Za Woy.

Czego boj si Ukraicy w Przemylu

1 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

Prenumerata

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

Konrad Oprzdek, rys. Maja Wolna 2016-09-29

W Przemylu nie ma ju lepszego powodu do bicia czowieka ni to, e jest Ukraicem.

Rys. Maja Wolna

- yj tutaj od lat 90., ale po raz pierwszy obserwuj takie natenie agresji - twierdzi Jarosaw,
Ukrainiec z Przemyla. - Syn cigle przynosi do domu opowieci, e koleank gonili, kumpla
pobili, innego zwyzywali. Za ukraisko.
- ona ma biay samochd z naklejk imitujc wyszywank ukraisk - opisuje Pawo Strika. Biae to, czerwony wzr z czarnymi, waciwie szarymi elementami. Nam kojarzy si z ukraisk
kultur, a innym z banderowskimi symbolami. Gdy przechodz obok samochodu, komentuj:

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

2 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

"Znowu banderowcy! Skurwysyny, przyjedaj tu i czuj si swobodnie!". W czerwcu kto

przejecha gwodziem po naszych autach. Na ulicy sta cay rzd samochodw, ale tylko nasze
zostay porysowane.
- Nie ma tygodnia, ebymy nie zobaczyli plwocin na oknach Narodowego Domu, naszego
miejsca spotka w Przemylu - wzdycha Romana Zootnyk.
- Robimy tam osiemnastki, koncerty i potacwki - opowiada Piotr Kucab. - eby zapali
papierosa, wychodzimy na zewntrz. Zdarza si, e wtedy nas wyzywaj, przepychaj, czasem
kto z nas dostanie kopa. S przypakowani i goni. Krzycz: "Wypierdala na Ukrain!". Po
przegldzie modych artystw ukraiskich matka z dziemi usyszaa od przechodzcych karkw:
"Jebane cierwa ukraiskie!". Splunli obok dzieci.
- W ubiegym miesicu, gdy do jednej z kamienic sprowadzi si Ukrainiec, na klatce schodowej
kto nabazgra: "Jebani Ukraicy won!" - dodaje Romana Zootnyk. - Na murach budynkw w
Przemylu kto maluje tryzuby (herb Ukrainy) na szubienicach.
- Wieczorami pod naszymi oknami - mwi Pawo Strika - przechodz grupy modych i piewaj
na kibolsk nut: "Przepadnie Ukraina, przepadnie chamski rd, zwyciy orze biay, zwyciy
polski rd!".

Trzeba koniecznie sprawdzi, czy w baganiku nie maj siekier i pi po dziadkach. Wojny polskoukraiskie w Przemylu

Nerwy informatyka
"Radykalny patriota", "nacjonalista" - mwi o sobie Pawe Baran. Ma 27 lat, posad informatyka w
prywatnej firmie, on i rocznego syna. Nigdy nie kupuje w sklepach, ktre nale do Ukraicw.
Zdarza mu si warkn: "Tu jest Polska", gdy na ulicach Przemyla syszy rozmowy po
ukraisku.
- Mog machn rk na tych, ktrzy z Ukrainy przyjedaj tutaj za chlebem - twierdzi. Przyjechali, to i wyjad. Wielu z nich umie si zachowa. Wiedz, e nie s u siebie, chc
nauczy si polskiego i naszych obyczajw, by nie czu si gorszymi. Ale nie mog znie tych,
ktrzy urodzili si w Polsce, a mwi, e s Ukraicami. Posyaj dzieci do ukraiskich szk w
Przemylu, rozmawiaj z nimi po ukraisku, wychowuj je na Ukraicw, a w dodatku czcz
zbrodniarza Bander. Co to, pastwo w pastwie? Jed po polskich drogach, lecz si w
polskich szpitalach, bior polskie emerytury, a pluj nam w twarz. No i co z tego, e pac
podatki. Jeli nie umiej powiedzie o sobie z dum "Polacy", wywiesi na domu biao-czerwonej
w wito Niepodlegoci, zoy hodu "onierzom wykltym", to niech si zastanowi, czy to
miejsce dla nich.

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

3 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

Pawe nawet wtedy, gdy to mwi, ma twarz dziecka i agodny gos, jak rzecznicy ONR przed
kamerami. Twierdzi, e to nie maska, taki jest na co dzie. Ale dodaje, e jako "radykalny
patriota" potrafi zdziera gardo. Ostatnio robi to w czerwcu, gdy Ukraicy szli w procesji przez
Przemyl. Krzycza: "Przeprocie za Bander!".

Zaatakowano procesj Ukraicw w Przemylu

Ukraicy: W Przemylu warunki dyktuj kibole?

