Professional Documents
Culture Documents
50 lat
Mamy
N A J C I E K
nr 24 (27.11 10.12.2015)
Cena 6,90 z (w tym 8% VAT)
TRAFIONY, ZESTRZELONY
Turcja strzela do Rosji
HOTEL GROZY
Atak w Mali
SALWY MIECHU
NOWE
DOPING PO ROSYJSKU
Rodeo na spacerniaku
USA 4,6 USD, Strefa Euro 2,9 euro, Wielka Brytania 2,5 GBP
nr 24 (2553) rok LI, Nr indeksu 358207 PL ISSN 0015-8402
AS
TPN
11
1965 2015
grudnia
PITEK
A W S Z E
H I S T O R
I E
wmetropoliach
l Pastwo Islamskie
zmienia strategi
l Molenbeek,
gniazdo za?
lK
orzenie ISIS
lK
to finansuje
islamistw
l Pary idzie
na wojn
I
AN
W I ATA
EUROPA
w ogniu
l Strach
YD
www.forumdwutygodnik.pl
12
Wybuch strachu,
eksplozja nienawici
6 FOKUS
28
Satyrycy
doodstrzau
Acenzorzy doroboty!
Al-Kaida yje
isieje mier
WYDARZENIA
32 Hotel grozy. Atak na Radissona
wBamako
34 Wycig doBiaego Domu. Ben Carson
wyprzedzi Donalda Trumpa
32
PROFILE
42 O nich si mwi: Ayyan Ali,
tajemnice Rosji
38
Ben Carson
Mistrz skalpela
ispisku
LA CARTE
50 wiat woczach rysownikw
REPORTA
52 Rodeo naspacerniaku. Byczo jest
wwizieniu wLuizjanie
34
Donald Trump
American Psycho
46
Katia Putin
Taczy zmiliardami
pi noweNa
st
te
p
k1
1 FO ne
gr R
ud U
nia M
20
15
w
Alcatraz Poudnia
Zabawa wresocjalizacj
52
66
FOTOSTORY
58 Komunici kapitalistom. Chiskie
CYWILIZACJA
64 Trendy, zagadki, odkrycia
ROZMOWA
66 Evo Morales. Boliwia ludem
ikok stoi
KOMPAS
70 Wyspy Owcze. Archipelag
skandynawskiego socjalizmu
76
Moja zo
nie jest skierowana
przeciwko nikomu konkretnemu,
tylko przeciw wiatu
jako caoci.
Woody Allen,
reyser iscenarzysta
HISTORIA
76 Boks z koksem.
70
POWIEDZIELI
82 Zabjcze puenty: Woody Allen,
4FORUM
24 2015
82
Thorshavn, stolica
na uboczu Tu przed snem
owce licz ludzi
FORUM 22 2015
HABERTURK TV CHANNEL/EPA/PAP
FOKUS
6FORUM 24 2015
SYRIA
17 mgnie
Suchoja
FORUM 24 2015
EPA/PAP
FOKUS
8FORUM 24 2015
FILIPINY
Mobilizacja
szczytowa
FORUM 24 2015
MAXPPP/FORUM
FOKUS
10FORUM 24 2015
CHINY
11
FORUM 24 2015
REUTERS/FORUM
Stan
oblenia
Dwa tygodnie po krwawych zamachach
wParyu Europa wci jest sparaliowana
strachem. Trwa obawa naterrorystw,
naopustoszaych ulicach najwikszych metropolii
pojawio si wojsko ipancerny sprzt.
ZAMACHY
WPARYU
13 listopada
2015r.
130 ofiar
miertelnych
352 rannych
7 terrorystw
zgino mierci
samobjcz
1 terrorysta zabity
przez policj
Obawa policyjna
3 osoby zabite
weFrancji
9 osb
zatrzymanych
wBelgii
7 osb
zatrzymanych
wNiemczech
(dane z 24
listopada2015r.)
W BRUKSELI
wojsko ipolicj postawiono wstan
najwyszej gotowoci.
FORUM 24 2015
Maa Arabia
Brukselska dzielnica Molenbeek to wylgarnia
dihadystw. Modzi muzumanie nie chc ju wrasta
Bruksela
Molenbeek
REUTERS/FORUM
mekka dihadystw
15
FORUM 24 2015
CAE MIASTO
jest teraz pod
cisym nadzorem policji. Terroryci mog by
dosownie wszdzie.
REUTERS/FORUM
mekka dihadystw
chw, a czonkowie komanda pochodzili z Belgii. To rwnie Marokaczycy mieli naprowadzi francuskie suby na trop mieszkajcej
w Paryu kuzynki Abaaouda.
Dwa dni po zamachach belgijski dihadysta zadzwoni do Hasny
Ait Boulahcen, proszc j o pomoc.
Ta moda muzumanka o marokaskich korzeniach przez lata prowadzia rozrywkowy styl ycia, duo
pijc i zaywajc narkotyki, ale kilka miesicy temu niespodziewanie
zradykalizowaa si i zacza nosi
nikab. Abaaoud mia do niej pene
zaufanie.
17 listopada wieczorem Hasna,
nie wiedzc, e jest ledzona, spotkaa si z dwoma terrorystami na
parkingu przed magazynami w Aubervilliers. Stamtd zabraa ich do
wynajtego mieszkania w Saint-De-
17
FORUM 24 2015
riposta Francji
18FORUM 24 2015
izapowiadajc nowe prawo, pozwalajce skuteczniej walczy zterroryzmem, socjalistyczny prezydent usiowa uspokoi spoeczestwo. Ale
chcia te ubiec francusk prawic
zarzucajc wadzom fiasko polityki bezpieczestwa.
Do iluzji!
REUTERS/FORUM
Pary
IDZIE NA WOJN
Po styczniowych zamachach na
redakcj Charlie Hebdo iydowski supermarket zszokowana Francja zjednoczya si przeciw terroryzmowi pod hasem Jesuis Charlie
(Jestem Charlie). Wwielkim marszu ulicami Parya przeszo zgodnie ponad milion obywateli chccych zoy hod ofiarom izademonstrowa swoje przywizanie
dla republikaskich i demokratycznych wartoci. Podobne biae
marsze wduchu wspczucia isolidarnoci odbyway si wcaym
kraju. Zrezerw do tej inicjatywy
podchodzi tylko Front Narodowy,
ktry wprawdzie ma wsondaach
najwiksze poparcie ze wszystkich
partii, ale wci reprezentuje mniej
ni jednej trzeciej wyborcw.
nie. Wystpujc przed parlamentem, zoy szereg zapowiedzi nowych rozwiza wdziedzinie bezpieczestwa. A trudno uwierzy, e
cay ten arsena obmylono wcigu 72 godzin po zamachach by
moe cz propozycji bya gotowa
wczeniej, ale dopiero teraz nastpi waciwy moment, by je ogosi.
W imi Europy
19
FORUM 24 2015
Cel:
zabi
wszystkich
Zamachy wParyu
oznaczaj globaln
zmian strategii
Pastwa Islamskiego.
Do tej pory dihadyci
ograniczali si do walki
oposzerzanie terenw
swojego kalifatu iczekali
na ostateczne starcie
zniewiernymi. Teraz
ruszyli wwiat.
o owego ostatecznego
starcia miao doj wedug zapisw Koranu
pod syryjskim miastem
Dabik (wicej na str. 24). Paryskie
ataki pokazay jednak, e apokaliptyczny scenariusz nie rozwija si
tak szybko, jak by chcieli zwolennicy Pastwa Islamskiego. Trzeba
wic byo nasili taktyk zabijania
wszystkich bez rnicy wyznania po to, by jeszcze skuteczniej
sia terror istrach, tym razem daleko od Syrii.
Paryska operacja stanowi przeom. PI nigdy jeszcze nie przeprowadzio tak szeroko zakrojonego
ataku wEuropie. Mao tego, czsto
traktowao samotnych wilkw
wysadzajcych si w powietrze
zdala od frontu, jak aosnych frustratw, ktrzy odbierali sobie ycie, zamiast jecha do Syrii, by wal-
20FORUM 24 2015
pada czy jest wstanie go przeprowadzi. PI od duszego czasu inspirowao innych do aktw lepej
przemocy, tak jak to miao miejsce
wMuzeum ydowskim wBrukseli wmaju 2014r. czy na play
wSusie wlipcu br. Zdaniem eksperta obecnie organizacja szlifuje
umiejtnoci przeprowadzania samodzielnych zamachw, przykadajc szczegln wag do planowania ikoordynacji dziaa. PI sieje
przemoc coraz dalej od swoich granic irobi to celowo.
