Professional Documents
Culture Documents
KWALIFIKACJI
PORADNIK UYTKOWNIKA
7
6
5
4
2
1
Poradnik uytkownika
Warszawa 2015
Autorzy:
dr Stanisaw Sawiski (red.)
dr Agnieszka Cho-Domiczak
Agnieszka Szymczak
dr Gabriela Ziewiec-Skokowska
Konsultacje merytoryczne:
prof. dr hab. Ewa Chmielecka
prof. dr hab. Andrzej Kraniewski
dr Jolanta Urbanik
Skad, druk
ViW Studio Wiktor Krawczyski
ul. Szkolna 3
05-530 Dobiesz
Spis treci
Cz I. Polska Rama Kwalifikacji jako instrument polityki na rzecz uczenia si przez cae ycie6
1. Struktura Polskiej Ramy Kwalifikacji6
2. Uniwersalne charakterystyki poziomw7
3. Charakterystyki poziomw typowe dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach edukacji oglnej8
4. Charakterystyki poziomw typowe dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach szkolnictwa wyszego9
5. Charakterystyki poziomw typowe dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach ksztacenia iszkolenia zawodowego11
6. Jak rozumie zapisy wPolskiej Ramie Kwalifikacji?12
7. Zastosowania charakterystyk poziomw PRK13
8. Uwagi dotyczce okrelania poziomw PRK kwalifikacji13
9. Kodowanie zapisw wcharakterystykach poziomw PRK14
Wstp
Powstajcy wPolsce zintegrowany system kwalifikacji (ZSK) ma umoliwia porwnywanie kwalifikacji nadawanych wkraju iw innych krajach Unii Europejskiej poprzez odniesienie ich do poziomw Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK), aza jej porednictwem do poziomw Europejskiej Ramy
Kwalifikacji (ERK). Wszystkie polskie kwalifikacje wczone do ZSK musz mie okrelony poziom
PRK. Okrelenie poziomu PRK dla kwalifikacji wynika zporwnania wymaganych dla niej efektw
uczenia si (kompetencji) zcharakterystykami poziomw (opisami wymaga) wramie kwalifikacji.
Publikacja wczci pierwszej przedstawia podstawowe informacje na temat PRK, jej struktur oraz
sposb, wjaki zostay opracowane charakterystyki poziomw. Ponadto wyjania rol charakterystyk
wprocesie okrelania poziomu kwalifikacji oraz przedstawia wskazwki pomocne wczytaniu iinterpretacji poszczeglnych zapisw. Wdrugiej czci znajduje si omwienie specyfiki kolejnych
poziomw PRK uzupenione przykadami wybranych efektw uczenia si oraz kwalifikacji odniesionych do danego poziomu.
Poradnik uytkownika ma stanowi pomoc dla osb, ktre bd bray udzia wokrelaniu poziomu
kwalifikacji. Moe te by przydatny osobom opisujcym efekty uczenia si wymagane dla kwalifikacji oraz osobom zaangaowanym wtworzenie sektorowych ram kwalifikacji.
Charakterystyki poziomw Europejskiej Ramy Kwalifikacji ujte s wZaleceniu Parlamentu Europejskiego iRady z23 kwietnia 2008 roku wsprawie utworzenia
europejskich ram kwalifikacji dla uczenia si przez cae ycie.
1
Objanienia podstawowych terminw dotyczcych Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji znajduj si waneksie. Zostay one opracowane na podstawie
zaoe do ustawy ozintegrowanym systemie kwalifikacji przyjtych przez Rad Ministrw wdniu 31 marca 2015 roku.
2
Szerzej na temat zgodnoci charakterystyk poziomw PRK zcharakterystykami poziomw ERK patrz: Sawiski S., Dbowski H. (red.) (2013). Raport referencyjny.
Odniesienie Polskiej Ramy Kwalifikacji na rzecz uczenia si przez cae ycie do Europejskiej Ramy Kwalifikacji. Warszawa: Instytut Bada Edukacyjnych, s.3647.
3
Obecnie wpolskim systemie szkolnictwa wyszego nie s nadawane kwalifikacje speniajce wymagania 5 PRK. Kwalifikacje te jak pokazuj dowiadczenia
pastw, w ktrych funkcjonuj tzw. krtkie cykle ksztacenia wyszego mog si jednak pojawia iby szczeglnie cenne dla pracodawcw.
4
Charakterystyki poziomw drugiego stopnia mog by rozwijane poza struktur PRK wmniej od
nich oglne charakterystyki trzeciego stopnia. Rozwiniciem charakterystyk typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach ksztacenia iszkolenia zawodowego mog by sektorowe ramy kwalifikacji (SRK), opisujce hierarchi poziomw kwalifikacji funkcjonujcych w wybranej dziedzinie
dziaalnoci zawodowej (sektorze, brany). Jednym zgwnych celw tworzenia SRK jest przeoenie
charakterystyk poziomw PRK na jzyk bliszy przedstawicielom poszczeglnych bran iuatwienie
im tym samym okrelania poziomw kwalifikacji.
zakresie wiedzy zakresu igbi rozumienia faktw, obiektw, zjawisk, poj iteorii, skadajcych si zarwno na wiedz ogln, jak i specjalistyczn zwizan z dziedzin nauki lub
dziaalnoci zawodowej;
zakresie umiejtnoci zdolnoci rozwizywania problemw istosowania wiedzy wpraktyce, wtym midzy innymi wykonywania zada ornym stopniu zoonoci, uczenia si ikomunikowania;
zakresie kompetencji spoecznych gotowoci do podejmowania zobowiza wynikajcych zprzynalenoci do rnych wsplnot, wspdziaania, oceniania skutkw swoich dziaa
iponoszenia odpowiedzialnoci za nie.
