Zmartwychwstay Chrystus dzi yje w Swoim Kociele (Sowo i Sakrament)

Wstp
ycie Pana Jezusa opisane na kartach Pisma witego jest dla kadego chrzecijanina
wzorem do naladowania swojego Mistrza i Pana. Jezus przyszed na wiat, aby objawi nam
peni prawdy o Bogu jako Ojcu i da nam przykad jak najpewniej do Boga dotrze. Mwi
bowiem: nikt nie przychodzi do Ojca inaczej jak tylko przeze Mnie (J 14, 6)1. Jezus nie tylko
wskaza nam drog do Ojca, ale jako pierwszy sam j przemierzy, dlatego sta si dla nas
przewodnikiem w wierze, pasterzem za ktrym moemy poda majc pewno, e
dojdziemy do Ojca. Id przecie przygotowa wam miejsce, abycie i wy byli tam gdzie Ja
jestem (J 14, 2).
W tej drodze do Ojca Jezus zostawi nam swoje sowo i sakramenty jako skuteczne
znaki Jego obecnoci. Gdzie s dwaj albo trzej zebrani w imi moje, tam jestem pord nich
(Mt 18, 20). Jezus jest obecny tam gdzie s dwaj albo trzej, to znaczy we wsplnocie, choby
najmniejszej, a t wsplnot jest Koci, ktry gromadzi si w Jego imi na suchanie Jego
sowa i sprawowanie sakramentw. Tajemnica obecnoci Jezusa w swoim Kociele stanowi
centrum jego ycia i dziaania. Koci czerpie yciodajne siy do swojej misji w wiecie z
mocy Sowa i Sakramentu, dlatego nigdy nie moe zaprzesta gromadzenia si na suchanie
Pana i sprawowanie Jego tajemnic, zwaszcza w Eucharystii2.
Misterium Chrystusa
Kiedy sigamy po raniec wity, moe nie zawsze zastanawiamy si dlaczego
rozwaamy w nim tajemnice radosne, wiata, bolesne czy chwalebne. Sowo tajemnica
w odniesieniu do ycia Pana Jezusa nie oznacza czego tajemnego, zupenie zakrytego i
niepoznawalnego. Chodzi raczej o to, e w wydarzeniach Jego ycia objawia si sam Bg 3.
Nie s to wic zwyke fakty historyczne, ale wydarzenia zbawcze. To co Pan Jezus
powiedzia i uczyni nie byo adresowane tylko do jemu wspczesnych, ale miao ogarn
swoim zasigiem wszystkich ludzi: Idcie wic i nauczajcie wszystkie narody, () uczcie je
zachowywa wszystko, co wam przykazaem (Mt 28, 19-20). Dlatego wanie cae ycie Pana
Jezusa z punktu widzenia wiary nazywamy tajemnic albo inaczej misterium, to znaczy
wydarzeniem, w ktrym wieczno zetkna si z czasem Stwrca ze swoim stworzeniem.
To najwiksze spotkanie Boga z czowiekiem i z caym wiatem dokonao si wanie w
tajemnicy Jezusa Chrystusa. Sowo stao si ciaem i zamieszkao midzy nami jak pisze
w. Jan aposto w swojej ewangelii.4 Bg sta si jednym z nas, niebo zetkno si z ziemi. W
tej tajemnicy czowiek odnalaz samego siebie, zrozumia kim jest i do czego jest wezwany.
Skoro zosta stworzony na obraz i podobiestwo samego Boga, to chocia utraci ten obraz
przez grzech pierworodny, Bg nie pozostawi czowieka samego, ale przyszed mu z
pomoc, aby odnowi w nim to, co zniszczy grzech to wanie jest zbawienie dokonane
przez Jezusa Chrystusa.
1

W liturgii wyraamy t prawd na kocu kadej modlitwy w sowach: Przez Chrystusa Pana naszego, a
szczeglnie na kocu modlitwy eucharystycznej: Przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie, Tobie Boe
Ojcze Wszechmogcy, w jednoci Ducha witego, wszelka cze i chwaa przez wszystkie wieki wiekw.
2
Por. KL 6.
3
Syszymy w czasie Mszy w. sowa: Oto wielka tajemnica wiary (ac. Mysterium fidei) tzn. oto tajemnica w
ktrej jest obecny sam Bg ktry nas zbawia. Zamiast sowa tajemnica, ktre w jzyku polskim nie jest
jednoznaczne uywa si czsto bardziej pierwotnego, pochodzcego z greki sowa misterium. Std mwimy
na przykad o misteriach ycia Pana Jezusa. Wwczas gdy Koci w historii przechodzi coraz bardziej z jzyka
greckiego na jzyk aciski sowo misterium (dos. mysterion) przetumaczono na acin jako sacramentum.
4
J 1, 14.

