Professional Documents
Culture Documents
przedsibiorca
prowadzi
dziaalno
gospodarcz
niezwykle
o przeszej i
kryterium rentownoci,
kryterium pynnoci,
kryterium ryzyka,
Trudno przeceni rol poprawnie sporzdzonej analizy finansowej. Jest ona wykorzystywana
w procesie zarzdzania i w procesie oceny wiarygodnoci podmiotu gospodarczego przez
rne grupy interesw. Waciwie sporzdzona i opisana spenia nastpujce funkcje:
DOKUMENTY
RDOWE
DLA
POTRZEB
SPORZDZENIA
ANALIZY
FINANSOWEJ
1.
H
I
J
K
L
Koszty finansowe
Zysk (strata) z dziaalnoci gospodarczej (F+G-H)
Wynik zdarze nadzwyczajnych (zyski nadzwyczajne - straty nadzwyczajne)
ZYSK (STRATA) BRUTTO (I +/- J)
Obowizkowe obcienia zysku (np. podatek dochodowy)
ZYSK (STRATA) NETTO (K-L)
podstawowej dziaalnoci
Analiza rachunku zyskw i strat moe przebiega na trzy sposoby: analiza pozioma
rachunku zyskw i strat, analiza pionowa rachunku zyskw i strat oraz badanie relacji
zachodzcych pomidzy poszczeglnymi kategoriami wyniku finansowego.
Z analiz poziom mamy do czynienia przede wszystkim w przypadku analizy dynamiki
zmian okrelonych pozycji rachunku zyskw i strat z poszczeglnych okresach. Polega ona
na ocenie zmiennoci strumieni reprezentujcych przychody, koszty i wynik finansowy.
Jako przykad mona poda analiz dynamiki wartoci sprzeday w okresie n i n+1:
sprzeda w okresie n: 1000 z
sprzeda w okresie n+1: 1200 z
analiza pozioma dynamiki zmian: sprzeda w okresie n+1 wzrosa nominalnie o 20% w odniesieniu do
okresu n (1200/1000 * 100%)
W analizie finansowej dotyczcej rachunku zyskw i strat moemy dokona badania relacji
zachodzcych pomidzy poszczeglnymi kategoriami wyniku finansowego.
Relacja zysku z dziaalnoci
operacyjnej do zysku ze
sprzeday
Zysk brutto
x 100%
Zysk z dziaalnoci operacyjnej
Zysk brutto
x 100%
Zysk ze sprzeday
Efektywna
opodatkowania
Relacja dywidendy
zysku netto
do
stopa
do
Dywidenda * 100%
Zysk netto
Dokonujc analizy rachunku zyskw i strat naley pamita o bardzo wanej kwestii a
mianowicie o waciwej interpretacji wynikw. Pomaga w tym znajomo rodzaju
prowadzonej dziaalnoci przez jednostk oraz wiedza na temat podejmowanych przez ni
dziaa, co pozwala na waciw ocen relacji zachodzcych pomidzy poszczeglnymi
skadnikami przychodw i kosztw. Na przykad z reguy pozytywnie oceniana jest dodatnia
dynamika przychodw. Oznacza to, e jednostka z roku na rok zwiksza sprzeda, co
wiadczy o rozwoju i zdobywaniu nowych klientw. Niemniej zdarzy si moe, e wzrost
Analiza bilansu
(zuywaj si w cyklu
PASYWA
A. Kapita wasny
I.
B. Aktywa obrotowe
I. Zapasy
II. Nalenoci krtkoterminowe
III. Inwestycje krtkoterminowe
IV. Krtkoterminowe rozliczenia midzyokresowe
I. Rezerwy na zobowizania
II. Zobowizania dugoterminowe
III. Zobowizania krtkoterminowe
IV. Rozliczenia midzy okresowe
SUMA AKTYWW
SUMA PASYWW
analiza pozioma,
analiza pionowa,
Po stronie aktyww analizie pionowej moe zosta poddany zarwno udzia majtku
trwaego i obrotowego w oglnej sumie bilansowej jak rwnie udzia rzeczowych
skadnikw majtku trwaego w aktywach trwaych oraz udzia poszczeglnych grup
aktyww biecych (np. nalenoci lub zapasw) w aktywach obrotowych.
Analiza pionowa aktyww pozwala na wycigniecie wielu cennych informacji. Dla
przykadu wysoki udzia majtku trwaego dotyczy bdzie gwnie firm produkcyjnych z
uwagi na konieczno posiadania przez przedsibiorstwo zaplecza produkcyjnego w postaci
maszyn i urzdze oraz hal produkcyjnych. Z kolei w przypadku firm handlowych udzia
majtku trwaego w przypadku firm handlowych bdzie niszy na korzy majtku
obrotowego gwnie zapasw towarw handlowych i nalenoci.