Tabela 1. Kategorie opisowe iaspekty opodstawowym znaczeniu dla kompletnoci opisu wiedzy, umiejtnoci
ikompetencji spoecznych dla charakterystyk uniwersalnych (pierwszego stopnia)
Kategorie opisowe
Wiedza
Umiejtnoci
Kompetencje
spoeczne
Zakres
- Kompletno perspektywy
poznawczej
Gbia rozumienia
- Zalenoci
Rozwizywanie problemw
istosowanie wiedzy wpraktyce
-
-
-
-
Uczenie si
- Samodzielno
- Metody
Komunikowanie si
- Zakres wypowiedzi
- Zoono wypowiedzi
Tosamo
- Uczestniczenie
- Poczucie odpowiedzialnoci
- Postpowanie
Wsppraca
- Praca zespoowa
- Warunki dziaania
- Przywdztwo
Odpowiedzialno
Zoono problemu
Innowacyjno podejcia
Samodzielno wdziaaniu
Warunki dziaania
zakresie wiedzy zakresu igbi rozumienia: zasad tworzenia struktur wypowiedzi; poj,
zalenoci imodeli matematycznych; elementw skadowych wiata materialnego, zjawisk iprocesw zachodzcych wprzyrodzie itechnice; zasad funkcjonowania spoeczestwa iuczestnictwa wyciu spoecznym;
zakresie umiejtnoci sprawnoci wzakresie: odbierania itworzenia wypowiedzi; posugiwania si jzykiem obcym; korzystania znarzdzi matematycznych; prowadzenia obserwacji
zjawisk iprocesw wprzyrodzie itechnice; wyraania swojej przynalenoci do wsplnoty; planowania isamodzielnego uczenia si;
sie komunikowania si; dbaoci oswoje zdrowie, bezpieczestwo oraz rodowisko naturalne;
wspdziaania wzespole, uczestniczenia wyciu spoecznym iprzyjmowania obowizkw wynikajcych zprzynalenoci do wsplnoty.
Zestawienie kategorii opisowych i aspektw uwzgldnionych w charakterystykach typowych dla
kwalifikacji uzyskiwanych wramach edukacji oglnej przedstawia tabela 2.
Tabela 2. Kategorie opisowe i aspekty o podstawowym znaczeniu dla kompletnoci opisu wiedzy, umiejtnoci
ikompetencji spoecznych dla charakterystyk poziomw typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach edukacji
oglnej
Kluczowe
kategorie opisowe
Wiedza
Umiejtnoci
Kompetencje spoeczne
Jzyk i komunikowanie si
- Pojcia izalenoci
- Interpretacje
Funkcjonowanie spoeczne
- Zasady funkcjonowania
- Role spoeczne
- Tosamo
Jzyk
i komunikowanie si
Funkcjonowanie spoeczne
- Wyraanie przynalenoci do
wsplnot
Uczenie si
- Organizacja
- Planowanie
Jzyk i komunikowanie si
- Kultura komunikowania si
Zdrowie irodowisko
Funkcjonowanie spoeczne
- Wspdziaanie
- Angaowanie si
- Podejmowanie obowizkw
posiadanej wiedzy oraz dorobku uprawianej dyscypliny naukowej; przestrzegania zasad etyki
zawodowej iwymagania tego od innych; podtrzymywania irozwijania etosu rodowisk badawczych itwrczych.
Zestawienie kategorii opisowych i aspektw uwzgldnionych w charakterystykach typowych dla
kwalifikacji uzyskiwanych wramach szkolnictwa wyszego przedstawia tabela 3.
Tabela 3. Kategorie opisowe i aspekty o podstawowym znaczeniu dla kompletnoci opisu wiedzy, umiejtnoci
ikompetencji spoecznych dla charakterystyk poziomw typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach szkolnictwa
wyszego
Kategorie opisowe
Wiedza
Gbia izakres
- Kompletno perspektywy
poznawczej, zalenoci
Kontekst
- Uwarunkowania, skutki
Wykorzystanie wiedzy
- Rozwizywanie problemw,
wykonywanie zada
Komunikowanie si
Organizacja pracy
- Planowanie
- Praca zespoowa
Uczenie si
Ocena
- Krytyczne podejcie
Odpowiedzialno
- Wypenianie zobowiza
spoecznych
- Dziaanie na rzecz interesu
publicznego
Rola zawodowa
Umiejtnoci
Kompetencje spoeczne
10
wzakresie: posugiwania si dokumentacj; opracowywania danych ilociowych oraz pozyskiwania, analizy ioceny informacji; przygotowywania, realizacji ikorygowania planu wykonania okrelonych zada; doboru narzdzi, materiaw, procedur
pozwalajcych na osignicie zakadanego celu; planowania rozwoju zawodowego;
zakresie kompetencji spoecznych gotowoci do: postpowania zgodnie zobowizujcymi zasadami; stosowania si do rad, polece iinstrukcji; przestrzegania zasad rzetelnoci ilojalnoci; wspdziaania wzespole; postpowania ukierunkowanego na jako dziaa; ponoszenia
odpowiedzialnoci za skutki swoich decyzji idziaa.
11
Tabela 4. Kategorie opisowe i aspekty o podstawowym znaczeniu dla kompletnoci opisu wiedzy, umiejtnoci
ikompetencji spoecznych dla charakterystyk poziomw typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach ksztacenia iszkolenia zawodowego
Kategorie opisowe
Teorie izasady
- Metody irozwizania
- Dziaalno gospodarcza
- Etyka
Zjawiska iprocesy
- Waciwoci, uwarunkowania
Organizacja pracy
- Metody itechnologie
- Rozwizania organizacyjne
- Bezpieczestwo ihigiena pracy
Narzdzia imateriay
- Dziaanie
- Cechy
Informacje
- Dokumentacja
- Obliczenia, analiza, synteza
iprognozowanie
Organizacja pracy
-
-
-
-
Narzdzia imateriay
- Uytkowanie, dobr
- Rozwj wasny
- Wspieranie rozwoju innych osb
Przestrzeganie regu
Wsppraca
- Komunikowanie si
- Relacje wrodowisku zawodowym
Odpowiedzialno
- Normy etyczne
Wiedza
Umiejtnoci
Kompetencje spoeczne
Zapisy
ramach poszczeglnych wizek wystpuj szeregi okrele wskazujce na progresj wymaga wzakresie wiedzy, umiejtnoci ikompetencji spoecznych pomidzy kolejnymi poziomami
PRK. Dlatego do interpretacji poszczeglnych sformuowa wskazane jest przeledzenia zapisw caej wizki.