Niewielu politykw rozumie,
oco tak naprawd walczy Pastwo
Islamskie pod wodz samozwaczego kalifa Abu Bakra al-Bagdadiego. Niektrzy, jak prezydent
Obama, twierdz, e sympatycy
organizacji s zaprzeczeniem islamu. Ajest dokadnie odwrotnie,
uwaa Graham Wood zmiesicz-
REUTERS/FORUM
logika szalestwa
PI wzoruje si na Al-Kaidzie
icelowo popenia akty terroru
coraz dalej od swoich granic
hometa ijego pierwszych uczniw,
cofn si do ich czasw iniczym
nieskaonej tradycji religijnej. Pastwo Islamskie jest do blu islamskie, ajego ideologia wywodzi si
ze spjnej interpretacji Koranu.
Wikszo muzumanw odrzuca PI, ale udawanie, e jego istnienie idziaania s sprzeczne zre-
21
FORUM 24 2015
Metropolie
strachu
Aren dziaa wojennych stay si miasta,
alinia frontu moe przebiega
wpoprzek kadej europejskiej ulicy.
Telepolis
22FORUM 24 2015
Dobrym przykadem jest prba zabicia Osamy ben Ladena, ktrego podejrzewano okierowanie zamachami
na ambasady USA wAfryce. Wroku 1998 wczesny
prezydent Bill Clinton da rozkaz zlikwidowania ben
Ladena wjednym zafgaskich obozw Al-Kaidy. Miejsce pobytu terrorysty pozwoli ustali uywany przez
niego telefon satelitarny. Ale wtedy istnia jeszcze spory
odstp wczasie pomidzy identyfikacj celu iodpaleniem broni. Wzamiarze zlikwidowania szefa Al-Kaidy
trzeba byo posa samoloty bojowe lub wystrzeli rakiety ze statkw na Morzu Czerwonym. Wobu wariantach bro musiaa pokona odlego tysicy kilometrw. Wybrano drug moliwo, ale kiedy rakiety
Tomahawk uderzyy wafgaski obz, ben Ladena ju
wnim nie byo. Pierwszy raz uzbrojonego drona uyto do ataku pod koniec 2001r. wAfganistanie. Jednak
inwigilacja za pomoc dronw iselektywne zabijanie
rakietami ma sens na terenach wiejskich. Nie sprawdza
si wgsto zaludnionych miastach, gdzie praktycznie
nie mona unikn towarzyszcych ofiar wludziach.
W nowej odsonie wojny z terrorem kady, kto
przypadkowo przebywa na terenie uznanym za wrogi, moe by podan ofiar dla terrorystw. Zdrugiej strony wwielu pastwach czowiek podejrzewany
oterroryzm musi si liczy ztym, e wraz zotaczajcymi go ludmi stanie si ofiar chirurgicznej operacji dronw lub rakiet. Jedna strona konfliktu czyli rzdy rozwija coraz bardziej precyzyjn bro ido
perfekcji doprowadza czyst, technologiczn wojn,
TOPHAM/FORUM, ARCH.
bo przypadkowe straty wludziach szkodz jej wizerunkowi ipodwaaj wiarygodno. Tymczasem terroryci stosuj strategi odwrotn, nastawion na to,
by za pomoc minimalnych iatwo dostpnych rodkw spowodowa moliwie jak najwicej ofiar. Sztandarowym przykadem byy oczywicie ataki na wiee
WTC wNowym Jorku, gdy ycie stracio tysice ludzi.
W tego rodzaju wojnach nie ma uchwytnego geograficznie frontu, jaki wklasycznej postaci moemy dzi
odnale pomidzy Donbasem iUkrain. Ta wojna moe si toczy wszdzie i zwykorzystaniem wszelkich
rodkw. Nie trzeba ju tradycyjnej armii. Pojedynczy
czowiek moe stosujc bro konwencjonaln, karabin
czy samodzielnie zmajstrowane bomby doprowadzi
do masakry wgsto zaludnionych miejscach.
Terroryzm islamistyczny, motywowany religijnie, przynis jeszcze jedn koncepcj, ktra wpraktyce moe
udaremni wszelkie rodki bezpieczestwa. Sprawcy
nie tylko s gotowi ryzykowa wasnym yciem, ale
czyni zsamobjstwa rodek bojowy. Strategi t uwypukla haso zamachowcw zMadrytu w2004 r.: Wy
kochacie ycie, my kochamy mier.
Pod presj islamistycznego terroryzmu wprowadza
si kolejne rodki bezpieczestwa imetody inwigilacji. Podejmuje si prby, by chroni okrelone budynki przed samochodami puapkami iskutkami ich eksplozji. Take wUnii Europejskiej stopniowo toruje sobie drog koncepcja warownego narodu, stosowana
wczeniej wIzraelu. Jednak zamachom miejskim nie
zdoaj zapobiec ani globalna inwigilacja komunikacji,
ani wszechobecne kamery czy skanery, ani tworzenie
kolejnych punktw kontroli ludzi ibagau. Nie pomog te rozbudowa tajnych sub czy zwikszenie obecnoci policji na ulicach.
Nie da si bowiem zaryglowa duej metropolii
iprzeksztaci jej wwarowne miasto. Mona pokusi si otakie rozwizanie wwarunkach wojny, tak jak
to zrobili Amerykanie wirackiej Faludy. Wznieli wok miasta way zpiasku izasieki, masowo deportowali
mieszkacw, jednoczenie dokadnie kontrolujc nieliczne bramy. Potem idc od domu do domu, brutalnie
czycili miejscowo zterrorystw. Nie sposb jednak
wyobrazi sobie takiej operacji wduej, europejskiej
metropolii, oczym wiadczy przykad Parya. Po zamachu na redakcj Charlie Hebdo wadze znacznie
zaostrzyy rodki bezpieczestwa. Nie zapobiego to
samobjczym zamachom.
Udoskonalenie rodkw ostronoci prowadzi do
odmiennego planowania zamachw. Odnoga Al-Kaidy wJemenie, ktra prawdopodobnie koordynowaa
zPastwem Islamskim styczniowe zamachy na redakcj Charlie Hebdo isupermarket zkoszern ywnoci,ju od wielu lat propaguje ide witej wojny dla
kadego. Koncepcja ta zakada, e unikajc podry inarad, ktre mog zosta zauwaone naley inspirowa wdanych krajach zwolennikw nieznanych
KONTEKST
23
FORUM 24 2015
Apokalipsa wita!
Dabik, niewielkie miasto
Obszary
kontrolowane przez
n syryjskich rebeliantw
n syryjski rzd
n iracki rzd
n libaski rzd
n Hezbollah
n Pastwo Islamskie (PI)
n Dabhat an-Nusra
n syryjskich Kurdw
n irackich Kurdw
24FORUM 24 2015
Zabij niewiernego!
SAMER
AL-CHLIFAWI: czowiek, bez ktrego
nie byoby PI. Jako
pukownik wlotnictwie Saddama nauczy si, jak si robi
pastwo policyjne,
iwiedz t wprowadzi w ycie wSyrii.
ZUMA/FORUM, AN
kltwa z przeszoci
Zdziwieni uwolnieni
FORUM 24 2015
kltwa z przeszoci
Przepowiednia si spenia
MARTIN CHULOV
GUARDIAN NEWS &MEDIA
AFP/EAST NEWS
WYDOBYCIE
ROPY IGAZU
na terenach zajtych wIraku
iSyrii to cenne
rdo dochodu.
KOMMIERSANT-DIEGI
27
FORUM 24 2015
Kasa kalifatu
Salwy miechu
Jak powstrzyma
terror Pastwa
Islamskiego?
piochy nie pi
satyra zaangaowana
Program jest niezwykle popularny, zwaszcza wrd bagdadzkiej klasy redniej. Autor przyznaje si do inspiracji amerykaskim
komikiem Jonem Stewartem, ktry przez kilkanacie lat wprogramie TheDaily Show namiewa
si z absurdw amerykaskiej
iwiatowej polityki. Kasem widzi
wnim idola, ale wie, e podobna
audycja wIraku musi wyglda
FORUM 24 2015
satyra zaangaowana
KONTEKST
Nie tylko twrcy Pastwa przesdu prbuj walczy satyr ze strachem Irakijczykw. Ahmed Albaszer, jeden zeznanych dziennikarzy, zamieni stanowisko wpowanych mediach na program
satyryczny. On rwnie tumaczy
swoj decyzj chci walki zekstremizmem. Ze wzgldw bez-
zamach w Mali
wydarzenia
adisson Blu to jeden znajbardziej luksusowych hoteli malijskiej stolicy Bamako. Zatrzymuj si tu
dyplomaci, artyci izagraniczni
biznesmeni. To take ulubione
32FORUM 24 2015
HOTEL
RADISSON
poodbiciu
zakadnikw.
