095fdc85dd0d0f069577c5ddb468d98e (1).doc

grupa
Organizm czowieka.
Skra powoka organizmu.
...................................................
Imi i nazwisko
Poniszy test skada si z 18 zada. Przy kadym poleceniu podano

liczb punktw moliw do uzyskania za prawidow odpowied.
......................
Za rozwizanie caego testu moesz otrzyma maksymalnie 32 punkty.

Klasa
1. Na kongresie naukowym jeden z profesorw

przedstawi wyniki swojej pracy dotyczcej
budowy ciaa czowieka. Podaj nazw dziedziny
biologii, ktr zajmuje si profesor.
(01)
.....................................................
.......
5. W grupie osb w wieku od 18 do 25 lat badano

stenie glukozy we krwi godzin po posiku. Wyniki
bada przedstawiono na wykresie. Wiedzc, e
stenie glukozy we krwi godzin po posiku powinno
wynosi mniej ni 180 mg (norma na czczo od 70 do
110 mg w 100 ml krwi), odczytaj, u ktrej z badanych
osb wystpuje zaburzenie homeostazy organizmu.
(01)
2. Podkrel trzy cechy, na podstawie ktrych

odrnisz czowieka od innych przedstawicieli
naczelnych.
(03)
A. Przeciwstawny paluch.
B. Zredukowane owosienie na ciele.
C. Silny rozwj kw.
D. Dobrze rozwinity mzg.
E. Spionizowana postawa ciaa.
3. Podane elementy uszereguj zgodnie z
hierarchiczn budow organizmu czowieka.
(01)
biceps, wkno miniowe, ukad miniowy,
tkanka miniowa poprzecznie prkowana
szkieletowa
..........................................................
.
6. Wska i podpisz na ilustracji dwa elementy budowy

skry waciwej odpowiedzialne za termoregulacj.
(02)
.....................................................
.......
.....................................................
.......
4. Uzupenij tabel, wpisujc w odpowiednie

miejsca nazwy ukadw lub funkcj, jak dany
ukad peni w organizmie czowieka.
(03)
Nazwa ukadu
Funkcja
7. Zaznacz prawidowe zakoczenie zdania.
(01)
pokarmowy
pobieranie tlenu i
usuwanie dwutlenku
wgla
utrzymywanie ciaru
ciaa i nadanie mu
okrelonego ksztatu
Kolagen zawarty w skrze

A. nadaje jej sprysto i elastyczno.
B. bierze udzia w termoregulacji.
C. odbiera bodce zewntrzne.
D. chroni przed szkodliwym wpywem
promieniowania UV.
8. Podkrel nazw substancji, ktra chroni skr

przed niekorzystnym wpywem promieniowania
UV.
(01)
keratyna, j, melanina, kolagen, woda
9. Uzupenij zdanie.
(01)
Gruczoy ojowe i potowe s wytworami
.....................................................
.......
14. Do podanych funkcji skry dobierz nazw

elementu, ktry za nie odpowiada.
(04)
A. odbieranie bodcw . . . . .
B. izolacja wraliwych okolic ciaa od
wpywu otoczenia . . . . .
C. ochrona przed uszkodzeniami
mechanicznymi . . . . .
D. ochrona wosw przed wyschniciem . . . . .
1. wosy
2. j
3. ciaka dotykowe
4. paznokcie
5. gruczoy potowe
10. Obok zda zawierajcych prawdziwe informacje

wpisz liter P, a obok zawierajcych faszywe
informacje
liter F.
(01)
(04)
Gruczoy sutkowe
Keratyna wypenia komrki wosa. . . . .
A. chroni wosy przed niekorzystnymi
czynnikami rodowiska.
Kolagen powstaje w komrkach warstwy
rozrodczej naskrka. . . . .
B. bior udzia w usuwaniu z organizmu
zbdnych
Melanina jest produkowana przez
substancji.
komrki naskrka. . . . .
C. wytwarzaj substancje niezbdne
Wkna kolagenu znajdujce si w warstwie
do wzrostu i rozwoju dziecka.
podskrnej zapewniaj skrze sprysto. . . . .
D. izoluj wraliwe okolice ciaa
od wpywu otoczenia.
(01)
Za odbudowanie zuszczajcych si komrek
warstwy rogowej naskrka odpowiadaj
A. komrki warstwy podskrnej.
B. ciaka dotykowe skry waciwej.
C. komrki warstwy rogowej naskrka.
D. komrki warstwy rozrodczej naskrka.
12. Wykrel wyrazy tak, aby powstay
sformuowania odnoszce si do regulacji
temperatury ciaa, gdy na zewntrz jest 5C.
(04)
Rozszerzenie / Zwenie naczy krwiononych.
Zmniejszenie / Zwikszenie przepywu krwi
w naczyniach krwiononych.
Skurcz / Rozlunienie mini przywosowych.
Zwikszenie / Zmniejszenie aktywnoci
gruczow
potowych.
13. Asia w gorcy dzie przybiega do domu, eby
napi si wody. Jej mama zauwaya, e crka
ma wypieki na twarzy i spocone czoo.
Przeraona zmierzya dziewczynce temperatur i
stwierdzia, e ma ona 36,6C. Wyjanij,
16. Ucze przygotowa dowiadczenie. Ustawi dwa

naczynia jedno z gorc, a drugie z zimn wod.
Palec wskazujcy jednej rki zanurzy w naczyniu
z gorc wod, a drugiej rki w naczyniu z
zimn wod. Po upywie dwch minut przesta
odczuwa ciepo w pierwszym naczyniu i zimno
w drugim naczyniu. Sformuuj hipotez do
przeprowadzonego dowiadczenia.
(01)
.......................................................
...
.......................................................
...
.......................................................
...
17. Uszereguj zdarzenia tak, aby powsta mechanizm

zapobiegajcy przegrzaniu si organizmu.
(01)
ochodzenie powierzchni skry . . . .
zwikszenie aktywnoci gruczow potowych . . . .
odbir bodcw termicznych . . . .
dlaczego Asia miaa wypieki na twarzy

i spocone czoo.
(01)
...................................................
........
...................................................
........
...................................................
........
parowanie powierzchni skry . . . .

18. Wypisz dwa objawy oparzenia II stopnia.
1)
(0
........................................................
..
........................................................
..
...................................................
........
...................................................
........
grupa
Organizm czowieka.
Skra powoka organizmu.
...................................................
Imi i nazwisko

......................
Klasa
1. Na kongresie naukowym jeden z profesorw przedstawi
wyniki swojej pracy dotyczcej termoregulacji
zachodzcej przy udziale skry czowieka. Podaj nazw
dziedziny biologii, ktr zajmuje si profesor.
(01)
5. W grupie osb w wieku od 18 do 25 lat badano stenie

glukozy we krwi na czczo. Wyniki bada przedstawiono na
wykresie. Wiedzc, e stenie glukozy we krwi na czczo
powinno wynosi od 70 do 110 mg w 100 ml krwi,
odczytaj, u ktrej z badanych osb wystpuje zaburzenie
homeostazy organizmu.
(01)
...........................................................
2. Podkrel trzy cechy, na podstawie ktrych odrnisz

czowieka od innych przedstawicieli naczelnych.
(03)
A. Dobrze rozwinity mzg.
B. Paluch zginajcy si w przeciwn stron
ni pozostae palce.
C. Sabo rozwinite ky.
D. Wytwarzanie skomplikowanych urzdze.
E. Owosione ciao.
3. Podane nazwy elementw wypisz zgodnie
z hierarchiczn budow organizmu czowieka.
.....................................................
(01)
komrka kostna, ko ramienna,

tkanka kostna, ukad szkieletowy
6. Wska i podpisz na ilustracji dwa elementy budowy skry

waciwej odpowiedzialne za wydzielanie.
(02)
4. Uzupenij tabel, wpisujc w odpowiednie miejsca nazw

ukadu lub funkcje, jakie dany ukad peni w organizmie
czowieka.
(03)
Nazwa ukadu
Funkcja
limfatyczny
szkieletowy
regulacja iloci wody i soli

mineralnych w
organizmie
8. Podkrel nazw substancji, ktra powoduje, e skra
jest elastyczna i odporna na rozerwanie.
(01)
Melanina wytwarzana w komrkach naskrka

A. nadaje jej sprysto i elastyczno.
B. bierze udzia w termoregulacji.
C. odbiera bodce zewntrzne.
D. chroni przed szkodliwym wpywem
promieniowania UV.
14. Do podanych funkcji skry dobierz nazw
elementu, ktry za nie odpowiada.
pot, j, melanina, kolagen, woda

9. Uzupenij zdanie.
(01)
Paznokcie i wosy s wytworami

...........................................................
(01)
A. ochrona skry przed wysuszeniem . . . . .

B. usuwanie z organizmu nadmiaru wody . . . . .
C. ochrona przed uszkodzeniami
mechanicznymi . . . . .
D. odbieranie bodcw . . . . .
(04)
10. Obok zda zawierajcych prawdziwe informacje wpisz

liter P, a obok zawierajcych faszywe informacje
liter F.
(04)
Kolagen wypenia komrki wosa. . . . .
Keratyna powstaje w komrkach naskrka. . . . .
Melanina zawarta w skrze waciwej chroni przed
promieniowaniem UV. . . . .
Wkna kolagenu znajdujce si w skrze waciwej

zapewniaj jej sprysto. . . . .
1. gruczoy potowe
2. ciaka dotykowe
3. j
4. gruczoy sutkowe
5. paznokcie
(01)
Podczas zuszczania si naskrka usuwane s komrki

A. warstwy podskrnej.
B. skry waciwej.
C. warstwy rogowej naskrka.
D. warstwy rozrodczej naskrka.
(01)
Za wytwarzanie substancji niezbdnych do

wzrostu i rozwoju dziecka odpowiadaj
A. gruczoy potowe.
B. gruczoy ojowe.
C. gruczoy sutkowe.
D. ciaka dotykowe.
16. Ucze przygotowa dowiadczenie. Dotyka cienkim

miedzianym drutem powierzchni skry zewntrznej
i wewntrznej strony przedramienia. W trakcie
12. Wykrel wyrazy tak, aby powstay sformuowania
dowiadczenia stwierdzi, e silniej odbiera bodce po
odnoszce si do regulacji temperatury ciaa, gdy na
wewntrznej stronie przedramienia. Sformuuj hipotez
zewntrz jest 25C.
(04)
do przeprowadzonego dowiadczenia.
(01)
Rozszerzenie / Zwenie naczy krwiononych.
Zmniejszenie / Zwikszenie przepywu krwi
w naczyniach krwiononych.
Skurcz / Rozlunienie mini przywosowych.
Zwikszenie / Zmniejszenie aktywnoci gruczow
potowych.
13. Krzy wracajc ze szkoy w zimowe popoudnie,
zatrzyma si na chwil przed lodowiskiem, aby popatrze
jak koledzy jed na ywach. Gdy wrci do domu,
mama zauwaya, e syn ma gsi skrk. Zmierzya mu
temperatur i okazao si, e ma on 36,6C. Wyjanij,
dlaczego Krzy mia gsi skrk.
(01)
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
17. Uszereguj zdarzenia tak, aby powsta mechanizm

zapobiegajcy wychodzeniu organizmu.
(01)
powstanie gsiej skrki . . . .

zatrzymanie ciepa w organizmie . . . .
skurcz mini przywosowych . . . .
odbir bodcw termicznych . . . .
18. Wypisz dwa objawy odmroenia II stopnia.
(01)
..........................................................
..........................................................
..........................................................
grupa
..........................................................
..........................................................
Aparat ruchu
...................................................
Imi i nazwisko

........................
Klasa
1. Wpisz rodzaj koci przedstawionej na ilustracji 4. Zaznacz prawidowe zakoczenie zdania.

i wybierz jej charakterystyczn cech.
(0 (01)
1)
Sztywno i twardo koci zapewniaj
A. biaka.
B. zwizki wapnia i fosforu.
C. komrki kostne.
D. szpik czerwony i ty.
...............................
A. Dugo i szeroko przekraczaj jej grubo
5. Na ilustracji przedstawiono budow wewntrzn

koci dziecka. Wpisz nazw elementu budowy
koci oznaczonego na ilustracji liter x i podaj
jego rol.
(02)
B. Maj nieregularny ksztat.

C. Dugo, szeroko i grubo maj podobne
wymiary.
D. Dugo przekracza grubo i szeroko.
2. Uzupenij zdania, korzystajc z podanych
wyrazw.
(03)
x ................................................
krtkie, ramienna, rnoksztatne, paskie

Koci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , np. krgi,
maj wyrostki suce do przytrzymywania
mini.
Koci dugie, np. ko
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , umoliwiaj
poruszanie rk.
....................................................
.
6. Przyporzdkuj nazwy elementw budowy koci

(03)
odpowiadajcym im opisom.
A. okostna . . . .
B. istota zbita. . . .
C. tkanka chrzstna. . . .
Koci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , np. koci nadgarstka, 1. Chroni nasady koci przed cieraniem.

2. Gromadzi elazo.
s odporne na zamanie.
3. Zbudowana jest z blaszek kostnych tworzcych
kanay dla nerww i naczy krwiononych.
3. Obok zda zawierajcych prawdziwe informacje 4. Zawiera komrki kociotwrcze, odbudowujce
dotyczce budowy koci wpisz liter P, a obok
zawierajcych faszywe informacje liter F.
ko po zamaniu.
(04)
Zwizki mineralne zawarte w tkance kostnej
nadaj jej elastyczno i sprysto. . . . .
Budowa koci nie zmienia si wraz z wiekiem. .
...
Koci dzieci s mniej podatne na zamania,

(01)
W szkielecie koczyny grnej oraz jej obrczy
ko paska to
A. obojczyk.
poniewa zawieraj wicej tkanki chrzstnej. . . B. ko okciowa.

C. ko ramieniowa.
..
D. opatka.
Proces kostnienia szkieletu zachodzi
przez cae ycie czowieka. . . . .
8. Uzupenij tabel.
(04)

(01)
Wielko klatki piersiowej moe si zmienia
dziki obecnoci
A. chrzstek.
B. mostka.
C. eber wolnych.
D. eber prawdziwych.
Element ukadu
szkieletowego
Rola
czy koczyn grn
z krgosupem
ochrania puca i serce
krgosup
14. Zalenie od sposobu poczenia z mostkiem

ebra dziel si na prawdziwe, rzekome i
wolne. Wyjanij, w jaki sposb cz si z
mostkiem ebra rzekome.
(01)
................................................
....
................................................
....
................................................
....
czaszka
9. Podkrel nazwy koci mzgoczaszki.

(02)
czoowa, szczka, klinowa, ciemieniowa,
skroniowa, nosowa, potyliczna, jarzmowa

(01)
Obrcz miedniczn tworz
A. ko udowa poczona z koci miedniczn.
B. ko krzyowa zronita z koci udow.
C. zronite ze sob koci biodrowa z kulszow.
D. koci miedniczne zronite z koci krzyow.
10. Rozpoznaj i wpisz nazw opisanej struktury.

16. Podkrel zdanie, ktre opisuje staw kulisty.
(01)
(01)
Przestrzenie wypenione powietrzem znajdujce
si w niektrych kociach czaszki wpywaj
A. Gwka ma ksztat kuli, a panewka jest
m.in. na barw gosu.
wklsa.
................................................
....
11. Podkrel nazw odcinka krgosupa

zbudowanego z 12 krgw.
(01)
A. Krzyowy.
B. Piersiowy.
C. Ldwiowy.
D. Szyjny.
12. Zaznacz zestaw, ktry zawiera prawidowe
opisy elementw budowy krgu
przedstawionego na ilustracji.
(01)
B. czy pierwsze dwa krgi krgosupa.

C. Pozwala na wykonywanie ruchw tylko
w jednej paszczynie.
D. Uniemoliwia ruch koci we wszystkich
kierunkach.
(01)
W wykonywaniu ruchw gowy uczestnicz
A. minie szyi, staw obrotowy i krgi szyjne.
B. minie gowy, staw kulisty i obojczyk.
C. minie szyi, staw kulisty i krgi szyjne.
D. minie grzbietu, staw obrotowy i opatki.
18. Podkrel zdania, ktre opisuj zmiany
zachodzce
podczas zginania koczyny grnej.
(03)
A. Misie dwugowy ramienia kurczy si.
A. 1 wyrostki stawowe, 2 uk krgu,

3 wyrostek kolczysty, 4 trzon krgu.
B. 1 trzon krgu, 2 uk krgu, 3 wyrostki
stawowe, 4 wyrostek kolczysty.
B. Brzusiec zginacza kurczy si, a cigno

pociga za sob koci.
C. Misie trjgowy ramienia kurczy si.
D. Brzusiec prostownika kurczy si, a cigno
pociga za sob koci.
C. 1 uk krgu, 2 trzon krgu, 3 wyrostki

stawowe, 4 wyrostek kolczysty.
D. 1 wyrostki stawowe, 2 wyrostek
kolczysty, 3 uk krgu, 4 trzon krgu.
grupa
E. Staw okciowy umoliwia ruch koci

ramiennej i koci przedramienia w jednej
paszczynie.
Aparat ruchu
...................................................
Imi i nazwisko

........................
1. Wpisz rodzaj koci przedstawionej na

ilustracji
i wybierz jej charakterystyczn cech.
(01)
...............................................
..
A. Dugo i szeroko przekraczaj jej grubo.

B. Maj nieregularny ksztat.
C. Dugo, szeroko i grubo maj podobne
wymiary.
D. Dugo przekracza grubo i szeroko.
Klasa

(01)
Sprysto i odporno koci na
odksztacenia zapewniaj jej
A. biaka.
B. zwizki wapnia i fosforu.
C. komrki kostne.
D. szpik czerwony i ty.
5. Na ilustracji przedstawiono budow wewntrzn
koci dziecka. Wpisz nazw elementu budowy
koci oznaczonego na ilustracji liter x i podaj
jego rol.
(02)

wyrazw.
(03)
dugie, nadgarstka, krgi, paskie
x.........................................
Koci rnoksztatne, np.

.......................,
maj wyrostki suce
do przytrzymywania mini. Koci . . . . . . . . . . . .

....................
, np. ko ramienna,
umoliwiaj poruszanie rk.

Koci krtkie, np. koci
..........................,
s odporne na
...
..
................................................
...
6. Przyporzdkuj nazwy elementw budowy

koci
ich charakterystykom.
(0
3)
A. szpik kostny . . . .
B. tkanka chrzstna . . . .
zamanie.
C. istota zbita . . . .
3. Obok zda zawierajcych prawdziwe

informacje dotyczce budowy koci wpisz
liter P, a obok zawierajcych faszywe
informacje liter F.
(04)
Zwizki mineralne zawarte w tkance kostnej
nadaj jej sztywno i twardo. . . . .
Budowa koci zmienia si wraz z wiekiem.
Z czasem staj si one bardziej kruche. . . . .
Koci dorosych s bardziej podatne na
zamanie, poniewa zawieraj wicej tkanki
chrzstnej ni kostnej. . . . .
Kostnienie polega na zastpowaniu
tkanki chrzstnej tkank kostn. . . . .
8. Uzupenij tabel.
(04)
Element ukadu
szkieletowego
1. Chroni nasady koci przed cieraniem.

2. Jest miejscem wytwarzania komrek krwi.
3. Umoliwia przyrost koci na grubo.
4. Zawiera blaszki kostne tworzce kanay
dla nerww.
(01)
W szkielecie koczyny grnej i jej obrczy
ko paska to
A. obojczyk.
B. opatka.
C. ko okciowa.
D. ko ramienna.

(01)
Rola
obrcz barkowa
klatka piersiowa
pozwala utrzyma
pionow postaw
ciaa
ochrania mzg
9. Podkrel nazwy koci trzewioczaszki.
(02)
czoowa, szczka, uchwa, ciemieniowa,
skroniowa, nosowa, potyliczna, jarzmowa
10. Rozpoznaj i wpisz nazw opisanej struktury.
(01)
Znajdujce si w niektrych kociach czaszki
przestrzenie wypenione powietrzem bior
udzia m.in. w ogrzewaniu i nawilaniu
powietrza wdychanego przez nos.
...............................................
...
11. Zaznacz odcinek krgosupa zbudowany

z 7 krgw.
(01)
Wykonywanie wdechw i wydechw

umoliwiaj obecne w klatce piersiowej
A. chrzstki.
B. mostek.
C. ebra wolne.
D. ebra prawdziwe.
14. Zalenie od sposobu poczenia z
mostkiem ebra dziel si na prawdziwe,
rzekome i wolne. Wyjanij, w jaki sposb
z mostkiem cz si ebra prawdziwe.
(01)
...............................................
...
...............................................
...
...............................................
...
...............................................
...

(01)
Obrcz miedniczn tworz
A. ko udowa poczona z koci
miedniczn.
B. koci miedniczne zronite z koci
krzyow.
C. ko krzyowa zronita z koci udow.
D. zronite ze sob koci biodrowa z
kulszow.
A. Krzyowy.
B. Piersiowy.
C. Ldwiowy.
D. Szyjny.
16. Podkrel zdanie, ktre opisuje staw kulisty.

(01)
A. Panewka ma ksztat kuli, a gwka koci jest
wklsa.
12. Zaznacz zestaw, ktry prawidowo opisuje

budow krgu przedstawionego na ilustracji.
(01)
B. czy pierwsze dwa krgi krgosupa.

C. Umoliwia ruch koci we wszystkich
kierunkach.
D. Pozwala na wykonywanie ruchw tylko w
jednej paszczynie.
(01)
A. 1 uk krgu, 2 trzon krgu,

3 wyrostki stawowe, 4 wyrostek kolczysty.
B. 1 wyrostki stawowe, 2 uk krgu,
3 wyrostek kolczysty, 4 trzon krgu.
C. 1 trzon krgu, 2 uk krgu,
3 wyrostki stawowe, 4 wyrostek kolczysty.
D. 1 wyrostek kolczysty, 2 wyrostki
stawowe, 3 uk krgu, 4 trzon krgu.
W wykonywaniu ruchw gowy uczestnicz

A. minie grzbietu, staw obrotowy, opatki.
B. minie szyi, staw kulisty, krgi szyjne.
C. minie gowy, staw kulisty, obojczyk.
D. minie szyi, staw obrotowy, krgi szyjne.
18. Podkrel trzy zdania opisujce proces
prostowania koczyny grnej.
(03)
A. Brzusiec minia trjgowego kurczy si,
a cigno pociga za sob koci.
B. Misie dwugowy ramienia kurczy si.
C. Zginacz rozlunia si.
D. Staw okciowy powoduje ruch koci
ramiennej i koci przedramienia w jednej
paszczynie.
E. Brzusiec zginacza kurczy
si.
F. Triceps rozkurcza si.
grupa
Ukad pokarmowy
...................................................
Imi i nazwisko

........................
Klasa
1. Obok zda dotyczcych zwizkw organicznych 5. Zaznacz prawidowe zakoczenie zdania.

stanowicych gwny materia zapasowy
(01)
organizmu wpisz liter Z, obok zda dotyczcych
Uywanie oliwy do przygotowywania potraw
zwizkw organicznych stanowicych gwny
materia budulcowy organizmu liter B, a obok jest suszne, poniewa jest ona rdem
A. kwasw tuszczowych, ktre
zda dotyczcych zwizkw organicznych
pozytywnie wpywaj na stan naczy
stanowicych gwne rdo energii w
organizmie liter E. (04)
krwiononych.
B.
soli
mineralnych niezbdnych do ycia.
Zbudowane s z glicerolu i kwasw tuszczowych
C.
witamin
regulujcych prac ukadu
...
pokarmowego.
Peni funkcje motoryczne, umoliwiaj ruch.
D. wszystkich niezbdnych skadnikw do
...
budowy biaek organizmu.
Dostarczaj dwa razy wicej energii ni cukry.
6. Wpisz nazw witaminy, ktrej niedobr
....
objawia si:
S gromadzone w postaci zoonej w miniach
(03)
i wtrobie. . . . .
Ich nadmiar przeksztaca si w tuszcz. . . . .
(01)
Powinnimy regularnie spoywa warzywa i
owoce, gdy dostarczaj
A. penowartociowych biaek niezbdnych do
budowy tkanek organizmu.
B. bonnika pokarmowego uatwiajcego
przesuwanie pokarmu w jelitach.
C. cukrw prostych, ktre s dugo trawione i
daj uczucie sytoci.
D. aminokwasw, ktre s szybko
wykorzystywane jako rdo energii.
3. Zaznacz argument, ktry uzasadnia suszno
spoywania penoziarnistego makaronu.
(01)
A. Zawiera cukry zoone, ktre organizm trawi
duej, stopniowo zaspokajajc swoje
potrzeby energetyczne.
B. Zawiera cukry proste, ktre organizm trawi
duej, stopniowo zaspokajajc swoje
potrzeby energetyczne.
C. Cukry proste zawarte w penoziarnistym
makaronie szybko zaspokajaj potrzeby
energetyczne organizmu.
D. Zawarte w nim zwizki od razu trafiaj
do krwi i s zuywane najszybciej.
(01)
Cukrem zapasowym u zwierzt jest
A. glukoza.
B. skrobia.
C. celuloza.
D. glikogen.
a) zym widzeniem o zmroku . . . . . . . . . . . . . . . .

b) zapaleniem skry i jelita . . . . . . . . . . . . . . . .
c) zaburzeniem krzepnicia krwi . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Podkrel nazwy dwch produktw, w ktre
powinien wzbogaci swoj diet pacjent
skarcy si na owrzodzenie dzise i
wypadanie zbw.
(02)
banany, cytryny, chude miso, orzechy,
owoce dzikiej ry
8. W tabeli przestawiono wyniki 24godzinnego
dowiadczenia.
(01)
Numer
badanej
grupy
Rodzaj spoywanegoIlo wypitej

wody
pokarmu
(l/dob)
zupy, soczyste owoce
1,5
II
kanapki, dietetyczne
suchary
Zaznacz prawidowo sformuowan

hipotez do przedstawionych wynikw
dowiadczenia.
A. Wpyw iloci wypitej wody na rodzaj
spoywanego pokarmu.
B. Zapotrzebowanie na wod zaley od rodzaju
spoywanego pokarmu.
C. Wraz ze wzrostem iloci spoywanych
pokarmw spada zapotrzebowanie na wod.
D. Zapotrzebowanie na wod nie zaley od
rodzaju spoywanego pokarmu.

