HADISY W ISLAMIE SZYICKIM

Tareq Salik
(Rocznik Muzumaski 2006)
Sowo "hadis" posiada kilka znacze, jednake w islamskim kontekcie oznacza
wypowied lub czyn Proroka (saws) przekazany przez naocznych wiadkw.
Terminw "sunna" i "hadisy" uywa si najczciej zamiennie, cho sunna jest
bardziej oglnym terminem oznaczajcym "drog Proroka" a wic oprcz
hadisw take jego charakter, zachowanie czy usposobienie. W ujciu szyickim,
sunna i hadisy nie ograniczaj si tylko do osoby Proroka (saws), lecz obejmuj
rwnie wypowiedzi i czyny dwunastu Imamw (as)
W przeciwiestwie do sunnickiego odamu Islamu, w ktrym kwestia
rejestrowania hadisw bya kontrowersyjna nawet w pierwszym okresie po
mierci Muhammada (saws), szyici szczyc si tym, i w ich rdach znajduj
si wzmianki o zbieraniu wypowiedzi Proroka (saws) jeszcze za jego ycia
przez Imama Alego Ibn Abi Taliba (as) oraz Fatim (as), a wic osoby zaliczane
do szyickiej kategorii "czternastu osb bezgrzesznych (masumin)". Skrupulatnie
zapisywano take wszystkie relacje o yciu Muhammada (saws) przekazywane
przez kolejnych szyickich Imamw (as), zbiory takie nosiy nazw "usul", byo
ich okoo czterystu i wikszo z nich wczono pniej do klasycznych
szyickich zbiorw hadisw, uywanych do dzisiaj, takich jak Al Kafi. Wiele z
nich przetrwao do naszych czasw i znajduj si na przykad w bibliotece
Uniwersytetu Teheraskiego.
Czterema podstawowymi zbiorami hadisw s dla szyitw:
1. Al-Kafi Szajcha Al-Kulainiego
2. Tahdhib al-Ahkam Szajcha Al-Tusiego
3. Al-Istibsar Szajcha Al-Tusiego
4. Man la yahdharuhu alfaqeeh Szajcha Al-Saduqa
Najbardziej szanowanym z tych zbiorw jest Al-Kafi z uwagi na najwiksz
ilo hadisw (nazwa zbioru oznacza "wystarczajcy" gdy uznaje si, e jego
zawarto jest wystarczajco obszerna aby dostarczy odpowiedzi na wszelkie
tematy). aden jednak z powyszych czterech zbiorw nie jest zbiorem tzw.
"sahih" w rozumieniu sunnickim ( a wic nie s to zbiory, w ktrych kady
hadis jest niepodwaalny). Celem autorw tych zbiorw bya jedynie kompilacja
wszelkich dostpnych w owym czasie hadisw wraz z acuchami przekazw
idcymi przede wszystkim do szyickich Imamw (as) bez kategoryzowania

