Dlaczego W Polsce Zarabiamy 4 Razy Mniej ?

Materia przygotowany przez Fundacj Pomyl o Przyszoci (www.pomysloprzyszlosci.
org)
Dlaczego
w Polsce zarabiamy 4 razy mniej,

ni w bogatych krajach Europy Zachodniej
i przestalimy si do nich zblia
rednie roczne zarobki netto w Euro
do 9.999 Euro
10.000-19.999 Euro
powyej 20.000 Euro
Czy my Polacy potrafimy korzysta z dobrodziejstw

jakie daje nam globalna gospodarka wolnorynkowa ?
Fundacja Pomyl o Przyszoci
Wydawca: Fundacja Pomyl o Przyszoci

ul. Wgierska 146c
33-300 Nowy Scz
tel 018/ 444-0-301, 018/ 414 -0-165
www.pomysloprzyszlosci.org
Zesp redakcyjny: Boena Damasiewicz, Ilona Legutko, Katarzyna Tomo, Sebastian Talarczyk, Ryszard Florek
Materia zosta przygotowany w oparciu o dane statystyczne, wyniki bada oraz dowiadczenia polskiej firmy
FAKRO, ktra w cigu 25 lat dziaalnoci zdobya pozycj numer 2 na wiecie w brany okien dachowych.
Treci zawarte w niniejszej publikacji konsultowano z autorytetami ekonomii oraz z przedsibiorcami, min. zaoycielami firm OPTIMUS, KONSPOL.
opracowanie danych statystycznych: Tomasz Adamek
projekt graficzny: Anna Krelewska
Nowy Scz, 2013

Wydanie drugie (uzupenione)
Drogi Czytelniku!
Jeli zechcesz oceni ten materia, moesz wysa nam swoje uwagi i spostrzeenia na adres
e-mail: biuro@pomysloprzyszlosci.org
Autorzy dooyli wszelkich stara by zawarte w publikacji informacje byy kompletne i rzetelne. Autorzy nie ponosz odpowiedzialnoci za ewentualne szkody wynike z wykorzystania informacji zawartych w publikacji.
Copyright Fundacja Pomyl o Przyszoci
Od autorw
Szanowni Pastwo !
Kady chciaby zarabia tyle, eby wystarczyo mu na
godne ycie. Wanie to pragnienie skania wielu Polakw
do emigracji zarobkowej do innych krajw europejskich.
Niesie to z sob negatywne skutki dla Polski.To wszystko skania nas do zadania kilku pyta. Skoro w bogatych
pastwach Europy Zachodniej zarabia si czterokrotnie
wicej, to dlaczego u nas w kraju nie jest moliwy szybki wzrost wynagrodze? Dlaczego tam s miejsca pracy,
a u nas w Polsce, pomimo, e s niskie wynagrodzenia,
jest tak wysokie bezrobocie? Co moemy zrobi, eby zarobki w Polsce byy takie jak w Holandii, Niemczech czy
Danii? Co zrobi aby czerpa korzyci z wolnorynkowej gospodarki globalnej?
Musimy sobie uwiadomi, e nasze wynagrodzenia
zale od wielu czynnikw, a przede wszystkim od
efektywnoci gospodarczej wsplnoty, do ktrej
naleymy.
Sia ekonomiczna wsplnoty gospodarczej, zaley od
wszystkich obywateli. Kady z nas w rnym stopniu ma
wpyw na efektywno polskiej gospodarki w zalenoci
od roli jak peni w danej wsplnocie.
Wpyw na efektywno gospodarcz naszej wsplnoty maj:
politycy, ktrzy powinni tworzy dobre prawo,
suce rozwojowi kraju, a nie sprzyjajce okrelonym,
wskim grupom interesw,
urzdnicy, ktrzy powinni interpretowa prawo tak,
aby sprzyjao ono obywatelom, a nie skierowane byo
przeciwko nim,
wszyscy przedsibiorcy, a szczeglnie ci, ktrzy
posiadaj motywacj do systematycznego rozwijania
swoich firm, ju nie z powodw zaspokajania
wasnych potrzeb, lecz z potrzeby rozwoju kraju,
media i rodowiska opiniotwrcze, ktre rzetelnie
informuj spoeczestwo o rozwoju gospodarczym
wsplnoty ekonomicznej,
pracownicy, ktrzy wiedz co ma wpyw na wzrost
ich wynagrodze i poprawiaj swoj efektywno,
konsumenci, ktrzy wiedz jak efektywnie wydawa
swoje pienidze tak, aby powikszy PKB i aby cz
wydawanych przez nich pienidzy do nich powrcia,
a szczeglnie wyborcy, ktrzy powinni wybiera
politykw dziaajcych na rzecz rozwoju
gospodarczego kraju.
Jeeli wszystkie grupy spoeczne bd dbay o rozwj

naszej wsplnoty ekonomicznej, wtedy w Polsce
PKB bdzie roso przynajmniej 10 proc. rocznie
i rwnoczenie o tyle, co rok, bd rosy nasze
wynagrodzenia.
W czasach zaborw, wojen i komunizmu Polacy by
przetrwa zmuszeni byli dziaa przeciwko instytucji
pastwa, ktre wwczas nie naleao do nich. Teraz
w Polsce mamy pen wolno polityczn i ekonomiczn.
Moemy wic uczy si tworzenia w naszym kraju
dobrobytu poprzez wspdziaanie caego spoeczestwa,
a nie tylko powica czas i energi na dzielenie biedy lub
koncentrowa si na indywidualnej strategii przetrwania.
Naleymy do rnych wsplnot gospodarczych, takich
jak gmina, miasto, powiat, wojewdztwo, pastwo, Unia
Europejska. Z ekonomicznego punktu widzenia najwaniejsze znaczenie ma dla nas wsplnota polska. Od jej
kondycji zale nasze wynagrodzenia oraz wiadczenia. Dla przykadu, wydatki publiczne w Polsce w 2011
roku wyniosy 17 857 z/os. W tym samym okresie warto przyznanych Polsce dotacji z UE, w przeliczeniu na
1 osob, wyniosa 357, 54 z. Wniosek z tego, e ekonomiczne korzyci jakie czerpiemy z polskiej wsplnoty s dla nas
50 razy wiksze ni z dotacji unijnych.
Unia Europejska jest wsplnot administracyjno
polityczn, natomiast gospodarczo kady kraj rozwija si
osobno.
Doceniajc wszystkie korzyci jakie pyn z faktu,
e jestemy czonkiem Unii Europejskiej, najwyszy
czas bymy w Polsce przy realizacji wasnych interesw dbali take o interes ekonomiczny wsplnoty
polskiej, do ktrej naleymy i z ktrej najwicej czerpiemy. Wwczas wzronie jej efektywno gospodarcza,
a to wpynie rwnie na popraw naszego dobrobytu
i wynagrodze.
Przekazujemy Pastwu materia, w ktrym szukamy
odpowiedzi na pytanie Dlaczego w Polsce wci zarabiamy
4 razy mniej ni w bogatych krajach Europy Zachodniej
i przestalimy si do nich zblia? Czy my Polacy potrafimy
korzysta z dobrodziejstw jakie daje nam globalna gospodarka
wolnorynkowa?
Materia ten powsta na bazie dowiadcze FAKRO
w prowadzeniu biznesu i rozwoju sprzeday na rynku
krajowym jak rwnie na wielu zagranicznych rynkach.
Zapraszamy Pastwa do lektury, dyskusji oraz do
osobistych przemyle.
Zesp Fundacji Pomyl o przyszoci
SPIS TRECI
Wprowadzenie
Powd 1
Maa liczba osb wytwarzajcych PKB wprzeliczeniu na wszystkich obywateli
Powd 2
Polskie prawo nie sprzyja rozwojowi gospodarczemu naszego kraju
Powd 3
Polskie przedsibiorstwa nie posiadaj tzw. efektu skali
Powd 4
Sabo rozwinita infrastruktura
Powd 5
Brak dobrego klimatu do tworzenia bogactwa
10
Powd 6
W midzynarodowym podziale pracy, w Polsce tworzy si tasze i mniej stabilne miejsca

zatrudnienia w porwnaniu z krajami Europy Zachodniej
11
Powd 7
Polska posiada znikom ilo firm rodzimych o znaczeniu globalnym, czyli firm z grupy
biznesu podstawowego (pierwotnego)
12
Powd 8
Konsumowanie produktw z importu lub produkowanch w Polsce przez zagraniczne

koncerny, pomniejsza polski PKB, czyli rednie, krajowe wynagrodzenie
13
Powd 9
Nasza polska wsplnota gospodarcza mao eksportuje
14
Powd 10
Nasza polska wsplnota jest mao innowacyjna
15
Powd 11
Nasza polska wsplnota gospodarcza paci wysokie odsetki od zacignitego przez

pastwo dugu
17
Powd 12
Nasz rynek jest otwarty dla zagranicznych produktw, natomiast polskim firmom czsto rnymi metodami blokuje si dostp do zachodnich rynkw zbytu
19
Powd 13
Polskie produkty maj gorszy wizerunek i dlatego wiat paci za nie mniej ni na
przykad za produkty niemieckie
20
Powd 14
W Polsce wiele osb pracuje na czarno, czego nie uwzgldnia si w oficjalnym PKB
i redniej krajowej
21
Powd 15
Zasady, jakie stworzono w UE bardziej su takim krajom jak Niemcy, Francja czy Dania,
anieli takim jak Polska, Grecja czy Portugalia
22
Powd 16
Polscy przedsibiorcy maj kilkakrotnie mniejszy kapita ni ich zachodni konkurenci
24
Powd 17
Negatywny wpyw korupcji na wielko PKB, a tym samym wysoko naszych zarobkw
25
Powd 18
Niski poziom zaufania spoecznego
27
Powd 19
Niska sia nabywcza polskiego spoeczestwa
29
Powd 20
Opnienia w procesach prywatyzacji i we wprowadzeniu trudnych reform
Powd 21
Marnotrawstwo pienidzy naszej pastwowej wsplnoty
(informacje na stronie www.pomysloprzyszlosci.org)

(informacje na stronie www.pomysloprzyszlosci.org)
Podsumowanie
32
Pytania i odpowiedzi
35
Wprowadzenie
Najbardziej popularn miar bogactwa i znaczenia
kraju w wiecie jest cakowita warto produkcji
wytworzonej w danym kraju, w okrelonym roku
czyli Produkt Krajowy Brutto (PKB) w przeliczeniu
na jednego mieszkaca (PKB/os.).
Definicja ta posuguje si pojciem wartoci

dodanej, ktra oznacza przyrost wartoci dbr
w wyniku okrelonego procesu projektowania
produktu, produkcji i dystrybucji.
Poniewa PKB/os. jest miar efektywnoci caej

wsplnoty gospodarczej, istnieje prosta zaleno
pomidzy wielkoci PKB/os. a rednim wynagrodzeniem w danej wsplnocie.
2. Od strony konsumpcyjnej
PKB jako suma konsumpcji w Polsce, powikszona
o eksport i inwestycje, a pomniejszona o import.
Czyli jeeli eksportujemy, to PKB ronie, jeeli importujemy, PKB maleje.
Wykres 1
h (2010 r.)
PKB = suma wartoci dodanej ze wszystkich

gazi produkcji narodowej
EURO
10
01
Zaleno wysokoci rednich

rednich rocznych
rocznychzarobkw
zarobkwnetto
nettood
odPKB
PKB(2010
(2010)r.)
60 000
9
8
50 000
Jeli ronie PKB to znaczy, e wicej

wytwarzamy, a jeli wicej wytwarzamy to przybywa miejsc pracy i moemy wicej zarabia.
6
40 000
5
4
30 000
3
2
20 000
1
Ho
lan
PKB = konsumpcja w Polsce +

(eksport import) + inwestycje
0
10 000
d ia
0
Chiny
ch Eurostatu
Polska
Hiszpania
Japonia
Wielka Brytania Niemcy
Szwecja
Szwajcaria
PKB/ 1 mieszkaca (euro)

rednie roczne wynagrodzenie netto (euro)
Opracowanie wasne na podstawie danych Eurostatu oraz danych National Bureau of Statistics of China.
Jeli na rynku pracy wzrasta zapotrzebowanie na

pracownikw, warto pracy automatycznie ronie. Wwczas rednie wynagrodzenia podnosi
niewidzialna rka wolnego rynku pracy. Jest to
zjawisko niezalene od pracodawcy.
Wykres 1 pokazuje zaleno pomidzy PKB/os.

a rednim wynagrodzeniem w poszczeglnych
Wysoko naszych wynagrodze zaley od nas saWielko udziau szarej strefy w stosunku do PKB w wybranych krajach
krajach.
Zaleno
jestzarobkw
wprost
proporcjonalna.
w porwnaniu
do rednichta
rocznych
netto (2010
r)
mych oraz od sprawnoci ekonomicznej wsplnoEURO
Gdy PKB wzrasta spoeczestwo si bogaci (red%
06 ty, do ktrej naleymy. Obydwa te warunki musz
35
nie wynagrodzenie ronie), gdy PKB maleje 30spoby spenione, eby efekt by dla nas widoczny.
eczestwo uboeje.
25
30 000
25 000
20 000
20
Grecja
15 000
15
10 000
5 000
10
5
0
Bugaria
Rumunia
Polska
Wochy
Austria
Irlandia
Francja
Liczba
przedsibiorstw
400 000
350 000
Produkt Krajowy Brutto (PKB) moemy zdefiniowa na rne sposoby:
300 000
250 000
200 000
150 000
100 000
Jeli wic chcemy trwaego wzrostu wynagrodze, przez swoj prac i postpowanie musimy dy do cigego wzrostu PKB w naszej
wsplnocie gospodarczej, ktr jest Polska.
Niemcy
eby
PKB/os.,
musimy
udziazrozumie
% szarej strefy w PKBjak powikszy
rednie roczne zarobki
netto (euro)
wiedzie co to jest i jak ten wskanik si wylicza.
acw
n la
W krajach, gdzie PKB/ 1 os. jest wysokie, ludzie odpowiednio wicej zarabiaj.
1. Od strony produkcyjnej
PKB jako suma wartoci dbr wytworzonych
w Polsce w okrelonym roku liczony jako:
Fakt, e jestemy czonkiem Unii Europejskiej daje

nam stabilno polityczn oraz jednolity rynek
dla towarw i usug. To jest najwiksza warto
z tytuu przynalenoci do Unii Europejskiej. Gospodarczo jednak kady kraj rozwija si samodzielnie i dlatego poprzez swoje rodzime firmy
i wiadomych ekonomicznie obywateli musi
umie korzysta z moliwoci jakie daje nam
wsplny europejski rynek.
50 000
nd
Ni
ia
em
cy
dzenie netto (euro)
13%
20%
Poniej pokazujemyAkcyza
take jak ksztatowaa si
wysoko PKB/os oraz rednie wynagrodzenia
w Polsce na przestrzeni ostatnich 15 lat.
Wykres 2
PKB/os oraz rednie wynagrodzenie w Polsce

na przestrzeni 15 lat (Euro)
EURO
12 000
10 000
8 000
6 000
4 000
2 000
20
09
20
10
20
11
20
06
20
07
20
08
20
03
20
04
20
05
20
00
20
01
20
02
19
97
19
98
19
99

Najwikszy udzia w budecie maj tzw. podatki porednie, zwizane z konsumpcj, a przede
wszystkim podatek od wartoci dodanej czyli VAT,
ktry pacimy dokonujc niemal kadego zakupu.
Druga grupa podatkw to podatki dochodowe,
ktre pacimy wtedy, gdy mamy do czynienia
z zyskiem, czy przychodem. Chodzi zarwno o zyski firm, jak i nasze wynagrodzenia. Budet moe
pozyskiwa rodki rwnie w inny sposb. To na
przykad dochody z ce, od instytucji nalecych do
pastwa czy ze sprzeday pastwowego majtku.
Opracowanie wasne na podstawie danych z Eurostatu
Powysze dane rwnie potwierdzaj zaleno

wzrostu wielkoci rednich wynagrodze od
wzrostu PKB. Podobna zaleno wystpuje, jeli
analizujemy wzrost PKB/os. i rednie wynagrodzenia we wszystkich krajach europejskich.
Jak wida na Wykresie 2 przez ostatnie 4 lata tj.
od roku 2008 nie mielimy wyranego wzrostu
PKB/os. w Euro. Nie tylko przestalimy si zblia
do bogatych krajw europejskich, ale od tych
najbogatszych zaczlimy si nawet oddala
(w ostatnich 4 latach wzrost PKB/os. w Euro wynosi odpowiednio: Polska: 1,1%, Niemcy: 5,3%,
Szwecja: 13,9%, Szwajcaria: 30,4%). Dlaczego tak
jest prbujemy wyjani w dalszej czci publikacji.
Kolejnym pojciem istotnym dla gospodarki jest
Budet Pastwa. Moemy go porwna do beczki, do ktrej wszyscy czonkowie pastwowej, ekonomicznej wsplnoty wlewaj podatki. Im wicej
zarabiamy i wydajemy, tym wiksze pacimy podatki i tym peniejsza jest nasza beczka. W ten sposb mamy realny wpyw na wielko polskiego
budetu. Skadniki budetu pastwa przedstawiamy na poniszym wykresie.
EURO
Liczba
1200
40 000
35 000
1000
30 000
800
25 000
600
20 000
15 000
400
10 000
200
5 000
0
Polska
Czechy
Sowacja
Hiszpania
Wielka
Brytania
Holandia
0
Szwecja Szwajcaria
Roczne zarobki netto w Euro