Na
progresj wymaga pomidzy poziomami PRK wskazuj szeregi okrele, takie jak:
12
bardzo proste
proste
niezbyt zoone
umiarkowanie zoone
zoone
zjawiska
w typowych warunkach
wzmiennych, ale przewidywalnych warunkach
wzmiennych
inie wpeni przewidywalnych warunkach
wzmiennych inieprzewidywalnych warunkach
wedug szczegowych wskazwek
bez instrukcji
pod bezporednim kierunkiem
pod kierunkiem
wczci samodzielnie
samodzielnie
Zadaniem uytkownikw charakterystyk poziomw PRK jest interpretowanie tego rodzaju okrele
przy analizowaniu (take przy ustalaniu) wymaganych dla danej kwalifikacji kompetencji (wiedzy,
umiejtnoci ikompetencji spoecznych).
W
niektrych wizkach progresja jest wyraona przez wskazywanie istotnych treci danej kategorii opisowej wrnych wymiarach iz rnych perspektyw, na przykad:
ganych dla tej kwalifikacji zcharakterystykami poziomw wPRK (o poziomie kwalifikacji nie rozstrzyga ani wyksztacenie wskazane jako warunek ubiegania si oni, ani poziom PRK kwalifikacji
czstkowych wymaganych do jej uzyskania).
Porwnywanie efektw uczenia si wymaganych dla kwalifikacji zcharakterystykami poziomw
wPRK musi by dokonane dla kadego efektu oddzielnie, zgodnie ze standardow procedur. Wedug tej procedury kady efekt uczenia si powinien by odniesiony do odpowiedniego
13
fragmentu charakterystyki poziomu zgodnie z zasad najlepszego dopasowania (best fit). Poszczeglne efekty uczenia si mog by odniesione do rnych poziomw PRK. Przy okrelaniu
poziomu PRK dla kwalifikacji bierze si pod uwag poziom PRK kompetencji kluczowych dla
danej kwalifikacji.
W
przypadku kwalifikacji czstkowych nie wszystkie skadniki opisu poziomw PRK musz znajdowa swoje rozwinicie wefektach uczenia si wymaganych dla kwalifikacji. Jedna kwalifikacja
moe rozwija jedn tylko wizk charakterystyk poziomw potwierdza np.przygotowanie
osoby uczcej wycznie do obsugi narzdzi imateriaw dostpnych na okrelonym stanowisku pracy.
styk poziomw PRK naley przejrze odpowiednie zapisy zwszystkich czterech charakterystyk
PRK (charakterystyk uniwersalnych oraz charakterystyk drugiego stopnia typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach: edukacji oglnej, szkolnictwa wyszego oraz ksztacenia iszkolenia
zawodowego). Ponadto, oile istnieje odpowiednia dla danej kwalifikacji charakterystyka poziomw trzeciego stopnia (SRK), analizujc wymagania dla kwalifikacji, naley korzysta rwnie
zzawartych wniej zapisw.
Podczas
PRK
W = wiedza
U = umiejtnoci
K = kompetencje spoeczne
Przykady:
P1U_W = poziom 1 PRK, charakterystyka uniwersalna, wiedza
P4U_U = poziom 4 PRK, charakterystyka uniwersalna, umiejtnoci
P7U_K = poziom 7 PRK, charakterystyka uniwersalna, kompetencje spoeczne
14
Tabela 6. Charakterystyki poziomw PRK typowe dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach edukacji oglnej (drugiego
stopnia)
P = poziom PRK (14)
O = charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach edukacji oglnej
W = wiedza
J = jzyk ikomunikowanie si
M = matematyka inauki przyrodnicze
F = funkcjonowanie spoeczne
U = umiejtnoci
J = jzyk ikomunikowanie si
M = matematyka inauki przyrodnicze
F = funkcjonowanie spoeczne
U = uczenie si
K = kompetencje spoeczne
J = jzyk ikomunikowanie si
Z = zdrowie irodowisko
F = funkcjonowanie spoeczne
Przykady:
P2O_WJ = poziom 2 PRK, charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach edukacji oglnej, wiedza jzyk
ikomunikowanie si
P3O_UM = poziom 3 PRK, charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach edukacji oglnej, umiejtnoci
matematyka inauki przyrodnicze
P2O_UU = poziom 2 PRK, charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach edukacji oglnej, umiejtnoci
uczenie si
P4O_KF = poziom 4 PRK, charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach edukacji oglnej, kompetencje
spoeczne funkcjonowanie spoeczne
Tabela 7. Charakterystyki poziomw PRK typowe dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach szkolnictwa wyszego (drugiego stopnia)
P = poziom PRK (68)
S = charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach szkolnictwa wyszego
W = wiedza
G = gbia izakres
K = kontekst
U = umiejtnoci
W = wykorzystanie wiedzy
K = komunikowanie si
O = organizacja pracy
U = uczenie si
K = kompetencje spoeczne
K = krytyczna ocena
O = odpowiedzialno
R = rola zawodowa
15
Przykady:
P6S_WK = poziom 6 PRK, charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach szkolnictwa wyszego, wiedza
kontekst
P7S_UU = poziom 7 PRK, charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach szkolnictwa wyszego, umiejtnoci uczenie si
P7S_KR = poziom 7 PRK, charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach szkolnictwa wyszego, kompetencje spoeczne rola zawodowa
Tabela 8. Charakterystyki poziomw PRK typowe dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach ksztacenia iszkolenia zawodowego (drugiego stopnia)
P = poziom PRK (18)
Z = charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach ksztacenia iszkolenia zawodowego
W = wiedza
T = teorie izasady
Z = zjawiska iprocesy
O = organizacja pracy
N = narzdzia imateriay
U = umiejtnoci
I = informacje
O = organizacja pracy
N = narzdzia imateriay
U = uczenie si irozwj zawodowy
K = kompetencje spoeczne
P = przestrzeganie regu
W = wsppraca
O = odpowiedzialno
Przykady:
P3Z_WT = poziom 3 PRK, charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach ksztacenia iszkolenia zawodowego, wiedza teorie izasady
P6Z_UO = poziom 6 PRK, charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach ksztacenia iszkolenia zawodowego, umiejtnoci organizacja pracy
P4Z_KW = poziom 4 PRK, charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych wramach ksztacenia iszkolenia zawodowego, kompetencje spoeczne wsppraca
16
Cz II.