Postawmy jednak pytanie: W jaki sposb my, yjcy dwa tysice lat po Chrystusie,
mamy dostp do tego wydarzenia? Historia pierwotnego chrzecijastwa, opisana chociaby
w Dziejach Apostolskich5 pokazuje, e to czego dowiadczyli apostoowie w spotkaniu z
Jezusem Zmartwychwstaym, stawao si udziaem ludzi, ktrzy suchali sowa przez nich
goszonego i ktrzy poddawali si dziaaniu obrzdu obmycia wod, ktry mu towarzyszy 6.
Chodzi oczywicie o chrzest wity. Dowiadczenie prawdziwego spotkania z Chrystusem
Zbawicielem dla tych, ktrzy nie byli naocznymi wiadkami Jego zmartwychwstania, od
pocztku przekazywane byo w Kociele przez porednictwo sowa i obrzdu. wity papie
Leon Wielki napisa kiedy: to co byo widzialne w naszym Zbawicielu, przeszo do Jego
misteriw7. Przedziwna to tajemnica, e chocia nie widzimy Chrystusa Zmartwychwstaego
tak jak apostoowie, jednak dowiadczamy Jego obecnoci i dziaania poprzez widzialne
znaki (sakramenty). Wydarzenie mki, mierci i zmartwychwstania Chrystusa jest tajemnic
wiary czyli misterium, std mwimy o misterium paschalnym Chrystusa. Nam zostao ono
przekazane za porednictwem sowa i obrzdu8. Tak jak misterium Chrystusa przychodzi do
nas za porednictwem sowa i obrzdu, tak rwnie i my mamy do Niego dostp t sam
drog. Mona to zobrazowa w nastpujcy sposb:

Sowo

Misterium
Chrystusa

My

Obrzd
Sowo to Sowo Boe spisane na kartach Pisma witego i obecne w modlitwach
liturgicznych.
Obrzd to ryt liturgiczny (znak widzialny, czynno, gest np. namaszczenie, woenie rk,
obmycie wod).
Widzimy zatem, e sowa i obrzdy stanowi jakby kana cznoci midzy nami a
Bogiem, ktry nas zbawi w tajemnicy (misterium) Jezusa Chrystusa. Te wszystkie sowa i
obrzdy skadaj si na liturgi Kocioa9. W liturgii to wanie za porednictwem sowa i
widzialnych znakw wchodzimy w dialog ze Zbawicielem10.

Zob. np. opis pierwszego wystpienia Piotra po zesaniu Ducha witego w Dz 2, 14-41, albo mow Piotra w
domu setnika Korneliusza w Dz 10, 1-48.
6
Por. Ef 5, 26.
7
Dos.: Quod itaque Redemptoris nostri conspicuum fuit, in sacramenta transivit. LEON WIELKI, Sermo 74, 2,
PL 54, 398 A.
8
Po raz pierwszy dokonao si to w sakramencie chrztu witego i za kadym razem dokonuje si wwczas, gdy
uczestniczymy w liturgii.
9
Tzn. sakramenty i sakramentalia, liturgia godzin i rok liturgiczny.
10
Sobr Watykaski II uywa w tej kwestii znamiennego okrelenia per ritus et preces (tj. przez obrzdy i
modlitwy). Zob. KL 48.