Liczba wnioskw o przyznanie patentu europejskiego na mln mieszkacw
Wykres 3
PKB, a wydatki budetu Polski oraz wydatki budetw

jednostek samorzdu terytorialnego (JST) w 2011 r. (w ty PLN)
ty PLN
1 600 000 000
1 400 000 000
1 200 000 000
800 000 000
rodki z budetu Unii Europejskiej
1%
11%
Wykres 4
1 000 000 000
Struktura dochodw Pastwa za 2011 r. w procentach

CIT
Z podatkw pastwo finansuje wydatki na rzecz

obywateli. Paci tym, ktrzy nas ucz, lecz, a take
pracownikom administracji publicznej. Ze wsplnej, pastwowej kasy wypacane s stypendia dla
uczniw i studentw. Pastwo musi mie take
rodki na utrzymanie wojska, policji i administracji.
Ogromn pozycj w budecie stanowi spata zaduenia pastwa oraz dopaty do wiadcze spoecznych, takich jak emerytury, renty czy zasiki. Oprcz
tego z centralnego budetu pochodz rodki na takie przedsiwzicia, ktre jako spoeczestwo uznamy za warte finansowania: szkoy, sub zdrowia czy
opiek spoeczn. Z budetu pokrywane s take wydatki inwestycyjne na budow wanych projektw
infrastrukturalnych. Wicej na www.pomysloprzyszlosci.org
To, ile pienidzy trafi do budetu pastwa zaley
w duej mierze od wysokoci naszych zarobkw.
Im wicej wytworzymy (PKB), tym wicej zarobimy
i wydamy. Wtedy wicej zapaconych przez nas podatkw trafi do pastwowej kasy (wykres 4).
PKB
Wydatki JST
Wydatki budetu
600 000 000

400 000 000
Pozostae dochody
VAT
42%
12%
Podatekt dochodowy
od osb fizycznych
200 000 000
181 594 700

302 681 609
Opracowanie wasne na podstawie danych Ministerstwa Finansw oraz GUS
13%
Im wyszy PKB, tym wysze zarobki

i budet pastwa. Im wikszy budet,
tym wysze i lepsze wiadczenia spoeczne.
20%
Akcyza
Opracowanie wasne na podstawie danych Ministerstwa Finansw

EURO
12 000
10 000
8 000
6 000
4 000
2 000

09
20
20
10
20
11
08
20
20
0
20
06
04
20
05
20
03
02
20
20
99
19
20
00
20
01
98
19
97
19
1 523 245 000
Maa liczba osb

wytwarzajcych
PKB wprzeliczeniu
na wszystkich
obywateli
Przypomnijmy, e rednia wynagrodze w okrelonym pastwie to w przyblieniu warto PKB podzielona na wszystkich obywateli danego kraju.
W Polsce na 38 mln mieszkacw tylko 13 mln jest
zatrudnionych w gospodarce, czyli wytwarza PKB.
Wynika std, e jeden zatrudniony w gospodarce
musi zarobi na trzy osoby. A wic oprcz maej
wartoci PKB/os. powoduje to wysokie obcienia
kosztw pracy, przez co nasza gospodarka jest niekonkurencyjna.
Dodatkowym problemem jest to, e w Polsce zbyt
wiele osb pracuje w organizacjach, instytucjach,
urzdach, ktre nie do, e nie wytwarzaj PKB, to
ich nadmierne dziaanie utrudnia innym rozwijanie
gospodarki.
Dla porwnania w Niemczech w gospodarce zatrudnionych jest 40 mln na 80 mln wszystkich
obywateli, tym samym wypracowana przez nich
warto dzielona jest na 2 obywateli.
PKB wytwarzane przez
PKB wytwarzane przez
1 Polaka
1 Niemca
jest dzielone na 3 osoby
jest dzielone na 2 osoby
Opracowanie wasne na podstawie danych GUS i DESTATIS

Polskie prawo nie

sprzyja rozwojowi
gospodarczemu
naszego kraju
Prawo powinno by tworzone po
to, aby suy obywatelom i uatwia funkcjonowanie zarwno
jednostki jak i caej grupy.
W Polsce przy tworzeniu prawa nie bierze si
pod uwag tego, na ile nowe przepisy poprawi efektywno naszej wsplnoty ekonomicznej. Wiele przepisw powstaje wwyniku
lobbingu okrelonych grup spoecznych, zabezpieczajc wycznie ich interesy.
Czynniki te powoduj, e przedsibiorcy zbyt
duo czasu i rodkw finansowych powicaj
na rozwizywanie problemw prawnych. W ten
sposb trac konkurencyjno w stosunku do
producentw z tych krajw, gdzie nie ma tego
typu obcie. Rozwizywanie wszelkich sporw
i konfliktw prawnych absorbuje czas i pienidze.
Niepotrzebnie zwiksza to koszt produktu, ktry
konkuruje z produktami z krajw, w ktrych przedsibiorstwa nie ponosz tego rodzaju kosztw.
Prawo gospodarcze powinno by zrozumiae,
przejrzyste. Powinno te regulowa tylko niezbdne obszary ycia obywateli. Z kolei prawo
podatkowe, oprcz funkcji fiskalnej, powinno mie take charakter motywujcy do rozwoju gospodarczego. Przykadowo w Polsce
funkcjonuje jednakowy systemem opodatkowania tych przedsibiorcw, ktrzy nieustannie
inwestuj w rozwj swojej firmy i tych, ktrzy
zniechceni do kontynuowania biznesowego
przedsiwzicia skupiaj si na konsumpcji zysku.
Innym problemem jest nieprzychylne nastawie7
nie, do przedsibiorcw niektrych pastwowych urzdnikw, stawiajcych siebie w pozycji

tych, ktrzy decyduj o by lub nie by przedsibiorcy, nie ponoszc za to adnej odpowiedzialnoci. Czsto jest to przejaw bezradnoci
wynikajcej z interpretacji skomplikowanych
niejednoznacznych regulacji prawnych. Bywa, e
z obawy o posdzenie o korupcj, urzdnik boi
si podejmowa decyzje korzystne dla wsplnoty
ekonomicznej.
Polskie prawo, w odrnieniu do krajw rozwinitych gospodarczo, niestety nie wprowadza
rozrnienia na tak zwany biznes podstawowy
(pierwotny) i biznes wtrny.
Biznes podstawowy (pierwotny) to taki, ktry powoduje e pienidze napywaj do danej
wsplnoty ekonomicznej. Wytwarzane przez niego produkty i usugi sprzedawane s rwnie na
zewntrz, poza krajem czy regionem.
Biznes wtrny powstaje wwczas, jeeli pienidze ju s we wsplnocie. Ten typ biznesu przez
pewien czas obraca nimi w jej obrbie (w kraju
czy te regionie), a nastpnie kapita odpywa do
innej ekonomicznej wsplnoty.
Przykad
Jeeli firma budowlana wykonuje i sprzedaje inwestycj
klientowi polskiemu to jest to biznes wtrny. Jeeli natomiast zrealizuje kontrakt zagraniczny, jest to przykad
biznesu podstawowego (pierwotnego).
Jeeli do orodka turystycznego przyjedaj turyci zagraniczni, jest to przykad biznesu podstawowego (pierwotnego). Jeeli przyjedaj do danego orodka tylko
klienci z Polski, jest to przykad biznesu wtrnego.
na przykad o proinwestycyjny system podatkowy, atwiejszy dostp do terenw inwestycyjnych

oraz do infrastruktury niezbdnej do prowadzenia dziaalnoci gospodarczej. Tam, gdzie takie
regulacje istniej, gospodarka prnie si rozwija.
Biznes podstawowy (pierwotny)

wytwarza warto dodan w Polsce, ktra moe by sprzedana poza
granice kraju.
Przy tworzeniu prawa trudno przewidzie wszystkie kwestie, ktre pojawiaj si w codziennym yciu. Dlatego te stosowanie przepisw wie si
z koniecznoci ich interpretacji. Ta z kolei uzaleniona jest od nastawienia, wiedzy ekonomicznej i dowiadczenia sdziw, prokuratorw oraz
urzdnikw. Stosowanie prawa powinno odnosi si do korzyci, jakie wynikaj dla caego
spoeczestwa a nie tylko dla interesw grup
spoecznych czy indywidualnych podmiotw.
W Polsce stosowanie prawa czsto nie

uwzgldnia interesu wplnoty.
Kolejn kwesti istotn dla rozwoju gospodarki
jest sposb postrzegania prawa. Przez ostatnie
200 lat, czasw zaborw, wojen i komunizmu prawo nie byo stanowione przez i dla Polakw. Suyo gwnie interesom zaborcw. Dlatego te nie
byo szanowane i respektowane przez obywateli.
Co wicej jego omijanie wzbudzao poklask i spoeczn akceptacj.
Jeeli chcemy budowa w Polsce dobrobyt, musimy rwnie zmieni sposb postrzegania
prawa i traktowa je jako wsplne dobro. Prawo ma suy nam, dla dobra naszego i naszej
wsplnoty, tylko najpierw naley je udoskonali.
Oczywistym jest, e wadze naszego kraju powinny wicej uwagi i troski powica pierwszemu
typowi biznesu. Biznes podstawowy (pierwotny) jest o wiele trudniejszy, poniewa firma musi
konkurowa na rynku midzynarodowym. Poza
tym generuje rwnie powstawanie miejsc pracy
w firmach z grupy biznesu wtrnego. Tylko ten rodzaj biznesu jest w stanie zagwarantowa trway
rozwj gospodarczy pastwa. Jednak trzeba uruchomi mechanizmy do jego rozwoju. Chodzi tu
8
Polskie
przedsibiorstwa
nie posiadaj tzw.
efektu skali
Efekt skali polega na tym, e im wicej si produkuje i sprzedaje, tym cena produktu moe
by nisza. Dzieje si tak dlatego, e przy wikszej
produkcji i sprzeday mona taniej projektowa,
kupowa surowce, stosowa nowsze technologie
i automatyzowa linie produkcyjne oraz posiada
duo nisze jednostkowe koszty sprzeday.
W wikszoci gazi gospodarki

efekt skali odgrywa due znaczenie, szczeglnie w biznesie podstawowym (pierwotnym).
Aby korzysta z efektu skali przedsibiorstwo
musi posiada duy rynek sprzeday. Wiele obecnych midzynarodowych koncernw stao si
firmami globalnymi, dziki temu, e mogy rozwija sprzeda na swoich duych rodzimych rynkach w czasach, kiedy dostp do tych rynkw by
ograniczony dla ich zagranicznych konkurentw.
Zchwil, kiedy gospodarka wiatowa stawaa si
globalna firmy te korzystajc ju z efektu skali, jaki osigny na swoich rodzimych rynkach
mogy bez przeszkd rozwija dziaalno w innych krajach i jeszcze bardziej powiksza swj
efekt skali.
S brane, w ktrych koncern posiadajcy efekt
skali moe mie duo nisze koszty (ponad 20
proc.) ni jego mniejsi konkurenci. W takiej sytuacji nowym polskim firmom trudno jest konkurowa z zagranicznymi gigantami. Z powodu braku
efektu skali ponosz one duo wysze koszty,
przez co s mao konkurencyjne za granic.
Sabo rozwinita
infrastruktura
Mniejsza efektywno polskiej wsplnoty ekonomicznej jest konsekwencj midzy innymi stanu
polskich drg (brak autostrad i tras ekspresowych),
a take sab infrastruktur kolejow i lotnicz.
Czas dostawy towarw do klienta jest tak samo
wany jak jako i cena. Klienci zagraniczni s
w stanie wicej zapaci za dany produkt, jeeli
otrzymaj go szybciej. Czsto szybko dostawy
jest warunkiem zakupu. Infrastruktura transportowa jest wic kluczowa dla rozwoju polskiej gospodarki.
Dziki lepszym drogom, kierowca ciarwki
mgby w krtszym czasie dostarczy towar do
wikszej iloci klientw, oszczdzajc czas, paliwo
i samochd.
Waciwa komunikacja jest take wana przy rozwoju turystyki. Mieszkacom wikszych miast
Polski trudniej dojecha do naszych rodzimych
orodkw wypoczynkowych ni - np. drog lotnicz - do zagranicznych kurortw. Polskie hotele
i centra turystyczne czsto stoj puste, a Polacy
nie mogc znale pracy w naszym rodzimym
kraju wyjedaj za granic.
Przykad
Amatorzy sportw zimowych ze Szczecina czy Warszawy szybciej dostan si do orodkw narciarskich w Alpach, ni w Zakopanem, Krynicy Grskiej, czy Muszynie.
W efekcie wzrasta PKB wkrajach alpejskich, a nie w Polsce.
Brak dobrego klimatu do tworzenia

bogactwa
W sferze mentalnej wielu Polakw pozostaje nadal w epoce komunizmu. Wynikajcy z tego brak
zrozumienia mechanizmw gospodarki wolnorynkowej sprawia, e w Polsce nie ma klimatu do
tworzenia bogactwa.
W Polsce prywatne przedsibiorstwo

czsto postrzegane jest tylko jako
rdo zysku waciciela, a nie jako
ogniwo gospodarcze wsplnoty.
A tak naprawd, przedsibiorca inwestujc
w rozwj wasnej firmy, powiksza wsplne
dobro, zktrego korzysta cae spoeczestwo
(wsplnota ekonomiczna). W ten sposb powstaj kolejne coraz lepiej patne miejsca pracy, przedsibiorstwo paci podatki do budetu pastwa
i gminy, nastpuje rozwj regionu irynek pracy
powoduje, e wzrastaj nasze wynagrodzenia.
W kapitalizmie interes przedsibiorcy

jest interesem ogu.
Pozostajcy w naszym spoeczestwie stereotyp
przedsibiorcy - wyzyskiwacza, na ktrego pracuj inni sprawia, e wielu rodzimych przedsibiorcw nie ma motywacji do rozwoju swoich firm.
Rozwijaj je do momentu, a s w stanie zaspokoi swoje biece potrzeby, a potem skupiaj si
jedynie na konsumpcji.
Czsto mona usysze od przedsibiorcw: Po co
mi wielka firma, ebym mia tylko wielkie kopoty?
Nie suy to budowaniu silnych rodzimych firm
globalnych i naszej gospodarce.
10
Negatywny klimat do tworzenia bogactwa wpywa take na nieprzychylne nastawienie do przedsibiorcy urzdnikw pastwowych, czy te
pracownikw. Przez to w Polsce rosn koszty pracy i maleje efektywno naszej wsplnoty ekonomicznej.
Druyna (wsplnota), w ktrej kady

gra do innej bramki nie wygra meczu.
Jeli nie zmienimy sposobu postrzegania rodzimego biznesu i rodzimych przedsibiorcw to
w obecnym klimacie, trudno bdzie o dalszy rozwj gospodarczy.
Gospodarka kapitalistyczna jest bardziej sprawna
od gospodarki socjalistycznej, ale pod warunkiem,
e spoeczestwo zna i rozumie mechanizmy zachodzce w gospodarce wolnorynkowej. Panuje
wwczas w spoeczestwie dobry klimat i wzajemne motywowanie si grup spoecznych do
rozwijania gospodarki.
We waciwym sposobie mylenia i rozumienia mechanizmw gospodarki

kapitalistycznej przez obywateli istniej ogromne rezerwy finansowe dla
naszej wsplnoty.
To, e przedsibiorstwa s prywatne, powoduje, e s bardziej sprawne od przedsibiorstw
pastwowych, poniewa s taniej zarzdzane,
decyzje s szybciej podejmowane, s skonne
do ponoszenia ryzyka, lepiej reaguj na zmiany,
a take inwestuj dugoterminowo.
W Polsce, niestety jest lepszy klimat