Poziomy Polskiej Ramy Kwalifikacji
Poziom 1
Omwienie poziomu
Charakterystyki 1 poziomu PRK okrelaj elementarny zakres wiedzy oglnej niezbdnej do funkcjonowania wrnych grupach spoecznych, odzwierciedlaj przygotowanie osoby posiadajcej
kwalifikacj tego poziomu do starannego wykonywania bardzo prostych czynnoci pod bezporednim nadzorem. Wskazuj, e osoba ta:
jest gotowa do przestrzegania zasad wspdziaania wgrupie oraz do uczenia si wedug otrzymanych wskazwek bez staej obecnoci osoby nadzorujcej.
* Efekty uczenia si wybrano zPodstawy programowej ksztacenia oglnego dla szk podstawowych (zob. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej zdnia 18
czerwca 2014 r. zmieniajce rozporzdzenie wsprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz ksztacenia oglnego wposzczeglnych typach
szk, Dz.U. 2014 poz. 803).
POTRAFI:
bardzo proste pojcia, wybrane elementarne fakty, obiekty izjawiska oraz zalenoci
midzy nimi
P1U_K
ZNA IROZUMIE:
P1U_U
P1U_W
powstrzymywania si od kamstwa
P1Z_KP
P1O_KJ
P1O_KZ
P1Z_UI
P1O_UJ
P1Z_WT
P1O_WJ
P1O_UM
P1O_KF
P1Z_UN
P1O_UF
P1Z_WO
P1Z_UU
zachowywania si odpowiednio do
zwyczajw przyjtych we wsplnotach,
do ktrych naley
P1O_UU
P1Z_WN
P1O_WF
P1Z_KO
P1Z_WZ
P1O_WM
P1Z_UO
P1Z_KW
Poziom 2
Omwienie poziomu
Charakterystyki 2 poziomu PRK wyznaczaj zakres wiedzy oglnej, stanowicy podstawowe przygotowanie do ycia we wspczesnym spoeczestwie. Osoba posiadajca kwalifikacj 2 poziomu PRK
rozumie elementarne zasady adu spoecznego oraz jest gotowa do wspdziaania na rzecz dobra
wsplnego. Jest te przygotowana do wykonywania dziaa zawodowych pod kierunkiem kogo bardziej dowiadczonego:
za pomoc odpowiednich procedur potrafi skontrolowa rezultat wasnej pracy ioceni, czy jest
on zgodny zoczekiwaniami sprecyzowanymi przez zleceniodawc,
jest gotowa do nawizywania iutrzymywania kontaktw niezbdnych zpunktu widzenia podejmowanych dziaa zawodowych.
* Efekty uczenia si wybrano zPodstawy programowej ksztacenia oglnego dla gimnazjum iszk ponadgimnazjalnych, ktrych ukoczenie umoliwia uzyskanie
wiadectwa dojrzaoci po zdaniu egzaminu maturalnego (zob. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej zdnia 18 czerwca 2014 r. zmieniajce rozporzdzenie
wsprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz ksztacenia oglnego wposzczeglnych typach szk, Dz.U. 2014 poz. 803) oraz Podstawy
programowej ksztacenia wzawodzie Pracownik pomocniczy obsugi hotelowej (zob. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej zdnia 7 lutego 2012 r. wsprawie
podstawy programowej ksztacenia wzawodach, Dz.U. 2012 poz. 184).
Wybr odpowiednich skadnikw opisu poziomu PRK do przytaczanych efektw uczenia si by jednym zcelw pracy zespow branowych zaangaowanych wprace nad
weryfikacj metody okrelania poziomu PRK iwstpnym przypisaniem poziomu PRK dla kwalifikacji.