Tak jak ci, ktrzy suchali nauki Apostow i cho nie znali Jezusa, dowiadczali mocy
Ducha witego, tak i my dzisiaj we wsplnocie Kocioa dowiadczamy nieustannie Jego
dziaania przez porednictwo sowa i obrzdu w sakramentach witych.
Sowo, ktre ma moc
Wielokrotnie w ewangeliach spotykamy Jezusa nauczajcego. Czasem jest otoczony
przez tumy, a czasem mwi tylko do swoich uczniw. Ci ktrzy suchali Jezusa zauwaali, e
Jego nauka rni si od tej, ktr syszeli od faryzeuszw i uczonych w Pimie. Uczy ich
bowiem jak ten, ktry ma wadz, a nie tak jak ich uczeni w Pimie (Mt 7, 29).
Najdoniolejszym opisem Jezusowego nauczania jest tzw. Kazanie na grze, ktre znamy z
ewangelii wedug w. Mateusza (rozdz. 5-7). Widzimy w Nim Jezusa jako Nowego Mojesza,
ktry przemawia z gry, z autorytetem, nadajc waciwy sens Prawu Mojeszowemu. Sowa
Jezusa nie byy jednak tylko zwykym objanianiem.
W ewangeliach czsto znajdujemy opisy wyrzucania przez Jezusa zych duchw, ktre
najczciej ujawniay si wanie wtedy, gdy Jezus naucza 11. Jezus pokazywa, e Jego sowo
ma moc nad duchami nieczystymi: A jeli Ja palcem Boym wyrzucam ze duchy, to istotnie
przyszo ju do was krlestwo Boe (k 11, 20). Sowa Jezusa nie s wic zwykym
pouczeniem, zwyk informacj te sowa maj moc sprawia to, co wyraaj. w. ukasz w
swojej ewangelii opisuje rwnie epizod uzdrowienia paralityka 12, w ktrym Jezus pokazuje,
e Jego sowo ma moc odpuszczania grzechw, to znaczy po raz kolejny wyzwalania
czowieka z mocy zego ducha. Jego sowo uzdrawia to, co najwaniejsze cho niewidzialne
ludzk dusz. Uzdrowienie ciaa wedug opowiadania w. ukasza jest zewntrznym znakiem
Jego wadzy odpuszczania grzechw: Ot ebycie wiedzieli, e Syn Czowieczy ma na
ziemi wadz odpuszczania grzechw,() mwi ci wsta, we swoje oe i id do domu (k
5, 24). Ta sama rzeczywisto ma miejsce w sakramentach Kocioa.
Sowo, ktre staje si sakramentem
Sowo Chrystusa ma moc uczyni czowieka nowym stworzeniem, odpuszcza grzechy,
przemienia chleb w Jego ciao a wino w Jego krew. Sowo Boe w liturgii Kocioa nie tylko
obwieszcza nowin o tym, e Bg jest i e ma moc odpuszcza grzechy ono rzeczywicie
sprawia to, co wyraa. W liturgii nie dowiadujemy si, e Bg ma moc przemieni chleb w
swoje ciao a wino w swoj krew, albo e ma moc odpuszcza grzechy w liturgii to si
dzieje, to si staje! Grzechy zostaj odpuszczone, a czowiek przyjmuje w komunii witej
prawdziwe ciao i krew Chrystusa. Dzieje si tak dlatego, e Chrystus swoj misj przekaza
apostoom i zapewni e bdzie z nimi (tzn. w swoim Kociele) zawsze obecny. Jezus posa
swoich apostow, aby kontynuowali Jego dzieo zbawienia w wiecie. W dokumentach
Soboru Watykaskiego II czytamy: Jak Ojciec posa Chrystusa, tak On posa Apostow,
ktrych napeni Duchem witym, nie tylko po to aby goszc Ewangeli wszelkiemu
stworzeniu, zwiastowali, e Syn Boy przez swoj mier i zmartwychwstanie uwolni nas
spod wadzy szatana i mierci oraz przenis do krlestwa Ojca, lecz rwnie po to, aby to
dzieo zbawienia, ktre gosili, rwnie sprawowali przez Ofiar i sakramenty13. Okreli te
szczeglne znaki swojej obecnoci i dziaania. Konstytucja o liturgii witej Soboru
Watykaskiego II mwi jasno, e Chrystus jest obecny swoj moc w sakramentach, tak e
gdy kto chrzci, sam Chrystus chrzci. Jest obecny w swoim sowie, bo gdy w Kociele czyta

11

Zob. np. Mk 1, 21-27.