- Zrozum, jestemy pomidzy Rosj a Niemcami - tumaczy. - Tu nie ma miejsca na

niedookrelonych, bo tacy w chwilach prby s tylko balastem dla patriotw. Nie do, e nie
pjd bi si za Polsk, to jeszcze mog wspdziaa z jej wrogami. Wiemy, co dziao si na
Woyniu. Niemcy nas zaatakowali, a Ukraicy wykorzystali sytuacj i mordowali Polakw jak
bydo.
Pawe nie chce by letnim patriot, ktry tylko paci podatki, segreguje mieci i cieszy gb do
ora z czekolady. Co wieczr wprowadza si w stan wrzenia, czytajc portal Kresy.pl ("MSZ
Ukrainy publikuje mapy podwaajce polsko Przemyla"), blog ks. Isakowicza-Zaleskiego
("Nadskakiwanie Ukrainie nic nie da poza dalszymi upokorzeniami") i ogldajc na YouTubie
przemwienia narodowcw ("Ukrainiec nie jest moim bratem"). Ma nadziej, e gdy jego dziecko
podronie, takie treci bd ju omawiane w polskich szkoach. Jeli nie, to sam zrobi z syna
"radykalnego patriot".
- Musimy wychowa kolejne pokolenie, ktre bdzie walczyo o polsko Przemyla - mwi. Trzeba do skutku naciska na Polakw pochodzenia ukraiskiego, eby si okrelili: albo zostaj
tutaj jako Polacy, przepraszaj za Bander i yj jak my, albo wybieraj Ukrain. Wol mikkie
rodki nacisku. Pisz w internecie, e jako Ukraicy nie s w Przemylu u siebie i e im nie
odpucimy. Za kadym razem, gdy organizuj si w miejscach publicznych, powinni nas widzie i
sysze. Nie pochwalam bicia, rysowania aut ani innych form siowego gnbienia. Ale musz by
wiadomi, e w kocu Polakom mog puci nerwy.
Nie zamierzam Ukraicw zastrasza. Ale te nie chc si ba, e w chwili prby mj ssiad
okae si wrogiem.
- Moe gdy z nimi pogadasz, to przestaniesz si ba?
- e niby tacy przyjani? Sorry, ale wiem, co przyjani Ukraicy robili na Woyniu.

Dlaczego polski narodowiec nie lubi Ukraicw

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

4 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

Strach wrci
- Do 25. roku ycia udawaam w Przemylu Polk - wspomina Romana Zootnyk. - Zwrot "Ty
Ukraicu!" by wyzwiskiem, jak dzi "Ty chuju!". Syszaam Polakw, ktrzy obraali si w ten
sposb na ulicy, podwrku i w szkole.
Jako dziecko i nastolatka baam si mwi po ukraisku w miejscach publicznych. Nawet w domu
rozmawiaam z mam tylko po polsku. Bo miaymy cienkie ciany, ktre odgradzay nas od
Polakw.
Ukraink bywaam u cioci. Mieszkaa na peryferiach miasta w wolnostojcym domu. Nikt nas tam
nie sysza, wic mogymy rozmawia i piewa po ukraisku. Podobnie w kociele. Ksia
rzymskokatoliccy odstpowali go nam na godzin lub dwie dziennie, ebymy mogli modli si w
obrzdku wschodnim. Ale nawet tam nie zawsze czuam si swobodnie. Kiedy wychodzc z
kocioa, natknam si na koleank, ktra z innymi Polakami dopiero sza na msz.
Przestraszyam si, e zobaczya mnie w grupie Ukraicw. Mama uspokajaa: "Nie przejmuj si,
jej rodzice te s Ukraicami, tylko udaj Polakw".
Strach odziedziczyam po mamie. Zosta w niej po akcji "Wisa". W 1947 roku Polacy otaczali
wsie, dawali Ukraicom kilka godzin na spakowanie czci dobytku, a potem wysiedlali na Ziemie
Odzyskane. Kto Ukrainiec, niech si wynosi. Mama miaa szczcie, bo cho pochodzia z
pobliskiej wsi, to w 1947 roku mieszkaa ju w Przemylu, a tu akcji "Wisa" nie byo. Ale pastwo
polskie zabrao dom i ziemi, ktre zostay mamie po rodzicach wywiezionych wczeniej na
Syberi.

Utopi nas w morzu. Jak Ukraicw na zachd wywoono

Po akcji "Wisa" rzd polski zdelegalizowa ukraiskie instytucje. Dopiero w 1956 roku mogo
powsta Ukraiskie Towarzystwo Spoeczno-Kulturalne. To bya nasza enklawa. Taczyam tam w
zespole ludowym, dopki dyrektor mojej mamy nie wezwa jej na dywanik i nie powiedzia, e nie
yczy sobie, by dzieci jego pracownikw bray udzia w koncertach ukraiskich. Przestaam
wystpowa, bo mama baa si, e straci prac.
Strach przed byciem Ukraicem powraca w sytuacjach, gdy byam zalena od Polakw. W domu,
bo u nich mieszkaam. W szkole, bo z nimi si uczyam. W szpitalu, bo syszaam, e wok mnie
pacjenci rozmawiaj o zbrodniach Ukraicw. Winy si nie dziedziczy, ale strach tak.
Pierwszy raz wygraam ze strachem jeszcze w podstawwce. Nie chciaam chodzi na religi
rzymskokatolick. Koledzy z klasy postanowili zawlec mnie tam si. To byo straszne! Ponad
dwadziecioro dzieci cigno mnie po ulicy jak przestpc. Ale jako si wyszarpaam. Nie
poszam z nimi na religi. Troch mnie jeszcze wyzywali, w kocu odpucili.

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

5 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

Drugi raz, gdy byam na studiach w Krakowie. Ukraiski zesp Bandura, w ktrym wtedy graam,
zaproszono na wystp do telewizji. Wszyscy zobaczyli, e jestem Ukraink.
Trzeci raz, gdy miaam 25 lat i skadaam podanie o prac. W rubryce "narodowo" wpisaam
"Ukrainka". Od tej pory jestem ni tutaj oficjalnie.
Po 1991 roku, kiedy Ukraina odzyskaa niepodlego, sowo "Ukrainiec" przestao by obelg.
Strach min. Ale od 2013 roku, rocznicy Woynia, zaczli nas wyzywa od banderowcw. Teraz
bij za Woy.
Strach wrci.

Grzegorz Motyka o Woyniu: Noy nie wicili [ROZMOWA]

Trupy wstaj, widzowie klaszcz

20 lipca 2013, Radymno pod Przemylem. Na k wchodz aktorzy i rekonstruktorzy w
chopskich kostiumach. Id w stron chaup, ktre zbudowano z biaych desek i pokryto som.
Gospodarz w biaej koszuli podpiera si na kiju. Jest zmczony, bo wanie wrci z pola.
Dyryguje kilkunastoletnim chopcem, ktry mci zboe. Obok, na awce przed chaup, trzy
dziewczyny z dugimi warkoczami chichocz. Pod innym domem chop rbie drewno, a jego
synowie aduj je do wiklinowego kosza. Matka z crk przysiadaj na pniakach i obieraj
ziemniaki.
Gdy soce zachodzi, dwaj ssiedzi z rodzinami klkaj przed kapliczk, po czym odmawiaj
"Ojcze nasz" po polsku i ukraisku.
- Dimitrij, powiedz ty mi, co si dzieje - mwi po modlitwie Polak do Ukraica. - Naszych po
wsiach bij, pal. Jak to, przecie my tu mieszkamy tyle lat jak jedna rodzina.
- Stako, ty nie bj si. Nikt tu was palcem nie zaczepi. Wy dobry lud.
Dimitrij odprowadza Stak pod chaup. Na poegnanie poklepuj si po ramionach.
Zblia si noc. Sycha kojc muzyk i gos lektora: "Nacjonalici ukraiscy usiowali
wymordowa jak najwiksz liczb Polakw. Dobrze przygotowanymi siami zoonymi z bojwek
OUN-UPA i zaagitowanych chopw ukraiskich atakowano polskie wsie i kolonie, a mae grupy
UPA niszczyy Polakw we wsiach ukraiskich i poza osiedlami ludzi".

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

6 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

Radymno. Rze okazaa si sukcesem. Reporta Grzegorza Szymanika

Dimitrij zabiera poduszk, ktra wietrzya si na pocie, i wchodzi do chaupy. Stako zwouje
dzieci do domu. Obejcia pustoszej. Muzyka nabiera zowrogiego rytmu. Lektor: "Miejscowo
polsk otaczano kordonem banderowskich strzelcw uniemoliwiajcych ucieczki, a due grupy
napastnikw uzbrojone w narzdzia gospodarskie mordoway nimi ludzi, stosujc barbarzyskie
okruciestwa i czsto palc ywcem. Mordowano wszystkich, w tym dzieci, kobiety i starcw".
Ciemno, sycha tylko wierszcze. Z chaupy wychodzi Dimitrij. Upewnia si, e nikt go nie widzi,
po czym wyprowadza rodzin i kae jej ucieka. Gdy ona i dzieci s ju bezpieczne, Dimitrij daje
onierzom UPA znak do ataku na osad, a potem si do nich przycza.
Ukraicy przykadaj pochodnie do somianych dachw chaup. Sycha strzay karabinw.
Stako otwiera drzwi, bierze awk, na ktrej wczeniej chichotay dziewczyny, i barykaduje si w
domu. Inni chopi prbuj ucieka, ale zaraz padaj na traw od uderze kos, sierpw i siekier.
Wszystko przy akompaniamencie Krzesimira Dbskiego, ktry wykonuje "Litani woysk".
Drzwi Staka puszczaj od uderze siekier, a jego dzieci wybiegaj z krzykiem. Padaj strzay.
Gin wszyscy.
Ukraicy pakuj na wz dobytek zabitych (ka, pierzyny, worki zboa) i odjedaj. Chaupy si
dopalaj, trupy wstaj z ziemi, widzowie klaszcz.

Adam Leszczyski: Istniej wspomnienia zbyt wiee i bolesne na to by je "rekonstruowa"

Winy si nie dziedziczy

- Rekonstrukcja Woynia podgrzaa emocje - mwi Romana Zootnyk. - Upir wylecia z szafy.
Wspomnienia palonych wiosek oyy.
Nie odmawiam Polakom prawa do pamici, ale winy si nie dziedziczy. Nie mam do nich alu za
to, e w 1945 roku polski onierz zabi mi dziadka. Wojsko obstpio wie i strzelao do kadego,
kto si rusza. Dziadek akurat zbiera z pola buraki, niczym nie zawini. Moe jego zabjcy
pokazano wczeniej synne zdjcie, na ktrym martwe dzieci s przywizane drutem kolczastym
do drzewa. Moe mu powiedziano, e takie okruciestwa le w naturze Ukraicw. Poszed bi
si ze zbrodniarzami. Nie wiedzia, e dzieci powiesia chora psychicznie Romka, a rzekomy drut
kolczasty to tylko rysy na negatywie.
Boj si, e dzisiaj dziaa to podobnie. Polak widzi rekonstrukcj Woynia i myli: "Ukraicy to

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

7 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

zbrodniarze, zabijanie maj we krwi".