POTRAFI:
JEST GOTW DO
P2Z_UO
P2O_UM
P2Z_WZ
P2O_KF
P2Z_UN
P2O_UF
P2Z_WO
P2Z_UU
P2O_UU
P2Z_WN
P2O_WF
powstrzymywania si od wypowiadania
nieuzasadnionych opinii
P2Z_KO
P2O_WM
posugiwa si podstawowymi
dokumentami dotyczcymi dziaa
zawodowych
P2Z_UI
P2O_UJ
P2Z_WT
P2O_WJ
P2Z_KP
P2Z_KW
P2O_KJ
P2O_KZ
proste pojcia, poszerzony zbir elementarnych faktw, obiektw izjawisk oraz zalenoci
midzy nimi
P2U_K
ZNA IROZUMIE:
P2U_U
P2U_W
nawizywania iutrzymywania
niezbdnych kontaktw zwizanych
zdziaaniami zawodowymi
dziaania zespoowego wzakresie
wykonywanych dziaa zawodowych
Poziom 3
Omwienie poziomu
Charakterystyki 3 poziomu PRK okrelaj zakres wiedzy oglnej, ktra stanowi podstaw do uczestnictwa wyciu spoecznym. Osoba posiadajca kwalifikacj 3 poziomu PRK jest przygotowana do
czciowo samodzielnego wykonywania niezbyt zoonych zada oraz organizowania pracy maego zespou pracowniczego realizujcego tego typu zadania. Taka osoba:
przy wykorzystaniu wiedzy na temat zjawisk iprocesw dotyczcych wykonywanych zada potrafi przygotowa idostosowa do okolicznoci plan wykonania zada przez zesp, wskadzie
ktrego pracuje,
zna etapy realizacji zada ipodane efekty skadajcych si na nie dziaa, standardowo stosowane metody, technologie irozwizania organizacyjne,
rozumie zasady doboru narzdzi, maszyn iurzdze najczciej uywanych wtrakcie wykonywania zada,
jest gotowa do komunikowania si wrodowisku pracy wsposb niezakcajcy obiegu informacji, przyjmowania odpowiedzialnoci za powierzone jej zadania oraz kontrolowania jakoci
wykonywania zada zespou, wramach ktrego pracuje,
rozumie elementarne zasady prowadzenia dziaalnoci gospodarczej, co nie jest jednak rwnoznaczne zwystarczajcym przygotowaniem do prowadzenia takiej dziaalnoci.
Charakterystyki 3 poziomu PRK wskazuj ponadto na zdolno do samodzielnego uczenia si, rozwijania wasnej kariery zawodowej wedug planu (ustalonego np.we wsppracy zdoradc zawodowym, osob bardziej dowiadczon), atake do analizowania pod tym ktem ofert pracy oraz
samodzielnego nawizywania kontaktw zpotencjalnym pracodawc.
* Efekty uczenia si wybrano zPodstawy programowej ksztacenia wzawodach Technik handlowiec, Tapicer, Monter zabudowy irobt wykoczeniowych wbudownictwie, Operator obrabiarek skrawajcych (zob. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej zdnia 7 lutego 2012 r. wsprawie podstawy programowej ksztacenia
wzawodach, Dz.U. 2012, poz. 184).
Wybr odpowiednich do przytaczanych efektw uczenia si skadnikw opisu poziomu PRK by jednym zcelw pracy zespow branowych zaangaowanych
wprace nad weryfikacj metody okrelania poziomu PRK iwstpnym przypisaniem poziomu PRK dla kwalifikacji.
POTRAFI:
niezbyt zoone pojcia, podstawowe fakty, obiekty izjawiska oraz zalenoci midzy
nimi, aponadto wokrelonych dziedzinach wszerszym zakresie pojcia, fakty, obiekty
izjawiska oraz zalenoci midzy nimi
elementarne uwarunkowania prowadzonej dziaalnoci
P3U_K
ZNA IROZUMIE:
P3U_U
P3U_W
P3Z_KP
P3O_KJ
P3Z_UI
P3O_UJ
P3Z_WT
P3O_WJ
odbiera ze zrozumieniem
umiarkowanie zoone wypowiedzi
komunikowania si wrodowisku
pracy wsposb niezakcajcy
obiegu informacji zwizanych
zwykonywanymi zadaniami
zawodowymi
dziaania zespoowego wzakresie
wykonywanych zada zawodowych
P3Z_KW
P3O_KZ
P3Z_UO
P3Z_KO
P3O_KF
P3O_UU
P3Z_WO
P3Z_WN
P3O_WF
P3O_UF
posugiwa si nietypowymi
narzdziami imateriaami wsposb
zgodny zich przeznaczeniem
izasadami uytkowania
P3Z_UU
P3Z_UN
P3O_UM
P3Z_WZ
P3O_WM
Poziom 4
Omwienie poziomu
Charakterystyki 4 poziomu PRK okrelaj wymagan wiedz ogln wzakresie, ktry umoliwia uzyskanie matury ipodjcie dalszego ksztacenia wszkole wyszej. Odzwierciedlaj te przygotowanie
posiadaczy kwalifikacji tego poziomu do samodzielnego wykonywania umiarkowanie zoonych
zada zawodowych wczci bez instrukcji oraz kierowania maym zespoem pracowniczym realizujcym takie zadania. Wskazuj, e osoba posiadajca kwalifikacj 4 poziomu PRK:
potrafi opracowywa plan wykonania zada wasnych ikierowanego zespou oraz uzgadnia
go zinnymi osobami lub zespoami,
potrafi przetwarza informacje iaktualizowa swoj wiedz, m.in. na temat zjawisk iprocesw
zwizanych zwykonywanymi zadaniami oraz rnych moliwych do zastosowania metod, technologii irozwiza organizacyjnych,
potrafi ksztatowa warunki pracy wasnej i podlegego zespou z uwzgldnieniem nie tylko
zasad bezpieczestwa ihigieny pracy, lecz take podstawowych zasad etyki,
* Efekty uczenia si wybrano zPodstawy programowej ksztacenia wzawodach Technik analityk, Technik ekonomista, Technik grnictwa podziemnego (zob. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej zdnia 7 lutego 2012 r. wsprawie podstawy programowej ksztacenia wzawodach, Dz.U. 2012 poz. 184).