Analiza udziau zapasw w majtku obrotowych take pozwala na dojcie do
istotnych wnioskw: wzrost udziau zapasw w majtku obrotowym przy jednoczesnym
spadku sprzeday moe stanowi o pojawiajcych si problemach jednostki ze sprzeda
wyrobw bd towarw handlowych.
Analiza pionowa pasyww pozwala za na ksztatowanie wnioskw dotyczcych
struktury finansowania majtku przede wszystkim udziau kapitau wasnego w strukturze
finansowania majtku oraz
jednostki.
Analiza pionowa bilansu umoliwia okrelenie stopnia ryzyka finansowego jednostki,
tzn. na ile jednostka zaangaowaa wasne kapitay w prowadzon dziaalno. Naley
pamita, i kady kapita ma swoj cen. Rwnie kapita wasny. Przyjmuje si, e cena
kapitau wasnego jest relatywnie wysza od ceny kapitau obcego z uwagi na trudnoci w
jego pozyskaniu. W przypadku kapitau obcego jego cen jest koszt odsetek od kredytu
udzielonego przez bank. Niemniej jednak naley pamita, e wysoki udzia kapitaw
wasnych daje jednostce poczucie duej niezalenoci i bezpieczestwa z punktu widzenia
utrzymania dugoterminowej pynnoci i niezalenoci finansowej.
Okrelenie rde finansowania aktyww jednostki jest kolejnym etapem wstpnej
analizy bilansu. Etap ten polega na okreleniu i interpretacji poniszych wartoci:
miesicy;
pracujcego.
Kapita obrotowy netto (KON) wyznaczy mona dwoma sposobami:
Wynik operacji moe by trojaki: KON ma warto dodatni lub ujemn lub KON rwna
si zero.
Z punktu widzenia wiarygodnoci kredytowej podmiotu i utrzymania dugoterminowej
pynnoci finansowej z najlepsz sytuacj mamy do czynienia w przypadku, kiedy KON ma
warto dodatni. Oznacza to bowiem, e cay majtek trway (a wic majtek o niskiej
pynnoci moliwoci spienienia) i cz aktyww biecych (a wic aktyww
pozostajcych w jednostce do 12 miesicy i zuywajce si w jednym cyklu obrotowym)
finansowana jest kapitaem o dugim okresie wymagalnoci (zwizanym z przedsibiorstwem
na duszy okres).
Odwrotnoci jest sytuacja, w ktrej KON ma warto ujemn.
Oznacza to, e zobowizania krtkoterminowe (a wic kapitay obce zwizane z jednostk na
krtki okres) finansuj w caoci nie tylko aktywa biece ale rwnie cz majtku trwaego
(czyli majtku o niskiej pynnoci zwizanego z przedsibiorstwem w duszym okresie).
Sytuacja ta jest niekorzystna i niebezpieczna dla przedsibiorstwa i moe zagraa utrat
pynnoci finansowej.
Na poniszych schematach zaprezentowano opisane powyej zalenoci:
Aktywa trwae
Kapita stay
Aktywa
obrotowe
Zobowizania
biece
KON dodatni
KON=0
KON rwny 0
Aktywa trwae
Kapita stay
umoliwia
przejcie
do
KON ujemny
struktury
analizowaniu
pomidzy
pionowa
pasyww.
tej
`Naley doda, e zachowanie srebrnej zasady bilansowej jest moliwe przy spenieniu
dodatkowo dwch zaoe:
zota regua finansowania opisana jest przez tzw. wskanik struktury kapitau; okrela
poziom zaduenia przedsibiorstwa; w myl tej zasady przedsibiorstwo nie powinno si
zadua w stopniu wikszym anieli 50%; oznacza to, e udzia kapitau wasnego w
pasywach ogem jednostki powinien by na poziomie min. 50% (lub kapita wasny
powinien finansowa min. 50% aktyww jednostki).
Wskanik struktury kapitau: Wsk = kapita wasny / aktywa ogem * 100%
Naley jednak znowu podkreli, e warto wskanika struktury kapitau bdzie
realizowanej sprzeday, poziom kosztw i zyskw jednostki a bilans sytuacj majtkowokapitaow (majtek przedsibiorstwa oraz rda jego finansowania) o tyle rachunek
przepyww pieninych obrazuje realny strumie gotwki w przedsibiorstwie.
