KOMISJA EUROPEJSKA

Dyrektywa o nieuczciwych
praktykach handlowych

Nowe przepisy majce na celu powstrzymanie

nieuczciwych praktyk wobec konsumentw

Dyrektywa o nieuczciwych
praktykach handlowych

Nowe przepisy majce na celu powstrzymanie

nieuczciwych praktyk wobec konsumentw

Europe Direct to serwis, ktry pomoe Pastwu

znale odpowiedzi na pytania dotyczce Unii Europejskiej.
Oto numer bezpatny (*)

00 800 6 7 8 9 10 11
* Niektrzy operatorzy telefonii komrkowej nie umoliwiaj czenia si z numerami 00800 lub naliczaj opaty
za takie rozmowy

Bardzo wiele informacji na temat Unii Europejskiej znajduje si w Internecie.

Dostp mona uzyska przez serwer Europa (http://europa.eu).
Dane katalogowe znajduj si na kocu niniejszej publikacji.
Luksemburg: Urzd Oficjalnych Publikacji Wsplnot Europejskich, 2006.
ISBN 92-79-02678-X
Wsplnoty Europejskie, 2006
Powielanie materiaw jest dozwolone, pod warunkiem e zostanie podane ich rdo.
Printed in Belgium
DRUK NA PAPIERZE BIAYM BEZCHLOROWYM

Spis treci
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
1. Czas na przejrzyste ustawodawstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8
2. Nieuczciwe praktyki handlowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
3. Kogo dotyczy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
4. Czarna lista . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
5. Wprowadzanie Dyrektywy w ycie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26

Niniejsza broszura zostaa przygotowana przez Dyrekcj Generaln Komisji Europejskiej d/s Zdrowia i Ochrony Konsumentw jako przewodnik dla amatorw.
Nie posiada wartoci prawnej i nie jest w aden sposb wica dla Komisji Europejskiej.

Spis treci
Przedmowa

.............................................................................................................................

1. Czas na przejrzyste ustawodawstwo

..........................................................

7
8

Dlaczego potrzebna jest Dyrektywa w sprawie nieuczciwych

praktyk handlowych?
Jakie s cele Dyrektywy?

2. Nieuczciwe praktyki handlowe

10

.......................................................................

Struktura Dyrektywy
Przecitny konsument
Relacje pomidzy firmami
Dziaania wprowadzajce w bd w praktyce handlowej
Zaniechania wprowadzajce w bd w praktyce handlowej
Agresywne praktyki handlowe
Rozpoznawanie nieuczciwych praktyk handlowych

3. Kogo dotyczy?

.................................................................................................................

16

Jakie bd korzyci dla rnych grup?

Ochrona konsumentw podatnych na nieuczciwe praktyki
Zakres ochrony

4. Czarna lista

......................................................................................................................

20

Co ta lista zawiera?
Znaki i kodeksy zaufania
Reklama-przynta
Przynta i zamiana
Ograniczone oferty: Oferta specjalna, tylko dzisiaj!
Jzyk usug po sprzeday: Marketing po polsku, serwis po szwedzku
Reklamowanie produktw, ktrych nie mona legalnie sprzedawa
Przedstawienie praw konsumenta w sposb mylcy: Specjalnie dla ciebie
Kryptoreklama: Mieszane przesanie
Bezpieczestwo jako argument marketingowy: Nieuzasadnione odwoywanie si
do strachu przed zagroeniami bezpieczestwa

Przynta: Znana marka, a moe wcale nie?

Systemy typu piramida
Nieprawdziwe twierdzenia odnonie zmiany siedziby lub zakoczenia
dziaalnoci przedsibiorcy: Likwidacja sklepu! Wyprzeda caego towaru!
Zwikszanie szans na wygran: Jak wygra na loterii
Faszywe twierdzenie o zdolnociach leczniczych:
Trickium 24 wyleczy ci z choroby
Informacje rynkowe
Nagrody: Gratulujemy! Wygrae nagrod
Wywoywanie faszywego wraenia lub bezpatne oferty:
Bezpatne okulary przeciwsoneczne
Produkty nie zamwione
Zawodowy sprzedawca udajcy klienta
Serwis po dokonaniu zakupu: Gwarancja na terenie caej Europy
Sprzeda pod presj: Tak, moe Pan(i) odej po zaatwieniu
spraw papierkowych
Agresywna sprzeda akwizycyjna: Tak, odejd po zaatwieniu
spraw papierkowych
Uporczywe i niechciane nagabywanie: Moe kiedy zadzwoni za trzecim
razem zawrzemy umow
Roszczenia z tytuu ubezpieczenia: Nikt nie podnosi suchawki
Bezporednie wezwanie skierowane do dzieci: Id kupi ksik!
Sprzeda przy wykorzystaniu inercji
Presja emocjonalna
Wygranie nagrody

5. Wprowadzanie Dyrektywy w ycie

26

.............................................................

Od koncepcji do realizacji
Europejskie wytyczne, dziaania na szczeblu krajowym
Egzekwowanie przepisw
Znaczenie harmonii

P r z e d m o w a

Wraz z rozwojem Unii Europejskiej ronie potencja

rynku wewntrznego. Wiele barier zostao zniesionych
w handlu transgranicznym, przynoszc nowe moliwoci
konsumentom i przedsibiorstwom.
Jednak wielu Europejczykw wci
obawia si transakcji transgranicznych majc
wtpliwoci czy zostanie im zapewniony ten sam
poziom ochrony co w ich wasnym kraju oraz czy
w innych Pastwach Czonkowskich obowizuj te
same prawa.

spoecznych w 2001 r., a do jej przyjcia w dniu

11 maja 2005 r. Aby zapewni adekwatno nowych
przepisw do potrzeb, w procesie tworzenia Dyrektywy
uczestniczyy wszystkie zainteresowane podmioty.
Poniewa niezbdne jest, aby zarwno konsumenci jak
i sprzedawcy byli wiadomi, na czym polega nieuczciwa
praktyka handlowa, broszura podaje dokadne definicje
i powszechnie spotykane przykady. Natomiast dla tych,
ktrzy jeszcze nie mieli okazji zapozna si z tym tematem,
przygotowano czarn list praktyk handlowych.

Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych

zostaa przyjta, aby przezwyciy przeszkody stojce
na drodze rozwoju rynku wewntrznego w Europie.
Zastpujc wiele rnych regulacji w poszczeglnych
krajach wsplnymi przepisami prawnymi, Dyrektywa
wyjania i upraszcza proces ochrony przed nieuczciw
praktyk handlow. Zapewnia ona konsumentom oraz
przedsibiorcom wsplny europejski punkt odniesienia,
gwarantujc im ich prawa, podkrelajc jednoczenie,
ktre praktyki handlowe s - a ktre nie s - dozwolone.

Pokadam wiele nadziei w tej Dyrektywie. Powinna ona

przynie wiele korzyci zarwno przedsibiorstwom
jak i konsumentom obecnym na rynku wsplnotowym.
Do dnia 12 grudnia 2007 r. kady Kraj Czonkowski jest
zobowizany wprowadzi nowe przepisy prawne do
ustawodawstwa krajowego. Jestem przekonany,
e nowe regulacje przynios wiele poytku obywatelom
Europy.