AP/EAST NEWS
Krwawe
wycigi terrorystw
MAU
RET
ANI
A
ALGIERIA
MALI
KONTEKST
Hotel
Radisson
Blu
Ambasada
Francji
Ambasada
USA
Al-Kaida wraca
Synny gwinejski piosenkarz Sekouba Bambino Diabate opowiada potem dziennikarzom, e przetrwa atak wswoim pokoju, schowany pod kiem. Zssiedniego
pomieszczenia usysza rozmow przeszukujcych hotel islami-
Nig
er
Bamako
GW
INE
A
Lotnisko
Zagroenie z pnocy
Dylemat Hollandea
Jednak, paradoksalnie, wyrzucenie islamistw z terytorium Mali ogoszone jako wielki sukces
Francji rozlao fal dihadu po
regionie. Znaleli oni np. bezpieczne bazy wLibii, aFrancja, by by
konsekwentn, musi wci rozszerza sw operacj, coraz bardziej
wchodzc w rol afrykaskiego
andarma. Tymczasem przez ostatnie miesice terrorystom udao si
skutecznie uderzy nie tylko wMali, ale take wssiednich krajach:
wBurkina Faso, Mauretanii czy na
Wybrzeu Koci Soniowej. Atak na
hotel wBamako jest sygnaem dla
Francuzw: nie pokonalicie nas,
moemy zaatakowa wkadej chwili, take wstolicy kraju oczyszczonego zterrorystw.
By opanowa sytuacj wtym regionie Afryki, Francja musi zaangaowa duo wiksze siy. Itu pojawia si wielkie polityczne pytanie
do Hollandea: czy warto podj to
ryzyko? Terroryci wParyu pokazali, e wojna prowadzona daleko
poza granicami moe bardzo szybko wrci rykoszetem wsamo serce
Francji. Jedno jest pewne: licytacja
terroru trwa, aAl-Kaida dowioda,
e pogoski ojej mierci s przedwczesne.
Na PODST. THE GUARDIAN
33
FORUM 24 2015
krl sonday
wydarzenia
34FORUM 24 2015
American
Psycho
Kampania Donalda Trumpa
odmienia Ameryk.
Czy kontrowersyjny bogacz
zdobdzie Biay Dom?
Der Spiegel
Po gafach do przodu
Wskaniki poparcia s rzeczywicie fantastyczne dla Trumpa ijego zwolennikw, aniepokojce dla
reszty Stanw i wiata. W wielu
sondaach ekscentryczny milioner deklasuje rywali. Czasem opowiada si za nim 25, czasem nawet
30 proc. republikaskich wyborcw. Jego kandydatura moga zpocztku wyglda na kiepski art, ale
teraz ju nikt si nie mieje.
Po kadym wystpieniu telewizyjnym, po kadej idiotycznej wypowiedzi, po kolejnej niedorzecznoci, jaka pada zjego ust, politolodzy
s przekonani, e nastpi kres jego
popularnoci. Iza kadym razem s
wbdzie. Trump stawia pod znakiem zapytania wszelkie reguy, ktre dotychczas decydoway ozwycistwie lub porace. Mwi dokadnie
takim samym jzykiem jak wyborcy, do ktrych chce dotrze. Jeszcze
nigdy ofotel prezydenta nie ubiega
si miliarder celebryta. Jego sukces
wiele mwi oaktualnych nastrojach
wStanach Zjednoczonych, omentalnoci Amerykanw istanie ich
demokracji.
C takiego si wydarzyo, e
miliony Amerykanw day si prze35
FORUM 24 2015
y si tak powszechne,
e ludzie tacy jak Jeb
Bush s waciwie bez
szans. Dopieszczanego przez media senatora zFlorydy Marca
Rubio, jedynego zawodowego polityka wrd
kandydatw, popiera zaledwie 11 procent. Poza
Trumpem wyborcy darz sympati jeszcze Bena Carsona, neurochirurga (ojego kampanii czytaj na
str.36 przyp. FORUM). Wyglda na to, e najwaniejszym atutem jest brak dowiadczenia politycznego.
Innego dnia kampanii miliarder stoi we foyer nowojorskiego
wieowca Trump Tower iprezentuje ksik. Na okadce wida
jego zatroskan twarz, a tytu
brzmi: Crippled America (Kaleka Ameryka). Kreli tam, podobnie jak wprzemwieniach, obraz
sabego pastwa, pomiatanego przez inne kraje, ktrych
przywdcy s pono mdrzejsi, twardsi ibardziej
przebiegli. Pisze oobcokrajowcach, ktrzy zabieraj Amerykanom
miejsca pracy. A take
oekologach ostrzegajcych przed zmianami klimatu, o feministkach, ruchach gejowskich i zwolennikach poprawnoci politycznej,
ktrzy nie pozwalaj pisa prawdy
idyskryminuj milczc wikszo.
krl sonday
wydarzenia
Biali w mniejszoci?
na temat konkurentki, Carly Fioriny: Ona jest niewybieralna. Wystarczy spojrze na jej buk!
Trump podkrela, e nie jest rasist, ale popiera go byy lider Ku-Klux-Klanu. Richard Spencer lat
37, garnitur, krawat, wosy zrwniutkim przedziakiem jest dyrektorem National Policy Institute, think tanku nacjonalistw irasistw. Marzy oaryjskim narodzie
i postuluje pokojow czystk etniczn. Zpocztku myla, e miliarder kandyduje tylko dla jaj. Ale
przekona si, e jemu chodzi onarodow tosamo. Spencer podobnie jak Trump uwaa, e kraj zmierza do zagady naszej rasy icywilizacji. Jego zdaniem daje on wyraz
powszechnej wrd biaych Amerykanw, chocia skrywanej obawie, e najpniej ich wnuki bd
ju y wkraju, wktrym si stan
Nasz kraj
gnbion mniejszoci.
W porcie LosAngeles wieczosi zsuwa
rem tego samego dnia mona obejpo rwni
rze zapowied tej przyszej wojny. Trump wygasza mow na popochyej.
kadzie wycofanego zeksploatacji
Nie mamy ju
okrtu wojennego USSIowa. Gdy
energii ani
koczy, fani modzi istarzy, menele ztatuaami iprzedstawiciele
godnoci,
klasy redniej, wszyscy biali stanie jestemy j wzdu burty ipluj wkierunku
nabrzea. Awdole stoj ci, ktrzy
zsiebie
prdzej czy pniej bd tu wikdumni
szoci: ludzie ociemnej karnacji,
przybysze zAmeryki aciskiej. S
wciekli, krzycz Trump rasista!
iKoniec zdominacj biaych!
Potem przy burcie pojawia si
Trump. Przez kilka sekund stoi bez
ruchu.
Omj Boe, przecie teraz bdziemy musieli przechodzi koo
nich zawodzi starsza dama wkostiumie.
No chodcie tu, chodcie!
woaj Latynosi. Prowokuj, wyczuwaj strach biaych.
Wracajcie do domu! Zpowrotem do Meksyku! krzycz biali.
W kocu Trump schodzi na nabrzee jako pierwszy. Pozdrawia gestem doni Latynosw, jakby wodpowiedzi na owacje.
MARKUS FELDENKIRCHEN
DERSPIEGEL, DISTR. BYNYT SYND.
37
FORUM 24 2015
TNS
wydarzenia
38FORUM 24 2015
Mistrz
skalpela
ispisku
Ben Carson jest zdolnym neurochirurgiem.
Aprzy tym wierzy, e egipskie piramidy byy...
spichlerzami w. Jzefa. Dzi ubiega si onominacj
republikanw wwycigu oprezydenturUSA.
The Guardian
39
FORUM 24 2015
Bicz na establishment
Jego yciorys to klasyczna wersja amerykaskiej opowieci od pucybuta do milionera. Jest nie tylko byskotliwym neurochirurgiem, ale take autorem 10
ksiek otematyce chrzecijaskiej. Atake kilku najdziwniejszych stwierdze, jakie kiedykolwiek pady
na amerykaskiej scenie politycznej. Carson to znany
propagator niezwykych teorii spiskowych oraz prowokator porwnujcy aborcj do niewolnictwa, amaestwa osb tej samej pci do pedofilii.
Niedawno bysn refleksj opiramidach, wktrych jego zdaniem biblijny Jzef magazynowa zboe. Atake teori, e prezydenci Rosji Wadimir Putin, Iranu Ali Chamenei oraz Autonomii Palestyskiej
Mahmud Abbas uczszczali wsplnie do jednej zmoskiewskich szk w1968r. Uwaa te, e gdyby ydzi
mieli bro, nie doszoby do Holocaustu, przekonuje, i
sam zapobiegby kadej strzelaninie, jakich nie brak
ostatnio wStanach Zjednoczonych, atake e Ziemi
stworzono wsze dni, aOsama benLaden cieszy si
ochron saudyjskich wadz po atakach z11 wrzenia.
Syszc to demokraci iliberaowie krzywi si zobrzydzeniem, ale nieprzewidywalno, aniekiedy niewytumaczalna bezduszno Carsona zaalarmoway take
kierownictwo Partii Republikaskiej.
