ROZWJ ZGRYZU.

ZGRYZ PRAWIDOWY I JEGO OCENA

SEBASTIAN BURDESKI

POJCIE ZGRYZU
ZGRYZ (occlusio) wzajemny stosunek dolnego do
grnego uku zbowego w trakcie trwania skurczu
mini unoszcych uchw ku grze.
Pojcie statyczne
Nie jest rwnoznaczny ze stanem spoczynkowym
Za prawidowy zgryz uznawany jest zgryz
ortognatyczny

ZGRYZ PRAWIDOWY STAY

ROZWJ ZGRYZU
Rozpoczyna si w okresie podowym, a koczy si w
okresie uzyskania penego uzbienia staego.
Rozwj zgryzu dzieli si na 7 okresw.
W okresie pourodzeniowym wyrnia si trzy fazy
zgryzu:
Okres zgryzu mlecznego faza rozwojowa (0-3) i uytkowa
(3-6);
Okres zgryzu mieszanego wczesny zgryz mieszany (6-9) i
pny (10-13);
Okres zgryzu staego.

I. YCIE PODOWE
Szczka rozwija si szybciej ni
uchwa, w wymiarze przedniotylnym wiksza od uchwy;
2-4 miesic: uchwa rozrasta si
znacznie w kierunku poprzecznym i
przednio-tylnym; w tym samym
okresie nastpuje w szczce
poczenie blaszek
podniebiennych >> podstawa dla
podniebienia twardego i
mikkiego;
8/9 miesic szybszy wzrost szczki,
wysunicie szczki przed uchw.

II. BEZZBIE NIEMOWLCE

Wymiary przednio-tylne szczki i uchwy wyrwnuj si w cigu 4-5
miesicy po urodzeniu
Ssanie piersi rozpoczyna czynno uchwy
Wyrostek zbodoowy szczki jest sabo zaznaczony, tworzy ukon
paszczyzn sieczn, w okolicach bocznych znajduj si szerokie i
paskie chrzstkowe way zbodoowe
W zwarciu grne i dolne way zbodoowe stykaj si, ale w odcinku
przednim widoczna jest niewielka szpara pomidzy krawdziami
siecznymi
Szczka jest wiksza od uchwy w wymiarze poprzecznym, formujce
si wyrostki zbodoowe tworz zarysy pkuli

II. BEZZBIE NIEMOWLCE

III. ZBKOWANIE MLECZNE

Rozpoczyna si okoo 6 miesica ycia siekacze dolne i
grne, pocztkowo zachodz do gboko na siebie,
boczne odcinki szczki i uchwy stykaj si ze sob
paszczynowo, zapobiegajc przecieniu zbw przednich
Wyrznicie si trzonowcw mlecznych fizjologiczne
podniesienie wysokoci zgryzu, siekacze grne tylko
nieznacznie przykrywaj dolne
Jeeli uchwa przesunie si ku przodowi w cigu pierwszych
miesicy ycia, to wyrzynajce si zby przeciwstawne
spotykaj si we waciwy sposb
Due znaczenie w ustaleniu zgryzu maj trzonowce mleczne
zelizg po stokach guzkw zbw przeciwstawnych powoduje
wytworzenie zgryzu prawidowego
Do 30 m.. wytwarza si peny zgryz uzbienia mlecznego
(ostatnie wyrzynaj si 55, 65, 75, 85).

IV. ZGRYZ W PENYM UZBIENIU

MLECZNYM
Wystpuje 20 zbw mlecznych
Przyrodkowy siekacz grny przykrywa cay
siekacz przyrodkowy dolny i przyrodkow
cz siekacza bocznego dolnego
Kady zb styka si z dwoma zbami
przeciwstawnymi, z wyczeniem dolnych
przyrodkowych siekaczy i drugich
trzonowcw grnych, ktre stykaj si tylko
z 1 zbem przeciwstawnym
Ssiadujce ze sob zby stykaj si
punktami stycznymi
uk zbw grnych jest w wymiarach
poprzecznych i przednio-tylnych nieco
wikszy ni w dolnych
Oba uki maj ksztat pkuli

IV. ZGRYZ W PENYM UZBIENIU

MLECZNYM

IV. ZGRYZ W PENYM UZBIENIU

MLECZNYM
Powierzchnie tylne drugich trzonowcw tworz
paszczyzn pionow przy zwarciu centralnym jest to
wane dla pniejszego prawidowego ustawienia si
pierwszych staych trzonowcw
Powierzchnie wargowe i policzkowe zbw grnych
wystaj na zewntrz w stosunku do dolnych
Powierzchnie dojzykowe dolnych zbw wystaj do
wewntrz jamy ustnej wicej ni grne
Siekacze grne pokrywaj siekacze dolne najwyej w
1/3 ich wysokoci
Guzki przednie pierwszych grnych trzonowcw trafiaj
w bruzd midzyguzkow trzonowcw dolnych
Linie porodkowe grnych i dolnych zbw siecznych
pokrywaj si z lini symetrii caej twarzy
Paski przebieg paszczyzny zgryzu brak krzywej Spee

IV. ZGRYZ W PENYM UZBIENIU

MLECZNYM

V. OKRES POPRZEDZAJCY
WYRZYNANIE SI ZBW STAYCH
Midzy 4 a 6 r.. musz zosta
przygotowane warunki dla:
ustawienia pierwszych staych
trzonowcw poza zbami
mlecznymi oraz wymiany
siekaczy mlecznych na szersze od
nich stae
W odcinkach przednich szczki i
uchwy zachodzi zjawisko
tworzenia si wolnych przestrzeni
midzy mlecznymi siekaczami i
kami wynik rozrostu w odcinku
przednim, powstaj tzw. Tremy
diastemy fizjologiczne. Tremy nie
tworz si midzy trzonowcami
mlecznymi, poniewa zostan
zastpione przez wsze zby
przedtrzonowe.

V. OKRES POPRZEDZAJCY
WYRZYNANIE SI ZBW STAYCH
Rwnoczenie z tworzeniem si trem zby mleczne
cieraj si na brzegach siecznych i powierzchniach
ucia trzonowcw, umoliwia to coraz obszerniejsze
ruchy uchwy i wysunicie uchwy ku przodowi
Dodatkowo odbywa si rozrost koci szczki ku tyowi.
Odbywa si on kadorazowo przed wyrastaniem
poszczeglnych staych trzonowcw (5-6, 9-10, 16-25 r..)
Przestrze dla zbw 16, 26, 36, 46 wytwarza si w guzie
szczki i trzonie uchwy poza zbami mlecznymi
Oba uki zbowe trac zarys pkuli i na krtko
przybieraj zarys elipsy.

VI. UZBIENIE MIESZANE

Przebiega w 2 etapach
5/6rok ycia wyynaj si pierwsze stae trzonowce i
wszystkie siekacze. Zakoczenie do 8r..
Wyrzynanie odbywa si w przedniej i tylnej czci
ukw. W rodkowej pozostaj zby, ktre maj
utrzymywa wysoko zgryzu przez ten czas.
Drugi etap wymiany rozpoczyna si w 8 i trwa do 10
r.. W tym czasie wypadaj mleczne trzonowce
oraz ky, a ich miejsce zajmuj odpowiednie zby
stae.

VI. UZBIENIE MIESZANE

Wzrost pierwszych staych trzonowcw

podniesienie wysokoci zgryzu, ktry do tej pory na
skutek scierania si zbw uleg obnieniu.
Jest to okres, w ktrym mija ostatnia moliwo
leczenia znieksztace zgryzu przy uyciu prostych
metod leczenia.

VII. UZBIENIE STAE

Wyksztacenie si
penego zgryzu staego
jest zwizane w
wyrzniciem si drugich
i drugich / trzecich
trzonowcw. Podnosi
si wtedy wysoko
zgryzu.
Prawidowy zgryz stay
zawiera 32 zby po 16
w kadym uku.
Midzy 18 a 20 r..
kocz si istotne
przemiany w rozwoju
zgryzu.

OKRESY ROZWOJOWE ZGRYZU WG

HELLMANA
Okres I do wyrznicia si ostatniego zba
mlecznego /okres niemowlcy i poniemow./
Okres II - do wyrznicia si pierwszego staego
trzonowca /wiek przedszkolny/
Okres III - do ukoczenia wymiany siekaczy
mlecznych na stae /wiek szkolny/
Okres IV do ukoczenia wymiany kw i
trzonowcw mlecznych /wiek szkolny/
Okres V - do wyrznicia si drugiego trzonowca
staego /okres dojrzewania/
Okres VI pene uzbienie stae /okres dojrzaoci/

ZGRYZ PRAWIDOWY
Kady zb styka si z
dwoma zbami
przeciwstawnymi, z
wyjtkiem grnych
trzecich trzonowcw i
dolnych przyrodkowych
siekaczy, ktre maj po
1 antagonicie.
Zby stykaj si ze sob
punktami, wzgldnie
pniej liniami albo
paszczyznami
stycznymi.

ZGRYZ PRAWIDOWY
Trzecie trzonowce w szczce i uchwie tworz
pionow cian.
Grne zby przednie pokrywaj dolne mniej wicej
w jednej trzeciej wysokoci ich koron

ZGRYZ PRAWIDOWY
Linie rodkowe midzy grnymi i dolnymi siekaczami le w
jednej paszczynie
Grne siekacze s nachylone do podstawy szczki pod ktem
5/15 st., a dolne 0/5st. W stosunku do podstawy uchwy.
Peny uk zbowy grny ma ksztat poowy elipsy, a dolny
paraboli.

KRZYWA SPEE
Prawidowy zgryz ma
pask paszczyzn
zgryzow, natomiast
krzywa Spee nie powinna
by gbsza ni 1,5 mm.
Nasilona krzywa Spee
powoduje niedobr
miejsca dla zbw
grnych, a odwrotna
krzywa Spee stanowi
przyczyn nadmiaru
miejsca w szczce.

KLASY AENGLA
Angle podzieli wady zgryzu na 3 klasy. Podzia opar
na stwierdzeniu, e szczka nie poddaje si wpywom
w wymiarze strzakowym i e grny pierwszy
trzonowiec zajmuje zawsze poprawne pooenie.
Punkt wyjcia podziau stanowi sposb
zaguzkowania pierwszych trzonowcw staych.
Klasa I cechuje si neutralnym stosunkiem
trzonowcw (guzek przedni policzkowy pierwszego
staego trzonowca grnego wpada w przestrze
midzyguzkow pierwszego dolnego staego
trzonowca), klasa II mezjalnym, a klasa III
dystalnym.

KLASY AENGLA I KLASY KOWE

KLASY KOWE

I klasa kowa kie grny wpada w zagbienie

utworzone na styku ka dolnego i pierwszego zba
przedtrzonowego
II klasa kowa o duga ka grnego rzutuje na
miejsce styku ka dolnego z zbem siecznym
bocznym.
III klasa kowa kie grny wpada w zagbienie
utworzone na styku pierwszego i drugiego zba
przedtrzonowego

6 KLUCZY ZGRYZU PRAWIDOWEGO

Wzajemne pooenie
trzonowcw
Guzek dystalny policzkowy
pierwszego staego trzonowca
grnego kontaktuje si z
powierzchni mezjaln guzka
przyrodkowego policzkowego
drugiego staego dolnego
trzonowca

6 KLUCZY ZGRYZU PRAWIDOWEGO

Nachylenie koron zbw
wzdu uku zbowego
Przydzisowa cz dugiej
osi kadej korony zba jest
odchylona dystalnie wobec
czci korony zwrconej do
paszczyzny zgryzowej.

6 KLUCZY ZGRYZU PRAWIDOWEGO

Nachylenie koron zbw
w poprzek uku
zbowego korony
siekaczy
Brzeg sieczny siekaczy
grnych znajduje si
wargowo w stosunku do
szyjki koron tych zbw,
guzki policzkowe
pozostaych zbw s
nachylone podniebiennie
lub jzykowo w stosunku
do szyjek tych zbw

6 KLUCZY ZGRYZU PRAWIDOWEGO

Trzonowce lub
przedtrzonowce
obrcone wok osi
dugiej zba zajmuj
wicej miejsca w uku
zbowym. Natomiast
obrcone siekacze
zajmuj mniej miejsca ni
w pozycji prawidowej

6 KLUCZY ZGRYZU PRAWIDOWEGO

Kontakt powierzchni
stycznych. Midzy
ssiadujcymi zbami
powinny by
zachowane punkty
styczne.
Krzywa Spee powinna
by paska. Paska
krzywa Spee stwarza
korzystne warunki dla
okluzji normalnej.

WZAJEMNE POOENIE ZBW

SIECZNYCH
Nagryz pionowy okrela pionowe relacje zbw
siecznych. Za prawidow jego gboko uwaa
si przykrywanie zbw siecznych dolnych przez
grne w ich 1/3 wysokoci. Zgryz gboki
zwikszenie nagryzu pionowego, w zgryzach
otwartych nastpuje zjawisko odwrotne.
Nagryz poziomy okrela przednio-tyln relacj
zbw siecznych. Mierzony jest w zwarciu ukw
zbowych od ciany wargowej zba siecznego
dolnego do brzegu siecznego zba
przyrodkowego grnego.