Niniejsza broszura prezentuje Dyrektyw i wyjania

jej tre. Przedstawia sposb, w jaki Dyrektywa
ta powstawaa od pocztku procesu konsultacji

Robert Madelin
Dyrektor Generalny
Zdrowie i Ochrona Konsumentw

Czas na przejrzyste
ustawodawstwo
Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych
zostaa przyjta w maju 2005 r.(1) Okrelone
w niej nowe zasady musz zosta wprowadzone
w Pastwach Czonkowskich do grudnia 2007 r.
Ale czym tak naprawd jest nieuczciwa praktyka
handlowa i dlaczego potrzebna bya
ta dyrektywa?

Praktyka handlowa odnosi si do dziaalnoci

zwizanej z promocj, sprzeda i dostaw produktw
do konsumentw. Obejmuje kade dziaanie
i zaniechanie przedsibiorcy; sposb postpowania;
owiadczenie lub komunikat handlowy, w tym reklam
i marketing.
Nieuczciwe dziaanie to takie, ktre zgodnie
z okrelonymi kryteriami jest uwaane za
niedopuszczalne w odniesieniu do konsumenta.

Dlaczego potrzebna jest Dyrektywa

w sprawie nieuczciwych praktyk
handlowych?
Dyrektywa zostaa przyjta w celu wzmocnienia
zaufania konsumentw europejskich do transakcji
transgranicznych. Z dowiadczenia wynika,
e obywatele niepewni co do ochrony swoich praw
w transakcjach midzynarodowych, nie korzystali
z przywilejw Europejskiego Rynku Wewntrznego.
Podczas szczegowego procesu konsultacji
spoecznych podjto decyzj o wprowadzeniu Dyrektywy
o nieuczciwych praktykach handlowych, zastpujcej
zrnicowane w poszczeglnych Pastwach
Czonkowskich przepisy prawa krajowego
i orzecznictwa sdowego jednym zestawem powszechnie
obowizujcych zasad. Wprowadzona przez Dyrektyw
spjno i przejrzysto przepisw w caej UE przyczyni
si do zagwarantowania konsumentom wikszej
pewnoci przy dokonywaniu zakupw.

(1) Dyrektywa 2005/29/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczca praktyk handlowych stosowanych przez przedsibiorstwa wobec
konsumentw na rynku wewntrznym oraz zmieniajca dyrektyw Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/EC, 98/27/EC i 2002/65/EC Parlamentu Europejskiego
i Rady oraz rozporzdzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych), OJ L 149, 11.6.2005,
p. 22. Tekst dostpny na: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/pl/oj/2005/l_149/l_14920050611pl00220039.pdf

Jakie s cele Dyrektywy?

Zadaniem Dyrektywy jest okrelenie praw
konsumentw i uproszczenie zasad handlu
transgranicznego. Wsplne reguy oraz zasady zapewni
konsumentom jednakow ochron przed nieuczciwymi
praktykami handlowymi i nieuczciwymi przedsibiorcami,
niezalenie od tego, czy zakupu dokonaj w pobliskim
sklepie, czy na stronie internetowej w innym kraju.

Do czasu wprowadzenia Dyrektywy o nieuczciwych

praktykach handlowych, kady Kraj Czonkowski posiada
swoje wasne, odrbne prawo o nieuczciwej praktyce
handlowej, co prowadzio do rozbienoci pomidzy
poszczeglnymi pastwami. Dyrektywa harmonizuje
przepisy prawne Pastw Czonkowskich w zakresie
nieuczciwych praktyk handlowych oraz opiera si
na zasadzie wzajemnego uznania pomidzy krajami,
znoszc tym samym bariery rynku wewntrznego.

Oznacza to rwnie, e przedsibiorstwa bd mogy

prowadzi kampanie reklamowe i oferowa swoje
produkty 450 milionom konsumentw w UE na tych
samych zasadach, co w kraju ojczystym.

Oferowanie w Europie kontynentalnej irlandzkich produktw

poprawiajcych jako ycia
Zatrudniajca czterech pracownikw firma Aran Products specjalizuje si w produkcji rnego rodzaju naturalnych
artykuw poprawiajcych jako ycia, wykonywanych domowym sposobem (myde, mleczek, produktw spa, wiec)
oraz bazujcych na wycigach z miejscowych rolin. Firma ma siedzib w zachodniej Irlandii i cieszy si wyjtkow
popularnoci wrd francuskich i niemieckich turystw, wykazujcych due zainteresowanie jej produktami i pytajcych
czsto o moliwoci przesyania produktw poczt. Dyrektor chciaby rozprowadza swoje produkty
bezporednio we Francji i w Niemczech, by moe poprzez stron internetow, ale nie zna tamtejszych przepisw
i obawia si moliwych problemw prawnych.

Wprowadzenie Dyrektywy
Obecnie przepisy prawne Pastw Czonkowskich w zakresie marketingu i reklamy wykazuj istotne rnice. Co jest
dozwolone w jednym kraju, w innym moe okaza si zabronione. Dyrektywa wprowadzi wsplny zestaw zasad
okrelajcych, co mona uzna za nieuczciw praktyk handlow. Oznacza to, e wszelkie rodzaju przedsibiorstwa
bd mogy ograniczy wydatki na porady prawne zwizane z dostosowaniem do nieznanych regu marketingu
i reklamy, uzyskujc tym samym moliwo skuteczniejszego rozprowadzania swoich produktw w caej Europie.

Nieuczciwe praktyki handlowe

W przeszoci pojcie nieuczciwych praktyk
handlowych byo przedmiotem rnic pomidzy
Pastwami Czonkowskimi. Teraz w caej Europie
bd one oceniane wedug takich samych kryteriw.
Jaka jest wic struktura Dyrektywy i jakie rodzaje
zachowa bd zabronione?
Klauzula generalna zawiera oglny zakaz nieuczciwych
praktyk handlowych. Przepisy te zastpi istniejce
rozbiene klauzule generalne w Pastwach
Czonkowskich i usun w ten sposb bariery
dla rozwoju rynku wewntrznego.

10

Struktura Dyrektywy

KLAUZULA GENERALNA

Dodatkowo, dwie gwne kategorie nieuczciwych

praktyk handlowych wprowadzania w bd
i agresywnoci zostay opisane w sposb bardziej
szczegowy. Zasadniczo, w zakres tych kategorii
wchodzi wikszo praktyk uznawanych za nieuczciwe.
Przy stosowaniu wspomnianych powyej przepisw
praktyki handlowe oceniane s stosownie do
istniejcych bd prawdopodobnych skutkw dla
przecitnego konsumenta.
Na kocu Dyrektywy zamieszczona zostaa Czarna lista
zawierajca wykaz tych praktyk, ktre w kadych
okolicznociach bd traktowane jako nieuczciwe
i w zwizku z tym zakazane, bez odwoywania si
do testu przecitnego konsumenta.

Przecitny konsument

P R A K TY K I
W P R O W A DZ A J C E
W BD
DZIAANIA

P R A K TY K I
AGRESYWNE

Jeli praktyka handlowa jest skierowana do okrelonej

grupy konsumentw, to przecitny czonek tej grupy
stanowi kryterium odniesienia, i to wedug niego
okrelana jest uczciwo lub nieuczciwo praktyki
handlowej.

