A outta
HOHENBERGMarek J. Murawski Peter Neuwerth
ASY LOTNICTWA
AIRCRAFT ACES
Werner
» HOHENBERG
io
Gothscans itdSAU" EWALD
INZ
Heinz ,,Esau” Ewald
Heinz “Esau” Ewald
ecieliimy na ,wolne polowanie™ wadlut
wschodniego wybrzeza Krymu w rejonie Ko-
sla-Tusla ponad droga na Kerca, Cayzby méj
siédmy lot bojowy miat skoriczyé sig bez zaciekle|
walki powietrzne}? Oczywiscie, te nie, poniewad
zanim zdaZyliimy sig nad tym zastanowié ustysze-
ligmy juz meldunek z Jumbo", czyli ze stanowiska
dowodzenia dywizjonu. Wedlug tego meldunku
nieprzyjacielskie samoloty powinny znajdowaé sig
dale] na poludnie, w poblizu nas powietrze bylo
jeszcze ezyste, nie widae bylo na nim czerwonych
gwiazd. My, czyli dowédca moje} pary Feldwebel
Ellendt z 5. Staffel i ja, wéwezas jeszcze w 6. Stal
fel, ju2 prawie 20 minut bylismy w powietrzu.
Chmury sig przerzedzily, a my lecielismy dalej kur
sem poludniowym wadtué brzegéw Krymu, co
chwila zmieniajac pozycje, raz wyskakiwaligmy nad
chmury, a za chwile schodzilismy tz ponize]
ehmur,
Wreszcie zanurkowaligmy 2 predkoscig prac:
szto 600 kavh znitajac sie na wysokos¢ zaledwie
100 metréw nad powierzchnie wody, aby po chwili
elegancka swieca nabraé wysokasci, Dowdidca mo
je) pary krzyknal do mikrofonu: ,Uwaga, Ros
dokladnie praed nami!” Reeceywiscie, juz ted ich
zauwaiylem. Byly to cztery Jaki, ktére musialy
wyskoczyé z chmur, ,O, cholera,” — pomyslatem ~
sbardzo nieprzyjemna sytuacja, nadlatujq 2 g6ry
prosto na nas”. Dzielit nas jeszeze dystans okoto
1000 metréw, ale tak szybko nie bylibysmy w sta:
nie wspigé sig na ich pulap. Zauwazytem, jak Ro-
sjanin lecacy po zewnetrznej, lewej stronie forma
ji, pluje ogniem z kadluba i nasady skrzydel pod:
czas wykonywania manewru kierujqcego go prosto
Ww nasza strong. Wszystko to, co rozegralo sig pod-
czas kolejnych wlamkéw sekund, nie datoby sig tak
szybko wyrazi€ stowami.
Poderwalem lekko w gére nos mojego Me
109, zmieniajac nieco pozycie wzgledem kierunku
lotu dowédey moje) pary. Podéwietlona siatka ce-
lownika refleksyinego objela sylwetke strzelajace-
go do mnie Iwana. Nacisnalem przyciski urucha-
miajgce cata bro pokladowa i w tej same} chwili
2. cale} sily odepchnalem drazek sterowy do przo-
du, Cay to Smieré w postaci ciemnego cienia prze-
mknela w edleglosci pigciu metréw nad moja kabi-
na? O, do cholery, Esau! Prawie doskonate zderze-
nie, w dodatku czolowe.
re were ona free-hunting sweep, quite un
eventful so far, flying along the eastern
coast of Crimea, in the area of Kosula-
Tusla, over the road to Kerch. Was my seventh mis-
sion to end without a fierce air battle? Just as | was
beginning to think so, we received a transmission
from ‘Jumbo’, our Staffel ground controller. Enemy
aircraft had been spotted further south; the air
around us was empty, not a single red star in sight
The two of us had been airborne for about 20
minutes already; Feldwebel Ellendt of the fifth
Stoffel with me, a pilot of the sixth Staffel, as his
wingman, The clouds grew thin as we followed the
ith along the Crimean coastline, chang-
ing our positions every now and then, papping up
above the clouds or diving underneath them. At
one moment we dived way down to 100 mete
above the water surface, doing 600 kph, before
course so
Lt. Heinz Ewald ,Esau” na oficjalnym portrecie, po
dekoracji Krayzem Rycerskim w dniu 20 kwietnia 1945
roku.
Lt. Heinz “Esau” Ewald portrayed here wearing his
Knight’s Cross, awarded to him on 20 April 1945.Heinz Ewald prayimuje gratula-
cig od Lt. Wolfruma po uzyskar
niu kolejnega zwyciestwa po-
wietrzncgo, lotnisko Grammati-
kowo, wiosna 1944 roku.
Heinz Ewald congratulated by
lt, Wolfrum after another aerial
victory, Grammatikovo airfield,
Spring 1944,
Po wyladowaniu na Jotnisku Gwezesny dowéd-
ca moje] eskadry Leutnant Liepfert pouczy! mnie
Ww nastepujacy sposdb: .0 maty wlos nastapitoby
aderzenie, wprawdzie odwainego, ale glupiego
i Zadnego sukcesu niemieckiego lotnika mysliw-
skiego z Rosjaninem.” Poza tym ustyszalem, iz
martwy pilot mysliwski nie méglby ju? dale] slutyé
ojczyznie!
Po oddaniu strzatow i wykonaniu uniku pope-
dzilem w dal, w strane basenu portowego Kercza,
Poniewad wie lem, i znajduje sig tam cala
masa niemieckich dzial przeciwlotnicaych, okazalo
sig jednak, #e nikt mnie nie écigal.
Wewczas uslyszatem okrayk dowédey pary:
-Zestrzelenie, zestrzelenie!" Krzyknalem do niego:
.Gdzie to zestrzelenie?” Odpowiedzial; .Niech pan
spojray na wybrzeze, spada w korkociggu. Uwaga,
widaé wybuch po uderzeniu w ziemig! Zrozumia-
no, odbidr?” Zrozumiano! Zrozumiano!”
Poniewad w poblizu, w naszym rejonie, nie
byto imnych maszyn to mlody i zqdny sukcesu fron
towy Z6!todzidb musial uzyskac skuteczne trafie-
nie podczas szybkiego mijania sig nos w nos 2 Ja-
kiem. Moje pierwsze zwyciestwo powietrzne!
Miody rosyjski pilot jest martwy — a ja moge
ayé dalej! C62 za okropna rzecza jest ta wojnal W
chwili, gdy bitem sig z takimi myslami ustyszalem
glos dowddcy pary: .Prosze wejS¢ na pulap 1000
metréw nad Kercz!" Zmusilem mojq skrzyni¢ do
wzniesienia sig wydej i zauwatywszy drugiego Me
109 szybko dotaczylem do niego, aby zajaé prey-
nalezng mi pozycjg Katschmarka.' Pozostawiwszy
za soba slup dymu Rosjanie wyparowali na wsched,
a my pomkneligmy w strong naszego rodzimego
lotniska Bagetowo. Tuk pred naszym lotniskiem
(Wns
racing back up in an elegant vertical manoeuvre to
regain height. As we were climbing my leader
yelled over the radio ‘Watch out! Russians right in
front of us!" Yes- there they were! Four Yaks flying
out of the clouds,
‘Damn,’ - | thought - ‘nasty situation, they're
diving on us’. By now we were about 1000 meters
apart and there was no time left to climb up to
them. As | looked ahead | saw flashes of fire ap-
pear from the nose and wing roots of the nearest
Russian fighter on the far left of their formation.
Words fail to express everything that hap-
pened in those split seconds, | pulled hard on the
stick to raise the nose of my 109, breaking off from
my leader. For just an instant the illuminated circle
of my reflector gunsight centered on the Ivan who
was shooting at me. I opened up with all my guns
before slamming the control stick forwards, Was it
the shadow of death itself which passed a mere
five meters above my cockpit? Dammit, Esau! Al-
most perfect head-on crash,
When | returned to our base, Leutnant Lipfert
the CO of my Staffel at that time, chided me with
these words: ‘A brave but foolhardy German pilot
was almost killed today by his thirst for vietory in
a head-on crash with some Russian’, Moreover,
[was told that a dead fighter pilot cannot serve
his country any longer!
Having fired my shots I took evasive action
and zoomed down towards the Kerch harbour un-
der the defensive umbrella of its numerous anti-
aircraft batteries but it turned out that no one was
after me, Then | heard my leader calling aver the
R/T: ‘One down! One down!’ Where?" I called back.
‘Look over the coast, it’s spinning down’ he called
=ESAU" EWALD
HEINZ,
ao
ersGodlo esobiste Heinza Ewalda namalowane pod kabi:
ing samolotu Messerschmitt BE 109G-6)R6 idlta 11°,
‘maj 1944 roku.
tem below the
ellow 11", May
‘ing. Ewald’s personal
his BE 109G-6)R6,
ockpit of
944.
polaowym dowddca mojej pary odezwal sig do
Pigé dwa, niech pan teraz pomacha skrzy~
lami na znak zwycigstwa, potem prosze zawrd
cié i wyladowae, a nastepnie natychmiast stanaé
przede mng do karnego rapartul” — Zrozumia-
fem!"
Bylem bardzo podniecony faktem, iz po raz
pierwszy wolno mi bylo pomachaé skraydlami na
znak zwycigstwa powietrznego. Na mala wysokosé
zszediem jud na breegu lotniska przy warsztacie
polowym, a nastepnie na najnidszym mozliwym
putapie nadlecialem nad miejsca postojowe 5. i 6.
Staffel, gdzie mechanicy i piloci radosnie pokiwali
do mnie rekom
Po ladowaniu radosé byla wprawdzie ogrom-
na, ale czekala mnie rownie? niezla bura,
Wowczas, jud doswiadczony, Feldwebel El-
lendt rozkazal mi wykona€ na poczatek pigtnascie
pompek. Nastepnie uslyszatem bardzo wymowne
slowa: .Kto decyduje sig na spotkanie nos w nos,
ajeszeze przy tym strzela, ten nie pozyje dlugo.”
ak na marginesie to w ciagu nadchodzacych
ndni jeszcze wiele razy mialem uslyszeé zda-
Nie pozyjesz dhugo!”
Heinz Ewald uradzil sig 1 wrzesnia 1922 roku
w Zoppot (Sopot), do lotnictwa zglosil sig na
ochotnika w dniu 1 grudnia 1941 roku, Szkolenia
lotnicze odby! w Fliegerausbildungsregiment 23
w Kaufbeuren, a nastgpnie po ukoriczeniu prze-
szkolenia, jako pilot mysliwski trafit do szkolnego
putku mysliwskiego Jagdgeschwader 106, a wresz-
at me. 'See the impact flash on the ground? Over’,
roger!
Since there were no other fr
the area, the you
endly fighters in
1g and success-greedy novice was
victory! The young Russian pilot was
~ and | would live on! What a terrible thing
war is! As I was brooding about such things, I heard
my Rotte leader's voice calling: ‘Climb up to 1000
meters over Kerch!' I forced my crate to gain some
height and, spotting the other 109, quickly took
up my assigned pasition of Katschmarek!
Leaving behind a column of smoke, the Rus:
sians disappeared to the east, while the two of us
headed towards our base at Bagerovo. When we
reached our airfield, the leader called me again:
e Two, waggle your wings as a sign of a victory.
ound and land, then report to me immediate-
go
ly!’ = "Understood!"
I was very excited to be allowed to rock the
igs of my aircraft to signal the victory for the
first time. | circled down to the verge of the strip
by the field workshops, and then passed as low as
wi
Heinz Ewald po uzyskaniu 25 xwycigstwa powietrzne-
go 3 czerwea 1944 roku, kiedy to zestrzelit szturmo:
wego 11-2, lotnisko Husi w Rumunii
Heinz Ewald shortly after his 25th victory, 1-2 Sturmovik
on 3 June 1944, Husi airfield, Romania.Heinz Ewald poruje do 2djgcia
reed swoim Bf 109G-6)R6 .#étta
maj 1944 roku
Heinz Ewald posing in front of
his BF 1096-6/R6, “yellow
May 1944,
cie do Jagderginzungsgruppe w La Rochelle, Pod
koniec lata 1943 roku znalazl sig na ftoncie wscho-
diim w 5.9G 52.
Heinz Ewald bardzo szybko otrzymal praydo-
mek .£sau", przypomina o tym w swaich wspo-
mnieniach: Po odbyciu kolejnych lotéw bojowych,
podczas, ktérych uzyskalem dziewieé dalszych
awyeigstw powietrznych, narodzilo sig przezwisko
Esau”, ktore nadali mi piloci 6, Staffel, Po powro-
cie z low bojowego, kiedy ponownie zaliceylem
jedno zestrzelenie na swoje konto, Oberfeldwebel
Kuhn, jako rzecznik wszystkich pilotéw
w igloo, powital mnie tymi stowami:
de znowu miales Swinski
bedziesz naszym , Esau”!
Wkrotce mlody pilot zwrécit na siebie uwage
dowddey dywizjonu, ktérym byl w tym czasie drugi
na ligcie aséw Luftwaffe, Hptm. Gerhard Barkhorn
rznych). Jak wspomina Ewald:
Pewnego dnia musialem zameldowae si¢ u dowddey
naszego I1,JG 52, pana Hptm, Gerharda Barkhorna,
Po krotkim powitaniu dowddca i kawaler wierica
Sei debowych wyjasni! mi, iz jego Katschmarek zgi-
nat podezas .samotnego spaceru”, inacze] méwia
oda sig podczas lotu bojowega i polegl w czasie
walki powietrznej. Mialbym zostaé natychmiast
przeniesiony do sztabu, aby pelnié obowigzki jego
bocznego pilota. W razie potrzeby bylbym rowniez
praydzielany do poszczegdinych eskadr, Hauptmann
Barkhom podszedt do mnie bardzo blisko, whit pa-
lec w moja piers i rozpoczal nastepujacy dialog:
.Potrafi pan lataé?” — Tak jest, Herr Haupt
mann!”
»Potrafi pan strzelaé? ~ Tak jest, Herr Haupt-
mann!”
my,
ie. Od dzisiaj
| could over the fifth and sixth Staffel
cheered by mechanics and pilots waving at me.
| was bursting with joy, though I knew I was in for
a good dressing-down.
Feldwebel Ellendt, already an experienced pi-
lot, made me do fifteen push-ups for a start. Then
1 was told to remember this lesson: ‘He who flies
head-on at an opponent, and shoots at point-blank
range, won't live for long’. By the way, during the
following weeks | was to hear ‘you won't live for
long’ many times”,
Heinz Ewald was born on | September 1922 in
Zoppot (Sopot). He volunteered for the air force
‘on 1 December 1941, He took the flying course in
Fliegerausbildungsregimeat 23 at Kaufbeuren, then
joined the training fighter group Jagdgeschwader
106, and finally Jogdergéinzungsgruppe in La Roch
elle. At the end of summer 1943 he joined 5.9G 52
operating on the Eastern front.
Heinz Ewald quickly earned his nickname
“Esau”. In his memories he recalls; “During the fol.
lowing combat sorties, which gave me nine more
victories, | was dubbed ‘Esau’ by the pilots of the
sixth Staffel, After one of the missions, which end-
ed with another addition to my score, Oberfeld-
webel Kuhn - who was something of a spokesman
for the others — welcomed me with words: ‘So
you've had pig's luck again. From now on you're
going to be our “Esau?!”
Soon the young pilot caught the attention of
the Gruppenkommandeur, none other than Hptm.
hard Barkhorn himself, the second-highest scor-
ing of all Luftwaffe aces (301 aerial victories).
Ewald recalls: “One day I was ordered to report to
- EWALD
ESA
INZ“ESAL
6
wPotrafi pan utrayma¢ sig blisko mnie w po-
wietrau?” — ,Tak jest, Herr Hauptmann!”
~Potrafi pan umrzeé?” ~ ,Tak jest, Herr Haupt-
Jeden z pierwszych lotéw w charakterze bocz>
10 pilota Hptm. Barkhorna Heinz Ewald odbyt
ad Kerczem w ostonie Ju 87: Na wysokosei 1200
metréw piloci Stukaséw wyprowadzili swoje ma-
szyny z nurkowania i zmienili kurs w kierunku na
polnocny zachéd, gdzie zebrali sie w powietrzu
i polecieli w strong macierzystego lotniska. Naszym
zadaniem bylo trzymanie sig oslanianych maszyn
w najblizej odleglosci. Tak, wiee i ja zanurkowa-
tem razem ze Stukasami. Podezas nurkowania moj
109 osiagnal niesamowita predkos<, elegancko
przelecialem obok swojego dowddey i 2 predko-
Sci preekraczajqca 700 knvh wykonatem pi¢kna
petle nad portem Kercz wanaszac sig powrotem
na pulap, co najmnie} 1000 metréw, Ledwie wpro-
wadzilem samolot w lot horyzontalny znalazlem
sig w samym Srodku roju rosyjskich mysliwcow
LaGG 5. ,0j, oj Esau, cholerie nieprzyjemna sytu-
aca!" Instynktownie ostro poderwatem nos maszy-
hy w gére, aby zmniejszy¢ predkose i unikna¢ w ten
sposdb wypreedzenia Rosjan. Popchnalem do przo
du manetke gazu, wykonatem Immelmanna i st
rawalem sig prosto na najbliészego praeciwnika,
Ktory znajdowal sig w odleglosci okolo 500 me-
traw i nadlatywat 2 boku w mojq strong. Oddatem
serie ze wszystkich luf jednoczesnie odbijajac
w bok. Ten pojedynek nie by! juz tak bardzo ryzy
kowny, jak podczas mojego pierwszego zwycig-
stwa powietrznego, ale gdyby Rosjanin w tym sa-
mym momencie odbil w ddl w te sama strong,
wawezas nie tylko, 22 mogtoby dojéé do zderze-
hia, ale wrgcz musialoby do niego dojéé. Ze Swi-
Lt. Ewald w kabinie swojego Bf
109G-10, WN. 610 487, . biata
3°, na skraydle stoi picrwszy
mechanik maszyny Hein ten
Venne, Wegry, luty 1945 roku.
Lt, Ewald in the cockpit of Bf
1096-10, WNr. 610 487, “white
3°, with chief mechanic Hein
ten Venne stan
February 1945.
the Commander of our ILjG 52, Hptm. Gerhard
Barkhom. After a brief welcome, our Commander,
a recipient of the Oak Leaves to the Knight's Cross,
explained to me that his Katschmarek had been lost
during a ‘lone walk’, in other words flew away on
his own and was killed in action, He wanted me to
be transferred to the Stab immediately to take up
duties as his wingman. If the situation so demand-
ed, | would be assigned to a particular Staffel,
Hauptmann Barkhorn came up close to me,
poked his finger in my chest and started the fol-
lowing dialogue:
“Can you fly?" - “Yes, | can, Herr Hauptmannt”
“Can you shoot?” — “Yes, | can, Herr Haupt=
mara!"
“Can you stay close to me in the air?"
| can, Herr Hauptmann!”
“Are you ready to die?” —
Hauptmann!"
‘One of Heinz Ewald’s first missions as Hptm
Barkhorn's wingman involved escorting Ju-87s over
Kerch: “The Stuka pilots were just pulling up from
their bombing dive, climbing up to re-form at 1000
meters before heading north-west towards their
base. Our task was to stay as close as possible to
the escorted machines, so I followed the Stukas in
their dive. | accelerated to what seemed like an
incredible speed and left my leader behind. Reach-
ing over 700 kph, | slowly pulled out in a beautiful
loop above Kerch harbour, ending up at about 1000
meters altitude. As soon as I levelled out my air-
craft, 1 found myself in a swarm of Russian fighters
LaGG 5. ‘Esau, you gat yourself into a damn un-
pleasant situation!’ | instinctively hauled om the
stick to slow me down and avoid overtaking the
Russians. | pushed the throttle, went into an Im-
“Yes, | am, Herrstem mineliémy sie o wlos, nie dotykajac sie w
jemnie, Moja maszyna pikowata w dol, aby z
na mala wysokos¢, Podczas nurkowania zauwady.
tem najpierw biato szarq, a po chwili niemal czar-
ng smuge dymu, ciagngca si¢ za kadlubem LaGG 5.
‘Wyprowadzilem z nurkowania mojego Me 109 nad
‘obszarem zajgtym przez wojska niemieckie, w mig-
dzyczasie znalazlem sig w silnym ogniu artylerii
przeciwlotniczej. LaGG 5 rozbil sie w patezne} eks-
plogji na pétnoc od miasta Kercz,
Zdawalo mi sig, iz bedzie to zestrzelenie bez
Swiadkow, W tej samej chwili, kiedy dolgczylem do
dowédcy dywizionu, ktéry nosil pseudonim radio:
wy «Radetzki 1" elegancko zajalem nakazang po-
zycje w szyku u jego boku, uslyszalem w stuchaw-
kach ponury glos mojego szefa: Tu Radetzki 1, kto
byl autorem tego zestrzelenia? Zrozumiano, od-
bidr?” Oniesmielony potwierdzilem, ¢e to bytem
ja. Najpierw dluga chwila ciszy, a nastepnie gramia-
oy glos: .Radetaki 2, jedeli pan jeszcze raz opusci
ostaniany obiekt i mnie, polecg za panem i osobi-
Scie pana zestrzele! Zrozumiano, odbidr?
zumiano, bez odbioru
Po zestrzeleniu dziewiqtego przeciwnika, my-
sliwca Airacobra w dniu 23 stycznia 1944 roku,
Ewald otrzymal Krzy? Zelazny 1. klasy, ktérym ude-
korowano go 7 marca 1944 roku. Dwa tygo-
dnie podnie) 22 marca 1944 roku po zaliczeniu 21
zestrzelenia otrzymal Frontowg Odznake Pilota
Mygliwskiego w zlocie (Frontflugspange fiir Jager
in Gold).
‘W tym czasie Uffz, Heinz Ewald uzytkowat
samolot Messerschmitt BF 109G-6, ktory obok stan-
Lt. Ewald i pierwszy mechanik
Hein ten Vernne prey BF 109G-10
-biaa 3", uwage nwracaja adjete
oslony goleni pockworia glownego.,
Lt. Ewald and his chief mechan-
ic Hein ten Venne by BF 1096-10
“white 3°, note removed land-
ing gear covers
melmann, and headed for the nearest enemy charg-
ing towards me from the distance of 500 m.
lopened up with all my guns before breaking off
to one side. This duel was notas risky as my first
kill, but if the Russian had chosen to break to the
same side, we would have collided. As it happened,
we missed each other by a short distance. | imme:
diately threw my machine into a steep dive and as
| descended, looked around. Off to one side | no-
ticed a greyish-white smoke trail start to pour from
the stricken LaGG 5 which was also heading down.
‘As I watched, the plume of smoke deepened to
black. | pulled up my 109 over friendly territory,
passing through a belt of dense AA fire. The LaGG
5 slammed into the ground in a big explosion,
north of the town of Kerch.
{imagined this event would pass unwitnessed
‘The moment | joined my Rottenjiihrer, whose radio
call sign was ‘Radetzki 1', and elegantly formed up
on his wing. | heard in my earphones the bleak voice
of my boss; 'Radetzki 1 speaking, who was the au-
thor of that kill? Over!” Intimidated, | confirmed my
action. There was a long pause of silence, and then
J heard his thundering voice: ‘Radetzki 2, if you leave
the formation and the escorted aircraft one more
time, I'll come after you and personally shoot you
down! Understood? Over!" “Yes, Sir!”
Having shot down an Airacobra for his ninth
victory on 23 January 1944, Ewald was awarded
the Iron Cross, First Class, on 7 March 1944. Two
weeks later, on 22 March 1944 with 21 kills to his
credit, he won the Operational Flying Clasp for
Fighters in Gold (Froatflugspange fiir Jager in Gold).
WESAL
8EWALD
ESA
&
dardowych oznaczei maszyny sztabowej nosil pod
kabing godto asobiste pilota, rebus rysunkowy, na
Ktory skladata sig stylizowana na gotyk duéa litera
E oraz rézowa Swinia (E — Sau, czyli po niemiecku
Swinia, preyp. aut).
W dniu 25 maja 1944 roku wreczono mu Pu-
char Honorowy za szczegdlne osiagnigcia w wo}
nie powietranej (Ehrenpokal fir besondere Leistun:
gen im Luftkrieg)
Lt. Ewald przeniesiony zostat w maju 1944
roku ze sztabu Il, Gruppe do 6,JG 52, ktéra dowo-
dail Hptm, Helmut Lipfert (203 zestrzelenia). jeg
Rowy samolot Messerschmitt BF 109G-G/R6 ozni
czony byl .d6lta 11", Pod kabina wymalowane bylo
jak zwykle, godlo osobiste .E-Sau
Miesiqc pééniej 24 czerwea 1944 roku Lt. He
ing Ewald wait udzial w ataku na amerykatiski
bombowece typu B-24 Liberator, ktdre kierowaly sie
nad rafinerig w Ploesti. Po wykonaniu dwéch ata:
kéw , Esau" zestrzelil jeden z bombowcéw, Bylo to
jego 30 zwyciestwo powietrzne, Wkrotce jednak
At that time Uff. Heinz Ewald’s mount was
a Messerschmitt BE 109G-6, which, apart from the
standard Stab markings, carried the pilot's word:
play personal emblem below the cockpit, a gothic
style capital letter E and a pink pig (E ~ Sau, which
means “pig” in German — authors note).
On 25 May 1944 he was awarded the Goblet
of Honour for special achievement in the air war
(Elirenpokal fiir besondere Leistungen im Luftkrieg)
In May 1944 Lt, Ewald was transferred from
the Stab of li. Gruppe to 6.4G 52, led by Hptm,
Helmut Lipfert (203 aerial victories). His new air
craft was Messerschmitt BF 109G-6/R6, marked “yel-
low 11°, sporting the usual personal emblem
E-Sau" below the cockpit.
One month later, on 24 June 1944, Lt. Heinz
Evvaldl was part of the force intercepting American
B-24 Liberator heavy bombers, heading for the oil re-
finery in Ploesti. In two attacks “Esau” brought down
one of the bombers for his 30" aerial victory. Howev-
er, his aircraft was hit by retum fire and he was forced
Sa
Rozbity w 35% podczas preymu
sowego Igdowania BF 1096-10
-biata 3°, lotnisko Raab na We
sch, 20 Inty 1945 roku.
Bf 109G-10 “white 3°
aged during forced landi
Raab airfield, Hungary, 20 Feb
ruary 1945,Lt. Heinz Ewald pozuje do zdjecia pray samolocie Messerschmitt BF 1096-14 ,biala 7°, maszyny tej wiywal m.in,
Erich Hartmann, lomnisko Veszprém, marzee 1943 roku,
Heinz Ewald posing in front of Messerschmitt BE 109-14 “white 7”, occasionally flown by, among others, Erich
Hartmann, Veszprém airfield, March 1945,
riwnied jego samolot zostal trafiony i Niemi
musiat ratowa€ sig skokiem na spadochronie. Wsku-
tek cigekich ran, ktére odnidst opuszczajac ptona-
cy samolot, kolejne trzy miesiqce spedzil w szpit.
lach. Na front wrécit z poczatkiem pazdziernika
1944 roku
Podczas walk nad Wegrami w paidaierniku i li-
stopadzie 1944 roku zestrzelil traynascie samala-
tow radzieckich podnoszac stan swojego konta do
42 zwycigstw powietrznych, W dni 30 listopada
1944 roku udekorowane go Krayzem Niemieckim
w alocie (Deutsches Kreuz in Gold)
Kolejnych siedem zwycigstw powietrznych
Ewald uzyskal nad okrazonym Budapesztem, gdzie
eskortowal Heinkle He 111, ktére zraucaly zaopa:
tzenie nad miastem. W styczniu 1945 roku walk
powietrzne nad Wegrami byly jeszcze bardziej za-
dante, co umodliwilo mu zestrzelenie nastepnych
osiemnastu maszyn radzieckich ( w tym pigé 3
stycenia i eztery 22 stycznia). W ciagu czterech
pierwszych dni lutego 1945 roku dolozy! do swo-
jego konta jeszcze catery zwycigstwa powietrze,
uzyskujqe w ten sposéb 70 potwierdzonych ze-
strzelef. Za zestrzelenie nad Wegrami, w cagu
to bail out. Struggling to free himself from the bum-
ing machine, he was severely wounded and spent the
next three months in various hospitals. He returned
to active duty in Hungary at the beginning of Octo-
ber 1944 and during the next two months shot down
13 Soviet aircraft. This brought his score up to 42.
and on 30 November 1944 he was awarded the Ger-
man Cross in Gold (Deutsches Kreuz in Gold).
His next seven kills were claimed while escort-
ing He-IT1s as they dropped supplies over the
besieged city of Budapest. In January 1945 air ace
tivity over Hungary intensified, which gave Ewald
the opportunity to shoot down another 18 Soviet
aircraft (including five on 3 January alone and four
more on 22 January). During the first four days of
February 1945, he added another four kills, bring-
ing his total to 70. On 17 February 1945 the Hun-
garian government awarded him the Officer's Cross
with Laurels and Swords far shooting down 42
enemy aircraft in four months, On | March 1945,
having shot down an American Mustang aver Lake
Balaton, he was in turn mistakenly shot down by
German anti-aircraft artillery, Once more he had to
bail out but this time he escaped unscathed,
ESAUWALTER W
ostatnich ¢zterech miesigcy, 42 samolotow, udeko-
rowany zostal 17 lutego 1945 roku praez raad
wegierski Krzyzem Oficerskim z lisémi laurowymi
i mieczami.
Dnia 1 marca 1945 roku po zestrzeleniu nad
Balatonem amerykariskiego Mustanga, podczas
powrotu na macierzyste lotnisko zestrzelony zo-
stal omylkowo przez niemiecka artylerig przeciw-
lotnicaa. ‘Tym razem jednak wyszedl z opresji calo.
W dhiu 16 kwietnia 1945 roku nad Briinn
(Brno) zestrzelit swojego 84 przeciwnika, byl to
radziecki mysliwiec Jak-9. Catery dni pééniej ude-
korowano go Krzyzem Rycerskim. W dniu 8 maja
1945 roku Lt. Ewald wraz z innymi pilotami ILJG
52 przelecial na lotnisko Neubiberg, gdzie trafit do
amerykatiskie} niewoli. Zwolniony zostal jue 22
czerwea 1945 roku. Podezas wojny wykonal nie
mnie} niz 296 lotow bojowych, zestrzelil 84 sa-
moloty nieprzyjacielskie, w tym 82 samoloty ra-
dzieckie (66 mysliwcéw, 14 szturmowych II-2, 2
bombowce Douglas Boston) i dwa amerykariskie
(1 bombowiec B-24 Liberator oraz jeden my
P-51 Mustang).
Walter Wolfrum
moich wielt akeji mysliwskich cheialbym
wspomnieé dzien 16 lipca 1944 roku, iedy
to uzyskalem 10 zwycigstw powietrznych,
asam odniostem najcigzsze 2 moich ran
Byl to drugi dzied wielkiej ofensywy radziec-
kie) wyprowadzonej z rejonu Tamopola w kierun-
ku Lwowa. Jak dotad nigdy jeszcze nie miatem
okazji obserwowac tak zmasowanego udycia lot-
nictwa przez Rosjan, po raz pierwszy widziatem
Ww powietr2u radzieckie formacje liczqce co naj-
mnie} 100 bombowcow, ktore ostaniane byty przez
taka sama ilose mysliwcdw. Poniewaz w tym cza-
sie, poza LLG 52, nad obszarem dzialan bojowych
nie byto innych niemieckich jednostek mysliwskich
znaledligmy sig sami wobec wielokrotnej, praygnia-
tajacej przewagi liczebne)
Juz poprzedniego dnia 2 czternastu Me 109
nalezacych do mojej eskadry na skutek uszkodzeri
odpadly cztery. W dniu 16 lipea loty bojowe trwa-
ty niemal bez przerwy. Podczas moich dwach
pierwszych operacji w tym dniu stoczytem walki
powietrzne 2 silnymi formacjami I-2, ktérym to-
warzyszyly mysliwee Jak-9 i Airacobra. Pray tej oka-
On 16 April 1945, over Briinn (Brno), he claimed
his 84" enemy aircraft destroyed, a Russian fighter
Yak-9. Four days later he received the Knight's
Cross. On 8 May 1945 Lt, Ewald along with other
pilots of ILJG 52, flew to Neubiberg to surrender
to American forces. He was released from captivity
as early as 22 June 1945, During his combat ca-
reer, he flew no fewer than 296 sorties, claimed 84
enemy aircraft destroyed, including 82 Russian air-
craft (66 fighters, 14 12 Sturmoviks, 2 Douglas
Boston bombers) and 2 American (1 B-24 Liberator
bomber and 1 P-51 Mustang fighter).
Walter Wolfrum
Fmy many memories as a fighter pilot | par-
O icularly recall 16 July 1944. On that day
I scored 10 kills, but at the same time suf
fered the most severe of my wartime injuries. The
previous day the Russians had launched an offensive
from the area of Tamopol and were advancing to-
wards Lvov, Never in my life had 1 seen them use
such massive formations of aircraft. There were
groups of more than 100 bombers, protected by the
same number of fighters. As there were no other Ger-
man fighter units beside 1,JG 52 in the area, we were
overwhelmed by their sheer weight of numbers.
The day before, out of 14 Me 109s in my Staffel,
four had been grounded for repairs. On 16 July com-
bat sorties were being conducted one after another,
During my first two sorties | engaged strong forma
tions of I-28, covered by Yak-9 and Airacobra fight-
cers, Each time | managed to down two Yaks, During
my third sortie, | shot dewn four aircraft out of for-
mation of 12 La-5 within a space of a few minutes.
In the afternoon, | was leading the last two
serviceable machines from my Staffel on the faurth
mission of the day, when we ran into a huge for.
mation of Pe-2 and Mitchell bombers, covered by
Yak-9 and La-5 fighters. | made several attempts to
get through to the bombers, shooting down one
Yak-9 in the process, but I failed, My wingman was
hit several times, and he reported breaking off for
home. In the meantime, I noticed a gaggle of P-39
Airacobras (possibly P-63 Kingcobras - they were
hard to tell apart in the air) flying as top cover for
the whole formation. | pulled away, gained altitude
up to 9000 meters, and then engaged the fighters
of the top cover. In the ensuing dogfight | nailedaii zestrzelitem za kaédym razem po dwa Jak-9.
Wtrzecim locie bojowym udalo mi sig zestrzeli¢
w ciagu zaledwie kilku minut catery samoloty ze
siladu forma liczace] dwanaicie 1a-5, Na czele
dwach ostatnich sprawnych maszyn moje] eskadry
poleciatem po poludniu na czwarta akcjg bojowa
i napotkatem ogromna grape bombowcdw typu P
2 Mitchell ostaniang przez mysliwee Jak-9 i La-5.
Kilkukrotnie, bez powodzenia, probowalem pra
bie sig przez ostong mysliwska do bombowc6w
zestracliwujgc prey tej okagji jednego Jak-9. Wor
czas méj boceny pilot zainkasowal kilka trafien
i odmeldowal sig. W migdzyczasie zauwazylem, iz
ponad dugym zgrupowaniem znajduje si
géma eskorta skladajqca sig z jedne) eskadry P-39
Airacobra {albo P-63 Kingeobra - oba typy byly
trudne do odrédnienia w powietr2u). Oddalilem sig
nieco, nabralem wysokesci wznoszac sig na pulap
9000 metrdw i zaatakowalem mysliwce wehod:
ce w sktad game) eskorty, W walce kolowej trafi-
tem jednego z nieprayjacidl, w tym samym ceasie
jednak inny P-39 (lub tez:P-63) znalaal sig za moim
‘ogonem nicomal wychodzac na pozyci¢ dogodna
do oddania strzaléw. Aby wykoniczyé lecaca praede
mng Airacobre musialem paczestowae jq jeszcze
jedng seria, a nastepnie spiralg sprobowalem zejsé
x linii strzalu znajdujacego sig za mnq mysliwes.
W chwili, kiedy ktadlem maszyne na plecy pocau-
tem lekkie uderzenie w prawe biodro, natychmiast
zrobito mi sig slabo, Po kilku zwitkach korkociagu
wpadlem w wiszacego pode mng na niebie cum
lusa. Znajdujac sig wewnatrz chmury wyprowadzi
Jem maszyng z korkociqgu, sila cigzkoSci pozbawi-
la mnie na chwile zdolnosci widzenia, Kiedy kilka
sekund pééniej odzyskalem warok, spostrzegtem,
wyskoczytem ponad chmure i momentalnie ponow-
nie zaatakowany zostalem przez nieprayjacielskie
mysliwee, Dzigki zanurkowaniu do wngtrza najbli
szej chmury astatecznie udala mi sie zgubié pree-
cclwnikéw. Nasilajace sig uczucie slabosei i ktopoty
x oddychaniem sktonily mnie do zerwania z twa-
ray maski tlenowej i przejscia do lotu kaszac
Jednak niespodziewanie znalaztem sig pod ostrza-
Jem lekkiej artylerii przeciwlotniczej i spojrzawszy
na busolg 2 przerazeniem stwierdzilem, iz lecia-
Jem na wschéd zamiast na zachéd. Bardzo szero-
kim awrotem, aby zndw nie utracié éwiadomosci
na skutek przeciqzenia, zawrdcilem na zachéd.
‘Odezuwajac coraz wieksze zmeczenie i stajac sig
coraz stabszym oswajalem sig z myslg, 2e za kilka
minut strace praytomnosé i rung w dol na rozciae
one of them, but at the same time, 1 spotted an-
other P-39 (or P-63) lining up behind me, about to
open fire on me, | loosed off one more burst to
finish off the Airacobra in front on me before
I could throw my aircraft into a spin to spoil the
aim of the fighter behind me. As | flipped my ma-
chine onto its back, | felt a light blow in my right
hip, which instantly made me feel nauseous. After |
a few spins | fell into a bank of cumulus cloud be-
low me. Still inside the cloud, | recovered my ma-
chine from the spin, but momentarily blackened
out due to G forces, Befare I regained the vision in
my eyes, | popped out of the cloud and was imme
diately set upon by enemy fighters. | dived back
into the nearest cloud and finally lost the pursu-
ers. U had difficulty breathing and felt weaker with
every passing minute, so | snapped the oxygen
mask from my face and raced on close to the
ground. Suddenly | found myself under fire from
light anti-aircraft batteries, and glancing at the com
pass, | was terrified to see that | was heading east.
not west. In my weakened condition | was
id
Kawaler Krzyéa Rycerskiego Leutnant Walter Wolfrum,
Knight's Cross recipient, Lewtnant Walter Wolfrum.vol,
gajacy sig pode mna obszar wielkich bagien i la-
sw, myslac o tym nie czulem jednak w ogdle stra-
chu. Powiedzialem tylko do siebie: Leé tak dlugo
jak sig dat
Naraz ku swojemu calkowitemu zaskoczeniu
dostrzeglem praed soba zielong polaé Iki, bylo to
lotnisko polowe, z ktOrego wystartowatem, Natkng-
tem sig na nie dzieki szczeéliwemu przypadkowi
‘Ostatnimi sitami wysunglem podworie oraz klapy
i posadzitem moja maszyng na poli walotéw. Kiedy
kota dotknely ziemi stracitem praytomnosé, Jak opo:
wiadano mi pézniej méj samolot toczy! sig po tuku
a nastepnie zatrzymal z pracujacym silnikiem, Nie-
praytomnego wyciagnieto mnie 2 kabiny i wéwceas
zauwazono, iz moje prawe biadro jest rozerwane
isilnie krwawi, Na pokladzie Ju 52 zostalem nie-
zwlacznie przewieziony da szpitala wojskowego we
Lwowie. Podczas operacji 2 prawego posladka usu-
nigto mi 1/2 calowy pocisk, ktory wezesniej przebit
prawe biodro, jame brzuszng i miednice. Po 5 12
miesiqca pobytu w réznych szpitalach w Niemczech
ipo ponownej operagi na poczatku lutego 1945
roku wrdcilem do mojego pulku.!
Walter Wolfrum urodzit sie 23 maja 1923 roku
w Schmalz/Oberfranken, jako syn ewangelickiego
pastora. W latach 1929 do 1933 byt uczniem szko-
ly podstawowej, a w latach 1933-1940 uczeszczal
do humanistyeznego gimnazjum, gdzie w pazdzier-
niku 1940 roku zdal egzamin dojrzalosci.
Bezposrednio po ukoriczeniu szkoly sredni
w paidzierniku 1940 roku rozpoczal stutbe woj-
skowg. Podstawowe wyszkolenie piechoty odl
the G forces of a tight tum would make me pass
‘out, so 1 took a very wide tum and headed west.
Feeling more and mare tired, | was coming to terms
with the thought that | was going to faint in a few
minutes and inevitably crash down into the vast area
of swamps and forests below me, but | felt no fear.
| only said to myself: Go on as far as you can!
Then, to my amazement, | saw a green swathe
of meadowland right below me, quite clearly the
airfield | had taken off from. I had come across it
by pure aceident. Summoning all the strength | had
left in me, I lowered the gear and flaps, and
touched dewn on the strip. Later | was told that
my aircraft rolled on to one side and finally came
to a halt by itself with engine still on. 1 was pulled
out unconscious out of the cockpit, with my right
hip torn and bleeding heavily.
Twas immediately put onboard a Ju-52 and flown
to the military hospital in Lvov. During an operation
the surgeons removed a 0.50 calibre round from my
buttock, which had penetrated through my right hip,
abdominal cavity and pelvis. | stayed in various hos-
pitals in Germany for five and a half months, until
finally, after a second operation, | was able to retum
to my Geschwader in February 1945."
Walter Wolfrum was born on 23 May 1923 in
SchmilzOberfranken, the son of a Protestant Pastor.
He was a student at a primary school berween 1929
and 1933, and at grammar school in the years 1933-
1940. He graduated in October 1940 and in the same
month joined the army, He received his primary in-
fantry training in Neukuhren, Eastern Prussia. In
March 1941 he was transferred to Luftkriegsschule 1
Le. Wolfrum (drugi 2 prawej)
1 kwietnia 1944 roku nad Kry-
mem. Z lewej strony w ceapkach
polowych stojq Heinz Ewald
i Peter Dittman.
Lt. Wolfrum (second from the
right) recounting the story of
hhis 53th aerial victory, achieved
‘on 1 April 1944 over Crimea. To
the left, wearing field caps, H
nz Ewald and Peter Dittmann,PyLt. Walter Wolfrum wsiada do
‘kabiny swojego BE 1096-6, WNr.
411777, .czama 15", lotnisko
Grammatikowo, kwiecies 1944
roku
Lt. Walter Wolfrum climbing into
the cockpit of his Bf 1096-6,
‘WNr. 411777, “black 15°, Gram-
matikovo airfield, April 1944
ki zakoficzy! w marcu 1941 roku i przeniesiony zo-
stat do Berlina do Luftkriegsschule I ( Il wojenna
sekola lotnicza) znajdujqce| sig w dzielnicy Gatow.
Zajecia w szkole abejmowaly réwnied nauk pilo
tazu. W kwietniu 1942 roku, po ukoriczeniu szkoly
w Berlinie, skierowany zostal na tray miesigce do
Jagdflieger-Vorschule | (1 wstepna szkola lotnikéw
miysliwskich) w Kamenz w Saksonii. Kolejnym eta-
pem szkolenia byla Jagdfliegerschule 3 (3 szkola
lotnikéw mysliwskich) w Grove w Danii, gdzie prze-
bywat od czerwca do wrzesnia 1942 roku. Kolejne
dhwa miesiace spedzil w Bad Aibling. W migdzycza-
sie, w lipcu 1942 roku, awansowany zostal do stop:
nia Leutnant,
Od listopada 1942 roku do stycznia 1943 roku
doskonalil swoje umiejetnosci w Erginzungs-Jagd:
gruppe Ost (uzupetniajacy dywizjon mysliwski
Wschéd) w Saint-Jean d’Angely we Franeji.
W stycani 1943 roku znalazl sig na frov
wschadnim, gdzie rozpaczal sluzbe frontowa w skla
dzie SAG 52, ktora dowodzit wawezas Lt. Helmut
Haberda. Eskadra stacjonowala wowezas w rejonie
Rastowa nad Donem.
{air war school) in Gatow-Berlin, where he completed
his pilot training. In April 1942 he was assigned to
Jogdfieger-Vorschule I (preliminary fighter pilot school)
in Kamenz, Saxony. The next stage of his training was
with Jagdfliegerschule 3 (fighter pilot school) in Grove
Denmark, which he attended from June to Septert-
ber 1942. He spent the next two months in Bad Aib-
ling anc was promoted to the rank of Leutnant. From
November 1942 to January 1943 he perfected his
fighter pilot skills in Ergdinzungs-fagdgruppe Ost (aunil-
iary fighter group east) in Saint-jean d'Angely, France.
In January 1943 Lt. Wolfrum found himself on
the Eastern front, posted to 5.JG 52. commanded
by Lt, Helmut Haberda, At that time the unit was
stationed at Rostov-on-Don. His first aerial victory
came as late as 25 May 1943, during his 62nd com-
bat mission - a Yakovlev Yak-1 Soviet fighter, On
21 july 1943, at 05.16 a.m., he brought down
a Mig-1 fighter, It was his 132nd combat sortie. In
the early hours of the next day (04.20 a.m) he
bagged an 1-2 Sturmovik. His fourth vietory, a Yak
1, went down on 24 July 1943 (at 08.03 a.m.), and
his fifth, another Yak-1, a day later, at 11.20 a.m.
WALWALTER WOLFRUM
ale
Poczatki kariery Walfruma nie byly latwe, swo-
Je pierwsze zwyciestwo powietrzne uzyskal dopie-
To 25 maja 1943 roku podczas wykonywania 62
lotu bojowego. Tego dnia zestrzelit radziecki my-
Sliwiec typu Jakowlew Jak-1. Na drugie zestrzele-
musiat czekac kolejne dwa miesigce. W dniv
21 lipca 1943 roku, 0 godzinie 05.16, podczas 132
lotu bojowego zestrzelil mysliwiec MiG-1. Dziei
pééniej ofiara jego broni poktadowej padt II-2, kto-
rego zestrzelit jué 0 godzinie 04.20. W dniu 24
lipea 1943 rokti uzyskuje czwarte zwyciestwo po-
wietrzne (lak-l @ godzinie 08.03), a nastepnego
dnia 0 gadzinie 11.20 zapisuje na swoje konto pig-
te zestrzelenie (Jakel).
‘Konto jego zwyciestw zaczyna rosna¢ w coraz.
szybszym tempie. Driesiqte zestrzelenie uzyskuje
6 wreesnia 1943 roku o godzinie 17.35 (Jak-1),
dwudzieste 11 grudnia 1943 roku o godzinie 12.11
nad Kerczem (P-39 Airacobra), trzydzieste 15 lute-
go 1944 roku o godzinie 06.57 (P-39 Airacobra),
W dniu 19 marca 1944 roku zestrzeliwuje szesé sa-
molotéw radzieckich, uzyskujac zwycigstwa po-
wietrzne od 39 do 44. Tydzien podniej, 26 marca
1944 roku, przekracza liczhe 50 zwyciestw po-
wietrznych. Tego dnia jego konto powigksza sig
248 do 51 zestrzeleti.
‘Wm czasie pilotuje samolot Messerschmitt BF
109G-6, WNr. 411 777, cama 15” z napisem ,Quex”
pod kabina, Jak wyjasnia Wolfrum: Moja przyjaciétka
z lat wojny nosita przydomek .Quex”, byt to skrét od.
sléw ,zywe srebro”, poniewad byla ona nadzwyczaj
2ywa i pelng temperamentu dziewczyna, Umiescilem
ten praydomek na kilku samolotach mysliwskich, kté-
re pilotowalem podézas wojny.
Po zakoiiczeniu wojny .Quex” zostala w roku
1946 moja Zong. Doczekalismy sig ceterech e6rek.
Ten sam samolot, wyrainie wi-
docany bialy napis .Quex” pod
kabing,
The same plane, note clearly
visible white inscription “Quex”
below che cockpit.
From then on his score grew rapidly. His 10%
victim fell on 6 September 1943, at 05.35 p.m. (Yak-
1), 20% on 11 December 1943 at 12.11 p.m, over
Kerch (P-39 Airacobra), 30 on 15 February 1944 at
06.57 a.m. (P-39 Airacobra). On 19 March 1944 he
shot down 6 Soviet aircraft, his victories from 39 to
44. One week later, on 26 March 1944, he passed
half-century mark. On this day his tally grows from
48 to 51 kills. During that period he flies Messer-
schmitt BF 109G-6, WNr. 411777, “black 15°, marked,
with the inscription “Quex” below the cockpit. Wol-
frum explains: “my war-time girlfriend was nick-
named ‘Quex’, since she was a very lively and ener-
getic person, | painted this name on a few of the
fighter aircraft | flew during the war, After the war,
"Quex’ became my wife in 1946. We have four
daughters. Sadly, my wife died of cancer in 1988".
Another characteristic feature of Wolfrum's
“black 15° is its red spinner with white spiral. As
arule, all Luftwaffe aircraft were devoid of any red
colour elements (radio code letters, quick aerial rec-
‘ognition features, etc). This was to minimize the risk
of misidentification, as Russian aircraft were marked
with red stars and, quite frequently, red numbers
and other markings, In Wolfrum’s own words, he
ordered his ground crewmen to paint the spinner
with captured Russian red paint in jest
The black tactical numbers outlined in white,
found on Wolfrum’s “black 15”, were of reduced
size — typical of 5.JG 52 machines at that time.
Messerschmitt BY 109G-6, WNr. 411 777 described
above crashed and was destroyed in the ensuing
fire during a forced landing on 11 April 1944. This
took place 5 kilometers south east of the city of
Sevastopol in the area of Chersones airfield, after
an engagement with a formation of Il-2 Sturmov-amarla na ral
Niestety moja matzonka ,Que:
wroku 1988,
Inng charakterystyczna cecha tego samolotw
by! czerwony kolpak smigla bialg spiralq. Uzycie
w tym przypadku czerwonego koloru bylo czyms
wyjatkowym w warunkach frontu wschodniego,
zreguly z samolotw uéywanych przez Luftwaffe
nad Rosia usuwano wszelkie elementy malowania
Ulitery kodowe, znaki szybkiej identyfikacji) w tym
kolorze. Minimalizowano w ten sposob niebezpie:
czeristwo pomylki z samolotami radzieckimi ozna:
czonymi czerwonymi gwiazdami oraz bardzo zg
sto numerami i dedatkowymi elementami w kolo-
re czerwonym. Wedlug relacji Wolfruma kolpak
pomalowali mechanicy na jego rozkaz, dla éartu,
zdobycana farba radziecka.®
‘W tym caasie czame numery taktycane w bia-
tej obwadce, ktére malowano na samolatach nale
2qcych do 5.G 52 mialy mniejszy wymiar nid. stan-
dardowe, Podobnie wygladal numer 15 na samolo-
cie Wolfruma,
Opisany powyde] Messerschmitt BF 1096-6,
WNr. 411 777 rozbil sig i splongl podezas proymu-
Jeszcze jedno ujecic BE 1096-6, WNr, 411 77 2 SIG 52.
iks. Wolfrum’s successes in the spring of 1944 won
him The Goblet of Honour (Ehrenpokal) on 20 April
1944, and the German Cross in Gold (Deutsches
Kreuz in Gold) on 10 May 1944.
(On 11 May 1944 Walter Wolfrum took command
of 1G 52. During May he downed 28 aircraft, in-
cluding 6 on 20 May, 11 on 30 May, and 6 more on
31 May. He reached the century mark on 1 June 1944
On 16 July he claims 10 enemy aircraft destroyed, | |
before he is shot down himself and suffers severe
wounds. On that particular day Wolfrum flew Messer- | |
schmitt BF 1096-6, WNr, 163 631, marked “white
On 27 July 1944, while still recuperating in
hospital, he was awarded the Knight's Cross. His
tally stood at 126 victories. He was unable to re-
turn to active duty until February 1945, On 8 May
1945, having blown up their machines at Deutches
Brod airfield, the personnel of Stab |. and Ill. Grup-
pen surrendered to American forces at Strakonice
in Bohemia, At the beginning of June 1945, they | |
were handed over to Russians. Having spent four |
weeks in the Russian prisoner camp at Neu-Bistritz,
in July 1945 W, Wolfrum was released from |
Jaczne nay
pod kabing oraz numer taktyceny 15
w kolorze caamym z biaty obwodka.
One more shot of BF 1096-6, WNr. 411777, 5JG 52. Clearly vi
scription below the cockpit and black
tactical number “15” outlined in white.20
sowego Iqdowania w dniu 11 kwietnia 1944 roku,
pigé kilometréw na poludniowy wschéd od Sewa
stopola, w poblizu lotniska na preyladku Chersones,
po walce 2 formacja dziesieciu szturmowych 1-2
‘Odniesione wiosng 1944 roku sukcesy przy-
niosly mu w dniu 20 kwietnia 1944 roku odzna-
czenie Pucharem Honorowym (Ehrenpokal), a 10
maja 1944 roku Niemieckim Krzyzem w Zlacie
(Deutsches Kreuz in Gold).
W dni 11 maja 1944 roku Walter Wolfrum
obejmuje dowodztwo 1G 52, W ciagu maja 1944
roku uzyskuje 28 zwycigstw powietrznych, w tym
szeS¢ 20 maja, jedenascie 30 maja i szesé 31 maja
Dnia | ceerwca 1944 roku zestrzeliwuje setny sa-
molot przeciwnika. W dniu 16 lipca 1944 roku po
xestrzeleniu dziesigeiu samolotéw radzieckich, sam
zostaje zestrzelony ie rany. Tego dnia
Wolfrum pilotowal samolot Messerschmitt BF 1096-6,
WNr. 163 631, oznaczony bialym numerem 6,
W caasie, kiedy praebywal w szpitalu, dnia 27
lipea 1944 roku, wreczono mu Kray? Rycerski, na jego
koncie znajdowalo sig wawczas 126 zwyciestw po-
wietrznych, Na front wrécil w lutym 1945 roku.
W dniu 8 maja 1945 roku, pa wysadzeniu w powie-
trze samolotow na lotnisku Deutsch Brod, razem ze
sztabem pulku oraz personelem I. i Ill Gruppe oddat
sie do niewoli amerykatiskiej w miejscowosci Strako-
nice w Czechach. Z poczatkiem czerwea 1945 roku
\Wwraz z pozostalym personelem JG 52 zostal wydany
Rosjanom. Po uplywie okalo caterech tygodni pobytu
w radzieckim obozie jenieckim Neu-Bistritz, zostal
zwolniony w lipcu 1945 roku, poniewai wskutek od-
niesionych cigékich ran nie byl zdolny do pracy.
| Walter Wolfrum zakoficzyt wojng jako Obe-
rleutnant, odbyt 424 loty bojowe, uzyskal 137 zwy-
| cigstw powietrznych (w tym 119 samolotw my-
Lt. Wolfrum (pierwszy # lewej)
podczas wspélne} kolacji pilo-
tem radzieckiogo Jaka-?, ktére-
Sniej, Rosjanin uratowat sig ska-
zac 2 plonacego samolotu na
spadochronic.
Lt. Wolfrum (first from the left)
at supper with a pilot of a Sovi-
vet Yak-7 he had shot down a few
hours earlier, The Russian bailed
‘out from his buming mac
captivity, being judged unfit for work due to the
heavy waunds he had previously sustai
Wolfrum ended the war at the rank of Leut-
nant, flew 424 combat sorties, shot down 137 en-
emy aircraft (including 119 fighter aircraft, 16 II-2
Sturmoviks, 1 Pe-2 bomber, and 1 Douglas Boston
‘Oble. Walter Wolfrum sktada dedykacjg na ksiaéce pod-
vas spotkania 2 autorami, Altenstein, 15. wrzesnia
2002 roku,
‘Oble, Walter Wolfrum signing a book during his meet-
ing with the authors, Altenstein, 15 September 2002.Sliwskich, 16 szturmowcdw It 1 bombowiec Pe- |
2, | bombowiec Douglas Boston), dodatkowo 40
zestrzelent nie zostalo potwierdzonych z braku
éwiadkow, zatopil jedng kanonierke. Sam zestrze-
lony zostal dwanascie razy, catery ray ranny
(weym jeden raz cigéko}, wedtug wlasnej relaci
podczas stuzby w JG 52 ,skasowal” okolo 25 sa
molotéw Messerschmitt BF 109G,
Od 1 lutego 1946 roku zatrudniony zostat
wfabryce produkujqcej zlote i ozdobne folie, od
1 stycznia 1955 roku objal stanowisko prezesa tej |
firmy. W tym samym czasie zajal sig ezynnym upra
wianiem akrobacji lotniezej. W latach 1960-1966
wzial udziat w licenych krajowych i migdzynarodo-
wych zawodach w akrobagi lotniczej, W roku 1962
uzyskal tytul mistrza Republiki Federalne] Niemiec
w akrobacji loiniczej, w latach 1961, 1963 i 1966
zdobywal tytul wicemistrza. Pomiedzy rakiem 1967
i 1982 byt trenerem kadry REFN w akrobacji lotni
cae}, Jego wychowanek Manfred StréRenreuther
zdaby! pigé razy tytul mistrza RFN, jeden raz mi
strza Europy, trzy razy tytul wicemistraa Swiata
i dwa razy tytul mistrea Swiata
A
Lt. Walter Wolfrum siedzi na kolpaku émigla swojego Messerscl
bomber). Moreover, he reported another 40 claims
which were firmed due to the lack of wit
nesses. His tally also included the sinking of one
enemy gunboat. He was himself shot down 12
times, injured 4 times (once severely) and, by his
own admission, wrote off about 25 Bf 109Gs dur
ing his service with JG 52.
On | February 1946 Wolfrum took employment
at a factory producing decorative foil, becoming its
president on | January 1955. At the same time he
took up the sport of light aircraft aerobatics, In the
years 1960-1966 he competed in various national
and international aerobatics championships with
great success. In 1962 he won the title of Federal
Republic of Germany Aerobatics Champion, and the
title of Vice-Champion in the years 1961, 1963, and
1966. In the years 1967-1982 he coached the Feder
al Republic of Germany national aerobatics team.
Manfred Stréenreuther, trained by him, won the
Federal Republic of Germany aerobatics champion:
ps five times. He also picked up one European
Champion award, two Werld Champion awards and
three Vice World Champion awards.
mncol
dla fartu, na jego roekar crerwong rdobyceng fara, Spirala w kolorze bialym.
Lt, Walter Wolfrum
was pi
¢ on the propeller hub of his Messerschmitt BE 1096-6. The spinner, at Wolfrum’s request
ated red with captured paint: the spiral white.
ita BE 1096-6. Kolpak pomalowany zostal,
ALENBERG
22
root
Lt. Wolfrum kiwa skrzydlami swojego sametotu nad polem wzlotéw lotniska Grammatikowo na Krymie, na znak
nia kolejnego zwycigstwa powietrznega, kwieciew 1944 roku.
Lt. Wolfrum waggling the wings of his aircraft over the Grammatikave air strip in Crimea, as a sign of yet another
victory, April 1944.
Werner Hohenberg Werner Hohenberg
Hrdlicka, ktérego bylem bocenym, poznym | the Gruppenkommandeur of 1,JG 2 handed me,
popoludniem w Sylwestra 1944 roku prze- | Ml his wingman, a classified order codenamed ‘Boden-
kazal mi do przeczytania tajny rozkaz, opatrzony | platte’. On the morning of 1 January 1945, we were
kryptonimem ,Bodenplatte”. Zgodnie z jego bremie- | to launch a surprise attack on the enemy aircraft sta-
niem nasza jednostka miala zaatakowad rankiem | tioned at St. Trond airfield in Belgium. All the service-
| styeznia 1945 roku samoloty alianckie stacjonuja- | able aircraft of JG 2 were to be scrambled for this
ce na lotnisku St. Trond w Belgii. Do ataku na to | raid, supported by machines from SG 4, Hptm. Hrdlic-
lotnisko wyznaczono wszystkie sprawne samoloty | ka was to take personal command of the strike force.
JG 2, ktére mialy otrzymaé wsparcie ze strony ma- | Having read the order, I discussed it with him in some
szyn nalezacych do SG 4, Formacig uderzeniowa | detail, Such an action was very unusual for the Ger-
prowadzi¢ mial osobigcie Hptm. Hrdlicka. Po prze- | man Luftwaffe at this stage of the war, One thousand
ezytaniu rozkazu przez kilkanagcie minut rozmawia- | five hundred aireraft were supposed to be taking part
lismy na jego temat 2 dow6dea. Tego typu akeja nie- | in it, and although this number seemed rather high,
mieckiej Luftwaffe w tym stadium wojny byfa cays | we firmly believed all the data passed to us. The or-
absolutnie wyjatkowym. Mialo w niej wziae udzial. | der declared that this operation was to be ‘the turm-
0 najmniej 1500 niemieckich samolatéw mysliw- | ing point of the war in the West’.
skich, Podana liczba 1500 maszyn wydawala nam sig We were not allowed to share our knowledge of
nieco zawytona, jednak wéwczas bez zastrzezen | the forthcoming mission with the other pilots, since
wierzyligmy podawanym nam danym., Jak pisano | the order was to be kept secret until the combat
wrozkazie, operacja ta miala przyniesé przelom | alarm call on the moming of | January 1945. The
wprzebiegu dzialai wojennych na Zachodzie. commander saw to it that the night passed calmly,
Nie moglismy jednak jeszcze podzielic sig wie- Shortly before 6 o'clock in the morning, our
za o czekajqcym nas zadaniu z pozostalymi pilo- | hostess, Frau Hirlein from Usingen, at whose
tami, poniewaz zgodnie z wytycenymi, tres€ roz- | house my commander and | were lodging, woke us
Discs mojego dywizjonu 1G 2 Hptm. |: the late afternoon of New Year’s Eve 1944,kazu wolno nam bylo podaé im do wiadomosci
dopiero po ogloszeniu alarmu bojowego rankiem
1 stycznia 1945 roku, Dowédca postaral sie, aby
oc sylwestrowa uplynela w miare spokojnie
Praed godzing szdsta rano gospodyni, u ktb-
rej wraz 2 dowédeq dywizjonu zajmowaligmy kw
tere, pani Horlein z Usingen, obudzita nas, Po szyb-
kiej porannej toalecie i lekkim éniadaniu pojechali-
smy na lotnisko. Dwaj pozostali piloci naszego roju
jue na nas czekali. Zupetnie przypadkowo otrzy-
matem maszyng z oznaczeniami Major beim Stab
(Major przy sztabie — przyp. aut.)
By! to samolot typu Focke-Wulf Fw 190D-9,
WNr, 210 194, z czamnym oznaczeniem taktycenym