(01)
Badania pacjenta wykazay zaburzenia pracy
serca oraz niewaciw przemian cukrw i
witaminy C. Lekarz stwierdzi, e pacjent
cierpi na niedobr
A. elaza.
B. magnezu.
C. wapnia.
D. jodu.
(01)
Orzechy, kakao i pestki dyni to cenne rdo
A. fosforu.
B. wapnia.
C. elaza.
D. magnezu.

poj:
(03)
odek, wtroba, trzustka, jama ustna
Nawilanie pokarmu zachodzi w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.. . .
W skad ukadu pokarmowego wchodzi

.....
............
narzd, w ktrym powstaje .
Rozkad biaek na aminokwasy rozpoczyna si

w
...........................
14. Podkrel nazw odcinka przewodu

pokarmowego, ktry nie bierze udziau w
obrbce pokarmu.
(01)
11. Na wykresie przedstawiono zawarto wody
jama ustna, przeyk, jelito cienkie, odek
(% masy ciaa) u mczyzn w rnym przedziale
wiekowym. Sformuuj problem badawczy
dotyczcy zmian iloci wody w ciele czowieka.
(01)
(02)
Waciwoci bakteriobjcze w przewodzie

pokarmowym czowieka wykazuje
A. lina.
B. .
C. pepsyna.
D. amylaza.
16. Podkrel nazwy odcinkw przewodu
pokarmowego w ktrych trawione s cukry.
(02)
odek, przeyk, jelito cienkie,
jama ustna, jelito grube
..............................................
...
..............................................
...
12. Wpisz rodzaj zbw zaznaczonych na

ilustracji liter x i okrel ich funkcj. (02)
17. Zaznacz punkt, w ktrym wyjaniono

znaczenie luzu dla prawidowego
funkcjonowania odka.
(01)
A. Pozwala na czasowe gromadzenie
wikszej iloci pokarmu.
B. Umoliwia wchanianie wody,
soli mineralnych i witamin.
C. Przesuwa pokarm, zapobiegajc jego
zaleganiu w odku.
D. Nawila pokarm i chroni cian odka
przed szkodliwym dziaaniem kwasu
solnego.
18. Podkrel nazwy substancji, ktre s
wchaniane w kosmkach jelitowych.
(02)
glukoza, skrobia, biaka, glicerol,
tuszcze, bonnik pokarmowy
Spord
podanych poj wybierz przyczyn
19.
............................................
................................................
................................................
i skutek anoreksji.
(02)
ograniczenie jedzenia, przekonanie
o braku wasnej atrakcyjnoci, wymioty,
osabienie i odwodnienie organizmu
Przyczyna: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . .
Skutek: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
grupa
Ukad pokarmowy
...................................................
Imi i nazwisko

........................
Klasa
1. Obok zda dotyczcych zwizkw organicznych 5. Zaznacz prawidowe zakoczenie zdania.

stanowicych gwny materia zapasowy
(01)
organizmu wpisz liter Z, obok zda dotyczcych
zwizkw organicznych stanowicych gwny
Do przygotowywania potraw naley uywa
materia budulcowy organizmu liter B, a obok
oliwy, poniewa jest ona rdem
zda dotyczcych zwizkw organicznych
A. soli mineralnych niezbdnych do ycia.
stanowicych gwne rdo energii w organizmie
B. kwasw tuszczowych, ktre pozytywnie
liter E. (04)
wpywaj na pami.
Jako enzymy przyspieszaj przebieg reakcji
C. wszystkich niezbdnych skadnikw do
chemicznych. . . . .
budowy biaek organizmu.
D. witamin regulujcych prac ukadu
Zawarte s w produktach pochodzenia rolinnego.
Poprawiaj pami. . . . .
pokarmowego.
W postaci zoonej s gromadzone w wtrobie
i miniach. . . . .
Jako rdo energii s wykorzystywane w ostatniej
kolejnoci. . . . .
(01)
6. Wpisz nazw witaminy, ktrej niedobr objawia

si:
(03)
a) zaburzeniem krzepnicia krwi . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) owrzodzeniem dzise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c) zym widzeniem o zmroku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powinnimy regularnie spoywa warzywa i

owoce, gdy dostarczaj
7. Podkrel nazwy dwch produktw, w ktre
A. tuszczw, ktre s natychmiast
powinien wzbogaci swoj diet pacjent skarcy
wykorzystywane jako rdo energii.
si na ze widzenie o zmroku.
B. bonnika pokarmowego, ktry przyspiesza
(02)
przesuwanie pokarmu w jelitach.
warzywa liciaste, banany, marchew, orzechy,
C. aminokwasw, ktre wypeniaj odek i daj
pomidory, fasola
uczucie sytoci.
D. penowartociowych biaek niezbdnych do
budowy tkanek organizmu.
3. Zaznacz argument, ktry uzasadnia suszno
spoywania brzowego ryu.
(01)
A. Zawiera cukry proste, ktre organizm trawi
duej, stopniowo zaspokajajc swoje potrzeby
energetyczne.
B. Zawiera cukry zoone, ktre organizm trawi
8. W tabeli przestawiono wyniki 24-godzinnego
duej, stopniowo zaspokajajc swoje potrzeby
dowiadczenia.
(01)
energetyczne.
C. Cukry proste zawarte w brzowym ryu
Ilo wypitej
szybko zaspokajaj potrzeby energetyczne
Numer
Rodzaj
wody
badanej
organizmu.
wykonywanej pracy
(l/dob)
grupy
D. Po wchoniciu do krwi s od razu zuywane,
dlatego szybciej stajemy si godni.
(01)
Cukrem zapasowym rolin jest
A. glukoza.
B. skrobia.
C. celuloza.
D. glikogen.
programowanie
komputerw
II
wydobywanie wgla
w kopalni
4,5
Zaznacz prawidowo sformuowan hipotez do

przedstawionych wynikw dowiadczenia.
A. Wpyw iloci wypitej wody na rodzaj
wykonywanej pracy.
B. Wraz ze wzrostem intensywnoci
pracy wzrasta ilo wypitej wody.
C. Rodzaj wykonywanej pracy nie wpywa na
zapotrzebowanie organizmu na wod.
D. Zapotrzebowanie na wod zaley od
rodzaju wykonywanej pracy.

(01)
Badania pacjenta wykazay zaburzenia pracy
serca oraz osabienie koci. Lekarz stwierdzi, e
pacjent cierpi na niedobr
A. elaza.
B. magnezu.
C. wapnia.
D. jodu.
(01)
Chude miso i nasiona rolin strczkowych to
cenne rdo
A. wapnia.
B. elaza.
C. magnezu.
D. jodu.
11. Na wykresie przedstawiono zawarto wody
(wyraon w %) w rnych narzdach.
Sformuuj problem badawczy dotyczcy
zawartoci wody w rnych narzdach.
(02)

poj.
(03)
zby, linianki, dwunastnica, wtroba
W jamie ustnej odbywa si rozdrabnianie
pokarmu, w ktrym uczestnicz
.................
W skad ukadu pokarmowego wchodzi

........................
narzd, w ktrym
powstaje . Rozkad tuszczw na glicerol

i kwasy tuszczowe rozpoczyna si w
.......... .
14. Podkrel nazw odcinka przewodu

pokarmowego, ktry nie bierze udziau w
obrbce pokarmu.
(01)
jama ustna, gardo, jelito cienkie, odek
(01)
Waciwoci bakteriobjcze w przewodzie
pokarmowym czowieka wykazuje
A. lipaza.
B. amylaza.
C. kwas solny.
D. pepsyna.
16. Podkrel nazwy odcinkw przewodu
pokarmowego, w ktrych s trawione biaka.
(02)
.................................................
.................................................
12. Wpisz rodzaj zbw zaznaczonych na ilustracji

liter x i okrel ich funkcj.
(0
2)
przeyk, odek, jelito grube,

jelito cienkie, jama ustna
17. Zaznacz punkt, w ktrym wyjaniono

znaczenie luzu dla prawidowego
funkcjonowania odka.
(01)
A. Pozwala na czasowe gromadzenie
wikszej iloci pokarmu.
B. Umoliwia wchanianie wody, soli
mineralnych i witamin.
C. Nawila pokarm i chroni cian odka
przed szkodliwym dziaaniem kwasu
solnego.
D. Przesuwa pokarm, zapobiegajc jego
zaleganiu w odku.
18. Podkrel nazwy substancji, ktre s
wchaniane
w kosmkach jelitowych.
(02)
bonnik pokarmowy, glukoza, skrobia,
biaka, glicerol, tuszcze
x ..............................................
.
...................................................
...................................................
19. Spord podanych poj wybierz przyczyn

i
skutek
bulimii.
(02)
strach przed utyciem, godwka, wyniszczenie
organizmu, wymioty, ograniczenie jedzenia
Przyczyna: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
..
...............................................
..
Skutek: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. .
grupa
Ukad krenia
...................................................
Imi i nazwisko

........................
Za rozwizanie caego testu moesz otrzyma maksymalnie 26 punktw .

1. Zaznacz cech, ktra jest przystosowaniem
erytrocytw do transportu tlenu.
(01)
A. Wydzielanie substancji zmieniajcych

fibrynogen w fibryn.
B. Obecno antygenw na powierzchni
komrek.
C. Wytwarzanie przeciwcia.
D. Obecno biaka hemoglobiny.
Klasa
5. Na wykresie przedstawiono czstotliwo

wystpowania poszczeglnych grup krwi w
Polsce. Odczytaj z wykresu, ktra grupa krwi
jest najbardziej poszukiwana w stacjach
krwiodawstwa.
(01)
2. W tabeli przedstawiono wyniki bada krwi trzech

pacjentw. Odczytaj z tabeli, u ktrego z pacjentw
mona stwierdzi nieprawidowoci w wynikach i
napisz, ktrego z parametrw dotycz.
(0-1)
Elementy
morfotyczne
krwi
Norma
Pacjent
I
Pacjent
II
Pacjent
III
3,55,5 3 mln
w4,5 mln w5 mln
w
................................................
1 mm3
1 mm3
mln w 1 1 mm3
...
mm3
4,511 tys. 7 tys.
w
10 tys.
w
5 tys.
w
Leukocyty
w 1 mm3
1 mm3
1 mm3
1 mm3 6. Wska i podpisz naczynie krwiobiegu
Erytrocyty
Pytki krwi
150450
tys. w 1
mm3
400 tys.250 tys. w 150 tys.

w 1 mm3 1 mm3 w 1 mm3
..................................................
..
duego,
w ktrym jest najwysze stenie dwutlenku
wgla.
(01)
..................................................
..
3. Zaznacz skadnik krwi, ktry odpowiada za

transport zwizkw regulujcych prac
organizmu.
(01)
A. Fibrynogen.
B. Erytrocyty.
C. Przeciwciaa.
D. Osocze.
4. Obrysuj grupy krwi, ktre mona przetoczy
osobie z grup krwi A.
(02)
7. Uporzdkuj etapy przepywu krwi w

krwiobiegu maym, wpisujc cyfry od 1 do 5.
(01)
ttnica pucna . . . . .
lewy przedsionek serca . . . . .
ya pucna . . . . .
naczynia wosowate puc . . . . .
prawa komora serca. . . . .
8. Korzystajc z wykresu, na ktrym

przedstawiono rednie wartoci cinienia krwi w
wybranych naczyniach krwiobiegu duego,
wykonaj ponisze polecenia.
10. Wpisz do schematu nazw naczynia, ktre

uchodzi do lewej czci serca oraz tego, ktre
wychodzi
z prawej czci serca.
(02)
ya gwna, ya pucna, aorta, ttnica pucna
prawa komora
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
(02)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
lewy
przedsionek
a) Napisz, w ktrym z naczy krew pynie
najszybciej.
..............................................
....
b) Zaznacz twierdzenie, ktre przedstawia

konsekwencje nagego skurczu tkanki
miniowej gadkiej ciany naczynia
krwiononego.
A. Obniy si cinienie krwi.
B. Cinienie krwi podwyszy si.
C. Krew bdzie pyna wolniej.
D. Cinienie krwi w naczyniu nie zmieni si.
9. Korzystajc z ilustracji, wykonaj nastpujce
polecenia.
(02)
11. Pocz element budowy serca z penion

przez niego funkcj.
(03)
A. naczynia wiecowe . . . . .
B. przegroda midzy przedsionkiem a komor
....
C. zastawki . . . .
1. Zaopatruj serce w tlen i substancje
odywcze.
2. Powoduj automatyczne skurcze serca.
3. Zapobiega mieszaniu si krwi
natlenionej
z krwi pozbawion tlenu.
4. Wymusza jednokierunkowy przepyw krwi.
12. Obok zda opisujcych ukad krwionony
wpisz liter K, a obok zda dotyczcych
ukadu limfatycznego liter L.
(05)
Dostarcza osocze przesczone przez
naczynia
wosowate z powrotem do krwiobiegu. . . . .
Tworzy zamknity system naczy. . . . .
a) Wpisz nazw elementu budowy naczynia

oznaczonego na ilustracji liter x.
..............................................
b) Zaznacz prawidowe zakoczenie zdania.

Zaznaczony na schemacie element jest
przystosowaniem do
A. wymiany substancji odywczych midzy
krwi a innymi tkankami.
B. czenia naczynia z otaczajc je tkank.
C. jednokierunkowego przepywu krwi
w naczyniu.
D. regulacji rednicy naczynia, co
dostosowuje je do zmian cinienia
przepywajcej krwi.
Poredniczy w wymianie skadnikw

midzy osoczem a tkankami. . . . .
Transportuje tlen do komrek. . . . .
Bierze udzia w regulacji temperatury ciaa. . . .
.
13. Uzupenij zdanie.
(01)
Limfocyty biorce udzia w reakcjach
odpornociowych organizmu dziel si
w.................
..........................
14. Zaznacz zdanie, ktre opisuje funkcj

limfocytw T w ukadzie odpornociowym.
(01)
A. Wytwarzaj przeciwciaa przy pierwszym
kontakcie z czynnikiem
chorobotwrczym.
B. Wytwarzaj przeciwciaa, gdy organizm po
raz drugi zetknie si z tym samym
czynnikiem chorobotwrczym.
C. Wchaniaj i trawi
drobnoustroje.
D. Wytwarzaj substancje hamujce
namnaanie si wirusw.
15. Zaznacz prawdziwe informacje dotyczce
przeciwcia.
(02)
A. Wywouj swoist reakcj obronn
organizmu.
B. Powstaj w wyniku reakcji odpornociowej.
C. Transportuj tlen do komrek ciaa.
D. Zapewniaj odporno swoist.
grupa
Ukad krenia
...................................................
Imi i nazwisko

........................

1. Zaznacz cech, ktra jest przystosowaniem leukocytw do
udziau w reakcjach odpornociowych organizmu.
(01)
A. Wydzielanie substancji zmieniajcych fibrynogen w
fibryn.
B. Obecno antygenw na powierzchni komrek.
C. Wytwarzanie przeciwcia.
D. Obecno biaka hemoglobiny.
Klasa
5. Na wykresie przedstawiono czstotliwo
wystpowania poszczeglnych grup krwi w Polsce.