hadisw na "mocne", "sabe", itd. Kategoryzowanie pozostawiono uczonym. 4

gwne zbiory szyickich hadisw s wic czym w rodzaju bazy dla uczonych,
ich przeznaczeniem waciwie nie jest uytkowanie ich przez laikw jak ma to
miejsce w przypadku sunnickich zbiorw np. Al-Buchariego. Jedyn ksig
poza Qur'anem, ktr szyici uwaaj za niepodwaalnie autentyczn i w caoci
autorytatywn jest Nahdul Balagha, nie jest to jednak klasyczny zbir hadisw,
lecz zbir przemwie, listw i wypowiedzi Imama Alego (as).
Na podstawie czterech gwnych zbiorw oraz innych rde powstaway
pniej inne, bardziej obszerne ksigi. Najwiksze i najbardziej szanowane z
nich to Wasa'il al Szia Szajcha Amali oraz Bihar al Anwar, ktrego autorem jest
Allamah Madlisi. Naley jednak pamita, i te zbiory wci nie s uznawane
za "sahih" jako cao, gdy w Islamie szyickim kady hadis jest oceniany
indywidualnie a nie na podstawie faktu z jakiej ksigi pochodzi. Proces
oceniania autentycznoci hadisw przez uczonych szyickich trwa zreszt
nieprzerwanie a do dzi. Dla przykadu, Wielki Ajatollah Buruderdi, jeden z
nauczycieli Ajatollaha Chomeiniego, zmieni status okoo tysica hadisw.
Nauk badajc autentyczno tradycji nazywa si oglnym terminem Dirajat
al-Hadith, w jej ramach bada si temat, tre, acuch przekazu, metod
przekazu, yciorysy przekazicieli, itd. Std te dirajat al-Hadith dzieli si na
wiele wyspecjalizowanych gazi jak np. `ilm al-ridal (badanie biografii
poszczeglnych ogniw acucha przekazu). Dodatkowo, uczeni badajcy
wiarygodno hadisw musieli by biegli w arabskiej gramatyce, skadni,
stylach literackich, historii Islamu i poszczeglnych grup w jego onie. Studia
nad hadisami przyczyniy si wic znacznie do rozwoju innych gazi nauki, od
filologii i historii a po zainteresowanie filozofi i etyk pozaarabskich kultur Persji, Indii czy Grecji.
Rodzaje hadisw
Zarwno uczeni sunniccy jak i szyiccy klasyfikuj hadisy wedug stopnia ich
autentycznoci. Z punktu widzenia sunnickiego istniej trzy zasadnicze rodzaje
hadisw: sahih, hasan oraz da'if; w ujciu szyickim za, podstawowe typy s
cztery: sahih, hasan, muwaththaq i da'if. Hadis sahih jest tradycj cakowicie
wiarygodn, bez najmniejszych wtpliwoci co do treci czy acucha przekazu.
Co do hadisu hasan mog istnie pewne drobne wtpliwoci, niemniej jednak
przyjmowany jest jako rdo autentyczne. Hadis da'if jest tradycj
zaklasyfikowan jako "saba". Hadis muwaththaq jest hadisem wiarygodnym,
mimo i cze lub wszyscy jego przekaziciele nie byli szyitami Jest to jednak
tylko oglny podzia, wszystkich rodzajw hadisw uczeni wymieniaj a
pidziesit.

Kitab Al-Kafi

Autorem zbioru Al-Kafi by thiqat al-Islam, Abu Dafar Muhammad bin Jakub
bin Iszaq al-Kulaini al-Razi. Zmar on w roku 328 lub 329 Hidry (939 lub 940
A.D.) By on pocztkowo uczonym religijnym i faqihem (badaczem fiqhprawodawstwa religijnego) w gronie uczonych Imami-Szi'i w al-Raij w Iranie.
Nastpnie przenis si do Bagdadu gdzie zosta gow uczonych szyickich za
czasw kalifa al-Muqtadira. By to jednoczenie okres sufara' Mahdiego (4
emisariuszy Ukrytego Imama w czasie jego mniejszej okultacji, al-ghaiba alsughra).
Al-Kulaini napisa w tym okresie szereg dzie jak chociaby al-Kafi, al- Kitab
al-rijal, al-Radd 'ala 'l-Qaramata, Rasa' il al-a'immata oraz antologi poezji na
temat Imamw. Niestety, tylko Al-Kafi przetrwao do naszych czasw.
Al-Kafi jest zbiorem tradycji nauczanych przez Proroka (saws) i Imamw (as),
przekazanych spoecznoci muzumaskiej przez uczniw Imamw (as). Nazwa
Al-Kafi oznacza "to co jest wystarczajce", a wic caociowy zbir tradycji
szyitw-imamitw. Sam Kulaini wyjania we wprowadzeniu do swej pracy:
"(...) Chcielicie mie ksig, ktra byaby wystarczajca dla waszych potrzeb
religijnych, ktra zawieraaby wszelkie rodzaje wiedzy ('ilm) na temat religii,
ktra byaby odpowiednia dla uczniw i z ktrej mogliby czerpa nauczyciele.
Mogaby by wic uywana przez ludzi pragncych wiedzy o religii i legalnej
praktyce ('amal) zgodnie z mocnymi tradycjami (athar) od prawdomwnych
(Imamw)."
Skompilowanie dziea zajo Kulainiemu dwadziecia lat. Jest to rzeczywicie
caociowa i pena praca, podzielona na trzy sekcje: al-usul, al-furu i al-rauda.
Usul zawiera tradycje odnoszce si do zasad religii i zasad na ktrych opiera
si prawo religijne. Furu zawiera tradycje omawiajce szczegy prawodawstwa
religijnego, podczas gdy Rauda jest zbiorem tradycji nakrelajcym bardzo
rnorodne kwestie religijne oraz zawierajcym listy i przemwienia Imamw
(as).
Tradycje w Al-Kafi uoone s systematycznie w rozdziay wedug ich tematyki.
Badacze tradycji przed i po Kulainim sprawdzali isnad (acuchy przekazu) z
wielk dokadnoci. Ich celem byo upewnienie si e wszyscy przekaziciele
danej tradycji byli ludmi prawdziwej wiary; sam al-Kulaini wydawa si by
zainteresowany gwnie matn czyli treci tradycji a nie jej isnad. Dlatego te
czasem przekazuje tradycje w ktrych osoby z acucha przekazu nie byy
dokadnie uczniami Imamw (as); czasem naleeli oni do innej grupy
muzumanw, np. do Zajdytw; czasem byli to Ghulaat (ludzie wyraajcy
ekstremalne pogldy odnonie Imamw); w niektrych przypadkach byli to
nawet ludzie zupenie nie zwizani z szyizmem. Uczeni tradycji ustanowili
system kategoryzacji hadisw zgodnie z jej stopniem autentycznoci, zarwno
jeli chodzi o isnad jak i o tre.

