Professional Documents
Culture Documents
ktry sta na czele Narodowej Partii Faszystowskiej, a po zdobyciu Rzymu przez bojwki
czarnych koszul w 1922 r. sta na czele pastwa jako duce
Nazizm ideologia narodowego socjalizmu w Niemczech, goszona przez Adolfa Hitlera w
ksice Mein Kampf, goszca wyszo rasy niemieckiej, denie do panowania nad
wiatem
Kult wodza wyjtkowa pozycja w pastwie totalitarnym przywdcy pastwa i jednoczenie
wodza partii; we Woszech mianem duce nazwano Benito Mussoliniego, a w III Rzeszy
Fhrerem Adolfa Hitlera
NSDAP Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnikw kierowana przez Adolfa
Hitlera
Ustawy norymberskie ogoszone w 1935 r.; ustawodawstwo III Rzeszy ograniczajce
prawa ludnoci ydowskiej, zakazujce kontaktw lub maestw niemiecko-ydowskich
Hitlerjugend organizacja, majca na celu indoktrynacj dzieci i modziey i wychowanie w
duchu ideologii niemieckiego faszyzmu
Pakt reski podpisany na konferencji w Locarno w 1925 r. gwarantowa nienaruszalno
granicy midzy Francj i Belgi a Niemcami
Komunizm wojenny polityka wadz Rosji Radzieckiej polegajca na nacjonalizacji
(upastwowieniu) przemysu i handlu, obowizku pracy, naoeniu na chopw
obowizkowych kontyngentw (dostaw ywnoci)
Kolektywizacja przymusowa likwidacja prywatnej wasnoci ziemskiej i tworzenie
pastwowych gospodarstw rolnych (sowchozw) lub spdzielczych (kochozw)
Kuacy pogardliwe okrelenie bogatych chopw, ktrych wadza radziecka bezwzgldnie
likwidowaa
NEP (Nowa Ekonomiczna Polityka) wprowadzona w marcu 1921 r.; przywrcono wolny
handel, zlikwidowano reglamentacj towarw i przymus pracy, zezwolono na wasno
prywatn poza pastwowym monopolem, rozpoczto elektryfikacj kraju
WKP(b) Wszechzwizkowa Komunistyczna Partia (bolszewikw); po mierci Lenina na jej
czele sta od 1924 r. Jzef Stalin
NKWD Ludowy Komisariat Spraw Wewntrznych
Komsomo Komunistyczny Zwizek Modziey w ZSRR; jego bohaterem by Pawlik
Morozow, uznany przez propagand stalinowsk za wzr modego obywatela, posusznego
wadzy radzieckiej
Komintern tak nazywano Midzynarodwk Komunistyczn utworzon w Moskwie w
1919 r.
Guag Gwny Zarzd Obozw zarzdzajcy na terytorium ZSRR sieci obozw pracy
(agrami), w ktrych skazani na katornicz prac winiowie pracowali w nieludzkich
warunkach
Jzef Stalin waciwie Josif Dugaszwili, do 1953 r. sta na czele ZSRR, wprowadzi kult
swojej osoby, odpowiedzialny za masowe zbrodnie na obywatelach pastwa.
Kultura masowa powszechny dostp do szk podstawowych, umiejtno czytania i
pisania wpyna na wzrost czytelnictwa prasy i ksiek, rozwj kina i radia; kultura zacza
dociera za porednictwem nowoczesnej techniki do najdalszych zaktkw i szerokiej rzeszy
odbiorcw; si radia pokazao suchowisko Wojna wiatw w 1938 r., gdy ludzie uwierzyli
w atak kosmitw
Bauhaus niemiecka szkoa architektoniczna zaoona przez Waltera Gropiusa w 1919 r.,
propagujca funkcjonalizm w budownictwie
Socrealizm kierunek w architekturze, sztuce i literaturze; rozwin si w latach 30. XX w. w
ZSRR pod wpywem propagandy komunistycznej
Dadaizm, surrealizm (Salvador Dali), futuryzm, kubizm (Pablo Picasso) - kierunki w
malarstwie 20-lecia midzywojennego
Coco Chanel projektantka, twrczyni domu mody
Hollywood dzielnica Los Angeles, stolica wiatowego kina; w 20-leciu midzywojennym
najwikszymi aktorami byli: Pola Negri, Greta Garbo, Rudolf Valentino, Charlie Chaplin
Siergiej Eisenstein radziecki reyser, twrca propagandowego filmu Pancernik
Potiomkin z 1925 r., uznanego za jedno z arcydzie wiatowego kina niemego
Wielka Wschodnioazjatycka Sfera Wsplnego Dobrobytu to nazwa imperium
japoskiego w czasach ekspansji w latach 30. XX w.; zajto m.in. Manduri, cz Chin,
wyspy na Pacyfiku
Wojna domowa w Hiszpanii w latach 1936-1939; pomidzy zwolennikami gen. Francisca
Franco (popieranymi przez pastwa faszystowskie) a lewicowym frontem ludowym
(popartym przez Brygady Midzynarodowe)
Legion Condor niemiecki oddzia lotniczy; zbombardowa baskijskie miasteczko Guernica
w 1937 r.; wydarzenie to upamitni malarz Pablo Picasso
Zdrada monachijska tak Czesi nazwali konferencj w Monachium w 1938 r. z udziaem
premiera Wielkiej Brytanii Arthura Nevillea Chamberlaina, premiera Francji douarda
Daladiera, Benito Mussoliniego i Adolfa Hitlera, ktrzy podjli decyzj o oderwaniu od
Czechosowacji obszaru Sudetw i oddania III Rzeszy
Remilitaryzacja ponowne uzbrojenie, wprowadzenie wojska, budowa przemysu
zbrojeniowego; w 1936 r. Hitler dokona remilitaryzacji Nadrenii
Polityka appeasementu polityka ustpstw wobec da Hitlera i amania traktatu
wersalskiego, stosowana przez rzdy pastw zachodnich, aby zapobiec wybuchowi wojny
Wane daty:
11 listopada 1918 - w Compigne pod Paryem podpisano zawieszenie broni midzy
wojskami pastw ententy a Niemcami; by to koniec I wojny wiatowej
czerwiec 1919 r. pierwszy lot midzykontynentalny z Ameryki Pnocnej do Europy
28 czerwca 1919 r. podpisano traktat wersalski z Niemcami
10 wrzenia 1919 r. w Saint-Germain pastwa ententy zawary pokj z Austri, znacznie
ograniczajc jej terytorium; ograniczenia dotyczyy armii, zakazu czenia z Niemcami i
wypaty reparacji wojennych
27 listopada 1919 r. w Neuilly zawarto pokj z Bugari, ograniczajc jej terytorium, armi
i naoono reparacje wojenne
4 czerwca 1920 r. w Trianon podpisano pokj z Wgrami ograniczenia terytorialne,