Wybr odpowiednich do przytaczanych efektw uczenia si skadnikw opisu poziomu PRK by jednym zcelw pracy zespow branowych zaangaowanych
wprace nad weryfikacj metody okrelania poziomu PRK iwstpnym przypisaniem poziomu PRK dla kwalifikacji.
nia obuwia
P4Z_KW
podstawowe uwarunkowania
zjawisk iprocesw zwizanych
zwykonywaniem zada zawodowych
P4O_UM
P4Z_WZ
P4O_WM
Charakterystyki drugiego
stopnia typowe dla kwalifikacji
uzyskiwanych wramach edukacji
oglnej
P4Z_KP
P4O_KJ
P4O_KZ
P4Z_UO
P4O_WJ
wykonywa umiarkowanie zoone zadania wczci bez instrukcji czsto wzmiennych, przewidywalnych
warunkach; rozwizywa niezbyt zoone, wpewnej czci nietypowe problemy; uczy si samodzielnie
wzorganizowanej formie; odbiera zoone wypowiedzi, tworzy umiarkowanie zoone wypowiedzi
dotyczce szerokiego zakresu zagadnie; odbiera iformuowa niezbyt zoone wypowiedzi wjzyku obcym
P4Z_UI
P4O_UJ
P4U_K
POTRAFI:
P4U_U
ZNA IROZUMIE:
P4Z_WT
P4U_W
komunikowania si wrodowisku
zawodowym wsposb zapewniajcy
dobr wspprac wramach zespou
oraz zinnymi osobami izespoami
dziaania wramach zespou oraz
wspdziaania zinnymi osobami
izespoami
P4O_KF
P4Z_UN
P4O_UF
partnerskiego dialogu
iwspdziaania oraz
podporzdkowywania si
iprzewodzenia wrnych
strukturach hierarchicznych,
zuwzgldnieniem aspektw
etycznych
uwzgldniania spoecznych
iekonomicznych skutkw sposobu
wykonywania zada zawodowych
kontrolowania jakoci wykonywania
zada podlegych pracownikw
iprzyjmowania odpowiedzialnoci
zwizanej zkierowaniem maymi
zespoami pracowniczymi
P4Z_UU
przyjmowania odpowiedzialnoci
zwizanej zwykonywaniem
samodzielnych zada zawodowych
P4O_UU
P4Z_WO
podstawowe mechanizmy
funkcjonowania gospodarki, take
wwymiarze globalnym
P4Z_WN
P4O_WF
P4Z_KO
Poziom 5
Omwienie poziomu
Charakterystyki 5 poziomu PRK odzwierciedlaj przygotowanie osoby posiadajcej kwalifikacj
tego poziomu do wykorzystania posiadanej wiedzy do samodzielnego wykonywania umiarkowanie zoonych zada wzmiennych przewidywalnych warunkach oraz kierowania maym zespoem
realizujcym takie zadania. Wskazuj, e osoba ta:
potrafi dokona wyboru rde oraz informacji z nich pochodzcych, jest gotowa krytycznie
oceni te informacje,
potrafi waciwie dobra oraz zastosowa dostpne metody, narzdzia i technologie suce
realizacji podejmowanych zada,
potrafi dokona analizy ioceny przebiegu oraz efektw pracy wasnej ikierowanego zespou
m.in. woparciu odostpne dane ilociowe, opracowywa iskorygowa plan dziaa dotyczcy
zada wasnych ikierowanego zespou, jest gotowa przyj odpowiedzialno za skutki prowadzonych dziaa,
potrafi oceni wasn wiedz, samodzielnie zaplanowa izrealizowa wasne uczenie si, atake
oceni potrzeby szkoleniowe podlegych pracownikw,
jest gotowa odpowiedzialnie peni funkcje zawodowe, wtym przestrzega zasad etyki zawodowej,
* Efekty uczenia si wybrano zPodstawy programowej ksztacenia wzawodzie Technik analityk (zob. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej zdnia 7 lutego
2012 r. wsprawie podstawy programowej ksztacenia wzawodach, Dz.U. 2012, poz. 184) oraz standardu egzaminacyjnego dla mistrza wzawodzie cukiernik.
Wybr odpowiednich do przytaczanych efektw uczenia si skadnikw opisu poziomu PRK by jednym zcelw pracy zespow branowych zaangaowanych
wprace nad weryfikacj metody okrelania poziomu PRK iwstpnym przypisaniem poziomu PRK dla kwalifikacji.
P5S_KK
P5Z_KP
komunikowa si zotoczeniem
odbiera umiarkowanie zoone
wypowiedzi, tworzy niezbyt zoone
wypowiedzi zuyciem specjalistycznej
terminologii
uznawania niepenoci
iniepewnoci posiadanej wiedzy
przestrzegania obowizujcych
wdziaalnoci zawodowej zasad
postpowania gwarantujcych waciw
jako dziaa zawodowych oraz
bezpieczestwo
P5Z_KW
P5S_KO
P5Z_UI
P5Z_UO
P5Z_WT
wypeniania zobowiza
spoecznych
uczestniczenia wdziaaniach na
rzecz interesu publicznego
dziaania wsposb przedsibiorczy
odpowiedzialnego penienia rl
zawodowych, wtym przestrzegania
zasad etyki zawodowej
P5Z_KO
P5O_KR
P5Z_UN
P5S_UO
P5Z_UU
P5O_UU
P5Z_WZ
P5Z_WO
P5S_WK
P5S_WG
P5S_UW
P5S_UK
w okrelonych dziedzinach wiedzy fakty , obiekty izjawiska oraz dotyczce ich teorie
imetody
P5U_K
POTRAFI:
P5U_U
ZNA IROZUMIE:
P5Z_WN
P5U_W
Poziom 6
Omwienie poziomu
Charakterystyki 6 poziomu PRK odzwierciedlaj przygotowanie osoby posiadajcej kwalifikacj
tego poziomu do wykorzystania posiadanej wiedzy do formuowania irozwizywania zoonych
inietypowych problemw oraz wykonywania zada wnie wpeni przewidywalnych warunkach,
atake do planowania iorganizowania pracy zespou lub maej organizacji realizujcych takie zadania. Wskazuj, e osoba ta:
potrafi dokona oceny, krytycznej analizy isyntezy informacji pochodzcych zwaciwie dobranych rde,
potrafi waciwie dobra oraz zastosowa dostpne metody, narzdzia i technologie suce
realizacji podejmowanych zada, atake dokona ich prostej adaptacji,
potrafi uwzgldni w prowadzonej dziaalnoci rnorodne zoone uwarunkowania (ekonomiczne, prawne, spoeczne i inne) oraz dokona analizy i oceny prowadzonej dziaalnoci
wkontekcie tych uwarunkowa,
jest gotowa odpowiedzialnie peni funkcje zawodowe, kultywowa iupowszechnia wprowadzonej dziaalnoci wzory waciwego postpowania, uczestniczy wpromowaniu kultury
projakociowej, kultury wsppracy izasad etyki zawodowej,
* Efekty uczenia si wybrano spord wskazanych wrozporzdzeniu MNiSW wsprawie wzorcowych efektw ksztacenia dla studiw Istopnia na kierunku Matematyka (Rozporzdzenie Ministra Nauki iSzkolnictwa Wyszego zdnia 4 listopada 2011 r. wsprawie wzorcowych efektw ksztacenia, Dz.U. 2011 nr253 poz.
1521) orazspord efektw ksztacenia ustalonych dla studiw Istopnia na kierunku Administracja (Wydzia Prawa iAdministracji, Uniwersytet Warszawski), oraz
na kierunku Zaawansowane metody instrumentalne itechniki pomiarowe (Wydzia Chemii, Uniwersytet Warszawski).
POTRAFI:
P6U_K
ZNA IROZUMIE:
P6U_U
P6U_W
P6Z_KP
P6Z_KW
P6S_KK
standardy prowadzenia
dziaalnoci gospodarczej irozwoju
przedsibiorstwa
P6Z_UI
P6S_UW
P6Z_WT
P6S_WG
P6S_KO
P6S_UK
P6Z_WZ
komunikowa si zuyciem
specjalistycznej terminologii
odpowiedzialnego penienia rl
zawodowych, wtym:
przestrzegania zasad etyki
zawodowej iwymagania tego od
innych
dbaoci odorobek itradycje
zawodu
P6Z_KO
P6S_KR
P6Z_UN
P6Z_UU
P6S_UU
P6S_UO
P6Z_WO
P6Z_WN
P6S_WK
P6Z_UO
Poziom 7
Omwienie poziomu:
Charakterystyki 7 poziomu PRK odzwierciedlaj przygotowanie osoby posiadajcej kwalifikacj
tego poziomu do wykorzystania posiadanej wiedzy do formuowania irozwizywania zoonych
inietypowych problemw oraz innowacyjnego wykonywania zada wnieprzewidywalnych warunkach oraz do planowania iorganizowania pracy zespou lub organizacji realizujcych takie zadania. Wskazuj, e osoba ta:
potrafi dokona oceny, krytycznej analizy isyntezy oraz twrczej interpretacji iprezentacji informacji pochodzcych zwaciwie dobranych rde,
potrafi waciwie dobra oraz zastosowa dostpne metody, narzdzia i technologie suce
realizacji podejmowanych zada, atake dokona ich odpowiedniej modyfikacji,
potrafi uwzgldni w prowadzonej dziaalnoci rnorodne zoone uwarunkowania (ekonomiczne, prawne, spoeczne iinne) oraz kontekst aksjologiczny, potrafi dokona analizy ioceny
prowadzonej dziaalnoci wkontekcie tych uwarunkowa oraz obserwowanych trendw rozwojowych idokonywanych prognoz,
potrafi samodzielnie planowa wasne uczenie si przez cae ycie i ukierunkowywa rozwj
kompetencji podlegych pracownikw,
jest gotowa inspirowa iorganizowa dziaalno na rzecz rodowiska spoecznego oraz inicjowa dziaania na rzecz interesu publicznego.
* Efekty uczenia si wybrano spord wskazanych wrozporzdzeniu MNiSW wsprawie wzorcowych efektw ksztacenia dla studiw II stopnia na kierunku Elektronika (zob. Rozporzdzenie Ministra Nauki iSzkolnictwa Wyszego zdnia 4 listopada 2011 r. wsprawie wzorcowych efektw ksztacenia, Dz.U. 2011 nr253 poz.
1521) oraz spord efektw ksztacenia ustalonych dla studiw II stopnia na kierunku Kryminologia (Instytut Profilaktyki Spoecznej iResocjalizacji, Uniwersytet
Warszawski), oraz na kierunku Chemia (Wydzia Chemii, Uniwersytet Warszawski).
uporzdkowan ipodbudowan
teoretycznie wiedz obejmujc
kluczowe zagadnienia
wybrane zagadnienia zzakresu
zaawansowanej wiedzy szczegowej
waciwe dla programu ksztacenia
P7Z_KP
P7Z_WT
P7S_WG
P7Z_KW
P7S_KK
P7S_KO
P7Z_UI
P7U_K
POTRAFI:
P7U_U
ZNA IROZUMIE:
P7S_UW
P7U_W
odpowiedzialnego penienia rl
zawodowych zuwzgldnieniem
zmieniajcych si potrzeb spoecznych,
wtym:
rozwijania dorobku zawodu
podtrzymywania etosu zawodu
przestrzegania irozwijania zasad
etyki zawodowej oraz dziaania na
rzecz przestrzegania tych zasad
P7Z_KO
P7S_KR
P7Z_UO
P7S_UK
prowadzi debat
P7Z_UN
komunikowa si na tematy
specjalistyczne ze zrnicowanymi
krgami odbiorcw
P7Z_UU
P7S_UO
P7S_UU
P7Z_WZ
P7Z_WO
P7Z_WN
P7S_WK
Poziom 8
Omwienie poziomu
Charakterystyki 8 poziomu PRK odzwierciedlaj przygotowanie osoby posiadajcej kwalifikacj tego
poziomu do dokonywania analizy itwrczej syntezy wiatowego dorobku naukowego itwrczego
w celu identyfikowania, formuowania i innowacyjnego rozwizywania bardzo zoonych problemw lub wykonywania zada ocharakterze badawczym, tworzcych nowe elementy tego dorobku.