On tymczasem powtarza, e klasa polityczna boi
si go, bo moe zburzy tradycyjny ukad si wamerykaskiej polityce. Zagadka Carsona jest jednak duo
bardziej skomplikowana. Do jej rozwizania nie wystarczy analiza ekscentrycznych pogldw. Jego przypadek stanowi zaprzeczenie odwiecznej prawdy amerykaskiej polityki, e czarni politycy nale do Partii
Demokratycznej. Carson jest nie tylko republikaninem,
ale te zatwardziaym konserwatyst wkwestiach spoecznych igospodarczych, sprzeciwia si aborcji (nawet gdy cia jest wynikiem gwatu bd kazirodztwa)
iuwaa, e programy pomocy spoecznej jedynie uzaleniaj ludzi idostarczaj gosy politykom.
40FORUM 24 2015
Kariera:
W wieku 33 lat zosta najmodszym
ordynatorem neurochirurgii wszpitalu Johnsa Hopkinsa. Kierowa prac 70-osobowego
zespou, ktry jako
pierwszy na wiecie rozdzieli blinita syjamskie
zronite gowami.
Pionier ratujcych
ycie technik operacji mzgu.
Osignicia:
Prezydencki Medal
Wolnoci, najwysze odznaczenie
cywilne, przyznany przez Georgea
W.Busha w2008r.
Znany z:
druzgoccej krytyki reformy opieki
zdrowotnej wprowadzonej przez
Baracka Obam.
Wygosi j prezydentowi prosto
wtwarz podczas
niadania modlitewnego w2013r.
Kluczowy
cytat:
Moja wasna teoria brzmi tak: Jzef
zbudowa piramidy,
by tam magazynowa zboe.
Plecami do pastwa
W Baltimore, gdzie by przez 30 lat najlepszym neurochirurgiem dziecicym wszpitalu Johnsa Hopkinsa,
wzbudza szacunek, ale iniepokj. Quantae Johnson
mia cztery lata, kiedy pozna doktora Carsona. Zosta
postrzelony podczas wymiany ognia midzy rywalizujcymi gangami. Kula przeszya mzg. Zgowy
laa mi si krew, gdy babcia wioza mnie do szpitala
wspomina 28-letni dzi Johnson. Maego pacjenta
przyj Carson. Pocisk nie uszkodzi patw czoowych,
gdzie znajduj si orodki kontrolujce mow iporuszanie. Dwa dni po operacji chopak by ju wstanie
wymieni imiona wszystkich wi Ninda. Jedyn
komplikacj po zabiegu s napady drgawek. Johnson
popiera prezydenckie aspiracje lekarza. Wierz, e
obsadzi stanowiska waciwymi ludmi, jest poza tym
bardzo inspirujcy iwieci przykadem tumaczy.
Ma pewno, e Carson poradziby sobie zproblemami takich miast jak Baltimore, bo doskonale je zna
zautopsji. Matka chirurga, Sonya, zostaa jako nastolatka zmuszona do maestwa ze starszym mczyzn.
Ben ijego brat wychowywali si wbiedzie, najpierw
wDetroit, apotem wBostonie. Matka pracowaa wkil-
CAGLECARTOONS
wydarzenia
pewne: Carsonowi udao si wygrzeba zbiedy iosign sukces. Zbi take fortun na wydanych ksikach,
wykadach motywacyjnych idoradzaniu wradach nadzorczych takich gigantw jak Kelloggs czy Costco.
Z rk Chrystusa
ku miejscach, by utrzyma synw. Pilnowaa, cho sama bya analfabetk, by przez tydzie chopcy przeczytali co najmniej po dwie ksiki. Ciko tyraa, by nie
y nagarnuszku pastwa. Od czasu do czasu jednak,
gdy sytuacja bya wyjtkowo trudna, przyjmowaa pomoc wiadczon wramach rnych programw rzdowych. Dlatego obecny sprzeciw jej syna wobec wszelkiego wsparcia ze strony pastwa niektrzy postrzegaj jako czarn niewdziczno, anawet hipokryzj.
Carson nie zgadza si ztymi zarzutami iapeluje,
by udzielaniem pomocy yciowym rozbitkom zajy
si organizacje charytatywne. Sam zreszt zpowodzeniem prowadzi jedn znich Carson Scholars Fund
ktra rozpocza dziaalno w1996r. idzi funduje
stypendia wwysokoci tysica dolarw ponad 500 studentom. Finansuje te czytelnie dla dzieci. Jedno jest
W 2001r. Carson ijego ona Lacena Candy zainwestowali znaczn cz majtku wwiejsk posiado
opowierzchni 20ha, pooon wstanie Maryland niedaleko Baltimore. Rezydencja wstylu gregoriaskim
pyszni si korynckimi kolumnami ze zdobionymi zotem kapitelami, icie paacowymi schodami, omioma
sypialniami i12 azienkami. Wartykuach powiconych Trumpowi wiele si pisao ocianie chway
istnym otarzu wzniesionym na swoj cze. Carson
te ma wrezydencji co takiego. Jedna ze cian wpiwnicy jest zawieszona dyplomami itabliczkami. Na grze, na eksponowanym miejscu obok drzwi, wisi tylko
Medal Wolnoci, najwysze odznaczenie cywilne przyznawane wUSA. Na przeciwlegej cianie jest za to portret Carsona zJezusem Chrystusem, ktry trzyma rk
na ramieniu chirurga.
Carson wierzy wBoga. Ale take wsiebie. Jedn
znajwaniejszych decyzji wjego yciu byo podjcie
si resekcji pkuli mzgu wcelu ulenia dziecku cierpicemu na chroniczne napady padaczki. Od wielu lat
prbowano przeprowadzi tak operacj bezskutecznie. Carson postanowi. Poprawi procedur, ratujc tym
samym dziesitki istnie ludzkich. Wswojej karierze,
jak twierdz wtajemniczeni, czsto ignorowa rady innych, jeli chodzi oto, co mona, aczego nie mona osign. Nie wierzy ekspertom iczsto znajdywa wasny,
byskotliwy sposb na obejcie trudnoci irozwizanie
problemu. Dlatego nie przejmuje si zarzutami oignorancj wdziedzinie polityki zagranicznej. Przyznaj,
nie zgbiem jeszcze tej dziedziny. Iwol si nie wypowiada na tematy, oktrych na razie nie mam pojcia przyzna niedawno. Niektrym to przeszkadza, bo
uwaaj, e skdind genialny chirurg wcale nie musi
by idealnym materiaem na prezydenta. Rwnie ito
Carson musi szybko przemyle.
TOM MCCARTHY THEGUARDIAN
REKLAMA
41
FORUM 24 2015
Ayyan Ali
Awantura zdewizami
Cay Pakistan yje spraw topmodelki Ayyan Ali, zatrzymanej na lotnisku wIslamabadzie jak twierdzi policja wczasie prby przemycenia p miliona dolarw do
Dubaju. 23-latka (ktra woli, by nazywa
j po prostu Ayyan) pojawia si wshow-biznesie wwieku 16 lat. W2010r. zdobya wan branow nagrod, ktra otworzya jej drog do wielkiej kariery. Wpada,
wedug celnikw, podczas rutynowej kontroli. Sprawdzajc jej torb, stranik znalaz pliki banknotw (wedug przepisw
moga wywie najwyej 10tys. dolarw).
Owiadczya, e nic nie wiedziaa ozakazie, arodki pochodziy zlegalnej sprzeda-
Angielski muzyk Ozzy Osbourne, przy okazji krcenia programu dla kanau History, przyjecha do Alamo wSan Antonio, by przeprosi za zbezczeszczenie
jednego znajbardziej znanych amerykaskich zabytkw. W1982r. piosenkarz upi si iodda mocz
na pomnik wpobliu misji jezuitw, gdzie w1836r.
kilkuset teksaskich onierzy bronio si przeciwko przewaajcym siom armii meksykaskiej. Zosta
wsadzony do aresztu ipo koncercie wydalony zmiasta, ale odkupi winy, przekazujc pienidze organizacji dbajcej oten zabytek.
42FORUM 24 2015
Amerykaska aktorka Jennifer Lawrence przyznaa, e po raz pierwszy wzia udzia wscenie seksu
na planie filmowym. Do epokowego wydarzenia doszo podczas krcenia filmu Passengers (wiatowa
premiera 21 grudniabr.), a25-letniej laureatce Oscara partnerowa amerykaski przystojniak Chris Pratt.
Tym wiksz sensacj wzbudzio kolejne wyznanie
Lawrence, e podczas krcenia kowych scen bya
kompletnie pijana. Nic dziwnego, e dowiadczenie
wydao si jej bardzo dziwne. Dobrze, e wogle co
pamitaa.
o nich si mwi
profile
Chatia Dekanoidze
Anioek
Saakaszwilego
Mauricio Macri
W Argentynie te zmiana
Prawicowy burmistrz Buenos Aires Mauricio Macri niespodziewanie wygra drug rund wyborw prezydenckich wArgentynie, mimo e jeszcze dwa miesice
temu nikt nie dawa mu szans na zwycistwo. Daniel Scioli zrzdzcego peronistycznego Frontu Zwycistwa faworyt
ustpujcej prezydent Cristiny Fernndez deKirchner roztrwoni przewag
izebra wdrugiej rundzie 48,56 proc.
gosw. Macri, lider koalicji Cambiemos
(Zmiemy), zdoby 51,44proc.
Po 12 latach rzdw maestwa
Kirchnerw (Nstor zmar w 2010 r.)
Argentyna nie jest wnajlepszej kondycji. W ostatnich piciu latach inflacja
signa 30 procent, gospodarka dostaa
43
FORUM 24 2015
Jonathan Pollard
Jack Ma
Mdrzec ze
Wschodu
Jonathan Pollard, Amerykanin skazany 30 lat temu na doywocie za szpiegostwo na rzecz Tel Awiwu, zosta warunkowo zwolniony zwizienia. Przez
kolejne pi lat bdzie nosi bransoletk znadajnikiem GPS, zabroniono mu
te udzielania wywiadw iwyjazdw
do Izraela, gdzie uchodzi za bohatera.
W1986r. Jonathan Pollard, analityk
wywiadu marynarki wojennej, doszed
wraz zon, Anne Henderson Pollard
(na zdj. w dolnym rogu), do porozumienia zFBI iprzyzna si do jednego
przypadku przekazania Izraelowi materiaw chronionych tajemnic pastwow. Prokuratorzy wzamian nie
wystpili odoywocie dla Pollarda. Jednak sdzia Aubrey Robinson by niewzruszony. Na podstawie do dzi utajnionego raportu stwierdzi brak okolicznoci agodzcych iwymierzy mu
kar doywotniego wizienia.
Kolejni prezydenci odmawiali zagodzenia wyroku, eby zniechci pracownikw sub federalnych do przekazywania informacji nawet sojusznikom.
44FORUM 24 2015
Birmaska opozycjonistka Aung San Suu Kyi spotkaa si zprzewodniczcym parlamentu, by omwi podzia wadzy po pierwszych wolnych wyborach wsterowanym przez reim wojskowy kraju. Shwe Mann
sam jest generaem ido niedawana by trzeci osob
wpastwie (szefem rzdzcej partii). Rozmowa za zamknitymi drzwiami onarodowym pojednaniu zakoczya si wdobrej atmosferze, ale bez konkretw.
Proces przekazania wadzy napotka kilka przeszkd,
szczeglnie jeli idzie oosob nowego prezydenta.
Aung San Suu Kyi nie moe peni tej funkcji.
o nich si mwi
profile
Bratanie po kolumbijsku
45
FORUM 24 2015
W 2014r.
JEKATIERINA
TICHONOWA
wystpia nazawodach World Cup
RocknRoll Acrobatic wKrakowie.
Tylko wtedy mona byo j sfotografowa.
46FORUM 24 2015
P. DUDZIK/EAST NEWS
ludzie
Carwna
rwniejsza ni inni
Kilka dni temu gruchna wie: wMoskwie mieszka
bogata ipotna modsza latorol prezydenta Rosji.
Tajemnice rodziny Putinw ujrzay wiato dzienne.
47
FORUM 24 2015
Modsza Katia
MARIA PUTIN,
starsza crka
prezydenta,
przysza nawiat
w1985r.
wLeningradzie.
Ojej obecnym
yciu nie wiadomo
prawie nic.
pojawiay si niepotwierdzone plotki opotomkach prezydenta zdrugiego maestwa. Byo to jednak wrenie zfusw, araczej znabierajcej wagi Kabajewej,
ktra zamienia sal sportow na wygodny fotel wparlamencie, apotem na ciep posad wnajwikszym
wRosji holdingu medialnym. Spekulacje na temat zadziwiajcej kariery Tichonowej te si pojawiay winternecie. Nigdy jednak na amach powanych mediw.
Do czasu, a spraw zaja si agencja Reutera.
Nowy feudalizm
TASS/FORUM
ludzie
KONTEKST
Osona pustki
Dlaczego ycie rodziny
prezydenckiej jest
skrywane przed
wiatem, wyjania
rosyjska psycholoka
Olga Machowska.
rza, e oficjalnie skromny ido ubogi, bo posiadajcy tylko 150-metrowe mieszkanie, prezydent Rosji jest
wrzeczywistoci najbogatszym czowiekiem wiata.
Doniesienia Reutera w mig si stay sensacj.
Kreml, ustami prezydenckiego rzecznika Dmitrija Pieskowa, zaprzeczy dziennikarskim ustaleniom. To jednak nie ostudzio emocji. Wmediach spoecznociowych ironii isarkastycznym artom nie byo koca:
Kada rosyjska kobieta jest wpewnym sensie crk
Putina, Mieszkacy Biarritz mog spa spokojnie, nie
uderz wnich nasze iskandery, Skd uKatii dwa miliardy? To proste przed szko rodzice dawali jej rubla
na pczki, aona wydawaa tylko 50 kopiejek.
Sprawa jednak jest powaniejsza, ni mogoby si
wydawa napodstawie internetowych komentarzy.
Znawcy moskiewskich kuluarw mwi, e Katia iKiry to crme de la crme nowej rosyjskiej arystokracji. Dorastajcym dzieciom rosyjskiej elity znudziy
si zote piaski Lazurowego Wybrzea iszwajcarskie
szczyty rzdni wadzy isukcesw 30-latkowie zajmuj stoki swoich wysoko postawionych ojcw. Dziedzicz dowodzenie wstrategicznych strukturach polityczno-biznesowych. Dol wrosyjskich bankach ipastwowych spkach otrzymali rwnie modzi kuzyni
Putina Igor iMichai.
Idzie nowe pokolenie Putina twierdz rosyjscy
analitycy. Znany opozycjonista ibloger Aleksiej Nawalny nazywa taki stan rzeczy neofeudalizmem iostrzega, e to niszczce dla pastwa. Bo cay pastwowy majtek, aprzede wszystkim strategiczne surowce, trafia
ni pen anonimowo. Teraz s ju dorose ina dodatek bardzo aktywne. Putinowi i tak dugo udawao si
ukrywa swoje dzieci. Moe
gdyby pozostay za granic,
trwaoby to dalej, ale obie s
wRosji.
Rodzina Putinw od pocztku prowadzia podwjne
ycie to byo wpisane wrodzaj pracy ojca. Dziewczta
s zatem przyzwyczajone do
takich tajemnic iukrywania
tosamoci. Putin za to czowiek, ktry nie umie nawizywa gbokich relacji. Wjednym zpublicznych wystpie
wprawdzie mwi, e wjego
yciu jest mio, ale by przy
tym tak smutny isztuczny,
e nie pozostawi wtpliwoci: to obszar zupenie mu
Starsza Masza
49
FORUM 24 2015
la carte
Polityka imigracyjnaUE
CAGLECARTOONS
Globalny exodus
Muzumanie we Francji
50FORUM 24 2015
Terroryzm w Europie
Midzy terrorem
awojn zterrorem.
Uchodcy zSyrii prosz obezpieczn przestrze.
72 dziewice czekaj.
Syryjska Guernica
51
FORUM 24 2015
Byczo
jest!
REUTERS/FORUM
Alcatraz Poudnia
reporta
52FORUM 24 2015
53
FORUM 24 2015
td si nie da uciec. To
przecie Alcatraz Poudnia wyjania znieskrywan dum George Heard,
wychowawca zwizienia stanowego wLuizjanie. Lepiej nawet nie
prbowa, bo zkadej strony otaczaj je trudne do przebycia naturalne bariery. Na zachodzie toczy
swoje wody szeroka ibotnista rzeka Missisipi. Od wschodu cign
si nieprzystpne urwiste wzniesienia, na ktrych pewnie czuj si
tylko niedwiedzie, kojoty ijadowite we. Najwikszy zakad karny wStanach Zjednoczonych ma
jeszcze inn czsto uywan nazw
Angola. Pochodzi zczasw, gdy
na tych terenach istniay ogromne
plantacje baweny itrzciny cukrowej uprawiane przez afrykaskich
niewolnikw. Dzi niewolnictwo
naley ju do przeszoci, ale pewne rzeczy wcale si nie zmieniy.
Obecnie ponad pi tysicy mczyzn wwieku 1793 lat
mieszka tu ipracuje wszeciu obozach rozsianych na obszarze ponad
siedmiu tysicy hektarw. Ogromn wikszo stanowi Afroamerykanie. Wzamian za ndzn zapat wwysokoci trzech centw
za godzin winiowie uprawiaj
ziemi, kopi kanay, zajmuj si
rzemiosem albo przygotowuj posiki dla siebie iinnych skazacw.
Niektrzy pomagaj przy hodowli
koni i psw towarzyszcych wpracy stranikom wiziennym.
Kady musi tu by
90proc. osadzonych nigdy nie wyjdzie na wolno. WLuizjanie dugoletnie wyroki traktuje si zniewzruszon powag, ana fanaberie wpostaci warunkowego przedterminowego zwolnienia nie ma
tu miejsca. Skazani na najsurowsze kary pozostaj wAngoli a do
grobowej deski, apo mierci maj
zagwarantowane miejsce na jednym zdwch pobliskich cmentarzy, wmalowniczej scenerii przy
polu golfowym.
Z tego wizienia nie sposb
si wyrwa, za to cakiem atwo
mona tam trafi, nawet nie bdc przestpc. Dwa razy do ro54FORUM 24 2015
eby trafi
dogrona
WYBRACW,
trzeba mie
zasob
conajmniej
10lat odsiadki,
pokuty imodlitw.
No icieszy si
przychylnoci
naczelnika.
Nagroda od Boga
REUTERS/FORUM
Alcatraz Poudnia
reporta
FORUM 24 2015
Zwyczajny rasizm
Od tamtej pory zdobyem trzy etony. 1500 dolarw nagrody przeznaczyem na kursy prawnicze
opowiada.
Soce zachodzi za Missisipi
idzie peen atrakcji dobiega koca. Podobnie jak jego towarzysze
Chris Gage zostaje przeszukany
przez stranikw iodesany do celi. Zachwyceni gocie ustawiaj si
wkolejce na parkingu, by odebra
swj samochd. Shawnda iHenry
po raz pierwszy ogldali to widowisko. Nie przypuszczaem, e to
bdzie a takie zabawne! Pewnie
Amnesty International miaaby jakie uwagi, ale mnie si podobao.
Wprzyszym roku na pewno wrc
iprzywioz wnuki cieszy si starszy pan wkowbojskim kapeluszu.
Nie wszyscy s rwnie zachwyceni. Rodeo wAngoli doprowadza
do szewskiej pasji dziaaczy antyrasistowskich. Malik Rahim, mu-
DLACZEGO
TO ROBI?
Rodeo to ryzyko,
ale te pienidze
ikrtka przerwa
wwiziennej
rutynie.
REUTERS/FORUM
Alcatraz Poudnia
reporta
komunici kapitalistom
fotostory
Tak byo
1955
58FORUM 24 2015
2015
CZANG
KAJ-SZEK (zlewej)
zon isynem
nawygnaniu.
Od czasu, gdy
synny wdz
mieszka tu
raptem przez par
miesicy, WILLA
bya wielokrotnie
przebudowywana.
Lokalne wadze nie
uwaaj jej wic
zahistoryczn
pamitk.
Adochd
zwynajmu bardzo
si przyda...
GETTY, MAXPPP/FORUM
Fast food
i polityka
Tak jest
59
FORUM 24 2015
Klient
wdrobnych
kawakach
To adna nowina, e banki okradaj maych
ciuaczy. Ale oddzia wGrazu dopuci si rwnie zabjstwa.
Der Spiegel
60FORUM 24 2015
GETTY, AN
li bankierzy
obyczaje
obyczaje
61
FORUM 24 2015
li bankierzy
obyczaje
62FORUM 24 2015
Z RZEKI
wyowiono dwa
betonowe bloki
zeszcztkami
waciciela konta.
APA/PAP
Isik wyszed zkontenera unurzany we krwi. Widok by tak straszny, e zwymiotowaem zezna Kart
Odjechali. Isik wrzuci poplamione krwi buty do rzeki, pojecha do domu iwoy swoje ubranie do pralki.
Po raz pierwszy wyciu obsugiwa wwczas pralk.
Wzi prysznic, poszed spa. Opitej rano ona zastaa powd wazience, bo pralka wylaa. Kobieta zrobia zdjcie telefonem, eby pokaza je ssiadce. Zdjcie,
opatrzone dat igodzin, bdzie dowodem w postpowaniu. Nastpnego ranka Isik iKart poszli do pracy.
14 lutego Isik poinstruowa koleg, eby si spotka z niejakim Ziraszem, Czeczenem. Wwypoyczalni mieli wynaj furgonetk, aponiewa Kart nie mia
prawa jazdy, umow zawarto na Zirasza. Kiedy Zirasz,
urodzony w1981r. jako Zirasutan Gadimahomiedow
wKaramaczi wZwizku Radzieckim, przesiedli si
do Austrii, przybra nazwisko Thomas Herzog. By ju
wczeniej omiokrotnie karany, m.in. za handel narkotykami. Mia reputacj czowieka do specjalnych robt. Co wane dla ledztwa, przez sze lat studiowa
medycyn w Machaczkale, stolicy Dagestanu.
Ble w krzyu
63
FORUM 24 2015
cywilizacja
PSYCHOTROPY
Myl negatywnie!
Niewidzialny goryl
zy mona w biay dzie nie dostrzec obok siebie goryla? Niemoliwe! A jednak
Dwch psychologw z Harvardu, Daniel
Simons i Christopher Chabris, dostali w 2004r.
nagrod Ig Nobel za eksperyment budzcy
miech, a potem refleksj.
Uczestnikom eksperymentu polecono obserwowa szeciu zawodnikw grajcych w koszykwk. Trzech miao biae koszulki, a trzech
czarne. Uczestnicy mieli policzy, ile rzutw do
kosza wykonali gracze w biaych koszulkach.
W pewnym momencie przez boisko przeszed aktor, przebrany za goryla. Prawie nikt
go nie zauway.
Obaj psychologowie zajmuj si problemami rozpoznawania i percepcji. S zdania, e rejestrujemy swoje otoczenie o wiele mniej wiadomie, ni si nam wydaje.
Z W IE R Z TA
Widzie przez c
byaby inna. Nie byoby opowieci o ludziach, ktrzy przetrwali w kryjwce pod podog czy
wnce za szaf, w krytycznych
chwilach wstrzymujc oddech.
USA Today podaje, e istnieje radar, ktry pozwala widzie
przez ciany. Wicej: e jest to
radar przenony, dziki ktremu mona przez cian spraw-
TRENDY
Karaluch z pluskw
64FORUM 24 2015
A R C HE O L O GI A
S C I -T E C H
Z D R O W IE
INN O WA C JE
iany
za g ad k i
KO SM O S
VARIA
Dmuchawy
za, a nawet przeciw
Porzdkowanie ogrodu to teraz przyjemno
zachwalaj producenci swoje odkurzacze ogrodowe i dmuchawy do lici. A kupuj wadze
miast i zarzdy parkw, bo jake to tak w XXI
wieku wysa ludzi z grabiami na ulic? Take
wrd dziakowcw sprzt jest modny. Ale czy
potrzebny?
Ssiedzi skar si na uciliwy haas i spaliny. Ekolodzy protestuj, bo odkurzacz ogrodowy
zasysa wszystko jak leci: licie, pajki, ddownice. Twierdz, e grabie byy cichsze i niemal rwnie skuteczne. Pod wpywem krytyki wadze Monachium i Stuttgartu postanowiy wycofa z ulic
i parkw sprzt o napdzie spalinowym. Teraz
pracownicy maj do dyspozycji tylko elektryczne odkurzacze. A w austriackich gminach Graz
iLeibnitz w ogle wycofano si z ich stosowania.
Organizacjom ekologicznym, takim jak
WWF, w sukurs przyszed ostatnio monachijski alergolog Jeroen Buters. Jego zdaniem dmuchawy wzbijajce kurz w powietrze stanowi ryzyko dla zdrowia mieszkacw. W rezultacie bowiem oddychamy drobnym pyem, w ktrym
stwierdzono obecno zarazkw, zarodnikw pleni isproszkowanych psich kup.
my wsprzdne GPS), akrewni, przyjaciele
lub upowanione organizacje odbior sygna
ostrzegawczy. Pierwsze bransoletki zao
Belgowie iHolendrzy, wkolejce czekaj
Francja, Niemcy iWielka Brytania. Urzdzenie mona kupi lub wypoyczy.
Koszt jednej bransoletki to 399 euro.
Plus miesiczny abonament telefoniczny wwysokoci 9,5 euro oraz opcjonalna opata za caodobowy monitoring.
Bransoletka jest wodoszczelna iodporna
na wstrzsy.
65
FORUM 24 2015
REUTERS/FORUM
ambasador koki
rozmowa
66FORUM 24 2015
U nas
rzdzi
nard
67
FORUM 24 2015
ta Cruz yCalahumana, ktry doszed do wadzy w1829r., utrzyma si na stanowisku przez dziewi lat, osiem miesicy i46 dni.
