Wielofunkcyjna

sonda pomiarowa

GND

4k7

3
4

+5V

1
2

C3

100n
22p 22p

10u

C2 C1

C4
100n

+5V

L1

ATMEGA8
29

PC0(ADC0)
PC1(ADC1)
GND
PC2(ADC2)
AR E F
PC3(ADC3)
AVCC
PC4(ADC4/S DA)
PC5(ADC5/S CL)
ADC6
PB6(XTAL1/TOSC1)
ADC7

23
24
25
26
27
28
19
22

PB7(XTAL2/TOSC2)

PD0(R XD)
PD1(TXD)
PD2(INT0)
PD3(INT1)
PD4(XCK/T0)
PD5(T1)
PD6(AIN0)
PD7(AIN1)

30
31
32
1
2
9
10
11

PB0(ICP)
PB1(OC1A)
PB2(S S /OC1B)
PB3(MOS I/OC2)
PB4(MIS O)
PB5(S CK)

12
13
14
15
16
17

21
20
18

Q1
16MHz
3
5
4
6

PC6(/R E SE T)

GND
GND
VCC
VCC

IC1

NO2

ANALOG

R 1 470
R 2 470
R 3 470
R 4 470
R 5 470
R 6 470
R 7 470
R 8 470

A
B
C
D
E
F
G
DP

NC2

R E L1

FALS E

C5

D5
D4

1
2
4
5

IC3D
11

74HC08D

74HC86D

IC3C
8

IC3A
3

74HC86D

2
1

IC3B
6

74HC08D
3
TR UE
IC2A

74HC86D

IC2D

12

ANALOG

11

13

74HC08
IC2C

10

A 7
B 6
C 4
D 2
E 1
F 10
G 9

a
b
c
d
e
f
g

DIS 1

A
A

A 7
B 6
C 4
D 2
E 1
F 10
G 9

3
8

DP5

DP

R 15
R 16
R 17
R 18

4k7
4k7
4k7
4k7

a
b
c
d
e
f
g

DIS 2

A
A

3
8

DP5

DP

LTS 2801
BC858
Q2

1k

a
b
c
d
e
f
g

DIS 3

A
A

3
8

DP5

DP

A 7
B 6
C 4
D 2
E 1
F 10
G 9

74HC08

a
b
c
d
e
f
g

DIS 4

A
A

3
8

DP5

BC858
Q4

+5V

BC858
Q5

LE D1
LE D2
Y
LE D3
G

DP

LTS 2801

R 20

470

7
6
4
2
1
10
9

LTS 2801
BC858
Q3

1k
R 21

A
B
C
D
E
F
G

FALS E

IC2B

74HC86D

D3

10

2n2

R 19

R E LAY

+5V

LTS 2801

TR UE

220k
BAT85T BAV99 BAV99

R 13

D2

BAV99

D6
BAT85T
Masa

COM2

S1
Funkcja

Q6
BC858
R E L1
AZ850
+

14

R E LAY

Igla 330
PAD4

NC1

PAD1 R 12
COM1

R9

GND

C11
100n

100n
IC5
78L05

IC2P IC3P
7

C10
100n

C9

GND

VCC

VCC

14

+5V

OUT

C7
100n

1M 1%

IN

13

R 14

332k 1%

IC6
78L05

+5V

R E L1

GND

12

220k

NO1

C8
100n

Na rysunku 1 przedstawiony jest schemat ideowy sondy pomiarowej. Konstrukcja zostaa oparta na mikrokontrolerze
ATmega8, rozpdzonym do maksymalnej dozwolonej prdkoci 16 MHz. Ten
ukad zajmuje si zbieraniem informacji
z odpowiednio przetworzonych sygnaw,
zbieranych za pomoc igy pomiarowej,

+5V

R 10

C6
100n

OUT

D7
1N4148

PAD3

IN

Opis ukadu

+5V

R 11

PAD2

nas z koniecznoci zaprzgania cikiego

sprztu do najprostszych pomiarw, ktre
powinny by wykonane szybko i sprawnie. Jestem pewien, e sonda pomiarowa
nie tylko mnie uatwi codzienne zmagania
w warsztacie zapraszam do lektury!