Warto doda, e wykazywanie przez przedsibiorstwo zysku w rachunku zyskw i strat nie
oznacza jednoznacznie, e przedsibiorstwo jest w dobrej kondycji finansowej.
Moe si okaza, e jednostka prowadzi sprzeda i osiga zadowalajce wyniki w
postaci zysku (realizuje wysokie mare) ale nie posiada rodkw pieninych na zapat
swoich zobowiza (zapata za zakupione towary, rodki do produkcji, rachunki za energi,
wynagrodzenia). Najprostszym przykadem takiej sytuacji jest przypadek, kiedy firma
wyprodukuje wyrb, sprzeda go do kontrahenta (wystawi faktur sprzedaow) i nie otrzyma
w terminie lub w ogle zapaty (np. w przypadku upadoci kontrahenta). W rachunku zyskw
i strat odzwierciedlona jest warto sprzeday, poziom kosztw i zysk. Natomiast nie pojawi
si przepyw gotwki za zrealizowan sprzeda.
Rachunek przepyww pieninych obrazuje przepyw rodkw pieninych na
rnych poziomach aktywnoci jednostki:
Lp.
A
B
C
D
E
F
Wyszczeglnienie
Przepywy pienine netto z dziaalnoci operacyjnej
Przepywy netto z dziaalnoci inwestycyjnej
Przepywy netto z dziaalnoci finansowej
Przepywy pienine netto razem (A+B+C)
rodki pienine na pocztek okresu
rodki pienine na koniec okresu (E+D)
wskaniki zaduenia,
wskaniki rentownoci,
Kada z tych grup zawiera od kilku do kilkunastu wskanikw. Warto nadmieni, e o
ale ich trafny dobr i interpretacja. W opracowaniu zostan wymienione gwne wskaniki
najczciej wykorzystywane przy dokonywaniu analizy wskanikowej.
1.
Poniej
zaprezentowano
kilka
wskanikw
najczciej
aktywa biece
zobowizania biece
Inwestycje krtkoterminowe
Zobowizania biece
b)
Wskanik szybkiej pynnoci
finansowej
c)
Wskanik rodkw pieninych
d)
Wskanik natychmiastowej
pynnoci finansowej
Kapitay obce
Aktywa ogem
Kapitay wasne
Aktywa ogem
Kapitay obce
Kapitay wasne
b)
Wskanik udziau kapitaw wasnych w
finansowaniu majtku
c)
Wskanik zaduenia kapitau wasnego
d)
Wskanik udziau zobowiza dugoterminowych
w zobowizaniach ogem
e)
Wskanik zaduenia dugoterminowego
f)
Wskanik poziomu zaduenia rzeczowych
aktyww trwaych
wasnych
finansowaniu
majtku
(b)
obrazuj
poziom
zaduenia
Ostatnim z tej grupy wskanikw jest wskanik poziomu zaduenia rzeczowych aktyww
trwaych (f). Informuje on o stopniu zabezpieczenia zobowiza dugoterminowych przez
aktywa trwae. Oscylowanie wartoci tego wskanika w granicach jednoci moe wiadczy o
istotnym zagroeniu finansowym, ktre w konsekwencji moe doprowadzi do upadoci
jednostki.
2.2 wskaniki zdolnoci do obsugi dugu.
Jest to druga istotna grupa wskanikw obrazujca zdolno jednostki do obsugi
zacignitych zobowiza (koszt odsetek) oraz do ich zwrotu.
a)
Wskanik pokrycia obsugi dugu
b)
Wskanik pokrycia zobowiza odsetkowych
c)
Wskanik pokrycia obsugi dugu z nadwyki
finansowej
Pierwszy ze wskanikw (a) wskanik pokrycia obsugi dugu informuje, ile razy
zysk brutto wraz z odsetkami pokrywa roczne raty kapitaowe powikszone o odsetki. Okrela
on zatem stopie zabezpieczenia obsugi zobowiza dugoterminowych. Przyjmuje si, e
powinien on by wyszy od jednoci aczkolwiek w wietle przepisw Banku wiatowego
jego poziom powinien oscylowa w granicach 1,3 2,5. Warto wskanika na poziome 2
oznacza, e nawet dwukrotny spadek zysku brutto nie spowoduje utraty zdolnoci jednostki
do obsugi zaduenia i jego zwrotu.
Wskanik pokrycia zobowiza odsetkowych (b) informuje z kolei o zdolnoci
jednostki do spaty odsetek. Jego poziomem zainteresowani s przede wszystkim
poyczkodawcy. Im wysz warto przyjmuje wskanik tym korzystniej oceniana jest
kondycja jednostki z punktu widzenia oceny kredytobiorcy.