Liczba tradycji w zbiorze Al-Kafi wynosi wedug jednych oblicze 15.181,

wedug innych 15.176. Spord nich 5.072 uwaanych jest za sahih, 144
uwaanych jest za dobre (hasan), 178 za wiarygodne (muwaththaq), 302 za silne
(qawi), podczas gdy okoo 9.000 uwaanych jest za sabe (da'if). Fakt, i dana
tradycja uznana zostaa za sab nie oznacza i jest ona nieprawdziwa. Oznacza
to, e badacze hadisw znaleli w niej jak sabo, zazwyczaj jedn osob z
acucha przekazw, co sugeruje e mogaby ona nie pochodzi bezporednio
od Imama (as).
Usul al-Kafi podzielone jest na osiem kutub- rozdziaw, z ktrych wikszo
posiada take abwab czyli sekcje. Osiem rozdziaw to:
Kitab al-'aql wa-'l'jahl, "Ksiga Rozumu i ignorancji".
Kitab fadl al-'ilm, "Ksiga wielkoci wiedzy". W tym rozdziale przedstawia si
podejcie do wiedzy, nabytej lub wrodzonej, sekcje tego rozdziau przedstawiaj
take metody dochodzenia wiedzy; metody osdzania prawdy zawartej w
tradycjach oraz argumenty przeciwko kierowaniu si osobist opini (ra'i) oraz
analogi (qijas).
Kitab al-tawhid, "Ksiga Jednoci". Rozdzia ten traktuje o doktrynach teologii.
Kitab al-hudda, "Ksiga dowodu". Rozdzia traktujcy o potrzebie "dowodu"
w postaci Prorokw i Imamw. Zawiera take historyczne informacje o
Imamach.
Kitab al-Iman wa-'l-kufr, "Ksiga wiary i niewiary". Rozdzia zawiera takie
elementy jak filary Islamu czy rnica midzy wiar a poddaniem si Bogu.
Kitab al-du'a', "Ksiga modlitwy". Rozdzia ten dotyczy modlitwy osobistej (w
odrnieniu od modlitwy obowizkowej, salat). Zawiera m.in. modlitwy
zalecane przez Imamw na rne sytuacje i okazje.
Kitab al-fadl al-Qur'an, "Ksiga wielkoci Qur'anu". Rozdzia opisujcy
bogosawiestwa wypywajce z recytowania Qur'anu oraz porady odnonie
metod recytacji.
Kitab al-'ishra, "Ksiga towarzystwa". Rozdzia traktujcy o tym, e zwizek z
Bogiem nakazuje take odpowiednie zwizki midzy ludmi.
Furu al-Kafi zawiera szczegowe omwienie prawodawstwa Islamu. Jest to
szerszy zbir, zawiera 26 rozdziaw:
Kitab al-tahara , "Ksiga czystoci"

Kitab al-haid, "Ksiga menstruacji"

Kitab al-dana'iz, "Ksiga pogrzebw"
Kitab al-salat, "Ksiga modlitwy"
Kitab al-Zakat, "Ksiga podatku"
Kitab al-sijam, "Ksiga poszczenia"
Kitab al-Hadd, "Ksiga pielgrzymki" w ktrej Al-Kulaini zawiera take
szczegy odnonie odwiedzania grobw Proroka i Imamw (al-Zijarat).
Kitab alDihad, "Ksiga wojny"
Kitab al-ma'isza, "Ksiga zarabiania"
Kitab al-nikah, "Ksiga maestwa" (zawierajca take szczegow sekcj na
temat mutah, maestwa tymczasowego)
Kitab al-'aqiqa, "Ksiga ofiary" (dotyczy dzieci, nazwa pochodzi od ofiary jak
daje si po urodzeniu dziecka)
Kitab al-talaq, "Ksiga rozwodu"
Kitab al-'itq wa'-l-tadbir wa-'l-katiba, "Ksiga niewolnikw i ich uwalniania"
Kitab al-said, "Ksiga polowania"
Kitab al-dhaba'ih, "Ksiga rytualnego uboju"
Kitab al-at'ima, "Ksiga pokarmu"
Kitab al-aszriba, "Ksiga napoju"
Kitab al-al-ziq wa-'l-tadammul wa-'l-muru'a, "Ksiga ubioru, ozdb i manier"
Kitab al-dauadin, "Ksiga zwierzt domowych"
Kitab al-wasaja oraz Kitab al-mawarith - dwa rozdziay odnonie dziedziczenia
(pierwszy dotyczcy zapisu, drugi dotyczcy praw spadkowych)
Kitab al-hudud, "Ksiga kar"
Kitab al-dijat, "Ksiga prawa krwi"
Kitab al-szahadat, "Ksiga wiadczenia (w sprawach sdowych)"
Kitab al-qada' wa-'l-ahkam, "Ksiga zachowania sdziw"
Kitab al-aiman wa-l-nudhur wa-'l-kaffarat, "Ksiga przysig, hodw i kar(za
ich amanie)"
W czci rauda al-Kafi, al-Kulaini nie uywa ju systematycznej metody jakiej
uy w usul i furu. Tradycje nastpuj po sobie bez wikszego uporzdkowania.
Prezentujc tradycje w swym zbiorze, al-Kulaini dodaje bardzo mao od siebie.
W niektrych przypadkach uwaa za konieczne wyjanienie pewnych kwestii
ktre wydaj si by pozornie niezrozumiae bd wewntrznie sprzeczne,
przypadki jego interwencji s jednak rzadkie. Jego praca polegaa przede
wszystkim za zebraniu tradycji.
Najwaniejsze komentarze do Al-Kafi:
Mir'at al-'uqul fi szarh akhbar al al-rasul, autor: al-Madlisi (zm.1110/1698)
Komentarz Mully Sadry al-Din al-Shiraziego (zm. 1050/1640)
Komentarz al-Mazandaraniego (zm. 1080/1699)
Komentarz al-Qazwiniego (zm. 1089/1678)

Komentarz Muhammada Baqira bin Damada (zm. 1040/1630).

Tahdhib al-Ahkam
Szajch al-ta'ifa (nauczyciel wsplnoty) Abu Da'far Muhammad bin al-Hasan
bin 'Ali bin al-Hasan al-Tusi urodzi si w miecie Tus w Iranie w 385 roku
Hidry. Rozpocz studia w Iranie, po czym w roku 408 przenis si do
Bagdadu. Pord jego nauczycieli byli: Szajch al-Mufid oraz bracia al-Szarif alMurtada oraz al-Szarif al-Radi. Po mierci al-Szarifa al-Murtady, Szajch al-Tusi
sta si gwnym rzecznikiem Islamu szyickiego. Na jego wykady uczszcza
nawet kalif abbasydzki, al-Qadir bi-'llah.
Ostatnie lata Szajcha Tusiego zbiegy si z burzliwym okresem w Bagdadzie.
Skrajnie antyszyiccy Seldukowie zaczli wzmacnia sw rol w centrum
Imperium Islamskiego kosztem Bujjidw, ktrzy zawsze byli do tolerancyjni
wobec pogldw szyickich. W roku 447 gdy przywdcy Seldukw wkroczyli
do Bagdadu, wielu uczonych zarwno Sunni jak i Szi'a stracio ycie. Dom
Szajcha al-Tusiego spon wraz ze wszystkimi pracami jakie napisa w
Bagdadzie oraz istotn bibliotek dzie szyickich.
Przewidujc niebezpieczestwo, al-Tusi uda si do Nadafu, miejsca pochwku
Imama Alego (as), ktre ju wtedy byo bardzo wanym orodkiem szyickim.
Jednak to dopiero jego przybycie zapocztkowao rol tego miasta jako centrum
szyickiego nauczania (ktr to rol utrzymuje Nadaf a do dzisiejszego dnia).
Szajch Tusi zmar w Nadafie w roku 460 Hidry a dom, w ktrym go
pochowano przeksztacono w meczet.
Al-Tusi rozpocz prac nad tym dzieem jeszcze za ycia Szajcha al-Mufida, w
chwili jego mierci w roku 413 Hidry ukoczony zosta rozdzia o czystoci
rytualnej. Praca zakoczona zostaa wraz z przybyciem Tusiego do Nadafu
(rok 448 Hidry).
Peny tytu dziea brzmi Tahdhib al-ahkam fi szarh al-muqni'a, co oznacza
"Oczyszczenie Praw w wyjanieniu al-Muqni'a" ("Muqni'a to tytu zbioru
tradycji Szajcha Mufida, wymienionego ju nauczyciela al-Tusiego).
Pierwotnym zamiarem Szajcha Tusiego byo wic napisanie komentarza do
dziea al-Mufida, jednake z uwzgldnieniem tylko furu' czyli praktycznych
regulacji Szariah, prawa Islamu. Wedug sw Szajcha: "Rozpoczem od
rozdziau zwizanego z czystoci rytualn, pozostawiajc wczeniejsze
rozdziay traktujce o Jednoci Boga (tauhid), Sprawiedliwoci ('adl),
Proroctwie (nubuwwa) i Imamacie (imama) poniewa ich wyjanienie byoby
zbyt dugie oraz poniewa nawietlenie zasad religii (al-usul) nie byo intencj
tej ksiki".

W swym wprowadzeniu al-Tusi wyjania, e zasadniczym powodem napisania

pracy byy pewne rnice i sprzecznoci w istniejcych w owym okresie
hadisach szyickich (co tumaczy si tym, i w tolerancyjnym dla szyitw okresie
Bujjidw w ktrym przekazywanie tradycji nie byo tumione, atwiej byo
wkra si do zbiorw sabym hadisom). Wspomina, i rnice te s
wykorzystywane przeciwko Szi'a przez oponentw. Al-Tusi wyznaczy wic
sobie zadanie analizy tradycji zwizanych z furu' oraz wyjanienia ktre
tradycje byy sabe, lub ewentualnego rozjanienia pozornych sprzecznoci w
tradycjach mocnych. Cho podstaw tego dziea stanowi hadisy z dziea alMuqni'a, al-Tusi nie ogranicza si tylko do nich.
Ksiga zawierajca 13.590 hadisw podzielona jest na rozdziay (kutub)
rozoone w dwie sekcje (abwab).
al-Tahara Czysto Rytualna
al-Salat Modlitwa Obowizkowa
al-Zakat Podatek
al-Sijam Poszczenie
al-Hadd Pielgrzymka
al-Dihad Wojna
al-Qadaja wa-'l-ahkam Sdy i Legalne Kryteria
al-Makasib Wasno
al-Tidarat Handel
al-Nikah Maestwo
al-Talaq Rozwd
al-'itq wa-'l-tadbir wa-'l-mukatba Uwalnianie Niewolnikw
al-Ajman wa-'l nudhur wa-'l-kaffarat Przysigi, Hody i Kary (za ich amanie)
al-Said wa-'l-dhaba'ih Polowanie i Ubj Rytualny
al-Wuquf wa-'l-sadaqat Jamuna
al- Wasaja Testament
al-Fara'id wa-'l-mawarith Zasady Dziedziczenia
al-Hudud Kary
al-Dijat Zadouczynienie za Zranienia
Al-Istibsar
Peny tytu pracy brzmi: Al- Istibsar fima 'khtalaf al-akhbar. Pokrywa ono ten
sam zakres co Tahdhib al-ahkam, jest jednak o wiele mniejsza, zawiera 5.511
hadisw. Al-Tusi napisa, i po ujrzeniu rozmiarw Tahdhib al-ahkam wielu
uczonych powiedziao: "(...) Byoby uytecznym gdyby istniaa ksiga odnonik dla pocztkujcych w studiach nad prawodawstwem lub dla
zaawansowanych jako streszczenie lub dla rednio zaawansowanych w celu

zgbienia; tak aby kady z nich mg uzyska to czego potrzebuje i sprosta

pragnieniom duszy (...) Poprosili mnie wic o streszczenie Tahdhib al-ahkam."
Al-Istibsar jest wic jedynie podsumowaniem i streszczeniem Tahdhib alahkam. Metodyka jest tu podobna, lecz bardziej zwiza; mniejsza jest take
ilo tradycji. Jest to praca stanowica gotowy podrcznik dla studentw i
uczonych.
Man la jahduruh al-Faqih
Autorem dziea by Abu Da'far Muhammad ibn 'Ali ibn Babawaih al Qummi,
znany jako Szajch Saduq. By on czoowym badaczem hadisw swego czasu (IV
wiek Hidry) i jednym z czoowych badaczy tradycji Islamu szyickiego w ogle.
Tytu Szajch al-Saduq otrzyma ze wzgldu na sw wiedz i reputacj czowieka
wiarygodnego i prawdomwnego. Czasem mwi si te o nim Ibn Babawaih,
jest to jego nazwisko przypominajce o perskim pochodzeniu (Babwaih jest
zarabizowan wersj perskiego Babujah).
Data jego urodzin nie jest dokadnie znana. Wiadomo jednak, i jego ojciec
podczas pobytu w Iraku spotka si z AbulQasimem al-Husainem bin Rawhem,
trzecim emisariuszem Ukrytego Imama, ktremu wrczy list do Imama z
prob o syna. Bin Rawh odesa mu potem list z informacj i Imam Mahdi
modli si proszc Allaha o spenienie proby. Narodziny Szajcha Saduqa
musiay mie wic miejsce po roku 305/306 Hidry, od tego bowiem momentu
do roku 326 bin Rawh peni funkcj emisariusza Imama Mahdiego.
Szajch Saduq urodzi si i wychowa w Qumm w Iranie. Ksztacony by przez
swego ojca oraz przez wiodcych uczonych szyickich z Qumm owego czasu.
Liczba dzie Szajcha Saduqa jest znaczca. Al-Tusi wymienia ich okoo 300 a
al-Nadaszi 193. Wiele dzie al-Saduqa zgino bezpowrotnie, spora ilo
jednak przetrwaa i zostaa opublikowana. Istniej jeszcze prace zachowane w
formie manuskryptu, jednak do tej pory nieopublikowane.
Szajch al-Saduq zmar w roku 381 Hidry w al-Raij.
Tytu Man la jahduruh al-Faqih tumaczy si jako "Kady czowiek swoim
wasnym prawnikiem" a wzi si on std, i jest to praca obejmujca prawie
wszystkie aspekty Fiqh (prawodawstwa) w formie gotowej do uytku przez
przecitnych szyitw. Jest to jedyne dzieo spord czterech gwnych zbiorw
tradycji Szi'a, ktrego gwnym adresatem nie s uczeni ani studenci lecz zwykli
ludzie. Z tego te powodu Szajch Saduq najczciej nie podaje w nim
acuchw przekazu (isnad). Uczeni mogli odnale acuchy przekazu
zawartych w tym dziele hadisw w innych pracach Szajcha Saduqa, podaje on
bowiem list swoich i nie tylko ksig z ktrych czerpa.

Kolejn charakterystyczn cech tej pracy jest fakt, i autor rzadko pozostawia
hadisy samym sobie, objaniajc ich znaczenie i wycigajc z nich konkretne
prawa. Ksiga jest uoona nie w rozdziay ale w mniejsze sekcje (abwab) z
rnymi kategoriami prawnymi nastpujcymi po sobie. Zawiera 9.044 hadisy.
Najwaniejsze komentarze tego dziea napisali:
al-Sajjid Ahmad ibn Zain al-'Abidin al-'Alawi al-'Amili (zmar 1060 A.H.)
Muhammad Taqi al-Madlisi al-Awwal (zmar 1070 A H ).
Polskie tumaczenie
W roku 2004 ukazao si polskie tumaczenie pierwszej ksigi zbioru Al Kafi "Ksigi Rozumu i Ignorancji". Wydawc jest Stowarzyszenie Jednoci
Muzumaskiej, pracujce ju nad przekadem kolejnych czci dziea. Jest to
pierwsze w Polsce tumaczenie hadisw, ktre oprcz treci tradycji podaje
rwnie kompletny isnad, a wic acuch przekazu.