do konsumpcji ni do tworzenia bogactwa.
W midzynarodowym
podziale pracy, w Polsce tworzy si tasze
i mniej stabilne miejsca zatrudnienia w
porwnaniu z krajami
Europy Zachodniej
Tanie
miejsca pracy
Drosze
miejsca pracy
W midzynarodowym podziale pracy, inwestorzy zagraniczni tworz w Polsce tasze miejsca

zatrudnienia, w porwnaniu z tymi, oferowanymi
w swoich rodzimych krajach.
Specjalici zwizani z najwyszym szczeblem zarzdzania (zarzdy, dziay bada i rozwoju, centra korporacyjne) pracuj w centralnej siedzibie
firmy, ulokowanej poza granicami Polski. Jest
oczywiste, e dyrektor banku zarabia kilkadziesit
razy wicej ni na przykad kasjerka, a konstruktor
zdziau bada i rozwoju wicej, ni pracownik linii
montaowej.
Duo drosze, specjalistyczne stanowiska, np. w dziale bada rozwoju,

w dziale ekonomicznym, czy te te,
zwizane z wyszym szczeblem zarzdzania, s pozostawione w kraju pochodzenia firmy.
Jeli zatem drosze, specjalistyczne miejsca pracy
pozostaj w krajach rodzimych zagranicznych inwestorw, rednie wynagrodzenie w tych krajach
jest wysze. Natomiast rednia wynagrodze tanich miejsc pracy tworzonych w Polsce bdzie niska. W krajach, gdzie dominuje zatrudnienie nie
wymagajce wysokich kwalifikacji, rednie uposaenie jest nisze.
rednie wynagrodzenie jest wysze

w tych krajach, gdzie istniej dobrze
patne miejsca pracy wymagajce wysokich kwalifikacji (np. dyrektorzy,
kadra zarzdzajca, pracownicy dziaw bada i rozwoju).
Jaki z tego wniosek?
Im wicej dany kraj posiada rodzimych firm
globalnych, tym jest zamoniejszy.
T regu potwierdzaj dane statystyczne, co
szczegowo omawiamy w nastpnym rozdziale.
W midzynarodowym podziale pracy zagraniczni inwestorzy tworz nie tylko tasze, ale take
mniej stabilne miejsca pracy. W sytuacji gospodarczych zawirowa, waciciele midzynarodowych korporacji na pierwszym miejscu stawiaj
interesy wasnego kraju. Potwierdza to chociaby przykad woskiego koncernu Fiat, ktry podj decyzj o przeniesieniu produkcji nowego
samochodu z dobrze prosperujcego zakadu
w Polsce, do fabryki we Woszech. Jak uzasadnia
polityk swojej firmy prezes Fiata Sergio Marchionne? Naszym obowizkiem jest stawianie na pierwszym miejscu kraju, gdzie Fiat
ma swoje korzenie mwi prezes, podkrelajc, e uratowanie, unowoczenienie i rozwj
podupadajcej kilka lat temu fabryki w Pomigliano byo powinnoci koncernu - wobec kraju i jego gospodarki wobec tradycji
i wasnych korzeni oraz pracownikw.
rdo: www.wprost.pl/ar/283633/fiat-fabryka-w-tychach-to-nasza-gwiazda/
11
0
20 000
-2 000
15 000
Grecja
Wochy
Hiszpania
Rumunia
Sowenia
Sowacja
otwa
Polska
Litwa
Bugaria
Finlandia
Czechy
Belgia
Niemcy
30
Dania
25 000
06
Szwecja
%
35
Holandia
30 000
Szwajcaria
EURO
Norwegia
-4 000
Irlandia
Wielko udziau szarej strefy w stosunku do PKB w wybranych krajach

w porwnaniu do rednich rocznych zarobkw netto (2010 r)
10 000
5 000
25
20 000
Wykres 6
Polska posiada
znikom ilo firm 03
rodzimych o znaczeniu globalnym, czyli
firm z grupy biznesu podstawowego
(pierwotnego)
50 000
ja
Fin
lan
Ni
d ia
em
cy
agrodzenie netto (euro)
1*
Wykres 5
EURO
816
05
Liczba przedsibiorstw midzynarodowych na 5 mln mieszkacw

w porwnaniu do wysokoci rednich rocznych zarobkw netto (2010 r.)
Liczba
przedsibiorstw
30 000
5 000
25 000
4 000
20 000
3 000
15 000
2 000
10 000
1 000
5 000
0
Ru
2012*
mu
Bu
nia
ar
o
ia
tw
W
g
ry
Po
ls
ka
Po
r
tu
ga
Gr
lia
ec
W
ja
oc
hy
Fra
nc
Ja
ja
po
nia
Sz
we
cj a
Be
lgi
Fin
0
A
H
D
S
N
lan iem ustr olan ania zwa
jca
ia
d ia
dia cy
ria
liczba przedsibiorstw midzynarodowych / 5 mln mieszkacw

200 000
50 000
40 000
150 000
30 000
100 000
20 000
50 000
10 000
0
Ru
mu
Bu
nia
ar
o
ia
tw
Gr
ec
ja
W
g
ry
Po
ls
ka
Po
r
tu
W
ga
lia
oc
hy
Au
s tr
ia
liczba przedsibiorstw ogem / 5 mln mieszkacw
Sz
we
cj a
Ho
lan
d ia
Be
lgi
Fra
nc
ja
Fin
lan
Ni
d ia
em
cy
Opracowanie wasne na podstawie danych Eurostatu
Na wykresie 6 pokazano ile w danym kraDug

w Polsce (mld z) firm prowadzcych dziaalno
jupubliczny
przypada
w przeliczeniu na 5 mln mieszkacw.
12
30 000
25 000
20 000
15 000
10 000
Dlaczego w krajach, ktre posiadaj du ilo rodzimych firm globalnych zarabia si wicej?
022001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011* 2012*
Z analizy danych statystycznych wynika, e o wysokoci naszych wynagrodze nie decyduje liczba firm prowadzcych dziaalno gospodarcz
w danym kraju, lecz ich wielko i zakres dziaalnoci.
Opracowanie wasne na podstawie danych UNCTAD oraz danych Eurostatu
Na wykresie 5 zestawiono liczb firm rodzimych

o midzynarodowym zasigu ze rednim wynagrodzeniem w danym kraju. Wykres pokazuje, e
w krajach, gdzie liczba takich firm, wstosunku do
liczby wszystkich obywateli, jest niewielka, zarobki s niskie. Natomiast w krajach, gdzie funkcjonuje
wiele firm rodzimych o midzynarodowym zasigu, zarobki s wysokie. Zalenoci tej nie widzimy
jeli porwnamy rednie zarobki w danym kraju
z ogln liczb przedsibiorstw w danym kraju.
Liczba
w porwn
EURO
816
100 000
250 000
60 000
770
150 000
300 000
70 000
748
200 000
rednie roczne zarobki netto (euro)
350 000
80 000
670
250 000
Niemcy
598
300 000
Francja
527
350 000
Irlandia
506
Austria
466
Wochy
Polska
431
400 000
400 000
90 000
352
Rumunia
udzia % szarej strefy w PKB
Liczba
przedsibiorstw
Liczba
przedsibiorstw
EURO
100 000
302
Bugaria
Rum
udzia % sz
ieszkacw
nc
10
408
Grecja
Wochy
15
5 000
Bugaria
Liczba firm poszczeglnych pastw prowadzcych dziaalno

wycznie na terenie wasnego kraju (K) w 2008, w przeliczeniu na 5 mln mieszkacw
oraz rednie roczne wynagrodzenie netto w tych pastwach za 2008 r.
20
15 000
10 000
Firma globalna posiada:

- centra dystrybucyjne w krajach, gdzie istnieje
zapotrzebowanie na ich produkty,
- zakady produkcyjne zlokalizowane w krajach,
gdzie s ku temu sprzyjajce warunki (ulgi podatkowe, tania sia robocza, dostp do surowcw,
duy rynek zbytu),
- centrum zarzdzania, ktre zazwyczaj pozostaje w kraju pochodzenia firmy globalnej.
W centrach zarzdzania zlokalizowane s specjalistyczne, dobrze patne miejsca pracy dla ludzi wyksztaconych zajmujcych si tworzeniem nowych
rozwiza i produktw (dzia bada i rozwoju),
nadzorem technologicznym i jakociowym, zarzdzaniem produkcj, controllingiem, dystrybuFundacja Pomyl o Przyszoci
5 000
0
Ru
mu
Bu
nia
ar
o
ia
tw
W
g
ry
Po
l
liczba p
cj i marketingiem. Warto tej pracy zawarta jest

w cenie produktu, ktr paci klient (tzw. koszty
korporacyjne), kupujc importowany lub jedynie
zmontowany w swoim kraju produkt. Warto ta
moe wynosi od 5-30% ceny jednostkowej produktu. W ten sposb pracownicy z centrum zarzdzania firm globalnych eksportuj za granic,
do swoich firm produkcyjnych i dystrybucyjnych,
swoj prac i wiedz w postaci towarw i usug,
a do ich rodzimego kraju napywaj za to pienidze. To z kolei sprzyja pojawieniu si przestrzeni
gospodarczej dla biznesu wtrnego, ktry na danym rynku o te pienidze midzy sob konkuruje.
Mechanizm ten sprawia, e kraje zamone wspieraj przede wszystkim rozwj rodzimych firm
o midzynarodowym zasigu tj. z biznesu podstawowego (pierwotnego). Dlaczego? Bo to one porednio generuj tworzenie miejsc pracy w firmach
z grupy biznesu wtrnego.
W krajach rozwinitych gospodarczo firmy
z grupy biznesu podstawowego (firmy midzynarodowe) korzystaj z ulg podatkowych, maj atwiejszy dostp do terenw inwestycyjnych oraz
infrastruktury niezbdnej do prowadzenia dziaalnoci gospodarczej. Rzdy krajw rodzimych
roztaczaj nad nimi szczegln opiek, wspierajc ich rozwj, zarwno na terenie wasnego pastwa jak i poza jego granicami. Wszystko dlatego,
e ten rodzaj biznesu moe skutecznie dokonywa gospodarczego podboju midzynarodowego rynku, z poytkiem dla wasnego kraju.
Konsumowanie produktw z importu

lub produkowanych
w Polsce przez zagraniczne koncerny,
pomniejsza polski
PKB, czyli rednie,
krajowe wynagrodzenie
Przykadowa struktura kosztw produkcji
w cenie fabrycznej produktu
3% zysk
15% koszty korporacyjne
4% koszty finansowe i podatki
3% amortyzacja
12% koszty osobowe
63% koszty materiaw i energii
Naley pamita o tym, e ekspansja firm rodzimych na midzynarodowe rynki zaczyna si

w ich wasnym kraju. Firmy musz najpierw na
wasnym rynku zdoby dowiadczenie, zarobi
rodki, uzyska efekt skali, a dopiero potem mog
prowadzi skuteczn i trwa dziaalno midzynarodow i stopniowo przeksztaca si w firm
globaln.
PKB = konsumpcja w Polsce + eksport import

Z podanej definicji PKB wynika, e wszystko, co
pochodzi z importu i zostaje skonsumowane
w Polsce da nam zerowy wzrost PKB (a przecie
nie chcemy zarabia 0). Oczywicie wana jest
wymiana handlowa z zagranic, tyle, e Polska
cigle wicej importuje ni eksportuje.
13
Podobnie, lecz w mniejszym zakresie, jest

w przypadku kupowania przez polskich konsumentw towarw wyprodukowanych w naszym kraju przez zagraniczne koncerny. W takich
produktach znaczna cz wartoci dodanej
pochodzi z importu, z czego 5-30 proc. stanowi koszty korporacyjne (koszty zarzdzania,
opaty licencyjne, nadzr technologiczny, Korupcja
finansowy, odsetki od kredytw wewntrznych). rodki
te zagraniczne koncerny odprowadzaj do rodzimego kraju.
Nasza polska
wsplnota
gospodarcza
mao eksportuje
10 000
Bu
nia
ar
ia
Tu
r
cj a
Ro
sja
Li t
W
g
wa
ry
Po
ls
ka
Hi
sz
30 000
20 000
mu
40 000
30 000
Ru
50 000
40 000
ina
60 000
50 000
ra
EURO
10
60 000
0
Uk
Dziaalno inwestorw zagranicznych pozytywnie wpywa na wzrost polskiego PKB jeli ilo
wyprodukowanych przez nich w Polsce towarw,
wyeksportowanych nastpnie za granic, jest
wiksza w porwnaniu z iloci towarw sprzedanych na rynku krajowym (porwnujc warto
dodan).
Wielko PKB/os a poziom transparentnoci i sektora publicznego w wybranych krajach (2010 r.)
EURO
70 000
20 000
1
0
pa
Ja
Fin
W
Ni
D
Au
Ho
ie l
po
e m ani
s tr
lan
ka
a
n i a lan d
cy
ia
d ia
nia
Br
ia
yt
an
ia
10 000
PKB = konsumpcja
+ (eksport
import)
odporno na korupcj*
PKB/1 mieszkaca (euro)
* (1) - niska odporno na na korupcj , (10) - wysoka odporno na na korupcj

Opracowanie
wasne na podstawie danych Transparency International oraz danych Eurostatu
Wykres
7
Saldo eksportu - importu w wybranych krajach europejskich

w przeliczeniu na jednego mieszkaca (2010 r.)
EURO
12 000
10 000
8 000
6 000
EURO
4 000
30 000
2 000
25 000
0
20 000
-2 000
15 000
Grecja
Wochy
Hiszpania
Sowenia
Rumunia
Sowacja
otwa
Polska
Litwa
Bugaria
Finlandia
Czechy
Niemcy
Belgia
Dania
Szwecja
Szwajcaria
Holandia
Irlandia
-4 000
Norwegia
Reasumujc: jeli za zarobione w kraju pienidze04

konsumujemy towary z importu, pomniejszamy
polski PKB (portfel narodowy). Podobnie dzieje si
jeli kupujemy produkt zawierajcy znaczn ilo
wartoci dodanej z importu.
10 000
To my konsumenci, kupujc okrelone towary, decydujemy o tym, ktry

z krajw (nasza czy te inna ekonomiczna wsplnota) stanie si zamoniejszy i bdzie si rozwija.
5 000
Dane statystyczne dowodz, e zaLiczba firm poszczeglnych

pastw prowadzcych
dziaalno
robkiwycznie
s wysokie
w tych
krajach,
ktre
na terenie wasnego kraju (K) w 2008, w przeliczeniu na 5 mln mieszkacw
rednie roczne wynagrodzenie
netto w tych pastwachnad
za 2008 r.imposiadajorazprzewag
eksportu
EURO
portem, a niska w krajach, ktre duo
importuj.
100 000
90 000
400 000
350 000
70 000 rednia wynagrodze w Polsce bya wysza,

Aby
250 000
60 000
powinnimy
bardziej wspomaga eksport, a ogra50 000
200 000
nicza
import konsumpcyjny. Dotyczy to zarwno
40 000
150 000
30 000
konsumentw
jak i decydentw. Wymiana han100 000
20 000
dlowa
midzy Pastwami jest bardzo potrzebna, 50 000
10 000
jednak
to te kraje s bogate, ktre maj dodatnie 0
0
Au
Sz
Bu
Ho
o
W
Gr
Po
Po
Fin
Be
N
W
Ru
Fra
oc
we
ec
tw
s tr
r tu
lsk
g
lgi
lan
lan iem
gr
nc
ja
ar
a
ia
h
cj a
a
a
y
cy
gaNa
japradia musi
nia
d ia
ia
saldomueksportu
i importu.
lia y ten wynik
liczba przedsibiorstw ogem / 5 mln mieszkacw rednie roczne wynagrodzenie netto (euro)
cowa cae spoeczestwo.
816
770
748
670
598
527
506
466
431
W kadym zamonym kraju przychylniej traktowane s przedsiwzicia biznesowe, ktre

przyczyniaj si do rozwoju eksportu (biznes
Dug publiczny w Polsce (mld z)
podstawowy), w porwnaniu z tymi, ktre zajmuj si importem czy te dystrybucj produktw
408
05
Liczba
przedsibiorstw
300 000
352
Wicej na ten temat na stronie www.inteligentyportfel.pl
Bu
80 000
302
Musimy przy tym pamita rwnie, o tym e 03

to
my wydajemy swoje pieniadze i zakup musi by
dla nas opacalny. Aby mc jednak t opacalno
wyliczy, musimy pozna zasady ekonomii obywatelskiej i uwzgldni wszystkie wartoci.
Jeli w Polsce chcemy wicej zarabia, wiksz
wag musimy przywizywa do wydawania naszych pienidzy. Decydujemy take o tym, gdzie
bd powstawa nowe miejsca pracy i gdzie bd
wysze zarobki.
25 000
20 000
15 000
10 000
5 000
14
2001
EURO
30 000
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011*
2012*
Ru
mu
Bu
nia
ar
o
ia
tw
tylko wewntrz danej wsplnoty (biznes wtrny).

To zrnicowanie przejawia si przede wszystkim
w rozliczeniach podatkowych, dostpie do infrastruktury (tasze tereny pod inwestycje), czasem
take w bezporednich dopatach pochodzcych
z budetu pastwa.
Przykad
Rzdy krajw zamonych angauj si w zdobywanie
zagranicznych kontraktw dla krajowych koncernw.
Amerykaski prezydent przyjecha do Polski, aby budowa
dobry klimat wok planw wydobywania w naszym kraju gazu upkowego. Ley to w interesie amerykaskich firm,
dysponujcych odpowiedni technologi wydobywcz.
Obecnie znaczn cz wartoci eksportu Polski
tworz koncerny zagraniczne, ktre w naszym
kraju ulokoway swoje linie montaowe lub zakady podwykonawcze. Poniewa stajemy si
krajem, w ktrym wzrasta koszt pracy nie wymagajcej specjalistycznych kwalifikacji, firmy
zagraniczne stopniowo bd lokowa produkcj tam, gdzie znajd tasz si robocz, np.
w Indiach czy na Ukrainie. Podobnie moe sta si
z polskim rolnictwem.
Nasza polska
wsplnota jest mao
innowacyjna
Liczba zoonych przez firmy wnioskw o przyznanie patentu europejskiego na 1 mln mieszkacw
(2011) w porwnaniu do rednich rocznych zarobkw netto (2010)
Wykres 8
EURO
Liczba
1200
40 000
35 000
1000
30 000
800
25 000
600
20 000
15 000
400
10 000
200
5 000
0
Polska
Sowacja
Czechy
Hiszpania
Wielka
Brytania
Holandia
0
Szwecja Szwajcaria
Roczne zarobki netto w Euro

Liczba wnioskw o przyznanie patentu europejskiego na mln mieszkacw
Opracowanie wasne na podstawie danych Eurostatu i Europejskiego Urzdu Patentowego
Kraje zamone osigaj dodatni bilans w handlu zagranicznym, poniewa oferuj produkty, ktrych nie posiadaj kraje ubosze.
Struktura dochodw Pastwa za 2011 r. w procentach
Z danych statystycznych zestawionych na wykrerodki z budetu Unii Europejskiej

sie wynika, e kolejnym czynnikiem
warunkujcym
CIT
1%
wysoko wynagrodze
w
poszczeglnych
krajach
11%
jest ich innowacyjno. Za jej miar czsto przyjmuje si ilo zgosze patentowych przypadajc
Dodatkowo, produkty te zyskuj ochron przed
Pozostae dochody
na okrelon liczb mieszkacw. Im wysza liczkonkurencj z mniej rozwinitych pastw, w po12%
ba wnioskw o przyznanie patentu europejskiego
staci prawa patentowego czy praw autorskich (np.
przypadajca na milion mieszkacw danego kraprogramy komputerowe). Do tego dochodz inne
ju, tym wysze s ich zarobki. Dlaczego tak jest?
czynniki: sia marki, efekt skali, wasna sie dystryPodatekt dochodowy
bucji na wiecie i taszy kapita.
od osb fizycznych
Dziki innowacyjnym rozwizaniom i wynalaz13%
kom przedsibiorstwa mog zdobywa przePolskie firmy, nie majc tych atutw, gwnie ze
wag konkurencyjn i oferowa swoje produkty
wzgldw historycznych, nie zawsze s w stanie
droej nie tylko w rodzimym kraju, ale i za granic.
sprosta konkurencji zachodniej, mimo stosunZa nowatorskie, nieznane wczeniej rozwizania
kowo niskich kosztw pracy. W takiej sytuacji poklienci s w stanie wicej zapaci, co powoduje,
winny mc liczy na wsparcie ze strony wsplnoty.
e bogaci si zarwno firma, jak20%
i wsplnota ekoTymczasem nie tylko go nie otrzymuj, ale bywa,
Akcyza
nomiczna do ktrej ta firma naley.
e s niszczone przez urzdnicz machin. Przykadem tego s losy takich firm jak Optimus S.A., JTT
Computer czy przedsiwzicie Siedem Dolin.
EURO
12 000
10 000
8 000
6 000

15
Zestawione na wykresie dane pokazuj, e Polska

jest na szarym kocu w europejskim peletonie
innowacyjnoci. Czy oznacza to, e my Polacy jestemy mao kreatywni, innowacyjni, pomysowi
i bez intelektualnego potencjau? Na kiepski wynik naszej ekonomicznej wsplnoty skada si kilka czynnikw.
1. Do niedawna w polskiej gospodarce dominoway firmy pastwowe, dla ktrych prace badawcze wykonyway m.in. wysze uczelnie.
Uniwersyteckie i politechniczne instytuty naukowe nadal pozostay kuniami wynalazkw,
jednak nie ma w Polsce firm, ktre mogyby zainwestowa w produkcj tych innowacyjnych
rozwiza. Takie rozwizania maj wpyw na
gospodark dopiero wtedy, kiedy kto je kupi.
2. Polskie przedsibiorstwa, czsto walczce
o przetrwanie, z reguy nie prowadz wasnej,
dziaalnoci naukowo-badawczej. Na posiadanie kosztownych, wasnych dziaw bada
i rozwoju mog sobie pozwoli wycznie due,
globalne firmy. Tego rodzaju krajowych przedsibiorstw jest w Polsce niewiele.
3. Patentowanie innowacyjnych rozwiza stao si domen midzynarodowych korporacji,
ktrych centra badawczo rozwojowe pozostaj
w kraju pochodzenia firmy. Midzynarodowe
koncerny, inwestujc w Polsce, wykorzystuj
przede wszystkim tylko nasz tani si robocz.
4. W Polsce najbardziej innowacyjne gazie przemysu zdominowane s przez zagraniczne koncerny. Polskim firmom pozostaa przewanie
sfera usug lub dziaalno w obrbie biznesu
wtrnego, w ktrym moliwoci patentowania
s duo mniejsze. Firmy z grupy biznesu wtrnego najczciej tylko korzystaj z najnowszych
rozwiza, s wic ich konsumentami i za nie
pac.
Przykad
Sklep stosuje kas fiskaln najnowszej technologii, ale nie
zajmuje si jej konstruowaniem. To jest zadanie producenta kas.
16
Gabinet fryzjerski moe korzysta z najnowszych suszarek

i kosmetykw, ale ich innowacyjne rozwizania czy receptury s wasnoci producentw suszarek/kosmetykw.
5.Polacy s postrzegani jako nard pomysowy,
sprytny i pracowity. Polscy specjalici pracujcy
w zagranicznych korporacjach nierzadko s autorami innowacyjnych rozwiza, ktre staj si
wasnoci pracodawcy i zgaszane s w urzdzie patentowym kraju pochodzenia koncernu.
6.Due iloci patentw w krajach zamonych bywaj konsekwencj uywania prawa patentowego
jako instrumentu antykonkurencyjnego. Silne
zachodnie koncerny, nastawione na agresywn
konkurencj, bardzo czsto patentuj rozwizania nie majce znamion wynalazczoci, okrelane mianem patentowych mieci. Zmusza
to krajowe, innowacyjne firmy do powicania
czasu i pienidzy na wyjanianie patentowych
zawioci. W tym czasie z obawy o posdzenie
o kopiowanie wynalazku nie mog wprowadza do produkcji rozwiza zablokowanych
zgoszeniami patentowymi. Nie zarabiaj wic,
a przeciwnie, ponosz dodatkowe koszty. Trac
na tym i krajowe przedsibiorstwa i caa ekonomiczna wsplnota. Midzynarodowe koncerny
w swoim dorobku patentowym mog posiada nawet do 80 proc. takich mieci patentowych. Mog sobie na to pozwoli, gdy maj
skumulowany od lat kapita i je na to sta. Praktyka taka jest dla nich opacalna, gdy w ten
sposb ograniczaj rozwj mniejszym konkurentom i przez to mog sprzedawa droej swoje produkty.
Za nowatorskie, nieznane wczeniej

rozwizania klienci s w stanie wicej
zapaci. Powoduje to, e bogaci si
zarwno firma, jak i wsplnota ekonomiczna do ktrej ta firma naley. Dlatego innowacyjno jest jednym ze rde
dugoterminowego wzrostu gospodarczego i wicego si z tym trwaego
wzrostu zamonoci.
EURO
70 000
50 000
Klient chtnie zapaci za co nowego, ciekawego, wyjtkowego, a w zwizku z tym zapaci za

prac konstruktorw, naukowcw, a te pensje s
duo wiksze. Jeeli kraj jest kreatywny to posiada take wicej dobrze patnych stanowisk pracy
takich jak np. naukowcy, rzecznicy patentowi. Za
takie wartoci paci klient kupujc produkty firm
globalnych.
40 000
40 0
5
30 000
30 0
20 000
2
10 000
0
Uk
20 0
1
ra
ina
Ru
mu
Bu
ar
Tu
r
cj a
Ro
sja
Li t
W
g
wa
ry
Po
ls
Hi
ka
sz
pa
Ja
Fin
W
Ni
D
Au
Ho
ie l
po
e m ani
s tr
lan
ka
a
n i a lan d
cy
ia
d ia
nia
Br
ia
yt
an
ia
10 0
Nasza polska wsplnota gospodarcza

paci wysokie odsetki od zacignitego przez pastwo
dugu
nia
ia
odporno na korupcj*

Opracowanie wasne na podstawie danych Transparency International oraz danych Eurostatu
Saldo eksportu - importu w wybranych krajach europejskich

10 000
8 000
6 000
EURO
4 000
30 000
2 000
25 000
20 000
-2 000
W
ga
oc
hy
Au
s tr
ia
Sz
we
cj a
Ho
lan
Be
lgi
Fra
nc
ja
Fin
lan
Jak ronie dug publiczny

w Polsce w mld zotych ?
nia
ia
lia
d ia
15 000
Grecja
tu
Wochy
Po
r
Hiszpania
ka
Rumunia
Po
ls
Sowenia
ry
Sowacja
W
g
otwa
ja
Polska
ec
Litwa
Gr
Bugaria
Finlandia
tw
Czechy
Belgia
ar
Niemcy
Dania
Bu
Szwecja
mu
Holandia
Ru
Szwajcaria
Irlandia
Jeeli poycza si pienidze, to nie do e trzeba

-4 000
je odda, to jeszcze, na bieco, co roku naley
spaca odsetki. Jaki to ma wpyw na nasze wynagrodzenia? Na wykresie zestawiono warto zaduenia publicznego Polski w latach 20012012.
Na koniec 2011
roku
wynosio
ono 770
mld z.
Liczba firm
poszczeglnych
pastw prowadzcych
dziaalno
wycznie
na terenie
wasnego kraju
(K) w 2008, w przeliczeniu
mln mieszkacw
W roku
2011
wydatki
Budetu
Polskina 5wyniosy
303
mld. z, co oznacza, e kwota naszego zaduEURO
100 000
enia dwukrotnie przewysza roczne wydatki
90 000
naszego Pastwa.
80 000
W czasach PRL-u Edward Gierek zaduy Pol70 000
60
000 na 40 mld dolarw. Obecnie, na tak sum
sk
50 000
Polska zadua si w skali roku. Ekonomici bij
40 000
z tego powodu na alarm (licznik Balcerowicza).
30 000
Niestety,
w Polsce politycy zaduajc kraj, ku20
000
puj
sobie chwilow wadz.
10
000
Norwegia
Biorc pod uwag statystyk mona przyj, e jeli zmieni si w Polsce klimat do
tworzenia i rozwoju rodzimych firm globalnych to dopiero wwczas bdziemy
03
mogli mwi o wzrocie innowacyjnoci.
Wtedy nastpi wzrost gospodarczy kraju
a tym samym wzrosn nasze wynagrodzenia,
lecz to jest zadanie rwnie dla konsumentw.
50 0
EURO
12 000
Innowacyjny produkt podlega ochronie

patentowej i inne firmy, mniej zamone, nie mog go produkowa. Mniejsze,
04
biedniejsze firmy mog jedynie wytwarza znane ju wersje produktw, czyli
takie, ktre wytwarzaj wszyscy rwnie Chiczycy, Hindusi, Wietnamczycy
i inni. Dla takich produktw istotna jest
niska cena, wic wytwarza si je w krajach gdzie s niskie koszty pracy i niskie
wynagrodzenia.
60 0
60 000
Korupcja
EUR
10
d ia
10 000
5 000
Liczba
przedsibiorstw
400 000
350 000
300 000
250 000
200 000
150 000
100 000
50 000
0
Ni
em
cy
EURO
527
506
466
431
408
352
05
302
816
770
748
670
598
30 000
25 000
20 000
15 000
10 000
5 000
0
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011*
2012*
Opracowanie wasne na podstawie danych Ministerstwa Finansw.

* prognoza
17
Ru
mu
Bu
nia
ar
Oprocentowanie dugu
Ile kosztuje nas zaduenie?
W przekazach medialnych podkrela si, e wszystkie kraje s zaduone, niektre nawet bardziej ni
Polska. Pamitajmy jednak, e obligacje krajw
stojcych na wyszym poziomie rozwoju gospodarczego s niej oprocentowane. Na przykad
oprocentowanie niemieckich obligacji, wynosi 2,9
proc., polskich 6 proc.
Jak ksztatuje si warto zaduenia Polski w przeliczeniu na pracownika wytwarzajcego PKB?
Grecja*
Irlandia*
Portugalia
6,20
Polska
5,50
hiszpania
4,78
wochy
4,09
Belgia
3,35
Francja
3,90
3,13
Holandia
Czechy
2,91
Niemcy
(dane z 7 stycznia 2011 r.)
7,12
oprocentowanie
10-letnich obligacji
9,07
12,64
Cena strachu
* kraje objte pomoc UE-MFW, nie poyczajce ju pienidzy na rynku

rdo: Politykanr 4 (2791) z dnia 22 stycznia 2011, str. 57
W porwnaniu z Niemcami, my Polacy pacimy

dwa razy wiksze odsetki za zacignite dugi.
Jestemy oceniani jako kraj mniej wiarygodny
w sensie moliwoci spaty zaduenia. Naley
przy tym zaznaczy, e inne pastwa z reguy zacigaj dugi we wasnych bankach. Poyczone,
a potem oddane pienidze pozostaj wic w ich
wasnym kraju.
Polska zaciga dugi w zagranicznych

bankach. Pienidze, ktre bdziemy
musieli odda, wraz z odsetkami, trafi wic do innych wsplnot ekonomicznych.
Dug publiczny Polski w roku 2011
770 mld z
Zatrudnienie w gospodarce narodowej
13 mln osb
Dug publiczny na 1 zatrudnionego

w gospodarce narodowej
59 tys. z
Oprocentowanie dugu w skali roku
6.2%
Roczne koszty obsugi tego dugu

na 1 zatrudnionego w gospodarce
narodowej (tylko odsetki bez spaty dugu)
3,5 tys. z.
Nasz dug publiczny wynosi 770 mld z. Na jego spat zarabia wycznie sektor gospodarczy, w ktrym zatrudnionych jest 13 mln obywateli. Wynika
z tego prosty rachunek: dug publiczny przypadajcy na jednego zatrudnionego w sferze produkcji i usug wynosi 59 tys. z., a pacone przez niego
odsetki (6.2 proc.), w skali roku wynosz 3,5 tys. z.
Wynika z tego, e kady zatrudniony w sektorze
gospodarki musi odda 3,5 tys. z. Tyle w naszym
imieniu pastwo przekazuje poyczkodawcom.
O tyle, w skali roku moglibymy zarabia wicej.
Ceny produktw, ktre nie zawieraj w sobie kosztw odsetek od dugu

publicznego mog by bardziej konkurencyjne. Firmy rodzime maj wtedy wiksze szanse na rozwj i na tworzenie miejsc pracy.
Ceny produktw na wiecie ustala rynek. Przedsibiorca nie jest w stanie sprzeda swoich produktw powyej tych cen. Jeeli produkt obciony
jest dodatkowymi kosztami bdcymi pochodn
dugu publicznego, to sprzeda towaru stanie si
moliwa tylko wwczas, jeli przedsibiorca obniy inne koszty, takie jak chociaby fundusz pac.
Ceny produktw pochodzcych z krajw, gdzie
zaduenie publiczne jest mniejsze lub nie wystpuje, nie zawieraj w sobie pochodnej odsetek od
dugu. Pracodawca moe wic przeznaczy wicej rodkw na wysze pace.
18
Nasz rynek jest

otwarty dla
zagranicznych
produktw,
natomiast polskim
firmom czsto
rnymi metodami
blokuje si dostp
do zachodnich
rynkw zbytu
STOP
Mwi si, e w Unii Europejskiej nie ma granic dla
towarw. W praktyce dzieje si tak tylko wwczas,
kiedy towary z krajw tzw. starej Unii jad do
pastw, ktre w ostatnich latach doczyy do UE.
Natomiast jeli przedsibiorstwa z krajw nowej
Unii chc zaistnie na rynkach krajw starej Unii
napotykaj na szereg barier i trudnoci.
Jeli polskie firmy chc co sprzeda

w starej Unii, napotykaj na szereg
barier, oficjalnych bd nieoficjalnych.
Bariery te czsto bywaj dotkliwsze
ni ca na poziomie np. 20 proc.
Rodzime firmy niemieckie, czy francuskie s tak
okopane na swoich terytoriach, e innym trudno cokolwiek uszczkn z owego rynku.
Utrudnienia stanowi:
- sia marki,
- przywizanie klientw do rodzimych produktw,
- umowy na wyczno,
- normy wewntrzne dopasowane do produktw
rodzimych producentw,
- kosztowne certyfikaty,
- ubezpieczenia,
- efekt skali w logistyce,
- system rabatw, bonusw, nagrd, prowizji,
- patenty, wzory uytkowe.
Zdarza si, e w stosunku do producentw z Europy Wschodniej, celowo wywouje si niepokoje na
zachodnich rynkach. Ma to prowadzi do zdyskredytowania wizerunku niechcianych konkurentw
w oczach potencjalnych klientw. W takiej sytuacji
polskie firmy musz przeznacza znacznie wicej
rodkw na organizacj sprzeday swoich produktw na rynkach Europy Zachodniej. Ponosz
wic wysze koszty sprzeday nawet o 30 % w porwnaniu z firmami ze starych krajw unijnych.
Z tego powodu nie starcza rodkw na wysze pace dla pracownikw w Polsce, ktrzy te produkty
wytwarzaj.
Przy wchodzeniu na rynki zagraniczne polskie
przedsibiorstwa musz pokonywa nie tylko
wspomniane utrudnienia. Napotykaja take bariery mentalne.
Przykad
Kiedy duska sie Netto usiowaa wprowadzi do swojej oferty polskie produkty spoywcze, spotkao si to
z fal protestw duskich klientw. Doczya do nich
minister rolnictwa Danii Miette Gierskov, ktra na swoim twitterze napisaa: Netto bdzie kupowa polskie produkty. Hm. To oznacza wicej pestycydw,
gorsze traktowanie zwierzt i nisze pace. Wybr
naley do was. W odpowiedzi na rozptan przez duskich konsumentw burz, szef sieci Netto stwierdzi:
Klienci chc duskich produktw, a to od nich zaley,
co wstawimy na pki w naszych sklepach(rdo:www.
pb.pl/2955188,40585,polskie-zle-smakuje-w-panstwie-dunskim)
Niech krajowych konsumentw do obcych

produktw w konsekwencji moe prowadzi do
cakowitego zablokowania rynku zagranicznej
konkurencji.
19
i usugi sprzedaway si droej na rynku globalnym, ni te pochodzce z innych pastw.
Polskie produkty
maj gorszy wizerunek i dlatego wiat
paci za nie mniej
ni na przykad za
produkty niemieckie
Przykad
Pamitamy zapewne nieudan operacj plastyczn
pacjentki ze Szwecji, ktra skorzystaa z usug jednego z gdaskich szpitali. Wydarzenie to bardzo mocno nagoniono w krajach, z ktrych na leczenie do
Polski mogliby przyjeda potencjalni klienci. Tracc
zaufanie, polskie kliniki musz obnia ceny usug medycznych dla obcokrajowcw, kosztem mniejszych
wynagrodze dla lekarzy.
Kiedy na skutek zatrucia bakteri E.coli wybucha
w Niemczech epidemia, za sprawc lawinowo rosncych zachorowa uznano importowane z Hiszpanii
ogrki. Kiedy okazao si, e przyczyn epidemii stay
si niemieckie kieki, media stopniowo wyciszyy informacj. Podobnie zareagowali niemieccy dziennikarze w przypadku informacji o rodzimym producencie,
ktry do paszy dla drobiu dodawa zuyty olej silnikowy. Media szybko przestay o tym informowa.
Zdarza si rwnie, e koncerny globalne czsto
prowokuj takie sytuacje, aby obniy presti kraju, z ktrego pochodz konkurenci.
Klienci nie kupuj produktw. Kupuj

wraenia. Odnosi si to gwnie do towarw, o jakoci ktrych przekonujemy si dopiero po pewnym czasie. Tak
dzieje si w przypadku samochodw,
produktw technicznych, lekarstw, itp.
Na przykad klient francuski zwykle jest skonny
zapaci wicej za produkt ze znaczkiem Made in
France, anieli za identyczny produkt Made in Poland. Dlaczego? Istnieje w nim utrwalone przekonanie, e towar francuski jest lepszy od polskiego.
Przyk ad
Zachodni producent okien dachowych w swoich dziaaniach na rynku niemieckim wiadomie wykorzystuje i wzmacnia historycznie uksztatowane negatywne
stereotypy o produktach pochodzcych z Polski. Dowodem na to jest instrukcja zaczona do okien tej firmy, produkowanych na Wgrzech, a sprzedawanych
w sieci marketw na rynku niemieckim pod tani, nieznan mark.
W oknie tym zastosowano uwsteczniony technicznie,
trudny do zrozumienia system montau, stosowany przed trzydziestoma laty. W obrazkowej instrukcji
montau jedyny element opisowy stanowi tekst w jzyku polskim opatrzony biao-czerwon flag.
Jeeli producent otrzymuje wicej pienidzy za swj

produkt, moe rwnie wicej zapaci pracownikowi, ktry przy jego wytworzeniu pracuje.
rodowiska opiniotwrcze zamonych krajw
(dziennikarze, publicyci, dziay PR) w wyrafinowany sposb zabiegaj o to, aby ich rodzime produkty
20
EURO
70 000
60 000
9
8
50 000
50 000
7
6
40 000
40 000
5
30 000
30 000
20 000
2
10 000
0
Uk
20 000
1
ra
ina
Ru
Bu
mu
Tu
r
cj
Ro
sja
Li t
W
g
wa
Po
ls
Hi
sz
Ja
ry
a
an
ria a
nia awewntrzny
Materia
fundacji Pomyl
o przyszoci
ia
odporno na korupcj*
po
nia
Fin
lan
W
d ia
ie l
ka
Ni
Br
em
yt
an
cy
Da
nia
Au
s tr
ia
Ho
lan
Na10 000wykresie zestawiono wielko udziau szarej

strefy w tworzeniu PKB. W krajach, gdzie udzia
0
Szwecja
Niemcy
Szwajcaria
Wielka Brytania
szarejChiny
strefyPolska
jest Hiszpania
wysoki,Japonia
zarobki
s nisze
np. RuPKB/ 1 mieszkaca (euro)
munia, Bugaria
czy
Polska.nettoNatomiast
w krajach,
rednie roczne
wynagrodzenie
(euro)
gdzie udzia szarej strefy jest nieznaczny, zarobki
w danym kraju s wysze.
0
d ia
ia
Po co w przestarzaym produkcie wyprodukowanym

na Wgrzech, oferowanym pozornie tylko w Niemeksportu
- importu w wybranych krajach
europejskich
czech Saldo
flaga
biao-czerwona
i tekst
po polsku?

EURO
12 000
Czy niemiecki dekarz montujcy takie okno nie nabierze przekonania, e przestarzay produkt pochodzi
z Polski? Czy majc tak negatywne skojarzenia z biaoczerwon flag nastpnym razem kupi okno polskiego producenta?
10 000
8 000
6 000
04
4 000
2 000
Wykres 9
Wielko udziau szarej strefy w stosunku do PKB w wybranych krajach
w porwnaniu do rednich rocznych zarobkw netto (2010 r)
EURO
30 000
%
35
25 000
30
20
15 000
15
10 000
10
5 000
5
0
Bugaria
80 000
70 000
60 000
50 000
40 000
30 000
20 000
Wochy
Austria
Irlandia
Francja
Niemcy
rednie roczne zarobki netto (euro)
Im mniej szarej strefy w gospodarce pastwa, tym

rednia wynagrodze w danym kraju jest wysza.
Praca na czarno nie jest ujta w PKB, wic oficjalna
rednia krajowa jest nisza ni rednia realna.
50 000
10 000
Ru
mu
Bu
nia
ar
o
ia
tw
Gr
ec
ja
W
g
ry
Po
ls
ka
Po
r
tu
W
ga
lia
oc
hy
Au
s tr
ia
Sz
we
cj a
Ho
lan
d ia
Be
lgi
Fra
nc
ja
Fin
lan
Ni
d ia
em
cy
770
748
670
598
527
506
466
431
816
EURO
08
03
Polska
Opracowanie wasne na podstawie danych ATKARNEY The Shadow Economy in Europe

oraz danych Eurostatu
Liczba
przedsibiorstw
90 000
Rumunia
udzia % szarej strefy w PKB
Liczba firm poszczeglnych

pastw prowadzcychnegatywnych
dziaalno
Innym przykadem
na budowanie
skowycznie na terenie wasnego kraju (K) w 2008, w przeliczeniu na 5 mln mieszkacw
jarze zorazpolsk
jakoci
jest
przytoczona
w
poprzedrednie roczne wynagrodzenie netto w tych pastwach za 2008 r.
nim rozdziale wypowied duskiej Minister Rolnictwa
400 000
na temat wprowadzenia polskiej ywnoci do znanej
350 000
sieci duskich marketw. Zniechca ona duczykw
300 000
do kupowania naszych rodzimych produktw, ktre
250 000
rzekomo maj zawiera wicej pestycydw ni du200 000
skie i oznacza gorsze traktowanie zwierzt.
150 000
W ten sposb blokowany jest eksport naszych produk100 000
tw do Danii.
EURO
100 000
06
25
20 000
Grecja
Wochy
Hiszpania
Sowenia
Rumunia
Sowacja
otwa
Polska
Litwa
Bugaria
Finlandia
Czechy
Niemcy
Belgia
Dania
Szwecja
Szwajcaria
Irlandia
Norwegia
-4 000
Holandia
Mona przypuszcza, e producent ten wytworzy

specjalny produkt tylko po to, aby zablokowa miejsce na pce w marketach budowlanych polskiemu
konkurentowi i zbudowa przekonanie, e produkty
z Polski s przestarzae.
-2 000
01
Zaleno wysokoci rednich

rednich rocznych
rocznychzarobkw
zarobkwnetto
nettood
odPKB
PKB(2010
(2010)r.)
EURO
10
60 000
upcja
W Polsce wiele osb

pracuje na czarno,
czego nie uwzgldnia si w oficjalnym
PKB i redniej krajowej
Liczba przedsibiorstw midzynarodowych na 5 mln mieszkacw

w porwnaniu do wysokoci rednich rocznych zarobkw netto (2010 r.)
Liczba
przedsibiorstw
30 000
5 000
25 000
4 000
20 000
3 000
15 000
2 000
21
02
Zasady, jakie stworzono w UE bardziej

su takim krajom
jak Niemcy, Francja
czy Dania, anieli
takim jak Polska,
Grecja czy Portugalia
Na likwidacji granic przede wszystkim skorzystay koncerny z bogatych

krajw starej Unii, powikszajc bogactwo swoich krajw.
Posiadajc tzw. efekt skali osignity na dotychczasowych rynkach, wielkie korporacje okazay si
najwikszymi beneficjentami integracji europejskiej. Przewaga ekonomiczna tych firm jest zazwyczaj duo wiksza ni korzyci dla przedsibiorstw
pochodzcych z krajw nowej Unii, uzyskiwane
dziki niszym, krajowym kosztom pracy.
Brak odpowiednich mechanizmw

prowadzi do upadku rodzimych, narodowych firm, ktre nie s w stanie konkurowa z paneuropejskimi
przedsibiorstwami.
Dziaanie to moe prowadzi w konsekwencji
do upadku rodzimych firm nowej Unii lub nieuchronne przyjcie na siebie roli jedynie podwykonawcw dla wielkich koncernw. W konsekwencji
prowadzi to do osabienia konkurencyjnoci europejskiego rynku jako caoci i spadku PKB krajw
nowej Unii.
Podczas budowy wsplnego obszaru gospodarczego nie stworzono mechanizmw, ktre dawayby maym, lokalnym firmom, w mniejszych
krajach, szanse na konkurowanie zfirmami globalnymi, wywodzcymi si na og z Niemiec,
Francji czy Danii.
22
W wyniku wprowadzenia wsplnej waluty, firmy

globalne z krajw starej Unii zyskay dodatkowe
uatwienia w zdobywaniu maych rynkw. W nierwnej walce konkurencyjnej niszczyy lokalne
podmioty, ktre pozostawiay we wasnym kraju
wicej wartoci dodanej (wicej PKB) w porwnaniu z inwestorami zagranicznymi. Szybciej zatem rs import ni eksport. Skutkiem upadku
lokalnych firm sta si brak miejsc pracy w biednych krajach i wyjazdy modych ludzi do krajw
zamoniejszych w poszukiwaniu pracy. To z kolei
spowodowao zmiany w proporcjach tych, ktrzy
pracuj w gospodarce, w stosunku do ogu obywateli. W ten sposb warto PKB przypadajca
na jednego mieszkaca kraju dodatkowo zmalaa.
Jak podkrelaj niektrzy ekonomici, w chwili podjcia decyzji o stworzeniu tzw. eurolandu
Unia Europejska nie bya na to gotowa. Nie rozwizano bowiem problemw zwizanych z niFundacja Pomyl o Przyszoci
sk konkurencyjnoci mniej zamonych pastw

unijnych, ktre doczyy do strefy euro. Innymi
sowy nie uwzgldniono dysproporcji w rozwoju
gospodarczym pomidzy krajami strefy euro.
Dotacje unijne powinny by przeznaczone
przede wszystkim na rozwj gospodarczy. Tym
czasem w naszym kraju wikszo rodkw unijnych przeznaczonych jest na konsumpcj (co tylko chwilowo wspomaga wzrost PKB). Cz tych
rodkw przeznaczana jest take na dostosowanie si Polski do przepisw unijnych, nie zawsze
korzystnych.
Ponadto w Polsce wprowadzamy czsto surowsze przepisy, anieli wymagaj tego unijne dyrektywy.
Pozornie rwne szanse

dla rolnikw
Nasuwa si pytanie, dlaczego w sektorze rolnictwa, gdzie Polska ma due szanse na eksport,
wprowadzono niekorzystny dla polskich rolnikw
system dopat?
Jeeli rolnik z Polski, dysponujc

mniejszymi dotacjami unijnymi chce
by konkurencyjny, to przy porwnywalnej cenie maszyn, paliw i nawozw
na rynku europejskim, oszczdnoci
moe szuka w niszych wynagrodzeniach, aby zrekompensowa nisze
dopaty.
Przepisy, ktre blokuj

inwestycje
Niektre przepisy unijne wrcz ograniczyy rozwj nowo przyjtych krajw.
Do takich niewtpliwie moemy zaliczy regulacje dotyczce ochrony rodowiska w zakresie
emisji CO2, czy unijny program Natura 2000.
W krajach tzw. starej Unii najpierw dokonano
inwestycji zwizanych z infrastruktur, a dopiero potem wprowadzono ograniczenia dotyczce
ochrony rodowiska. W Polsce, po przystpieniu
do Unii Europejskiej, od razu narzucono bariery
rodowiskowe, ktre w wielu przypadkach uniemoliwiy tworzenie infrastruktury.
Jeeli poczy to ze zjawiskiem wikszej korupcji
w tych krajach, ktre w ostatnich latach doczyy
do Unii, to okazuje si, e przepisy unijne czsto
paraliuj rozwj inwestycji, ktre w krajach starej Unii realizowano bez przeszkd i dodatkowych kosztw. Dzi maj one wpyw na wysze
wynagrodzenia w tych pastwach.
O tym, kto najbardziej korzysta na zasadach obowizujcych w Unii Europejskiej pokazuje statystyka. W poniszej tabeli przedstawiono wzrost
PKB/os. w Euro w Polsce, Niemczech, Szwecji
i Szwajcarii w ostatnich 4 latach.
Wzrost PKB/os. w Euro w wybranych krajach europejskich
Pastwa
2008
2011
Zmiana w %
midzy 2008,
a 2011 rokiem
Polska
9 500
9 600
+ 1,1 %
Niemcy
30 100
31 700
+ 5,3 %
Szwecja
36 100
41 100
+ 13,9 %
Szwajcaria
46 400
60 500
+ 30,4 %
23
Polscy przedsibiorcy maj kilkakrotnie