Odczytaj z wykresu, ktr z grup krwi bdzie stacji
krwiodawstwa najtrudniej zdoby dla oczekujcego
pacjenta.
(01)
2. W tabeli przedstawiono wyniki bada krwi trzech

pacjentw. Odczytaj z tabeli, u ktrego z pacjentw
mona stwierdzi nieprawidowoci w wynikach

i napisz, ktrego z parametrw dotycz.
(01)
Elementy
morfotyczn
e krwi
Erytrocyty
Leukocyty
Pytki krwi
Norma
Pacjent Pacjent
I
II
Pacjent
III
3,55,5 mln w 3,5 mln 4,5 mln w 5 mln

1 mm3
w 1 mm3 1 mm3 w 1 mm3
4,511 tys.
w 1 mm3
7,5 tys.
9 tys.
5 tys.
3
3
w 1 mm3 w 1 mm w 1 mm
150450 tys. 450 tys. w

250 tys. w 50 tys.
3
1
mm
1 mm3 w 1 mm3
3
w 1 mm
.....
............................................
6. Wska i podpisz naczynie krwiobiegu maego,

w ktrym jest najwysze stenie tlenu.
(01)
..................................................
..
..................................................
..
3. Zaznacz skadnik krwi, ktry odpowiada za

transport zwizkw regulujcych prac
organizmu.
(01)
A. Fibrynogen.
B. Erytrocyty.
C. Osocze.
D. Przeciwciaa.
4. Obrysuj grupy krwi, ktre mona przetoczy
osobie z grup krwi B.
(02)
7. Uporzdkuj etapy przepywu krwi w krwiobiegu

duym, wpisujc cyfry od 1 do 5.
(01)
naczynia wosowate narzdw ciaa . . . . .

ya. . . . . .
prawy przedsionek serca . . . . .
lewa komora serca . . . . .
ttnice . . . . .
8. Korzystajc z wykresu, na ktrym

10. Wpisz do schematu nazw naczynia, ktre
przedstawiono rednie wartoci cinienia krwi w
wychodzi z lewej czci serca oraz tego,
ktre uchodzi do prawej czci serca.
wybranych naczyniach krwiobiegu duego,
(02)
wykonaj ponisze polecenia.
(0
2)
ya gwna, ya pucna, aorta, ttnica pucna
lewa komora
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
..........................
prawy
przedsionek
a) Napisz, w ktrym z naczy krew pynie

najwolniej.
...............................................
...
b)
Zaznacz
punkt,
ktry
przedstawia
konsekwencje
nagego skurczu tkanki miniowej gadkiej
ciany naczynia krwiononego.
A. Krew popynie szybciej.
B. Spadnie cinienie krwi.
C. Szybko przepywu krwi nie zmieni si.
D. Krew bdzie pyna wolniej.
9. Korzystajc z ilustracji, wykonaj nastpujce
polecenia.
(02)
11. Pocz element budowy serca z penion

przez
niego funkcj.
(03)
A. komrki wytwarzajce impulsy
nerwowe . . . .
B. zastawki . . . . .
C. naczynia wiecowe . . . . .
1. Powoduj automatyczne skurcze serca.
2. Zaopatruj serce w tlen i substancje odywcze.
3. Wymuszaj jednokierunkowy przepyw
krwi.
4. Zapobiegaj mieszaniu si krwi
natlenionej
z krwi pozbawion tlenu.
12. Obok zda opisujcych ukad krwionony
wpisz liter K, a obok zda dotyczcych
ukadu limfatycznego liter L.
(05)
Skurcze mini powoduj przesuwanie
pynu
w ssiadujcych z nimi naczyniach. . . . .
Bierze udzia w regulacji temperatury
ciaa. . . . .
Tworzy otwarty system naczy. . . . .
Poredniczy w wymianie substancji midzy
osoczem a tkankami. . . . .
Transportuje zwizki regulujce prac
organizmu. . . . .
a) Wpisz nazw elementu budowy naczynia

oznaczonego na ilustracji liter x.
(01)
Limfocyty biorce udzia w reakcjach
odpornociowych organizmu dojrzewaj
................................................
..
b) Zaznacz prawidowe zakoczenie zdania.

Zaznaczony na schemacie element jest
przystosowaniem do
A. wymiany substancji odywczych midzy
krwi
a innymi tkankami.
B. czenia naczynia z otaczajc je tkank.
C. jednokierunkowego przepywu krwi w
naczyniu.
D. regulacji rednicy naczynia, co dostosowuje
je
do zmian cinienia przepywajcej krwi.
w...................................
14. Zaznacz zdanie, ktre opisuje funkcj
limfocytw B w ukadzie odpornociowym.
(01)
A. Wytwarzaj przeciwciaa przy pierwszym
kontakcie z czynnikiem chorobotwrczym.
B. Wytwarzaj przeciwciaa, gdy organizm
po raz drugi zetknie si z tym samym
czynnikiem chorobotwrczym.
C. Wchaniaj i trawi drobnoustroje.
D. Wytwarzaj substancje hamujce
namnaanie
si wirusw.
Zaznacz
prawdziwe informacje dotyczce
15.
antygenw.
(02)
A. Wywouj swoist reakcj obronn
organizmu.
B. Powstaj w wyniku reakcji
odpornociowej.
grupa
Ukad oddechowy
...................................................
Imi i nazwisko

........................
Klasa
1. Uzupenij tabel, wpisujc symbol literowy, nazw4. Uzupenij schemat opisujcy drog powietrza
elementu budowy ukadu oddechowego oraz jego wdychanego, wpisujc nazwy brakujcych
funkcj.
odcinkw ukadu oddechowego.
(03)
(04)
Jama nosowa
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .
tchawica . . . . . . . . . . . . . . . oskrzeliki
.............. ....... ...........
informacje dotyczce budowy ukadu
oddechowego wpisz liter P, a obok
(06)
Symbol
literowy
Element ukadu
oddechowego
Funkcja
transportuje czstki
pokarmowe oraz
powietrze
nagonia
d
2. Wyjanij rol jamy nosowej w procesie

oczyszczania powietrza.
(01)
.................................................
...
.................................................
...
3. Zaznacz zdanie, ktre prawidowo opisuje

tchawic.
(01)
A. Tworzy liczne rozgazienia doprowadzajce
Puca dziel si na: dwupatowe puco

lewe i trjpatowe puco prawe. . . . . .
Obecne na kocach oskrzelikw pcherzyki
pucne nadaj pucom budow pcherzykow.
.....
Podczas poykania pokarmu wejcie
do krtani zamyka chrzstka, nazywana
goni. . . .
Opucna chroni paty pucne. . . . . .
Oskrzeliki rozgaziaj si na coraz ciesze
oskrzela. . . . . .
Puca mczyzn maj wiksz pojemno
ni puca kobiet. . . . . .
6. Wykrel wyrazy tak, aby powstaa prawidowa
charakterystyka wentylacji puc podczas
wdechu.
(03)
W czasie wdechu nastpuje skurcz / rozkurcz
mini midzyebrowych. To wywouje
opadanie / uniesienie eber i rozsunicie ich
na boki. Jednoczenie nastpuje uwypuklenie /
spaszczenie przepony.
7. Podkrel nazwy gazw, ktrych stenie jest
wysze w powietrzu wydychanym ni
wdychanym.
(01)
tlen, para wodna, dwutlenek wgla, azot
powietrze do pcherzykw pucnych.

B. Zamyka wejcie do krtani podczas
przeykania pokarmu.
C. Dziki obecnoci podkowiastych chrzstek
moliwy jest swobodny przepyw powietrza.
D. Stanowi wsplny odcinek ukadw:
oddechowego i pokarmowego.
8. Zaznacz punkt, ktry zawiera nazw

elementu
budowy drg oddechowych.
A. Pcherzyki pucne.
B. Przeyk.
C. Przepona.
D. Oskrzela.
(01)

(01)
Wymiana gazowa zachodzi midzy
A. pcherzykami pucnymi a krwi w
naczyniach wosowatych.
B. rodowiskiem zewntrznym a jam nosow.
C. naczyniami krwiononymi a oskrzelikami.
D. nagoni a jam nosow.
(01)
Powierzchni wymiany gazowej zwikszaj
A. oskrzeliki.
B. pcherzyki pucne.
C. oskrzela.
D. zatoki.
11. Na ilustracji przedstawiono wyniki
dowiadczenia.

(01)
Przenikanie tlenu do krwi uatwia
A. luz pokrywajcy drogi oddechowe.
B. wystpowanie rzsek w drogach
oddechowych.
C. obecno zatok.
D. zamknite wejcie do krtani.
14. Wpisz nazw gazu oznaczonego na
schemacie liter x oraz nazw elementu, ktry
transportuje jego wiksz cz.
(02)
(01)
x
...........................................
Wiedzc, e woda wapienna ulega zmtnieniu

w obecnoci dwutlenku wgla, sformuuj
problem badawczy do przedstawionych
wynikw dowiadczenia.
..............................................
..............................................
12. Na wykresie przedstawiono wyniki pomiaru

wentylacji puc podczas intensywnego
wysiku fizycznego. Przeanalizuj wyniki
przedstawione
na wykresie i zaznacz waciw hipotez.
(01)
15. Obok zda opisujcych oddychanie

wewntrzkomrkowe wpisz liter O, a obok
opisujcych wymian gazow liter W.
(05)
Zachodzi w mitochondriach. . . . . .
Zachodzi midzy pcherzykami pucnymi
a krwi. . . . . .
Polega na dostarczaniu tlenu do organizmu
i usuwaniu z niego dwutlenku wgla. . . . . .
Produktami tego procesu s dwutlenek
wgla, woda i energia. . . . . .
Powoduje rozkad czsteczek glukozy. . . . . .
16. Uporzdkuj wymienione niej skadniki,
zaczynajc od tego, ktry jako rdo energii
jest wykorzystywany w pierwszej kolejnoci.
(01)
biaka . . . . .
cukry . . . . .
tuszcze . . . . .
A. Tempo wentylacji puc zaley od stenia

dwutlenku wgla we krwi.
B. Wpyw stenia dwutlenku wgla we krwi
17. Podaj nazwy substratw biorcych udzia w

oddychaniu wewntrzkomrkowym i wypisz
obok ich oznaczenia literowe.
(02)
na czstotliwo wentylacji puc.

C. Niskie stenie dwutlenku wgla we krwi
wywouje wentylacj puc.
D. Podczas intensywnego wysiku fizycznego
wzrasta stenie dwutlenku wgla we
krwi.
grupa
................................................
................................................
................................................
Ukad oddechowy
...................................................
Imi i nazwisko

........................
Klasa
1. Uzupenij tabel, wpisujc symbol literowy,

nazw elementu budowy ukadu oddechowego
oraz jego funkcj.
(03)
4. Uzupenij schemat ilustrujcy drog powietrza

wdychanego, wpisujc nazwy brakujcych
odcinkw ukadu oddechowego.
(04)
. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .
gardo . . . . . . . .
tchawica . . . . . . . . . .. . . . . oskrzeliki
. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .

informacje dotyczce budowy ukadu
oddechowego wpisz liter P, a obok
(06)
Puca dziel si na: dwupatowe puco prawe
i trjpatowe puco lewe. . . . . .
Opucna to cienka bona pokrywa puca. . . . . .
Symbol Element ukadu
literowy oddechowego
Funkcja
gardo
Podczas poykania pokarmu wejcie

do krtani zamyka chrzstka, nazywana
goni. . . . . .
Oskrzela rozgaziaj si na coraz ciesze
oskrzeliki. . . . . .
f
doprowadza powietrze do
pcherzykw pucnych
2. Wyjanij, jak rol w oczyszczaniu powietrza

odgrywa ruch rzsek nabonka wycielajcego
drogi oddechowe.
(01)
.................................................
.
.................................................
.
3. Zaznacz zdanie opisujce tchawic.

(01)
A. To chrzstna rura, przez ktr odbywa si
transport powietrza do oskrzeli.
B. Stanowi wsplny odcinek ukadw:
oddechowego i pokarmowego.
C. Zamyka wejcie do krtani podczas
przeykania pokarmu.
D. Tworzy liczne rozgazienia
doprowadzajce powietrze do pcherzykw
pucnych.
Obecne na kocach oskrzelikw pcherzyki

puc-ne nadaj pucom budow pcherzykow.
.....
Puca mczyzn maj wiksz pojemno
ni puca kobiet. . . . . .
6. Wykrel wyrazy tak, aby powstaa prawidowa
charakterystyka wentylacji puc podczas
wydechu.
(03)
W czasie wydechu nastpuje skurcz /
rozkurcz mini midzyebrowych. To
wywouje opadanie / uniesienie eber.
Jednoczenie nastpuje uwypuklenie /
spaszczenie przepony.
7. Podkrel nazwy gazw, ktrych stenie jest
wysze w powietrzu wdychanym ni
wydychanym.
(01)
tlen, para wodna, hel, dwutlenek wgla, azot
8. Zaznacz punkt, ktry zawiera nazw elementu
budowy drg oddechowych.
(01)
A. Przepona.
B. Tchawica.
C. Przeyk.
D. Pcherzyki pucne.

(01)
Wymiana gazowa zachodzi midzy
A. tchawic a naczyniami krwiononymi.
B. oskrzelikami a naczyniami krwiononymi.
C. pcherzykami pucnymi a krwi w
naczyniach wosowatych.
D. jam nosow a gardem.
(01)
Powierzchni wymiany gazowej zwikszaj
A. zatoki.
B. oskrzeliki.
C. oskrzela.
D. pcherzyki pucne.

(01)
Przenikanie tlenu do krwi uatwia
A. nagonia zamykajca wejcie do krtani.
B. obecno zatok.
C. ruch rzsek nabonka oddechowego.
D. luz pokrywajcy drogi oddechowe.
14. Wpisz nazw gazu oznaczonego na
schemacie liter x oraz nazw elementu, ktry
transportuje wiksz cz tego gazu.
(02)
11. Na ilustracji przedstawiono wyniki dowiadczenia.

(01)
x
...........................................
15. Obok zda opisujcych oddychanie

wewntrzkomrkowe wpisz liter O, a obok
opisujcych wymian gazow liter W.
(05)
Polega na utlenianiu czsteczek glukozy. . . . . .
Wiedzc, e woda wapienna ulega zmtnieniu
w obecnoci dwutlenku wgla, sformuuj
hipotez do przedstawionych wynikw
dowiadczenia.
.
................................................
..
Zachodzi w mitochondriach. . . . . .
Polega na usuwaniu dwutlenku wgla z
organizmu i dostarczaniu do niego tlenu. . . . .
.
Substratami tego procesu s glukoza i tlen. . . .
................................................
..
12. Na wykresie przedstawiono wyniki pomiaru

wentylacji puc podczas intensywnego
wysiku fizycznego. Przeanalizuj wyniki
przedstawione na wykresie i zaznacz
waciw hipotez.
(01)
..
Zachodzi midzy pcherzykami pucnymi
a krwi. . . . . .
16. Uporzdkuj wymienione niej skadniki
zaczynajc od tego, ktry jako rdo energii
jest wykorzystywany w ostatniej kolejnoci.
(01)
tuszcze . . . . .
biaka . . . . .
cukry . . . . .
17. Podaj nazwy produktw oddychania
A. Tempo wentylacji puc zaley od stenia

dwutlenku wgla we krwi.
B. Wpyw stenia dwutlenku wgla we krwi
wewntrzkomrkowego i wypisz obok ich

oznaczenia literowe.
(02)
na czstotliwo wentylacji puc.

