie podobny
sposb artykulacji. Szczeglnie wraliwi i uwani suchacze potrafi nawet
wychwyci rnice w tempie oddechu w zalenoci od tego, jakiego tematu
dotyczy aktualnie rozmowa.
Jednym z trudniejszych zada jest ustalenie paszczyzny postrzegania
naszego rozmwcy. Jak wyjaniem w rozdziale Suchanie, istniej trzy
poziomy postrzegania: typ wizualny, audytywny oraz kinestetyczny. To,
z jakim typem mamy do czynienia w okrelonej sytuacji, mona rozpozna
m.in. po doborze uywanego przez dan osob sownictwa.
A: Nie widz, eby mj ojciec kiedykolwiek mia mnie zaakceptowa.
B: Jak si z tym czujesz?
A: Prosz?
B: Musi by ci nieatwo stawia temu czoa. Jak si z tym czujesz?
A: Ach, tak. Po prostu nie potrafi go przejrze, nie wiem, dlaczego tak
musi by
W powyszym przykadzie wida wyranie, e B nie dostroi si do swojego
partnera, wprawiajc go w pierwszej chwili w zakopotanie. Czasowniki
widzie i przejrze wskazuj jednoznacznie, e A jest typem wizualnym.
Gdybymy jako B chcieli w rozmowie wyj naprzeciw A, musielibymy porzuci poziom kinestetyczny (czu si) i przenie si na paszczyzn wizualn.
Odzwierciedlanie paszczyzny postrzegania jest do trudne, gdy
wymaga od nas wczeniejszego ustalenia typu rozmwcy, z jakim mamy
do czynienia. Tymczasem w przypadku wikszoci ludzi dominujcym
typem jest typ mieszany.

115

Odzwierciedlanie mowy ciaa i paszczyzny postrzegania

Cz I
Zanim na dobre powicisz si naladowaniu mowy ciaa rozmwcw,
obserwuj siebie przez jaki czas i sprbuj ustali, czy proces odzwierciedlenia
rusza w Twoim przypadku automatycznie. Sprawd rwnie, czy Twj
partner dopasowuje si do Ciebie, gdy zmienisz swoj gestykulacj i mimik.

W I C Z E N I E

Wykonaj, krok po kroku, ponisze wiczenie. Wiedza mentalistw nie

spada im z nieba i rwnie oni musz latami wiczy zaprezentowan tu
technik. Wyszukuj kadorazowo jaki szczeg, na ktrym bdziesz mg
skupi swoj uwag, i bd otwarty na wszystko, co mgby zobaczy,
usysze i poczu w trakcie rozmowy.

Cz II
Sprbuj dostroi si do ruchw Twojego rozmwcy, tj. naladowa je. Jeli,
dla przykadu, wychyla si on do przodu, podobnie zrb i Ty. Jeli zauwaysz, e swoj rk trzyma luno na oparciu krzesa, u swoj w podobny
sposb, stajc si dla swojego rozmwcy swego rodzaju lustrem. Gdy z jakiego powodu dokadne odwzorowanie postawy jego ciaa nie bdzie moliwe, np. skrzyowanie ng, nic nie stoi na przeszkodzie, aby skrzyowa
swoje rce i w ten sposb da mu odczu czce Was podobiestwo.
Jeli stosunkowo pynnie uda Ci si osadzi ruchy ciaa w rozmowie,
Twj partner nie spostrzee, e uczynie to nieprzypadkowo. Z pocztku
moesz czu si do dziwnie, ale z czasem zauwaysz, e dostrajasz si do
rozmwcy w cakiem naturalny, automatyczny sposb.
Cz III
Gdy ju poczujesz si pewnie, a naladowanie czyjej mowy ciaa, mimiki
i gestykulacji przestanie nastrcza Ci jakichkolwiek trudnoci, zacznij
przygotowywa si do swojej wielkiej podry do krzya na szczycie. Na
podstawie stosowanego sownictwa lub przyswojonych sobie dopiero co
informacji o ruchach oczu sprbuj ustali, jaki typ postrzegania rzeczywistoci reprezentuje Twj rozmwca. Nie spiesz si i bd cierpliwy.
Oprcz wnikliwego obserwowania partnera przyjdzie Ci dodatkowo prowadzi rozmow, a to z pocztku moe by bardzo trudne.

116

wiczenie
Na koniec rozdziau chciabym zachci Ci do treningu wasnych oczu.
Poniej znajdziesz kilka wicze, ktre pozwol Ci utrzymywa oczy
w dobrej formie, zachowywa zdolno koncentracji na wysokim poziomie,
wzmocni muskulatur gaek ocznych i nie dawa si zmczeniu.
wiczenie z palcem wskazujcym
Trzymaj palec wskazujcy na wysokoci oczu i skupiaj na nim swj
wzrok.
Powoli odsuwaj palec sprzed nosa, a rka bdzie cakowicie wyprostowana. Przez cay czas led wzrokiem ruch oddalajcego si palca.
Wytrwaj w tej pozycji kilka chwil, a nastpnie ponownie przysu
palec do oczu, ledzc wzrokiem ca jego drog.
Wreszcie spu wzrok z palca i popatrz w dal.
wiczenie wyobrani
Nie dociskajc zbyt silnie, zakryj oczy domi tak, aby nie widzia niczego
i aby wiato nie mogo si przedosta.
Wyobra sobie pikne, a przede wszystkim kolorowe przedmioty
i krajobrazy, a nastpnie przez 2 3 minuty zatrzymaj w mylach wytworzon wizualizacj.
Ostronie i powoli odsaniaj oczy. Uwaaj, aby nie olepio Ci wiato wpadajce do Twoich oczu. Jeli tak si stao, szybko raz jeszcze zakryj
je domi.
wiczenie powiniene praktykowa 2 3 razy dziennie.

Dobrze widzi si tylko sercem.

Najwaniejsze jest niewidzialne dla oczu.
Antoine de Saint-Exupry

117