Taras Woznjak: Woy 1943. Trzeba mwi, jak byo

Najpierw w internecie byo wida, jak "banderowiec" staje si synonimem "Ukraica". Ludzie
dugo tam na nas pluli i nikt nie reagowa, wic pogarda przeniosa si do wiata realnego.
Gdy w Kijowie toczya si rewolucja, wystawilimy przed Narodowy Dom znicze, by odda hod
ofiarom. Rano znalelimy je zniszczone.
11 listopada 2014 roku creczki mojej koleanki bray udzia w obchodach wita Niepodlegoci.
Byy w poczcie sztandarowym szkoy ukraiskiej. Usyszay od dorosych Polakw: "Co wy tutaj
robicie, banderowcy?!".
Ostatnio mj syn wrci do domu z podbitym okiem. Kto go napad, gdy w nocy szed ze
znajomym. Ju nie wiem, czy dosta za to, e mwi po ukraisku, czy bez powodu. Czasem
trudno rozrni motywy.
Strach wrci. Jak zmienia moj codzienno? Kiedy robilimy ogniska koo domu,
rozmawialimy gono po ukraisku, a moje dzieci pieway. Teraz z tego rezygnujemy, bo mamy
obaw, e komu nie spodoba si zabawa Ukraicw. Moe wpa na podwrko i zrobi nam
krzywd.
Coraz czciej boj si mwi na ulicy po ukraisku. I w szpitalu, bo kiedy czowiek jest zaleny
od innego, zaczyna by ostrony. Niektrzy, syszc nasz jzyk, krzywi si, jakby byli
zniesmaczeni.
Przestaam rozmawia z Polakami na tematy polsko-ukraiskie. Teraz to tabu.
Do gosu doszli Polacy bitni i dzielni. Polacy, ktrzy potrzebuj mie wroga.

Ukraicy w Polsce. Banderowca go, go, go

Nie mwi z ludmi, ktrych nie lubi

Rekonstrukcj rzezi na Woyniu z 1943 roku obejrzao kilka tysicy ludzi. Widowisko wbio si w
pami mieszkacw Przemyla. Cho miao motto: "Nie o zemst, lecz o pami woaj ofiary",
zbiego si w czasie ze wzrostem nastrojw antyukraiskich w Przemylu.
Rze pokazao Przemyskie Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej "X D.O.K.". Jego prezes

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

8 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

Mirosaw Majkowski, kandydat na prezydenta miasta w ostatnich wyborach, zasyn z

wypowiedzi mocno nieprzychylnych Ukraicom:
"Ukraiscy nacjonalici od lat staraj si na rne sposoby zdobywa w tym rejonie wpywy: czy
to obejmujc stanowiska w polskich samorzdach, czy te odzyskujc kolejne przemyskie
budynki. A napyw ludnoci ukraiskiej mona ju moim zdaniem okreli jako form kolonizacji"
(Natemat.pl);
"Mieszkacie tu z nami, Polakami, na polskiej ziemi i nie zapominajcie o tym. A jak si komu
wydaje co innego, to moe si przeprowadzi dziesi kilometrw na wschd"
(Portalprzemyski.pl).
Chciaem zapyta Majkowskiego o jego stosunek do Ukraicw, o intencj, z jak rekonstruowa
rze woysk, i o jej spoeczne skutki. Nie zgodzi si na rozmow dla "Wyborczej".
Na rynku w Przemylu podchodz do ludzi, ktrzy siedz na awkach, i pytam, czy pamitaj
widowisko z Radymna.
- Tak, byo potrzebne - odpowiada 24-letni Tomasz, kierowca bagawek z Przemyla. - Co
innego, jak mwi ci o Woyniu w szkole albo w domu, a co innego, gdy sam zobaczysz, co tam
si dziao. O zbrodniach Ukraicw wiedziaem od maego, ale dopiero gdy obejrzaem filmik z
Radymna, zaczem szuka w necie zdj zmasakrowanych cia ofiar UPA. Wstrzsny mn.
Wiem, e winy si nie dziedziczy, ale wkurza mnie, e oburza ich okrelenie "ludobjstwo na
Woyniu". Gdy kto o tym wspomni, nawijaj o akcji "Wisa", zamiast potpi UPA. Dopki tego
nie zmieni, ciko im bdzie znale tutaj spokj. Nie mam zamiaru utrudnia im ycia, ale inni
bd.
Obok pomnika Wojaka Szwejka siedzi pan Andrzej, ktry przedstawia si jako emerytowany
lusarz. - Ukraicy wymylaj, e w Przemylu ich szykanujemy, by wyj na ofiary. To
awanturnicy! Wolabym, by ich tutaj nie byo. Zrobioby si ciszej. Czy rozmawiaem z Ukraicami
o Woyniu? Nie mwi z ludmi, ktrych nie lubi. Z panem te ju nie chce mi si gada.

Ukraicy: My tu ylimy. Zniszczono lady naszej obecnoci

Bronili nas Kuro i Cimoszewicz

- Jakie trzy lata temu nasilia si niech do nas - opowiada Jarosaw. - Najpierw kto na pocie
wok mojego domu napisa "Jeba Ukraicw". Nie bardzo si tym przejem. Potem na znakach
drogowych w Przemylu zobaczyem "Jeba banderowcw". Na to te machnem rk. Wos mi
si zjey dopiero 13 grudnia 2014 roku, kiedy przez miasto przeszed Marsz Orlt Przemyskich i
Lwowskich. Brali w nim udzia wiceprezydent miasta, kibole obu miejscowych klubw, harcerze,

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

9 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

klerycy i uczniowie. Kto do mikrofonu mwi, e polsko Przemyla jest kwestionowana. Gdy
tum z pochodniami przechodzi koo Narodowego Domu, kibole krzyczeli: "Znajdzie si kij na
banderowski ryj!".
Nie znam adnego Ukraica z Przemyla, ktry usprawiedliwiaby zbrodnie na Woyniu. Ale jeli
kto skanduje takie haso pod naszym Domem, to sugeruje, e tam jest organizacja
banderowska. Tam s ryje, na ktre znajdzie si kij. Odczytaem to jako nawoywanie do
przemocy. Wtedy dotaro do mnie, e w Przemylu nie ma ju lepszego powodu do bicia
czowieka ni to, e jest Ukraicem.
Ja, podobnie jak wikszo z okoo dwch tysicy Ukraicw mieszkajcych w Przemylu, mam
w rodzinnej historii akcj "Wisa". Urodziem si na Ziemiach Odzyskanych, ale od dziecistwa
czuem, e jestemy tam tymczasowo, e to nie jest nasze miejsce.
Ukraicy byli przywizani do swojej ziemi. Uciekali do lasw, eby przeczeka obaw i unikn
wywzki na Ukrain radzieck. Ryzykowali ycie, byle tylko nie da si oderwa od swojej ziemi.
Ale w kocu wywieli ich na Ziemie Odzyskane. Nikt ich nie pyta o zdanie ani nie proponowa
miejsc docelowych. Rozdzielano ich tak, eby przerwa wizi ze znajomymi. W nowym miejscu
nie mogli czu si dobrze. Niektrzy wracali od razu, wic komunistyczne wadze ich odsyay, a
oni znowu...
W kocu wielu przestao marzy o powrocie do swoich wsi, bo dochodzili do wniosku, e tam nie
ma ju Ukraicw. Wtedy zacza ksztatowa si w nich tosamo narodowa - przywizanie ju
nie do ziemi, konkretnych 10 morgw, tylko do kultury ukraiskiej. Marzyli o Przemylu, centrum
wiata, z ktrego ich wysiedlono.
Mieszkaem w kilku miastach, ale do adnego si nie przywizaem. Dopiero w Przemylu, w
wieku 30 lat, poczuem, e mog osi na stae. Rodzice te tu przyjechali.
Do gowy by mi wtedy nie przyszo, e kiedy tak bd rozmawia z on:
- Suchaj, mamy miych polskich ssiadw, na wita si odwiedzamy i skadamy sobie yczenia.
Jest dobrze. Ale w Jugosawii te byo wietnie.
- Nie, nasi ssiedzi po nas nie przyjd.
- Zgoda, ssiedzi nie, ale ju kto z drugiego koca miasta...
To pewnie wydaje si panu przesad. Ale jeli czowiek naley do mniejszoci, inaczej odbiera
rzeczywisto.
Czy strach co we mnie zmieni? Dugo nosiem si z zamiarem ubezpieczenia domu. W kocu to
zrobiem. Bo jeli pisz na moim pocie "Jeba Ukraicw" i uwaaj, e trzeba nas bi, to mog

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

10 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

te podpali mi dom.
ona nie pozwala ju dzieciom wraca samym po zmroku. Zwaszcza z Narodowego Domu. A ju
bro Boe w strojach ukraiskich.
W 1995 roku, gdy prawicowe rodowiska w Przemylu prboway storpedowa Festiwal Kultury
Ukraiskiej, stan za nami Jacek Kuro. Dwa lata pniej na Festiwal przylecia migowcem
premier Cimoszewicz, eby zatrzyma ataki na Ukraicw. Po jego wizycie prawicowe
towarzystwo zostao uciszone. Z murw zaczy znika tryzuby na szubienicach. Klimat si
poprawia. auj, e coraz mniej jest ludzi, ktrzy mieliby odwag sprzeciwi si narastajcej
agresji.

Ilu chtnych?
11 maja portal Kresy.pl ostrzega przed coroczn procesj w Przemylu z okazji wita
Ukraiskiej Pamici Narodowej, bo to tylko "pretekst do oddawania czci zbrodniarzom z UPA". Cz Ukraicw opiera si na zakamanej historii, zwaszcza po Majdanie nastpi powrt kultu
banderyzmu - mwi portalowi pose Wojciech Bakunin z Kukiz '15.
(Na pocztku roku pose zasyn tym, e domaga si od rzdu budowy muru na granicy polskoukraiskiej, ktry chroniby przed "nielegalnymi imigrantami" z Bliskiego Wschodu).
Na Facebooku posypay si nienawistne komentarze.
Robert Zaremba z Krakowa: "Za flag banderowcw to mona spokojnie wpieprzy wszystkim w
pochodzie i policja powinna tylko wyapywa uciekajce cierwa";
Szymon Arkanowicz z Czstochowy: "Kontrmanifestacja. Nagoni spraw. Koniec przymykania
oczu na antypolsk ideologi, zwaszcza na terenie Rzeczypospolitej. Ukraicy witowa do
siebie";
Marcin Sz z Przemyla: "To nie ma co ich jeba na fb i patrze, ile lajkw si dostao, tylko trzeba
tam i i tam ich wyjeba!!! Ilu chtnych???".
Kamil Olesiski z Nowego Scza: "Sama obecno tylu Ukraicw i ich ch osiedlania si to
mega problem, ju nie czas na przygldanie si, czas na gony alarm. Nie tylko o szowinistw
chodzi, [ale] o zwykych Ukraicw wysadzajcych nas od rodka".
Ponad 1800 osb podpisuje petycj do wadz miasta z daniem niedopuszczenia do procesji.
Prezydent Przemyla Robert Choma odpowiada, e nie wydaje zgody na procesje religijne ani
nie moe ich zakaza.
Dorzuca jednak pojednawczo, e rozumie intencje sygnatariuszy petycji.

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

11 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

Internauci zapowiadaj, e 26 czerwca podczas procesji wyjd na ulice.