Wskazuj, e osoba ta:
potrafi planowa irealizowa indywidualne izespoowe przedsiwzicie badawcze lub twrcze, przewodzi grupie iponosi za ni odpowiedzialno, uczestniczy wwymianie idei, take
wrodowisku midzynarodowym,
potrafi samodzielnie planowa wasny rozwj oraz inspirowa i organizowa rozwj innych
osb, tworzy programy ksztacenia/szkolenia iprowadzi je zwykorzystaniem nowoczesnych
metod inarzdzi,
jest gotowa podtrzymywa irozwija etos rodowisk badawczych itwrczych, rozwija itworzy wzory waciwego postpowania w rodowisku pracy i w innych rodowiskach, wnosi
twrczy wkad do doskonalenia jakoci oraz kultury wsppracy.
* Efekty uczenia si wybrano spord efektw ksztacenia ustalonych dla studiw doktoranckich na Wydziale Elektroniki iTechnik Informacyjnych
Politechniki Warszawskiej, ustalonych dla studiw doktoranckich na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, oraz ustalonych dla studiw
doktoranckich na Wydziale Dziennikarstwa iNauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.
POTRAFI:
P8Z_KP
P8S_UW
podstawy teoretyczne
P8Z_WT
P8S_WG
P8Z_KW
P8Z_KO
P8S_KK
P8Z_UI
P8U_K
ZNA IROZUMIE:
P8U_U
P8U_W
rozwizywa najbardziej
skomplikowane problemy, tworzy
innowacyjne rozwizania, take
zwykorzystaniem wynikw prac
badawczych
P8S_KR
P8Z_UO
P8Z_UN
P8S_UK
inicjowa debat
P8Z_UU
P8S_UO
P8S_UU
P8Z_WZ
P8Z_WO
P8Z_WN
P8S_WK
P8S_KO
Zalecenie
Parlamentu Europejskiego iRady zdnia 20 grudnia 2012 r. wsprawie walidacji uczeniasi pozaformalnego inieformalnego
Bacia
E. (red.) (2012). Od kompetencji do kwalifikacji diagnoza rozwiza ipraktyk wzakresie walidowania efektw uczenia si. Warszawa: Instytut Bada Edukacyjnych.
Bacia
E. (red.) (2014). Walidacja efektw uczenia si uzyskanych poza systemem edukacji formalnej
jako nowe wyzwanie dla polityki na rzecz uczenia si przez cae ycie. Warszawa: Instytut Bada Edukacyjnych.
Cho-Domiczak
Dyba M. (red.) (2014). Zapewnianie jakoci kwalifikacji wzintegrowanym systemie kwalifikacji. War-
Sawiski S., Dbowski H. (red.) (2013). Raport referencyjny. Odniesienie Polskiej Ramy Kwalifikacji na
rzecz uczenia si przez cae ycie do Europejskiej Ramy Kwalifikacji. Warszawa: Instytut Bada Edukacyjnych.
Sawiski
Ziewiec-Skokowska
35
SYSTEMY KWALIFIKACJI
Krajowy system kwalifikacji (KSK) og dziaa zwizanych zpotwierdzaniem efektw uczenia
si dla potrzeb rynku pracy, spoeczestwa obywatelskiego oraz indywidualnego rozwoju uczcych
si, ktry obejmuje wszczeglnoci tworzenie, nadawanie iuznawanie kwalifikacji, atake zapewnianie jakoci kwalifikacji.
Zintegrowany system kwalifikacji (ZSK) podstawowa cz krajowego systemu kwalifikacji
(KSK) zintegrowana poprzez:
spjnych krajowych standardw w zakresie procedur dotyczcych tworzenia
inadawania kwalifikacji sucych zapewnianiu ich jakoci;
wprowadzenie
przypisanie
zarejestrowanie
Objanienia wybranych terminw dotyczcych ZSK zostay przygotowane na podstawie zapisw wdokumencie Projekt zaoe do ustawy ozintegrowanym
systemie kwalifikacji przyjtym przez Rad Ministrw wdniu 31 marca 2015 roku.
36
RAMY KWALIFIKACJI
Europejska Rama Kwalifikacji (ERK) przyjta wUE struktura poziomw kwalifikacji stanowica
ukad odniesienia dla krajowych ram kwalifikacji umoliwiajcy porwnywanie kwalifikacji uzyskiwanych wrnych krajach UE.
Polska Rama Kwalifikacji (PRK) opis hierarchii poziomw kwalifikacji wPolsce, wPRK, tak samo
jak w ERK, wyrnia si 8 poziomw kwalifikacji.
Przypisanie poziomu PRK danej kwalifikacji podjte wdrodze odpowiedniego aktu prawnego rozstrzygnicie oustaleniu poziomu PRK dla danej kwalifikacji na podstawie porwnania efektw uczenia si wymaganych dla tej kwalifikacji zcharakterystykami poziomw wPRK; przypisanie
poziomu PRK odbywa si wedug procedur okrelonych wustawie.
NADAWANIE KWALIFIKACJI
Walidacja icertyfikacja walidacja to wieloetapowy proces sprawdzania, czy niezalenie od
sposobu uczenia si kompetencje wymagane dla danej kwalifikacji zostay osignite. Walidacja
prowadzi do certyfikacji, czyli procesu, wwyniku ktrego uczcy si otrzymuje od upowanionej
instytucji formalny dokument potwierdzajcy, e naby okrelon kwalifikacj.
Zapewnianie jakoci nadawania kwalifikacji
suy zapewnianiu poprawnoci oraz doskonaleniu dziaa na wszystkich etapach walidacji icer-
tyfikacji;
metod
zapewniania jakoci nadawania kwalifikacji jest ewaluacja rozumiana jako analiza funkcjonowania instytucji certyfikujcej prowadzca do diagnozy procesw zwizanych znadawaniem
kwalifikacji;
ewaluacja
w
37
Kontakt: