You are on page 1of 8

2-2008

PROBLEMY EKSPLOATACJI

223

Roman MIERZCHALSKI
Akademia Morska, Gdynia

PROBLEMY EKSPLOATACJI KONTENERW


CHODNICZYCH NA STATKU

Sowa kluczowe
Kontenery chodnicze, eksploatacja, ukady automatyki, regulacja temperatury,
systemy kontroli i sterowania, systemy zasilania energi elektryczn.
Streszczenie
Wzrost liczby kontenerw chodniczych przewoonych drog morsk stawia nowe obowizki oraz wymaga odpowiednich procedur postpowania i dowiadczenia zawodowego czonkw zaogi statku. W artykule przedstawiono
oglne problemy transportu kontenerw chodniczych drog morsk, zasady
eksploatacji kontenerw, w zakresie pracy ukadw sterowania i kontroli, ze
szczeglnym uwzgldnieniem regulacji temperatury. Przedstawiano procedury
w czasie zaadunku kontenerw w porcie, podczas podry morskiej i wyadunku w miejscu docelowym.
Wprowadzenie
Przewozy kontenerowe to jedna z najszybciej rozwijajcych si gazi
wspczesnej eglugi wiatowej. Statki do przewozu kontenerw, jako jednostki szybkie oraz uniwersalne, stanowi coraz wikszy procent skadu wiatowej floty handlowej i s szybko modernizowan grup statkw. Wprowadzenie nowoczesnych systemw przewozowych spowodowao, e kontenerowce wypieraj z konkurencji tradycyjne drobnicowce, a take chodniowce.
Wspczenie budowane kontenerowce maj moliwo jednoczesnego przewozu do ponad 1 000 kontenerw chodniczych, podczonych do wasnego

224

PROBLEMY EKSPLOATACJI

2-2008

systemu elektroenergetycznego [1]. Postp w technice mikroprocesorowej doprowadzi do poprawy jakoci regulacji temperatury oraz rozszerzenia moliwoci kontroli i sterowania prac kontenera chodniczego jako zintegrowanego
systemu technicznego. Rozwizania stosowane pozwalaj na regulacj temperatury w zakresie od -30C do +30C (niezalenie od warunkw zewntrznych)
z dokadnoci do dziesitych czci stopnia [1]. Ukady automatyki oparte na
sterownikach mikroprocesorowych umoliwiaj w peni zautomatyzowan
prac systemw chodniczych, rozbudowan sygnalizacj stanw alarmowych,
kompleksowe zabezpieczenie, graficzn oraz cyfrow rejestracj przebiegu
temperatury regulowanej, kontrol i zapis parametrw pracujcego systemu
chodniczego [2, 3].
Wzrost liczby kontenerw chodniczych przewoonych drog morsk, stawia nowe obowizki oraz wymaga odpowiednich procedur postpowania i dowiadczenia zawodowego czonkw zaogi statku. Tak znaczna liczba kontenerw zasilanych z okrtowej sieci elektroenergetycznej powoduje wzrost zapotrzebowania na energi elektryczn, wie si z intensywn eksploatacj elektrowni okrtowej i sieci zasilajcej. Ponadto kontenery transportowane na statku,
z racji pracy w niekorzystnych warunkach zewntrznych, s urzdzeniami bardzo awaryjnymi. Aby kontenery pracoway niezawodnie, od personelu obsugujcego wymagana jest wiedza zawodowa, znajomo obsugi kontenerw zarwno od strony elektrotechnicznej, jak i chodniczej, a take dowiadczenie
w zakresie serwisu tych urzdze [1].

1. Kontenery chodnicze rozwizania techniczne


Kontenery chodnicze uywane s do przewozu adunkw wymagajcych
zachowania wymaganej staej wartoci temperatury adunku podczas trwania
caego cyklu transportowego. Konstrukcja kontenera i jego instalacji chodniczej
pozwala na transport adunkw schadzanych oraz zamraanych. Jako jednostka
adunkowa kontener chodniczy nie odbiega gabarytami od kontenerw klasycznych dwudziesto- i czterdziestostopowych. We wspczesnych rozwizaniach
agregat chodniczy jest konstrukcj moduow, wbudowan we frontow cz
kontenera i przymocowan czeniami rubowymi [4]. W razie koniecznoci,
w warunkach ldowych istnieje moliwo wymiany agregatu chodniczego.
Schemat zasadniczy budowy agregatu chodniczego oraz panelu frontowego
przedstawia rys. 1.
Powietrze chodzce adunek kontenera zasysane jest przez wentylatory parownika z grnej czci komory adunkowej i kierowane do przestrzeni parownika. Po wymianie ciepa w parowniku powietrze wdmuchiwane jest do dolnej
czci komory adunkowej, gdzie kierujc si ku grze przez kanay podogowe,
odbiera ciepo od adunku.

2-2008

PROBLEMY EKSPLOATACJI

225

1 pokrywa przestrzeni parownika


2 pokrywa przestrzeni parownika z
kratk wentylacyjn
3 pokrywa przestrzeni termostatycznego zaworu rozprnego oraz
grzaek elektrycznych parownika
4 ukad sterowania
5 graficzny rejestrator temperatury
6 wentylator skraplacza i skraplacz
7 transformator zasilania gwnego
8 kabel podczenia zasilania
9 sprarka
Rys. 1. Zasadniczy schemat panelu frontowego oraz agregatu chodniczego [4]

2. Regulacja temperatury w kontenerach chodniczych i zasilanie


Regulacja temperatury w kontenerze odbywa si w ukadzie zamknitym
sterowania i w zalenoci od wartoci zadanej temperatury realizowana jest
w dwch trybach (rys. 2). W trybie chodzenia, gdy temperatura zadana wynosi
powyej -10C, regulacja odbywa si wedug regu sterowania PID lub PI poprzez pynn regulacj wydajnoci chodniczej na podstawie uchybu regulacji .
Uchyb regulacji = Tz Tm okrela si jako rnic pomidzy wartoci temperatury zadanej Tz. a wartoci temperatury mierzonej w kontenerze Tm. Tryb
mroenia wystpuje, gdy temperatura zadana jest rwna lub poniej -10C.
W tym wypadku regulacja temperatury dokonywana jest wedug reguy sterowania dwupooeniowego z zachowaniem staej wartoci uchybu maksymalnego. Fizycznie regulacja dwupooeniowa temperatury odbywa si przez chodzenie pen wydajnoci obiegu chodniczego lub zatrzymanie z cyrkulacj
powietrza schadzanego [1, 5].
Tryb pracy
chodzenie
Temperatura
zadana Tz

Sprawdzenie
wartoci
temperatury
zadanej Tz

Rys. 2. Wybr trybu regulacji temperatury [1]

Tz > 10C
Tz 10C

Tryb pracy
mroenie

PROBLEMY EKSPLOATACJI

226

2-2008

Ukad zamknitego ukadu regulacji temperatury podczas trybu pracy chodzenie i mroenie zosta przedstawiony na rys. 3. Podczas pracy agregatu chodniczego kontenera zachodzi konieczno odszraniania parownika. Odszranianie
parownika inicjowane moe by w cyklicznie, przez programowalny ukad czasowy, przez ukad detekcji zalodzenia parownika, przez ukad kontroli temperatury [1].
a)

Pomiar temperatury
otoczenia
To
Sterownik
mikroprocesorowy

Tryb pracy
chodzenie

Tz > 10C

= Tz Tm

Tz
_

Regulator
PI lub PID

Tm

Przedzia chodniczy
kontenera

Parownik
(wydajno
chodnicza
regulowana
0 -100%)
Czas
pracy
sprarki

Zakcenia

Komora
adunkowa
kontenera

Detekcja
zalodzenia
parownika

Odmraanie
parownika

Przetwornik
pomiaru temperatury
powietrza
zasilajcego
komor chodnicz

b)

Temperatura powietrza
obiegowego T

Przedzia chodniczy
kontenera

Tryb pracy
mroenie

Zakcenia

Sterownik
mikroprocesorowy

Tz 10C

= Tz Tm

Tz

Ukad
grzania
(grzaki)

Regulator
dwupooeniowy

Tm

Parownik
(wydajno
chodnicza
100% lub
zatrzymanie)

Czas pracy
sprarki

Przetwornik
pomiaru temperatury
powietrza
powracajcego
z komory chodniczej

Komora
adunkowa
kontenera

Detekcja
zalodzenia
parownika

Odmraanie
parownika

Temperatura powietrza
obiegowego T

Rys. 3. Schemat blokowy zamknitego ukadu regulacji temperatury podczas pracy w trybie:
a) chodzenia, b) mroenia [1]

2-2008

PROBLEMY EKSPLOATACJI

227

3. Ukady sterowania i kontroli


Ukady sterowania i kontroli wszystkich wspczesnych kontenerw chodniczych s oparte na sterownikach zbudowanych w technologii mikroprocesorowej. Sterowniki wykonane s w postaci moduowej z wymiennym oprogramowaniem (np. Micro Link firmy Carrier) lub staym oprogramowaniem (np.
seria MMCC firmy Mitsubishi). Wykonanie moduowe bardzo uatwia wymian
sterownika w sytuacji awaryjnej. Bardziej rozbudowane sterowniki stosuje firma
Thermo King (seria MP) lub DAIKIN (seria DECOS) i inne [24, 6]. Skadaj
si one z zespou pyt drukowanych poczonych w funkcjonalny system przewodami komunikacji cyfrowej. W stanie awaryjnym mona demontowa poszczeglne elementy i zastpowa je waciwymi zamiennikami. Przez zastosowanie zewntrznego przenonego komputera PC z odpowiednim do typu kontenera oprogramowaniem, moliwe jest tworzenie szczegowych raportw z podry kontenera na statku jak i postoju na ldzie.
Ukady pomiaru temperatur w komorach chodniczych oparte s obecnie na
czujnikach termistorowych. Ukady sterowania kontenerw oprcz pracy w trybie automatycznym, ze wzgldu na bezpieczestwo w stanie awaryjnym posiadaj moliwo sterowania rcznego (tryb awaryjny). Niektre typy kontenerw
wyposaone s w modemy do komunikacji z systemem dozoru bezprzewodowego, co umoliwia wspprac ze zintegrowanym systemem zdalnego sterowania
i kontroli kontenerw chodniczych. Innym rozwizaniem komunikacji z kontenerem jest system przesyania informacji kablem energetycznym, np. system
REFCON [7]. Ma to istotne znaczenie w wypadku transportu wikszej iloci
kontenerw chodniczych.

4. Eksploatacja kontenerw chodniczych podczas transportu morskiego


Czas przewozu kontenerw chodniczych na pokadzie statku trwa od kilku
dni do kilku tygodni. Odbywa si nierzadko przez obszary o zrnicowanych
warunkach atmosferycznych i klimatycznych. Obsug kontenera chodniczego
podczas transportu morskiego [1, 8, 9] mona podzieli na trzy etapy: zaadunek
i pierwsze godziny pracy po uruchomieniu agregatu chodniczego, podr morzem oraz wyadunek w porcie docelowym.
Pierwszy etap obejmuje zaadunek kontenera na statek, podczenie do sieci
zasilajcej, uruchomienie agregatu chodniczego i dokadne sprawdzenie stanu
technicznego. Przy duej iloci podczanych kontenerw trzeba bra pod uwag
rwnomierne podczenie wtyk do gniazd zasilajcych, aby nie doszo do nadmiernych obcie grupowych. Wtyki i kable podczeniowe s elementami
naraonymi na uszkodzenia mechaniczne podczas normalnej eksploatacji. Podczajc zasilanie do kontenera naley si upewni, czy wycznik ukadu sterowania jest w pozycji OFF i nie nastpi niekontrolowany rozruch ukadu chodni-

228

PROBLEMY EKSPLOATACJI

2-2008

czego. Po zaczeniu napicia i uruchomieniu ukadu sterowania powinien nastpi rozruch ukadu chodniczego. W pierwszej fazie pracy kontenera po uruchomieniu naley dokona ogldzin systemu i zwrci uwag na zasadnicze
elementy determinujce waciw prac ukadu chodniczego: naley oceni, czy
ukad chodniczy nie ma wyranych uszkodze mechanicznych, sprawdzi, czy
podczas pracy sprarki nie wystpuj nienaturalne haasy, uderzenia i wibracje,
mogce wiadczy o uszkodzeniu mechanizmw sprarki, po kilku minutach
sprawdzi poziom i stopie zawilgocenia czynnika chodniczego, obserwujc
chemiczny indykator zawilgocenia oraz szklane przezierniki, naley sprawdzi
poziom oleju w karterze sprarki, podczas pracy sprarki wskazana jest ocena
temperatury ssania i toczenia. Niska temperatura po stronie sscej i delikatne
oszronienie wiadcz o prawidowej pracy pod niskim cinieniem, oceni dziaanie graficznego rejestratora temperatury, sprawdzi waciwe ustawienie tarczy Partlow Chart [10, 11] wzgldem daty i pory dnia, kalibracj rysika, nakrcenie mechanizmu zegarowego lub stan baterii zasilajcych. Jeeli w pierwszym
okresie pracy agregatu chodniczego wystpi usterki niemoliwe do usunicia
czynnociami doranymi lub kontener wykazuje znaczne uchybienia, determinujce jego waciw prac, naley wezwa serwis ldowy lub domaga si wyadowania.
W sytuacji, gdy podczas pierwszych godzin pracy kontenera wystpuje
znaczna rnica pomidzy temperaturami powietrza Supply Air a Return Air,
wskazania rejestratora graficznego s nieregularne, aktywowana jest sygnalizacja alarmowa wiadczca o niewaciwej temperaturze i czciej inicjowane jest
odszranianie parownika, mamy do czynienia z nieschodzonym adunkiem, tzw.
Hot Cargo. W przypadku adunkw gboko mroonych, np. ryby, miso, mroone warzywa, gdy Tz -18,0C (brak wentylacji), jest to typowe zaniedbanie
zaadowcy, ktry dopuci do sformowania kontenera z niezamroonego towaru
[1, 10]. O tej sytuacji naley poinformowa kierownictwo dziau pokadowego
zajmujce si kontrol zaadunku. Kontener z takim adunkiem wymaga regularnego nadzoru, gdy pracuje nienaturalnie dugo z pen wydajnoci, czciej
samoczynnie odmraa parownik i stanowi to ryzyko nadmiernego zalodzenia
jego przestrzeni. Skutkiem tego moe by mechaniczne uszkodzenie wentylatorw.
Po zaadowaniu i uruchomieniu wszystkich zespow naley rwnie porwna nastawy wentylacji i temperatur zadanych na wszystkich kontenerach
z listami przewozowymi. Podczas podry morskiej wszystkie kontenery podczone do sieci wymagaj regularnej kontroli. Wspczenie budowane jednostki,
przystosowane do przewozu duej liczby kontenerw chodniczych, wyposaone
s w komputerowe systemy zdalnego sterowania i kontroli np. REFCON [7].
Jednak znaczna cz kontenerw chodniczych nie posiada jeszcze specjalnych
moduw, umoliwiajcych komunikacj z tym systemem. Dlatego konieczna
jest systematyczna kontrola pracy kontenerw chodniczych przez zaog.

