Jzef Klemens Pisudski urodzi si 5 grudnia 1867 roku w podwileskim Zuowie.

By czwartym w kolejnoci dzieckiem Jzefa

Wincentego i Marii z Billewiczw. Rodzice zadbali o patriotyczne wychowanie i wyksztacenie modego Jzefa, sprowadzajc do
dworu prywatnych nauczycieli. W 1874 w majtku Pisudskich wybuch poar, ktry zmusi rodzin do przeniesienia si do Wilna.
Trzy lata pniej Jzef rozpocz edukacj w tutejszym I Gimnazjum. Poddawany nachalnej rusyfikacji, zdecydowa si wraz
kolegami na utworzenie koa samoksztaceniowego Spjnia.
W 1884 zmara Maria Pisudska. mier matki bya dla gboko z ni zwizanego Jzefa olbrzymim ciosem. W roku
nastpnym przystpi jednak do matury. Wyniki egzaminw pozwoliy mu na podjcie studiw medycznych na Uniwersytecie
Charkowskim. Tam wanie rozpocza si jego dziaalno konspiracyjna. 22 marca 1887 zosta aresztowany za rzekomy udzia w
spisku na ycie cara i zesany na pi lat do Kireska. Do Wilna powrci Pisudski 1 lipca 1892. Zwiza si wwczas z ruchem
socjalistycznym, najpierw jako korespondent czasopisma konspiracyjnego Przedwit, pniej za czonek Polskiej Partii
Socjalistycznej. W 1894 zosta redaktorem naczelnym Robotnika - oficjalnego organu PPS. Przy pracach nad pismem pozna
Stanisawa Wojciechowskiego, przyszego prezydenta niepodlegej Polski. W 1896 z ramienia partii uczestniczy w obradach
Midzynarodwki Socjalistycznej w Londynie. Rok 1899 przynis zmiany w yciu osobistym Jzefa Pisudskiego. Oeni si
wwczas z dziaaczk PPS Mari Juszkiewiczow. W celu zawarcia zwizku zmieni wyznanie na ewangelicko-augsburskie.
Wkrtce maonkowie przenieli si do odzi, gdzie w domu przy ulicy Wschodniej Pisudski zorganizowa tajn drukarni
Robotnika.
W nocy z 21 na 22 lutego, po zdekonspirowaniu wydawnictwa, Pisudskiego aresztowano i osadzono w warszawskiej
Cytadeli. Oprcz zarzutw o kolporta nielegalnej prasy, posdzono go rwnie o wspudzia w zabjstwie. W oczekiwaniu na
proces, Pisudski podj skuteczn prb symulowania choroby psychicznej. W efekcie trafi do petersburskiego szpitala dla
obkanych, skd przy pomocy przyjaci udao mu si uciec.
Po powrocie do kraju w gowie Pisudskiego zrodzia si myl o zorganizowaniu socjalistycznych oddziaw bojowych. Jego
zamiarom sprzyjaa korzystna sytuacja midzynarodowa w 1904 roku wybucha wojna midzy Rosj a Japoni. To wanie u
Japoczykw zamierza szuka wsparcia politycznego i finansowego. Wraz z dziaaczami PPS uda si do Tokio w celu
przekonania rzdu japoskiego do swoich planw. Znajdowa si tam wwczas take Roman Dmowski, pniejszy gwny oponent
polityczny Pisudskiego, ktry przedstawia PPS jako parti marginaln, odwodzc tym samym Japoczykw od przekazania jej
wsparcia. Ostatecznie Japoczycy udzielili Polakom jedynie niewielkiej pomocy finansowej.
Pocztkowe niepowodzenia nie zraziy Pisudskiego. Po wybuchu rewolucji 1905 przystpi do formowania partyjnych
bojwek, zrzeszonych pniej w Organizacj Bojow PPS. W czerwcu 1906 roku z inicjatywy Pisudskiego powoano Zwizek
Walki Czynnej, ktry mia stanowi zalek przyszej armii polskiej. Na jego czele stan Kazimierz Sosnkowski. ZWC utrzymywa
stosunki z innymi organizacjami konspiracyjnymi (m.in. ze Zwizkiem Strzeleckim, ktrego komendantem zosta Pisudski w 1912
roku).
28 lipca 1914r. wybucha pierwsza wojna wiatowa. Przy wsparciu Austrii Pisudski utworzy z czonkw organizacji strzeleckich I
Kompani Kadrow. Uformowana na pocztku sierpnia na krakowskich Boniach wkroczya do Krlestwa Kongresowego. Ju pod
koniec sierpnia zaczto formowanie Legionw Polskich. Legion Wschodni we Lwowie rozwizano niedugo po jego powstaniu.
Wicej szczcia mia krakowski Legion Zachodni, ktry na jesieni uczestniczy w walkach u boku wojsk austriackich, by 19 grudnia
zosta przeksztacony w I Brygad Legionw Polskich
W 1915 utworzone zostay kolejne dwie Brygady Legionw. Wraz z wojskami pastw centralnych walczyy m.in. podczas
ofensywy Brusiowa. Wobec braku uznania Legionw za oficjalne wojsko polskie, 29 lipca Pisudski zoy rezygnacj z dowodzenia
Pierwsz Brygad. Jego ladem poszo wielu innych onierzy, co zmusio wadcw Niemiec i Austro-Wgier do proklamowania
aktu 5 listopada, zapowiadajcego powstanie niepodlegej Polski. W lipcu onierze Legionw, ktrzy odmwili zoenia przysigi
na wierno Niemcom zostali internowani. Pisudskiego osadzono w twierdzy w Magdeburgu. Pobyt w wizieniu utwierdzi jego
wizerunek jako symbolu walki z okupantem.
Do Warszawy powrci Pisudski 10 listopada 1918. 11 listopada Rada Regencyjna przekazaa mu wadz nad siami
zbrojnymi. Dzie ten uznano za symboliczn dat odzyskania przez Polsk niepodlegoci. 14 listopada w rkach Pisudskiego
skupia si rwnie wadza cywilna. W nastpnych dniach poinformowa on pastwa zachodnie o powstaniu niepodlegego

Pastwa Polskiego. Wyda te liczne dekrety (m.in. o wyborach do Konstytuanty i 8-godzinnym dniu pracy), w tym ten
ustanawiajcy go Tymczasowym Naczelnikiem Pastwa. Urzd w mia sprawowa do momentu ukonstytuowania si Sejmu.
Wybory do Sejmu odbyy si 26 stycznia 1919. adna z partii nie uzyskaa w nim wikszoci, wobec czego nie doszo do
obalenia powoanego wczeniej rzdu Ignacego Jana Paderewskiego. Pod koniec lutego uchwalono Ma Konstytucj,
przyznajc Pisudskiemu tytu Naczelnika.
Jednoczenie wci nierozstrzygnity by przebieg polskich granic. 27 grudnia 1918 wybucho powstanie wielkopolskie,
ktremu Pisudski udzieli jedynie zdawkowego poparcia. ywo zaangaowa si za to w walki na froncie wschodnim. Ofensywa
przeciwko bolszewikom rozpocza si od zajcia Wilna wiosn 1919 roku. W lutym oddziay Armii Czerwonej pokonane zostay
pod Berez Kartusk. Polacy zajli wwczas znaczn cz Biaorusi i Woynia. Ofensyw wstrzymano ze wzgldu na realn
grob przejcia wadzy w Rosji nieprzyjanie nastawionych do Polski Biaych.
W kwietniu 1920 walki wznowiono. W wyniku rozmw Pisudskiego z atamanem Petlur podpisano umow (tzw. pakt
Pisudski-Petlura) gwarantujcy Polsce pomoc w walce z bolszewikami w zamian za uznanie niepodlegociowych de
Ukraicw. W maju polsko-ukraiskie wojska zajy Kijw, jednak ju na pocztku czerwca zostay zmuszone do odwrotu. 1 lipca,
w obliczu coraz trudniejszej sytuacji na froncie, powoano Rad Obrony Pastwa z Pisudskim na czele. Ofensywa
czerwonoarmistw postpowaa. Na pocztku sierpnia bolszewicy dotarli a pod Toru i Wocawek. Pisudski wraz gen.
Rozwadowskim, Kazimierzem Sosnkowskim i Maximem Weygandem opracowa plan skoncentrowania i kontrofensywy polskiej
armii znad Wieprza. Plan ten powid si. Trwajca od 13 do 15 sierpnia bitwa warszawska zakoczya si penym zwycistwem
wojsk polskich, ktry przystpiy do ofensywy. 18 padziernika podpisano rozejm, a 17 marca pokj w Rydze, koczcy wojn z
bolszewikami. Po objciu urzdu przez Gabriela Narutowicza, Pisudski przekaza mu wadz i wycofa si z ycia politycznego
kraju. Wiosn 1923 Marszaek zrezygnowa rwnie z dowdztwa w Sztabie i cisej Radzie Wojennej. Zamieszka wtenczas wraz
on i crkami (Wand i Jadwig) w dworku w Sulejwku. Odrzuci propozycje wejcia do rzdw (skadane m.in. przez
Grabskiego), skupiajc si na yciu osobistym.
Niestabilna sytuacja polityczna skoniy Pisudskiego do powrotu do czynnego uprawiania polityki. Od koca 1925 roku w
Sulejwku organizowa spotkania z oficerami. 12 maja 1926 Marszaek uda si do Warszawy w celu spotkania z prezydentem
Stanisawem Wojciechowskim, przebywajcym jednak wwczas poza stolic. Do rozmw doszo jeszcze tego samego dnia, lecz
nie przyniosy one adnych rezultatw. Wobec tego oddziay wierne Pisudskiemu wkroczyy do Warszawy. W krwawych walkach
mier ponioso blisko 400 osb. Wojciechowski oraz premier Witos ustpili ze stanowiska. W nowo powoanym rzdzie Kazimierza
Bartla Pisudski otrzyma tek ministra spraw wojskowych. Mianowano go rwnie Gwnym Inspektorem Si Zbrojnych
Po przewrocie majowym Pisudski wprowadzi system autorytarny oparty na armii i swych zwolennikach zwany sanacj (ac.
uzdrowienie). W padzierniku 1926 stan na czele rzdu, ktrym kierowa do koca czerwca 1927. Pod koniec tego roku powsta
firmowany przez Pisudskiego Bezpartyjny Blok Wsppracy z Rzdem, bdcy a do momentu jego mierci najwiksz si
polityczn kraju. W 1928 ponownie zosta premierem, musia jednak ustpi ze wzgldu na pogarszajcy si stan zdrowia (w
kwietniu dosta ataku apoplektycznego, podejrzewa si rwnie e by ju wtedy chory na raka wtroby). Nie przeszkodzio mu to w
prowadzeniu agresywnej kampanii politycznej, krytyce partyjniactwa, szkalowania Sejmu i opozycji.
Rosnca pozycja opozycyjnego Centrolewu zmusia Marszaka do ponownego objcia urzdu premiera. 1 wrzenia 1930
minister spraw wewntrznych Felicjan Skadkowski przestawi mu list wrogich politykw, skazanych w padzierniku na uwizienie
w twierdzy brzeskiej. Sfabrykowany proces sta si w duej mierze przyczyn spektakularnego zwycistwa BBWR w listopadowych
wyborach (tzw. wyborach brzeskich). 4 grudnia Pisudski zrezygnowa z penienia urzdu premiera, tumaczc si zym stanem
zdrowia. Zachowa jednak wpyw na sytuacj polityczn kraju m.in. poprzez promowanie polityki rwnowagi midzy Niemcami a
ZSRR. Mia take znaczny udzia przy uchwaleniu w 1935 konstytucji kwietniowej, zwikszajcej uprawnienia prezydenta.
Jzef Pisudski zmar 12 maja 1935 roku w warszawskim Belwederze. Po jego mierci ogoszono tygodniow aob
narodow. Uroczystoci pogrzebowe trway od 13 do 18 maja. Ciao Marszaka zoono w krypcie w. Leonarda na Wawelu, za
jego serce spoczo w grobie matki na wileskim cmentarzu Na Rossie.