Boliwia bya wwczas najzamoniejszym krajem Ameryki Poudniowej. Obalili go oligarchowie.
Ja jestem prezydentem od dziewiciu lat, dziewiciu miesicy ijeszcze kilku dni.
Co robi pan inaczej od poprzednikw, ktrzy nierzadko
rzdzili tylko przez kilka miesicy czy nawet dni?
To spucizna kolonializmu.
Rnica midzy dawnymi dziejami Pojawiy si
aobecn sytuacj polega na tym,
plakaty Evo
e dzi moemy zachowa wiksz
nazawsze!.
cz dochodw dla siebie.
Ale rezerwy gazu starcz zaledwie do nastpnego dziesiciolecia...
Ach, s takie koncerny, ktre chc zawrze znami kontrakty a do 2050r. Ifaktycznie chcemy zdywersyfikowa rda energii. Planujemy budow elektrowni
wodnych, wiatrowych i sonecznych. Chcemy te pozyskiwa energi geotermaln.
No ijeszcze elektrownie jdrowe. Podpisa pan umow
zRosj wtej sprawie. Czy to nie
jest ju troch przestarzaa technologia?
Tumacz
ludziom, e
nie jestem
papieem
Produkty ekologiczne, np. migday, mid, stewi, szawi hiszpask, komos ryow. Niektre
pastwa zakadaj usiebie plantacje komosy, ale nigdzie nie ronie
tak dobrze, jak nad brzegami sonego jeziora Uyuni na Altiplano.
No ioczywicie lit rdo energii wprzyszoci.
W Andach wszyscy s przekonani omedycznych waciwociach lici koki, ktre pomagaj np. na chorob wysokociow.
Czy ma pan ich troch przy sobie,
eby by stale wformie?
REUTERS/FORUM
ambasador koki
rozmowa
Evo Morales
(ur. w1959r.), boliwijski polityk,
zwizkowiec, dziaacz indiaski.
Pochodzi zrodziny chopskiej zplemienia Ajmarw. Po ukoczeniu
szkoy redniej isuby wojskowej
(warmii by wiadkiem dwch zamachw stanu) pracowa fizycznie
jako murarz ipomocnik piekarza.
Amatorsko gra wpik non wlokalnym klubie, by te trbaczem
wzespole muzycznym. Napocztku lat80. stan naczele ruchu plantatorw koki, sprzeciwiajcych si ograniczeniom upraw.
W1997r. zosta posem zramienia
Ruchu narzecz Socjalizmu (MAS).
W2005r. wygra wybory prezydenckie (obj urzd 22 stycznia
2006r.). Prowadzi polityk walki
zbied ikorupcj, ochrony rdzennej ludnoci, szeroko zakrojonej nacjonalizacji.
Ale oczywicie!
mieszkacw Boliwii, np. wparku narodowym Tipnis, gdzie protestuj przeciwko budowie drg.
Przeprowadzilimy sonda
iwikszo miejscowych zayczya sobie poczenia komunikacyjnego wtym miejscu. Protest by
sterowany przez wrogie organizacje pozarzdowe. Zzewntrz moe
to wyglda tak, jakby przeciwko
mnie protestowali moi ludzie.
W ostatnim czasie pojawiy
si te gosy krytyki, e wBoliwii nie ma wolnej prasy.
Czym jest prasa? Kto to konkretnie jest? Czy to ci, ktrzy mwi, e Evo powinien zosta zabity? Ci, ktrzy nazywaj mnie
nieopierzonym Indio? Ci, ktrzy
twierdz, e jestem dyktatorem?
Miejscem, gdzie faktycznie nie ma
wolnoci sowa, jest redakcja. Jeli
waciciel broni swojego modelu
ekonomicznego, chce prywatyzacji ineoliberalizmu, to dziennikarz,
ktry przecie jest przede wszystkim pracownikiem, musi wanie
to pisa. Oto caa wolna prasa!
Ale wielu opozycjonistw zarzuca panu autorytaryzm.
bardzo wiele udao nam si osign dziki polityce transparentnoci. Dawniej bylimy mistrzami
wiata wkorupcji. Dzi nasi ministrowie iurzdnicy pastwowi musz skada sprawozdania finansowe. Ale na niszych poziomach korupcja wci istnieje, temu si nie
da zaprzeczy.
Boliwia bya dawniej elementem latynoskiej lewicowej ukadanki. Dzi Kuba rozmawia ze
Stanami Zjednoczonymi, w Argentynie dochodzi do zwrotu
na prawo, wBrazylii zachwiana
jest pozycja Dilmy Rousseff. Czy
wkrtce nie zostanie pan sam?
Kade pastwo ma swoj specyfik. Wwielu jednak nie rzdz wybrani prezydenci, tylko banki ikoncerny. Ja wkady wtorek oszstej
rano spotykam si zrolnikami, nauczycielami, grnikami, rdzenn
ludnoci grupami, ktre przedkadaj mi swoje yczenia. To mj
spoeczny gabinet. Rada ministrw
ma posiedzenie dopiero wrod. Bo
unas rzdzi nard, mj compaero.
ROZM. SEBASTIAN SCHOEPP
SDDEUTSCHE ZEITUNG
REKLAMA
Owczy
trend
Na Wyspach Owczych
nie maraju podatkowego.
Jest za to socjalistyczny
raj wczystym
skandynawskim stylu.
Colta.ru
70FORUM 24 2015
REUTERS/FORUM
kompas
71
FORUM 24 2015
kompas
72FORUM 24 2015
Naturalna
przysta wmiasteczku GJGV.
TRAWA
ronie nie tylko
nakach...
REUTERS/FORUM, ARCO/FORUM
Wyspy Owcze
FORUM 24 2015
Najbardziej znana zwysp Pnocy to Islandia. Duy kraj, ktrego dobrobyt zosta poddany kryzysowej prbie w2008r., kiedy to
zdnia na dzie pka baka finansowa. Przez cae lata Europa mwia oislandzkim cudzie, tymczasem
Islandia ya dziki machinacjom
finansowym, grze na kursie korony,
bya zaduona wEuropie po uszy,
bez szans na realne spaty.
Na Wyspach Owczych nie ma
ani strefy offshore (raju podatkowego), ani eksploatacji bogactw naturalnych. Jednoczenie nie jest to
region yjcy dziki dotacjom ze
stolicy. Co wicej, ich budet wykazuje wysze dochody ni wydatki. ZDanii nie otrzymuj adnych
pienidzy. Politycznie s prawie
w peni niezalene od Kopenhagi, nie nale ani do Unii Europejskiej, ani do strefy euro. Byem coraz bardziej zaintrygowany tym
miejscem, zapragnem tam pojecha iwszystko zobaczy na wasne oczy.
Wiedzieli,
e zaczynaj
odzera,
ito dodao
imsi
MYKINES
najdalej nazachd wysunita
wysepka. 11 ludzi, maskonurw
znacznie wicej.
ANZENBERGER/FORUM, CATERS/FORUM
kompas
W pierwszym dziesicioleciu
rzdw Dama Wyspy Owcze zrobiy nieprawdopodobny skok gospodarczy ispoeczny. Dzi okrela si
ten okres mianem cudu, wskazuje
na ten czas jako narodziny farerskiej pastwowoci. ZKopenhag
farerscy politycy prowadz dialog
jak rwny zrwnym: pod jurysdykcj Wysp Owczych przeszy wszystkie miejscowe bogactwa naturalne,
wadze w Thorshavn zastrzegy
sobie rwnie prawo do ustalania
kwot poowowych.
Przemys poowowy i przetwrstwo ryb przegrzay gospodark. Kryzys lat90. uderzy wmieszkacw: spadek cen ipopytu na
ryby pozostawiy bez pracy poow obywateli. Fabryki zamknito,
ludzie zajli si upraw dziaek,
wielu stracio domy. Co ciekawe,
nie byo wnich czarnej rozpaczy.
Po prostu pozostali tam, gdzie zawsze byli, pastwo wzio wduskich bankach kredyty na wysokie
procenty, ycie powoli wrcio do
normy. Odbudowa gospodarki zaja dziesi lat. Kredyty spacono.
Na pocztku XXIw. znowu si zacza faza wzrostu. Nowym motorem gospodarki byy wielkie hodowle ososia wfiordach. Wyspy
Bezludna
LTLA DMUN
najmniejsza
z18wysp archipelagu.
Thorshavn jest orodkiem muzycznym, latem nad brzegiem morza odbywa si tu kilka festiwali
ozasigu oglnoskandynawskim,
dziaa kilka niezalenych studiw
nagraniowych. Wlipcu wwielkiej
grocie morskiej odbywa si doroczny koncert symfoniczny. Muzycy
ipubliczno zajmuj miejsca na
dkach itratwach. Akustyka jest
tu podobno niesamowita.