Rys. 1

BAV99

5-woltowa elektronika cyfrowa jest bardzo

popularna nie tylko wrd elektronikw-hobbystw, ale i stosowana w wielu urzdzeniach fabrycznych. Podczas szukania
bdw w jednym ze swoich ukadw,
wyjtkowo odczuem brak maej i funkcjonalnej sondy do inspekcji cyfrwki,
dostosowanej do moich potrzeb. Wraz
z nadejciem jednego z zada Szkoy
Konstruktorw, postanowiem takowe narzdzie zbudowa. Jest to igowa sonda pomiarowa, ktra umoliwia natychmiastowe rozpoznanie stanu

3103

logicznego (cznie ze stanem zabronionym/wysokiej impedancji), wykryje krtkie impulsy (zera lub jedynki) o uamku
mikrosekundy, zmierzy czstotliwo do
kilku megahercw.
Grzechem byoby zapomnie o woltomierzu napi staych o przyzwoicie
szerokim zakresie. Przyrzd prezentuje
wyniki na trzech diodach LED i czterech wywietlaczach 7-segmentowych,
a do wyboru funkcji suy jeden przycisk microswitch. Cao zamknita
w maej, podunej obudowie wygodnie
ley w doni i stanowi wietne uzupenienie wyposaenia warsztatu. Oczywicie
nie zastpi ona oscyloskopu, ale zwolni

D1

Miniaturowy, szybki i uatwiajcy

warsztatow codzienno instrument
pomiarowy, ktry natychmiast rozpozna stan logiczny, zmierzy czstotliwo oraz zdemaskuje krtkie impulsy. Wyposaony jest take w woltomierz napi staych.