C. Czy niskie stenie dwutlenku wgla
we krwi wywoa wentylacj puc?
D. Podczas intensywnego wysiku fizycznego
wzrasta stenie dwutlenku wgla we
krwi.
................................................
..
................................................
..
grupa
Ukad wydalniczy
...................................................
Imi i nazwisko

........................
Klasa

wyrazw.
(04)
puca, oczyszcza krew, nadmiar wody, mocz
Ukad wydalniczy . . . . . . . . . . .. . . . . .
..
..............
ze szkodliwych i zbdnych substancji, a
nastpnie wytwarza
. .. . . . . . . . . . . . .
Za porednictwem. . . . . . . . . . . . organizm pozbywa

si dwutlenku wgla, a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . usuwa
przez gruczoy potowe.
2. Podkrel nazwy substancji usuwanych z

organizmu w procesie defekacji.
(01)
4. Podkrel nazwy elementw budowy ukadu

wydalniczego, ktre tworz drogi
wyprowadzajce mocz.
(01)
ledziona, jelito cienkie, nerki,
cewka moczowa, jelito grube, jajowody,
pcherz moczowy, moczowody
5. Zaznacz element, ktry wchodzi w skad
rdzenia nerki.
(01)
A. Kbuszek nerkowy.
B. Torebka kbuszka.
C. Kanalik nerkowy.
D. Moczowd.
budow nefronu.
(01)
nadmiar wody, niestrawione resztki pokarmowe,

dwutlenek wgla, nadmiar soli mineralnych,
mocznik
3. Uzupenij tabel, wpisujc nazwy oraz funkcje
elementw ukadu wydalniczego oznaczonych
na
ilustracji cyframi 14.
(04)
Cyfra
Nazwa elementu
ukadu
usuwa z krwi
szkodliwe
zwizki
1
2
moczowd
pcherz moczowy
Rola
A. 1 kbuszek nerkowy, 2 torebka

kbuszka, 3 kanalik nerkowy.
B. 1 kbuszek nerkowy, 2 torebka
C. 1 kanalik nerkowy, 2 torebka
kbuszka, 3 kbuszek nerkowy.
D. 1 torebka kbuszka, 2 kbuszek
nerkowy, 3 kanalik nerkowy.
informacje wpisz liter P, a obok
(04)
(04)
usuwa mocz
z organizmu
Drugi etap powstawania moczu polega na

przenikaniu czci skadnikw osocza z
naczy krwiononych do kanalika
zbiorczego. . . . . .
Miedniczka nerkowa odprowadza mocz do
kbuszka nerkowego. . . . . .
Kor nerki tworz ciaka nerkowe. . . . . .
Kanalik nerkowy modyfikuje skad moczu. . . .

(01)
Pochanianie z krwi zbdnych substancji
usprawnia
A. przejcie torebki kbuszka w kanalik
nerkowy.
B. obecno szerokiego naczynia
doprowadzajcego.
C. obecno naczynia
odprowadzajcego.
D. gsta sie naczy wosowatych.
9. Uporzdkuj etapy powstawania moczu,
wpisujc cyfry od 1 do 4.
(01)
wchanianie do krwi i zagszczanie moczu. . . .
..
wytwarzanie moczu pierwotnego. . . . . .
powstanie moczu ostatecznego w kanaliku
zbiorczym. . . . . .
odzyskiwanie wody, gdy brakuje jej
w organizmie. . . . . .
10. Uzupenij tabel, wpisujc znak +, jeeli
okrelony skadnik wystpuje w danym
rodzaju moczu, a znak , jeeli w nim nie
wystpuje.
Skadnik
Mocz pierwotny Mocz ostateczny
erytrocyty
glukoza
mocznik
sole
mineralne
(02)
11. Zmierzono ilo wydalanego moczu u osb

w wieku 1825 lat. Na podstawie
otrzymanych wynikw sporzdzono wykres.
Korzystajc
z niego zaznacz prawidowo sformuowan
hipotez do tego dowiadczenia.
(01)

(01)
Krew dopywajca do ciaka nerkowego
w porwnaniu z krwi wypywajc
naczyniem odprowadzajcym ma
A. mniej glukozy, wicej mocznika.
B. mniej glukozy, mniej mocznika.
C. wicej glukozy, wicej mocznika.
D. wicej glukozy, mniej mocznika.
13. Wyjanij, jak na prac ukadu
wydalniczego
wpywa picie zbyt maej iloci pynw
w cigu doby.
(01)
...........................................
...
...........................................
...
...........................................
...
14. Podkrel zalecenie zapobiegajce

chorobom ukadu wydalniczego.
(01)
A. Dieta bogata w biako.
B. Umiarkowane przebywanie na socu.
C. Ograniczenie spoywania soli.
D. Unikanie wysiku fizycznego.
15. Na podstawie opisu rozpoznaj chorob
ukadu wydalniczego.
(01)
Chorob t wywouj bakterie, ktre
uszkadzaj kbuszki nerkowe. Chorzy
oddaj ma ilo moczu, poniewa
filtracja ich krwi jest utrudniona. W
organizmie zostaje wicej wody, ktra
gromadzi si w rnych narzdach ciaa i
zakca ich prac.
...........................................
..
16. Na schemacie przedstawiono proces

dializy. Napisz, ktry z pynw, I czy II, jest
krwi pacjenta poddawanego dializie.
Swoj odpowied uzasadnij jednym
argumentem.
(0
1)
...........................................
A. Czy rodzaj spoywanych pynw ma wpyw

na ilo wydalanego moczu?
B. Wpyw iloci wypitych pynw na
dobow ilo wydalanego moczu.
C. Ilo wypitej wody wpywa na dobow
ilo wydalanego moczu.
D. Jak zmienia si dobowa ilo wydalanego
moczu w zalenoci od spoywanych
pokarmw?
grupa
...........................................
............................................
............................................
Ukad wydalniczy
...................................................
Imi i nazwisko

........................
Klasa

wyrazw.
(04)
dwutlenek wgla, gruczoy potowe, szkodliwe
i zbdne substancje, ukad wydalniczy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . oczyszcza
krew ze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , a
nastpnie wytwarza mocz. Za porednictwem
4. Podkrel nazwy elementw budowy ukadu

wydalniczego, ktre tworz drogi
wyprowadzajce
mocz.
(01)
puca, cewka moczowa, jelito grube, moczowody,
pcherz moczowy, nasieniowody, nerki
5. Zaznacz element, ktry wchodzi w skad kory
nerki.
puc organizm pozbywa si .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .

a nadmiar wody usuwa przez (01)
. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .
A. Moczowd.
B. Kanalik zbiorczy.
C. Kanalik nerkowy.
2. Podkrel nazwy substancji usuwanych z
D. Ciako nerkowe.
organizmu
w procesie defekacji.
(01)
budow
nefronu.
mocznik, nadmiar wody i soli mineralnych,
(01)
niestrawione resztki pokarmu, dwutlenek wgla
. .. . . . . . . . . . . . . . . . ,
3. Uzupenij tabel, wpisujc nazwy oraz funkcje

elementw ukadu wydalniczego oznaczonych
na ilustracji cyframi 14.
(04)
Cyfra
Nazwa elementu
ukadu
nerka
odprowadza
mocz z nerek
Rola
magazynuje mocz
cewka moczowa
A. 1 kbuszek nerkowy, 2 torebka

B. 1 kbuszek nerkowy, 2
torebka kbuszka, 3 kanalik
nerkowy.
C. 1 torebka kbuszka, 2
kbuszek nerkowy, 3 kanalik
nerkowy.
D. 1 kanalik nerkowy, 2 torebka kbuszka,
3 kbuszek nerkowy.
informacje
wpisz liter P, a obok zawierajcych faszywe
informacje liter F.
(04)
Rdze nerki tworz kanaliki nerkowe oraz
kanaliki zbiorcze. . . . . .
Ciako nerkowe pochania z krwi produkty
przemiany materii. . . . . .
Miedniczka nerkowa bierze udzia w
oczyszczaniu krwi. . . . . .
Pierwszy etap powstawania moczu polega
na wchanianiu wody i glukozy. . . . . .

(01)
Przystosowaniem do procesu filtracji w ciaku
nerkowym jest
A. gsta sie naczy wosowatych.
B. obecno szerokiego naczynia
doprowadzajcego.
C. obecno naczynia odprowadzajcego.
D. przejcie torebki kbuszka w kanalik
nerkowy.
9. Uporzdkuj etapy powstawania moczu,
wpisujc cyfry od 1 do 4.
(01)
powstawanie w kanaliku zbiorczym moczu
ostatecznego. . . . . .
odzyskiwanie glukozy. . . . . .
przepyw skadnikw osocza krwi do torebki
kbuszka nerkowego. . . . . .
10. Uzupenij tabel, wpisujc znak +, jeeli
okrelony skadnik wystpuje w danym rodzaju
moczu, a znak , jeeli w nim nie wystpuje.
Mocz pierwotny
Krew wypywajca z ciaka nerkowego w

porwnaniu z krwi dopywajc naczyniem
doprowadzajcym ma
A. mniej glukozy, wicej mocznika.
B. mniej glukozy, mniej mocznika.
C. wicej glukozy, wicej mocznika.
D. wicej glukozy, mniej mocznika.
13. Wyjanij, jak na prac ukadu wydalniczego
wpywa spoywanie zbyt duej iloci soli.
(01)
...............................................
...............................................
...............................................
zagszczanie moczu. . . . . .
Skadnik

(01)
Mocz ostateczny
glukoza
aminokwasy
mocznik
sole
mineralne
14. Podkrel zalecenie zapobiegajce chorobom

ukadu wydalniczego.
(01)
A. Spoywanie bonnika pokarmowego.
B. Dokadne wycieranie ciaa po kpieli.
C. Regularne wiczenia fizyczne.
D. Picie okoo 2 litrw pynw dziennie.
15. Na podstawie opisu rozpoznaj chorob ukadu
wydalniczego.
(01)
Choroba ta polega na gromadzeniu si w
nerkach osadw z soli mineralnych. Powstaj z
nich kamienie, ktre powoduj silny bl. Mog
one te uszkodzi nerki lub ciany drg
wyprowadzajcych. Wtedy mocz przedostaje
si poza ukad wydalniczy, wywoujc zatrucia
rnych narzdw ciaa.
(02)
11. U grupy osb w wieku 1825 lat zmierzono

ilo wydalanego moczu. Na podstawie
otrzymanych wynikw sporzdzono wykres.
Korzystajc z niego zaznacz prawidowo
sformuowany problem badawczy do tego
dowiadczenia.
.................................................
....
16. Na schemacie przedstawiono proces dializy.

Napisz, ktry z pynw, I czy II, znajduje si
w dializatorze. Swoj odpowied uzasadnij
jednym argumentem.
(01)
(01)
A. Czy ilo wypitych pynw wpywa na

dobow ilo wydalanego moczu?
B. Rodzaj spoywanych pynw ma wpyw na
...........................................
...........................................
ilo wydalanego moczu.

C. Ilo wypitej wody wpywa na ilo
wydalanego moczu.
D. Jak zmienia si dobowa ilo wydalanego
moczu w zalenoci od spoywanych
pokarmw?
............................................
............................................
grupa
Regulacja nerwowo-hormonalna
...................................................
Imi i nazwisko

........................

Klasa

(01)
Za pobudzenie tarczycy do dziaania odpowiadaj
hormony wydzielane przez
A. jajniki.
B. nadnercza.
C. trzustk.
D. przysadk.
2. U dwudziestu uczniw w wieku 1418 lat zbadano
zmiany stenia melatoniny we krwi w cigu doby.
Wykrel zbdne wyrazy tak, aby powsta
prawidowy opis wynikw tych bada.
(02)
5. Uzupenij zdanie.
(01)
Niedoczynno komrek produkujcych
parathormon powoduje, e poziom wapnia
we krwi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. W wyznaczone miejsca wstaw brakujce
elementy tak, aby powsta schemat
wyjaniajcy antagonistyczne dziaanie
hormonw trzustki.
(0
2)
Pomiary wykonane midzy 8.00 a 22.00 wykazay

wysoki / niski poziom melatoniny we krwi. Hormon
ten wydzielany jest przez szyszynk / tarczyc
gruczo pooony w pobliu przysadki.
(01)
Za rozwj mskiej sylwetki, muskulatury ciaa,
zarostu na twarzy i niskiego gosu odpowiada
A. estrogen.
B. kortyzol.
C. testosteron.
D. hormon tropowy.
4. Zaznacz problem badawczy dotyczcy
dowiadczenia, ktrego wyniki przedstawiono na
wykresie.
(01)

(01)
Podstawow jednostk strukturaln
i funkcjonaln ukadu nerwowego jest
A. neuryt.
B. nefron.
C. nerw.
D. neuron.
8. Podkrel informacje, ktre dotycz aksonw.
(03)
wypustka komrki nerwowej, duga,
krtka, pojedyncza, liczne
9. Wykrel informacje tak, aby powstaa
charakterystyka somatycznego ukadu
nerwowego.
(03)
A. Jak zmienia si poziom glukagonu midzy
Steruje procesami przemiany materii / prac

mini szkieletowych. Odbiera bodce ze
posikami?
B. Poziom glukagonu po posiku wzrasta.
C. Ilo glukagonu we krwi zaley od iloci
posikw w cigu dnia.
D. Poziom glukagonu midzy posikami
nie zmienia si.
rodowiska zewntrznego / wewntrznego

organizmu. Jego dziaanie zaley / nie zaley
od naszej woli.
10. Uporzdkuj etapy przepywu impulsu
nerwowego w komrce nerwowej.
(01)
ciao neuronu . . . . .
akson . . . . .
dendryt . . . . .