mniejszy kapita ni
ich zachodni konkurenci
stosowan w Europie. Niezbdny do tego kapita czsto stanowi najwiksz cz kosztw finansowych w cenie produktu. Przedsibiorstwa,
ktre dysponuj wasnym kapitaem, oszczdzaj w ten sposb na niepaceniu wysokich odsetek oraz kosztw bankowych.
Majc wasny zapas kapitau, mona wicej zaryzykowa i oferowa klientom dusze terminy
patnoci. Dziki temu mona sprzeda towar za
wysz cen i w ten sposb pozyska rodki na
wysze pace. Znacznie wiksze ryzyko finansowe ponosz firmy, ktre musz korzysta z kredytw bankowych. Nie tylko od poyczonych
pienidzy spacaj odsetki, ale jeszcze nie maj
pewnoci czy otrzymaj zapat za towar zodroczonym terminem patnoci.
Zdarza si, e zachodnie koncerny, wchodzc na nowe rynki, nawet przez 10 lat sprzedaj swoje produkty poniej kosztw.
Wszystko po to, aby zlikwidowa
lokaln konkurencj, podbi rynek
w danym kraju, osign efekt skali
na dystrybucji, a nastpnie czerpa
zyski.
W polskich firmach kapita przypadajcy na jednego zatrudnionego jest kilkakrotnie mniejszy,

w porwnaniu z kapitaem przypadajcym na
jednego pracownika w firmach z pastw Europy
Zachodniej. Czsto proporcje te s nawet zblione do rnic w rednich wynagrodzeniach, czyli
czterokrotne.
Koszty finansowe stanowi jeden z podstawowych skadnikw ceny produktu, szczeglnie
w przypadku firm produkcyjnych, zmuszonych finansowa budow zakadu, zakup lub wynajem
maszyn i urzdze czy te zakup surowcw do
produkcji. Dodatkowe koszty zwizane s take ze sprzeda produktw. Chodzi na przykad
o konieczno udzielenia dugich terminw patnoci dla dystrybutorw lub pacenia za miejsce na pce w markecie, co jest czst praktyk
24
Kiedy dysponuje si odpowiednio duym kapitaem, mona zainwestowa w zdobywanie

kolejnych rynkw i w ten sposb osiga efekt
skali, przekadajcy si na nisze koszty produkcji
i sprzeday. Zaoszczdzone w ten sposb rodki
mona przeznaczy na wysze wynagrodzenia
dla pracownikw.
Aby stworzy miejsce pracy przedsibiorca musi
posiada odpowiedni kapita. Stworzenie jednego miejsca pracy w polskiej firmie produkcyjnej,
mogcej konkurowa na rynku globalnym, kosztuje od 100 tysicy do kilku milionw zotych.
Przykad
Koszt budowy huty szka okiennego wynosi 500 mln zotych. Moe w niej znale zatrudnienie maksymalnie 300
osb. Utworzenie jednego miejsca pracy wyniesie 1,7 mln
zotych (500 mln z : 300 osb = 1 700 tys. z).
W fabryce okien dachowych koszt utworzenia jednego

miejsca pracy to suma od 450 tys. z do 450 tys. Euro.
W wabrzyskiej fabryce Toyoty koszt utworzenia miejsca
pracy wynosi ponad 1 mln z.
W firmie transportowej utworzenie stanowiska pracy dla
kierowcy to koszt zakupu TIR-a, na co trzeba wyda 100
tysicy euro.
Przedsibiorca, ktry posiada kapita moe stworzy drosze, specjalistyczne miejsca pracy, za ktre oferuje wysze wynagrodzenie.
Negatywny wpyw
korupcji na wielko
PKB, a tym samym
wysoko naszych
zarobkw
Operator koparki, ktrego miejsce pracy jest drosze, zarobi wicej, ni robotnik wykonujcy prac
przy pomocy opaty i kilofa.
Jeli porwnamy kapita najwikszych polskich
przedsibiorstw z ich bezporednimi zachodnimi
konkurentami w danej brany to kapita naszych
rodzimych firm jest co najmniej 20 razy mniejszy.
Pytanie skd polskie firmy maj wzi kapita,
skoro polscy konsumenci wol kupowa produkty zagraniczne i w ten sposb powiksza
kapita zachodnich konkurentw?
Wykres 10
EURO
70 000
60 000
60 000
50 000
Korupcja
EURO
10
50 000
7
6
40 000
40 000
5
30 000
4
30 000
20 000
2
10 000
0
Uk
20 000
1
ra
ina
Ru
mu
Bu
nia
ar
ia
Tu
r
cj a
Ro
sja
Li t
wa
W
g
ry
Po
ls
ka
Hi
sz
pa
odporno na korupcj*
Ja
Fin
W
Ni
D
Au
Ho
ie l
po
e m ani
s tr
lan
ka
a
n i a lan d
cy
ia
d ia
nia
Br
ia
yt
an
ia
10 000
0
C

Saldo zestawiono
eksportu - importu w wybranych
krajach europejskich
Na wykresie
wielko
PKB w przeliw przeliczeniu na jednego mieszkaca (2010 r.)
czeniu na jednego mieszkaca (kolor czerwony)
10 000
oraz odporno sektora publicznego na korupcj
8 000
(kolor czarny). Odporno mierzona jest w punk6 000
tach od 0 do 10, gdzie 10 oznacza cakowit czy4 000
sto i brak korupcji. Badanie zostao wykonane
2 000
w0 2011 roku przez Transparency International - midzynarodow organizacj zwalczajc
-2 000
korupcyjne przede wszystkim w yciu
-4praktyki
000
publicznym.
EURO
12 000
04
EURO
30 000
25 000
20 000
Grecja
Wochy
Hiszpania
Rumunia
Sowenia
Sowacja
otwa
Polska
Litwa
Bugaria
Finlandia
Czechy
Belgia
Niemcy
Dania
Szwecja
Holandia
Szwajcaria
Irlandia
Norwegia
15 000
10 000
5 000
25
Bug
Liczba firm poszczeglnych pastw prowadzcych dziaalno

wycznie na terenie wasnego kraju (K) w 2008, w przeliczeniu na 5 mln mieszkacw
Liczba
Z wykresu wynika, e w krajach, w ktrych korupcja jest niska, zarobki s wysze (np. Austria, Dania, Francja). Tam, gdzie potguje si
zjawisko korupcji, zarobki urzdnikw i obywateli
s mniejsze (np. Ukraina, Rumunia).
W krajach, w ktrych korupcja jest niska, zarobki s wysze.

Korupcja ma negatywny wpyw na gospodark,
wielko PKB i wysoko zarobkw.
Skorumpowany pracownik podejmujc decyzj kieruje si indywidualnym

interesem, a nie dobrem caej wsplnoty ekonomicznej.
Szczeglnie negatywny wpyw na gospodark
ma zjawisko urzdniczej korupcji. Zakca bowiem funkcjonowanie mechanizmw rynkowych.
Wymusza ponoszenie dodatkowych kosztw
przez pracodawcw (m. in. poszukiwanie dojcia
do urzdnika, uruchamianie kontaktw, znajomoci, czy szukanie sposobu na wrczenie apwki).
Z kolei urzdnik zamiast rozpatrywa spraw bez
zbdnej zwoki, przeciga procedury, wydaje decyzje w ostatnim moliwym terminie oraz stara
si wymusi wrczenie apwki.
Jak zatem walczy z korupcj?

Przede wszystkim naley rozwija wolny rynek
i woln konkurencj we wszystkich moliwych
obszarach. Trzeba take poprawi jako obowizujcego prawa, aby byo przejrzyste, jednorodne
i w czytelny sposb regulowao kwestie zwizane z yciem gospodarczym. Takie rozwizania nie
dawayby moliwoci korupcji przez urzdnikw.
Ponadto edukacja obywateli oraz transparentno
administracji przyczyniaj si do ograniczenia zjawiska korupcji.
Niektrzy usprawiedliwiaj korupcj niskimi zarobkami, gdy:
mao zarabiajcy urzdnik chce sobie dorobi
prezentem,
lekarz jedzie na zagraniczne szkolenie - wczasy za pienidze zagranicznych koncernw
farmaceutycznych, a potem w dowd wdzicznoci przepisuje ich leki, nie zawsze lepsze i tasze.
Zachowania korupcyjne to przejaw stosowania
indywidualnej strategii przetrwania nie mylc
o interesie wsplnoty gospodarczej. Wysoka korupcja na pewno przyczynia si do spadku rednich wynagrodze w kraju.
Zjawisko korupcji wystpuje w rnych obszarach gospodarki, szczeglnie tam, gdzie mamy
do czynienia z brakiem konkurencji. Zdarza si, e
pracownicy takich firm, zamiast rzetelnie wykonywa swoje obowizki wymuszaj na klientach
przekazywanie dodatkowych zacht lub dowodw wdzicznoci za pozytywne lub szybkie
zaatwienie sprawy.
Przykad
W Polsce na niektre specjalistyczne zabiegi medyczne
pacjenci oczekuj w dugich kolejkach i na swj termin
czekaj nawet p roku lub duej. Taka sytuacja prowadzi do korupcji.
26
Niski poziom zaufania spoecznego

Niebagatelny wpyw dla rozwoju gospodarki, a tym
samym budowania dobrobytu, ma poziom spoecznego zaufania. To ono ksztatuje waciwe relacje
midzyludzkie, uatwia porozumiewanie si i sprzyja wsppracy przy realizacji wsplnych celw,
Pozytywnym tego przykadem s zamone kraje
Skandynawskie. 70 proc. mieszkacw Norwegii,
Danii i Szwecji deklaruje, e ma zaufanie do innych
ludzi. To powszechne przekonanie pozwolio na
uksztatowanie wiadomego spoeczestwa obywatelskiego, gdzie obywatel czy firma nie oszukuj,
bo wiedz, e oszukiwaliby samych siebie. Wszystkich czy wiadomo, e podatki si opacaj, bo
szybko do nich wrc jako: wietne drogi, szkoy,
lecznictwo, sprawna i yczliwa policja itd.
W Polsce wskanik zaufania siga ledwie 10 proc.
To zapewne jedna z przyczyn dysproporcji w rozwoju gospodarczym midzy naszym krajem,
a zamonymi pastwami Skandynawii czy Europy
Zachodniej. Powszechne zaufanie spoeczne stanowi smar i oliw dla gospodarczego wzrostu.
Jakie s warunki sprawnego dziaania tego mechanizmu?
Odbiorca ufa dostawcy. Wwczas mniej kosztuj kontrole dostaw, krcej i taniej negocjuje
si ceny i warunki wsppracy.
Pracodawca ufa pracownikowi, e ten rzetelnie
i z zaangaowaniem wykonuje swoje obowizki.
Nie ma wwczas potrzeby wydawania dodatkowych rodkw na nadzorowanie pracownika.
Kontrola spenia wycznie funkcj informacji
zwrotnej, zwizanej z wychwytywaniem pomyek itp.
Pracownik ufa pracodawcy, e ten dotrzyma
warunkw umowy zatrudnienia i wynagrodzenia.
Partner w biznesie ufa wsplnikowi. Optymalne negocjacje handlowe to takie, w ktrych

obie strony wygrywaj, obie strony otrzymuj
dugofalowe korzyci z nawizanej wsppracy,
obie dochowaj warunkw umowy.
Wyborca ufa politykowi, e ten postpuje
w trosce o bezpieczestwo i rozwj gospodarczy kraju.
Przedsibiorca ufa urzdnikowi, e podejmowane przez niego decyzje su dobru wsplnoty gospodarczej, w ktrej funkcjonuje.
Urzdnik ufa przedsibiorcy, e ten postpuje zgodnie z przepisami prawa, dziaajc na
rzecz rozwoju firmy oraz wasnego kraju i dlatego nie kontroluje go zbyt czsto.

Klient ufa rodzimemu producentowi. Jest
przekonany, e kupuje produkt, ktry speni jego oczekiwania i e zarobione pienidze
przedsibiorca zainwestuje w rozwj oraz tworzenie kolejnych miejsc pracy.
Ustawodawca ufa swoim obywatelom i nie
tworzy opresyjnego systemu prawa, ktrego
stosowanie jest niezwykle kosztowne i wymagajce rozbudowanej urzdniczej machiny.
Jakie s konsekwencje powszechnego braku
zaufania?
W
przedsibiorczoci
zaufanie
wpywa
na poziom kosztw zwizanych z zawieraniem umw (poszukiwanie i gromadzenie
informacji, prowadzenie rozmw i podejmowanie decyzji, nadzorowanie realizacji oraz egzekwowanie praw
i postanowie umowy) i funkcjonowaniem firmy
(koszty nadzoru nad realizacj zarzdze, pomiaru
wydajnoci pracownikw, przetwarzania informacji).
Koszty takie obciaj cen produktu. Jeli ceny

krajowych towarw i usug nie bd konkurencyjne, polskich produktw nikt nie kupi. Gospodarka
przestanie si rozwija.
Skoro zaufanie wpywa na wysoko wspomnianych kosztw, mona przyj, e jego znaczenie
jest dla gospodarki kluczowe. Spoeczne zaufanie
pomaga przecie tworzy korzystny klimat do
podejmowania dziaa zwizanych z ryzykiem,
w tym inwestycji.
27
Spoeczestwa krajw o wysokim poziomie zaufania s bardziej efektywne i sprawniej funkcjonuj. Zarwno rzdzcy, jak i obywatele takich
pastw czuj si odpowiedzialni za system, ktrego s czci.
Niski wskanik zaufania wrd polskiego spoeczestwa jest konsekwencj trudnych dziejw
naszego narodu. Najpierw w czasach zaborw
przez ponad 100 lat pozbawieni bylimy wasnej
pastwowoci. 50 lat komunizmu to z kolei okres,
kiedy pastwo wystpowao przeciwko wasnym
obywatelom. Po 1989 roku nastaa w Polsce nowa
rzeczywisto gospodarcza. Otworzya si dla nas
szansa zbudowania wsplnoty ekonomicznej, ktra powinna opiera si na zaufaniu. To wanie ono
jest niezbdnym elementem funkcjonowania nowoczesnych gospodarek.
Trzeba jednak pamita o tym, e na zaufanie
trzeba sobie zasuy. Kady z nas w pewnym
momencie otrzymuje kredyt zaufania. Prezentujc swoj wiedz, wartoci i postaw dajemy
gwarancj, e spenimy oczekiwania jakie ma wobec nas druga osoba i spoeczestwo. Jeli odpowiedzialnie bdziemy peni swoje spoeczne
role, zasuymy na zaufanie w przyszoci, jeli nie,
utracimy je.
re mogyby by przeznaczone na podwyk dla

kontrolowanego, zarabia kontrolujcy.
Wyznacznikiem poziomu spoecznego zaufania
jest sprawno pastwa. Kiedy dziaajce w jego
imieniu struktury zawodz, wwczas obywatel
przestaje identyfikowa si z pastwem jako ekonomiczn wsplnot. W cigu ostatnich dwudziestu lat zaufanie spoeczne jest dobrem nagminnie
trwonionym przez rzdzcych. Afera Rywina,
afera hazardowa odkryy patologiczny system
tworzenia prawa podporzdkowanego wskim
grupom interesw. Fala bankructw biur podry
czy afera zwizana z Amber Gold pokazaa z kolei,
e pastwo nie jest w stanie tworzy sprawnego
systemu regulacji chronicego swoich obywateli. To po stronie pastwa ley stworzenie takich
mechanizmw, ktre nie dopuszczaj do funkcjonowania na rynku nieuczciwych pomiotw gospodarczych.
Jeeli obywatele chc mie lepsze pastwo, musz si nim bardziej interesowa i przykada
wiksz uwag m.in. do wyborw parlamentarnych.
Warto zastanowi si, czy my Polacy nie ufamy innym bo sami nie postpujemy fair ?
Istnieje cisa zaleno midzy poziomem spoecznego zaufania, a rozwojem gospodarczym,
ktry z kolei przekada si poziom redniego
wynagrodzenia. Wzajemne zaufanie sprawia, e
wsplnota jako cao jest bardziej efektywna,
efektywniej te wytwarza swoje towary, dziki
czemu ma wiksze szanse na konkurowanie na
rynku krajowym i globalnym, wypracowanie zyskw, ktre mona zainwestowa w rozwj i tworzenie nowych miejsc pracy.
Brak zaufania w relacjach pracodawca pracownik sprawia, e koszty zatrudnienia s obcione rodkami finansowymi przeznaczonymi na
system kontroli. W takiej sytuacji pienidze, kt28
Niska sia nabywcza

polskiego spoeczestwa
trzeba wicej konsumowa, czyli wydawa wicej pienidzy. Gdybymy mieli ich wicej, moglibymy za nie wicej kupi. Wtedy wzrosoby PKB,
wzrosyby te nasze wynagrodzenia. Moglibymy
wicej konsumowa, a przez to napdzalibymy
wzrost gospodarczy. Czy w ten sposb wpadlibymy w koo wiecznej szczliwoci? Niestety nie
tdy droga. Wyjanijmy dlaczego.
Idc dalej tokiem rozumowania naszego ekonomicznego laika pienidze na zwikszon konsumpcj moemy uzyska dostajc podwyk,
mona je te dodrukowa albo od kogo poyczy. Zastanwmy si jednak, co staoby si wwczas z nasz gospodark i naszymi zarobkami?
Sztuczne podniesienie
wynagrodze
PKB = konsumpcja w Polsce

+ (eksport import)
Powrmy do punktu wyjcia naszych rozwaa,
czyli wartoci PKB/os. W przyblieniu okrela on
rednie wynagrodzenie przypadajce na obywatela danego kraju. Poniewa PKB w Polsce jest niski, mao zarabiamy. Skoro mao zarabiamy, mao
konsumujemy.
Z przytoczonej definicji PKB wynika, e warto
konsumpcji jest bardzo wanym skadnikiem
wpywajcym na jego wielko. Jeli w kraju konsumujemy mao, w niewielkim stopniu przyczyniamy si do wzrostu PKB. Poniewa zarabiamy
mao, czsto szukamy taszych towarw z importu, co dodatkowo (zgodnie z powysz definicj)
dziaa na minus dla naszego Produktu Krajowego
Brutto.
Wyobramy sobie, e nagle pensje w naszym kraju wzrastaj dwukrotnie. W tej sytuacji, polskie
produkty obcione wysokimi kosztami pracy
staj si niekonkurencyjne wobec towarw zagranicznych. Nie mona ich wic wyeksportowa.
Trudniej take sprzeda je w kraju, bo konsument
wybraby tasze produkty z importu.
W konsekwencji polscy producenci z powodu
braku zbytu na swoje produkty zmuszeni s zamkn swoje zakady, zagraniczni inwestorzy
przenosz swoje zakady do taszych krajw, Polacy trac prac, ronie liczba bezrobotnych a wynagrodzenia malej. Teoretycznie mona temu
zapobiec, zabraniajc kupowania obywatelom
zagranicznych produktw i wyjazdw na urlopy
do innych krajw. W praktyce takie rozwizanie
jest niemoliwe.
Sztuczne podniesienie wynagrodze

spowoduj utrat miejsc pracy.
Wzrost pac musi by poparty wzrostem indywidualnej efektywnoci
pracy i si gospodarki wsplnoty
ekonomicznej w ktrej yjemy.
Kto nieobeznany w zasadach ekonomii mgby

pomyle, e aby doprowadzi do wzrostu PKB,
29
Dodruk pienidzy
Sztuczny wzrost konsumpcji nastpuje take wwczas, kiedy wzrost pensji jest wynikiem dodrukowania przez pastwo pienidzy.
Ten scenariusz zawsze jednak prowadzi do
inflacji i gbokiego kryzysu gospodarczego. Z tym zjawiskiem mielimy do czynienia
w latach 80-tych kiedy inflacja sigaa 500 proc.
Konsumpcja na kredyt
Oywienie konsumpcji moe by take skutkiem
wydawania przez pastwo i jego obywateli poyczonych pienidzy. Jednak i ten wariant zawsze
prowadzi do finansowego krachu, czego najlepszym przykadem jest aktualna sytuacja gospodarcza Grecji i kryzys wiatowy. Przychodzi taki
czas, kiedy ju nikt wicej nie chce nam poycza,
a trzeba zacz spaca dugi wraz z odsetkami.
Wynika z tego wniosek, e aby osign trway
wzrost gospodarczy, a tym samym wzrost naszych wynagrodze, trzeba najpierw efektywniej
produkowa i wytwarza produkty/ usugi za ktre chtnie zapac konsumenci z Polski i innych
krajw. Jeeli bdzie rosa ilo odbiorcw, polscy
producenci bd mogli wicej produkowa, a tym
samym bd potrzebowali wicej pracownikw.
Wzrost liczby miejsc pracy spowoduje wzrost wynagrodze. Wiksza produkcja pozwoli rwnie
na wiksz efektywno, co oznacza osignicie
efektu skali. Tym samym w firmie stanie si moliwe obnianie innych kosztw i przedsibiorcw
sta bdzie na wysze wynagrodzenia, a rynek
pracy wymusi zasuone podwyki. Wzrost wynagrodze bdzie wwczas oparty na efektywnoci, a nie na kredycie. Tego procesu nie da si
odwrci.
Sia nabywcza polskiego

spoeczestwa
Jeeli zarobki w Polsce przeliczymy na Euro i porwnamy je z zarobkami w bogatych krajach
30
Europy Zachodniej, rnica bdzie 4 krotna.

W Polsce zarabiamy 4 razy mniej. Jeli natomiast
uwzgldnimy si nabywcz naszego wynagrodzenia, okae si, e w naszym kraju za kwot
np. 2 tys. z (rwnowarto ok. 500 Euro) jestemy
w stanie kupi wiksz ilo wyrobw ni za owe
500 Euro np. w Irlandii. To jest pozytywne.
Uwzgldnijmy jednak prawidowo, e wzrost
PKB/os. zaley od wzrostu konsumpcji. Okazuje
si, e jeli w Polsce kupujemy produkt lub usug tak sam jak kupuje klient w Niemczech (czy
w innych zamonych krajach), w mniejszym
stopniu przyczyniamy si do powikszania PKB
w porwnaniu z konsumentem niemieckim, ktry
droej kupuje ten sam produkt czy usug.
Przykad
Takswkarz w Polsce za przejechanie trasy liczcej 5 km
wemie od klienta 15 z. Takswkarz w Niemczech za tras o tej samej dugoci wemie od klienta 16 Euro (60 z).
Niemiec zapaci wicej za ten sam kurs, czyli pacc za t
sam usug przyczyni si bardziej do wzrostu PKB swojego kraju.
Sia nabywcza obywateli jest wprost proporcjonalna do siy gospodarki pastwa. Tylko, przez
wzrost efektywnoci gospodarczej caej naszej
wsplnoty ekonomicznej stanowicej przecie jeden organizm, mona podnie rednie wynagrodzenie w kraju.
Zamoniejszy konsument jest w stanie wicej wyda. Im wicej zamoniejszych ludzi w Polsce, tym wysza
konsumpcja w Polsce, ronie PKB
i automatycznie rosn rednie wynagrodzenia. Warunkiem jest, aby ci zamoni ludzie konsumowali swoje bogactwo w Polsce, a nie zagranic.
Poza tym musimy tworzy warunki do tego,
aby bogaci ludzie z innych krajw (np. emeryci), bd nasi rodacy przebywajcy na emigracji chcieli zamieszka w Polsce. Wtedy wydajc
w naszym kraju swoje pienidze bd powiksza nasze PKB i tworzy bogactwo w naszym
kraju.
Podsumowanie
Zapowiadany kryzys gospodarczy jest dla nas jedyn

szans, gdy teraz zaczynamy si zastanawia i szuka
odpowiedzi na nastpujce pytania:
Jeeli my Polacy chcemy, aby nasza wsplnota dalej rozwijaa si gospodarczo i pod wzgldem ekonomicznym zbliaa si do zamonych krajw Unii
Europejskiej, musimy zmieni sposb postrzegania
wasnego pastwa.
Dlaczego jedne kraje upadaj (jak np. Grecja), a inne dobrze si rozwijaj (np. Niemcy, Dania)?
Powinnimy mniej myle o tym, jakie maksymalne

korzyci wycign dla siebie z naszej Wsplnoty,
a wicej o tym co razem moemy zrobi dla gospodarki naszego kraju.
Dlaczego w ostatnich 4 latach nasz polski PKB/os.

w Euro wzrs jedynie o 1,1%, a niemiecki o 5,3%, szwedzki o 13,9%, a szwajcarski o 30,4%?
Musimy take doceni to, e jestemy w Unii Europejskiej, ale rwnie pamita o tym, e reguy gospodarcze, jakie funkcjonuj w Unii, zostay ustalone przez
zamone kraje i po to, aby w pierwszej kolejnoci im
suyy. Na wolnym rynku zawsze wygrywa wikszy kapita i kraje, ktre maj wiadomych ekonomicznie obywateli. Niestety Polska posiada niewiele
rodzimych firm globalnych, brak jest rwnie w Polsce
w peni wiadomego ekonomicznie spoeczestwa.
Dla przykadu, w roku 2009 suma wszystkich unijnych
dotacji dla Polski wyniosa netto 6 mld. Euro (wg. danych Ministerstwa Finansw). W tym samym 2009 roku
dochody zagranicznych wacicieli polskich przedsibiorstw wyniosy 13,8 mld . (wg. danych NBP).
Jeeli nie zmienimy naszego podejcia do budowania
wasnej wsplnoty ekonomicznej, jak jest Polska, to
oprcz podatkw PIT, CIT, VAT, akcyzy bdziemy paci coraz wysze tzw. podatki korporacyjne. S one
zapat za usugi korporacyjne dla zagranicznych koncernw, ktre zaspokajaj nasze potrzeby. Podatki te
mog siga od 5 do 30 proc. wartoci zakupionych
przez nas ich produktw, nawet jeeli zostay one wyprodukowane w Polsce.
Jeeli uwzgldnimy fakt, e jestemy krajem zaduonym na kwot okoo 59 tys. z na obywatela pracujcego w gospodarce, a z tytuu samych odsetek od
zaduenia rocznie musimy odda po ok. 3,5 tys. z, to
jeeli nic si nie zmieni, na pewno bdziemy obywatelami drugiej kategorii pod wzgldem wynagrodze
w Unii Europejskiej.
Dlaczego statystyczny Duczyk, czy Niemiec wytwarza

cztery razy wicej ni Polak, czy Grek?
Dlaczego nasza polska wsplnota ekonomiczna jako

cao jest tak mao wydajna w porwnaniu z innymi
wsplnotami gospodarczymi konkurujcymi na wsplnym europejskim rynku, a take na rynku globalnym?
W czym my Polacy jestemy gorsi od innych, skoro mamy
idealne pooenie geograficzne, nisz redni wieku ni
Niemcy, czy Duczycy?
Dlaczego nie wykorzystujemy szansy, jak dao nam
uczestnictwo w Unii Europejskiej, a wrcz przeciwnie, by
moe wicej na tym tracimy?
Wielu modych Polakw w wieku produkcyjnym bezpowrotnie opuszcza nasz kraj, poniewa nie znajduj
zatrudnienia w Polsce. czna warto dotacji unijnych
jest 7 razy mniejsza od kwoty, jaka zostaaby przez
nich wpacona do polskiego budetu, gdyby znaleli
prac w kraju (niezapacone podatki i skadki). Dlaczego tej pracy w Polsce nie ma?
Bezsensownie zaduamy nasz kraj. Pastwowe kredyty i unijne dotacje przeznaczamy na biec konsumpcj, a nie na tworzenie trwaych miejsc pracy
i popraw konkurencyjnoci naszego kraju na arenie
midzynarodowej.
Dlaczego nie rozwijamy si w tempie co najmniej 10 proc.
rocznie? Tylko wwczas, za co najmniej 15 lat, mielibymy szans dogoni najbogatszych.
W ostatnich latach wzrost PKB wspomagaa midzy
innymi konsumpcja finansowana przez kredyty pastwowe i samorzdowe, dotacje unijne oraz rodki od
Polakw pracujcych za granic. Pytanie, co stanie si
gdy skocz si unijne dotacje i trzeba bdzie spaca co31
raz wikszy kredyt, bez moliwoci dalszego zaduania

si? Przyjdzie kiedy taki moment, e bdziemy zdani
wycznie na wasne siy. I co wwczas? Dzikie zwierz
hodowane w zagrodzie, w ktrym zaniknie instynkt
przetrwania, wypuszczone na wolno ginie.
My Polacy nieustannie mwimy, e chcielibymy
zarabia wicej. Realizacja tego zamierzenia jest
realna, pod warunkiem, e wsplnie bdziemy
dziaa na rzecz wzrostu gospodarczego naszego
kraju. Musimy te nauczy si postrzega pastwo
jako ekonomiczn wsplnot, ktrej czonkowie chc
razem realizowa jasno wytyczony cel - budowanie
dobrobytu. Stanie si to moliwe, kiedy wszyscy zechcemy sign po rezerwy gospodarczego rozwoju ukryte w ekonomicznej obywatelskiej wiedzy.
Tylko wtedy bdziemy w stanie zrozumie przyczyny
saboci naszego wolnego rynku. Jednak, aby co naprawi, trzeba najpierw postawi waciw diagnoz,
zastanowi si nad przyczyn negatywnych zjawisk.
Tylko wtedy mona je wyeliminowa lub osabi ich
dziaanie.
Jeli wszyscy podymy w tym samym kierunku, bdziemy mogli z powodzeniem wspzawodniczy z innymi, zamoniejszymi krajami, na wsplnym obszarze
handlowym, jakim jest Unia Europejska.
Dzi Potrzebna jest Solidarno II, tym razem przy
budowaniu polskiej wsplnoty ekonomicznej.
Zachcamy do dyskusji na temat zaprezentowanych
tez i zadawania pyta. Odpowiadajc na Pastwa wtpliwoci bdziemy starali si uzupenia powyszy
materia.
Jeli Twoim zdaniem s jeszcze inne

przyczyny tego, e w Polsce zarabiamy mniej
ni w krajach Europy Zachodniej,
napisz do nas na adres:
biuro@pomysloprzyszlosci.org
Najciekawsze spostrzeenia
zostan opublikowane.
Potrzeba ekonomicznej edukacji obywatelskiej dotyczy zatem wszystkich, bez wyjtku:

politykw, aby tworzyli dobre prawo, suce rozwojowi kraju, aby rodzime przedsibiorstwa mogy
by konkurencyjne w kraju i zagranic;
urzdnikw, aby stosowali prawo tak, by suyo
obywatelom i gospodarce, a nie skierowane byo
przeciwko nim;
przedsibiorcw, aby mieli motywacj do dalszego
rozwijania swoich firm ju nie z powodw zaspokajania swoich potrzeb, lecz potrzeby rozwoju kraju;
pracownikw, aby wiedzieli, co ma wpyw na wzrost
ich wynagrodze, podnosili swoje kwalifikacje oraz
dbali o efektywno wasnych przedsibiorstw;
konsumentw, aby wiedzieli, jak efektywnie wydawa swoje pienidze, aby powikszy PKB oraz aby
cz wydawanych przez nich pienidzy do nich powrcia;
rodowisk opiniotwrczych, aby mogy dalej przekazywa spoeczestwu wiedz o gospodarce;
wyborcw, aby wiadomie uczestniczyli w wyborach, a znajomo ekonomicznych regu funkcjonowania Wsplnoty daa przyzwolenie rzdzcym na
przeprowadzenie potrzebnych reform w kraju takich jak: reforma suby zdrowia, emerytalna, szkolnictwa wyszego, ochrony rodowiska i innych.
32
Pytania i odpowiedzi
Pytanie 1
Dlaczego w Polsce brak jest miejsc pracy,