Projekty AVT

17

Projekty AVT
sterowaniem wszystkimi peryferiami zwyk krzemow lub da w jej miejsce wany tranzystorem bipolarnym PNP przez
i obustronn interakcj z uytkownikiem. zwor i przeci ciek zwierajc jedn mikrokontroler.
Zaczn od omwienia obwodw wejcio- z diod w D5.
Do pomiaru napi analogowych z senwych urzdzenia.
Za dzielnikiem znajduje si wspomnia- sown dokadnoci i stabilnoci naleaIga pomiarowa jest podczona do ny wczeniej ukad cyfrowy, oparty na o odpowiednio wykona obwody zasilagniazda PAD1. Rezystor R12 peni tutaj szybkich CMOSach. Na podstawie napi nia ukadu IC1. Zasilanie czci analogofunkcj ochronn, jego obecno jest na diodach rozpoznaj one wszystkie trzy wej mikrokontrolera jest filtrowane przez
norm w tego typu konstrukcjach. Po du- stany logiczne i przekazuj dalej w postaci ukad LC, standardowo zalecany przez
gich eksperymentach z pprzewodnikami atwej do interpretacji programowej dla producenta. Jako napicie odniesienia
i rozmylaniach zdecydowaem, e w tym mikrokontrolera, zgodnie z tabel 1.
suy wanie to zasilanie (nka AVCC),
momencie najlepszym wyborem bdzie...
Znacznie mniej skomplikowany jest dlatego te, zgodnie z kart katalogow,
miniaturowy przekanik. Wiadomo, e obwd do pomiaru napi staych jest on midzy AREF a mas wczony zosta
woltomierz musi mie zakres wikszy podczany do igy pomiarowej, gdy styki niezbdny kondensator 100nF. Oczywini 5V, cz cyfrowa koniecznie ma by przekanika s przeczone. Pomiarem cie, aby maksymalnie poprawi warunki
szybka, a do tego dobrze by byo, gdyby napicia analogowego zajmuje si oczy- pracy ukadu ATmega8, napicie zasilaprzyrzd podczas pomiarw nie obcia wicie przetwornik analogowo-cyfrowy nia jest dobrze odsprzgane i filtrowane.
nadmiernie badanego ukadu i nie by wbudowany w mikrokontroler ATme- Kilka kondensatorw 100nF umieszczonaraony na uszkodzenia bez przekracza- ga8. Aby zwikszy zakres do ok. 20V, nych zostao moliwie blisko nek VCCnia zakresw. Stwierdziem, e rozsdnym konieczne byo zastosowanie dzielnika -GND tego mikrokontrolera.
i chyba najwygodniejszym rozwizaniem napicia 1:4 na precyzyjnych rezystoDo uniwersalnych linii IC1 podczone
bdzie mechaniczne rozseparowanie rach, ktre cznie obciaj mierzony zostay wejcia pomiarowe ANALOG,
wejciowych obwodw cyfrowych i wol- ukad impedancj 1,3M, co jest w tym TRUE i FALSE, przycisk do zmiany funktomierza wanie przy uyciu przekani- przypadku bardzo dobrym wynikiem. cji, anody i katody wywietlaczy, steroka, sterowanego przez mikrokontroler.
Dodatkowy kondensator o niewielkiej wanie przekanikiem RELAY i trzy diody
W momencie, gdy styki przekanika s pojemnoci 2,2nF suy jako niezbd- LED do wskazywania stanu logicznego.
zwolnione, sygna z igy trafia na obwd ny w woltomierzach bufor. Tak obrobio- Warto zauway, e wejcie FALSE jest
do pomiaru sygnaw cyfrowych. Zosta ny sygna trafia na przetwornik zawarty podczone do linii wyzwalania licznika
on zrealizowany w taki sposb, aby szyb- w mikrokontrolerze.
T1, co umoliwia atw realizacj czko i bez drastycznego obciania rda
Dodatkowe pary duodiod D1 i D2, stociomierza. Wejcie TRUE natomiast
wykry wszystkie trzy stany logiczne. zabezpieczaj wejcia ukadw scalonych podczyem do wejcia wyzwalania przeJednym z takich rozwiza jest zbudo- przed napiciami spoza zakresu napi rwania zewntrznego INT0, ale podczas
wanie dzielnika na diodach i rezystorach. zasilania. Warto zauway, e obwd wol- pisania programu ostatecznie z tego nie
Wybraem popularne BAV99, ktre tak tomierza znacznie lepiej zniesie przekra- skorzystaem (rwnie dobrze mogem
naprawd zawieraj dwie szybkie diody czanie zakresu pomiarowego, a to z uwagi podczy gdzie indziej). Moe mie to
krzemowe o parametrach bardzo podob- na obecno opornika o wartoci 1M jednak znaczenie dla Czytelnika, ktry
nych do 1N4148. Dwa rezystory R14 w dzielniku. W przypadku czci cyfro- zechce co pozmienia w programie czy
i R15 wraz z szeregiem diod tworz wej jest ju gorzej przy przekroczeniu te napisa swj od zera.
wspomniany dzielnik wczony w obwd napi przez ukad popynie prd o znaczzasilania. W zalenoci od napicia na nie wikszej wartoci, wyznaczonej przez Monta i uruchomienie
igle, okrelany jest wystpujcy tam stan charakterystyk jednej z diod w D2 i opor- Do zmontowania sondy zaprojektowana
logiczny poprzez zaburzenie rozkadu nik o maej wartoci R12, dlatego warto zostaa jednostronna pytka drukowana,
pokazana na rysunku 2. Z racji mojego
spadkw napi na szeregu elementw, o tym pamita podczas pomiarw.
rozpoznawane przez szybkie bramki
Interesujcy moe by take obwd uporu i niechci do pytek dwustrondziaajce w standardzie CMOS. Jeeli zasilania przekanika zastosowany nych, musiaem pogodzi si z ciasnot
w dzielniku zastosujemy cztery diody zosta specjalnie do tego drugi stabilizator na pytce i koniecznoci poprowadzenia
krzemowe p-n, sonda bdzie rozpozna- napicia. Pobr prdu przez wywietla- znacznej liczby zworek z drutu i przewaa sygnay w standardzie TTL. Ja nato- cze, rozpdzony mikrokontroler i reszt wodw. Po wykonaniu i przygotowaniu
miast, po eksperymentach, zestawiem 3 potrafi momentami przekracza 70mA pytki standardowo sprawdzamy, czy nie
diody krzemowe i jedn Schottkyego, (kiedy s wywietlane same semki), wic ma zwar i przerw. Lutowanie zaczynamy
co zwikszyo nieco
dodatkowy przekanik mgby od mikrokontrolera i ukadw scalonych.
Sygna
Wyjcie Wyjcie
w gr zakres rozpo- na wejciu FALSE TRUE przeciy IC6 i uszkodzi go. Nastpnie lutujemy kondensatory i rezyznawania zera do ok.
Dodatkow zalet takiego roz- story SMD oprcz R16R18, poniewa
zero
1
0
1V. Dodatkowa szybka
wizania jest to, e podczas pady pod nie posu pniej do zapro0
0
dioda D6 przyspiesza stan trzeci
pracy sondy jako woltomierza, gramowania IC1. Nastpne w kolejnoci
przeczanie si szerejego cewka nie wprowadza s diody. Jak wspomniaem wczeniej,
jedynka
0
1
gu diod podczas pracy
adnych zakce w obwd moemy wybra, czy chcemy standardo(jej wpyw bardzo Tab. 1
zasilania. Przekanik jest stero- wy TTL, czy z przesunitym poziomem
granicznym zera w gr, a to zaley od D4
dobrze wida na oscyloskopie przy duych Rys. 2
3 CI
2 CI
PAD11
R9
22 R
DIS 1
DIS 2
DIS 3
DIS 4 2 R
7D
czstotliwociach).
PAD3
6R
PAD12
R 12
L1
PAD7
2D
PAD2
4D
Oczywicie Czytelni5
C
I
PAD8
PAD1
PAD5
cy, ktrzy zechcieliby
6 CI
S1
PAD6
R 10
4
3 PAD4
1L E R
LE D1 LE D2 LE D3 91 R
5R
mie standardowy TTL,
12 R
8
R
02 R
41 R
2
1
PAD10
mog diod D4 zastpi
R 11
PAD9
31 R

5Q

Q1

61 R
4C
3C

4Q

6C

3Q

7C

2Q

51 R

Sierpie 2014

9C

8C

71 R

1C

1 CI

1D

5C

11 C

18

2C

01 C

6D

3D 5D

4R

1R 3R

7R

6Q

81 R

E l e k t r o n i k a d l a Ws z y s t k i c h

Projekty AVT
(zwyka krzemowa czy Schottkyego). Ja
wybraem t drug opcj, poniewa urzdzenie staje si rwnie wietnym narzdziem do badania CMOSw. Wpczesne
ukady cyfrowe (TTL oraz CMOS) maj
ju tak dobre parametry, e miao mona
uywa tej sondy do inspekcji dowolnego
urzdzenia 5-woltowego.
Ostatnimi elementami powierzchniowymi s tranzystory bipolarne. Po ich
montau trzeba przylutowa przekanik.
Montujemy go nietypowo, bo po stronie cieek. Dobrze jest pooy pytk
pasko na stole i woy wyprowadzenia
przekanika do otworw i tak je przylutowa. Teraz zabieramy si do elementw
przewlekanych (tych po stronie elementw) oczywicie zworek, ale teraz lutujemy tylko te proste. Zanim zabierzemy
si do tych gitych, trzeba przylutowa
rezonator kwarcowy (uywamy podkadki
izolujcej) i dawik L1. T zwor krtsz
prowadzimy nad L1 w taki sposb, aby
jej wysoko nie przekraczaa wysokoci
kwarcu. Obie te nietypowe zworki najlepiej jest wykona grubym, sztywniejszym
drutem np. 0,6 mm rednicy.
Nastpnie lutujemy cztery przewlekane rezystory. Warto kupi kilka (np.
po dziesi) rezystorw precyzyjnych
1% 1M i 332k i wybra po jednym
o najlepszej wartoci, przy czym ten
drugi wybieramy najbardziej zbliony do
333k. Matematycznie taka warto jest
nam potrzebna, a w handlu jest tylko
332k. Dokadne dobranie ich wartoci
ma widoczny wpyw (cyfra po przecinku)
na bdy pomiarw przy pomiarze wyszych napi, bliskich zakresowemu.
Teraz lutujemy wywietlacze i przycisk microswitch (wysoko oki 6mm).

Rys. 3
Rys. 4

E l e k t r o n i k a d l a Ws z y s t k i c h

Diody bdziemy montowa na kocu,

podczas obrabiania obudowy, aby odpowiednio dobra wysoko.
Teraz trzeba zaprogramowa mikrokontroler. Przewody ISP naley podczy do padw pod rezystory R16R18
i specjalnie wykonan ciek pod sygna
RST, zgodnie z opisami na rysunku 3.
Zachowajmy delikatno podczas lutowania kabli do tych malekich padw,
poniewa mona je bardzo atwo zerwa!
Listing (.bas) i skompilowane programy
(.bin oraz .hex) mona pobra z Elportalu.
Kod jest bogaty w komentarze, a czasy
opnie (np. midzy pomiarami) mona
atwo zmienia, poniewa s one zadeklarowane jako stae pocztku programu.
Wczamy zasilanie (ok. 79V) i adujemy program na IC1. Naley te przestawi jedno z ustawie fuse-bit, mianowicie
jako rdo sygnau taktujcego wybra
zewntrzny rezonator kwarcowy o wysokiej czstotliwoci.
Po pomylnym zaprogramowaniu
mikrokontrolera ostronie usuwamy przewody i lutujemy brakujce rezystorki.
Teraz trzeba bdzie zamontowa osiem
przewodw uzupeniajcych brakujce
poczenia wywietlaczy, ktre nie zmieciy si na wskiej pytce drukowanej. Do
montau czterech z nich przewidziaem
przewlekane pady (PAD5PAD12), przewody prowadzone po stronie elementw.
Kable te podczaj katody wywietlaczy
do mikrokontrolera. Pozostae cztery przewody maj czy ich anody z kolektorami tranzystorw Q2Q5. Przewidziaem,
e zrezygnuj z przewlekanych padw
z uwagi na brak miejsca i wykonam poczenia po dolnej stronie pytki. Po wytrawieniu zmieniem jednak zdanie i wywierciem dodatkowe otwory,
a wszystkie osiem kabli
zmontowaem po stronie
elementw. Polecam takie
rozwizanie, trzeba tylko
uwaa przy przewiercaniu, aby nie uszkodzi
niczego po drugiej stronie.
Wszystkie wymienione
poczenia naley wykona wedug schematu na
rysunku 4 (widok od strony elementw, rne kolory
dla uatwienia orientacji).
Do wykonania pocze
trzeba uy cienkich przewodw, np.
pozyskanych
z paskich
tam (chociaby komputerowych)
i
ucina

Sierpie 2014

je moliwie krtkie, aby nie zwijay si

i nie zajmoway miejsca. Pamitajmy, eby
nie wychodzi ponad wysoko kwarcu!
Przychodzi kolej na obrbk obudowy.
Cao zostaa tak zaprojektowana, aby
zmiecia si w popularnej i atwo dostpnej obudowie prbnika. Najpierw trzeba
wyci w niej otwory na wywietlacze,
diody LED i przycisk. Ja poradziem sobie
tak, e wydrukowaem z edytora pytek
EAGLEa odpowiednie warstwy w odbiciu lustrzanym, ktre zawieray kontury
elementw i otwory na koki do skrcenia
obudowy, naoyem to na grn cz
obudowy (tzn. t gdzie nie ma otworw
na wkrty i wgbienia na nalepk) od
wewntrz, zaznaczyem i wyciem zgodnie z konturami. Warto si przyoy, aby
cao wykonana zostaa solidnie i estetycznie.
Kiedy wszystkie elementy na pytce
bd pasoway do otworw, wymierzamy
odlego i lutujemy diody LED (zadbajmy, aby miay troch luzu i nie wyrway cieek). Powinnimy uzyska efekt
podobny do tego na fotografii 1 (u mnie
byy jeszcze wtedy przewody do programowania).
Teraz trzeba zamocowa na obudowie
z tyu dwa gniazda zasilania i bananowe
do poczenia z mas ukadu mierzonego.
Miejsce na nie zostao przewidziane z tyu
obudowy, tak jak na fotografiach. Do podczenia zasilania postanowiem zastosowa gniazdo eskie DC-Jack 5,5/2,5mm
i umieciem je na maej ciance z tyu
urzdzenia, przysunite jak najbliej do
jednej ze cian bocznych, aby zaoszczdzi miejsce. Jest ono niezbdne, aby
zamontowa drugie wspomniane gniazdo.
Umiejscowiem je na ciance bocznej, co
cznie okazao si bardzo ergonomicznym rozwizaniem.
Kiedy ju wszystko jest spasowane,
najwyszy czas pomyle o igle pomiarowej! wietnie nadaj si do tego kocwki od tanich multimetrw, ktre
z reguy bardzo szybko odpadaj od kabli.
Wystarczy zmiadzy plastik obcgami,
aby uzyska bardzo dobrze nadajcy si
prcik. Moemy te kupi za kilka zotych
zestaw dwch dugich kocwek pomiarowych (igie), takich jak na fotografii 2,
uci obcgami odpowiednio dugi (34
cm) kawaek i usun z prcika izolujc koszulk termokurczliw (wystarcz paznokcie). Igiek zamocowaem
do PAD1 przy uyciu dugiej szpilki
z goldpina. Jeli prcik nie bdzie chcia
si lutowa, wystarczy troch przypali
go lutownic i kropelk cyny w wybranym miejscu szybko zmieni zdanie.
Tak wykonan elektronik umieszczamy
w obudowie.

19

Projekty AVT
Do padw PAD2 i PAD3 podczamy gniazdo zasilania (odpowiednio + i ), za do znajdujcego si
obok PAD4 eskie gniazdo bananowe. Znw uywamy moliwie krtkich przewodw. Kiedy ju wszystko
rozmiecimy, do wyprowadze gniazda zasilania trzeba jeszcze koniecznie dolutowa filtrujcy kondensator
elektrolityczny 220uF/16V. W tym
momencie bdzie mona sprawdzi, Fot. 1
czy urzdzonko dziaa.
Jeli wszystko gra, mocujemy pytk rezystorw pull-up do plusa
sztywno w obudowie, np. przy uyciu zasilania. Jeli po pomiakleju termotopliwego. Uwaamy, aby rze na wywietlaczach nie
rezonator kwarcowy nie by docinity, ma przecinka, oznacza to,
bezwzgldnie wane, aby stabilizatory e wynik wywietlony jest
mogy odda ciepo, i wewntrzna cz w hercach. Pojawienie
igy bya solidnie przymocowana do obu- si gdzie kropki oznacza
dowy. Klej musi wystygn, w midzy- jednostk kHz. Urzdzeczasie trzeba te odpowiednio przygoto- nie automatycznie wybiera
wa doln cz obudowy, a mianowi- czas otwarcia bramki (czas
cie woy do niej co, co uniemoliwi pomiaru) czstociomieuginanie/zerwanie si pytki drukowanej rza na podstawie pomiaw d pod pywem upadku lub nacisku na ru poprzedniego jeli
wywietlacze. Ja wykorzystaem tekturk zmierzono wicej ni 9999
z pudeka po herbacie, zwinem j, aby Hz, czyli musimy straci ostatni cyfr
bya odpowiednio gruba i okleiem tam wskutek maej liczby wywietlaczy,
izolacyjn. T sam tam przytwierdzi- nastpny pomiar zostanie skrcony do
em j do plastiku, aby nie lataa na p sekundy (standardowo jest sekunboki. Efekt tych dziaa mona zobaczy da), a wynik pomnoony bdzie przez
na fotografii 3. Zamknem obudow dwa. Dodatkowym udogodnieniem jest
i skrciem znalezionymi gdzie wkr- wiecenie czerwonej diody, gdy na igle
tami, ktre wczeniej musiaem skrci panuje stan zero, co moe by pomocne
obcgami (do dugoci gwintu ok. 7 mm). podczas badania przebiegw o bardzo
Niestety, to jedna z niewielu obudw, do maej (kilka Hz) czstotliwoci. Testowaktrych nie dodaj wkrtw.
em urzdzenie na generatorze prostokW tym momencie prace nad tym poy- ta o wypenieniu 50%, zbudowanym na
tecznym przyrzdem pomiarowym dobie- rezonatorze kwarcowym. 4 MHz zmiegy koca! Wystarczy wczy zasilanie rzy bardzo dobrze, ale przy 8 MHz ju
i urzdzenie jest gotowe do dziaania. Po gubi impulsy,
uruchomieniu na wywietlaczach pojawi co byo do przewi- Fot. 3
si napis LOG, czyli analiza stanu logicz- dzenia z uwagi na
nego w czasie rzeczywistym. Naciska- taktowanie procejc przycisk, zmieniamy kolejno funkcje sora. Na fotografii
urzdzenia. Mamy do wyboru:
4 mona zobaczy
- LOG analiza stanu logicznego. czstociomierz
Na diodach LED wywietlony jest stan w praktyce, gdzie
logiczny w badanym punkcie w czasie mierzona jest czrzeczywistym. Czerwony oznacza zero, stotliwo 2 MHz,
zielony to jedynka, a ty to stan jeszcze w trakcie
wysokiej impedancji (brak poczenia) pisania programu.
lub stan zabroniony. Wywietlacze 7-seg Po pniejszej optymalizacji dokadno
s wyczone.
jest jeszcze lepsza.
- LONG tryb wykrywania i prze- FREQ pomiar czstotliwoci. Urzdzenie rozrnia wwczas sygnay zera od duania krtkich impulsw (szpilek).
pozostaych, czyli moe zmierzy zarw- Specjalnie dla tego trybu zoptymalizowane
no czstotliwo normalnego sygna- zostao oprogramowanie mikrokontrolera,
u prostoktnego zero-jedynkowego, jak zwalniajce go od wszelkich innych zada
i sygnau zero-wysokoimpedancyjnego, i zbdnych zaj. Dlatego teraz wywietlaktre wystpuje czasem na nkach nie- cze nie s multipleksowane i obsugiwane,
ktrych ukadw scalonych z obwodami na pierwszym z lewej stale wieci si
typu open-collector, dziki czemu jeste- kropka, aby byo wiadomo, e urzdzemy zwolnieni z koniecznoci doczepiania nie dziaa. Kade zero i jedynka s na

20

Sierpie 2014

bieco wywietlane na
odpowiednich diodach,
ale wyczane z opnieniem ok. 50ms. Jest
to wystarczajco dugo,
aby czowiek zauway
impuls. Stan trzeci jest
tutaj ignorowany.
- VOLT tryb woltomierza napi staych
z zakresu 019,0V,
dokadno do jednego
miejsca po przecinku
Fot. 2
i sygnalizacja przekroczenia zakresu w gr. To co bardzo
sobie w nim ceni, to szybko wykonania
pomiaru. Mikrokontroler mierzy napicie
przetwornikiem ADC co ok. 50ms, wic
wynik dostajemy natychmiast po dotkniciu ig, w przeciwiestwie do multimetrw, ktre do dokonania pomiaru potrzebuj jednak tych trzech sekund (za czym
oczywicie stoi precyzja i dokadno).
Opisywana sonda doskonale nadaje si
zatem do wykonywania szybkich pomiarw orientacyjnych. Ujcie z pomiarw
napicia na zasilaczu uwieczniem na fotografii 5.

Fot. 4

E l e k t r o n i k a d l a Ws z y s t k i c h

Projekty AVT
Zewntrzny modu
zasilajcy

100n 100n

O -

Jak wspomniaem wczeniej, urzdzenie naley zasila napiciem

7,59V. Wynika to z faktu, e
wbudowane stabilizatory obniaj napicie do 5V, a nadmiar jest
wytracany w postaci ciepa. Chodzenie ich wewntrz ciasnej obudowy nie jest zbyt wydajne, dlaFot. 6
tego nie naley zasila przyrzdu
n na rysunku 5, zaprowyszymi napiciami. miaOUT+
Fot. 5
OUT- 4k7
8087
R
o mona uy baterii 9V lub
jektowaem pod ktem
pakietu szeciu paluszkw.
minimalizacji jej gabarytw, dlatego zastosowaProblem pojawia si, gdy chce1N4007
my uy ktrego z powszechem gniazdo zasilania do
nie dostpnych, 12-woltowych Rys. 5
montau powierzchniowego, a po przeciwnej stronie
zasilaczy impulsowego. Aby
nie uszkodzi urzdzenia i zapewni umieciem stabilizator 7808 w
wygodn eksploatacj w warsztacie, obudowie TO-220. Dioda LED
zaprojektowaem miniaturowy stabiliza- znajduje si przy krawdzi, zaraz
tor zewntrzny, ktry obnia napicie do obok gniazda. Na spodzie gniaz8V. Jest to prosty modu oparty na stabi- da s dwa koki usztywniajce,
lizatorze 7808, z zamontowanym stan- pod ktre naley wywierci otwory w
dardowy gniazdem zasilania. Na krtkim pytce. Przewd wyjciowy przewinem
przewodzie wyprowadziem wtyk, do przez otwr w pytce, aby zabezpiektrego podczamy sond. Dodatko- czy go przed wyrwaniem. Lutujemy go
wo zastosowaem zabezpieczenie przed do dwch prostoktnych padw. Funkodwrotn polaryzacj na wejciu i diod cj obudowy spenia kawaek rurki terLED sygnalizujc prac. Pytk, ukaza- mokurczliwej o rednicy 20mm, ktra
Wykaz elementw

R1-R8, R21 470 SMD 0805

R9 4,7k THT
R10 1M metalizowany 1% THT
R11 332k metalizowany 1% THT
R12 330 THT
R13 220k SMD 1206
R14 220k SMD 0805
R15-R18 4,7k SMD 0603
R19, R20 1k SMD 0805
R22 zwora 0 SMD 1206
(nie ma na schemacie ideowym)
C1, C2 22pF SMD 0805
C3, C4, C6-C11 100nF SMD 0603
C5 2,2nF SMD 0805
D1-D3, D5 BAV99
D4, D6 BAT85 SMD
D7 1N4148 SMD
LED1 3mm, czerwona
LED2 3mm, ta
LED3 3mm zielona
DIS1-DIS4 wyw. RED 7mm wsp. anoda
Q2-Q6 BC858 SOT23
IC1 ATmega8 TQFP32
IC2 74HC08 SOP14
IC3 74HC86 SOP14

E l e k t r o n i k a d l a Ws z y s t k i c h

IC5, IC6 stabilizator 78L05 SOT89

Q1 kwarc 16 MHz niski
REL1 przekanik ZETTLER AZ850 5V
S1 microswitch, wysoko 6 mm
L1 dawik 10H
Iga pomiarowa
Podkadka silikonowa pod rezonator HC-49
Obudowa sondy pomiarowej
Gniazdo bananowe czarne przykrcane
Gniazdo DC Jack 5.5/2.5mm przykrcane
Zewntrzny modu zasilajcy:
Rezystor 4,7 k SMD 0805 1 szt.
Kondensatory 100 nF SMD 0805 2 szt.
Stabilizator 7808 TO-220 1 szt.
Dioda 1N4007 M7 SMD 1 szt.
Dioda LED czerwona SMD 0805 1 szt.
Gniazdo eskie zasilania do druku SMD 2,5/5,5 mm
1 szt.
Wtyk mski na kabel 2,5/5,5 mm 1 szt.
Przewd zasilania, niskonapiciowy, dwuyowy
ok.
30 cm
Rurka termokurczliwa, rednica 20mm
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . odcinek ok. 3 cm
Komplet podzespow z pytk jest dostpny
w sieci handlowej AVT jako kit szkolny AVT-3103.

Sierpie 2014

dodatkowo trzyma montowany poziomo

bez ruby 7808. Modu jest zatem przejciwk napiciow, ktra, dziki niewielkim wymiarom i masie, nie zwraca
na siebie uwagi podczas pomiarw, a
umoliwia bezpieczne zasilanie przyrzdu wyszymi napiciami. Na fotografii 6
mona zobaczy wykonany przeze mnie
minizasilacz.
Przedstawione urzdzenie pomiarowe nie zastpi wprawdzie oscyloskopu
i porzdnego multimetru, jednak wietnie nadaje si do szybkich i orientacyjnych inspekcji w badanym obwodzie. Jak
wspomniaem wczeniej, sonda wietnie
sprawdza si podczas wyszukiwania bdw i zwar w swoich konstrukcjach.
Naprawd warto zbudowa sobie to urzdzenie oszczdzi
nam ono koniecznoci zaprzgania
do najprostszych
zada masywnych
sprztw pomiarowych. Zachcam
rwnie do eksperymentw z oprogramowaniem
ATmega8 ma jeszcze wolne miejsce
w pamici!
Micha Pdzim
mpedzimaz@gmail.com

21