(01)
Neuroprzekaniki odpowiadaj za
A. przyspieszenie przewodzenia impulsu
nerwowego w komrce.
B. przekazywanie impulsu nerwowego midzy
neuronami.
C. odbir bodcw nerwowych.
D. przewodzenie impulsw nerwowych
do autonomicznego ukadu nerwowego.
17. Wska na ilustracji i podaj nazw pata, ktry

odpowiada za odczuwanie dotyku i
temperatury otoczenia.
(01)
12. Na ilustracjach przedstawiono dwa rodzaje

wkien nerwowych i zaznaczono szybko
przewodzenia przez nie bodca nerwowego.
(01)
18. Uporzdkuj wymienione elementy, wpisujc
cyfry
od 1 do 5, tak aby powsta opis uku
odruchowego.
(01)
Sformuuj wniosek dotyczcy szybkoci
przewodzenia impulsu nerwowego we
wknie nerwowym pozbawionym osonki
mielinowej.
................................................
................................................

(01)
Rdze krgowy przed urazami chroni
A. trzy opony i pyn mzgowo-rdzeniowy.
B. koci czaszki i opony.
C. istota szara i kana krgowy.
D. trzy opony i istota biaa.
14. Obok informacji dotyczcych funkcji mzgu
wpisz liter M, a obok informacji dotyczcych
funkcji pnia mzgu liter P.
(04)
Regulacja cinienia krwi. . . . . .
Utrzymywanie odpowiedniej temperatury
neuron czuciowy . . . . . .
minie przedramienia . . . . . .
receptor czuciowy skry . . . . . .
neuron poredniczcy . . . . . .
neuron ruchowy . . . . .
19. Uzupenij tekst, korzystajc z poniszych
poj.
(05)
wzrasta, bodce, nadnercza, adrenalina,
stres, ukad nerwowy
Ukad nerwowy przez cay czas odbiera rne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
nadmiar moe wywoa

Swoj
aktywno
. . . . . . . . . . . . . . . . .
zwikszaj
........................
krwi
z otoczenia. Ich
wwczas
, ktre wydzielaj do
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. Jej
ciaa. . . . .
podwyszony poziom we krwi powoduje, e
Uczenie si wiersza. . . . . .
Odczuwanie radoci z otrzymanej
nagrody. . . . . .
(01)
Lewa pkula dominuje u osb, ktre
A. pisz pikne wiersze.
B. potrafi okreli swoje pooenie w lesie.
C. sprawnie podliczaj domowe rachunki.
D. maj wyczucie rytmu w tacu.
(01)
tempo wentylacji puc i
ilo glukozy we krwi.

20. Obok zda opisujcych odruchy
bezwarunkowe wpisz liter B, a obok zda
opisujcych odruchy warunkowe liter W.
(05)
Rozszerzanie renicy podczas wchodzenia do
ciemnego pomieszczenia. . . . . .
Wydzielanie liny na widok ulubionej
potrawy. . . .
Mwienie dzie dobry znajomym. . . . . .
Za odbir bodcw z narzdw zmysw i

przekazywanie ich do mzgowia odpowiadaj
A. wkna nerwowe.
B. nerwy czaszkowe.
C. nerwy rdzeniowe.
D. orodki w korze mzgowej.
grupa
....................
Cofnicie nogi podczas dranienia

podeszwy stopy. . . . . .
Jazda na rowerze. . . . . .
Regulacja nerwowo-hormonalna
...................................................
Imi i nazwisko

........................
Klasa

(01)
Za pobudzenie tarczycy do wydzielania tyroksyny
odpowiada
A. adrenalina.
B. hormon tropowy.
C. glukagon.
D. parathormon.
2. U dwudziestu uczniw w wieku 1418 lat badano
zmiany stenia melatoniny we krwi w cigu doby.
Wykrel zbdne wyrazy tak, aby powsta prawidowy
opis wynikw tych bada.
(02)
5. Uzupenij zdanie.
1)
(0
Nadczynno komrek produkujcych

parathormon powoduje, e poziom wapnia we
krwi . . . . . . . . . . . . .
6. W wyznaczone miejsca wstaw brakujce
elementy tak, aby powsta schemat
wyjaniajcy antagonistyczne dziaanie
hormonw trzustki
(02)
Pomiary wykonane midzy 22.00 a 4.00 wykazay

niski / wysoki poziom melatoniny we krwi. Hormon
ten wydzielany jest przez szyszynk / tarczyc
gruczo pooony w pobliu przysadki.
(01)
Za rozwj kobiecej sylwetki, szerokie biodra, wysoki
ton gosu odpowiada
A. estrogen.
B. kortyzol.
C. testosteron.
D. hormon tropowy.
4. Zaznacz problem badawczy dotyczcy
dowiadczenia, ktrego wyniki przedstawiono na
wykresie.
(01)

(01)
Neuron to
A. pczek wkien nerwowych.
B. podstawowa jednostka strukturalna
i funkcjonalna ukadu nerwowego.
C. duga i pojedyncza wypustka
nerwowa.
D. podstawowa jednostka strukturalna
i funkcjonalna ukadu wydalniczego.
8. Podkrel informacje, ktre dotycz dendrytw.
(03)
wypustka komrki nerwowej, duga,
krtka, pojedyncza, liczne
9. Wykrel informacje tak, aby powstaa
charakterystyka autonomicznego ukadu
nerwowego.
(03)
A. Poziom glukagonu midzy posikami nie zmienia

si.
B. Poziom glukagonu po posiku wzrasta.
C. Ilo glukagonu we krwi zaley od iloci posikw
w cigu dnia.
D. Jak zmienia si poziom glukagonu midzy
posikami?
Steruje procesami przemiany materii / prac

mini szkieletowych. Odbiera bodce ze
rodowiska zewntrznego / wewntrznego
organizmu. Jego dziaanie zaley / nie zaley
od naszej woli.
10. Uporzdkuj etapy przepywu impulsu
nerwowego pomidzy komrkami nerwowymi.
(01)
szczelina synaptyczna . . . . .
akson . . . . .
dendryt . . . . .

(01)
W przekazywaniu impulsw pomidzy
komrkami nerwowymi poredniczy
A. osonka mielinowa.
B. rdze krgowy.
C. neuroprzekanik.
D. nerw obwodowy.
17. Wska na ilustracji i podaj nazw pata,

ktry odpowiada za sterowanie mow i
mylami.
(01)
12. Na ilustracjach przedstawiono dwa rodzaje wkien

nerwowych i zaznaczono szybko przewodzenia
przez nie bodca nerwowego.
(01)
18. Wymienione niej elementy uporzdkuj,
wpisujc cyfry od 1 do 5, tak aby powsta
opis uku odruchowego.
(01)
receptory w jamie ustnej . . . . .
Sformuuj wniosek dotyczcy szybkoci przewodzenia
impulsu nerwowego we wknie nerwowym z
osonk mielinow.
.....................................................
.....................................................
.

(01)
Mzgowie przed urazami chroni
A. istota szara i istota biaa.
B. koci czaszki, pyn mzgowo-rdzeniowy i
trzy opony mzgowe.
C. koci czaszki i kana krgowy.
D. kora mzgowia i pyn mzgowo-rdzeniowy.
14. Obok informacji dotyczcych funkcji mdku
wpisz liter M, a obok informacji dotyczcych
funkcji pnia mzgu liter P.
(04)
Zapewnienie odpowiedniej siy skurczw
mini. . . . . .
Koordynacja ruchw. . . . . .
Pobudzenie wydzielania enzymw. . . . . .
Praca serca. . . . . .
(01)
Prawa pkula dominuje u osb, ktre
A. maj zdolno abstrakcyjnego mylenia.
B. potrafi wygasza pikne mowy.
C. sprawnie rozwizuj zadania liczbowe.
D. projektuj ogrody.
neuron poredniczcy . . . . .
gruczoy linowe . . . . .
neuron ruchowy . . . . .
neuron czuciowy . . . . .
19. Korzystajc z poniszych poj, uzupenij
tekst opisujcy biologiczny mechanizm
reakcji stresowej.
(05)
bodce, zwikszenie, ukad nerwowy,
nadnercza, adrenalina, stres
Nasz organizm przez cay czas odbiera rne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
pochodzce ze
rodowiska zewntrznego. Ich dziaanie

moe wywoa
.................
Wwczas we krwi wzrasta
poziom . . . . . . . . . . . . . . . . . wydzielanej przez

.............................
mobilizacj
organizmu
. . . . . . . . . . . . . . . .
To powoduje
poprzez
cinienia krwi i
czstotliwoci skurczw serca.

20. Obok zda opisujcych odruchy
bezwarunkowe wpisz liter B, a obok zda
opisujcych odruchy warunkowe liter W.
(05)
Wydzielanie liny po podranieniu
czstkami pokarmw ciany jamy ustnej. . . .
..
Zapalanie wiata podczas wchodzenia do
(01)
Za odbir bodcw pyncych ze skry
(gwnie na tuowiu i koczynach) odpowiadaj
A. wkna nerwowe.
B. nerwy czaszkowe.
C. nerwy rdzeniowe.
D. orodki w korze mzgowej.
ciemnego pokoju. . . . . .
Kichanie w wyniku podranienia bony
luzowej jamy nosowej. . . . . .
Jazda na ywach. . . . . .
Odrabianie lekcji. . . . . .
grupa
Narzdy zmysw
...................................................
Imi i nazwisko

5. Uzupenij zdanie.
(01)
1. Uzupenij tabel.
(02)
Rodzaj bodca
Receptor
........................
Klasa
Przykad bodca
Ilo wiata przechodzcego przez renic

reguluje
czopki
.............................
substancje chemiczne
zawarte w pokarmie
2. Podkrel nazw elementu budowy oka, ktry

zapewnia sta wilgotno gaki ocznej.
(01)
A. powieki.
B. komrki luzowe spojwki.
C. tczwki.
D. rzsy.
(01)
6. Obok informacji dotyczcych czopkw wpisz

liter C, a obok informacji dotyczcych prcikw
liter P.
(02)
Rejestruj barw wiata. . . . . .
Najwiksze ich skupisko jest w plamce. . . . . .
Pozwalaj na widzenie stopni szaroci. . . . . .
S wraliwe na ruch. . . . . .
(01)
Miejscem najostrzejszego widzenia w oku jest
A. plamka.
B. tarcza nerwu wzrokowego.
C. soczewka.
D. prcik.
8. Podkrel nazwy elementw budowy oka, przez
ktre przechodzi promie wietlny.
(01)
Element oka oznaczony na ilustracji liter x

A. pozwala na ostre widzenie przedmiotw z
rnej odlegoci.
B. uczestniczy w odbiorze bodcw wietlnych.
C. reguluje cinienie w gace ocznej.
D. chroni gbiej pooone elementy oka przed
urazami.
4. Wykrel informacje tak, aby powsta opis
zjawiska przedstawionego na schemacie. (03)
nerw wzrokowy, twardwka, renica, ciao

szkliste, naczyniwka, soczewka
(01)
Obraz, ktry powstaje na siatkwce, jest
A. odwrcony i pomniejszony.
B. odwrcony i rzeczywisty.
C. odwrcony i powikszony.
D. rzeczywisty i pomniejszony.
(01)
Zbyt wysokie cinienie pynu w gace ocznej
moe by przyczyn
A. zapalenia spojwek.
B. jczmienia.
C. zamy.
D. jaskry.
11. Podkrel nazw elementu budowy ucha, w

ktrym znajduje si waciwy narzd suchu.
(01)
A. Kanay pkoliste.
B. Trbka suchowa.
C. Przewd suchowy.
D. limak.
Soczewka wypuka / spaszczona
Obraz oddalony / zbliony
wiato zaamywane sabo / mocno
12. Podkrel prawdziwe zdanie dotyczce roli

gruczow zowych.
(01)
A. zy usuwaj dostajce si do oka
zanieczyszczenia i
drobnoustroje.
B. Wydzielina gruczow zowych chroni oczy
przed zbyt silnym wiatem.
C. zy chroni oczy przed uszkodzeniami
mechanicznymi.
D. Wydzielina gruczow zowych zapobiega
wpadaniu zanieczyszcze do oka.
15. W dowiadczeniu, ktrego wynik

przedstawiono na wykresie, badano odlego
najlepszego widzenia dla osb z 4 rnych
grup wiekowych.
(01)
13. Korzystajc ze schematu i podanych poniej

poj, uzupenij zdania.
(06)
dalekowzroczno, krtkowzroczno, za
siatkwk, przed siatkwk, daleko, blisko,
zbyt sabo, zbyt mocno, dwuwklse, wypuke
Na schemacie przedstawiono . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. ..
W tym wypadku siatkwka ley zbyt

. . . . . . . . . . . . . od
soczewki. To powoduje, e
promienie wietlne s zaamywane

.............
. . . ..
i skupiaj si
...........
.........
........
Niewyranie widzi si wwczas
przedmioty lece . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przedstawion wad mona skorygowa za
Z analizy danych przedstawionych na wykresie

wynika, e osoby w rednim wieku
A. widz lepiej przedmioty znajdujce si
w bliskiej odlegoci.
B. widz lepiej przedmioty znajdujce si
w dalszej odlegoci.
C. widz gorzej przedmioty znajdujce si
w dalszej odlegoci.
D. wiek nie ma wpywu na
prawidowe widzenie.
(01)
Kosteczki suchowe odpowiadaj za
A. przekazywanie drga do przedsionka.
B. zatrzymywanie zanieczyszcze w
uchu wewntrznym.
C. wzmacnianie dwikw.
D. wytwarzanie impulsw nerwowych.
(02)
Podczas wznoszenia si samolotu powstaje
rnica cinie powietrza, ktr wyrwnuje
. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
pomoc
wchodzca w skad ucha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
soczewek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.. .
14. Wpisz nazw elementu budowy ucha, ktry

oznaczony jest na schemacie liter x i okrel
jego funkcj.
(02)

(01)
Za wzmacnianie dwikw w uchu odpowiada
A. bdnik kostny.
B. moteczek.
C. bona bbenkowa.
D. przedsionek.
19. Uporzdkuj etapy przechodzenia fali
dwikowej, wpisujc cyfry od 1 do 5.
(01)
przedsionek . . . . .
maowina uszna . . . . .
limak . . . . .
kosteczki suchowe . . . . .
bona bbenkowa . . . . .
x ............................................
................................................
grupa
Narzdy zmysw
...................................................
Imi i nazwisko

........................
Klasa
12. Podkrel prawdziwe zdanie dotyczce roli

gruczow zowych.
(01)
A. zy chroni oczy przed uszkodzeniami
mechanicznymi.
B. Wydzielina gruczow zowych zapobiega
wpadaniu zanieczyszcze do oka.
C. zy usuwaj dostajce si do oka
zanieczyszczenia i drobnoustroje.
D. Wydzielina gruczow zowych chroni
oczy przed zbyt silnym wiatem.
15. W dowiadczeniu, ktrego wynik

przedstawiono na wykresie, badano odlego
najlepszego widzenia dla osb z 4 rnych
grup wiekowych.
(01)
13. Korzystajc ze schematu i podanych poniej

poj, uzupenij zdania.
(06)
Z analizy danych przedstawionych na
wykresie wynika, e osoby rednim wieku
A. widz lepiej przedmioty znajdujce si
w bliskiej odlegoci.
B. wiek nie ma wpywu na prawidowe widzenie.
C. widz gorzej przedmioty znajdujce si
w dalszej odlegoci.
D. widz lepiej przedmioty znajdujce si
w dalszej odlegoci.
dalekowzroczno, krtkowzroczno, przed
siatkwk, za siatkwk, daleko, blisko, zbyt
sabo, zbyt mocno, maej, duej, dwuwklse,
wypuke
Na schemacie przedstawiono . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.. .
W tym wypadku siatkwka ley w zbyt

. . . . . .. . . . . . . odlegoci
od soczewki. To
.............
skupiaj si . . . . . . . . . . . . . . . . . .. Niewyranie
widzi si wwczas przedmioty lece
. . . . . . . .. ..
..........
Przedstawion wad mona
skorygowa za pomoc soczewek . . . . . . . . . . . . .

....................
Za przenoszenie drga do ucha wewntrznego

odpowiadaj
A. bdnik kostny.
B. kosteczki suchowe.
C. bona bbenkowa.
D. kanay pkoliste.
powoduje, e promienie wietlne s

zaamywane . . . . . . . . . . . . . .

(01)
(02)
Podczas krcenia si na karuzeli z
.......................
wchodzcych w
skad ucha . . . . . . . . . . . . wysyana jest

ogromna ilo impulsw, ktrych mzg nie
nada przetwarza.

14. Wpisz nazw elementu budowy ucha
oznaczonego na schemacie liter x i okrel jego (01)
funkcj.
Bona bbenkowa odpowiada za
A. przekazywanie drga do przedsionka.
(02)
B. zatrzymywanie zanieczyszcze w uchu
wewntrznym.
C. wytwarzanie impulsw nerwowych.
D. wzmacnianie dwikw.
19. Uporzdkuj etapy przechodzenia fali
dwikowej, wpisujc cyfry od 1 do 5.
(01)
limak . . . . .
x ..........................................
..............................................
bona bbenkowa . . . . .
nerw przedsionkowo-limakowy . . . .
. kosteczki suchowe . . . . .
przewd suchowy . . . . .
grupa
Rozmnaanie i rozwj czowieka
...................................................
Imi i nazwisko

1. Uzupenij tabel, korzystajc z podanych poniej
wyrazw.
(02)
prcie, szerokie biodra, jajowd,
rozwinite piersi, zarost na twarzy, wskie ramiona,
szerokie ramiona, nasieniowd
Drugorzdowe
mskie cechy
pciowe
Trzeciorzdowe
mskie cechy
pciowe
........................
Klasa
5. Podkrel nazwy elementw ukadu rozrodczego,

ktre produkuj skadniki spermy.
(03)
kanaliki nasienne, prostata,
jdra, najdrza, moszna
6. Oce suszno stwierdzenia, e jdra to
narzdy wchodzce w skad dwch ukadw.
Podaj argument potwierdzajcy Twoje
stanowisko.
(02)
..................................................
..................................................
2. Podkrel nazw elementu ukadu rozrodczego

odpowiedzialnego za wyprowadzanie plemnikw
z jder.
(01)
cewka moczowa, jajowd, prcie, nasieniowd
3. Podaj nazw elementu budowy plemnika
zaznaczonego na schemacie liter x i okrel jego
funkcj.
(02)
..................................................
..................................................
7. Podkrel nazw eskiego zewntrznego

narzdu pciowego.
(01)
A. Jajnik.
B. Macica.
C. echtaczka.
D. Pochwa.
8. Zaznacz na ilustracji i podaj nazw elementu
eskiego ukadu rozrodczego, ktry:
(02)
a zapewnia odpowiednie warunki rozwoju
zarodka i podu.
b wytwarza hormony pciowe.
x .....................
................................................
.................................................

(01)
Mitochondria obecne we wstawce
A. produkuj hormony pciowe niezbdne do
rozwoju plemnika.
B. umoliwiaj przejcie przez bon komrki jajowej.
C. produkuj substancje odywcze umoliwiajce

(01)
dojrzewanie plemnika.
D. uwalniaj energi potrzebn do ruchu plemnika.
Nabonek rzskowy jajowodu umoliwia

A. przesuwanie komrki jajowej.
B. wydanie na wiat potomstwa.
C. rozwj zarodka.
D. wytwarzanie hormonw pciowych.
10. Podkrel punkt, w ktrym prawidowo opisano

funkcj bony komrki jajowej.
(01)
A. Uatwia wnikanie wielu plemnikw do
wntrza komrki jajowej.
B. Odywia dzielcy si zarodek.
C. Bierze udzia w tworzeniu naczy
krwiononych zarodka.
D. Uniemoliwia wnikanie do wntrza komrki
jajowej wicej ni jednego plemnika.
11. Odczytaj z wykresu i wpisz w odpowiednie
miejsca:
(03)
14. Napisz, co dzieje si z ciakiem tym, gdy

dojdzie do zapodnienia komrki jajowej.
(01)
................................................
..
................................................
..
15. Uzupenij schemat, wpisujc brakujce okresy

ycia czowieka.
(04)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
.
staroci
dni.
b) dzie cyklu, w ktrym zachodzi owulacja

. . . . . . . . . . . . . . . ..
niemowlcy . . . . . . . . . . . . . . . . .
dojrzewania dorosoci . . . . . . . . . . . . . . .
a) dugo trwania cyklu miesiczkowego

................
podowy . . . . . . . . . . . . .
16. Podkrel informacje, ktre dotycz rozwoju

podowego czowieka.
(0
1)
c) czas trwania fazy podnoci od . . . . . . . . . . . . .
A. Odrnianie znajomych gosw.

B. Rozpoczcie funkcjonowania
ukadu odpornociowego.
C. Zagniedenie w cianie macicy.
D. Przeksztacenie w
jednowarstwowy pcherzyk.
E. Mruganie powiekami.
...
do . . . . . . . . . . . . . . . . dnia.
17. Na schemacie przedstawiono budow oyska.

(01) Zaznacz zestaw, ktry prawidowo opisuje substancje
przekazywane i odbierane za porednictwem oyska
12. Wpisz nazw opisanej poniej fazy cyklu

miesiczkowego.
(01)
Poziom hormonw pciowych jest niski.
Skurcze macicy pomagaj usun zuszczajc
si luzwk macicy.
.
Odpowied
dwutlenek
wgla
przeciwciaa
przeciwciaa
dwutlenek
wgla
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
13. Uzupenij tabel.

(03)
C
D
substancje
przeciwciaa
odywcze
dwutlenek
wgla
substancje
odywcze
produkty
przemiany
materii
substancje
odywcze
dwutlenek
wgla
przeciwciaa
Bona podowa
Funkcja
owodnia
bierze udzia w tworzeniu naczy
krwiononych zarodka
kosmwka
grupa
Rozmnaanie i rozwj czowieka
...................................................
Imi i nazwisko

........................
Klasa
1. Uzupenij tabel, korzystajc z podanych

poniej wyrazw.
(02)
prcie, szerokie biodra, jajowd,
rozwinite piersi, zarost na twarzy, wskie
ramiona, szerokie ramiona, nasieniowd
Drugorzdowe
eskie cechy
pciowe
Trzeciorzdowe
eskie cechy
pciowe
5. Podkrel nazwy elementw ukadu

rozrodczego, ktre produkuj skadniki spermy.
(03)
pcherzyki nasienne, gruczo krokowy,
jdra, najdrza, ciao jamiste
6. Oce suszno stwierdzenia, e jajniki to
narzdy wchodzce w skad dwch ukadw.
Podaj argument potwierdzajcy Twoje
stanowisko.
(02)
.................................................
.
2. Podkrel nazw elementu ukadu rozrodczego

odpowiedzialnego za wyprowadzanie plemnikw
z jder.
(01)
prostata, cewka moczowa, jajowd, nasieniowd
3. Podaj nazw elementu budowy plemnika
zaznaczonego na schemacie liter x i okrel
jego funkcj.
(02)
.................................................
.
.................................................
.
.................................................
.
7. Podkrel nazw eskiego wewntrznego

narzdu pciowego.
(01)
A. Wargi sromowe.
B. Pochwa.
C. Wzgrek onowy.
D. echtaczka.
8. Zaznacz na ilustracji i podaj nazw elementu
eskiego ukadu rozrodczego, ktry :
(02)
x .............................
................................................
a wytwarza hormony pciowe.

b umoliwia wydanie na wiat potomstwa.
................................................
.

(01)
Za uwalnianie energii niezbdnej do ruchu
plemnika odpowiada
A. gwka.
B. witka.
C. mitochondrium.
D. akrosom.

(01)
Gruba warstwa mini macicy
A. uczestniczy w odywianiu dziecka.
B. dostosowuje rozmiary macicy do
rozwijajcego si
dziecka.
C. wytwarza hormony.
D. zbiera produkty przemiany materii podu.
10. Podkrel punkt, w ktrym prawidowo opisano 14. Napisz, co dzieje si z ciakiem tym, gdy
nie dojdzie do zapodnienia komrki jajowej.
funkcj bony komrki jajowej.
(0
(01)
1)
A. Uatwia wnikanie wielu plemnikw
do wntrza komrki jajowej.
B. Odywia dzielcy si zarodek.
C. Uniemoliwia wnikanie do wntrza komrki
jajowej wicej ni jednego plemnika.
D. Bierze udzia w tworzeniu naczy
krwiononych zarodka.
11. Odczytaj z wykresu i wpisz w odpowiednie
miejsca:
(03)
.................................................
.
.................................................
.
15. Uzupenij schemat, wpisujc brakujce

okresy ycia czowieka.
(04)
zarodkowy . . . . . . . . . . . . . . . .
noworodkowy
..........................
dziecistwa
dojrzewania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
przekwitania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16. Podkrel informacje, ktre dotycz rozwoju
zarodkowego czowieka.
(03)
a) dugo trwania cyklu miesiczkowego

................
dni.
b) dzie cyklu, w ktrym zachodzi owulacja
A. Zagniedenie w bonie luzowej macicy.

B. Wyksztacenie mini.
C. Mruganie powiekami.
D. Rozpoczcie pracy serca.
E. Przeksztacenie w pcherzyk
otoczony pojedyncz warstw
mini.
17. Na schemacie przedstawiono budow
oyska.
. . . . . . . . . . . . . . . ..
c) czas trwania fazy podnoci od . . . . . . . . . . . . .

(01)
..
do . . . . . . . . . . . . . . . dnia.
12. Wpisz nazw opisanej poniej fazy cyklu
miesiczkowego.
(01)
Komrka jajowa uwolniona z pcherzyka jajnikowego

trafia do jajowodu, a pusty pcherzyk przeksztaca
si w ciako te.
13. Uzupenij
tabel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odpowied
2
3
......... 1
tlen
tlen
produkty
przemiany
materii
substancje
odywcze
produkty
(01) substancje
przemiany
odywcze
materii
produkty
substancje
przemiany
odywcze
materii
tlen
produkty
przemiany
materii
substancje
odywcze
tlen
Bona podowa
Funkcja
Zaznacz zestaw, ktry prawidowo opisuje

substancje przekazywane i odbierane za
pozwala na swobodne
porednictwem oyska.
ruchy dziecka
omocznia
poredniczy w wymianie substancji

midzy matk a dzieckiem
grupa
Zdrowie a cywilizacja
...................................................
Imi i nazwisko

........................
Klasa
1. Zaznacz przyczyny chorb cywilizacyjnych.

6. W tabeli przedstawiono wyniki
(03)
dowiadczenia.
A. Nieprawidowe odywianie si.
Mierzono w nim ilo krwi przepywajcej
B. Zanieczyszczenie rodowiska.
przez narzdy wewntrzne badanych osb.
C. Kontakt z chor osob.
Pomiarw dokonano podczas spoczynku oraz
D. Brak ruchu.
w czasie intensywnego wysiku fizycznego.
(0
E. Uywanie wsplnych przyborw toaletowych.
1)
2. Uzupenij zdania.
(0
Obszar
naczyniowy
3)
Wykonanie zdjcia rentgenowskiego u pacjenta
z objawami choroby puc to element badania
...................
Pozwala ono rozpozna stan
organizmu okrelany jako
.....................
Chcc
zabezpieczy
si
przed
Przepyw krwi
podczas
spoczynku
[ml/min]
Przepyw krwi
podczas
maksymalnego
wysiku fizycznego
[ml/min]
ukad
pokarmowy
1400
300
nerkowy
1100
250
mzgowy
750
750
wiecowy
250
1000
minie
szkieletowe
1200
22000
500
600
grulic,
wykonujesz
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .
3. Obok informacji dotyczcych zdrowia

psychicznego wpisz liter P, a obok informacji
dotyczcych zdrowia spoecznego liter S.
(05)
rado z ycia
codziennego . . . . .
rozmowa z przyjacimi . . . . .
unikanie zych
wspomnie . . . . .
umiejtno nawizywania pozytywnych
relacji
z ludmi . . . . .
wsparcie rodziny . . . . .
4. Wybierz argument, ktry potwierdza pozytywny
wpyw wysiku fizycznego na popraw
efektywnoci mylenia.
(01)
A. Zwiksza si dotlenienie mzgu.
B. Zwiksza si przepyw limfy.
C. Wzrasta elastyczno naczy krwiononych.
D. Wzrasta gsto koci.
skra
Do zamieszczonych w tabeli wynikw

dowiadczenia dopasuj prawidowo
sformuowany problem badawczy.
A. Czy podczas wysiku fizycznego zmianie
ulega rozmieszczenie krwi w organizmie?
B. Podczas wysiku fizycznego zmniejsza si
przepyw krwi przez minie i skr.
C. Jak aktywno fizyczna wpywa na ttno
krwi?
D. Podczas wysiku fizycznego zwiksza si
przepyw krwi przez wtrob i nerki.
7. Podkrel sposoby zapobiegania przenoszeniu
si salmonelli.
(01)
A. Stosowanie rodkw odstraszajcych owady.
B. Codzienne mycie caego ciaa.
C. Mycie rk przed posikiem.
D. Ograniczenie kontaktw z chorym.
(01)
5. Pocz nazw choroby z drog jej

przenoszenia.
(03)
A. grypa . . . . .
B. kleszczowe zapalenie mzgu . . . . .
C. kia . . . . .
1. poprzez krew
2. droga kropelkowa
3. droga pciowa
4. droga pokarmowa
Toksoplazmoza naley do chorb zakanych,

poniewa
A. jest wynikiem zanieczyszcze rodowiska.
B. wywouj j chorobotwrcze pierwotniaki.
C. choruj na ni tysice ludzi.
D. pojawia si wraz z rozwojem cywilizacji.
9. Zaznacz argument, ktry dowodzi, e miadyca12. Podkrel nazwy chorb wirusowych.

(0
jest chorob cywilizacyjn.
2)
(01)
toksoplazmoza, grulica, grypa, kleszczowe
A. Jest wynikiem dobrych nawykw
zapalenie mzgu, salmonelloza, alergia
ywieniowych.
B. Rozwija si na skutek niewaciwego trybu
ycia.
C. Mona jej zapobiec, stosujc
nieobowizkowe szczepienia.
(01)
D. Rozwija si na skutek kontaktu z zaraonymi
Aby unikn zachorowania na grulic, naley
zwierztami.
A. zakada w oknach siatki przeciw owadom.
10. Odczytaj z wykresu i wpisz do tabeli warto
B. podda si obowizkowemu szczepieniu.
masy ciaa wyznaczajc niedowag oraz
C. w okresie zwikszonego ryzyka
nadwag dorosej osoby o wzrocie 170 cm.
wykonywa szczepienia nieobowizkowe.
(02)
D. pi wycznie przegotowan wod.
14. Obok zda prawidowo charakteryzujcych
uywki wpisz liter P, a obok zawierajcych
faszywe informacje na ich temat liter F.
(04)
S to produkty majce du warto
odywcz. . . . . .
Silnie oddziauj na nasz ukad
Niedowaga
poniej . . . . . . . . . . . . . . . . kg
Nadwaga
powyej . . . . . . . . . . . . . . . . kg
nerwowy. . . . . .
Wszystkie uywki stanowi zagroenie
dla zdrowia. . . . . .
Czste przyjmowanie uywek moe
prowadzi do uzalenienia. . . . . .
15. Podkrel czynnik, ktry odpowiada za
zwenie naczy krwiononych u palacza.
(01)
A. Tlenek wgla.
B. Ow.
C. Nikotyna.
D. Arsen.
11. Na wykresie przedstawiono odsetek dzieci

i modziey z nadwag lub otyoci (wyraony
Na podstawie danych z wykresu sformuuj odpowiedni
wniosek, biorc pod uwag pe badanych grup.
(01)
w %) w wybranych grupach wiekowych.
......................................... .....
...
......................................... .....
...

(01)
W Monarze pomoc mog uzyska
A. alkoholicy.
B. narkomani.
C. osoby otye.
D. alergicy.
(01)
W leczeniu antybiotykami i innymi lekami
naley przestrzega dawki, godziny
przyjmowania lekw i czasu trwania kuracji,
gdy
A. czynniki chorobotwrcze, ktre w wyniku
przedwczenie zakoczonej kuracji nie
zostan zniszczone, mog ponownie
wywoa t sam chorob.
B. przedwczesne odstawienie leku moe
by przyczyn wysypki skrnej.
C. przyjmowanie leku o dowolnych
godzinach moe znacznie obniy
sprawno fizyczn
i umysow.
D. zbyt dugie stosowanie leku uruchamia
reakcje obronne w kontakcie z
czynnikami dotychczas niegronymi dla
czowieka.
......................................... .....
...
grupa
Zdrowie a cywilizacja
...................................................
Imi i nazwisko

........................
Klasa
1. Zaznacz przyczyny chorb cywilizacyjnych. 6. W tabeli przedstawiono wyniki dowiadczenia.

(03)
A. Niewaciwy tryb ycia.
B. Ze odywianie si.
C. Uywanie wsplnych przyborw toaletowych.
D. Kontakt z chor osob.
E. Zanieczyszczenie rodowiska.
2. Uzupenij zdania.
(03)
Wykonywane regularnie podstawowe badania
krwi stanowi dziaania
......................
pozwalajce na utrzymanie organizmu w Mierzono w nim ilo krwi przepywajcej przez

narzdy wewntrzne badanych osb. Pomiarw
ktry
okrelamy
jako
stanie,
dokonano podczas spoczynku oraz w czasie
intensywnego wysiku fizycznego.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chcc
(01)
....
zabezpieczy si przed gryp, wykonujesz

Obszar
naczyniowy
Przepyw krwi
podczas
spoczynku
[ml/min]
Przepyw krwi podczas

maksymalnego wysiku
fizycznego
[ml/min]
ukad
pokarmowy
1400
300
nerkowy
1100
250
higiena osobista . . . . .
mzgowy
750
750
jazda na rowerze . . . . .
wiecowy
250
1000
minie
szkieletowe
1200
22000
500
600
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
3. Obok informacji dotyczcych zdrowia

fizycznego wpisz liter F, a obok informacji
dotyczcych zdrowia spoecznego liter S.
(05)
pozytywne relacje ze znajomymi . . . . .
wsparcie rodziny i przyjaci . . . . .

codzienne spacery . . . . .
4. Wybierz argument, ktry potwierdza pozytywny
wpyw wysiku fizycznego na popraw
efektywnoci mylenia.
(01)
A. Wzrasta gsto koci.
B. Wzrasta elastyczno naczy krwiononych.
C. Zwiksza si przepyw limfy.
D. Zwiksza si dotlenienie mzgu.
5. Pocz nazw choroby z drog jej
przenoszenia
(03)
A. zapalenie puc . . . . .
B. salmonella . . . . .
C. rzeczka . . . . .
1. poprzez krew
2. droga kropelkowa
3. droga pciowa
4. droga pokarmowa
skra
Do zamieszczonych w tabeli wynikw

dowiadczenia dopasuj prawidowo
sformuowany problem badawczy.
A. Podczas wysiku fizycznego zwiksza si
przepyw krwi przez minie i skr.
B. Czy podczas wysiku fizycznego zmianie
ulega rozmieszczenie krwi w
organizmie?
C. Jak aktywno fizyczna wpywa na
ukrwienie narzdw?
D. Podczas wysiku fizycznego zwiksza si
przepyw krwi przez wtrob i nerki.
7. Podkrel sposoby zapobiegania przenoszeniu
si salmonelli.
(01)
A. Stosowanie rodkw odstraszajcych
owady.
B. Ograniczenie kontaktw z chorym.
C. Codzienne mycie caego ciaa.
D. Mycie rk przed posikiem.
(01)
Toksoplazmoza naley do chorb zakanych,
poniewa
A. pojawia si wraz z rozwojem cywilizacji.
B. choruj na ni tysice ludzi.
C. szybko przenosi si midzy ludmi.
D. jest wynikiem zanieczyszcze rodowiska.
9. Zaznacz argument, ktry dowodzi, e

miadyca
jest chorob cywilizacyjn.
(01)
A. Jest wynikiem zych nawykw ywieniowych.
B. Rozwija si na skutek duej aktywnoci
fizycznej.
C. Rozwija si na skutek kontaktu z zaraonymi
zwierztami.
D. Mona jej zapobiec, stosujc
nieobowizkowe szczepienia.
10. Odczytaj z wykresu i wpisz do tabeli
warto masy ciaa wyznaczajc
niedowag oraz nadwag dorosej osoby o
wzrocie 160 cm.
12. Podkrel nazwy chorb bakteryjnych.

(02)
angina, grypa, toksoplazmoza, grulica, alergia,
ryczka, kleszczowe zapalenie mzgu
(01)
Aby zapobiec wirusowemu zapaleniu wtroby
typu B, naley
A. podda si obowizkowemu szczepieniu.
B. zakada w oknach siatki przeciw owadom.
C. pi wycznie przegotowan wod.
D. w okresie zwikszonego ryzyka
wykonywa szczepienia
nieobowizkowe.
14. Obok zda prawidowo charakteryzujcych
uywki wpisz liter P, a obok zawierajcych
faszywe informacje liter F.
(04)
S to produkty niemajce wartoci
odywczych. . . . . .
Pobudzaj organizm do dziaania. . . . . .
(02)
Niedowaga
Nadwaga
poniej . . . . . . . . . . . . . . . . kg powyej . . . . . . . . . . . . . . . . kg
Tylko stosowane w nadmiarze stanowi

zagroenie dla zdrowia. . . . . .
Jednorazowe przyjcie uywek powoduje
uzalenienie. . . . . .
15. Podkrel czynnik, ktry odpowiada za
zwenie naczy krwiononych u palacza.
(01)
11. Na wykresie przedstawiono odsetek dzieci

i modziey z nadwag lub otyoci (wyraony
w %) w wybranych grupach wiekowych.
A. Nikotyna.
Na podstawie danych z wykresu sformuuj
B. Ow.
odpowiedni wniosek, biorc pod uwag wiek
C. Tlenek wgla.
badanych grup.
D. Arsen.
(0
1)
(01)
W klubie AA pomoc mog uzyska
A. alergicy.
B. osoby otye.
C. narkomani.
D. alkoholicy.
................................................
.
................................................
.
...............................................
(01)
W leczeniu antybiotykami i innymi lekami
naley przestrzega dawki, godziny
przyjmowania lekw i czasu trwania kuracji,
gdy
A. przedwczesne odstawienie leku moe
by przyczyn wysypki skrnej.
B. przyjmowanie leku o dowolnych
godzinach moe znacznie obniy
sprawno fizyczn
..
i umysow.
C. czynniki chorobotwrcze, ktre w
wyniku przedwczenie zakoczonej
kuracji nie zostan zniszczone, mog
ponownie wywoa t sam chorob.
D. zbyt dugie stosowanie leku uruchamia
reakcje obronne w kontakcie z
czynnikami dotychczas niegronymi dla
czowieka.

095fdc85dd0d0f069577c5ddb468d98e (1).doc

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

095fdc85dd0d0f069577c5ddb468d98e (1).doc

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

grupa

Poniszy test skada si z 18 zada. Przy kadym poleceniu podano

Za rozwizanie caego testu moesz otrzyma maksymalnie 32 punkty.

1. Na kongresie naukowym jeden z profesorw

5. W grupie osb w wieku od 18 do 25 lat badano

2. Podkrel trzy cechy, na podstawie ktrych

6. Wska i podpisz na ilustracji dwa elementy budowy

4. Uzupenij tabel, wpisujc w odpowiednie

Kolagen zawarty w skrze

8. Podkrel nazw substancji, ktra chroni skr

14. Do podanych funkcji skry dobierz nazw

10. Obok zda zawierajcych prawdziwe informacje

16. Ucze przygotowa dowiadczenie. Ustawi dwa

17. Uszereguj zdarzenia tak, aby powsta mechanizm

dlaczego Asia miaa wypieki na twarzy

parowanie powierzchni skry . . . .

Poniszy test skada si z 18 zada. Przy kadym poleceniu podano

Za rozwizanie caego testu moesz otrzyma maksymalnie 32 punkty.

5. W grupie osb w wieku od 18 do 25 lat badano stenie

2. Podkrel trzy cechy, na podstawie ktrych odrnisz

komrka kostna, ko ramienna,

6. Wska i podpisz na ilustracji dwa elementy budowy skry

4. Uzupenij tabel, wpisujc w odpowiednie miejsca nazw

7. Zaznacz prawidowe zakoczenie zdania.

regulacja iloci wody i soli

Melanina wytwarzana w komrkach naskrka

pot, j, melanina, kolagen, woda

Paznokcie i wosy s wytworami

A. ochrona skry przed wysuszeniem . . . . .

10. Obok zda zawierajcych prawdziwe informacje wpisz

15. Zaznacz prawidowe zakoczenie zdania.

Wkna kolagenu znajdujce si w skrze waciwej

Podczas zuszczania si naskrka usuwane s komrki

Za wytwarzanie substancji niezbdnych do

16. Ucze przygotowa dowiadczenie. Dotyka cienkim

17. Uszereguj zdarzenia tak, aby powsta mechanizm

powstanie gsiej skrki . . . .

Poniszy test skada si z 18 zada. Przy kadym poleceniu podano

liczb punktw moliw do uzyskania za prawidow odpowied.

Za rozwizanie caego testu moesz otrzyma maksymalnie 32 punkty.

1. Wpisz rodzaj koci przedstawionej na ilustracji 4. Zaznacz prawidowe zakoczenie zdania.

A. Dugo i szeroko przekraczaj jej grubo

5. Na ilustracji przedstawiono budow wewntrzn

B. Maj nieregularny ksztat.

krtkie, ramienna, rnoksztatne, paskie

6. Przyporzdkuj nazwy elementw budowy koci

Koci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , np. koci nadgarstka, 1. Chroni nasady koci przed cieraniem.

7. Zaznacz prawidowe zakoczenie zdania.

poniewa zawieraj wicej tkanki chrzstnej. . . B. ko okciowa.

13. Zaznacz prawidowe zakoczenie zdania.

14. Zalenie od sposobu poczenia z mostkiem

9. Podkrel nazwy koci mzgoczaszki.

15. Zaznacz prawidowe zakoczenie zdania.

10. Rozpoznaj i wpisz nazw opisanej struktury.

11. Podkrel nazw odcinka krgosupa

B. czy pierwsze dwa krgi krgosupa.

A. 1 wyrostki stawowe, 2 uk krgu,

B. Brzusiec zginacza kurczy si, a cigno

C. 1 uk krgu, 2 trzon krgu, 3 wyrostki

E. Staw okciowy umoliwia ruch koci

Poniszy test skada si z 18 zada. Przy kadym poleceniu podano

Za rozwizanie caego testu moesz otrzyma maksymalnie 32 punkty.

1. Wpisz rodzaj koci przedstawionej na

A. Dugo i szeroko przekraczaj jej grubo.