Zob. k 5, 17-26.
13
KL 7. Podkrelenia i pogrubienia moje.
12

si Pismo wite, On sam przemawia14. Koci przez cae wieki, w posuszestwie

Chrystusowi czyni to, co on poleci czyni na swoj pamitk i nieustannie dowiadcza Jego
obecnoci. Liturgia Kocioa opiera si na takich wanie sowach i znakach, ktre s
porednikami aski wypywajcej z tajemnicy Jezusa Chrystusa. Skuteczno tych sw i
znakw nie pochodzi od nich samych, ale od Chrystusa ktry je ustanowi i poleci czyni.
Chrystus przyszed na wiat, aby nas zbawi. We wszystkim co mwi i czyni, dziaa nie
tylko jako czowiek, ale rwnie jako prawdziwy Bg. Przyszed do nas po to, aby samego
siebie da nam jako wzr do naladowania w drodze do Ojca: daem wam bowiem przykad,
abycie i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniem (J 13, 15)15. W liturgii czynimy to, co On sam
uczyni i poleci czyni. Najpeniej wida to w tajemnicy Eucharystii. W czasie Ostatniej
Wieczerzy Jezus wypowiedzia pewne sowa i uczyni pewne znaki. Pismo wite przekazuje
nam je w rnych wersjach16, ale w kadej z nich jest obecny zasadniczy porzdek: Jezus
wzi chleb, zoy dzikczynienie, poama chleb, rozdawa go mwic: bierzcie i jedzcie bo
to jest ciao moje, potem wzi kielich itd Zobaczmy, e w liturgii, podczas Mszy witej
czynimy dokadnie to samo co Chrystus. Kapan tak jak Chrystus bierze chleb (ofiarowanie),
skada dzikczynienie (modlitwa eucharystyczna), amie chleb (podczas piewu Baranku
Boy) a nastpnie rozdaje go obecnym mwic: Ciao Chrystusa. Czynimy tak dlatego, e On
sam Jezus Chrystus tak uczyni i poleci: To czycie na moj pamitk! Liturgia wic to nie
tylko sowa i modlitwy, liturgia to szkoa naladowania Jezusa Chrystusa. Na liturgi
przychodzimy, aby uczy si Chrystusa, uczy si y tak jak Chrystus. On po to daje nam
siebie, abymy yli Jego moc. Po to przychodzi do naszego serca przez swoje Sowo i w
znakach chleba i wina, abymy yli tak jak On nam pozwala y to znaczy y dla innych.
Sobr Watykaski II uczy nas, e Koci () bardzo si troszczy o to, aby chrzecijanie w
tym misterium wiary nie uczestniczyli jak obcy lub milczcy widzowie, lecz aby przez obrzdy
i modlitwy misterium to dobrze rozumieli, w witej czynnoci brali udzia wiadomie,
pobonie i czynnie, byli ksztatowani przez sowo Boe, posilali si przy stole Ciaa Paskiego
i skadali Bogu dzikczynienie; aby ofiarujc niepokalan Hosti nie tylko przez rce
kapana, lecz take razem z nim, uczyli si ofiarowywa samych siebie17. Im bardziej nasze
ycie upodabnia si do Niego, tym bardziej cae staje si liturgi tzn. obecnoci dziaajc
Jezusa Chrystusa. wity Pawe wyraa t tajemnic w sowach: Teraz za ju nie ja yj,
lecz yje we mnie Chrystus (Ga 2, 20). Po to wanie jest Koci wsplnota uczniw
Chrystusa, aby czerpic siy od Niego samego, by w wiecie znakiem Jego obecnoci. Nawet
jeeli Chrystus nie jest ju obecny wrd nas tak, jak widzieli go jemu wspczeni, to jednak
yje i dziaa jako Zmartwychwstay Pan w swoim Kociele. To jednak czy czowiek
dowiadcza dziaania Chrystusa zaley od wiary.
Sowo i sakrament domagajce si wiary
Ten sam Sobr uczy nas, e sakramenty nie tylko zakadaj wiar, lecz za pomoc
sw i rzeczy j podtrzymuj, umacniaj i wyraaj. Dlatego nazywaj si sakramentami
wiary18. Zauwamy, e wielu z tych, ktrzy suchali sw Jezusa i widzieli cuda jakich
14

KL 7.
Jezus wiele razy wzywa do naladowania Jego przykadu: Wemijcie moje jarzmo na siebie i uczcie si ode
mnie (Mt 11, 29); Jeli kto chce i za Mn, niech si zaprze samego siebie, niech co dnia bierze krzy swj i
niech Mnie naladuje (k 9, 23); Ja jestem drog, prawd i yciem (J 14, 6); Abycie si wzajemnie
miowali, tak jak Ja was umiowaem (J 13, 34) itd.
16
W Nowym Testamencie znajduj si 4 opisy Ostatniej Wieczerzy pochodzce z dwch niezalenych tradycji:
Mk 14, 22-24 i Mt 26, 26-28 oraz k 22, 17-20 i 1Kor 11, 23-25. Ewangelia wedug w. Jana w miejsce tego
opisu przytacza epizod, w ktrym Jezus umywa nogi apostoom (J 13, 1-20).
17
KL 48.
18
KL 59.
15