a s one w krajach Europy Zachodniej
i to bardziej patne?
Odpowied na to pytanie mona uzyska analizujc kady z powodw podanych w niniejszym opracowaniu pt:
Dlaczego w Polsce zarabiamy 4 razy mniej ni w bogatych krajach Europy Zachodniej i przestalimy si do nich
zblia?
Polska przystpujc do Unii Europejskiej i do wiatowych
organizacji handlu otworzya swoje granice dla wikszoci towarw i usug pochodzcych z caego wiata.
Jednak w wiatowej rywalizacji gospodarczej pomidzy
pastwami, polskim firmom trudno jest wyprodukowa i sprzeda swoje produkty nawet na polskim rynku.
Nie s one te konkurencyjne w stosunku do produktw
z innych pastw.
Skoro nasze potrzeby (polskich konsumentw) zaspokajaj inne wsplnoty ekonomiczne, nie powstaj u nas
nowe miejsca pracy, tylko w tych innych wsplnotach.
Pytanie dlaczego my Polacy nie zaspokajamy potrzeb
innych wsplnot i w ten sposb nie tworzymy u siebie
miejsc pracy? Poniewa jako wsplnota czsto produkujemy i sprzedajemy zbyt drogo i nasze produkty nie s
konkurencyjne.
Odwoajmy si do jednego z przykadw. My Polacy masowo jedzimy na narty do Austrii, czy Woch. Jednym
z obiektywnych powodw s wysze gry i ch poznania nowych regionw. Do naszego kraju przyjeda znikoma ilo turystw. Polska te mogaby przygotowa
ciekaw ofert narciarsk dla wasnych i zagranicznych
turystw, ale nie pozwalaj na to polscy urzdnicy. Inwestor, ktry chciaby w kraju wybudowa wycigi i trasy narciarskie, musi zdoby ponad 20 rnego rodzaju
pozwole. Do kadego pozwolenia potrzebne s opiFundacja Pomyl o Przyszoci
nie ekspertw. Jeeli do kosztw uzyskania pozwole

i ekspertyz dodamy koszty opat za zamian przeznaczenia gruntu, to cakowity koszt przygotowania inwestycji
moe by nie mniejszy ni koszt zakupu krzesekowego
wycigu narciarskiego. W innych krajach tego typu uciliwoci dla inwestorw nie istniej. Uwzgldniajc fakt, e
sezon narciarski w Polsce jest krtszy ni w Alpach, karnet na wycigi w Polsce musi by droszy ni w Austrii.
W tej sytuacji zagraniczni turyci raczej nie decyduj si
na narciarski urlop w Polsce, a budowa w Polsce stacji
narciarskich jest obarczona ogromnym ryzykiem. Przykadem tego jest chociaby orodek narciarski Jaworzyna
Krynicka , ktry po 14 latach dziaalnoci jeszcze nie odrobi kosztw zwizanych z jego powstaniem.
Pytanie 2
Wydaje si, e to poniekd bdne koo:

kupuje si rzeczy obce bo s tasze, poniewa mao si zarabia, a mao si zarabia bo mao si kupuje rodzimych produktw, ktre s drogie. Jestem przekonany,
e wiele osb uwaa rodzime produkty
za najlepsze, a mimo to wybiera zagraniczne, bo ma okrelony budet i musi si
w nim zmieci, czyli wanie efektywnie
wydawa pienidze.
Celem naszej edukacji jest to, aby klient w momencie podejmowania decyzji o zakupie pamita o BONUSIE, ktry
do niego wrci. Nie zawsze to co najtasze na pierwszy
rzut oka jest najbardziej opacalne i najbardziej korzystne ...
W czerwcu 2006 roku przeprowadzono badania, jakimi
motywami kieruj si klienci podczas dokonywania zakupw? Przebadano wwczas grup 1000 Polakw, ktrych zapytano czym kieruj si kupujc produkt, co ma dla
nich znaczenie w czasie podejmowania decyzji o zakupie
towaru.
Wyniki, ktre uzyskano byy nastpujce:
- 82 % klientw zwraca uwag na cen produktu
i jego opacalno,
- 59 % zwraca uwag na jako produktu,
- 37 % zwraca uwag na mark,
- 13 % polskich konsumentw przy zakupie
zwraca uwag na pochodzenie produktu.
Oznacza to, e tylko 13 proc. konsumentw w Polsce
dokonuje penej analizy opacalnoci dokonywanego
zakupu.
33
Pytanie 4
W uproszczeniu mona przyj, e w produktach wyprodukowanych w Polsce przez polskie firmy jest co najmniej
10-20 proc. wicej wartoci dodanej w Polsce ni w produktach wyprodukowanych w Polsce przez zagraniczne
koncerny, a wic o tyle wicej korzyci otrzymuje polski
konsument. Dlatego te wane jest, aby przy dokonywaniu konsumenckich wyborw interesowa si dodatkowymi korzyciami, w miar moliwoci je uwzgldnia
i w ten sposb podnosi wasny poziom ycia oraz caej
wsplnoty.
Pytanie 3
W czym jest lepszy biznes podstawowy

(pierwotny) od biznesu wtrnego skoro
powinien by inaczej traktowany przez
pastwo?
Obydwa rodzaje biznesw s jednakowo wane dla rozwoju gospodarczego wsplnoty. Jednak biznes wtrny
przewanie konkuruje wewntrz danej wsplnoty, czyli
jeeli jedna firma upada to jej rol przejmuje inna firma
z tej samej wsplnoty np. jeeli upadnie jeden sklep osiedlowy to w jego miejsce powstanie drugi.
Natomiast w biznesie podstawowym (pierwotnym) najczciej polskie firmy konkuruj z firmami spoza wsplnoty. Jeli rodzima firma upadnie lub si nie rozwinie, jej
rol moe przej firma spoza polskiej wsplnoty ekonomicznej. Wtedy automatycznie warto dodana oraz
miejsca pracy opuszcz polsk wsplnot.
Biorc rwnie pod uwag fakt, e biznes podstawowy
(pierwotny) generuje miejsca pracy w biznesie wtrnym
to w przypadku upadku firmy z biznesu podstawowego (pierwotnego) prac strac take osoby zatrudnione
w biznesie wtrnym danej wsplnoty. Wanie dlatego
w krajach, w ktrych politycy rozumiej funkcjonowanie gospodarki rynkowej, wystpuje wsparcie pastwa
dla biznesu podstawowego (pierwotnego). Z firmami
tymi zmuszone s konkurowa polskie przedsibiorstwa z biznesu podstawowego, ktre takiego wsparcia
nie otrzymuj. Nic dziwnego, e nasz rodzimy biznes ma
ograniczone szanse w takiej konkurencji.
Jak ustawa podatkowa moe motywowa przedsibiorcw do rozwoju swoich

firm?
Przykadw mona poda wiele, lecz najlepiej sign do
sprawdzonych rozwiza, stosowanych w krajach ktre osigny najwikszy sukces gospodarczy. W krajach
tych przedsibiorstwo, ktre zakupio now maszyn,
urzdzenie do produkcji, moe od razu dokona penej
amortyzacji tego urzdzenia. Koszt nowo zakupionego
urzdzenia pomniejsza podstaw opodatkowania, czyli
automatycznie zmniejsza podatek dochodowy pacony
przez przedsibiorc w roku, w ktrym dokona zakupu.
Ten niezapacony podatek dochodowy zostanie oddany pastwu w latach kolejnych i to w zwikszonej wartoci.
Takie rozwizanie jest efektywne zarwno dla przedsibiorcy jak i pastwa, z nastpujcych powodw:
Zachca przedsibiorcw do inwestowania w rozwj
firmy (wiksz sprzeda) lub now technologi (lepsz jako) - przedsibiorca woli kupi maszyn i paci mniejszy podatek.
Zmniejsza ryzyko przedsiwzicia, gdy podatek
przedsibiorca zapaci dopiero po uzyskaniu zysku
netto.
Zwiksza pynno finansow przedsibiorcy poprzez odroczenie podatku przedsibiorca dysponuje
dodatkowymi rodkami i nie musi ubiega si o kredyt.
Zapacony przez przedsibiorc podatek dochodowy w latach kolejnych bdzie wyszy, gdy przedsibiorstwo bdzie wiksze i bardziej konkurencyjne.
Nie wymaga indywidualnego ubiegania si przedsibiorcy o ulgi podatkowe, pisania poda i wydawania decyzji, kontroli zgodnoci wykorzystania ulgi itp.
lecz obowizuje z mocy ustawy i przysuguje kademu, kto chce inwestowa.
Pytanie 5
Kiedy polscy pracodawcy zaczn wicej

paci
Polscy pracodawcy bd mogli wicej paci, jeli polska
gospodarka bdzie tak efektywna jak gospodarki krajw zachodnich. Sztuczne podniesienie wynagrodze
spowoduje, ze produkcja towarw czy usug stanie si
drosza, co w konsekwencji doprowadzi do wzrostu ich
cen. Tymczasem polskie przedsibiorstwa musz konku-
34
rowa z posiadajcymi efekt skali zagranicznymi producentami, zarwno na rynku krajowym jak i zagranicznym.
Jeli nasze krajowe produkty bd drosze ni oferta konkurencji, wwczas spadnie ich sprzeda. W takiej sytuacji
firma bdzie zmuszona zmniejszy produkcj, co zwykle
prowadzi do zwolnie.
Wysoko naszych wynagrodze ma cisy zwizek
z ekonomicznym prawem popytu i poday. Na rynku
pracy wci wiksza jest liczba tych, ktrzy pracy poszukuj w porwnaniu z tymi, ktrzy zatrudnienie oferuj.
Jeeli liczba miejsc pracy bdzie rosa i z czasem stanie
si wysza od iloci pracownikw poszukujcych zatrudnienia, prawa rynku spowoduj, e wynagrodzenia automatycznie pjd w gr. Wzrost pac bdzie wwczas
uzasadniony si gospodarki.
Mechanizm tej ekonomicznej prawidowoci da si zauway kilka lat temu w okresie boomu w brany budowlanej w naszym kraju. Wzrost gospodarczy spowodowa
dynamiczny rozwj inwestycji. Do ich realizacji potrzeba
byo coraz liczniejszej rzeszy fachowcw. Na rynku pracy
stali si oni towarem deficytowym, tym bardziej, e wielu z nich wybrao prac za granic. Ekonomiczne prawo
popytu i poday spowodowao, e ich zarobki w krtkim
czasie kilkakrotnie wzrosy. Aby ten mechanizm mg
dziaa, nasza gospodarka musi si rozwija.
Pracodawcy podnios nasze pensje jeeli w Polsce prawo
bdzie suyo rozwojowi gospodarki, a urzdnicy bd
go interpretowa tak, aby sprzyjao przedsibiorczoci.
Pracownicy i przedsibiorcy powinni wykaza dbao
o podnoszenie wasnych kwalifikacji i wysz efektywno swoich przedsibiorstw. Polscy konsumenci z kolei
musz mie wiadomo tego, e kupujc towary i usugi polskich firm przyczyniaj si do tworzenia nowych
miejsc pracy.
Pytanie 6
Skd mamy wiedzie, ktre produkty s

polskie
Za polskie produkty uwaa si produkty, ktre wyprodukowane s w Polsce przez polskie firmy ale rwnie
te wytwarzane w Polsce przez firmy zagraniczne. Kto,
kto nie interesuje si yciem gospodarczym kraju, ten
z trudnoci odrnia, ktre marki s zagraniczne a ktre s polskie. Jeli chcemy y dostatniej i chcemy mie
wikszy wpyw na sprawy, jakie dziej si w naszym kraju
to musimy interesowa si gospodark i pochodzeniem
produktw, na ktre wydajemy swoje pienidze.
Z punktu widzenia rozwoju gospodarczego kraju sensowne byoby podawanie na produktach informacji,
ktre produkty zawieraj najwicej wartoci dodanej
ww Polsce. Poniewa wyliczenia te s bardzo trudne
w duym uproszczeniu mona przyj, e produkty rodzimych polskich firm zawieraj kilkanacie procent wicej wartoci dodanej ni ich zagraniczne odpowiedniki
wyprodukowane w Polsce.
Poniewa to pytanie jest czsto zadawane, by moe
jest potrzeba publikowania kraju pochodzenia produktu, lecz to zadanie raczej dla prasy i dziaw PR. Obecnie
na kadym opakowaniu produktu musi by wymieniony
producent lub podmiot odpowiedzialny. Te informacje
s rwnie dostpne na stronach internetowych producentw
Pytanie 7
Czy wejcie Polski do strefy euro przyczyni

si do wzrostu wynagrodze w Polsce
Na to pytanie nie da si jednoznacznie odpowiedzie,
gdy jest to uzalenione od kursu zotwki do euro po
jakim Polska wejdzie do strefy.
Jeeli wejdziemy do strefy euro po kursie rynkowym, jaki ustali prawdziwy, niezaleny rynek walutowy
(tzn. takim, ktry bdzie odzwierciedla saldo handlu
zagranicznego oraz warto spacanych kredytw i odsetek) to wejcie do strefy euro przyczyni si do podwyki wynagrodze gdy usprawni to polsk gospodark
(uproci ksigowo, wymian walut, zmniejszy ryzyko
inwestycyjne).
Jeeli wejdziemy do strefy euro po znieksztaconym kursie rynkowym (dotacjami unijnymi, pienidzmi z kredytw, obligacji, a dodatkowo sama informacja,
e Polska przystpuje do strefy Euro, spowoduje, e zotwka sztucznie si umocni) to wynagrodzenia w Polsce
mog si obniy, tak jak teraz obniaj si w Grecji. Silniejsza zotwka ni sia polskiej gospodarki spowoduje,
e Polsk zalej towary z importu, bd upada polskie
przedsibiorstwa, powstanie jeszcze wiksze bezrobocie
i rynek pracy wymusi obnik wynagrodze.
35
36
WYGRYWAJMY RAZEM!

Dlaczego W Polsce Zarabiamy 4 Razy Mniej ?

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dlaczego W Polsce Zarabiamy 4 Razy Mniej ?

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Materia przygotowany przez Fundacj Pomyl o Przyszoci (www.pomysloprzyszlosci.

w Polsce zarabiamy 4 razy mniej,

Czy my Polacy potrafimy korzysta z dobrodziejstw

Wydawca: Fundacja Pomyl o Przyszoci

Nowy Scz, 2013

Fundacja Pomyl o Przyszoci

Jeeli wszystkie grupy spoeczne bd dbay o rozwj

Fundacja Pomyl o Przyszoci

Maa liczba osb wytwarzajcych PKB wprzeliczeniu na wszystkich obywateli

Polskie prawo nie sprzyja rozwojowi gospodarczemu naszego kraju

Polskie przedsibiorstwa nie posiadaj tzw. efektu skali

Sabo rozwinita infrastruktura

Brak dobrego klimatu do tworzenia bogactwa

W midzynarodowym podziale pracy, w Polsce tworzy si tasze i mniej stabilne miejsca

Konsumowanie produktw z importu lub produkowanch w Polsce przez zagraniczne

Nasza polska wsplnota gospodarcza mao eksportuje

Nasza polska wsplnota jest mao innowacyjna

Nasza polska wsplnota gospodarcza paci wysokie odsetki od zacignitego przez

Polscy przedsibiorcy maj kilkakrotnie mniejszy kapita ni ich zachodni konkurenci

Niski poziom zaufania spoecznego

Niska sia nabywcza polskiego spoeczestwa

Opnienia w procesach prywatyzacji i we wprowadzeniu trudnych reform

Marnotrawstwo pienidzy naszej pastwowej wsplnoty

(informacje na stronie www.pomysloprzyszlosci.org)

Fundacja Pomyl o Przyszoci

Definicja ta posuguje si pojciem wartoci

Poniewa PKB/os. jest miar efektywnoci caej

PKB = suma wartoci dodanej ze wszystkich

Zaleno wysokoci rednich

Jeli ronie PKB to znaczy, e wicej

PKB = konsumpcja w Polsce +

Wielka Brytania Niemcy

PKB/ 1 mieszkaca (euro)

Jeli na rynku pracy wzrasta zapotrzebowanie na

Wykres 1 pokazuje zaleno pomidzy PKB/os.

Produkt Krajowy Brutto (PKB) moemy zdefiniowa na rne sposoby:

Fakt, e jestemy czonkiem Unii Europejskiej daje

dzenie netto (euro)

Fundacja Pomyl o Przyszoci

PKB/os oraz rednie wynagrodzenie w Polsce

PKB/ 1 mieszkaca (euro)

Opracowanie wasne na podstawie danych z Eurostatu

Powysze dane rwnie potwierdzaj zaleno

Roczne zarobki netto w Euro

PKB, a wydatki budetu Polski oraz wydatki budetw

800 000 000

rodki z budetu Unii Europejskiej

1 000 000 000

Struktura dochodw Pastwa za 2011 r. w procentach

Z podatkw pastwo finansuje wydatki na rzecz

600 000 000

200 000 000

181 594 700

Opracowanie wasne na podstawie danych Ministerstwa Finansw oraz GUS

Im wyszy PKB, tym wysze zarobki

Opracowanie wasne na podstawie danych Ministerstwa Finansw

Fundacja Pomyl o Przyszoci

PKB/ 1 mieszkaca (euro)

1 523 245 000

Maa liczba osb

PKB wytwarzane przez

PKB wytwarzane przez

jest dzielone na 3 osoby