Kop w plecy
- Najpierw bya msza, potem zebralimy si przed cerkwi i ruszylimy na cmentarz, eby zoy
kwiaty na grobach ukraiskich onierzy - mwi 28-letni Piotr Kucab. - Z przodu procesji szed
krzy, potem chorgwie, dzieci, ksia i pozostali uczestnicy. Gwnie Ukraicy z Przemyla i
Ukrainy, ale byo te troch Polakw. Razem kilkaset osb.
Gdy weszlimy w ulic Sowackiego, zobaczyem szpaler ludzi - po prawej stronie stali
napakowani kibole, a po lewej "patrioci" z transparentami "11 lipca rocznica ludobjstwa na
Woyniu". Byli odgrodzeni od nas policj. Ale przed przejciem dla pieszych kibole weszli na
jezdni i krzyczeli: "Znajdzie si kij na banderowski ryj!", "Przemyl zawsze polski!". Zatrzymaem
si jako jeden z pierwszych, bo byem z chorgwi Chrystusa na samym przodzie. Zauwayem,
e wskazuj na mojego tat. Szybko podbiegli i zaczli go szarpa.
Chodzio im o koszulk ojca. To bya czarna wyszywanka z czerwonymi nitkami. Zwyky ukraiski
strj ludowy. Oni w kadym poczeniu czarnego i czerwonego widz barwy banderowskie. Nam
do gowy by nie przyszo, e taka koszulka moe zosta odebrana jako symbol UPA.
Pobiegem ojcu na pomoc. Mwiem: "To mj tato, zostawcie go". Dostaem kopa w plecy i
upuciem chorgiew. Kibole wrzeszczeli do ojca: "cigaj to!" i "Ty Ukraicu, wypierdalaj na
Ukrain!". Prosiem policjantw o pomoc, ale nie reagowali. Kibole zdarli z ojca koszulk, a potem
jeszcze opask w barwach ukraiskiej flagi, ktr mia na ramieniu. Prbowali j podpali, ale
zrezygnowali.
Jaki facet, ktry szed z tyu procesji, nagle krzykn: "Jeszcze Polska nie zgina, ale zgin
musi!". Znajomy Ukrainiec zwrci mu uwag: "Czowieku, co ty wyprawiasz, we si uspokj".
Facet nie odpowiedzia. Nikt z nas go nie zna. Pytalimy tych, ktrzy przyjechali z Ukrainy, ale
te go nie kojarzyli. To bya prowokacja, ktra miaa usprawiedliwi atak na nas.
W kocu przyjechay dodatkowe oddziay policji, zepchny kiboli na bok, a najbardziej
agresywnych zawiny na komisariat.
Kawaki koszulki leay na ulicy. Tato by roztrzsiony i pnagi. Ale chcia i dalej, wic
poprosiem znajomego, eby przywiz co do ubrania.
Niektrzy "patrioci" nie odpucili, szli z nami na cmentarz. Chcieli tam wtargn, zakci
modlitw i przemowy, ale policja nie pozwolia. Stali za ogrodzeniem i robili nam zdjcia. Przecili
kabel, po ktrym bieg prd do naszego mikrofonu. Myleli, e upamitniamy onierzy z UPA. Te
tam le, ale my skadalimy hod strzelcom siczowym Semena Petlury, ktrzy walczyli u boku
Pisudskiego. To byaby dobra okazja, eby Polacy i Ukraicy si pojednali.

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

12 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

Po powrocie do domu czuem, e z nerww cay si trzs. Przegldaem filmiki z procesji, eby
zobaczy, jak mogo do tego doj. Wszyscy zadawalimy sobie to pytanie. I jeszcze to: dlaczego
agresja si nasila? Przecie nikogo nie skrzywdzilimy.
Przez kilka nastpnych tygodni bylimy podenerwowani i rozkojarzeni. Baem si sam wychodzi
na miasto. Bo nie byo wiadomo, czy to si dopiero zaczo i zaraz dostan wpierdol, czy bdzie
ju spokj. Po co robili nam zdjcia? eby nas pniej rozpoznawa na ulicy? Baem si tym
bardziej, e podczas procesji policja na pocztku nie reagowaa.
Teraz, gdy wychodz na miasto, jestem nieufny. Patrz, kto siedzi obok mnie w knajpie. Bo jeli
kibol, to id gdzie indziej. Nieraz wyzywali nas, gdy syszeli, e rozmawiamy po ukraisku.
Kolega mwi mi ostatnio, e ju baby si pj do cerkwi w wyszywance, bo po drodze mogaby
go otoczy gromada dresw. Ja te mam takie obawy. Teraz, chodzc po ulicach w stroju
ukraiskim, czubym dyskomfort.
Pisz w internecie, e chcemy oderwa Przemyl od Polski i przyczy do Ukrainy. Urodziem si
w tym miecie i chc y w Polsce. Gdybym marzy o mieszkaniu na Ukrainie, to tam bym
wyjecha.

Kibice wiwatuj na Facebooku

W trakcie procesji policja zatrzymuje 23 mczyzn. Pniej 20 z nich usyszy zarzut
przeszkadzania w "wykonywaniu aktu religijnego".
Prezydent Przemyla wydaje owiadczenie, w ktrym atak na procesj nazywa
"niedopuszczalnym". Podkrela, e podczas niej nie byo przypadkw uywania symboliki
OUN-UPA, ale domaga si od Ukraicw zajcia jasnego stanowiska "na temat przypadkw
gloryfikacji OUN-UPA oraz wydarze z naszej wsplnej historii, jak rze woyska, bo s to
tematy, ktrych ostatecznie nie unikniemy".
Niespena tydzie pniej mieszkacy Przemyla maj si bawi podczas imprezy Noc na Iwana
- Kupaa. W programie: wystpy grup tanecznych z Ukrainy, Polski i Sowacji, topienie kupay,
skoki przez ognisko, w kocu koncert zespou Ot Vinta z Kijowa. Imprez co roku organizuje
Zwizek Ukraicw, ale do zabawy przyczaj si Polacy.
W tym roku zapowied wystpu Ot Vinty oburza kibicw Polonii Przemyl. Na Facebooku
znajduj zdjcia, na ktrych lider kapeli pozuje pod pomnikiem Bandery.
"Zaora tych banderowcw" - komentuje Sebastian Kosowski, przedstawiciel handlowy z
Przemyla.

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

13 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

Kibice apeluj do prezydenta miasta, by odwoa koncert. Gro, e jego dotacja na imprez
moe zosta odebrana jako "popieranie zbrodniarzy". Nastpnego dnia Robert Choma w pimie
do Zwizku Ukraicw zwraca si "z sugesti rozwaenia moliwoci zmiany zespou". Ostrzega,
e impreza moe sta si "miejscem kolejnego konfliktu", a to na organizatorach "spoczywa
obowizek zapewnienia bezpieczestwa i ochrony jej uczestnikom".
Ukraicy odczytuj przekaz: jeli stan si ofiarami przemocy, sami bd ponosi za to win.
Odwouj wic imprez.
Prezydent Choma wydaje kolejne zaskakujce owiadczenie: "Podsumowujc wydarzenia
ostatnich dni, chc podkreli, e zaistniaa sytuacja powinna sta si przyczynkiem do gbszej
refleksji. W mojej ocenie wynika ona wprost z nadal nierozliczonej wsplnej historii, braku
jednoznacznego potpienia ludobjstwa dokonanego na Polakach na Kresach oraz
gloryfikowania tych, ktrzy tej zbrodni dokonali".
Na Facebooku kibice wiwatuj: "Brawo Panowie, wietna robota!".

Stalimy si celem
- Urodziem si w Sanoku, w wieku 13 lat wyjechaem do Stanw, gdzie byli ju moi rodzice opowiada 45-letni Pawo Strika. - Tam dorastaem, zaoyem firm budowlan, oeniem si z
Ukraink ze Lwowa i zostaem ojcem trzech synw. Byo dobrze, ale z pochodzeniem ukraiskim
jest tak, e zawsze szukamy swojego - kultury i zwyczajw przodkw. Przemyl ma tego
najwicej. W dodatku jest w nim szkoa ukraiska. Wic gdy najstarszy syn mia pj do
pierwszej klasy, zdecydowalimy, e wracamy.
By rok 1998. Przemyl nas wcign. Nieporozumienia midzy Polakami i nami zawsze byy, ale
szo si dogada. Zaczlimy Polakw zaprasza na ukraiskie imprezy. Przyznawali, e u nas
lepiej si czuj: wicej muzyki i pieww, modzi bawi si ze starszymi, tacz do rana bez
zapijania si.
Mylelimy, e bdziemy tutaj mieszka spokojnie. Zaoyem firm budowlan, zatrudniem
Polakw i Ukraicw. Cieszyo mnie, e Przemyl staje si europejski. Ju nie trzeba byo nosi
koniakw do urzdw, eby co zaatwi. Interesy dao si prowadzi w cywilizowany sposb.
Byem optymist. A tu strza w plecy.
Od roku drobne incydenty powoli zlewaj si w co wikszego. Ludzie, ktrych znaem od lat,
nagle zaczli pyta, jak dugo bd si obnosi z ukraiskoci. Kiedy przestan chodzi w
procesji. Kiedy skocz ze skadaniem kwiatw na ukraiskim cmentarzu. To waciwie nie s
pytania, tylko zarzuty. Nie ma prby zrozumienia. Pomimo to tumacz, e po obu stronach s
postacie historyczne, ktrych nie lubimy, bo krzywdzili naszych przodkw. Ale nie powinnimy
obarcza si win za zbrodnie sprzed kilkudziesiciu lat. Jak grochem o cian.

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

14 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

Najbardziej dotkliwy by atak na procesj. Niewielu rzeczy si boj, ale tym razem... Po powrocie
do domu czuem smutek, zo, al. I strach, bo ju doszo do napaci fizycznej. Strach, e to
jeszcze nie koniec. e moe doj do eskalacji.
W takich nastrojach odwoalimy Noc Kupay. Na otwartej imprezie wszystko mogo zosta
odczytane jako prowokacja: rozmawianie po ukraisku, piewanie po ukraisku, wyszywanka
ukraiska. W dodatku jeeli wadza zapowiada, e nie bdzie moga nas chroni, to jest bardzo
due ryzyko, e co zego si stanie.
Tym bardziej e modzie nie koczy zabawy po koncertach, tylko id w nocy nad San, dalej
piewaj, pal ogniska - moe kto ich zaatakowa.
Jak zmieni mnie strach? Znam Ukraicw, ktrzy ju cignli tryzuby z samochodw.
Rozumiem ich, ale ja nie zamierzam oddawa pola. Jeli zaczn si zastanawia: czy mog
naklei tryzub na samochodzie, gdzie mog zoy kwiaty i kto za mn idzie po ulicy, to bdzie
sygna, e tutaj nie da si y, trzeba rozway przeprowadzk. Taka myl ju si pojawia, ale j
odpycham. Strach nie powinien mn rzdzi.
Z drugiej strony mam wiadomo, e stalimy si celem.

Oczy policjantw
- Oczy tych, ktrzy zaatakowali nas podczas procesji, byy przekrwione - wspomina Ukrainiec z
Przemyla. - Czysta, pierwotna nienawi, jakiej nigdy wczeniej nie widziaem. Oczy policjantw
dugo byy zwrcone w inn stron. Moje oczy byy mokre z bezsilnoci.
I dodaje: - Od tego momentu nie mog uciszy w sobie pytania: czy znowu nie zbliamy si do
katastrofy, po ktrej zostanie wstyd i za ktr nastpne pokolenia bd przerzucay si win?

Wideo "Duego Formatu", czyli prawdziwi bohaterowie i prawdziwe historie, Polska i wiat bez
fikcji. Wejd w intrygujc materi reportau, poznaj niezwyke opowieci ludzi - takich jak Ty i
zupenie innych.

Ogldaj wideo "Duego Formatu"

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

15 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

Jak wyglda praca lekarza rezydenta?

W ''Duym Formacie'' czytaj:

Selfie na cae ycie. Guzik moesz nacisn tylko jeden jedyny
raz [FOTOREPORTA]

Robic selfie telefonem, nie zastanawiamy si, bo za chwil i

tak przecie zrobimy kolejne. W domyle - jeszcze lepsze.
Jeli mamy zrobi tylko jedno i w dodatku bdzie ono
pokazane na wystawie w galerii, wana staje si refleksja.
Rozmowa z fotografk Elin Berge
Sztandar, berety i woda wicona. Lekcje pisowskie w szkole w
Gietrzwadzie

"To jest polska szkoa, flaga Unii Europejskiej nie jest tu

potrzebna", "Zadaniem nauczyciela jest budowanie
autorytetu ksidza" - usyszeli nauczyciele od nowej
dyrektorki szkoy w Gietrzwadzie
Dwie godziny na barykadzie. Lekcje historii w szkole

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

16 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

W mojej klasie wikszo uczniw ma przekonania raczej prawicowe. Nosz koszulki z

"onierzami wykltymi". Ale s te tacy, ktrzy w superlatywach mwi o Putinie. Nauczycieli
historii pytaa Aleksandra Szyo
Jarosaw Kalinowski: Dlaczego wie siedzi cicho

Niewany Trybuna, niewany Macierewicz, Misiewicze i podobne przypadki. Nic si nie liczy,
jeeli co miesic na rachunek trafia 1000 albo 1500 zotych. I dopki bdzie trafiao, to ci, co daj,
s dobrzy. Rozmowa z Jarosawem Kalinowskim, europosem PSL, przewodniczcym Rady
Naczelnej tej partii
Co w katolikach zmieniy wiatowe Dni Modziey

Pielgrzym mg Polaka mentalnie otworzy, zamkn albo nic mu nie zrobi

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

W Przemylu nie ma ju lepszego powodu do bicia czowieka ni to, e jest Ukraicem

Mistyfikacja w Ciechanowie. Mionik miasta postarzy je o 134 lata

Mwi, e to, co zrobi ojciec, to jedna z najwikszych mistyfikacji. To bzdury, ale wolabym, eby
mwili, e to bya mistyfikacja najwiksza
Jzef Cyrankiewicz - jego ycie to opowie o polskim konformizmie

Pamita si Cyrankiewicza jako grubego, ysego potwora, ktry naduywa alkoholu. Ale wtedy
ludzie myleli o nim jak o gwiazdorze z Hollywoodu. Rozmowa z Piotrem Lipiskim, autorem
ksiki "Cyrankiewicz. Wieczny premier"
Uwierz w UFO, synu. Polecamy dokument

Niektrzy po pidziesitce znajduj sobie modsz dziewczyn albo kupuj motor, mj ojciec
nawiza kontakt z kosmosem. Rozmowa z Einarim Paakkanenem, reyserem filmu "Mj ojciec z
Syriusza"

Do koca wrzenia kwartalna prenumerata cyfrowa za 19,90 z

zamiast 55 z
Bd na bieco ze wszystkimi wydarzeniami tej jesieni!

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

17 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

Zamw za 19,90 z zamiast 55 z

Zaloguj si

Informacje

Kontakt

Komentarze (9)
Zaloguj si lub zarejestruj, aby doda komentarz

najnowsze popularne
janzdechlak wczoraj

Oceniono 7 razy 5

Syryjczyk - terrorysta
Ukrainiec - banderowiec
Rosjanin - kacap
Niemiec - gestapowiec
Francuz- abojad
Rumun - zlodziej
yd - komunista, mason
Polak - katolik
Poka odpowiedzi (1)

imaciek wczoraj

Odpowiedz

Oceniono 5 razy 3

Czy to ,musi si zawsze historia powtarza?

Przecie jestemy pono gatunkiem mylcym .
Poka odpowiedzi (3)

patrykfuria wczoraj

Odpowiedz

Oceniono 7 razy 3

Do czego te pisowski cierwa doprowdziy.....brakk sw.

Poka odpowiedzi (1)

_valaril wczoraj

Odpowiedz

Oceniono 4 razy 2

Jak w Wielkiej Brytanii bij Polakw to przynajmniej wadze reaguj

Odpowiedz

2016-09-30 10:15

Za Woy. Czego boj si Ukraicy w Przemylu

18 z 18

http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,132748,20758797,za-wolyn-czego-boja...

Wyborcza.pl

Najczciej czytane

Zbigniew Stonoga chce wyczy ze swojego procesu wszystkich sdziw

z Woli

Deresz pyta prok. Pasionka: "Czego szuka Pan w grobie mojej ony""

Powrt

Do gry

Zgo bd

Pena wersja strony

Copyright Agora SA

2016-09-30 10:15