dokonywa, nie uwierzyli w Niego. Na prno czasem udzimy si, e moe gdybymy
zobaczyli Jezusa we wasnej osobie tak jak ci, ktrzy go widzieli, albo byli wiadkami
jakiego spektakularnego cudu, wtedy na pewno stalibymy si gboko wierzcy. Z punktu
widzenia aski, nie jestemy w aden sposb w gorszym pooeniu ni ci, ktrzy yli w
czasach Jezusa. Mona go widzie, a wcale mu nie wierzy, tak jak widzieli go faryzeusze,
uczeni w Pimie itd., a mona te mu uwierzy nawet jeli si go nie widzi: Bogosawieni,
ktrzy nie widzieli a uwierzyli (J 20, 29). Takie byo dowiadczenie Kocioa od samego
pocztku. Dzieje Apostolskie opowiadaj jak sami apostoowie nie mogli si czasem nadziwi
jak skuteczne jest Sowo Boe, ktre gosili w mocy Ducha witego. Widzieli ludzi ktrzy,
usyszawszy sowo przez nich goszone uwierzyli mu, usyszeli Sowo samego Boga, ktre
zmieniao ich ycie, dajc pokj i rado. w. Pawe stwierdza t sam rzeczywisto mwic
do Tesaloniczan: nieustannie dzikujemy Bogu, bo gdy przyjlicie sowo Boe, usyszane od
nas, przyjlicie je nie jako sowo ludzkie, ale jako to, czym jest naprawd jako sowo Boga,
ktry dziaa w was, wierzcych (1Tes 2, 13). Do tego aby Sowo Boe przynioso owoc, aby
czowiek dowiadczy jego dziaania, aby w nim usysza gos samego Boga potrzebna jest
wiara. Nie chodzi tu tylko o wiar w Boga, ale rwnie, a moe przede wszystkim o wiar
Bogu. W takiej perspektywie nie moe powiedzie o sobie, e jest wierzcy ten, kto nie zna
tego co Bg o Sobie objawi. Dlatego wanie prawdziwa wiara to taka, ktra jest
odpowiedzi na usyszane sowo Boe.
Zakoczenie
Od samego pocztku w Kociele ywe byo przekonanie, e w sakramentach jest
obecny i dziaa Chrystus Zmartwychwstay. Nawet jeli czsto nie rozumiemy do koca
wszystkich znakw Jego obecnoci i dziaania, On przychodzi do nas przez porednictwo
sowa i obrzdu, ktre On sam wybra i ustanowi. Przyjcie Chrystusa na wiat, a szczeglnie
Jego mka, mier i zmartwychwstanie przez ktre dokonao si nasze zbawienie jest
wydarzeniem, ktre przekracza ramy historii i ma moc zbawcz dla wszystkich ludzi
wszystkich czasw. Nie jest tylko wydarzeniem z historii ktre wspominamy co roku z
sentymentem. W liturgii Kocioa nie obchodzimy rocznic wydarze z ycia Pana Jezusa
ale celebrujemy je jako misteria - tajemnice wiary. Liturgia wprowadza nas w ywy kontakt z
tajemnic, ktra historycznie dokonaa si raz na zawsze, ale ktrej owoce zbawcze udzielane
s kademu, kto si na nie otwiera z wiar.
Jezus tu przed swoim wniebowstpieniem powiedzia do uczniw: Oto Ja jestem z
wami przez wszystkie dni, a do skoczenia wiata (Mt 28, 20). w. ukasz daje wiadectwo
prawdziwoci tych sw, gdy w Dziejach Apostolskich stwierdza: nauczali odwanie, ufni w
Pana, ktry potwierdza sowo swej aski cudami i znakami, dokonywanymi przez ich rce
(Dz 14, 3). Oto tajemnica, ktr yje Koci od samego pocztku. Chrystus potwierdza swoj
obecno znakami i cudami. Jeli s ludzie, ktrzy si nawracaj, przebaczaj swoim
winowajcom, miuj nieprzyjaci i niejednokrotnie s nawet w stanie odda ycie za
Chrystusa to znaczy, e On rzeczywicie jest obecny i dziaa w swoim Kociele.
AMDG
Ks. ukasz Celiski