ZYGMUNT TROJANOWSKI, EDWARD BIELAWSKI, URSZULA SOBIECKA- TROJANOWSKA

ZESP DEPRESYJNY W BIECEJ PRAKTYCE

DIABETOLOGICZNEJ
DEPRESSION IN CURRENT, DIABETOLOGICAL PRACTICE
Uniwersytecki Szpital Kliniczny Nr 2 w odzi

WASNE OBSERWACJE
Zbadano 100 kolejnych osb zcukrzyc ztypem 2,
zgaszajcych si do zespou leczcego cukrzyc bez koincydencji jakiegokolwiek rozpoznania psychiatrycznego
w przeszoci tak w zakresie zaburze mentalnych jak
iemocjonalnych.
Utych pacjentw wykazano jednak osiowe objawy depresji w35 przypadkach. Wystpoway one wsposb jawny lub utajony (po zebraniu ukierunkowanego wywiadu),
manifestoway si jako powane zaburzenia emocjonalne.
redni czas trwania takich zaburze psychogennych
oszacowano na od 6 do 48 miesicy, tj. od 0,5 roku do 4
lat - bez adnej formy leczenia.
Wyniki powysze stay si powodem niepokoju, poniewa bez leczenia zespou depresyjnego istnieje nika
szansa na wyrwnanie samej cukrzycy. Chorzy s mniej
sprawni inie potrafi koncentrowa si na osiganiu wyznaczonych przez diabetologa celw leczniczych.
Ztego wzgldu badaniom wkierunku utajonej lub jawnej depresji poddano dalszych 100 kolejnych pacjentw
zgaszajcych si po raz pierwszy po porad specjalistyczn (64 kobiety i36 mczyzn wwieku odpowiednio 47,6
8,9 lat i52,3 5,7 lat).
Przesiewem dla procedury diagnostyczno-leczniczej by
Inwentarz Depresji Becka (1). Stwierdzono cechy jawnego
(wtym 16 pacjentw zcukrzyc) lub utajonego (wtym 19
pacjentw zcukrzyc) zespou depresyjnego, uprzeszo
1/3 chorych.
U21 pacjentw wleczeniu depresji - rwnolegle do
wyrwnania metabolicznego - oprcz psychoterapii zastosowano jeden z3 antydepresantw - sertralina, fluoxetyna,
paroxetyna - co do ktrych wiadomo, e najmniej wchodz
wnegatywn interakcj zdoustnymi lekami przeciwcukrzycowymi iinsulin. Upozostaych 14 pacjentw, depresja miaa cechy sezonowe iwtrne wstosunku do zespou
niewyrwnania metabolicznego wcukrzycy. Chorzy ci nie
wymagali leczenia farmakologicznego depresji.

Wgrupie 21 osb zcukrzyc leczonych antydepresantami, 9 miao take cechy zespou psychoorganicznego
ioporne na leczenie farmakologiczne nadcinienie ttnicze
krwi. Epizody hipoglikemii wtej podgrupie byy czstsze,
anieli upozostaych chorych, ale tylko wokresie zaostrzenia objaww depresji.
Istniaa dodatnia korelacja midzy stopniem niewyrwnania cukrzycy, a nasileniem objaww zespou
depresyjnego.
redni czas leczenia przeciwdepresyjnego do osignicia rwnowagi psychicznej wynosi 18 tygodni.

DYSKUSJA IWNIOSKI
Lekarze POZ na og znaj rne behawioralne maski
depresji, np. anoreksj lub bulimi (2). Relacje depresji
zcukrzyc nie s jednak powszechnie znane (3). Ztego
wzgldu celem tego doniesienia jest krtkie przedstawienie
dowiadczenia klinicznego wzakresie wystpowania depresji uosb zcukrzyc. Na okres bada, pozostawalimy
wstaym kontakcie zpsychiatrami ipsychologami klinicznymi, ktrzy doradzali nam, jak prowadzi badania przesiewowe ijak ustrzec si od bdw diagnostycznych. Na
tej podstawie twierdzimy, e wdiabetologicznym zespole
leczniczym wrozpoznawaniu ileczeniu wspistniejcej
depresji uosb zcukrzyc niezbdna jest planowa pomoc
istaa wsppraca specjalistw ztego zakresu (4).
Cukrzyca, wogniwie patogenetycznym do czsto ma
bulimi depresyjn. Depresja czsto nawarstwia si na objawy cukrzycy inie jest rozpoznawana, poniewa objawy
emocjonalne chorowania na cukrzyc idepresj czciowo
pokrywaj si ze sob. Taka koincydencja moe stanowi
istotne zagroenie dla jakoci leczenia. Wsplne objawy
to: utrata napdu psychoruchowego, zmczenie, pogbiajce si ograniczenie sprawnoci intelektualnej (maska
otpienna depresji). Obserwuje si nawarstwiajce si na
cukrzyc wpywy depresji (5).

Medycyna Metaboliczna, 2016, tom XX, nr 3

www.medycyna-metaboliczna.pl

49

Utakich pacjentw pojawiaj si szczeglne profile zachowa psycho-emocjonalnych, ktre powinny wzbudzi
podejrzenie, e upodoa pogorszenia wynikw leczenia
cukrzycy ley nawrt lub zaostrzenie depresji, anie postp
cukrzycy per se (6, 7).
Demonstracje albo tylko myli samobjcze, staa utrata
nastroju zzaweniem zainteresowa, utrata sensu wasnego ycia to osiowe cechy zespou depresyjnego wcukrzycy. Wodrnieniu do depresji endogennej oobrazie
choroby afektywnej jedno czy dwubiegunowej, depresja
wcukrzycy czsto wystymulowana jest okresami niewyrwnania metabolicznego, nastpnie zwrotnie sprzyja pogbieniu iutrzymaniu niewyrwnania metabolicznego.
Stanowi to bdne koo zaburze oobrazie spirali mierci, szczeglnie uosb zcukrzyc wwieku podeszym.
Osignicie celw leczniczych wtych okolicznociach
staje si trudne.
Metody itechniki psychoterapii indywidualnej izbiorowej, np. kognitywno-behawioralna psychoanaliza, trening
transcendentny - to tylko niektre propozycje, jakie mog
by uwzgldniane po wdroeniu do leczenia antydepresantami, wcukrzycy.

PIMIENNICTWO
1. Beck AT, Steer RA, Brown GK, BDI-II, Beck Depression Inventory manual, wyd. 2, Boston Hartcour Brace, 1996.

2. Celik S, Kayar Y, nem Akcakaya R iwsp., Correlation of binge heating dis order with level of depression
and glycemic control in type 2 diabetes mellitus patients, Gen Hosp Psychiatry 2015, 37, 116.
3. Nouwen A, Wunkley K, Twisk J, Type 2 diabetes mellitus risk factor for the onset of depression: a systematic review and meta-analysis, Diabetologia, 2010,
53, 2480.
4. Kokoszka A, Psychodiabetologia dla lekarzy. Ocena
iksztatowanie poczucia wpywu na przebieg choroby
uosb zcukrzyc, Pracownia, Warszawa, 2005.
5. Youing-Hyman D, Peyrot M (red.), Psychosocial care
for People with Diabetes, American Diabetes Association, Alexandria VA, 2012.
6. Ciechanowski P, Depression: an integrated model
for understanding the experience of individuals with
co-occuring diabetes and depression, Diabetes Care,
2011, 29, 43.
7. De Groot M, Anderson R, Kenneth BA i wsp., Association of depression and diabetes complications.
Ameta analysis, Psychosomatic Med, 2001, 63, 619.
Adres do korespondencji
Z. Trojanowski
ul. Grna 8
95-100 Rosanw
zygmunt@cukrzyca-terapia.pl
(48)602-395-601

NOWE KLINICZNE CZYNNIKI RYZYKA ANGIOPATII:

depresja, emocjonalne stresy,

bezdech senny,
podwyszenie RR wcigu nocy (brak obnienia RR wnocy),
brak systematycznego umiarkowanego ruchu, przynajmniej 6000 krokw dziennie,
zwikszone stenie kwasw tuszczowych trans we krwi (spoywanie tuszczu zwierzcego zamiast rolinnego
irybiego),
hipoglikemia polekowa,
zwikszona ilo tuszczu wjamie brzusznej, leki zwikszajce ilo tuszczu brzusznego,
nieprawidowy, indukujcy odczyn zapalny, mikrobiotom,
systematyczne zmniejszanie si GFR,
dua chwiejno polekowa glikemii, wysokie glikemie prandialne,
niealkoholowe stuszczenie wtroby, zaburzenia metabolizmu tuszczw wwtrobie,
zespoy insulinoopornoci - zesp wielotorbielowatoci jajnikw (polycystic ovary syndrome - PCOS), niektre
endokrynopatie, leki powodujce insulinooporno,
toksyczne substancje uszkadzajce czynno rdbonka izwikszajce stres oksydacyjny.

50

Medycyna Metaboliczna, 2016, tom XX, nr 3

www.medycyna-metaboliczna.pl