Zastosowanie

benchmarkingu w
dziaalnoci
przedsibiorstwa

Paulina Czopik
Prawno- biznesowy II
Benchmarking staje si coraz bardziej istotnym dziaaniem w przedsibiorstwach.
Przeprowadzone w 2003 roku badania wykazay, e na 708 badanych przedsibiorstw zaraz

po planowaniu strategicznym do ktrego przyznao si ponad 630 przedsibiorstw

benchmarking w codziennej dziaalnoci celem doskonalenia stosuje ponad 594
przedsibiorcw, czyli ponad 84% 1.
W Polsce natomiast metoda benchmarkingu jest znana i do stosowania jej przyznaje si
59% ankietowanych przedsibiorcw2.
Analizujc powysze dane, moemy wywnioskowa e benchmarking staje si coraz bardziej
liczcym si narzdziem sucym praktyce gospodarczej.

ZASADA DZIAANIA BENCHMARKINGU

eby zrozumie zasad dziaania benchmarkingu musimy sobie wyjani czym on jest.
Benchmarking jest metod poszukiwania i formuowania wzorca do ktrego dane
przedsibiorstwo ma zamiar dy.
Wedug Z. Martyniuka benchmarking jest skuteczny w zarzdzaniu przedsibiorstwem i jest
on :
- nauk od najlepszych to znaczy porwnywanie si z nimi, denie utartymi przez nich
ciekami
- poszukiwanie najefektywniejszych metod osignicia przewagi konkurencyjnej
- cige porwnywanie oferowanych produktw z produktami konkurencji oraz liderw w
brany, tj. cena, jako itd.
- wykorzystywanie dowiadczenia innych firm ( bardziej dowiadczonych, liderw ) do
odnajdywania wzorcw postpowania 3
Benchmarking to badania, porwnania i ocena produktw i procesw podmiotu

1D. Rugby, Management Tools Survey 2003: Usageup as CompaniesStrive to

MakeHeadway In Tough Times, Strategy and Lidership, 2003, nr 5 (31), s. 5-6.
2Badaniem zostao objtych 1000 polskich przedsibiorstw wybranych losowo
na przeomie 2002/2003 w ramach pilotau Polskie przedsibiorstwa w obliczu
integracji z Uni Europejsk, zob.: J. Kuczewska, Europejska procedura
benchmarkingu. Programy i dziaania, PARP, Warszawa 2007, s. 45-46.
3Z. Martyniak, Metody organizowania procesw pracy, PWE, Warszawa 1996, s.
303-304.

gospodarujcego w kontekcie tych firm, ktre s uznawane za liderw danej klasy4 .

Przedmioty dziaa i punkty odniesienia w benchmarkingu przedstawia rysunek 1.

Benchmarking to nieustajcy proces majcy na celu konfrontowanie efektywnoci wasnej

firmy (jako, produktywno, dowiadczenie) z wynikami przedsibiorstw ktre mona
uwaa za wzr doskonaoci, do ktrego naley dy 5. Jego zadaniem jest naladowanie
najlepszych rezultatw firm wiodcych i generowanie dziaa prowadzcych do otrzymania
takich rezultatw.

TYPOWE FAZY BENCHMARKINGU

Do typowych faz benchmarkingu zaliczy moemy :

wybr zagadnie do porwnania

opracowanie planu analizy i wybr metod gromadzenia danych

okrelenie firm - wzorcw

4E. Czy-Gwiazda, Benchmarking. Benchmark Index czyli jak porwnywa si z

najlepszymi?, Centrum Benchmarkingu Polska, Katowice 2006, s. 11.
5G. Gabrusewicz, A. Kamela-Sowiska, H. Poetschke, Rachunkowo zarzdcza, PWE,
Warszawa 1998, s. 267

zbieranie danych

porwnanie danych, analiza, przygotowanie zalece

opracowanie planu wprowadzenia zmian

wprowadzenie zmian

uhonorowanie prac

powtrzenie tego procesu po uwzgldnieniu zmian

Jean Brilman w swoim dziele pt Nowoczesne koncepcje i metody zarzadzania wyrni

swj podzia typowych faz benchmarkingu.
Zaliczamy do nich:

Wybieranie procesu, ktry zostanie poddany benchmarkingowi

Poznanie i szczegowe opisanie dotychczasowego procesu

Utworzenie zespou skadajcego si z pracownikw wczonych w realizacje danego

procesu
Wybranie partnera, z ktrym bdzie si dokonywa porwnania

RODZAJE BENCHMARKINGU
W literaturze polskiej jak i obcojzycznej napotka moemy rne klasyfikacje rodzajw
benchmarkingu .
Najprostszy podzia dzieli si na benchmarking wewntrzny, zewntrzny oraz funkcjonalny.
Benchmarking wewntrzny to taki, ktry dokonywany jest midzy rnymi zakadami
(filiami) nalecymi do tej samej organizacji.
Benchmarking zewntrzny dokonywany jest w stosunku do innych organizacji dziaajcych w
tej samej brany, konkurencyjnych lub te nie
Benchmarking funkcjonalny dotyczy najczciej usug, procedur i procesw realizowanych
przez najlepszych, bez wzgldu na bran, w ktrej dziaaj.

W podejciu tradycyjnym wyrni moemy cztery rodzaje omawianego benchmarkingu i

jest to :
benchmarking wewntrzny- wykorzystywany w obrbie danej organizacji
benchmarking konkurencyjny- wykorzystywany w stosunku do organizacji konkurencyjnej
benchmarking funkcjonalny (funkcyjny)- dotyczy usug, produktw i procesw
realizowanych w organizacji z tej samej brany, ale nie bdcym konkurentem dla
organizacji stosujcej t metod
benchmarking oglny (rodzajowy)- odnosi si do procesu uczenia si, adaptacji
najskuteczniejszych sposobw postpowania stosowanych przez inne organizacje , bez
wzgldu na rodzaj prowadzonej przez nich organizacji
W literaturze spotka si mona take z podziaem na benchmarking wertykalny (zwany take
ilociowym) oraz benchmarking horyzontalny. Pierwszy z nich koncentruje si na kosztach,
nakadzie pracy i produktywnoci w odniesieniu do z gry okrelonych funkcji.
Benchmarking horyzontalny odnosi si przede wszystkim do analizy konkretnych procesw
dokonujcych si w ramach tych funkcji. Bardzo ciekaw i szerok klasyfikacj biorc pod
uwag rne stosowane dotd typologie przedstawi Adam Wgrzyn, profesor Wrocawskiego
Uniwersytetu Ekonomicznego. Przede wszystkim wprowadzi dodatkowy element kryterium
klasyfikacji ktry pozwala precyzyjnie okreli dokonywany wybr. Przedstawi on kryterium
wzorca oraz kryterium przedmiotu. Kryterium wzorca mwi nam z kim organizacja moe si
porwnywa :
- benchmarking wewntrzny
- benchmarking zewntrzny, konkurencyjny i oglny
Kryterium przedmiotu mwi nam co mamy porwnywa :
- benchmarking strategiczny- przedmiotem s strategie organizacji
-benchmarking wynikw- przedmiotem jest poziom efektywnoci organizacji pod wzgldem
wynikw ekonomicznych i operacyjnych
- benchmarking procesw- dotyczy procedur, procesw i sposobw osigania celw
realizowanych w rnych organizacjach.
Poza t klasyfikacj znalazo si kilka rodzajw benchmarkingu, ktre owszem wystpuj w
literaturze pod wasnymi nazwami, ale w rzeczywistoci s bardziej szczegowym opisem
jednego z ju opisanych rodzajw benchmarkingu.
Wgrzyn wymienia tu :
-benchmarking relacyjny
-benchmarking projektu

-benchmarking marketingowy
Warto nadmienic e zastosowanie benchmarkingu marketingowego przy projektowaniu i
wprowadzaniu na rynek modelu Taurus przynioso zakadom Forda bardzo duy sukces
(Kotler 1991, s.318)
Benchmarking, bez wzgldu na sposb traktowania (metoda bada czy proces doskonalenia)
i rodzaj, postrzegany jest z reguy jako kilka nastpujcych po sobie etapw. Take w tej
kwestii nie ma jednomylnoci wrd autorw. Analizujc rne podejcia, Wgrzyn wykry i
opisa elementy wsplne, wyznaczajce w sposb oglny podstawowe etapy benchmarkingu
rozumianego jako proces doskonalenia.
1. Wybr i udokumentowanie przedmiotu poddanego benchmarkingowi
2. Zidentyfikowanie potencjalnego partnera, osigajcego lepsze wyniki w
realizacji danego procesu
3. Obserwacja procedur realizacji danego procesu
4. Identyfikacja czynnikw odpowiadajcych za lepsz efektywnoc badanego
procesu
5. Wdroenie ulepsze we wasnym procesie na podstawie informacji
uzyskanych od partnera benchmarkingu.
Powysze etapy dotycz jednak przede wszystkim benchmarkingu procesw i trudno je
odnie bezporednio do bada produktw.

ZASTOSOWANIE BENCHMARKINGU
Jedn z przesanek do stosowania metody porwnywania z najlepszymi jest Polska
Nagroda Jakoci, ktra dziki ustanowionym szczegowym kryteriom oceny wymusza
popraw zadowolenia klientw i pracownikw poprzez wdroenie Kompleksowego
Zarzdzania Jakoci (Total Quality Management). Aby wdroy TQM niezbdna jest
dogbna analiza sytuacji obecnej i szukanie moliwych rozwiza, ktre pozwoliyby na
popraw. I tu wanie pomocny okazuje si benchmarking. Trzeba tu jednake doda, i
benchmarking jest rwnie bardzo pomocnym narzdziem wspomagajcych prowadzenie
reengineeringu. Poprzez porwnanie wasnego przedsibiorstwa z najlepszymi pod wzgldem
efektywnoci procesw oraz sposobw ich zorganizowania i powizania. Menederowie i
pracownicy maj obraz faktycznego stanu firmy w stosunku do innych, co ugruntowuje
przekonanie o koniecznoci przeprojektowania wasnych procesw. Wzorce zaczerpnite od
innych mog stanowi podstaw strategii naladownictwa albo inspiracj do innowacyjnych
zmian.

Metoda ta zyskuje coraz wicej zwolennikw. Po wprowadzeniu jej przez firm Xerox,
ladami producenta kserokopiarek poszo tylko sze innych firm z Listy 500 czasopisma
FORTUNE. Ale w blisko sze lat potem w roku 1992 ju 65% z 1000 przedsibiorstw z tej
listy posugiwao si metod porwnania do najlepszych.
W styczniu 1992 roku Bank Zachodni podpisa trzyletnie porozumienie bliniacze z
brytyjskim Midland Bank PLC z Sheffield, przy akceptacji Ministerstwa Finansw i Banku
wiatowego. Celem porozumienia byo szybkie dostosowanie procedur ZACHODNI do
standardw europejskich. Korzystajc z pomocy i dowiadcze kolegw z MIDLAND, polski
bank komercyjny opracowa m.in. plan strategiczny, usprawni proces podejmowania decyzji
kredytowych, a take opracowa metodologie tworzenia cash flow oraz zarzdzania
pynnoci. Jednake ZACHODNI nie ograniczy si jedynie do benchmarkingu
zewntrznego, ale zastosowa rwnie benchmarking wewntrzny, co przy jego do
rozbudowanej sieci 172 placwek w Polsce, pozwolio oddziaom o gorszych rezultatach
dorwna do wiodcych oddziaw, tak, aby wszystkie mogy chwali si najlepszymi
efektami pracy.

BIBLIOGRAFIA:
D. Rugby, Management Tools Survey 2003 : Usageup as CompaniesStrive to MakeHeadway In Tough Times,
Strategy and Lidership, 2003, nr 5 (31), s. 5-6.
Badaniem zostao objtych 1000 polskich przedsibiorstw wybranych losowo na przeomie 2002/2003
w ramach pilotau Polskie przedsibiorstwa w obliczu integracji z Uni Europejsk, zob.: J. Kuczewska,
Europejska procedura benchmarkingu. Programy i dziaania, PARP, Warszawa 2007, s. 45-46.
Z. Martyniak, Metody organizowania procesw pracy, PWE, Warszawa 1996, s. 303-304.
E. Czy-Gwiazda, Benchmarking. Benchmark Index czyli jak porwnywa si z najlepszymi?, Centrum
Benchmarkingu Polska, Katowice 2006, s. 11.
G. Gabrusewicz, A. Kamela-Sowiska, H. Poetschke, Rachunkowo zarzdcza, PWE, Warszawa 1998, s. 267
Wikipedia.pl
skryba.inib.uj.edu.pl/
Christopher E. Bogan, Michael J. English, Benchmarking jako klucz do najlepszych praktyk wyd. One Press
Exclusive.
John Bramham, Benchmarking w zarzdzaniu zasobami ludzkimi, wyd. Wolters Kluwer Polska-OFICYNA,
2004.
Jean Brilman, Nowoczesne metody i koncepcje zarzdzania, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne,
2002.
STRATEGOR. Zarzdzanie firm. Strategie, struktury, decyzje, tosamo, Warszawa: Pastwowe
Wydawnictwo Ekonomiczne, 1996.
https://mfiles.pl/pl/index.php/Benchmarking