ZANIECHANIA

CZARNA LISTA

Europejski Trybuna Sprawiedliwoci w swoim

orzecznictwie odwouje si do przecitnego
konsumenta". Taki konsument jest dostatecznie

Co znaczy przecitny?
Reklamy w magazynach dla nastolatkw obiecujce wspaniae moliwoci pracy po ukoczeniu kursu modelingu.
Jeli grup docelow s bezrobotne nastolatki, to przecitny czonek tej grupy stanowi kryterium odniesienia.

dobrze poinformowany oraz dostatecznie uwany

i ostrony, przy uwzgldnieniu czynnikw
spoecznych, kulturowych i jzykowych.
W wikszoci krajw UE, sdy narodowe ju korzystaj
z testu przecitnego konsumenta. Nie jest to test
statystyczny. Krajowe sdy i organy administracji bd
musiay polega na wasnej ocenie, biorc pod uwag
orzecznictwo Trybunau Sprawiedliwoci,
w celu ustalenia typowej reakcji przecitnego
konsumenta w konkretnym przypadku.

Relacje pomidzy firmami

Obecna Dyrektywa dotyczca reklamy wprowadzajcej
w bd i reklamy porwnawczej(2) bdzie nadal
obowizywa, jednak zakres jej zastosowania zostanie
ograniczony.
Dotyczy ona bdzie wprowadzajcych w bd i
porwnawczych reklam w relacjach pomidzy firmami,
gdy istnieje prawdopodobiestwo wprowadzenia w bd
konkurencji, ale nie wystpuje bezporednia szkoda dla
konsumenta (np. w wyniku negatywnej prezentacji).

Dziaania wprowadzajce w bd
w praktyce handlowej
Dziaania te obejmuj inicjatywy podejmowane przez
przedsibiorcw w celu promowania i sprzeday
ich produktw.
Praktyka handlowa wprowadza w bd, jeli:

Zawiera faszywe informacje i w zwizku z tym jest

niezgodna z prawd lub
W jakikolwiek sposb, w tym poprzez wszystkie
okolicznoci jej prezentacji, wprowadza lub moe
wprowadzi w bd przecitnego konsumenta, nawet
jeeli informacje te s zgodne z rzeczywistoci
oraz

Powoduje lub moe spowodowa podjcie przez

konsumenta decyzji dotyczcej transakcji, ktrej
inaczej by nie podj.

(2) Dyrektywa Rady z 10 wrzenia 1984 r. w sprawie zblienia przepisw ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Pastw Czonkowskich
dotyczcych reklamy wprowadzajcej w bd (84/450/EEC), OJ L 250, 19.9.1984, s. 17, z pniejszymi zmianami wprowadzonymi przez Dyrektyw 97/55/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z 6 padziernika 1997 r. zmieniajca Dyrektyw 84/450/EEC dotyczc reklamy wprowadzajcej w bd w celu wczenia
do niej reklamy porwnawczej, OJ L 290, 23.10.1997, s. 18.

11

Bezuyteczny produkt do wosw

Pan Vinci otrzyma bezporedni przesyk od firmy z innego kraju sprzedajcej produkt, ktry sprawi,
e jego wosy odrosn w cigu trzech tygodni. Na przesyce jest napisane, e produkt zosta wyprbowany
i przetestowany. Jednak produkt nie przynosi spodziewanych efektw.

Dyrektywa w dziaaniu
Dyrektywa podejmuje walk zwaszcza z tymi firmami, ktre nieprawdziwie twierdz o dziaaniu swoich
produktw. Przedsibiorca, ktry podaje informacje o dziaaniu swoich produktw bdzie musia je udowodni
niezalenie od miejsca siedziby jego firmy na obszarze UE.

12

Kryteria s obiektywne, nie ma wic potrzeby

udowadnia, e konsument zosta celowo
wprowadzony w bd. Sama moliwo wystpienia
oszustwa moe by uznana za wprowadzenie w bd,
jeli jednoczenie wystpuj inne elementy. Nie jest
zatem konieczne udowodnienie straty finansowej.

Zaniechania wprowadzajce w bd
w praktyce handlowej

zatajenie istotnych informacji lub ich

przekazywanie w sposb niejasny, niezrozumiay,
dwuznaczny lub z opnieniem;
nieujawnienie komercyjnego celu praktyki, jeeli
nie wynika on wyranie z kontekstu.
Przy ocenie praktyk pod ktem pomijania informacji
brane s pod uwag nastpujce aspekty:

Zaniechania odnosz si do sytuacji, gdy konsumenci

potrzebuj informacji, aby podj wiadom decyzj.
Dlatego sprzedawca musi zapewni odpowiedni ilo
informacji dla potrzeb przecitnego konsumenta.

To, co liczy si jako efekt praktyki handlowej

w caoci, wczajc sposb prezentacji;

Wprowadzaniem w bd jest:

Informacje musz by podawane w sposb

przejrzysty: prezentacja niejasna jest rwnoznaczna
z pominiciem informacji;

pomijanie istotnych informacji potrzebnych

przecitnemu konsumentowi, stosownie do
okolicznoci, do podjcia wiadomej decyzji
dotyczcej transakcji;

Dyrektywa nie zawiera listy wszystkich istotnych

informacji. Organy administracji i sdy ochrony

konsumenta maj za zadanie okreli odrbnie

dla kadego przypadku, jakie informacje s istotne
i konieczne dla przecitnego konsumenta w danych
okolicznociach.
Wymogi informacyjne ustanowione przez inne
Dyrektywy UE stanowi zawsze istotne informacje.
Niewyczerpujcy wykaz w Zaczniku II Dyrektywy
zawiera istotne wymogi informacyjne ustanowione
w prawie wsplnotowym (np. Dyrektywa dotyczca
sprzeday na odlego zobowizuje przedsibiorc
do zapewnienia z gry wszelkich koniecznych
informacji i ich pisemnego potwierdzenia);
rodek przekazu stosowany dla danej praktyki
handlowej moe nakada ograniczenia
czasowo-przestrzenne. Tego typu ograniczenia
i wszelkie rodki podjte przez przedsibiorc
w celu udostpnienia informacji konsumentom
w inny sposb zostan wzite pod uwag;

Ograniczona ilo podstawowych danych jest

wymagana przy zaproszeniach do dokonania zakupu
(np. istotne cechy produktu, adres i tosamo
przedsibiorcy oraz cena z uwzgldnieniem podatkw).
Tego rodzaju informacje nie s konieczne w przypadku
oglnego marketingu wiadomoci marki lub produktu.

Agresywne praktyki handlowe

Regulacje w zakresie agresywnych praktyk handlowych
jest nowoci na poziomie UE.
Praktyka jest uznawana za agresywn, jeli w znacznym
stopniu ogranicza swobod wyboru przecitnego
konsumenta lub jego zachowanie wzgldem produktu.
Dyrektywa zawiera list kryteriw majcych pomc
w ocenie, czy dana praktyka handlowa zawiera elementy
nkania, przymusu, w tym z uyciem siy fizycznej
lub bezprawnego nacisku.