2-2008

PROBLEMY EKSPLOATACJI

229

Praktycznie wszyscy przewonicy i czarterujcy wymagaj od personelu


statkowego sprawdzenia stanu pracujcych kontenerw dwukrotnie w cigu
doby oraz prowadzenia dziennikw pracy kontenerw z zapisami temperatury.
Kontrola stanu technicznego zespow chodniczych nie musi by tak szczegowa, jak podczas zaadunku. Wymagane s ogldziny zewntrzne, sprawdzenie
i zanotowanie aktualnej temperatury, porwnanie temperatur Supply Air (temperatura powietrza obiegowego zasilajcego komor chodnicz) i Return Air
(temperatura powietrza obiegowego powracajcego do parownika z komory
chodniczej), przeanalizowanie wykresu pracy na tarczy rejestratora Partlow
Chart i sprawdzenie sygnalizacji alarmowej [1, 10]. Podczas przewozu kontenerw chodniczych na dugich dystansach i przez rne strefy klimatyczne kontenery naraone s na szybko zmieniajce si warunki atmosferyczne.
Ostatnim etapem transportu kontenerw do portu docelowego jest ich wyadunek. Przygotowujc kontener do wyadunku, przed odczeniem zasilania
naley najpierw wyczy pracujcy ukad chodniczy i sterujcy. Nastpnie
wyczy napicie zasilania, odblokowa wtyk, wycign j z gniazda, zwin
kabel i uoy go w przestrzeni skadowania. Wwczas kontener gotowy jest do
rozadunku.

Podsumowanie
W artykule przedstawiono problemy transportu kontenerw chodniczych
drog morsk. Omwiono zasady eksploatacji kontenerw, ukady sterowania
i kontroli, ze szczeglnym uwzgldnieniem regulacji temperatury oraz eksploatacj kontenerw i procedury w czasie zaadunku w porcie, podczas podry
morskiej i wyadunku w miejscu docelowym.

Bibliografia
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Filipek M., mierzchalski R.: Kontenery chodnicze automatyka, eksploatacja i diagnostyka. Wyd. Gryf, Gdynia 2007, 152.
Carrier Transicold 69NT40-511-311 & higher, Container refrigeration unit
operation and service. Carrier Transicold Div., Syracuse 2000.
Daikin LXE10E-A Marine type container refrigeration unit service manual, Daikin Industries LTD, 1999.
Thermo King CRR40-300. Maintenance manual. Thermo King Corp., Minneapolis 2001.
Bonca Z., Dziubek R.: Okrtowe urzdzenia chodnicze. Podstawy dziaania i eksploatacji. WSM, Gdynia 1994.
Paul Klinge TCR-104-01 Tank container refrigeration unit service and
parts manual. Klinge Corporation, 2005.

230

PROBLEMY EKSPLOATACJI

2-2008

mierzchalski R.; Zdalny system kontroli i sterowania prac kontenerw


chodniczych na statkach morskich i terminalach kontenerowych. Mat. II
Oglnopolskiej Konf. "Automatyka w Rolnictwie i Przemyle Przetwrczym", Politechnika Koszaliska, Koszalin - Mielno 1998, 5158.
8. Hamburg Sd Reefer Guide. Hamburg 2005.
9. Materiay pomocnicze do kursu Reefer Troubleshooting, Cambridge Refrigeration Technology, Cambridge 2005.
10. mierzchalski R.: Diagnostyka pracy kontenerw chodniczych na podstawie wykresu temperatury. Wyd. AM, Gdynia 2003.
11. mierzchalski R.: Przepisy dotyczce przewozu bananw na statkach
chodniczych. Elektryk Okrtowy, Gdynia 1998, 7, 1316.
7.

Recenzent:
Cezary BEHRENDT

The problems of exploitation reefer containers on the ship

Key words
Reefer containers, exploitation, automation, control of temperature, systems of
monitoring and control, electric power supply.

Summary
The growth of the number of reefer containers transported the sea road appear new duties and requires the suitable procedures of proceeding and professional experience of the members of the crew of the ship. The general problems
of the transportation by the sea road of reefer containers, the principle of the
exploitation, system of steering and control with special regard of the control of
the temperature were introduced in this paper. The principles of the exploitation
of containers and procedure during the loading in the harbor, sea going trip and
discharge in the destination port were presented.

You might also like