Sceptycy powiedz, e farerski
dobrobyt zwizany jest ztym, e to
malekie pastewko, skala wszystkich zjawisk jest niewielka, atwa
do zarzdzania. Moe i tak. Ale
zdrugiej strony na caym wiecie
jest wystarczajco wiele przykadw nieudanych eksperymentw
z zarzdzaniem niewielkimi terytoriami. Trudno powiedzie, e
Wyspy Owcze maj znakomit lokalizacj czy wietne warunki pogodowe. Wszystko sprawiy ludzka wola, cika praca ipolityczna
umiejtno konsekwentnego przeprowadzania reform irealizacji planw bez ogldania si na rnice
zda iprzeciwnoci losu. Jak mwili mi mieszkacy, wanie wokresie kryzysu ludzie czuli przypyw
poczucia solidarnoci ijednoci narodowej. Wiedzieli, e teraz musz
zaczyna od zera, ito dodawao im
si. Aco waniejsze, wiedzieli, e
s wolni i e cho biedniejsi nie
zale od krlowej Magorzaty ijej
kopenhaskich politykw.
PIETIA KOSOWO COLTA.RU
75
FORUM 24 2015
historia
Boks z koksem
76FORUM 24 2015
Ceremonia
wrczenia medali
dla gimnastyczek
na igrzyskach letnich w 1968r.
Drugie miejsce
zajy reprezentantki Czechosowacji. Pierwsze
ZSRR. Wszystkim Rosjankom
kazano ZAJ
W CI, eby
miay wicej czerwonych krwinek
ibardziej elastyczne stawy.
FORUM 24 2015
Olimpijska cia
W 1968r. Zwizek Radziecki musia pooy kres reformom wCzechosowacji, ktre przerwaa sierpniowa interwencja bratnich armii w Pradze. W padzierniku
miay si odby igrzyska olimpijskie wMeksyku iostatni rzecz, jakiej pragna Moskwa, bya
przegrana radzieckiego sportowca
zreprezentantem Czechosowacji.
Sprawa nie bya jednak prosta, bo
wowym czasie najlepsz gimnastyczk wiata bya Czeszka, Vra
slavsk.
Aby pokona j i jej koleanki zdruyny, Rosjanie uciekli si
do nadzwyczajnych rodkw. Wykorzystali wiedz, e zawodniczki
wciy bij rywalki na gow pod
wzgldem masy miniowej, gibkoci ipojemnoci puc. Wszystko
to z powodu zmian hormonalnych
i zwikszonej produkcji czerwonych krwinek. Wszystkie radzieckie gimnastyczki (dwie miay po
15 lat) zostay zmuszone do zajcia wci przed olimpiad. Jeli
nie miay ma lub chopaka, obowizek zapodnienia bra na siebie
trener. Odmowa oznaczaa wyrzucenie z kadry. Po 10 tygodniach
ci usuwano. Metoda zadziaaa. WMeksyku Rosjanki zdobyy
zoty medal wkonkurencji zespoowej, Czeszki musiay si zadowoli srebrem.
Co czy C.B. Frya ibrzemienne radzieckie gimnastyczki zobec78FORUM 24 2015
nym skandalem wlekkiej atletyce, korupcj toczc FIFA, obawami otuszowanie dopingu wpywaniu, filmem o Armstrongu
czy dziesitkami innych oszustw
wsporcie? Chciwo ipolityczna
autopromocja mwi Mike Rowbottom, synny brytyjski dziennikarz sportowy. Do oszustw
dochodzio podczas antycznych
igrzysk wGrecji, dochodzi iteraz.
To zjawisko cykliczne, amy znajdujemy si na jednym zetapw cyklu tumaczy.
Cykl w rozpocz si 2,5tys.
lat temu. Ju w388r. p.n.e bokser Eupolus zTesalii oferowa rywalom apwki, by przegrali walki. Kierowaa nim zwyka ludzka chciwo: korzyci ze zwycistwa wigrzyskach byy wwczas
ogromne. Jednak pocztek powszechnego dopingu w sporcie
przypada na lata50.XXw., kiedy to kolarze iinni sportowcy zaczli bra amfetamin, stosowan
przez onierzy wokopach II wojny wiatowej. Powane badania
antydopingowe zaczy si dopiero wlatach70. po mierci dwch
kolarzy: Duczyka Knuda Enemarka Jensena podczas igrzysk
wRzymie w1960r. iBrytyjczyka Tommyego Simpsona wTour
deFrance w1967r.
Ukradli mi pe
CAGLECARTOONS
historia
KONTEKST
Rosyjska fabryka
medali
Teraz futbol?
79
FORUM 24 2015
Studenci
w czerni
akaz seksu po godzinie 21 na razie tylko w miejscach publicznych i jedynie w indonezyjskim miecie Purwakarta obowizuje od 1 padziernika br. W kraju, gdzie w wielu regionach
prawem zwyczajowym jest szarijat, z rozpust nie ma artw. Kochankom przyapanym in flagranti grozi przymusowe maestwo, o czym
przekonaa si pewna yjca w konkubinacie para. Nieszcznikw zawleczono na ratusz i wcinito im obrczki na palce. Takiej przemocy
jeszcze swat nie widzia.
LE CANARD ENCHAN
Orkiestra, pra!
atmos to
amerykaski
duet tworzcy eksperymentaln muzyk elektroniczn.
Drew David i Martin Schmidt wsawili si zaskakujcym
doborem dwikw,
czerpi je bowiem
z prozy ycia codziennego. Nagrali
ju na swoich pytach odgosy odsysania tuszczu na
sali operacyjnej, siorbania, chrapania, mlaskania, posapywania, pocaunkw, porykiwania zwierzt, przejedajcych pocigw, wertowania stron Biblii, tuczonego szka. A brzmi to wszystko jak najprawdziwsza
muzyka. Najnowszy album Ultimate Care II, uwieczni dwiki, jakie w piwnicy ich domu wydaje pralka.
Muzycy bbnili w ni, uderzali, pocierali i oczywicie
prali, by uzyska mas brzmie. Suita koczy si
odgosem wirowania koczcego pranie. Skojarzenia
zpraniem mzgu s tu zupenie nie na miejscu.
ODDITYCENTRAL.COM, PEOPLE
80FORUM 24 2015
RUE 89
lekki kaliber
mikroforum
W W W . F O R U M dwut y godni k . P L
Pawe Moskalewicz
s e k r e ta r z r e da kc j i
i Redak tor prowadzcy:
Igor Walenczak
Pr a w a a u t o r s k i e :
Magia liczb
20 kg wagi i 70 cm rednicy
((
14 posw z 52-osobowego
parlamentu Republiki Vanuatu
skazano na wizienie za korupcj.
Wrd nich znaleli si wicepremier
iprzewodniczcy izby, ktrym nie udao
si obj samych siebie amnesti.
((
El condor pasa,
ale nie tdy
Frog Mac
Maciej Zglinicki
Dzia niemiecki
Maciej Domagaa
Dzia anglo- amerykaski
Dzia romaski
Sawomir Szarejko
D z i a ro syj s k i
Anna abuszewska
pracownia graficzna
Dyrektor artystyczny
Magorzata liwiska
Studio
Andrzej Fuksiewicz
Fotoedycja
Marcin Kapica
S ta l e w s p p r ac u j
Elbieta Guchowska
Reklama
Biuro Reklamy
tel. (48) (22) 451 61 36
reklama@polityka.com.pl
Izabela Kowalczyk-Dudek dyrektor
Dzia dystrybuc ji
www.ruch.com.pl
prenumerata.poczta-polska.pl
www.polishmagazines.com
81
FORUM 24 2015
Moja zo nie
jest skierowana
przeciwko nikomu
konkretnemu, tylko
przeciw wiatu
jako caoci.
Woody Allen,
reyser iscenarzysta
Gdy si traktuje
ludzi jak dzikie
bestie, to si
zachowuj jak dzikie
bestie.
Jean-Marc Delarue, byy
francuski inspektor wiziennictwa
82FORUM | 24 2015
Na Kubie wszystko
naley dopastwa,
nawet narzdy pciowe.
Norberto Fuentes,
emigracyjny pisarz
idziennikarz kubaski
www.caglecartoons.com
zabjcze puenty
powiedzieli
Internet LTE
w Twoim domu!
Dwupasmowy
Router LTE
MR200
W centrum miasta, na obrzeach, w lesie, w grach i dolinach. Gdziekolwiek mieszkasz,
Router LTE TP-LINK zapewni Ci najszybszy internet bezprzewodowy. Wystarczy, e woysz
do niego kart SIM od operatora sieci komrkowej i ju zawsze bdziesz w zasigu.
w w w. tp - l i nk . co m. p l