Usychajca rolina ogrodowa

Mae centrum ogrodnicze rozpoczo sprzeda zagranicznych rolin ozdobnych i krzeww ogrodowych. Pan Dunne zakupi
w marcu pewn rolin, ktra miesic pniej uscha. Nastpnie dowiedzia si, e ten rodzaj roliny to w zasadzie rolina
pokojowa i e nie powinien jej sadzi w ogrodzie. Kiedy wrci do centrum ogrodniczego i poprosi o zwrot pienidzy,
powiedziano mu e rolina uscha z jego winy i e powinien by wiedzie, jak rolin kupi.

Dyrektywa w dziaaniu
Centrum ogrodnicze bdzie musiao udzieli konsumentowi podstawowych informacji potrzebnych do dokonania
zakupu, chyba, e wynikaj one jasno z kontekstu. W tym przypadku kontekst, w jakim rolina zostaa zakupiona,
wprowadzi konsumenta w bd co do produktu (rolina pokojowa bya sprzedawana jako rolina ogrodowa).

13

Bezprawny nacisk oznacza wykorzystywanie

przewagi wzgldem konsumenta w celu wywarcia na
niego presji, rwnie bez uycia siy fizycznej lub groby
jej uycia, w sposb znacznie ograniczajcy zdolno
konsumenta do podjcia wiadomej decyzji.

Rozpoznawanie nieuczciwych praktyk

handlowych
Klauzula generalna w Dyrektywie zastpi istniejce
obecnie, czsto rozbiene i oglne przepisy stosowane
w Pastwach Czonkowskich i usprawni dziaanie rynku
wewntrznego.
W przyszoci mog pojawi si praktyki, ktre, pomimo
e nieuczciwe, nie bd kwalifikowane zgodnie
z uprzednio opisanymi kryteriami jako praktyki
14

Bezprawny nacisk?
TAK: W sytuacji gdy konsument jest ju zaduony u przedsibiorcy
i zalega z patnociami, przedsibiorca uyje bezprawnego nacisku,
jeli zaoferuje zmian harmonogramu spat pod warunkiem
e konsument dokona zakupu kolejnego produktu.

NIE: Oferowanie zachty konsumentowi, takiej jak na przykad

darmowy autobus do i ze sklepu znajdujcego si poza miastem,
napoje orzewiajce podczas robienia zakupw, nie jest bezprawnym
naciskiem. Moliwo podjcia przez konsumenta wiadomej decyzji
dotyczcej transakcji nie zostanie ograniczona. Na tej samej zasadzie
akceptowane s promocje sprzeday.

wprowadzajce w bd lub agresywne. Klauzula

generalna Dyrektywy zapewni, e nowe przepisy bd
mogy by z powodzeniem stosowane rwnie
w przyszoci.
Do zidentyfikowania nieuczciwych praktyk handlowych,
ktre nie zaliczaj si do praktyk okrelonych jako
wprowadzajce w bd lub agresywne zostay
zastosowane dwa kryteria definiujce. W pierwszym
rzdzie praktyka handlowa jest postrzegana jako
nieuczciwa i zakazana, jeli spenia dwa ponisze,
czne kryteria:

1. Praktyka jest sprzeczna z wymogami starannoci

zawodowej.
Staranno zawodowa oznacza standardy dotyczce
szczeglnej wiedzy i starannoci, ktrych mona
w racjonalny sposb oczekiwa od przedsibiorcy
w jego relacjach z konsumentami, zgodnie
z uczciwymi praktykami rynkowymi i/lub ogln
zasad dobrej wiary w zakresie jego dziaalnoci.
To pojcie odpowiada kodeksowi dobrego biznesu,
ktry jest czci wielu systemw prawnych w Pastwach
Czonkowskich. Koncepcja starannoci zawodowej
odzwierciedla koncepcj uczciwej praktyki rynkowej
i dobrej wiary.

2. Praktyka w sposb istotny znieksztaca

lub moe w sposb istotny znieksztaci
zachowanie gospodarcze przecitnego
konsumenta wzgldem produktu.

ograniczenia zdolnoci konsumenta do podjcia

wiadomej decyzji i skonienia go tym samym
do podjcia decyzji dotyczcej transakcji, ktrej
inaczej by nie podj.

Kryterium istotnego znieksztacenia zachowania

gospodarczego konsumentw oznacza
wykorzystanie praktyki handlowej w celu znacznego

Faszywe zdrapki
Pastwo Rosenow byli na zagranicznej wycieczce podczas ktrej dostali zdrapki, z ktrych wynikao, e wygrali nagrod.
Nastpnie zgodzili si pojecha z przedsibiorc w celu jej odebrania, po czym zawieziono ich do odlegego budynku, skd nie mieli
moliwoci powrotu do miasta w ktrym si zatrzymali. Zaprezentowano im orodek wypoczynkowy i nalegano, aby wpacili zastaw.
Dopiero potem zostali odwiezieni do apartamentu.

Dyrektywa w dziaaniu
Istniejca Dyrektywa o timesharingu chroni przede wszystkim konsumentw, ktrzy kupuj timesharing, ale nie obejmuje orodkw
wypoczynkowych. Wedug Dyrektywy o nieuczciwych praktykach konsumenckich, ta praktyka jest agresywna, i w zwizku z tym
nieuczciwa, nawet jeli pan i pani Rosenow nie poddali si presji i nie wpacili pienidzy.

Agresywny hydraulik
Pan Sepe zatrudni hydraulika, aby naprawi zepsuty kaloryfer. Na wstpie hydraulik zapowiedzia, e ta usuga bdzie kosztowa 80.
Jednak rachunek wynis ogem 450.90. Kiedy pan Sepe odmwi zapaty dodatkowych pienidzy, hydraulik odci dopyw

ciepej wody.
Dyrektywa w dziaaniu
Dyrektywa zakwalifikowaaby to zachowanie do agresywnych praktyk. Hydraulik zastosowa bezprawny nacisk wykorzystujc
pozycj siy wobec konsumenta.

15

Kogo dotyczy?
Dyrektywa ma zosta wdroona we wszystkich
Pastwach Czonkowskich w caej Unii
Europejskiej. Jej celem jest uregulowanie praktyk
handlowych i istotna poprawa jakoci ycia
obywateli. Kogo jednak konkretnie bdzie
dotyczy nowe prawo i jakie przyniesie korzyci?

16

Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych,

dotyczy praktycznie wszystkich, z wyjtkiem kilku cile
okrelonych sektorw. Jest technicznie neutralna
i w zwizku z tym odnosi si do nieuczciwej reklamy
we wszystkich mediach. Jednak w sytuacji, gdy okrelone
aspekty nieuczciwej praktyki handlowej s regulowan
e innymi przepisami wsplnotowymi, wwczas
obowizuj te specyficzne uregulowania sektorowe.(3)

Jakie bd korzyci dla rnych grup?

Konsumenci bd czuli si pewniej dokonujc zakupw
poza granicami swojego kraju wiedzc, e obejmuje
ich ten sam poziom ochrony w caej UE.
Przedsibiorcy skorzystaj na uproszczeniu jaki wie
si ze wsplnym europejskim zestawem zasad,

podczas gdy do tej pory musieli bra pod uwag

25 rnych krajowych systemw prawnych.
Harmonizacja znacznie podniesie poziom pewnoci
prawnej i obniy koszty dziaalnoci gospodarczej.
Ponadto, skuteczna kontrola nieuczciwych
przedsibiorcw bdzie dziaaa na korzy uczciwych
przedsibiorstw.

Ochrona konsumentw podatnych

na nieuczciwe praktyki
Dyrektywa zawiera postanowienia majce na celu
zapobieganie wykorzystywaniu konsumentw
podatnych na nieuczciwe praktyki.

(3) Na przykad, Dyrektywa o etykietowaniu zawiera waciwe przepisy dotyczce wprowadzajcej w bd reklamy rodkw spoywczych.
Dyrektywa 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z 20 marca 2000 r. w sprawie zblienia ustawodawstw Pastw Czonkowskich
odnoszcych si do etykietowania, prezentacji i reklamy rodkw spoywczych, OJ L 109, 6.5.2000, s. 29.

3
Wpyw na osoby podatne

Przekrty loteryjne s kierowane do konsumentw w sposb oglny, ale w praktyce dotycz tylko grupy
podatnych konsumentw.
Reklamy bransoletek magnetycznych, ktre s w stanie zmniejszy bl, mog by skierowane do ogu,
ale zareaguj na nie tylko podatni konsumenci.

Definicja konsumenta podatnego na nieuczciwe

praktyki zaley od tego, o ktrej praktyce handlowej jest
mowa. Konsumenci mog by podatni na dziaanie danej
praktyki ze wzgldu na niepenosprawno fizyczn lub
umysow, wiek lub atwowierno, w sposb racjonalnie
moliwy do przewidzenia przez przedsibiorc.
Dyrektywa zabrania stosowania praktyk handlowych,
ktre s uznawane za nieuczciwe i mog oddziaywa
na konsumentw szczeglnie podatnych w danej
sytuacji. Przykadami takich praktyk s:
Twierdzenie, e produkty mog zwikszy szans na
wygran w grach losowych;
Faszywe twierdzenie, e produkt jest w stanie leczy
choroby, zaburzenia i wady rozwojowe;
Umieszczanie w reklamie bezporedniego wezwania
zachcajcego dzieci do nabycia reklamowanych
produktw lub nakaniajcego rodzicw bd inne
osoby dorose do kupienia im reklamowanych

produktw (pester power, czyli sia wpywu dzieci

na decyzje zakupowe rodzicw).
17

W Dyrektywie zostaa umieszczona klauzula

zabezpieczajca, ktra ma na celu zapewnienie ochrony
najbardziej podatnym konsumentom: przedsibiorcy nie
mog uchyla si od zasad uczciwoci stosujc okrelone
praktyki, ktre zmyliyby tylko wyjtkowo podatnych
konsumentw nawet, jeli nie mona udowodni,
e praktyki te byy skierowane do tej wanie grupy.
Podatni konsumenci mog skorzysta z testu
przecitnego konsumenta. Praktyki handlowe, ktre
mog w sposb istotny znieksztaci zachowanie
gospodarcze wycznie dajcej si jednoznacznie
zidentyfikowa grupy konsumentw szczeglnie
podatnej na t praktyk lub na produkt ze wzgldu
na niepenosprawno fizyczn lub umysow,
wiek lub atwowierno, w sposb racjonalnie moliwy
do przewidzenia przez przedsibiorc, oceniane

s z perspektywy przecitnego czonka takiej grupy.

Pozostaje to bez uszczerbku dla powszechnej i zgodnej
z prawem praktyki reklamowej polegajcej na
wygaszaniu przesadnych twierdze lub twierdze,
ktrych nie naley rozumie dosownie
(wyolbrzymianie).

Zakres ochrony
Dyrektywa chroni jedynie interes ekonomiczny
konsumenta, natomiast nie chroni adnych innych
dbr, takich jak jego zdrowie czy bezpieczestwo.
Dodatkowo Dyrektywa nie odnosi si do poczucia
przyzwoitoci i dobrego smaku.

18

Dziaania, ktre s przedmiotem nieuczciwej

konkurencji w jednym z Pastw Czonkowskich, ale
jednak nie krzywdz bezporednio interesw

ekonomicznych konsumentw, jak na przykad

dosowna imitacja (kopiowanie bez
prawdopodobiestwa zmylenia konsumenta)
czy szkalowanie konkurenta s poza zakresem tej
Dyrektywy. S one regulowane Dyrektyw o reklamie
wprowadzajcej w bd i reklamie porwnawczej.
Jednake praktyki handlowe, ktre naruszaj interesy
ekonomiczne konsumenta, jak marketing majcy
na celu wprowadzenie w bd, wchodz w zakres
dziaania Dyrektywy.
Dyrektywa nie zajmuje si prawem konkurencji,
obejmujcym umowy monopolistyczne, naduywanie
pozycji dominujcej, przejcia i fuzje.
Prawo zobowiza jest rwnie poza zakresem dziaania
Dyrektywy i w zwizku z tym Dyrektywa nie ma wpywu
na tre, wano i moc obowizujc umw.

Aspekty zdrowia publicznego

Dyrektywa nie liberalizuje przepisw krajowych dotyczcych reklamy napojw alkoholowych, ktre odnosz
si do aspektw zdrowotnych i s proporcjonalne. Dotyczy to rwnie restrykcji odnonie skierowanych do dzieci
reklam ywnoci o duej zawartoci tuszczu, cukru lub soli.

Dyrektywa odnosi si wycznie do praktyk handlowych

pomidzy przedsibiorstwami a kocowym
konsumentem (B2C) i w zwizku z tym nie obejmuje
praktyk handlowych midzy przedsibiorstwami, takich
jak bojkot czy odmowa dostawy.
Dyrektywa bdzie miaa zastosowanie w tych
dziedzinach, dla ktrych brak jest jednoznacznych
przepisw regulujcych nieuczciwe praktyki handlowe
w ramach ustawodawstwa waciwego dla danego
sektora. W przypadku, gdy takie przepisy istniej bd
miay one pierwszestwo w stosunku do Dyrektywy.

Jeli prawo waciwe dla danego sektora reguluje

jedynie niektre aspekty praktyki handlowej,
na przykad zakres wymaganych informacji, Dyrektywa
bdzie miaa zastosowanie dla pozostaych elementw,
na przykad w sytuacji, gdy informacja wymagana przez
przepisy regulujce dany sektor jest przedstawiona
w sposb wprowadzajcy w bd.

19

Dobry smak i przyzwoito

Reklamy pokazujce kobiety w stroju topless mog by zakazane w niektrych krajach z powodw innych
ni ochrona interesw ekonomicznych konsumenta (ze wzgldu na ochron ludzkiej godnoci, dobrego smaku
i przyzwoitoci). Ta kwestia nie wchodzi w zakres dziaania Dyrektywy. Wobec tego takie reklamy mog by
zakazane w jednym Pastwie Czonkowskim, a dozwolone w innym. Kwestie dobrego smaku i przyzwoitoci
nie s harmonizowane w UE i mog tu wystpowa znaczne rnice.

Czarna lista

Dyrektywa cakowicie zakazuje stosowania niektrych

praktyk handlowych na obszarze Wsplnoty.
Aby mie pewno, e przedsibiorcy, osoby zajmujce
si marketingiem oraz konsumenci s w peni wiadomi
co jest zakazane, przygotowano Czarn list
nieuczciwych praktyk. Jakie praktyki handlowe
si na niej znajduj?
20

Praktyki handlowe wymienione na Czarnej licie

s nieuczciwe w kadych okolicznociach i nie jest
wymagana jakakolwiek ocena indywidualnych
przypadkw w stosunku do innych przepisw
Dyrektywy. Lista moe zosta zmodyfikowana jedynie
na poziomie wsplnotowym, poprzez rewizj Dyrektywy
przy udziale Parlamentu Europejskiego i Rady Unii
Europejskiej (przedstawicieli Pastw Czonkowskich).

Co ta lista obejmuje?

Znaki i kodeksy zaufania

Podawanie si przez przedsibiorc

za sygnatariusza kodeksu postpowania, gdy jest
to niezgodne z rzeczywistoci.
Posugiwanie si znakiem zaufania, znakiem
jakoci lub rwnorzdnym oznaczeniem
bez odpowiedniego zezwolenia.

Twierdzenie, e kodeks postpowania zosta

zatwierdzony przez organ publiczny lub inny organ,
gdy jest to niezgodne z rzeczywistoci.
Twierdzenie, e przedsibiorca (w tym jego praktyki
handlowe) lub produkt zosta zatwierdzony,
zaaprobowany lub otrzyma zezwolenie od organu
publicznego lub prywatnego, gdy jest to niezgodne
z rzeczywistoci, oraz wysuwanie takiego
twierdzenia przy jednoczesnym niespenianiu
warunkw zatwierdzenia, aprobaty lub zezwolenia.

Reklama-przynta
Zaproszenie do dokonania zakupu produktw po
okrelonej cenie bez ujawniania, e przedsibiorca
ma uzasadnione podstawy, aby sdzi, e nie
bdzie w stanie zaoferowa dostawy lub zamwi
u innego przedsibiorcy dostawy tych lub
rwnorzdnych produktw po takiej cenie, przez
taki okres i w takich ilociach, jakie s uzasadnione,
biorc pod uwag produkt, zakres reklamy produktu
i oferowan cen (reklama-przynta).

Zapasy nie wystarcz

Reklamowanie telefonu komrkowego po bardzo
niskiej cenie w porwnaniu z innymi ofertami na
rynku, bez zapewnienia odpowiedniej iloci towaru,
biorc pod uwag wysoki popyt, ktrego naley
oczekiwa po publikacji reklamy.

Przynta i zamiana
Zaproszenie do dokonania zakupu produktw po
okrelonej cenie, a nastpnie:
a) odmowa pokazania konsumentom
reklamowanego produktu;
lub
b) odmowa przyjcia zamwie na artyku lub
dostarczenia go w racjonalnym terminie;
lub
c) demonstrowanie wadliwej prbki produktu,

Jzyk usug po sprzeday:

Marketing po polsku, serwis po szwedzku

Zobowizanie si do zapewnienia usug po
sprzeday konsumentom, z ktrymi przedsibiorca
przed transakcj komunikowa si w jzyku nie
bdcym jzykiem urzdowym Pastwa
Czonkowskiego, na ktrego terytorium
przedsibiorca ma swoj siedzib, a nastpnie
udostpnienie takiego serwisu jedynie w innym
jzyku, bez wyranego poinformowania o tym
konsumenta przed zawarciem przez niego transakcji.

Reklamowanie produktw, ktrych nie mona

legalnie sprzedawa
Twierdzenie lub stwarzanie w inny sposb
wraenia, e sprzeda produktu jest zgodna
z prawem, w sytuacji, gdy jest to niezgodne
z rzeczywistoci.

z zamiarem promowania innego produktu.

Przedstawienie praw konsumenta w sposb

Ograniczone oferty:

Oferta specjalna, tylko dzisiaj!

Faszywe twierdzenie, e produkt bdzie dostpny
jedynie przez ograniczony czas lub, e bdzie on
dostpny na okrelonych warunkach przez bardzo
ograniczony czas, w celu nakonienia konsumentw
do podjcia natychmiastowej decyzji i pozbawienia
ich moliwoci wiadomego wyboru lub czasu
potrzebnego do jego dokonania.

mylcy: Specjalnie dla ciebie

Prezentowanie praw przysugujcych
konsumentom na mocy obowizujcych przepisw
prawnych jako cechy wyrniajcej ofert
przedsibiorcy.

Oferta niezbyt specjalna

Reklamowanie produktu w internecie i twierdzenie,
e: jeli kupisz od United Trade, zapewnimy
ci nasz specjaln ofert United Trade, zgodnie
z ktr moesz odda produkt w cigu 10 dni od
jego dostawy i otrzyma z powrotem pienidze.
Reklamy tego rodzaju s zakazane, jeli takie prawo
przysuguje konsumentowi zgodnie z obwizujcymi
przepisami.

21

Kryptoreklama: Mieszane przesanie

Wykorzystywanie treci publicystycznej
w rodkach masowego przekazu w celu promocji
produktu w sytuacji, gdy przedsibiorca zapaci
za t promocj, a nie wynika to wyranie z treci lub
z obrazw bd dwikw atwo rozpoznawalnych
przez konsumenta (kryptoreklama). Pozostaje to
bez uszczerbku dla Dyrektywy Rady 89/552/EWG.

Systemy typu piramida

Ukryta reklama

Nieuczciwa sie

Artyku w magazynie turystycznym o trekkingu w

Norwegii opisujcy wspaniae zalety pewnej marki
sprztu turystycznego idealnego na tego typu
wycieczk, sponsorowany przez producenta tego
sprztu turystycznego, jeli czytelnicy nie zostali
o tym poinformowani.

Prowadzenie sieciowego marketingu sprzeday

kosmetykw, gdzie osoba, ktra chce wczy si
do sieci jako dystrybutor, musi wpaci kaucj
nieproporcjonan do wartoci otrzymanych
materiaw edukacyjnych (np. informacji
o produktach) lub kosztw administracyjnych
zwizanych z wczeniem do sieci, i gdzie gwnym
rdem osiganego wynagrodzenia jest
rekrutowanie innych osb do sieci.

22

Bezpieczestwo jako argument marketingowy:

Nieuzasadnione odwoywanie si do strachu
przed zagroeniami bezpieczestwa
Przedstawianie rzeczowo niecisych twierdze
dotyczcych rodzaju i stopnia ryzyka, na jakie
bdzie naraone bezpieczestwo osobiste
konsumenta lub jego rodziny w przypadku,
gdy nie nabdzie produktu.

Przynta: Znana marka, a moe wcale nie?

Reklamowanie produktu podobnego do produktu

okrelonego producenta w sposb umylnie
sugerujcy konsumentowi, e produkt ten zosta
wykonany przez tego producenta, gdy jest to
niezgodne z rzeczywistoci.

Zakadanie, prowadzenie lub propagowanie

systemw promocyjnych typu piramida, w ramach
ktrych konsument wykonuje wiadczenie w zamian
za moliwo otrzymania wynagrodzenia, ktre jest
uzalenione przede wszystkim od wprowadzenia
innych konsumentw do systemu, a nie
od sprzeday lub konsumpcji produktw.

Nieprawdziwe twierdzenia odnonie zmiany

siedziby lub zakoczenia dziaalnoci

przedsibiorcy: Likwidacja sklepu!
Wyprzeda caego towaru!
Twierdzenie, e przedsibiorca wkrtce zakoczy
dziaalno handlow lub zmieni siedzib, gdy jest
to niezgodne z rzeczywistoci.

Sklep z dywanami zostaje

Sklep sprzedajcy dywany zamieci w swoich
witrynach wielkie informacje o treci Kocwka
towaru, Wyprzeda z powodu likwidacji, Koniec
dzierawy- wszystko musi zosta sprzedane,
a w rzeczywistoci przedsibiorca ani nie zmienia
siedziby, ani nie jest to kocwka towaru.

 Zwikszanie szans na wygran:

Jak wygra na loterii

Twierdzenie, e produkty s w stanie zwikszy
szanse na wygran w grach losowych.

Faszywe twierdzenie o zdolnociach

leczniczych: Trickium 24 wyleczy ci z choroby

Faszywe twierdzenie, e produkt jest w stanie
leczy choroby, zaburzenia i wady rozwojowe.

Zbyt pikne, aby byo

prawdziwe
Twierdzenie, e dany product moe wyleczy
z alergii, gdy w rzeczywistoci nie mam takich
moliwoci.

Nagrody: Gratulujemy! Wygrae nagrod

Twierdzenie w ramach praktyki handlowej,

e organizowany jest konkurs lub promocja
z nagrodami, a nastpnie nieprzyznanie opisanych
nagrd lub ich odpowiedniego ekwiwalentu.

Wywoywanie faszywego wraenia lub

bezpatne oferty: Bezpatne okulary

przeciwsoneczne
Opisywanie produktu jako gratis, darmowy,
bezpatny lub w podobny sposb, jeeli
konsument musi uici jakkolwiek inn naleno
ni nieunikniony koszt zwizany z odpowiedzi
na praktyk handlow, odbiorem lub dostarczeniem
produktu.

Ukryte postpowanie

Informacje rynkowe

Reklama w katalogu zamwie stwierdzajca

e konsument otrzyma prezent, np. okulary
przeciwsoneczne, kiedy w rzeczywistoci odnosi
si to jedynie do osb, ktre dokonaj zamwienia
z danego katalogu.

Praktyki majce na celu

zastraszenie

Produkty nie zamwione

Przekazywanie rzeczowo niecisych informacji

dotyczcych warunkw rynkowych lub moliwoci
znalezienia produktu, z zamiarem nakonienia
konsumenta do zakupu produktu na warunkach
mniej korzystnych ni normalne warunki rynkowe.

Przedstawiciel handlowy sprzedajcy produkty

zwizane z ochron: mienia, np. systemy alarmowe,
prezentuje statystyki wama dotyczce danej
dzielnicy, wskazujc, e w tej czci miasta wystpuje
szczeglne zagroenie, co nie jest prawd.

Umieszczanie w materiaach marketingowych

faktury lub podobnego dokumentu dajcego
zapaty, ktry wywouje u konsumenta wraenie,
e ju zamwi reklamowany produkt, mimo i tego
nie zrobi.

23

Zawodowy sprzedawca udajcy klienta

Faszywe twierdzenie lub stwarzanie wraenia,
e sprzedawca nie dziaa w celu zwizanym z jego
dziaalnoci handlow, gospodarcz, rzemielnicz
lub wolnym zawodem bd faszywe podawanie
si za konsumenta.

ignorujc jego prob o opuszczenie domu lub

zaprzestanie takich wizyt, z wyjtkiem przypadkw
egzekwowana zobowiza umownych, w zakresie
uzasadnionym przez prawo krajowe.

Faszywy sprzedawca
uywanych samochodw

Sprzedawca odkurzaczy zosta wpuszczony

do domu konsumenta w celu przedstawienia
sposobu dziaania produktu. Podczas prezentacji
nalega na jej kontynuacj, pomimo e konsument
stwierdzi, e nie jest zainteresowany.

Sprzedawca sprzedaje uywany samochd (ktry

nie jest jego wasnym prywatnym samochodem)
za porednictwem ogoszenia na tablicy ogosze
w miejscowym sklepie, zachowujc w tajemnicy,
e sprzeda ta prowadzona jest w ramach jego
dziaalnoci - handlu uywanymi samochodami.
24

Nie uznajemy odpowiedzi

negatywnych

Uporczywe i niechciane nagabywanie:

Gwarancja na terenie caej Europy

Wywoywanie u konsumenta faszywego wraenia,
e serwis dotyczcy danego produktu jest dostpny
w Pastwie Czonkowskim innym ni Pastwo
Czonkowskie, w ktrym produkt ten zosta
sprzedany.

Moe kiedy zadzwoni za trzecim razem

zawrzemy umow
Uporczywe i niechciane namawianie do zakupu
produktw przez telefon, faks, poczt elektroniczn
lub inne rodki komunikacji na odlego, z wyjtkiem
przypadkw egzekwowania zobowiza umownych, w
zakresie uzasadnionym przez prawo krajowe.
Pozostaje to bez uszczerbku dla art. 10 dyrektywy
97/7/WE oraz dyrektyw 95/46/WE i 2002/58/EC.

Sprzeda pod presj: Tak, moe Pan(i) odej

Roszczenia z tytuu ubezpieczenia:

Serwis po dokonaniu zakupu:

po zaatwieniu spraw papierkowych

Stwarzanie wraenia, e konsument nie moe
opuci pomieszcze przedsibiorcy, dopki
nie zostanie zawarta umowa.

Agresywna sprzeda akwizycyjna: Tak, odejd

po zaatwieniu spraw papierkowych
Skadanie wizyt osobicie w domu konsumenta
w celu wyegzekwowania zobowizania umownego,

Nikt nie podnosi suchawki

danie od konsumenta zgaszajcego roszczenie
na podstawie polisy ubezpieczeniowej
przedstawienia dokumentw, ktrych w sposb
racjonalny nie mona uzna za istotne dla ustalenia
wanoci roszczenia lub systematyczne
nieodpowiadanie na stosown korespondencj,
w celu odwiedzenia konsumenta od zamiaru
wykonania jego praw umownych.

Nierealistyczne dania
Wymaganie od konsumenta, ktry zada
rekompensaty za kradzie rzeczy osobistych
z bagau, by przedstawi dowody zakupu wszystkich
rzeczy objtych roszczeniem.

Bezporednie wezwanie skierowane do dzieci:

Id kupi ksik!
Umieszczanie w reklamie bezporedniego
wezwania dzieci do nabycia reklamowanych
produktw lub do nakonienia rodzicw lub innych
osb dorosych do kupienia im reklamowanych
produktw. Niniejsze postanowienie pozostaje
bez uszczerbku dla art. 16 dyrektywy 89/552/EWG
o prowadzeniu telewizyjnej dziaalnoci
transmisyjnej.
atwo manipulacji
Reklama kasety wideo z popularnym filmem dla
dzieci: Alicja i magiczna ksika od Fondiego jest
obecnie dostpna na wideo powiedz mamie, aby
kupia ci w najbliszym kiosku

Sprzeda przy wykorzystaniu inercji

danie natychmiastowej lub odroczonej zapaty
za produkty bd zwrotu lub przechowania
produktw, ktre zostay dostarczone przez
przedsibiorc, ale nie zostay zamwione przez
konsumenta (dostawa niezamwiona), z wyjtkiem

sytuacji, gdy produkt jest produktem zastpczym

dostarczonym zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy
97/7/WE (sprzeda przy wykorzystaniu inercji).(4)

Presja emocjonalna

Wyrane informowanie konsumenta o tym, e jeeli

nie nabdzie produktu lub usugi, przedsibiorcy
moe grozi utrata pracy lub rodkw do ycia.

Wygranie nagrody
Stwarzanie faszywego wraenia, e konsument
ju uzyska, uzyska lub po wykonaniu okrelonej
czynnoci uzyska nagrod lub inn porwnywaln
korzy, gdy w rzeczywistoci nagroda lub inna
porwnywalna korzy nie istnieje, lub moliwo
wykonania okrelonej czynnoci w zwizku
z uzyskaniem nagrody lub innej porwnywalnej
korzyci uzaleniona jest od wpacenia przez
konsumenta okrelonej kwoty pieninej
lub poniesienia kosztw.
Nic nie przychodzi za
darmo
Ulotka reklamowa dystrybuowana poczt
stwierdzajca: Wygrae darmow pyt CD,
w przypadku gdy konsument musi dokona zakupu
produktu, aby mc odebra nagrod.

(4) danie od konsumenta zwrotu produktw pochodzcych z dostawy niezamwionej implikuje koszty dla tego konsumenta i dlatego jest postrzegane
jako agresywna praktyka handlowa. W brany sprzeday na odlego katalogi obowizuj dla do obszernego przedziau czasowego, i wanie dlatego
art. 7 (3) Dyrektywy w sprawie umw zawieranych na odlego tworzy wyjtek od zakazu w sprzeday przy wykorzystaniu inercji.

25

Dyrektywa moe by skuteczna jedynie po efektywnym

wdroeniu i egzekwowaniu jej przepisw na obszarze
Unii Europejskiej. Pomimo, e przepisy zostay przyjte
przez Parlament Europejski i Rad Unii Europejskiej
(Pastwa Czonkowskie), to odpowiedzialno za jej
wykonanie spoczywa na rzdach poszczeglnych
pastw. Jaka jest wic droga do sukcesu?

26

W
18 st
cz pn
er y p
wc ro
a je
20 kt
03 pr
Pi
r. opo
M erw
in s
zy
is ze
cj
tr c
iK
w zy
om
(P tan
is
ro ie
ji
ce w
Te
op
du P
ks
ub
ra ar
tW
lik
ws lam
sp
ow
p en
l
an
d ci
ne
y
ec e E
go
w
Dr
y
u
dn
do ro
St
Ra ug
iu
a
w
p
n
i
an ejs
d e
ow
c
ia ki
M zy
is
)
m
in ta
ka
is ni
ir
tr e
oz
w
pa
w
Po
Pa
trz
dp
rla
en
is
m
ie
an
en
pr
ie
ci
ze
e
w
zR
E
dn
u
ro
Pu
ad
iu
pe

w bl
1
1
js
y ika
m
k
im
ci cj
aj
e a
a
ir
zd w
20
oz
ni Dz
05
pa
em ie
r
trz
Tr
n
.
12 nik
en
na ans
cz u U
ie
jp po
er r
z
pr
wc z
ni yc
ze
ej ja
a do
z
20 w
do pr
y
z
0
dn yj
5 mw
St
r.
ia te
os
dn
12 j r
ow
iu
e
c
g
ze ul
an
11
a
rw c
ie
cz
j
c
er
na
a in
wc
2
ob
00 a p
a
oz
sz
7
20
ar
r. io
05
m
ze
ie
r.
ca
Dy
kr
e
aj
re
jU
o
kt
wy
E
yw
na
m
a
jp
wc

ho
ni
ej
dz
od
i
dn
ia
12
gr
ud
ni
a
20
07
r.

5
Wprowadzenie dyrektywy w ycie

Od koncepcji
do realizacji

Europejskie wytyczne, dziaania

na szczeblu krajowym
Obowizkiem Pastw Czonkowskich jest skuteczne
wdroenie Dyrektywy. Komisja wsppracuje
z Pastwami Czonkowskimi w celu zapewnienia
terminowego i precyzyjnego wprowadzenia Dyrektywy
do przepisw krajowych. Komisja sprawdzi,
czy rodki implementacji na szczeblu krajowym s
zgodne z Dyrektyw.
Komisja nie posiada uprawnie egzekucyjnych i nie
moe interweniowa w poszczeglnych przypadkach.
Egzekwowanie przepisw w praktyce pozostaje
zadaniem krajowych organw ochrony konsumentw
i sdw. Dyrektywa zobowizuje Pastwa Czonkowskie
do wprowadzenia skutecznych sankcji eliminujcych
nieuczciwe praktyki handlowe wobec przedsibiorcw
naruszajcych przepisy.

Egzekwowanie przepisw
W celu wzmocnienia egzekucji przepisw w dziedzinie
ochrony konsumentw, rozporzdzenie o wsppracy
egzekowania przepisw ustanawia sie
odpowiedzialnych krajowych organw administracji
publicznej..(5) Sie rozpocznie dziaanie w roku 2006.
Taki system wsppracy wzmocni transgraniczne
egzekwowanie przepisw Dyrektywy o nieuczciwych
praktykach handlowych.

Znaczenie harmonii
Pastwa Czonkowskie nie mog wykracza poza
poziom ochrony, ktry zosta zapewniony przez
Dyrektyw. W przeciwnym razie nie zostanie osignity
pozytywny efekt wprowadzenia jednolitych przepisw
na obszarze rynku wewntrznego. Komisja bdzie
ledzi wszelkie odchylenia od kompletnych
standardw harmonizacyjnych zawartych w Dyrektywie,
jakie mog pojawi si na szczeblu krajowym.
Ponadto, istniejce rnice pomidzy regulacjami
krajowymi w zakresie dziedziny okrelonej t Dyrektyw
nie mog by wykorzystywane w celu utrudniania
swobodnego przepywu towarw i usug. Zawarta
w Dyrektywie klauzula o wzajemnym uznaniu
uniemoliwi zastosowanie tego typu krajowych
przepisw prawnych przez narodowe organy
wykonawcze lub sdy, ktre maj na celu zakaz
stosowania zgodnej z Dyrektyw transgranicznej
praktyki handlowej przez podmiot z innego Pastwa
Czonkowskiego.
Takie mechanizmy zapewniaj jednakow
implementacj i zastosowanie oraz pewno prawn
istotn zarwno dla przedsibiorcw jak
i konsumentw.

(5) Rozporzdzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 padziernika 2004 r. o wsppracy pomidzy organami krajowymi
odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisw prawa w dziedzinie ochrony konsumentw, OJ L 364, 9.12.2004, s.1.

27

Wicej szczegowych informacji podano na poniszej stronie internetowej:

28

http://europa.eu.int/comm/consumers/cons_int/safe_shop/fair_bus_pract/index_en.htm
Niniejsza broszura jest rwnie dostpna na wspomnianej powyej stronie w formie elektronicznej.

Komisja Europejska
Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych
Nowe przepisy majce na celu powstrzymanie nieuczciwych praktyk wobec konsumentw
Luksemburg: Urzd Oficjalnych Publikacji Wsplnot Europejskich
2006 32 str. 17,6 x 25 cm
ISBN 92-79-02678-X

ND-76-06-080-PL-C