Tymczasem wskanik pokrycia obsugi dugu z nadwyki finansowej (c) uznaje si za
najbardziej przydatny wskanik do badania zdolnoci kredytowej podmiotw. Informuje on,
ile razy nadwyka finansowa (jako zysk netto i amortyzacja) pokrywa spat rat kapitaowych
i odsetek. Jego warto optymaln przyjmuje si na poziomie 2,5.
3.
x 365
x 365
b)
Wskanik cyklu nalenoci
c)
Wskanik cyklu regulowania zobowiza
x 365
b)
Wskanik rotacji aktyww staych
c)
Wskanik rotacji aktyww biecych
d)
Wskanik rotacji zapasw
e)
Wskanik rotacji nalenoci
f)
Wskanik rotacji kapitaw wasnych
g)
Wskanik rotacji kapitaw staych
h)
Wskanik rotacji zobowiza ogem
przez pryzmat osiganych przez jednostk zyskw. Wskaniki rentownoci moemy podzieli
na 3 grupy:
rentownoci sprzeday tym wiksza jej efektywno. Poniej przedstawiono trzy rodzaje
wskanikw rentownoci sprzeday:
a)
Wskanik stopy mary brutto
x 100 %
Zysk ze sprzeday
Przychody ze sprzeday
x 100 %
b)
Wskanik rentownoci sprzeday
c)
Wskanik
rentownoci netto
Zysk netto
Przychody ze sprzeday + pozostae przychody operacyjne + przychody finansowe + zyski nadzwyczajne
x 100 %
Wskanik stopy mary brutto (a) informuje, jaki jest poziom opacalnoci sprzeday
na poziomie pokrycia kosztw wytworzenia (kosztw bezporednio zwizanych z produkcj).
Wskanik rentownoci sprzeday (b) ukazuje rentowno sprzeday po uwzgldnieniu
kosztw wytworzenia, kosztw sprzeday i kosztw oglnego zarzdu.
Najbardziej oglnym wskanikiem jest wskanik zyskownoci (rentownoci netto)
pokazujcy rentowno caej dziaalnoci jednostki, cznie z dziaalnoci pozosta
operacyjn, dziaalnoci finansow i zyskami nadzwyczajnymi.
Generalnie do oceny jednostki
Zysk netto
redni stan aktyww ogem
x 100 %
Zysk netto
redni stan aktyww staych
x 100 %
Zysk netto
redni stan aktyww biecych
x 100 %
b)
Wskanik rentownoci aktyww staych
c)
Wskanik rentownoci aktyww biecych
Zysk netto
redni stan kapitaw wasnych
x 100 %
Warto tego wskanika ukazuje stop zysku, jak przynosi inwestycja w akcje bd
udziay danej jednostki. Inaczej ujmujc pokazuje, ile inwestor lub udziaowiec zarobi
inwestujc jedn zotwk w kapitay wasne przedsibiorstwa.
Daje on zatem istotn informacj nie tylko dla kontrahentw i instytucji finansowych ale
rwnie dla udziaowcw lub akcjonariuszy, ktrzy z punktu widzenia upywu czasu chc
oceni efektywno swojej inwestycji kapitaowej.
Podobnie jak w przypadku innych wskanikw rentownoci nie ma podanej wartoci
minimalnej wskanika. Im jego warto wysza, tym lepsza efektywno i sprawno
dziaania przedsibiorstwa w zakresie wykorzystywanych rde finansowania w postaci
kapitaw wasnych.
Zastosowanie
wskanikw
do
badania
kondycji
majtkowo-finansowej
przedsibiorstwa daje jasny i czytelny obraz sytuacji danego przedsibiorstwa pod warunkiem
odpowiedniego dobrania wskanikw oraz ich rzetelnej interpretacji. Jak wspomniano
wczeniej nie zawsze ujemny trend powinien by traktowany negatywnie bez waciwego
rozeznania okrelonej sytuacji (przykad spadku przychodw ze sprzeday z uwagi na
wycofywanie si jednostki z nierentownych kontraktw).
Analiz wskanikw naley przeprowadza wielopaszczyznowo, tzn. nale stara si wiza
zachowanie w czasie jednego wskanika z drugim, np. spadek przychodw ze sprzeday w
powizaniu ze wzrostem rentownoci sprzeday i rentownoci kapitaw wasnych.
Dokonanie prawidowej interpretacji wskanikw moliwe bdzie tylko i wycznie dziki
znajomoci charakteru dziaalnoci analizowanego przedsibiorstwa i zachodzcych w nim
zmian.
rda: