1

wity Ludwik Maria Grignion de Montfort

Traktat o doskonaym naboestwie

do Najwitszej Maryi Panny
Przedmowa do wydania pierwszego
wity1 Ludwik Maria Grignion, autor niezrwnanego dziea O doskonaym
naboestwie do Najwitszej Maryi Panny, urodzi si w Montfort w pnocnej
Francji 31 stycznia 1673 r. Ju od najmodszych lat odznacza si wielk pobonoci
i szczegln czci do Matki Najwitszej, ktrej imi obra sobie przy sakramencie
Bierzmowania. Od pitego roku ycia odmawia codziennie Raniec, a swych
rwienikw sowem i przykadem zachca do cnotliwego ycia i do czci
Najwitszej Dziewicy.
Po odbyciu nauk w Kolegium Jezuickim w Rennes oraz studiw teologicznych
w Paryskim Seminarium w. Sulpicjusza przyj w roku 1700 wicenia kapaskie.
Ju jako mody kapan powici si cakowicie pracy duszpasterskiej i misjonarskiej,
biorc sobie za dewiz yciow wznios, a tak gboko katolick zasad: Wszystko
dla Jezusa przez Maryj! Jako misjonarz przemierza liczne diecezje Francji, a swymi
naukami, tchncymi gorc mioci Boga i Najwitszej Dziewicy, kruszy serca
najzatwardzialszych grzesznikw.
Nie zabrako te przeciwnoci i przeladowa. Owocna praca sugi Boego bya
sol w oku zwolennikom jansenizmu2, tak bardzo wwczas rozpowszechnionego we
Francji. Tote nie przebierali oni w rodkach, by podkopa dziaalno witego i
udaremni jego misjonarskie trudy. Jednake przeladowania i przykroci ze strony
jansenistw, cho tak liczne i niekiedy bardzo bolesne, nie tylko nie zdoay zama
ducha w. Ludwika, ale coraz bardziej rozniecay w jego duszy ogie mioci
kapaskiej. Wypdzany z jednych diecezji, udawa si do drugich, byle tylko
pracowa dla chway Boej nad zbawieniem dusz.
Za t pen cakowitego powicenia prac ju za ycia otrzyma wity
szczegln ask od Boga. Zasyn moc cudotwrcz i ju na ziemi dane mu byo
zakosztowa niebiaskiego szczcia, pyncego ze cisego zjednoczenia z Jezusem i
Maryj. Kiedy w 1714 r. w. Ludwik Maria spotka si z dawnym swym przyjacielem,
kanonikiem Blain'em, zwierzy si mu, e od kilku lat cieszy si duchowym
ogldaniem w sobie obecnoci Jezusa i Maryi. ycie pene trudw i umartwie
zakoczy w. Ludwik 28 kwietnia 1716 r. w Saint Laurent-sur-Sevre. W roku 1888
papie Leon XIII zaliczy go w poczet bogosawionych.

Niniejsz przedmow z 1927 r. uzupeniono o fakt kanonizacji autora dzieka. Bogosawionego

wwczas Ludwika Mari kanonizowa papie Pius XII 20 lipca 1947 r. - przyp. red.
Jansenizm - herezja, ktrej zwolennicy pod paszczykiem bojaliwej czci dla Boga i bdnie
pojtego uszanowania rzeczy witych, celowo ozibiali mio Bo w sercach wiernych,
wystpowali przeciw naboestwu do Matki Najwitszej i odwodzili od przystpowania do
Komunii w. Przez stopniowe zobojtnianie ludzi dla spraw Boych, chcieli doprowadzi do
zupenego odstpstwa od religii - przyp. red.

wity Ludwik Maria Grignion pozostawi po sobie nie tylko przykad

witobliwego ycia, lecz take mnstwo pism pobonych i pieni religijnych
uoonych dla ludu. Spucizn po nim s rwnie dwa zgromadzenia zakonne przez
Niego zaoone, ktre przetrway a do naszych czasw. Zgromadzenie eskie Crek
Mdroci, zaoone w 1703 r., po dzi dzie powica si pielgnowaniu chorych w
szpitalach, a w Towarzystwie Maryi, powstaym w oparciu o ustawy w. Ludwika,
zrzeszaj si kapani, ktrzy idc w lady witego zaoyciela, powicaj si pracy
misjonarskiej.
Spord licznych dzie, ktre wyszy spod pira w. Ludwika Marii,
bezsprzecznie najznakomitszym i najsawniejszym jest dzieo O doskonaym
naboestwie do Najwitszej Maryi Panny. Powstao ono w 1712 r. w czasie pobytu
witego w pustelni w. Eligiusza. Jakie miay by losy tej zotej ksieczki, autor
sam przepowiedzia, mianowicie, e szatan, obawiajc si zbawiennego jej wpywu,
stara si bdzie ze wszystkich si, aby j ukry przed wiatem i pogry w
zapomnieniu. Istotnie, przepowiednia witego spenia si dokadnie. Dzieo O
doskonaym naboestwie do Najwitszej Maryi Panny nie wydane przez autora
leao w zapomnieniu, a je w 1842 r. odkryto przypadkiem w starym kufrze
pomidzy innymi rkopisami w domu zakonnym w Saint Laurent-sur-Sevre. Poniewa
proces beatyfikacyjny autora by ju wwczas w toku, dlatego posano je do Rzymu,
gdzie komisja papieska po gruntownym zbadaniu, osobnym dekretem orzeka, i
dzieo to wolne jest od wszelkich bdw. Odtd zaczy si ukazywa coraz to nowe
wydania, a take tumaczenia na inne jzyki. O niebywaej poczytnoci tej
niezrwnanej ksiki wiadczy fakt, e wyda francuskich ukazao si dotd przeszo
trzydzieci3. Na jzyk angielski przetumaczy j sawny oratorianin o. Faber (+ 1863),
a take napisa do niej przedmow, gdzie w gorcych i penych najwyszej czci
sowach wyraa si o w. Ludwiku de Montfort oraz o dziele O doskonaym
naboestwie do Najwitszej Maryi Panny.
Na czym polega to naboestwo - spyta moe niejeden - e nazwano je
doskonaym4 i e cieszy si tak powszechnym uznaniem? Na to odpowiem, e
gruntowne poznanie istoty i ducha tego naboestwa wymaga przeczytania,
przemylenia i przemodlenia samego dziea, i to nie raz, ale czstokro. Powtrna
lektura bynajmniej nie nuy, lecz pozwala coraz lepiej odkrywa niezrwnany jego
urok i wnika coraz gbiej w jego przebogat tre5.
3
4

To jest do roku 1927 - przyp. red.

Na zarzut tych, ktrzy twierdz, e dzieo w. Ludwika de Montfort niesusznie zatytuowano
(rkopis witego jest bez tytuu): O doskonaym naboeristwie do Najwitszej Maryi Panny,
jakoby przedtem nie znano doskonaego naboestwa do Najwitszej Maryi Panny, naley
odpowiedzie, e dzieo to bynajmniej nie roci sobie pretensji, e ono pierwsze podaje
doskonay sposb czci Matki Boej. Sam w. Ludwik wylicza i zaleca rnorodne sposoby czci
Najwitszej Dziewicy, jakie wyksztaciy si w cigu wiekw. Jednake dzieo to podaje sposb
czci Bogarodzicy, ktry bezsprzecznie doskonalszy jest od wszystkich innych, i dlatego susznie
moe nosi tytu O doskonaym naboestwie do Najwigtszej Maryi Panny.
Czst lektur tego dziea zaleca take o. Faber w swej przedmowie do tumaczenia
angielskiego. Podobn zacht znajdujemy w dziele kardynaa Vaughan'a pt. Derjunge Priester
(Mlody kaplan). W gorcych sowach zaleca on modym kapanom, by obrali sobie Maryj za
Matk w swym yciu kapaskim i rozwaali pilnie dzieo w. Ludwika: Czytaj dzieo w.
Grigniona O doskonalym naboestwie do Najwitszej Maryi Panny. Niech ci sluy do

yciowa dewiza w. Ludwika Marii: Wszystko dla Jezusa przez Maryj

tworzy zarazem osnow caej ksiki. wity jej autor dowiadczy na sobie samym,
jak czuej i macierzyskiej opieki doznaj od Maryi ci, ktrzy si Jej cakowicie
oddali i dobrowolnie stali si Jej niewolnikami, by przez Ni doj do Jej Boskiego
Syna. Z niezrwnanym zapaem stara si pobudzi jak najwicej serc do coraz
gortszej mioci Matki Boej. Ot w ksice tej przedstawia sposb na to, jak
najatwiej i najlepiej mona si sta cakowitym i wiernym sug Maryi oraz podaje
powody, dla ktrych warto to uczyni bez wahania.
Istota naboestwa w. Ludwika polega na cakowitym oddaniu si
Najwitszej Dziewicy bez zastrzee i ze wszystkim, czym czowiek jest i co
posiada, na zupen Jej wasno, aby przez Ni cakowicie nalee do Chrystusa. To
cakowite ofiarowanie si Najwitszej Dziewicy wymaga, abymy czynili wszystko
dla Maryi, z Maryj i przez Maryj z myl, aby wszystko lepiej i doskonalej czyni
dla Jezusa, z Jezusem i przez Jezusa. W tym celu powinien czowiek przez uroczysty
akt powicenia odda si cakowicie w dobrowoln niewol Najwitszej Dziewicy,
skadajc Jej w darze nie tylko siebie samego, lecz take wszystko, co posiada, a wic
wszystkie swe myli, sowa i uczynki, wszystkie modlitwy i wiczenia pobone,
radoci i ble, a nawet wszystkie swe zasugi, sowem - wszystko bez zastrzee, aby
Maryja przyja t ofiar w swe niepokalane rce i zoya j swemu Boskiemu
Synowi na wiksz Jego chwa. Nie wystarczy raz tylko w yciu uczyni taki akt
cakowitego oddania si Matce Boej.
Potrzeba go co pewien czas uroczycie ponawia, a codziennie, przez akty
strzeliste lub inne modlitwy jak najczciej myl swoj do Boga przez Maryj
wznosi. Przez tak pojte i gorliwie praktykowane naboestwo do Najwitszej
Maryi Panny staje si czowiek prawdziwym Jej sug i niewolnikiem z mioci.
Tej cakowitej ofiary uczynionej z siebie gorliwy suga Maryi nie poauje, gdy
Maryja, Krlowa nieba i ziemi, nagradza naprawd po krlewsku za wiernie
sprawowan sub. Jako nasza Poredniczka, wstawia si gorco do Chrystusa za
tymi, ktrzy Jej cakowicie zaufali, a bdc Szafark i Poredniczk ask wszelkich,
hojn doni rozdaje je swoim sugom. Dlatego spokojni niech bd o swoje zbawienie
ci, ktrzy z synowsk ufnoci oddali si w opiek Najwitszej Dziewicy. Maryja to
najatwiejsza, najkrtsza, najdoskonalsza i najpewniejsza droga do Chrystusa.
Nauka w. Ludwika o doskonaym naboestwie do Najwitszej Maryi Panny
jest ugruntowana na prawdzie o powszechnym porednictwie Najwitszej Dziewicy,
na tej tak rdzennie katolickiej prawdzie, e Maryja jest jedyn Poredniczk wszelkich
ask u jedynego Porednika Jezusa Chrystusa, przez ktrego mamy przystp do Ojca.
Rwnoczenie wspomniana nauka zawiera wszechstronne wyjanienie i gbokie
uzasadnienie wzniosej prawdy o powszechnym porednictwie Najwitszej Maryi
Panny, ktra obecnie tak ywo zajmuje umysy i serca wiernych dzieci Kocioa.
Susznie zatem mona nazwa w. Ludwika niezrwnanym apostoem i wybitnym
Doktorem powszechnego porednictwa Maryi.

rozmyla, nie wypuszczaj go z rk przez cae ycie i polecaj je tym, ktrzy zdolni s je
zrozumie.

W przejmujcych sowach zachca w. Ludwik czytelnikw swego dziea do

pielgnowania doskonaego naboestwa do Najwitszej Maryi Panny. Wystarczy
przytoczy jeden fragment, aby zrozumie, jak silnie w. Ludwik wierzy w
skuteczno goszonego przez siebie naboestwa i jak gorco pragn zyska
naladowcw. Mwic o poytku pyncym z odmawiania Raca, w te odzywa si
sowa: Bagam was usilnie, w imi mioci, jak ywi do was w Jezusie i Maryi,
bycie odmawiali codziennie, o ile wam czas pozwoli, cay Raniec, a w chwili
mierci bogosawi bdziecie dzie i godzin, kiedycie mi uwierzyli.
Wielu wybitnych ludzi Kocioa z wielkim uznaniem wypowiadao si o
naboestwie do Najwitszej Maryi Panny szerzonym przez w. Ludwika Mari,
zachcajc wiernych do pielgnowania go.
Ju papie Klemens XI (w 1706 r.) pochwali, zatwierdzi i zachci do tego
naboestwa, przedstawionego mu przez samego w. Ludwika podczas jego pobytu w
Rzymie, wyraajc przy tym yczenie, by je szerzono wrd wiernych. We
wspczesnych nam czasach papie Pius X i kardyna Mercier z najwiksz czci i
szacunkiem odnosili si do dziea w. Ludwika de Montfort i jak najgorcej zalecali
wiernym, by naboestwo do Matki Boej opierali na zasadach, jakie wielki Jej suga
i czciciel poda w swoim dziele O doskonaym naboestwie do Najwitszej Maryi
Panny. Oto sowa Piusa X: Polecamy jak najusilniej godne podziwu dzieo O
doskonaym naboestwie do Najwitszej Maryi Panny napisane przez w. Ludwika
de Montfort i udzielamy z caego serca Apostolskiego bogosawiestwa tym
wszystkim, ktrzy dzieo to czyta bd. witobliwy za i uczony kardyna Mercier,
prymas Belgii, wyda w 1924 r. obszerny list pasterski do duchowiestwa i wiernych
swej diecezji, w ktrym w gorcych sowach zachca do oddania si Maryi w niewol
mioci w myl zasad w. Ludwika6. List ten koczy si nastpujcym wezwaniem:
My wszyscy, duchowni i wieccy, stamy si apostoami Maryi. Stamy si Jej
dziemi i oddawajmy Jej cze najwiksz, a przez zupene wyrzeczenie si
wszystkiego, czym jestemy i co posiadamy, chciejmy nalee do Niej i na Niej
polega cakowicie, aby Maryja, Matka Miosierdzia, utwierdzia nas w Jezusie, a w
dniu, w ktrym skoczy si nasza ziemska pielgrzymka, wysza nam naprzeciw jako
najlepsza Matka, ofiarujc nam wasnorcznie owoc ywota swojego, Jezusa
Zbawiciela, ktry bdzie nasz chwa: A Jezusa, bogosawiony owoc ywota
Twojego, po tym wygnaniu nam oka.
Take papie Benedykt XV w licie wysanym z okazji dwusetnej rocznicy
mierci w. Ludwika do o. Antoniego Lhoumeau, generaa Towarzystwa Maryi, w
gorcych sowach wyraa si o naboestwie do Najwitszej Maryi Panny,
szerzonym przez to zgromadzenie wedug zasad podanych przez jego witego
zaoyciela, zachcajc do dalszej pracy: Abycie - pisze papie - zadanie to
(szerzenie Krlestwa Boego wrd ludzi wypenia mogli jak najskuteczniej,
pozostawi wam w. Ludwik napisan przez siebie ksieczk pen najwyszej
6

Kardyna przyznaje, e i jego niegdy razio, jak tylu innych, wyraenie niewola,
przypominajce despotyzm czasw pogaskich, gdzie niewolnik by po prostu igraszk
kaprysw okrutnego czsto pana. Istnieje jednak inna niewola, ktra jest rdem siy, jeeli kto
wiadomie i dobrowolnie oddaje si pod opiek dobrego i sprawiedliwego pana; a jeli panem
czy opiekunem jest kochajcy ojciec lub matka, wwczas niewola staje si niewol z mioci. O
takiej to niewoli mwi w. Ludwik.

sodyczy i najwikszego namaszczenia - O doskonaym naboestwie do Najwitszej

Maryi Panny, abycie j z wielk gorliwoci ludowi wyjaniali. Radujemy si bardzo,
e dzieo to ju tak bardzo zostao przez was rozpowszechnione. Oby
rozpowszechniao si coraz bardziej, oywiajc w coraz liczniejszych sercach ducha
chrzecijaskiego.
Zachty papiey nie pozostay bez echa w sercach wiernych. Naboestwo do
Najwitszej Dziewicy w myl zasad podanych przez w. Ludwika zatacza coraz
szersze krgi i niesie bogate owoce na polu ycia religijnego. Tote z prawdziw
radoci witamy ten nowy przekad zotej ksieczki w. Ludwika na jzyk polski i
pragniemy najgorcej, aby i w naszej ojczynie wity posiew nauki wielkiego
czciciela Maryi gboko zapuci korzenie i przynis plon obfity.
Oby naboestwo do Najwitszej Maryi Panny, w myl zasad w. Ludwika
wrd nas szerzone, przybliyo do nas Krlestwo Maryi, a tym samym Krlestwo
Chrystusowe.
ks. Aleksander ychliski
Pozna, w maju 1927 r.
WSTP
Przez Najwitsz Maryj Pann przyszed Jezus Chrystus na wiat i przez Ni
te chce w wiecie panowa.
Maryja prowadzia ycie ukryte, dlatego przez Ducha witego i Koci
zwana jest Alma Mater - Matk ukryt i tajemnicz. Pokora Jej bya tak gboka,
e nic nie miao dla Niej wikszego powabu, jak prowadzi ycie ukryte przed sam
sob i przed wszelkim stworzeniem, a znan by jedynie Bogu.
Bg wysucha prb, ktre zanosia do Niego o ycie ukryte, ubogie i pene
upokorze, i w dobroci swojej zasoni przed wzrokiem ludzkim Jej Poczcie i
Narodzenie, tajemnice Jej ycia, Jej Zmartwychwstanie i Wniebowzicie. Wani
rodzice nie znali Jej dobrze, a anioowie pytali czsto jedni drugich: Kime jest Ta?
(Pnp 3,6), poniewa Najwyszy ukry J przed nimi; a jeli czasem odsania im rbek
tajemnic, to tym wiksze wspaniaoci przed nimi ukrywa.
Bg Ojciec zgodzi si na to, by za ycia nie zdziaaa adnego majcego
rozgos cudu, cho da Jej wadz ku temu.
Bg Syn zgodzi si na to, by nie wypowiadaa si prawie wcale, cho J
wzbogaci mdroci swoj.
Bg Duch wity - mimo e Maryja bya Jego wiern Oblubienic - sprawi, e
Apostoowie i Ewangelici mwi o Niej bardzo mao, tyle tylko, ile byo konieczne,
by wiat pozna Jezusa Chrystusa,
Maryja jest najdoskonalszym Arcydzieem Najwyszego, jest Arcydzieem,
ktrego znajomo (w. Bernardyn) i posiadanie Bg zastrzeg samemu sobie.
Maryja jest godn czci Matk Syna, ktremu spodobao si za Jej ziemskiego
ycia utwierdza J w pokorze przez to, e J unia i ukrywa nazywajc mulier -

niewiast (J 2,4), jak gdyby Mu obc bya, cho w Sercu J ceni i kocha wicej ni
wszystkich aniow i ludzi.
Maryja jest owym Zdrojem zapiecztowanym (Pnp 4,12), jest wiern
Oblubienic Ducha witego, do ktrej tylko On ma przystp.
Maryja jest wityni i miejscem odpoczynku Trjcy witej, gdzie Bg
krluje w sposb wspanialszy i cudowniejszy ni gdziekolwiek indziej, nie wyczajc
nawet Jego stolicy janiejcej wrd Cherubinw i Serafinw. Bez szczeglniejszego
przywileju adne stworzenie, choby najczystsze, nie ma wstpu do tej wityni.
Twierdz ze witymi, e Maryja jest Rajem ziemskim nowego Adama
(Chrystusa), ktry wcieli si tam za spraw Ducha witego, by dziaa w Nim
niepojte cuda. Maryja jest owym wielkim i cudownym wiatem Boga (w.
Bernardyn), penym niewypowiedzianych piknoci i skarbw; jest wspaniaoci
(Ryszard od w. Wawrzyca), w ktrej Najwyszy ukry, jakoby we wasnym onie,
Syna swego Jedynego, a z Nim wszystko, co najdoskonalsze i najkosztowniejsze. Ile
to rzeczy wielkich i ukrytych zdziaa Bg wszechmocny w tym cudownym
Stworzeniu! Jake prawdziwie mwi Maryja sama o sobie mimo swojej gbokiej
pokory: Wielkie rzeczy uczyni mi Wszechmocny. wite jest Jego imi (k 1,49).
wiat tych wielkich rzeczy nie zna, bo jest do tego niezdolny i tego niegodzien.
wici opiewali przedziwne rzeczy o tym witym Miecie Boga i, jak sami
przyznaj, nigdy nie byli bardziej wymowni i szczliwi jak wtedy, kiedy o Nim
mwili. W kocu woali gono, e nie jest moliwe pozna wysokoci Jej zasug,
ktre si wznosz a do tronu Boego, ani zmierzy ogromu Jej mioci, szerszej od
caej ziemi, ani poj wielkoci Jej wadzy, ktr posiada nawet nad Bogiem samym.
Nie sposb wreszcie zbada bezdennej gbokoci Jej pokory, Jej cnt i wszelkich
ask. O niepojta wysokoci! O niewypowiedziany ogromie! O bezmierna wielkoci!
O gbio bezdenna!
Codziennie z jednego kraca ziemi na drugi, na wysokociach niebios i w
najgbszych otchaniach wszystko sawi, wszystko wychwala Maryj Przedziwn.
Zarwno dziewi chrw anielskich, jak i ludzie wszelkiego wieku i stanu, dobrzy i
li, nawet szatani si prawdy zniewoleni s zmuszeni zwa J Bogosawion.
Wszyscy anioowie niebiescy - mwi w. Bonawentura - wysawiaj J bezustannie:
wita, wita, wita Maryja, Boa Rodzicielka, Dziewica! i zasyaj Jej codziennie
miliony milionw razy Pozdrowienie Anielskie: Zdrowa Maryjo! A oddajc Jej
pokon najgbszy, prosz J pokornie jak o ask, by ich zaszczyci raczya choby
jednym ze swych rozkazw. Nawet w. Micha, ksi caego Dworu Niebieskiego,
oddaje Jej - wedug sw w. Augustyna - z najwiksz gorliwoci wszelk cze,
innych do tego skania i czeka skwapliwie, by go zaszczycia jak misj i by z Jej
rozkazu wolno mu byo odda jednemu z Jej sug jak przysug.
Caa ziemia jest pena Jej chway, zwaszcza kraje chrzecijaskie, a liczne
krlestwa, prowincje, diecezje i miasta obray J sobie za Patronk i Opiekunk.
Mnstwo kociow katedralnych powicono Bogu pod Jej wezwaniem. Nie ma
kocioa, w ktrym nie byoby otarza powiconego Jej czci. Nie ma kraju ani
okolicy, gdzie by nie czczono cudownego Jej obrazu, przed ktrym chorzy znajduj
uzdrowienie, a wierni otrzymuj liczne aski. Ile to bractw i kongregacji istnieje ku
czci Maryi! Ile zakonw nosi Jej imi i znajduje si pod Jej opiek! Ile braci i sistr

wszelkich zgromadze, ile zakonnikw i zakonnic gosi Jej cze i wysawia Jej
miosierdzie! Nie ma dziecicia, ktre by Jej nie wielbio, szczebioczc Zdrowa
Maryjo. Trudno nawet o grzesznika tak zatwardziaego, ktry by nie mia ku Niej cho
iskierki ufnoci! Nawet szatani w piekle odnosz si do Niej z szacunkiem, cho si
Jej lkaj.
Zaprawd, musimy zawoa ze witymi: De Maria numquam satis! - O
Maryi nigdy dosy! Maryj nie dosy dotd sawiono, nie do wychwalano,
czczono, kochano! Nie do Jej suono! Naley si Jej wicej chway, czci, mioci i
naboestwa!
Istotnie, trzeba powtrzy za Duchem witym: Omnis gloria eius filiae Regis
ab intus - Caa chwaa tej Cry krlewskiej jest wewntrz (Ps 45,14). I zdaje si,
jakoby wszystka chwaa zewntrzna, o jak wspubiegaj si dla Niej niebiosa i
ziemia, bya niczym w porwnaniu z chwa, ktr Stwrca wewntrznie J
przyozdabia, a ktra ukryta jest przed marnymi stworzeniami, niezdolnymi wnikn w
Tajemnic nad tajemnicami Krla.
Zaprawd, trzeba zawoa z Apostoem: Ani oko nie widziao, ani ucho nie
syszao, ani serce czowieka nie zdoao poj (1 Kor 2,9) - tak niepojte s
piknoci, wspaniaoci i doskonaoci Maryi, tego Cudu nad cudami, doskonaoci
aski, natury i wiekuistej chway. Jeli chcesz poj Matk - mwi w. Eucheriusz pojmij Syna, gdy jest Ona godn
Matk Boga. Lecz tu niech zamilkn wszelkie usta.
Ze szczegln radoci poddao mi serce to wszystko, co powyej napisaem by
wykaza, e Matka Najwitsza dotd nie bya znana7 i e to jest jeden z powodw,
dlaczego Jezus Chrystus nie jest tak znany, jak by powinien. Jeli zatem, co jest
rzecz pewn, poznanie Jezusa Chrystusa i Jego Krlestwo zapanuje na wiecie, to
moe to by tylko koniecznym nastpstwem poznania Krlestwa Bogarodzicy Maryi,
ktra Chrystusa po raz pierwszy daa wiatu i rwnie po raz drugi Go wiatu ukae.

Nie znaczy to, jakoby Najwitsza Maryja Panna nie bya dotd wcale znan; znaczy to raczej,
e wigkszo ludzi zna Najwitsz Maryj Pann tak mao, e powiedzie mona i Jej wcale
nie zna.

CZ PIERWSZA
Konieczno naboestwa do Najwitszej Maryi Panny
ROZDZIA I
Rola Maryi przy pierwszym przyjciu Chrystusa Pana
Wyznaj z Kocioem, e Maryja jako stworzenie, ktre wyszo z rk
Najwyszego, w porwnaniu z Jego nieskoczonym Majestatem mniejsz jest ni
najdrobniejszy pyek lub raczej, e jest niczym, gdy Bg jeden jest TYM, KTRY
JEST (Wj 3,14). Tote w Pan wielmony, cakiem niezaleny i sam sobie
wystarczajcy, nie potrzebowa ani nie potrzebuje koniecznie Najwitszej Maryi
Panny, by urzeczywistni swe zamiary i objawi swoj chwa. Wystarczy Mu chcie,
by dokona wszystkiego.
Przyjwszy jednak rzeczywisty stan rzeczy, twierdz, e Bg, ktry od chwili
stworzenia Najwitszej Dziewicy chcia najwiksze swe dziea przez Ni rozpocz i
dokona, nie zmieni z pewnoci swego postpowania na wieki, gdy jest Bogiem i
nie podlega zmianom ani w swych zamiarach, ani w swym postpowaniu.
Bg Ojciec nie inaczej da wiatu Syna swego Jednorodzonego, jak przez
Maryj. Cho patriarchowie z takim utsknieniem za Nim wzdychali, cho prorocy i
wici Starego Przymierza przez cztery tysice lat o skarb ten tak gorco bagali,
Maryja jedna wysuya Go i znalaza ask u Boga (k 1,30) moc swych modlitw i
wielkoci swych cnt. Poniewa wiat nie by godzien - mwi w. Augustyn otrzyma Syna Boego bezporednio z rk Ojca, dlatego dal Go Bg Maryi, by wiat
Go przez Ni otrzyma.
Syn Boy sta si czowiekiem dla naszego zbawienia, lecz w Maryi i przez
Maryj.
Bg Duch wity uksztatowa Jezusa Chrystusa w Maryi, uzyskawszy jednak
najpierw przez jednego z przedniejszych sug swego dworu Jej przyzwolenie.
Bg Ojciec udzieli Maryi swojej podnoci w granicach przystpnych dla
czystego stworzenia, czynic J zdoln porodzi swego Syna oraz wszystkie czonki
Jego Ciaa Mistycznego.
Bg Syn zstpi do Jej dziewiczego ona, jako nowy Adam do swego
ziemskiego Raju, by w nim upodoba sobie i w ukryciu dokonywa cudw aski. Bg,
stawszy si czowiekiem, znalaz swobod i wolno w tym, e zamkn si w Jej
onie. Okaza On sw moc dozwalajc, by Go ta maa dzieweczka nosia. Znalaz On
chwa swoj i chwa Ojca w tym, e blask swj ukry przed wszelkim stworzeniem
ziemskim, odsaniajc go tylko Maryi. Okaza on swoj niezaleno i swj Majestat
przez to, e chcia by zalenym od tej Najmilszej Dziewicy w swym Wcieleniu,
Narodzeniu, Ofiarowaniu w wityni, w swoim yciu ukrytym przez lat trzydzieci, a
nawet w swojej mierci, przy ktrej Maryja musiaa by obecna, aby mg zjednoczy
si z Ni w ofierze. Za Jej przyzwoleniem ofiarowa si Ojcu Przedwiecznemu, jak
niegdy Izaak ofiarowany zosta przez przyzwolenie Abrahama, poddajcego si woli
Boga.

Maryja karmia Boga Wcielonego, ywia Go, pielgnowaa, wychowywaa i za

nas zoya w ofierze.
O przedziwna i niepojta zalenoci Boga! Chocia Duch wity chcia
przemilcze w Ewangelii prawie wszystkie inne dziea cudowne, ktre Mdro
Wcielona spenia w swym yciu ukrytym, tej jednak zalenoci ukry nie mg, chcc
nam przez to pokaza, jaka w tym tkwi warto i nieskoczona chwaa! Jezus
Chrystus odda Bogu Ojcu wiksz chwa przez to, e poddany by Matce swojej
przez lat trzydzieci, ni gdyby przez najwiksze cuda nawrci w tym czasie wiat
cay. Jak wielk chwa oddaje Bogu ten, kto za przykadem Jezusa Chrystusa,
Jedynego naszego Wzoru, poddaje si Maryi, by przypodoba si Bogu!
Jeeli zwrcimy uwag na reszt ycia Jezusa Chrystusa, przekonamy si, e
chcia rozpocz sw cudotwrcz dziaalno rwnie przez Maryj. Sowem
wypowiedzianym przez Maryj uwici Jana w onie matki jego, Elbiety (zob. k
1,41). Skoro Maryja przemwia, Jan zosta uwicony. By to Jego pierwszy i
najwikszy cud aski.
Na Jej pokorn prob przemieni w Kanie Galilejskiej (zob. J 2,1nn) wod w
wino. By to pierwszy Jego cud w porzdku natury. Sowem, Jezus rozpocz czyni
cuda przez Maryj, nie przestaje ich spenia przez Ni i przez Ni bdzie je spenia
do koca wiata.
Bg Duch wity, ktry w Bogu nie jest podny, to znaczy ktry nie daje
pocztku innej Osobie Boskiej, sta si podnym przez Maryj, ktr polubi. Z Ni i
w Niej, i przez Ni uksztatowa swe Arcydzieo - Boga Wcielonego i a do koca
wiata codziennie ksztatuje wybranych i czonki Mistycznego Ciaa Chrystusa. Tote
im bardziej znajduje On Maryj, sw umiowan i nierozczn Oblubienic (w.
Ildefons), w jakiej duszy, tym silniej i skuteczniej dziaa na ni, by uksztatowa w tej
duszy Jezusa Chrystusa, a dusz w Jezusie Chrystusie.
Nie znaczy to, jakoby Najwitsza Maryja Panna dawaa Duchowi witemu
podno, ktrej nie posiada, bo bdc Bogiem, posiada On podno tak samo jak
Ojciec i Syn, cho jej nie wprowadza w czyn, poniewa nie daje pocztku adnej
innej Osobie Boskiej. Znaczy to raczej, e Duch wity, ktry Najwitszej Panny nie
potrzebuje koniecznie, chcia jednak uy Jej porednictwa dla okazania swojej
podnoci, ksztatujc w Niej i przez Ni Jezusa Chrystusa i Jego czonki. Oto
tajemnica aski, ukryta nawet przed najwikszymi uczonymi i najbardziej
uduchowionymi spord chrzecijan.
ROZDZIA II
Maryja jest prawdziw Matk Mistycznego Ciaa Chrystusa
1. Maryja Szafark i Poredniczk ask Boych
Sposb postpowania, jaki przyjy trzy Osoby Trjcy Przenajwitszej przy
Wcieleniu i przy pierwszym przyjciu na wiat Jezusa Chrystusa, jest niezmienny.

10

Codziennie zachowuj One w sposb niewidzialny to samo postpowanie w Kociele

witym i tak bdzie do koca wiata, do ostatniego przyjcia Jezusa Chrystusa.
Bg Ojciec zebra wszystkie wody i nazwa je maria, to znaczy morze8.
Utworzy On te zbiornik wszystkich swoich ask i nazwa go Mari. Bg Najwyszy
posiada skarbiec, skadnic bardzo bogat, w ktrej zamkn wszystko, co pikne,
cenne, rzadkie i kosztowne, nawet wasnego Syna. T przebogat skarbnic jest
wanie Maryja, ktr wici nazywaj Skarbcem Pana. z ktrego penoci
bogactwa spywaj na ludzko.
Bg Syn da swojej Matce wszystko, co swym yciem, mierci, swymi
nieskoczonymi zasugami i przedziwnymi cnotami wysuy. Uczyni J Szafark
tego wszystkiego, co Mu Ojciec da w dziedzictwie. Przez Ni daje swoim czonkom
udzia w swych zasugach i cnotach i przez Ni rozdaje aski swoje (w. Albert
Wielki). Maryja jest Jego tajemniczym kanaem, przewodem, przez ktry agodnie a
obficie pyn bogactwa Jego miosierdzia.
Bg Duch wity udzieli Maryi, swojej wiernej Oblubienicy,
niewypowiedzianych darw. Uczyni J Szafark wszystkiego, co posiada, tak e Ona
jedna rozdziela wszystkie dary i aski, dajc, komu chce, ile chce, jak chce i kiedy
chce (w. Bernardyn). Tote nikt z ludzi nie otrzyma adnego daru niebieskiego, ktry
by nie przeszed przez Jej dziewicze donie, albowiem wol Boga jest, bymy,
wszystko mieli przez Maryj. W ten sposb chcia Najwyszy wzbogaci, podnie i
uczci T, ktra z pokory przez cae ycie chciaa by ubog i ukryt, uniajc si a
do gbi nicoci. Tak uczy Koci, a z nim wici Ojcowie.
Gdybym przemawia do wspczesnych uczonych, starabym si wszystko,
co tu w prosty sposb podaj, cile udowodni na podstawie Pisma witego i Ojcw
Kocioa, przytaczajc odnone cytaty po acinie. Przytoczybym rwnie szereg
niezbitych dowodw, ktre podaje wielebny o. Poire w swym dziele pt. Troista
Korona Najwitszej Dziewicy. Lecz poniewa przemawiam przewanie do ludzi
ubogich i prostych, do ludzi dobrej woli, ktrzy maj zwykle wicej wiary ni uczeni i
z wiksz wierz prostot i zasug, poprzestaj na prostym przedstawieniu prawdy,
nie zatrzymujc si dugo nad cytatami, ktrych by i tak nie rozumieli. Mimo to jednak
przytocz niektre z nich, ale bez specjalnego wyboru.
2. Maryja wszechmocn Ordowniczk u Boga
Poniewa aska doskonali natur, a chwaa ask, dlatego pewn jest rzecz, e
Pan Jezus w niebie tak samo jest Synem Maryi, jak Nim by na ziemi. Przeto zachowa
On wzgldem Niej ulego i posuszestwo Najdoskonalszego Syna wobec
Najlepszej Matki. Wszake we wspomnianej zalenoci nie wolno upatrywa jakiego
ponienia lub jakiej niedoskonaoci dla Jezusa Chrystusa. Maryja bowiem stoi
nieskoczenie niej od swego Syna, bdcego Bogiem, i dlatego nie daje Mu
rozkazw tak, jakby to czynia matka ziemska wzgldem podwadnego sobie dziecka.
Maryja, przebstwiona przez t ask i chwa, ktra przebstwia wszystkich
witych, nie prosi o nic, nie da niczego, nie czyni nic, co by si sprzeciwiao
przedwiecznej i niezmiennej woli Boej.
8

Dosownie morza -przyp. red..

11

Gdy wic czytamy w pismach w. Bernarda, w. Bernardyna, w. Bonawentury

i innych witych, e zarwno w niebie, jak i na ziemi, wszystko, nawet sam Bg,
podlega Najwitszej Maryi Pannie, to chc oni przez to powiedzie, e wadza i moc,
ktrej Pan Bg raczy Jej udzieli, jest tak wielka, e zdaje si, jakoby posiadaa t
sam wadz, co Pan Bg, a Jej modlitwy i proby s u Pana Boga tak wszechpotne,
e uchodz wprost za rozkazy przed Majestatem Boym, ktry nigdy nie odrzuca
prb swojej ukochanej Matki, dlatego e zawsze s pokorne i zgodne z Jego wol.
Jeeli Mojesz si swojej modlitwy zdoa tak dalece powstrzyma gniew Boy
na Izraelitw, e Najwyszy i Nieskoczenie Miosierny Pan, nie mogc mu si
oprze, odezwa si do niego, by nie wstrzymywa zapalczywoci Jego gniewu wobec
tego buntowniczego ludu (zob. Wj 32,10), to c dopiero sdzi o modlitwie pokornej
Maryi, godnej Matki Boga, ktra potniejsza jest wobec Majestatu Boego ni
proby i ordownictwo wszystkich aniow i witych w niebie i na ziemi (w.
Augustyn).
3. Maryja wszechwadn Krlow w Krlestwie Boym
Maryja rozkazuje w niebie anioom i bogosawionym. W nagrod za Jej
gbok pokor Bg da Jej wadz i zleci posannictwo, aby trony oprnione przez
upadych skutkiem pychy aniow obsadzaa witymi (w. Bonawentura). Taka jest
wola Najwyszego, ktry wywysza pokornych (k 1,52).
da On, by niebo, ziemia i pieko bezwzgldnie poddane byy rozkazom
pokornej Maryi, ktr uczyni Krlow nieba i ziemi, Hetmank swych zastpw,
Skarbnic swoich bogactw, Szafark ask, Sprawczyni wielkich cudw, Poredniczk
ludzi, Zagad nieprzyjaci Boga i wiern Towarzyszk swojej chway i swoich
triumfw.
4. Maryja Matk wszystkich dzieci Ojca Przedwiecznego
Bg Ojciec a do skoczenia wiata pragnie ksztatowa sobie dzieci za
porednictwem Maryi, do ktrej mwi:
In Jacob inhabita - Zamieszkaj w Jakubie (Syr 24,8), to znaczy uczy sobie
stay przybytek i stolic w moich dzieciach i w wybranych wyobraonych przez
Jakuba, a nie w dzieciach szatana i potpionych, ktrych przedstawicielem jest Ezaw.
Podobnie jak w porzdku naturalnym i cielesnym dziecko ma ojca i matk, tak
w porzdku nadprzyrodzonym i duchowym mamy Ojca - Boga i Matk - Maryj.
Wszystkie prawdziwe dzieci Boe i wybrani maj Boga za Ojca, a Maryj za Matk, a
kto nie ma Maryi za Matk, ten nie ma Boga za Ojca. I dlatego ci, ktrzy pjd na
potpienie, mianowicie heretycy, schizmatycy itp., ktrzy Najwitszej Maryi Panny
nienawidz lub odnosz si wzgldem Niej z pogard i obojtnoci, nie maj Boga za
Ojca, jakkolwiek si tym szczyc, gdy nie maj Maryi za Matk. Gdyby bowiem
mieli J za Matk, kochaliby J i czcili, jak prawdziwe i dobre dziecko kocha i czci
matk, ktra je na wiat wydaa.
Najbardziej niezawodnym znakiem, po ktrym mona rozpozna odstpcw,
gosicieli bdnych nauk i tych, ktrych Bg nie zaliczy w poczet wybranych, jest to,

12

e maj oni dla Matki Najwitszej tylko wzgard lub obojtno i staraj si sowem
i przykadem, otwarcie lub skrycie, nieraz pod piknymi pozorami umniejsza
naboestwo i mio do Niej (w. Bonawentura). Niestety! Bg Ojciec nie powiedzia
Maryi, by w nich zaoya swoje mieszkanie, albowiem s dziemi Ezawa.
5. Maryja Matk czonkw Mistycznego Ciaa Chrystusa
Bg Syn pragnie si codziennie ksztatowa w swoich czonkach i niejako
wciela przez ukochan swoj Matk i mwi Jej:
In Israel haereditare - W Izraelu obejmij dziedzictwo (Syr 24,8), jakby
mwi: Ojciec da mi w dziedzictwie wszystkie narody ziemi, wszystkich ludzi
dobrych i zych, wybranych do chway wiecznej i odrzuconych. Pierwszych zotym
poprowadz berem, drugich elaznym prtem; dla jednych bd Ojcem i
Rzecznikiem, dla drugich sprawiedliwym Mcicielem, a Sdzi wszystkich. Ty
natomiast, Matko ukochana, posidziesz w dziedzictwie tylko wybranych,
wyobraonych przez Izraela; jako Dobra Matka, Ty ich porodzisz, wykarmisz i
wychowasz, a jako ich Krlowa bdziesz nimi kierowa, bdziesz nimi rzdzi i ich
broni.
Czowiek i czowiek narodzi si w Niej - mwi Duch wity (Ps 86(87),5
Wulgata9) Pierwszym czowiekiem, ktry narodzi si w Maryi, jest wedug
tumaczenia niektrych Ojcw Kocioa10 Bg-czowiek, Jezus Chrystus, drugim za
jest kady czowiek, bdcy przybranym dzieckiem Boga i Maryi. Jeeli Jezus
Chrystus, Gowa ludzkoci, w Niej si narodzi, to konieczn jest rzecz, by wybrani,
ktrzy przecie s czonkami tej Gowy, take w Niej si narodzili. Wszak adna
matka nie wydaje na wiat gowy bez czonkw ani czonkw bez gowy: powstaby
dziwotwr natury. Tak samo dzieje si w porzdku aski: Gowa i czonki rodz si z
tej samej Matki. A gdyby jaki czonek Mistycznego Ciaa Chrystusa z innej narodzi
si matki ni z Maryi, ktra porodzia Gow, to nie byby on wybranym ani czonkiem
Mistycznego Ciaa Chrystusa, lecz byby dziwotworem w porzdku aski.
A poniewa Jezus obecnie tak samo jest owocem Maryi, jak niegdy, co
przecie niebo i ziemia kadego dnia tysickro powtarzaj: I bogosawiony owoc
ywota Twojego, Jezus, wic pewne jest, e Jezus Chrystus dla kadego
poszczeglnego czowieka, ktry Go posiada, jest tak samo prawdziwie owocem i
dzieem Maryi, jak dla wszystkich razem. I dlatego kady wierny, w ktrego sercu
uksztatowany jest Jezus Chrystus, miao moe powiedzie: Wszystko zawdziczam
Maryi; wszystko co posiadam, jest Jej dzieem i jest Jej owocem; bez Niej nie
miabym tego wszystkiego. Sowa, ktre w. Pawe do siebie stosuje, w Niej
peniejsze maj zastosowanie: Dzieci moje, oto ponownie w blach was rodz, a
Chrystus w was si uksztatuje (Ga 4,19).
wity Augustyn, przecigajc niejako sam siebie oraz wszystko, co wanie
powiedzielimy, mwi, e wszyscy wybrani do chway wiecznej, aby mogli si
9

10

Wulgata - dokonany przez w. Hieronima przekad Pisma witego na jzyk aciski. Cytaty z
Pisma wigtego w niniejszym wydaniu zaczerpnito z: 1. Biblu Tysiclecia, wyd. IV,
Pallottinum,1989. 2. Wulgaty w przek. ks. J. Wujka, Krakw 1962.
Np. Orygenes, a za nim w Bonawentura.

13

upodobni do obrazu Syna Boego, dopki pozostaj na tym wiecie, ukryci s w

onie Najwitszej Maryi Panny, gdzie Ona ich strzee, karmi i pielgnuje i gdzie
wzrastaj, a ich ta Dobra Matka nie zrodzi po mierci do wiekuistej chway. mier
bowiem jest dla nich waciwym dniem narodzin, jak to Koci nazywa dzie mierci
sprawiedliwych. O tajemnico aski! Tajemnico nie znana odrzuconym, a tak mao
znana wybranym do chway wiecznej.
6. Maryja nierozczn i podn Oblubienic Ducha witego
Bg Duch wity pragnie w Maryi i przez Maryj ksztatowa sobie wybranych
i mwi do Niej: In electis meis mitte radices - Umiowana Oblubienico moja,
midzy moimi wybranymi zapu korzenie (Syr 24,13 Wlg) wszystkich Twych cnt,
aby wzrastali z cnoty w cnot, z aski w ask. Tak wielkie znalazem upodobanie w
Tobie, gdy ya na ziemi wiczc si w najwzniolejszych cnotach, e pragn
odnajdywa Ci jeszcze na ziemi, mimo e nie przestajesz by w niebie. Odradzaj si
zatem i odtwarzaj w mych wybranych, bym w nich z upodobaniem dostrzega
korzenie Twej niezomnej wiary, Twej gbokiej pokory, Twego bezgranicznego
umartwienia, Twej wzniosej modlitwy, Twego arliwego miosierdzia, Twej silnej
nadziei i wszystkich cnt Twoich. Stale jeste moj Oblubienic wiern, czyst i
podn, jak niegdy. Niech wic Twoja wiara daje mi wiernych, Twoja czysto
dziewice, niech Twoja podno daje mi wybranych i rozszerza mj Koci.
Skoro Maryja zapuci korzenie w jakiej duszy, dziaa w niej cuda aski, jakie
Ona jedna dziaa moe, bo jest t podn Dziewic, ktra w czystoci i podnoci
nigdy nie miaa ani mie nie bdzie podobnej sobie.
Za spraw Ducha witego Maryja pocza najwiksze Arcydzieo, jakie
kiedykolwiek istniao i istnie bdzie: Boga-czowieka. Niepokalana Dziewica bdzie
te dziaa owe najwiksze rzeczy, ktre pod koniec wiata dzia si bd.
Ksztatowanie i wychowywanie owych wielkich witych, ktrzy wwczas nastan,
Jej s zastrzeone, bo tylko Maryja, ta Przedziwna i Cudowna Dziewica, w cznoci
z Duchem witym dziaa moe rzeczy niezwyke i nadzwyczajne.
Skoro tylko Duch wity, Jej Oblubieniec, znajduje J w jakiej duszy, wnet
zblia si ku niej, wstpuje w ni cakowicie i udziela si jej w miar, jak dusza
udziela miejsca Jego Oblubienicy.
Jednym z gwnych powodw, dla ktrych Duch wity nie czyni po dzi dzie
w duszach uderzajcych cudw aski, jest to, e nie s one do cile zjednoczone z
Jego wiern i nierozczn Oblubienic. Powiadam: nierozczn Oblubienic', gdy
odkd Duch wity, substancjalna mio Ojca i Syna, polubi Maryj, by
uksztatowa Jezusa Chrystusa, Gow wybranych i Jezusa Chrystusa w wybranych,
odtd nigdy si Jej nie wyrzek, poniewa zawsze bya wiern i podn.
7. Maryja Krlow serc
Z powyszego jasno wynika, e Maryja otrzymaa od Boga wielk wadz nad
duszami wybranych. Inaczej nie mogaby w nich czyni sobie mieszkania, co Jej Bg
Ojciec nakaza, nie mogaby ich ksztatowa, karmi i jako Matka rodzi do ycia

14

wiecznego; nie mogaby uwaa ich za swoje dziedzictwo, nie mogaby ksztatowa
ich w Jezusie Chrystusie ani Jezusa Chrystusa w nich, nie mogaby zapuszcza w ich
sercu korzeni cnt i by nierozczn towarzyszk Ducha witego we wszystkich
dzieach aski, nie mogaby, mwi, czyni tego wszystkiego, gdyby nie miaa prawa i
wadzy nad duszami moc osobliwej aski Najwyszego, ktry dajc Jej wadz nad
swoim Jedynym i przyrodzonym Synem, da Jej take wadz nad swoimi przybranymi
dziemi, nie tylko co do ciaa, bo niewiele by to znaczyo, ale take co do duszy
Podobnie jak Jezus Chrystus jest ze swojej natury i przez Odkupienie Krlem
nieba i ziemi, tak Maryja przez ask jest Krlow nieba i ziemi (w. Anzelm).
Krlestwo Jezusa Chrystusa istnieje gwnie w sercu i we wntrzu czowieka, wedug
sw Pisma witego: Krlestwo Boe pord was jest (k 17,21). Podobnie i
Krlestwo Najwitszej Dziewicy rozwija si gwnie we wntrzu czowieka, to
znaczy w jego duszy. Dziki temu Maryja otrzymuje wraz z swoim Synem wicej
chway w duszach ni we wszystkich stworzeniach widzialnych. Dlatego ze witymi
moemy Maryj nazywa Krlow serc.
8. Naboestwo do Maryi konieczne jest do osignicia ycia wiecznego
Z faktu, e Najwitsza Dziewica potrzebna jest Bogu, mianowicie potrzebna
warunkowo, bo taka jest wola Boa, wypywa logiczny wniosek, e ludziom Maryja
jest tym bardziej potrzebna do osignicia zbawienia wiecznego. Dlatego nie wolno
naboestwa do Najwitszej Dziewicy stawia na rwni z naboestwem do
witych, jak gdyby byo niekonieczne lub nadobowizkowe.
Uczeni i witobliwi: Suarez z Towarzystwa Jezusowego, Justus Lipsius, doktor
z Lowanium i inni, ktrzy opierajc si na Ojcach Kocioa (mianowicie na nauce w.
Augustyna, w. Efrema z Edessy, w. Cyryla Jerozolimskiego, w. Germana z
Konstantynopola, w. Jana Damasceskiego, w. Anzelma, w. Bernarda, w.
Bernardyna, w. Tomasza, w. Bonawentury) udowadniaj, e naboestwo do
Najwitszej Dziewicy jest do zbawienia konieczne oraz e brak czci i mioci dla
Niej jest niezawodnym znakiem potpienia, co nawet Ekolampadiusz
(pseudoreformator) i kilku innych kacerzy wyranie stwierdza. Przeciwnie, cakowite i
szczere oddanie si Jej jest niezawodnym znakiem wybrastwa.
Dowodz tego figury i sowa Starego i Nowego Testamentu, stwierdza to nauka
i przykad witych, a rozum i dowiadczenie daj temu wiadectwo. Nawet szatan i
jego poplecznicy zniewoleni si prawdy czsto byli zmuszeni to przyzna wbrew
wasnej woli.
By t prawd udowodni, zebraem dugi szereg fragmentw z pism witych
Ojcw i Doktorw Kocioa. Nie chcc jednak wywodw swoich zbytnio przedua,
poprzestaj na jednym:
Tobie si oddaj wita Dziewico, bo jeste puklerzem zbawienia, jaki Bg daje
tym, ktrych chce zbawi11 (w. Jan Damasceski).
11

Bg pragnie zbawienia wszystkich ludzi (zob. 1 Tym2,4; Tt 2,11; Mt 18,14). Powysze zdanie
w. Jana Damasceskiego naley rozumie jako szczeglniejsz askg i dostpienie zbawienia
przez praktyk naboestwa do Najwitszej Maryi Panny, ktrego celem ostatecznym jest nasz
Zbawiciel, Jezus Chrystus - przyp. red.

15

Chciabym tu przytoczy dwa wydarzenia wiadczce o prawdziwoci tych

sw, a mianowicie:
1. To, ktre mona znale w kronikach w. Franciszka. Czytamy tam, jak w
ekstazie ujrza on wielk drabin, wznoszc si do nieba, na ktrej kocu znajdowaa
si Najwitsza Panna. Przez to widzenie zrozumia, e naley wspina si po tej
drabinie, aby doj do nieba.
2. To, ktre przytaczaj kroniki w. Dominika. Jest w nich mowa o biednym
heretyku, optanym przez pitnacie tysicy szatanw. Dziao si to w pobliu
Carcassone, gdzie w. Dominik wygasza kazania o Racu. Szatani ci, na rozkaz
dany im przez Najwitsz Pann, ku wasnemu zawstydzeniu byli zmuszeni wyzna
tak dobitnie i jawnie kilka wielkich i pocieszajcych prawd dotyczcych naboestwa
do Matki Boej, i tej autentycznej opowieci i pochwa, wyraonych wbrew woli
przez szatana na temat naboestwa do Najwitszej Panny, nie sposb czyta bez
wylewania ez radoci.
9. Naboestwo do Najwitszej Dziewicy
szczeglnie niezbdne jest tym,
ktrzy s powoani do peni doskonaoci
Jeli naboestwo do Najwitszej Dziewicy konieczne jest dla wszystkich
ludzi chccych osign ywot wieczny, to o wiele potrzebniejsze jest ono dla tych,
ktrzy s powoani do peni doskonaoci. Nie wierz, by ktokolwiek mg doj do
cisego zjednoczenia z Panem Bogiem i do doskonaej wiernoci Duchowi witemu,
jeli nie jest cile zjednoczony z Najwitsz Dziewic i nie zaley cakowicie od Jej
pomocy.
Tylko Maryja znalaza ask u Boga (por. k 1,30) bez pomocy innej ludzkiej
istoty. Wszyscy, ktrzy po Maryi znaleli ask u Boga, znaleli j jedynie przez
Maryj i tylko przez Ni znajd j ci, ktrzy jeszcze przyjd (w. Bonawentura).
Maryja bya pena aski, kiedy pozdrowi J Archanio Gabriel (k 1,28); zostaa
przepeniona obfitoci ask, kiedy Duch wity na Ni zstpi i w sposb tajemniczy
J osoni (zob. k 1,35). T za podwjn obfito Maryja z dnia na dzie i w kadej
chwili tak pomnaaa, e osigna niezmierzony i niepojty stopie aski. Najwyszy
uczyni Maryj jedyn Skarbnic swoich bogactw i jedyn Szafark ask, aby wedug
swojej woli uszlachetniaa, podnosia i wzbogacaa ludzi, aby wprowadzaa, kogo
zechce, na wsk drog wiodc do nieba, aby przeprowadzaa, kogo zechce, mimo
wszelkich przeszkd, przez ciasn bram ycia, aby wreszcie daa tron, bero i koron
krlewsk, komu Jej si podoba. Jezus jest zawsze i wszdzie owocem i Synem
Maryi, a Maryja jest wszdzie prawdziwym drzewem, ktre nosi owoc ywota, i
prawdziw Matk, ktra rodzi Jezusa Chrystusa.
Tylko Maryi przekaza Bg klucze skarbnicy Boej Mioci i Jej jednej da
zdolno, by postpowaa najwspanialszymi i najtajniejszymi drogami doskonaoci i
innych na nie prowadzia. Tylko Maryja otwiera ndznym dzieciom wiaroomnej Ewy
bramy Raju ziemskiego, by w nim mile przechadzali si z Bogiem (zob. Rdz 3,8),by
byli w nim bezpieczni przed nieprzyjacimi, by bez obawy powtrnej mierci ywili

16

si owocem drzewa ycia i wiadomoci dobrego i zego, by krzepili si niebiask

wod tryskajc obficie z bogiego rda ywota. A poniewa Maryja sama jest tym
Rajem ziemskim (w. German), czyli ow ziemi dziewicz i bogosawion, z ktrej
Adam i Ewa zostali wypdzeni po grzechu, wic przystp do siebie daje wedug
wasnego upodobania tylko tym, ktrych chce prowadzi do witoci.
10. Maryja uksztatuje wielkich witych czasw ostatecznych
Wszyscy moni narodw, powtarzam za w. Bernardem wyraenie Pisma
witego (Ps 45,13), z baganiem upada bd przed Obliczem Twoim po wszystkie
wieki, zwaszcza przy kocu wiata. Najwiksi wici, dusze12 najbogatsze w ask i
cnot, modli si bd najusilniej do Najwitszej Dziewicy i cigle bd si w Ni
wpatrywa jako w doskonay wzr do naladowania i potn pomoc we wszelkich
potrzebach.
Powiedziaem, e stanie si to zwaszcza przy kocu wiata, i to wkrtce, gdy
Najwyszy wraz ze swoj Najwitsz Matk musz uksztatowa wielkich witych,
ktrzy tak dalece przewysz witoci innych witych, jak cedry Libanu
przewyszaj niskie krzewy, jak to Bg objawi pewnej witej duszy, ktrej ycie
opisa Renty13.
Wielkie te dusze, pene aski i gorliwoci, bd powoane do tego, by stawiy
opr nieprzyjacioom Boym, ktrzy zewszd podnios zajadle gowy. Zapaaj one
szczeglniejszym naboestwem do Najwitszej Dziewicy, bd owiecone Jej
wiatem, bd karmione Jej mlekiem, kierowane Jej duchem, wspierane Jej
ramieniem i otoczone Jej opiek tak, i jedn rk bd walczy, a drug budowa
(zob. Neh 4,10-12). Jedn rk bd zwalcza, powala, miady heretykw wraz z
ich herezjami, schizmatykw wraz z ich schizmami, bawochwalcw wraz z ich
bawochwalstwem, grzesznikw wraz z ich bezbonictwem, a drug rk bd
budowa prawdziw wityni Salomona i mistyczne Miasto Boe, to znaczy
Najwitsz Pann, zwan przez Ojcw Kocioa wityni Salomona i Miastem
Boym (w. Augustyn). Sowem i przykadem pobudz wiat cay do doskonaego
naboestwa do Najwitszej Panny, co im wprawdzie przysporzy mnstwo
nieprzyjaci, ale te wyjedna duo zwycistw i wiele chway dla Boga. Bg objawi
to w. Wincentemu Ferreriuszowi, wielkiemu apostoowi swego wieku (XV). wity
sam wyranie zaznacza to w jednym ze swych dzie.
Zdaje si, jakoby Duch wity przepowiedzia ju to wszystko w psalmie 59: I
poznaj (wszyscy), e Bg panuje nad Jakubem, a do kracw ziemi; co wieczr
powracaj oni i przymieraj godem jak psy, i kr wokoo miasta, szukajc
zdobyczy (Ps 59,14-16).
Owym miastem, ktre ludzie znajd przy kocu wiata, by si nawrci i
zaspokoi pragnienie sprawiedliwoci, jakie odczuwa bd, jest Najwitsza Maryja
Panna, ktr Duch wity nazwa Miastem Boym (Ps 87,3).

12

13

w. Ludwik czsto uywa sowa dusza, dusze, majc na myli caego czowieka, z
podkreleniem jego duchowego wymiaru - przyp. red.
witobliwy szlachcic z Normandii (1611-1649).

17

ROZDZIA III
Rola Maryi przy drugim przyjciu Chrystusa Pana
1. Skromna rola Maryi przy pierwszym przyjciu Chrystusa Pana
Przez Maryj rozpoczo si zbawienie wiata i przez Maryj musi si ono
dopeni. Przy pierwszym przyjciu Jezusa Chrystusa Maryja prawie wcale si nie
ukazywaa, aby ludzie, ktrzy o osobie Jej Syna mao jeszcze byli uwiadomieni, nie
przywizywali si zbyt ziemskim i przyrodzonym uczuciem do Maryi, oddalajc si
przez to od prawdy. Gdyby Maryja bya wicej znana, niezawodnie by to nastpio z
powodu cudownego Jej wdziku, ktrym Najwyszy take na zewntrz J ozdobi.
Tote Dionizy Pseudo-Areopagita pisze, e kiedy J ujrza, z powodu Jej tajemniczego
uroku i niezrwnanej piknoci byby wzi J za bstwo, gdyby wiara, w ktrej by
ugruntowany, nie pouczya go, e tak nie jest.
Natomiast przy drugim przyjciu Jezusa Chrystusa Maryja musi by znana i
przez Ducha witego objawiona, by przez Ni Chrystusa poznano, kochano i Mu
suono, albowiem powody, dla ktrych Duch wity ukry swoj Oblubienic za Jej
ycia ziemskiego, dajc w Ewangelii tak szczupe o Niej objawienie, ju istnie nie
bd.
2. Dlaczego Maryja wystpi szczeglnie przy drugim przyjciu Chrystusa
Pana?
Bg zatem pragnie Maryj, Arcydzieo rk swoich, w owych czasach ostatnich
objawi i odsoni:
1) Poniewa sama ukrywaa si na tym wiecie i w swojej gbokiej pokorze
uniaa si poniej prochu, uzyskawszy u Pana Boga, u Apostow i Ewangelistw to,
e zamilczeli o Jej yciu.
2) Poniewa Maryja jest Arcydzieem rk Boych, tak na ziemi przez ask, jak
w niebie przez chwa, Bg chce, by Go za to wielbiono na ziemi i wrd yjcych
wysawiano.
3) Poniewa Maryja jest Jutrzenk, poprzedzajc i odsaniajc Soce
sprawiedliwoci, Jezusa Chrystusa, dlatego powinna by poznana i objawiona, by
przez to Jezus Chrystus by uwielbiony.
4) Poniewa Maryja jest drog, ktr Jezus Chrystus przyszed do nas po raz
pierwszy, bdzie ni i wtedy, kiedy Chrystus przyjdzie powtrnie, cho nie w ten sam
sposb.
5) Poniewa Maryja jest rodkiem pewnym, drog prost i niepokalan, by
doj do Chrystusa i znale Go niezawodnie, dlatego dusze, ktre maj szczegln
zabysn witoci, musz znale Jezusa przez Maryj.
Kto znajdzie Maryj, znajdzie ycie (Prz 8,35), to znaczy Jezusa Chrystusa,
ktry jest Drog, Prawd i yciem (J 14,6). Nie mona jednak znale Maryi, nie

18

szukajc Jej; nie mona Jej szuka, nie znajc Jej, gdy nikt nie szuka ani nie pragnie,
czego nie zna. Konieczn jest wic rzecz, by Maryj znano wicej ni kiedykolwiek,
aeby Trjca Przenajwitsza jak najwicej bya znana i wielbiona.
6) Maryja musi w owych czasach ostatecznych wicej ni kiedykolwiek
zajanie miosierdziem, moc i ask. Musi zajanie miosierdziem, by
przyprowadzi do owczarni Chrystusowej i mionie przygarn biednych
grzesznikw i zbkanych, ktrzy si nawrc i powrc do Kocioa katolickiego.
Musi zajanie moc przeciw nieprzyjacioom Boga, przeciw bawochwalcom,
schizmatykom, mahometanom, ydom i zatwardziaym bezbonikom, ktrzy bd si
strasznie buntowa i wyt wszystkie siy, by tych, ktrzy si im przeciwstawi,
skusi i doprowadzi do upadku przez obietnice lub groby. Wreszcie musi zajanie
ask, by doda otuchy i mstwa dzielnym szermierzom i wiernym sugom Jezusa
Chrystusa, ktrzy bd walczy za Jego spraw.
7) Wreszcie musi Maryja sta si grona jak zbrojne zastpy (Pnp 6,10),
straszna jak wojsko gotowe do boju przeciw szatanowi i jego wsplnikom, gwnie w
owych czasach ostatnich, gdy szatan wiedzc dobrze, e mao, o wiele mniej ni
kiedykolwiek pozostaje czasu (zob. Ap 12,12), by gubi dusze, bdzie podwaja
codziennie swe wysiki i zakusy. Niebawem wznieci okrutne przeladowanie i pocznie
zastawia straszne zasadzki na wierne sugi i na prawdziwe dzieci Maryi, ktre o
wiele trudniej pokona mu ni innych
3. Walka ostateczna midzy Maryj a szatanem
Do tych wanie ostatnich i okrutnych przeladowa szatana, ktre wzmaga si
bd z dnia na dzie a do przyjcia Antychrysta, odnosi si gwnie owa pierwsza i
sawna przepowiednia i owo przeklestwo, ktre Bg rzuci na wa w raju ziemskim.
Warto je tu wytumaczy na chwa Najwitszej Dziewicy, dla zbawienia Jej
dzieci i zawstydzenie szatana.
Wprowadzam nieprzyja midzy ciebie a Niewiast, pomidzy potomstwo
twoje a potomstwo Jej. Ona14 zmiady ci gow, a ty czyha bdziesz na Jej pit
(Rdz 3,15 Wlg).
Tylko jeden raz pooy Bg nieprzyja, ale nieprzyja nieprzejednan, ktra
trwa bdzie do koca wiata i wzmaga si nieustannie: to nieprzyja midzy
Maryj, czcigodn Matk Bo, a szatanem, midzy dziemi i sugami Najwitszej
Dziewicy a dziemi i wsplnikami Lucyfera. Maryja, Najwitsza Matka Boa, jest
najwiksz nieprzyjacik, jak Bg przeciwstawi szatanowi. Ju w raju ziemskim
tchn Bg w Ni, cho wtedy istniaa tylko w myli Boej, tyle nienawici do tego
przekltego nieprzyjaciela Boego, da Jej tyle zrcznoci do ujawnienia zoliwoci
tego piekielnego wa, tyle siy do zwycienia, zdeptania i zmiadenia tego
pysznego bezbonika, e on nie tylko lka si Jej wicej ni wszystkich aniow i
ludzi, ale poniekd wicej ni samego Boga. Nie znaczy to, jakoby gniew, nienawi i
potga u Boga nie byy nieskoczenie wiksze ni u Najwitszej Maryi Panny, gdy
doskonaoci Maryi s przecie ograniczone. Raczej tumaczy si to tym, e po
14

Ludwik posuguje si tekstem Wulgaty. W oryginale hebrajskim w tym miejscu jest ono przyp. red.

19

pierwsze: szatan w swojej pysze cierpi nieskoczenie wicej, e zwycia go i karze

nika, pokorna suebnica Paska, ktrej pokora upokarza go bardziej ni potga
Boa, po drugie: Bg da Maryi tak wielk wadz nad szatanami, e jak czsto sami
zmuszeni byli wyzna przez usta optanych, wicej boj si jednego Jej westchnienia
za jak dusz ni modlitw wszystkich witych; wicej boj si jednej Jej groby ni
wszelkich innych mk.
Co Lucyfer straci przez pych, Maryja odzyskaa przez pokor. Co Ewa
zgubia i zaprzepacia przez nieposuszestwo, Maryja uratowaa przez
posuszestwo. Suchajc wa, Ewa zatracia siebie wraz ze wszystkimi swymi
dziemi i wydaa je w rce szatana. Maryja przez swoj doskona wierno Bogu
ocalia siebie i wszystkie swoje dzieci, i powicia je Majestatowi Boemu (w.
Ireneusz).
Bg pooy nie tylko nieprzyja, lecz nieprzyjanie, bo nie tylko pomidzy
Maryj i szatanem, ale i pomidzy potomstwem Najwitszej Dziewicy a potomstwem
szatana. Znaczy to, e Bg pooy nieprzyja, odraz i skryt nienawi midzy
prawdziwymi dziemi i sugami Najwitszej Dziewicy a dziemi i niewolnikami
szatana. Nie kochaj si oni wzajemnie i adnej nie ma midzy nimi wewntrznej
cznoci. Dzieci Beliala15, niewolnicy szatana, mionicy wiata - bo to na jedno
wychodzi - przeladowali dotd i w przyszoci przeladowa bd bardziej ni
kiedykolwiek wszystkich, co nale do Najwitszej Dziewicy, jak niegdy Kain
przeladowa brata swego Abla, a Ezaw brata swego Jakuba. Wyobraaj oni
potpionych wzgldnie wybranych. Jednake pokorna Maryja zawsze odnosi bdzie
nad pysznym szatanem zwycistwa i tak wietne triumfy, e zetrze jego gow,
siedlisko pychy. Po wszystkie czasy Maryja odsoni jego wow zoliwo, odkryje
piekielne jego zamysy, unicestwi jego diabelskie zamiary, a osania bdzie do koca
wiekw swe wierne sugi przed jego okrutnymi pazurami.
Ale moc Maryi nad wszystkimi szatanami zabynie przede wszystkim w
czasach ostatecznych, kiedy to szatan czyha bdzie na Jej pit, to znaczy na wierne
Jej dzieci i pokorne Jej sugi, ktre Ona do walki z nim wzbudzi. W oczach wiata
bd oni mali i biedni, ponieni, przeladowani i uciskani, podobnie jak pita w
porwnaniu do reszty czonkw ciaa. Lecz w zamian za to bd bogaci w aski Boe,
ktrych im Maryja obficie udzieli; bd wielcy i moni przed Bogiem; w witoci
zostan wyniesieni ponad wszelkie stworzenie przez sw gorc arliwo, a Bg tak
potnie podtrzymywa ich bdzie swoj moc, e wraz z Maryj gbok sw pokor
miady bd gow diaba i stan si sprawcami triumfu Jezusa Chrystusa.
Wreszcie Bg pragnie, by Jego Najwitsza Matka bya obecnie wicej znana,
bardziej kochana i bardziej czczona ni kiedykolwiek. Nastpi to niewtpliwie, jeli
wybrani rozpoczn za ask Ducha witego t wewntrzn i doskona praktyk;
ktr im zaraz przedstawi. Wtedy ujrz, o ile wiara na to pozwala, t pikn Gwiazd
Morza, by pod Jej kierunkiem mimo burz i rozbojw morskich dopyn szczliwie
do portu. Wtedy poznaj wspaniao tej Krlowej i powic si cakowicie Jej
subie jako poddani i niewolnicy z mioci. Dowiadcz Jej sodyczy i pieszczot
matczynych i kocha J bd czule jako ukochane dzieci. Poznaj miosierdzie,
15

Belial - w ST synonim nieprawoci, szatan; w NT w brzmieniu Beliar - przeciwnik Chrystusa,

Antychrystprzypis za Bibli Tysiclecia.

20

ktrego Maryja jest pena; poznaj, jak bardzo potrzebuj Jej pomocy i bd ucieka
si do Niej we wszystkim, jako do swojej ukochanej Ordowniczki i Poredniczki u
Jezusa Chrystusa. Zrozumiej, e Maryja jest najpewniejszym, najkrtszym i
najdoskonalszym rodkiem, by doj do Jezusa Chrystusa, i oddadz si Jej z dusz i
ciaem, niepodzielnie i bez zastrzee, by zupenie i niepodzielnie nalee do Jezusa
Chrystusa.
4. Apostoowie czasw ostatecznych
Lecz kime bd owi sudzy, niewolnicy i dzieci Maryi? Bd to kapani
Pascy, co jak ogie gorejcy bd rozpala wszdzie ar mioci Boej.
Bd jako strzay w rku mocarnej Maryi (zob. Ps 127,4), by przebi Jej
nieprzyjaci. Bd jako synowie pokolenia Lewi, ktrzy dobrze oczyszczeni ogniem
wielkich utrapie, a cile zjednoczeni z Bogiem, bd nosi zoto mioci w sercu,
kadzido modlitwy w duszy i mirr umartwienia w ciele.
Dla biednych i maluczkich bd oni wszdzie dobr woni Chrystusow; dla
wielkich za tego wiata, dla bogaczy i pysznych, bd woni mierci (por. 2 Kor
2,14-16).
Bd jak chmury gromonone, ktre za najmniejszym powiewem Ducha
witego polec w dal, by rozsiewa sowo Boe i nie ycie wieczne, nie
przywizujc si do niczego, nie dziwic si niczemu, nie smucc si niczym. Grzmie
bd przeciw grzechowi, hucze przeciwko wiatu, uderz na diaba i jego
wsplnikw i przeszyj obosiecznym mieczem sowa Boego (Ef 6,17) na ycie lub
mier wszystkich, do ktrych Najwyszy ich pole.
Bd to prawdziwi apostoowie czasw ostatecznych, ktrym Pan Zastpw da
sowo, moc dziaania cudw i odnoszenia wietnych zwycistw nad Jego
nieprzyjacimi.
Bd spoczywa bez zota i srebra, a co waniejsze, bez troski pord innych
kapanw i duchownych - inter medios cleros, a jednak bd mieli srebrzce si
skrzyda gobicy (Ps 68,14), by z czyst intencj chway Boej i zbawienia dusz
udawa si wszdzie, dokd Duch wity zawoa. A wszdzie, gdzie gosi bd
sowo Boe, pozostawi po sobie tylko zoto mioci, bdcej doskonaym
wypenieniem Prawa (Rz 13,10).
Wiemy wreszcie, e bd to prawdziwi uczniowie Jezusa Chrystusa, idcy
ladami Jego ubstwa, pokory, wzgardy dla wiata, mioci bliniego. Bd nauczali
jak i wsk drog do Boga w wietle czystej prawdy, tj. wedug Ewangelii, a nie
wedug zasad wiata, bez wzgldu na osob, nie oszczdzajc nikogo, bez obawy
przed kimkolwiek ze miertelnych, choby najpotniejszym. W ustach bd mieli
obosieczny miecz sowa Boego (Hbr 4,12; Ef 6,17); na ramionach nie bd
zakrwawiony proporzec Krzya, w prawej rce krucyfiks, raniec w lewej, wite
imiona Jezusa i Maryi na sercu, a skromno i umartwienie Jezusa Chrystusa
zajanieje w caym ich postpowaniu.
Takimi oto bd owi wielcy mowie, ktrzy si pojawi, a ktrych Maryja
uksztatuje i wyposay na rozkaz Najwyszego, by Krlestwo Jego rozprzestrzeniali
nad krain bezbonych, bawochwalcw i mahometan. Kiedy i jak to si stanie?...

21

Jedynemu Bogu to jest wiadome. My za milczmy, mdlmy si, promy, wyczekujmy:

Czekajc oczekiwaem Pana (Ps 39(40),2 Wlg).

CZ DRUGA
Zasadnicze prawdy dotyczce doskonaego
naboestwa do Najwitszej Dziewicy
Dotd mwilimy o koniecznoci naboestwa do Najwitszej Dziewicy.
Teraz z Bo pomoc wytumacz, na czym to naboestwo polega. Najpierw jednak
podam kilka prawd zasadniczych, ktre to wzniose i tak gruntownie uzasadnione
naboestwo postawi we waciwym wietle.
ROZDZIA I
Jezus Chrystus jest ostatecznym celem
i kresem naboestwa do Najw. Dziewicy
1. Jezus Chrystus naszym jedynym Panem i celem
Pierwsza prawda: Jezus Chrystus, nasz Zbawiciel, prawdziwy Bg i prawdziwy
czowiek, musi by ostatecznym celem wszystkich naszych naboestw, inaczej
byyby one bdne i zudne. Jezus Chrystus to Alfa i Omega 16, Pocztek i Koniec
wszystkiego. Pracujemy tylko, jak mwi Aposto, by kadego czowieka uczyni
doskonaym w Jezusie Chrystusie, gdy tylko w Nim mieszka caa penia Bstwa i
caa peno aski, cnoty i doskonaoci.
Tylko w Nim otrzymalimy peni bogosawiestwa duchowego. Chrystus jest
naszym jedynym Mistrzem, ktry ma nas naucza, jedynym Panem, od ktrego
zaleymy, jedyn Gow, z ktr mamy by poczeni, jedynym Wzorem, do ktrego
mamy si upodobni, naszym jedynym Lekarzem, ktry ma nas uleczy, jedynym
Pasterzem, ktry ma nas ywi, jedyn Drog, ktra ma nas prowadzi, jedyn
Prawd, ktrej musimy wierzy, jedynym yciem, ktre ma nas oywia, sowem jest naszym jedynym Wszystkim we wszystkim, ktre ma nam wystarczy. Albowiem
nie dano ludziom pod niebem adnego innego Imienia, w ktrym moglibymy by
zbawieni. Bg nie pooy innego fundamentu dla naszego zbawienia, dla naszej
doskonaoci i naszej chway, ni Jezusa Chrystusa. Wszelki gmach, ktry nie
spoczywa na tej opoce, stoi na lotnym piasku i wczeniej czy pniej runie
niechybnie. Kady wierny, ktry nie trwa w Nim jak latorol w winnym szczepie,
odpadnie, uschnie i bdzie wart tego, by go w ogie wrzucono. Poza Chrystusem
wszystko jest bezdroem, kamstwem, nieprawoci, mierci i potpieniem. Jeli
16

Nastgpujcy fragment jest pikn mozaik cytatw Pisma witego zaczerpnitych z: Ap 1,8;
Ef 4,13; Kol 2,9; Mt 23,8-10; J 13,13; 1Kor 8,6; Kol 1,18; J 13,15; J 10,16; J 14,6; Dz 4,12; 1
Kor3,11; Mt 7,26-27; J 15,6; Rz 8,1 Rz 8,38-39, 2 Kor 2,15 nn.

22

natomiast jestemy w Jezusie Chrystusie i Jezus Chrystus jest w nas nie potrzebujemy
obawia si potpienia. Ani anioowie w niebie, ani ludzie na ziemi, ani szatani w
piekle, ani jakiekolwiek inne stworzenie nie moe nam szkodzi, bo nie moe nas
odczy od mioci Boej, ktra jest w Jezusie Chrystusie. Przez Niego, z Nim i w
Nim moemy wszystko: moemy odda Bogu Ojcu w jednoci Ducha witego
wszelk cze i chwa (kanon Mszy w.), moemy sta si doskonaymi, a dla
naszego bliniego by mi woni Chrystusow na ywot wieczny.
2. Doskonae naboestwo do Maryi jest drog do Chrystusa Pana
Jeli wic gosimy doskonae naboestwo do Najwitszej Dziewicy, to tylko
w tym celu, by naboestwo nasze do Jezusa Chrystusa stao si gruntowniejsze i
doskonalsze oraz by poda atwy i pewny rodek do znalezienia Chrystusa. Gdyby
naboestwo do Najwitszej Dziewicy oddalao nas od Jezusa Chrystusa, to trzeba
by je odrzuci jako zudzenie szataskie. Tymczasem rzecz ma si przeciwnie, jak to
ju wykazaem i jeszcze wyka. Naboestwo to jest konieczne, ale po to, by Jezusa
Chrystusa cakowicie znale, ukocha Go i wiernie Mu suy.
***
Zwracam si do Ciebie, mj najmilszy Jezu, by uali si serdecznie przed
Twym Majestatem, e wikszo chrzecijan, nawet spord bardzo uczonych, nie
rozumie koniecznej cznoci, jaka istnieje midzy Tob a Tw wit Matk. Ty,
Panie, zawsze jeste z Maryj, a Maryja zawsze jest z Tob i bez Ciebie by nie
moe; inaczej przestaaby by tym, czym jest. aska tak j przeksztacia w Ciebie, e
ju nie Ona yje i nie Ona jest, ale Ty, mj Jezu, yjesz i krlujesz w Niej doskonalej
ni we wszystkich anioach i bogosawionych. Ach, gdybymy znali chwa i mio,
jak odbierasz w tej przedziwnej Istocie, zaprawd, inne do Ciebie i do Niej
ywilibymy uczucia. Maryja jest tak cile z Tob zjednoczona, e atwiej byoby
oddzieli wiato od soca i ciepo od ognia, a nawet - powiem miao - prdzej
mona by odczy wszystkich aniow i bogosawionych od Ciebie anieli Tw
bogosawion Matk, gdy Ona gorcej Ci kocha i doskonalej Ci sawi ni
wszystkie inne stworzenia razem.
Czy nie jest rzecz poaowania godn, najmilszy Mistrzu mj, gdy si widzi
nieuwiadomienie i ciemnot panujc na ziemi wzgldem Twej witej Matki? Nie
mwi tu o bawochwalcach i poganach, ktrzy nie znajc Ciebie, nie staraj si Jej
pozna. Nie mwi rwnie o heretykach i odszczepiecach, ktrzy odczywszy si
od Ciebie i Twego witego Kocioa, nie troszcz si o naboestwo do Twej witej
Matki. Mwi tu o katolikach, a nawet o uczonych, powoanych do nauczania innych,
a nie znajcych Ciebie ani Twej witej Matki, chyba tylko czysto rozumowo, sucho i
obojtnie. Rzadko kiedy mwi o Twej witej Matce i o naboestwie, jakie do Niej
mie powinnimy, poniewa, jak twierdz, lkaj si, by go nie naduyto, a Tobie nie
uchybiono, oddajc zbyt wielk cze Twej witej Matce. Kiedy widz lub sysz e
jaki czciciel Najwitszej Dziewicy mwi czsto o naboestwie do tej Dobrej Matki
z czuoci, si i przekonaniem, jako o rodku pewnym i wolnym od zudze, jako o

23

drodze krtkiej i bezpiecznej, jako o ciece niepokalanej, jako o cudownej tajemnicy,

by Ci odnale i doskonale umiowa, wnet powstaj przeciwko niemu i przytaczaj
tysice faszywych dowodw, by mu wykaza, e nie powinien tyle mwi o
Najwitszej Dziewicy, e pod tym wzgldem dziej si wielkie naduycia, e naley
stara si, by je usun. Twierdz, e trzeba raczej mwi o Tobie anieli pobudza
wiernych do naboestwa do Najwitszej Dziewicy, ktr ju dosy kochaj.
Niekiedy rozprawiaj o naboestwie do Twej witej Matki, ale nie po to, by
je rozszerza, lecz aby usuwa naduycia, jakich w nim rzekomo upatruj. Tymczasem
brak im pobonoci i gorcego naboestwa nawet do Ciebie, Panie, a to dlatego, e
nie znaj Maryi. Uwaaj Koronk, Szkaplerz i Raniec za naboestwa
odpowiednie dla umysw sabych i dla ludzi ciemnych, za naboestwa zbdne dla
osignicia zbawienia. A gdy spotkaj kogo z racem w rku, zaraz staraj si
odmieni jego myli i uczucia. Zamiast Raca zalecaj mu odmawianie siedmiu
psalmw pokutnych, w miejsce naboestwa do Najwitszej Dziewicy naboestwo
do Jezusa Chrystusa. O mj najmilszy Jezu, czy ci ludzie maj Twego ducha? Czy
miymi s Tobie tak postpujc? Czy moe Ci by miy, kto nie dokada wszelkich
stara, aby przypodoba si Twej Matce, z obawy, by Tobie nie sprawi przykroci?
Czy naboestwo do Twej witej Matki jest przeszkod w naboestwie do Ciebie?
Czy Maryja przywaszcza sobie cze, ktr Jej oddajemy? Czy stanowi Ona co
odrbnego od Ciebie? Czy jest Ci obc, nie majc z Tob adnej cznoci? Czy
moe nie podoba si Tobie ten, kto pragnie Jej si przypodoba? Czy oddajc si Jej
i kochajc J, odczamy lub oddalamy si od Twej mioci?
Jednake, Mistrzu mj miy, wikszo tych uczonych nie zdoa odwie nas od
naboestwa do Najwitszej Panny i sprawi, e staniemy si wobec niego obojtni,
a bdzie to dla nich upokorzeniem za ich pych. Ustrze mnie, Panie, ustrze od ich
uczu i praktyk, a daj mi udzia w uczuciach wdzicznoci, powaania, szacunku i
mioci, ktre Ty sam okazujesz Twej witej Matce, abym Ci miowa i chwali tym
wicej, im dokadniej bd Ci naladowa i im bliej przy Tobie bd kroczy.
Jeeli dotd nic jeszcze nie powiedziaem na cze Twej witej Matki, dodaj
mi aski, abym J godnie chwali: Fac me digne tuam matrem collaudare - wbrew
wszystkim wrogom, ktrzy przecie i Twoimi s wrogami, abym ze witymi radonie
mg powiedzie: Non praesumat aliquis Deum se habere propitium, qui benedictam
matrem offensam habuerit - Niech si nie spodziewa Miosierdzia Boego, kto Jego
wit Matk obraa17.
Abym za z miosierdzia Twego otrzyma ask doskonaego naboestwa do
Twej witej Matki i mg je rozkrzewi po caej ziemi, spraw, niech Ci ukocham
gorc mioci. Przyjmij arliw modlitw, ktr ze w. Augustynem zanosz do
Ciebie:
Tu es Christus, Pater meus sanctus, Deus meus pius, Rex meus magnus, pastor
meus bonus, magister meus unus, adiutor meus optimus, dilectus meus pulcherrimus,
panis meus vivus, sacerdos meus in aeternum, dux meus ad patriam, lux mea vera,
dulcedo mea sancta, via mea recta, sapientia mea praeclara, simplicitas mea pura,
concordia mea pacifica, custodia mea tota, portio mea bona, salus mea sempiterna.
17

Powysze zdanie nie zaprzecza prawdzie o nieskoczonym Miosierdziu Boym, ale stanowi
swoist przestrog przed zatwardziaoci serca - przyp. red.

24

Christe lesu, amabilis Domine, cur amavi, quare concupivi in omni vita mea
quidquam praeter te lesum Deum meum? Ubi eram quando tecum mente non eram?
lam ex hoc nunc, omnia desideria mea, incalescite et effluite in Dominum lesum;
currite, satis hactenus tardastis; properate quo pergitis; quaerite quem quaeritis. lesu,
qui non amat te, anathema sit; qui te non amat amaritudinibus repleatur... O dulcis lesu,
te amet, in te delectetur, te admiretur omnis sensus bonus tuae conveniens laudi. Deus
cordis mei et pars mea, Christe lesu, deficiat cor meum spiritu suo, et vivas tu in me, et
concalescat in spiritu meo vivus carbo amoris tui, et excrescat in ignem perfectum;
ardeat iugiter in ara cordis mei, ferveat in medullis meis, flagret in absconditis animae
meae; in die consummationis meae consummatus inveniar apud te... Amen.
Ty jest Chrystus, Ojciec mj wity, mj Bg litociwy, mj Krl wielki, mj
Pasterz dobry, Mistrz mj jedyny, Wspomoyciel mj najlepszy, Umiowany mj
przepikny, mj Chleb ywy, mj Kapan na wieki, Przewodnik mj do Ojczyzny, ma
wiato prawdziwa, Sodycz moja wita, moja Droga prosta, moja Mdro
jasnoci lnica, Prostota moja nieskalana, mj Pokj niezamcony, caa Stra moja,
Dziedzictwo me drogie, moje Zbawienie wieczne.
Chryste Jezu, mj najmilszy Panie, czemu kochaem i pragnem w caym
swym yciu czegokolwiek prcz Ciebie, Boga mego? Gdzie byem, kiedy myl i
sercem nie byem z Tob? Odtd bdzie inaczej. Pragnienia moje wszystkie,
rozpalajcie si i ulatujcie do Pana Jezusa. Biegnijcie, ju do zwoki; piesznie
zmierzajcie do celu waszego; szukajcie Tego, ktrego szukacie. Jezu, niech wyklty
bdzie, kto Ciebie nie kocha; niech przepeniony bdzie gorycz, kto Ciebie nie
miuje... O sodki Jezu, niech Ci ukocha, niech rozraduje si w Tobie, niech Ci
podziwia wszelki rozum oddany chwale Twojej. Boe serca mego i czstko moja,
Chryste Jezu, niech umrze w sercu moim wasny duch mj, a yj Ty we mnie. Niech
si rozpali we wntrzu moim ywy wgiel Twojej mioci, niech si wzmaga i rozpali
ogniem potnym, niechaj si pali nieustannie na otarzu serca mego, niechaj si arzy
we wntrznociach moich i niechaj w gbi duszy mojej ponie. Obym w dniu skonania
mego stan doskonay przed Obliczem Twoim... Amen.
ROZDZIA II
wite niewolnictwo
1. Chrzecijanie s bezwzgldn wasnoci Chrystusa Pana
Druga prawda. Z powyszych uwag wykazujcych, kim Jezus Chrystus jest dla
nas, wynika, e nie naleymy do samych siebie, jak mwi Aposto (zob. 1 Kor 6,19),
lecz cakowicie do Chrystusa jako Jego czonki i Jego niewolnicy, ktrych odkupi
nieskoczenie drogo, bo cen swojej drogocennej Krwi (zob. 1 P 1,19). Przed
Chrztem w. bylimy niewolnikami szatana. Chrzest w. uczyni nas prawdziwymi
niewolnikami Jezusa Chrystusa18, ktrzy maj y, pracowa i umiera tylko po to, by
18

Biblijne potwierdzenie tej prawdy, tak trudnej do przyjcia przez wspczesnego czowieka,
ktry chce by niezaleny nawet od Boga, znajdujemy take u proroka Izajasza i w tym

25

rodzi owoc Bogu-czowiekowi (por. Rz 7,4), by Go wielbi w naszym ciele i

pozwoli Mu panowa w naszej duszy, gdy jestemy Jego zdobycz, Jego ludem
nabytym i Jego dziedzictwem (por. 1 P 2,9).
Dlatego przyrwnuje nas Duch wity:
1) do drzew posadzonych na roli Kocioa wzdu potokw aski, majcych
rodzi owoc w swoim czasie ( Ps 1,3);
2) do latoroli, ktrej szczepem jest Jezus Chrystus i ktra ma wyda obfite
grona (zob. J 15,1-5);
3) do stada, ktrego pasterzem jest Chrystus i ktre ma rozmnaa si i dawa
hojnie mleko (zob. J 10,11nn);
4) do ziemi urodzajnej, ktr Bg uprawia, a ktrej ziarno mnoy si i przynosi
plon trzydziestokrotny, szedziesiciokrotny i stokrotny (zob. Mt 13,8).
Jezus Chrystus przekl nieurodzajne drzewo figowe (zob. Mt 21,19) i wyda
wyrok potpienia na nieuytecznego sug, ktry nie umia pomnoy swego talentu
(zob. Mt 25,24-30). Wszystko to dowodzi, e Jezus Chrystus pragnie od nas, sabych
ludzi, owocw, to znaczy dobrych uczynkw, gdy dobre uczynki nasze s Jego
wyczn wasnoci: Jestemy bowiem Jego dzieem, stworzeni w Chrystusie Jezusie
dla dobrych czynw, ktre Bg z gry przygotowa, abymy je penili (Ef 2,10).
Przytoczone sowa Ducha witego wykazuj, e Jezus Chrystus jest jedynym
rdem wszystkich naszych dobrych uczynkw i ma by take ich celem
ostatecznym, i e mamy Mu suy nie tylko jako najemnicy, ale jako niewolnicy z
mioci.
2. Dwa rodzaje suby
Na ziemi istniej dwa rodzaje przynalenoci do kogo wzgldnie zalenoci od
czyjej wadzy, a mianowicie: zwyka suba i niewola - std te mwimy o sugach
wzgldnie o niewolnikach. Przez kontrakt suebny, jaki chrzecijanie midzy sob
zawieraj, czowiek zobowizuje si suy drugiemu przez pewien czas i za pewn
opat. Natomiast czowiek zostajcy w niewoli przez cae ycie zaley zupenie od
swego pana i jest zmuszony suy mu bez adnego prawa do odszkodowania lub
zapaty, jak zwierz, nad ktrym waciciel ma prawo ycia i mierci.
3. Trzy rodzaje niewoli
S trzy rodzaje niewoli: niewola naturalna, przymusowa i dobrowolna.
Wszystkie stworzenia s w pewnym znaczeniu niewolnikami Boga, gdy do Pana
naley ziemia i to, co j napenia (Ps 24,1).
W niewoli drugiego rodzaju znajduj si ze duchy i potpieni. Sprawiedliwi za
i wici s niewolnikami trzeciego rodzaju.
Niewola dobrowolna jest najdoskonalsz i najwicej chway przynosi Bogu,
ktry patrzy w serce (zob. 1 Sm 16,7), serca si domaga (zob. Prz 23,26) i nazywa si
kontekcie, w ktrym pisze wity, moemy j odczyta: Ale teraz tak mwi Pan, Stworzyciel
twj, Jakubie, i Twrca twj, o Izraelu: Nie Ikaj si, bo ci wykupipem, wezwaem ci po
imieniu; ty moim! (Iz 43,1-2) - przyp. red.

26

Bogiem serca (zob. Ps 73,26), czyli miujcej Go woli. Przez dobrowoln bowiem
niewol przenosi czowiek Boga i Jego sub ponad wszystko, choby nawet prawem
natury nie by do tego zobowizany.
4. Rnica pomidzy sug a niewolnikiem u ludzi
Wielka jest rnica pomidzy sug a niewolnikiem:
1. Suga nie daje swemu panu wszystkiego, czym jest i co posiada, ani
wszystkiego, co moe naby z czyj pomoc lub wasnymi siami; niewolnik
tymczasem oddaje si swemu panu cakowicie, oddaje mu bez zastrzee wszystko,
co posiada, i wszystko, co moe zrobi.
2. Suga domaga si zapaty za usugi, ktre panu oddaje; niewolnik tymczasem
niczego nie moe wymaga, choby nie wiem jak pilnie, zrcznie i jak ciko
pracowa.
3 Suga moe opuci swego pana, kiedy zechce, a przynajmniej wtedy, kiedy
upynie czas jego suby; niewolnik za nie ma prawa opuci swego pana
samowolnie.
4. Pan nie posiada nad sug prawa ycia ; mierci. Gdyby go wic zabi jak
zwierz domowe, popeniby karygodne morderstwo; tymczasem pan niewolnika ma
prawem zastrzeon wadz nad jego yciem i mierci19 tak dalece, e moe go
sprzeda, komu zechce, lub zabi, jak nie przymierzajc konia.
5. Wreszcie suga pozostaje na pewien czas w subie u pana; niewolnik za na
zawsze.
5. Chrzecijanie s niewolnikami Jezusa Chrystusa
Nic bardziej na wiecie ludzi ze sob nie czy, nic bardziej nie sprawia, e
jeden czowiek doskonalsz staje si wasnoci drugiego, ni niewola. Nie ma te dla
chrzecijanina niczego, dziki czemu staje si zupeniejsz wasnoci Jezusa
Chrystusa i Jego Najwitszej Matki, nad dobrowoln niewol. Przykad da nam sam
Jezus Chrystus, ktry z mioci ku nam przyj posta sugi (Flp 2,7), a potem Matka
Najwitsza, ktra si nazwaa suebnic i niewolnic Pask (zob. k 1,38).
Aposto z dum okrela si jako servus Christi - suga Chrystusa (Rz 1,1; Ga
1,10; Flp 1,1; Tt 1,1).
W Pimie witym chrzecijanie niejednokrotnie nazywani s servi Christi sugami Chrystusowymi (1 Kor 7,22; 2 Tym 2,24). Wyraz za suga - servus w
staroytnoci nie oznacza nic innego, jak niewolnika, bo wtedy nie byo jeszcze sug
w dzisiejszym rozumieniu, a panw obsugiwali tylko niewolnicy lub wyzwoleni.
Katechizm Soboru Trydenckiego, nie chcc pozostawi najmniejszej wtpliwoci, e
jestemy niewolnikami Jezusa Chrystusa, posuguje si wyrazem wykluczajcym
wszelk dwuznaczno i nazywa nas mancipia Christi - niewolnikami Jezusa
Chrystusa.
19

Podobnego prawa nie zna ani prawo naturalne, ani prawo mojeszowe. Autor przytacza tu tylko
pogldy ludw pogaskich, chcac na tym przykadzie lepiej wykaza omawiana zaleno,
abstrahujac zupenie od moralnej wartoci takiego czynu.

27

Twierdz wic, e musimy nalee do Jezusa Chrystusa i Jemu suy, nie tylko
jako sudzy lub najemnicy, lecz jako niewolnicy z mioci, ktrzy oddaj si Mu i
powicaj z wielkiej a serdecznej mioci, by Mu suy jako niewolnicy dla samego
zaszczytu, e do Niego nale. Przed Chrztem w. bylimy niewolnikami szatana.
Chrzest w. uczyni nas niewolnikami Jezusa Chrystusa (zob. Rz 6,22). Chrzecijanie
zatem s koniecznie: albo niewolnikami szatana, albo niewolnikami Jezusa Chrystusa.
6. Chrzecijanie s zarazem niewolnikami Maryi
To, co mwi bezwzgldnie o Jezusie Chrystusie, to samo twierdz relatywnie
o Matce Najwitszej. Bo skoro Jezus obra sobie Najwitsz Pann za nierozczn
towarzyszk swego ycia i mierci, swej chway i potgi w niebie i na ziemi, to
udzieli Jej z aski swego Majestatu tych samych praw i przywilejw, ktre sam
posiada z natury:
Wszystko, co Bogu przysuguje z natury, przysuguje Maryi z aski - mwi
wici. Wedug ich zdania, Jezus Chrystus i Maryja maj t sam wol i t sam
wadz, posiadaj wsplnie tych samych poddanych, te same sugi i tych samych
niewolnikw.
Zdaniem witych i wielu uczonych, mona zatem zosta i nazywa si
niewolnikiem z mioci Najwitszej Panny, by przez to sta si w sposb
doskonalszy niewolnikiem Jezusa Chrystusa. Najwitsza Panna jest rodkiem, ktrym
si Zbawiciel posuy, by przyj do nas. Ona te jest rodkiem, ktrym mamy si
posugiwa, by doj do Niego (w. Augustyn). Maryja nie jest jak inne stworzenia,
ktre gdy si do nich przywiemy, raczej od Boga nas oddalaj, ni do Niego
zbliaj. Najwikszym pragnieniem Maryi jest raczej to, by nas zjednoczy z
Chrystusem, swym Synem, a najwikszym pragnieniem Jej Syna, bymy przez Matk
Najwitsz do Niego przychodzili. Przez to wanie oddajemy Chrystusowi cze i
sprawiamy Mu rado, podobnie jakby krla uczci i ucieszy ten, kto by sta si
niewolnikiem krlowej, chcc przez to sta si doskonalszym poddanym i
niewolnikiem krla.
Tote Ojcowie Kocioa, a za nimi w. Bonawentura, wyranie mwi, e
Matka Najwitsza jest drog prowadzc do Chrystusa.
Co wicej, jeli, jak powiedzielimy, Najwitsza Dziewica jest Krlow i
Wadczyni nieba i ziemi, Imperio Dei omnia subiciuntur, et Virgo; ecce imperio
Virginis omnia subiciuntur et Deus - Wadzy Boga podlega wszystko, nawet
Dziewica; wadzy Dziewicy podlega wszystko, nawet Bg. Oto sowa w. Anzelma,
w. Bernarda, w. Bernardyna, w. Bonawentury. Czy wic nie ma Maryja tylu
poddanych i niewolnikw, ile jest stworze na wiecie? Czy nie jest suszn rzecz,
eby przy tylu niewolnikach z przymusu nie byo niewolnikw z mioci, ktrzy by z
wasnej woli wybrali Maryj za Krlow, ofiarujc si Jej jako niewolnicy? Jak to?
Czyby ludzie i szatani mieli posiada dobrowolnych niewolnikw, a Maryja nie? Jak
to? Wszak krl poczytuje sobie za zaszczyt, e krlowa, jego towarzyszka, posiada
niewolnikw, nad ktrymi jest pani ycia i mierci, gdy jej chwaa i jej potga s
zarazem jego chwa i potg. Czyby mona przypuci, by Pan nasz, ktry jako
najlepszy z synw wszelkiej swej wadzy udzieli Matce Najwitszej, nie by

28

zadowolony z tego, e Maryja ma niewolnikw? Miaby On mniej szacunku i mioci

dla swej Matki, ni Aswerus dla Estery, lub Salomon dla Batszeby? (zob. Est 5,2-6; 1
Krl 2,19-20). Kt odwayby si co podobnego powiedzie lub nawet pomyle?
Lecz dokde prowadzi mnie piro moje? Po c zatrzymuj si tak dugo, by
rzecz tak jasn uzasadnia? Jeli kto nie chce nazywa si niewolnikiem Najwitszej
Panny, mniejsza o to! Nieche stanie si i nazwie niewolnikiem Jezusa Chrystusa!
Wszak znaczy to tyle samo, co by niewolnikiem Maryi, gdy Jezus jest owocem i
chwa Maryi. Ot doskonaym sposobem dostpienia zaszczytu tego wzniosego
niewolnictwa jest wanie naboestwo, ktremu powicimy nastpny rozdzia.
ROZDZIA III
mier starego czowieka
1. Skaenie naszej natury
Trzecia prawda. Najlepsze nasze uczynki bywaj zwykle splamione i skalane
przez zo, ktre w nas tkwi skutkiem naszej skaonej natury. Kiedy si wleje czystej,
przezroczystej wody do cuchncego naczynia lub wina do beczki, ktrej wntrze nie
jest czyste, wwczas czysta woda i dobre wino psuj si i atwo przesikaj przykr
woni. Podobnie dzieje si, gdy Bg do wntrza naszej duszy, skaonej grzechem
pierworodnym i uczynkowym, zoy ros niebiesk aski lub przedziwne wino swej
mioci. Ot dary Jego psuj si zazwyczaj i plami skutkiem zarodku za, ktry
grzech w nas pozostawi. Wszystkie nasze uczynki, nawet najwzniolejsze cnoty,
bywaj nim zaraone. By wic osign doskonao, ktrej zdobycie nie jest moliwe
bez cznoci z Jezusem Chrystusem, bardzo wan jest rzecz, abymy cakowicie
oczycili si z tego, co w nas jest zego. Inaczej Pan nasz, ktry jest nieskoczenie
czysty i najmniejszej skazy w duszy nie znosi, odrzuci nas od swego Oblicza i nie
zjednoczy si z nami.
2. Konieczno poznania siebie
By oderwa si od samych siebie, trzeba nam, po pierwsze: z pomoc wiata
Ducha witego dobrze pozna nasz skaon natur, nasz nieudolno w czynieniu
tego, co dobre, nasz sabo we wszystkim, nasz ustawiczn niestao, nasz
niegodno wszelkiej aski i ogln nasz nieprawo. Grzech pierwszego naszego
rodzica zatru nas wszystkich, przekwasi i popsu, jak kwas przekwasza i psuje
ciasto, w ktre go woono. Grzechy uczynkowe, ktre popenilimy, miertelne czy
powszednie, cho ju odpuszczone, powikszyy nasz podliwo, sabo,
chwiejno i nasze skaenie, pozostawiajc w duszy ze nastpstwa i skutki.
Ciaa nasze s tak skaone, e Duch wity nazywa je ciaami grzesznymi (Rz
6,6), pocztymi w grzechu (Ps 51,7), karmionymi grzechem i zdolnymi do kadego
grzechu. Podlegaj one tysicznym chorobom, staj si z dnia na dzie sabsze, a id
na pastw robactwa i zgnilizny.

29

Dusza nasza poczona z ciaem staa si tak zmysowa, i nazwano j wprost

ciaem. Wszelkie ciao skazio drog swego ycia na ziemi (Rdz 6,12 Wlg). Udziaem
naszym jest tylko pycha i zalepienie ducha, zatwardziao serca, sabo i
chwiejno duszy, zmysowo, zbuntowane namitnoci i choroby ciaa. Z natury
pyszniejsi jestemy ni pawie, wicej przywizani do ziemi ni ropuchy, niegodziwsi
ni kozy, bardziej zazdroni ni we, popdliwsi ni tygrysy, leniwsi ni wie,
sabsi ni trzcina, bardziej zmienni ni chorgiewki na dachu. Sami z siebie mamy
tylko nico i grzech i zasugujemy jedynie na gniew Boy i pieko wieczne.
Czy wobec tego mona si dziwi, i Zbawiciel powiedzia, e ten, kto chce i
za Nim, powinien zaprze si samego siebie (zob. k 9,23; Mt 16,24) i gardzi wasn
sw dusz; e kto miuje dusz swoj, straci j, a kto ni gardzi, zachowa j? (J
12,25). Mdro nieskoczona, ktra nie daje przykaza bez powodu, kae nam
nienawidzie samych siebie, bo zasugujemy wielce na nienawi. Nic tak nie jest
godne mioci jak Bg, nic tak godne nienawici jak my sami20.
3. Konieczno zaparcia si samego siebie
Po drugie: by si wyzwoli z niewoli wasnego ja, trzeba codziennie
obumiera dla siebie, to znaczy trzeba trzyma na uwizi wadze duszy i zmysy ciaa.
Trzeba patrze, jakby si nic nie widziao, sucha, jakby si nic nie syszao,
posugiwa si rzeczami tego wiata, jakby si ich nie uywao21. wity Pawe
nazywa to codziennym umieraniem: quotidie morior (1 Kor 15,31). Jeeli ziarno
pszenicy wpadszy w ziemi nie obumrze, zostanie tylko samo (J 12,24). Jeli nie
obumrzemy dla siebie i jeli najwitsze nasze praktyki religijne nie doprowadz nas
do tej mierci tak koniecznej, a zarazem tak yciodajnej, nie przyniesiemy
poytecznego owocu. Nasze naboestwa bd bezuyteczne, a wszystkie nasze
dobre uczynki bd skaone mioci wasn i samowol. I dlatego Pan Bg brzydzi
si bdzie najwikszymi naszymi ofiarami i najlepszymi uczynkami, a w chwili mierci
staniemy z prnymi rkoma, to znaczy bez cnt i zasug, i nie bdzie w nas ani jednej
iskry czystej mioci. Bo mio tak posiadaj tylko dusze obumare dla siebie,
ktrych ycie ukryte jest z Jezusem Chrystusem w Bogu (Kol 3,3).
4. Doskonae naboestwo do Matki Boej a mier starego czowieka
20

21

By dobrze zrozumie t ewangeliczn myl, naley w tym miejscu uczyni wyrane

rozrnienie. Przedmiotem naszej nienawici moe by tylko zo samo w sobie, a wic grzech,
ktry popeniamy. Nigdy nie moe by nim sam czowiek, stworzony na obraz Boy (Rdz 1,27) i
majcy godno dziecka Boego (1J 3,1), choby by najwikszym grzesznikiem (Mt 5,22).
Podobnie prawda o naszej grzesznej naturze nie powinna napenia nas pogard i nienawici do
niej (Ef 5,29), ale raczej radoci wobec Miosiernej Mioci Boga gotowego nam zawsze
przebaczy (J 8,1-11). Gdybymy byli doskonali i bez grzechu nie potrzebowalibymy Boga,
dlatego prawda o naszej nicoci (2Mch 7,28) powinna by dla nas radosna, wyzwalajca i
prowadzi nas zawsze w miosierne ramiona Ojca (k 15,11-32). Nie moe nas to jednak
zwolni od mozolnej pracy nad opanowaniem naszych nieuporzdkowanych pragnie i
skonnoci (Ga 5,24)przyp. red.
Zob. 1Kor 7,29-31. Tej myli w. Pawa nie moemy rozumie w sensie niewraliwoci na to, co
si wok nas dzieje, bo jest ona czym zym. Aposto przestrzega nas, bymy nie wpadli w sida
naszej zmysowej natury i nie utracili szczcia ycia wiecznego - przyp. red.

30

Po trzecie: spord wszystkich naboestw do Matki Najwitszej trzeba

wybra to, ktre najprdzej nas doprowadzi do obumarcia samemu w sobie, bo takie
wanie bdzie dla nas najlepsze i takie najbardziej nas uwici. Trzeba bowiem
pamita, e nie wszystko, co si wieci, jest zotem, e nie wszystko, co sodkie, jest
miodem, e nie wszystko, co jest atwe i co wiksza cz ludzi wykonuje, najbardziej
uwica. Podobnie jak w onie natury istniej tajemnice, dziki ktrym w krtkim
czasie, z maym nakadem kosztw i bez trudu dokona mona pewnych naturalnych
czynnoci, tak i w porzdku aski s tajemnice, dziki ktrym w krtkim czasie,
radonie i atwo spenia mona dziea nadprzyrodzone: pozby si mioci wasnej,
napeni si Bogiem i sta si doskonaym.
Naboestwo, o ktre obecnie chodzi, jest tajemnic aski, nie znan wielkiej
czci chrzecijan, a znan maej liczbie dusz pobonych, za praktykowan i
umiowana przez niewielu. Ot czwarta prawda, wypywajca z trzeciej, ma nas o tej
praktyce pouczy.
ROZDZIA IV
Porednictwo
1. Potrzeba porednictwa u Boga
Czwarta prawda. Rzecz doskonalsz, bo skromniejsz, jest nie zblia si do
Boga wprost, lecz przez porednika. Poniewa natura nasza tak jest skaona, jak
dopiero co wykazalimy, nie sposb doj do Boga i Jemu si podoba, opierajc si
na wasnej pracy, na wasnych staraniach i przygotowaniach, gdy wszystkie nasze
dobre uczynki s skaone i zbyt maej przed Bogiem wartoci, by Go mogy skoni
do zjednoczenia si z nami i wysuchania nas. Nie bez powodu da nam Bg
porednikw wobec swego Majestatu. Widzia On nasz niegodno i niezdolno,
mia lito nad nami i, aby da nam przystp do swego miosierdzia, da nam monych
ordownikw u swej Wielmonoci Pomija tych porednikw i zblia si do Jego
witoci wprost i bez wszelkiego poparcia, znaczyoby uchybia pokorze, uchybia
szacunkowi wobec Boga tak wielkiego i tak witego; znaczyoby to Krla krlw
mniej ceni i powaa , ni zwykego krla lub ksicia ziemskiego, do ktrego nie
omielamy si zblia bez przyjaciela, ktry by za nami przemwi.
2. Jezus Chrystus jest naszym Porednikiem u Boga Ojca
Pan nasz, Jezus Chrystus, moc dziea Odkupienia jest naszym Rzecznikiem i
Po!, rednikiem u Boga Ojca. Przez Niego mamy si modli z caym Kocioem
triumfujcym i wojujcym22; przez Niego mamy przystp do Majestatu Boego i nie
powinnimy nigdy , ukazywa si przed Obliczem Boga inaczej jak tylko wsparci
zasugami Jezusa Chrystusa i nimi niejako przyobleczeni, podobnie jak may Jakub,
22

Dawne okrelenia Kocioa niebieskiego i pielgrzymujacego na ziemi - przyp. red.

31

ktry przyodziany w kol skr stan przed ojcem swym Izaakiem, by uzyska
bogosawiestwo (zob. Rdz 27,27).
3. Maryja nasz Poredniczk u Jezusa Chrystusa
Czy jednak nie potrzebujemy porednika u samego Porednika? Czy nasza
czysto jest dostatecznie wielka, bymy wprost i bezporednio mogli z Nim si
zjednoczy? Czy Jezus Chrystus nie jest Bogiem rwnym we wszystkim Ojcu, a wic
witym witych, godnym tego szacunku co Ojciec? Jeli z nieskoczonego swego
miosierdzia sta si naszym zakadnikiem i porednikiem u Boga, Ojca swego, by nas
z Nim pojedna i spaci Mu nasz dug, to czy mielibymy mie mniej szacunku i
bojani dla Jego Majestatu i witoci?
Powiedzmy wic miao za w. Bernardem, e u samego Porednika
potrzebujemy porednika i e jedynie Najwitsza Panna moe speni to miociwe
posannictwo. Przez Maryj Chrystus przyszed do nas, przez Maryj te mamy pj
do Niego. Jeli lkamy si i wprost do Jezusa Chrystusa, ktry jest Bogiem, czy to
przez wzgld na Jego nieskoczon wielko, czy te z powodu naszej nikczemnoci
lub grzechw naszych, miao bagajmy Maryj, Matk nasz, o pomoc i
ordownictwo. Maryja jest dobra i czua. Nie ma w Niej nic surowego ani nic
odstraszajcego, nic zbyt wzniosego lub olniewajcego. Patrzc na Maryj nie
widzimy nic innego, jak tylko istot o naturze takiej jak nasza. Maryja nie jest
socem, ktre by blaskiem swych promieni mogo nas sabych olepi, lecz jest raczej
pikna i agodna jak ksiyc (Pnp 6,10), ktry swe wiato otrzymuje od soca i je
agodzi, by nie razio naszej saboci. Maryja jest tak miosierna, e nigdy nie odrzuca
nikogo, kto J o porednictwo prosi, choby by najwikszym grzesznikiem, gdy jak
mwi wici, nie syszano nigdy, jak wiat wiatem, by ktokolwiek, kto si do
Najwitszej Dziewicy z ufnoci i wytrwaoci ucieka, przez Ni zosta opuszczony
(w. Bernard). Maryja jest tak mona, e nigdy jeszcze adna Jej proba nie zostaa
odrzucona. Wystarczy, e stanie przed swym Synem, a proba Jej natychmiast jest
wysuchana. Mio i proby ukochanej Matki zwyciaj Go zawsze.
Powysz nauk zaczerpnlimy z pism w. Bernarda i w. Bonawentury.
Wedug nich powinnimy po trzech stopniach wstpowa do Boga: pierwszy,
najbliszy nam i najbardziej odpowiadajcy naszym zdolnociom - to Maryja; drugim
jest Chrystus, a trzecim Bg Ojciec. By doj do Jezusa, trzeba i do Maryi, bo jest
nasz Poredniczk w ordownictwie. By doj do Ojca Przedwiecznego, trzeba i
do Jezusa, bo to nasz Porednik moc Odkupienia. Naboestwo, o ktrym teraz
mwi bdziemy, cile zachowuje wymieniony porzdek.
ROZDZIA V
Nasza sabo i niestao
Pita prawda. Nasza sabo i uomno sprawiaj, e bardzo nam trudno
zachowa w sobie odebrane od Boga aski i skarby:

32

1) Dlatego, e skarby te, ktre wicej s warte ni niebo i ziemia, w kruchych

nosimy naczyniach (2 Kor 4,7), mianowicie w ciele podlegajcym zepsuciu i w duszy
sabej i niestaej, ktr najmniejsza drobnostka niepokoi i zniechca.
2) Dlatego, e ze duchy, ci przebiegli zodzieje, czyhaj na to, by nas napa
znienacka, okra i obrabowa. Dniem i noc czatuj, by upatrzy korzystn chwil.
Krc si dookoa nas bezustannie, by nas pore (1 P 5,8) i w jednej chwili wydrze
nam przez grzech wszystkie aski i zasugi, ktre dugoletni prac zdobylimy.
Wziwszy pod uwag ich zo i dowiadczenie, chytro i wielk ich liczb, bardzo
musimy si lka, zwaszcza gdy zwaymy, e osoby, ktre miay wicej aski,
bogatsze byy w cnoty i dowiadczenie, i witobliwsze, niestety, ndznie zostay
zaskoczone, okradzione i bezlitonie ograbione. Mj Boe! Ile to widziano ju
cedrw Libanu, ile gwiazd na firmamencie, co marnie upady i w mgnieniu oka straciy
ca sw wznioso i wietno. Skd ta dziwna zmiana? Zaiste, nie skutkiem
niedostatecznej aski, na ktrej nie zbywa nikomu, lecz dla braku pokory. Czuli si oni
silniejsi i pewniejsi ni byli w rzeczywistoci. Zdawao si im, e wystarczaj sami
sobie, e potrafi o wasnych siach zachowa swe skarby, ufali samym sobie i opierali
si na sobie, zdawao si im, e dom ich dosy jest pewny, a skarbiec ich do silny,
by kosztowny skarb aski bezpiecznie przechowa. I wanie dlatego, e zbytnio ufali
samym sobie - jakkolwiek zdawao si im, e opieraj si jedynie na asce Boej nieskoczenie sprawiedliwy Pan pozostawi ich samym sobie i zezwoli, e haniebnie
zostali okradzeni.
Niestety! Gdyby znali to cudowne naboestwo, ktre przedstawi niebawem,
swj skarb powierzyliby monej i wiernej Dziewicy, a Ona byaby go strzega jako
swej wasnoci, a nawet poczytaaby to sobie za obowizek sprawiedliwoci.
3) Poniewa wiat pogrony jest w nadzwyczajnej zoci, dlatego trudno
wytrwa w sprawiedliwoci. wiat jest teraz tak zepsuty, e zdaje si, jakoby kade
serce musiao koniecznie zazna skalania, jeli ju nie botem ziemskim, to
przynajmniej pyem tego wiata. To istny cud, jeeli wrd tego rozhukanego potoku
za mnie si kto ostoi i nie da si porwa prdowi, jeli kto w tym burzliwym
morzu nie utonie lub nie wpadnie w rce rozbjnikw morskich i korsarzy, jeli wrd
zatrutego powietrza nie ulegnie zarazie. Tylko Maryja, wierna Dziewica, ktrej w
piekielny nie tkn, dokonuje tego cudu w duszach tych, ktrzy wiernie Jej su.
CZ TRZECIA
Znamiona naboestw faszywych,
a praktyka doskonaego naboestwa
do Najwitszej Maryi Panny
Na podstawie wymienionych piciu prawd trzeba w obecnej chwili bardziej ni
kiedykolwiek stara si o doskonae naboestwo do Najwitszej Panny. Obecnie
bowiem wicej jest faszywych naboestw do Najwitszej Panny ni kiedykolwiek,
tak e atwo mona ulec zudzeniu. Szatan, w przebiegy faszerz i dowiadczony
oszust, ktry tylu ju ludzi oszuka i zatraci przez bdnie pojte naboestwo do

33

Matki Boej, posuguje si codziennie swym szataskim dowiadczeniem, by gubi

coraz to innych przez to, e ich pod pozorem paru rzekomo dobrze odmawianych
modlitw lub zewntrznych praktyk religijnych w grzechu trzyma i usypia. Podobnie
jak faszerz pienidzy, ktry podrabia zazwyczaj tylko zoto i srebro, a rzadko kiedy
inne kruszce, gdy si to nie opaca, tak zy duch przekrca najczciej naboestwo
do Pana Jezusa i Maryi, naboestwo do Eucharystii i do Matki Najwitszej, bo
wrd innych naboestw s one tym, czym jest zoto i srebro midzy kruszcami.
Zatem rzecz konieczn jest to, by wiedzie:
1) jakie s faszywe naboestwa do Najwitszej Panny, by ich unika, a jakie
jest doskonae, aby je praktykowa.
2) ktra z pobonych praktyk do Najwitszej Panny jest najdoskonalsza,
Najwitszej Pannie najprzyjemniejsza, Bogu przynoszca najwicej chway, a
ludziom najwicej ask.
ROZDZIA I
Znamiona faszywego wzgldnie doskonaego
naboestwa do Najwitszej Panny
1. Faszywe naboestwa do Najwitszej Maryi Panny
Znam siedem rodzajw faszywych naboestw wzgldnie faszywych czcicieli
Najwitszej Panny, mianowicie:
1) krytykantw, 2) skrupulatw, 3) powierzchownych, 4) zarozumiaych, 5)
niestaych, 6) obudnikw, 7) samolubnych i egoistw.
1.1. Czciciele-krytykanci
Czciciele-krytykanci to zazwyczaj pyszni uczeni, zarozumiali niedowiarkowie,
ktrzy w gbi duszy maj wprawdzie cokolwiek z naboestwa do Najwitszej
Panny, ale krytykuj wszelkie pobone praktyki, jakie proci ludzie wykonuj z
prostot i namaszczeniem na cze tej Dobrej Matki, a krytykuj je dlatego, e nie
odpowiadaj ich spaczonym pojciom. Poddaj w wtpliwo wszelkie cuda i
zdarzenia, przekazane przez wiarygodnych pisarzy lub zapisane w kronikach
zakonw, a wiadczce o miosierdziu i potdze Najwitszej Maryi Panny. Znie nie
mog widoku ludzi prostych i pokornych, modlcych si klczco przed otarzem lub
obrazem Najwitszej Dziewicy. Obwiniaj ich niemal o bawochwalstwo, jak gdyby
czcili drzewo lub kamie. Z dum zaznaczaj, e nie lubi takich naboestw i nie s
tak naiwni, by wierzy w te wszystkie opowiadania i historyjki o Najwitszej Pannie.
A kiedy sysz owe przedziwne pochway, jakie Ojcowie Kocioa gosz o
Najwitszej Dziewicy, to powiadaj, e Ojcowie ci jako kaznodzieje przesadzali, lub
te przewrotnie tumacz ich sowa.
Tego rodzaju ludzi, pysznych i wiatowych, le pojmujcych pobono, bardzo
si trzeba wystrzega. Wyrzdzaj oni niezmiern krzywd naboestwu do

34

Najwitszej Dziewicy przez to, e oddalaj ludzi od niego pod pozorem walki z
naduyciem.
1.2. Czciciele-skrupulaci
Czciciele-skrupulaci to ci, ktrzy obawiaj si, by czczc Matk, nie uj czci
Synowi, by wynoszc Maryj, nie ponia Jezusa. Nie znosz, by Najwitszej
Dziewicy oddawano gbok a tak suszn cze, jak Jej oddawali Ojcowie Kocioa.
Korci ich, gdy widz, e wicej ludzi klczy przed otarzem Matki Boej ni przed
Najwitszym Sakramentem, jak gdyby jedno byo przeciwne drugiemu, jak gdyby ci,
ktrzy si modl do Matki Najwitszej, nie modlili si przez Ni do Pana Jezusa. Nie
chc, by mwiono tak czsto o Najwitszej Dziewicy, by si do Niej tak czsto
zwracano.
Oto zwroty, ktrymi si zwykle posuguj: Po c tyle Racw, tyle bractw i
zewntrznych naboestw do Najwitszej Panny? Ile w tym niewiadomoci! Czy to
nie jest omieszaniem naszej religii? Uznaj tylko tych, ktrzy si modl do Jezusa
Chrystusa. Trzeba si ucieka do Chrystusa, bowiem On jest naszym jedynym
Porednikiem. Trzeba gosi kazania o Chrystusie, bo to jedynie ma trwa warto.
Powysze twierdzenia s poniekd suszne, jednake przekrca si je w tym
celu, by przeszkadza naboestwu do Najwitszej Panny. Dlatego s one bardzo
niebezpieczne i stanowi pewnego rodzaju sida, ktre zy duch stawia pod pozorem
wikszego dobra. Nigdy bowiem nie czcimy wicej Jezusa Chrystusa ni wtedy, kiedy
czcimy Najwitsz Dziewic; czcimy J za tylko dlatego, by doskonalej czci
Jezusa Chrystusa. Idziemy do Niej jako do drogi prowadzcej do zamierzonego celu,
ktrym jest Jezus Chrystus.
Koci wity wraz z Duchem witym bogosawi najpierw Najwitsz
Dziewic, a potem dopiero Jezusa - Bogosawiona Ty midzy niewiastami i
bogosawiony owoc ywota Twojego, Jezus - nie dlatego, jakoby Najwitsza Maryja
Panna znaczya wicej ni Jezus lub bya Mu rwna: byoby to nieznon herezj, ale
dlatego, e naley najpierw sawi Maryj, by doskonalej wielbi Jezusa. Powiedzmy
zatem ze wszystkimi prawdziwymi czcicielami Maryi wbrew twierdzeniom owych
faszywych skrupulatw: O Maryjo, bogosawiona Ty midzy niewiastami i
bogosawiony owoc ywota Twojego, Jezus!
1.3. Czciciele powierzchowni
Czciciele powierzchowni to ci, ktrzy naboestwo do Najwitszej Panny
opieraj na praktykach czysto zewntrznych. Lubuj si tylko w zewntrznej szacie
naboestwa do Najwitszej Panny, gdy nie maj ducha wewntrznego. Odmawiaj
popiesznie mnstwo Racw, wysuchuj po kilka Mszy w. bez naboestwa,
bior udzia w procesjach bez naleytego skupienia, nale do wszystkich moliwych
bractw, a przy tym wszystkim najmniejszej nie ma poprawy w ich yciu; nie walcz z
namitnociami i nie naladuj cnt Najwitszej Maryi Panny. Rozkoszuj si tylko
w uczuciowych momentach naboestw, ale nie zwaaj na ich prawdziw tre. O ile
w praktykach religijnych nie przeywaj tkliwych uczu, zdaje si im, e nic nie robi,

35

wpadaj w niead duchowy, przerywaj praktyki pobone lub speniaj je niedbale i

dorywczo. $wiat jest peen tego rodzaju ludzi zewntrznych i nie ma nikogo, kto by
bardziej ni oni krytykowa osoby prawdziwie religijne, ktre skupienie wewntrzne
uwaaj za spraw zasadnicz, cho bynajmniej nie lekcewa zewntrznej
skromnoci jako oznaki prawdziwej pobonoci.
1.4. Czciciele zuchwali
Czciciele zuchwali to grzesznicy, pozostajcy niewolnikami swych namitnoci,
lub mionicy wiata, ktrzy pod piknym mianem chrzecijan i czcicieli Maryi
ukrywaj pych i skpstwo, nieczysto lub niesprawiedliwo, zo, obmow lub
przeklestwo. Pod pozorem, e s czcicielami Matki Najwitszej, trwaj spokojnie w
zych naogach, nie zadajc sobie najmniejszego trudu, by si poprawi. Wmawiaj
sobie, e Pan Bg im przebaczy, e nie umr bez spowiedzi i e nie bd potpieni,
poniewa odmawiaj Raniec, poszcz w soboty, nale do Bractwa racowego,
do Szkaplerza lub Sodalicji i nosz medalik Matki Boej.
Jeli im kto zwrci uwag, e ich naboestwo jest tylko zudzeniem
szataskim lub zgubnym zuchwalstwem, ktre moe ich doprowadzi do wiecznego
potpienia, nie chc wierzy. Odpowiadaj, e Bg jest dobry i miosierny, e nie po
to nas stworzy, by nas potpi, e nie ma czowieka, ktry by nie grzeszy, e nie
umr bez spowiedzi, e al doskonay za grzechy w chwili mierci wystarczy,
zwaszcza e maj naboestwo do Najwitszej Maryi Panny, e nosz szkaplerz,
odmawiaj codziennie, nie chepic si tym, siedem Ojcze nasz i siedem Zdrowa
Maryjo na Jej cze, e odmawiaj nawet od czasu do czasu Raniec i Godzinki do
Najwitszej Panienki, e poszcz itp.
By uzasadni swe zudne twierdzenia i zalepi si tym wicej, przytaczaj
rozmaite zdarzenia, ktre syszeli lub czytali w ksikach, prawdziwe lub zmylone,
mniejsza o to. Opowiadaj wic, e pewne osoby, ktre zmary w grzechu
miertelnym bez spowiedzi, zostay cudem wskrzeszone, aby si mogy wyspowiada,
e w innym przypadku dusza biednego grzesznika pozostaa cudownym sposobem w
ciele tak dugo, dopki tene nie odprawi spowiedzi, e wielu otrzymao od Boga
przez miosierdzie Najwitszej Maryi Panny ask doskonaego alu za grzechy i ich
odpuszczenie w chwili mierci i dostpio zbawienia. A to wszystko stao si dlatego,
e osoby te za ycia odmawiay pewne modlitwy lub speniay niektre praktyki
religijne na cze Najwitszej Panny, wic i oni spodziewaj si tego.
Nie ma w chrzecijastwie nic tak godnego potpienia, jak ta szataska
zuchwao. Bo czy moe kto mwi szczerze, e kocha i czci Najwitsz Pann,
jeli swymi grzechami kuje, przebija, krzyuje i zniewaa bezlitonie Jezusa
Chrystusa, Jej Syna? Gdyby Maryja przez swe miosierdzie ratowaa z reguy tego
rodzaju ludzi, to wprost popieraaby zbrodni i dopomagaa w ukrzyowaniu i
zniewaaniu swego Syna. Kt omieliby si co podobnego przypuci?
Twierdz, e naduywa w ten sposb naboestwa do Najwitszej Panny
Maryi, ktre po czci Jezusa Chrystusa w Najwitszym Sakramencie jest najwitsze i
najistotniejsze, znaczy popenia przeraajce witokradztwo, ktre po niegodnej
Komunii w. jest najwiksze i najmniej godne przebaczenia.

36

Przyznaj wprawdzie, e aby by prawdziwym czcicielem Najwitszej Maryi

Panny, nie potrzeba koniecznie by tak witym, by wystrzega si wszelkiego
grzechu, jakkolwiek byoby to rzecz bardzo podan. Wszake, aby by
prawdziwym czcicielem Maryi, trzeba przynajmniej (prosz dobrze uwaa na to, co
teraz powiem):
Po pierwsze: mie szczere postanowienie unikania co najmniej wszelkiego
grzechu miertelnego, ktry Matk tak samo zniewaa, jak Syna.
Po drugie: trzeba zapiera si siebie, by unika grzechu.
Po trzecie: trzeba wstpi do jakiego bractwa, odmawia Raniec lub inne
modlitwy, poci w soboty itp.
Wszystko to przyczynia si przedziwnie do nawrcenia nawet
najzatwardzialszych grzesznikw. Jeli czytelnik znajduje si w ich liczbie, to radz
mu - choby jedn nog by ju nad przepaci - zastosowa te wiczenia pod
warunkiem jednak, e bdzie je wykonywa w intencji uzyskania u Boga za
porednictwem Najwitszej Maryi Panny aski alu doskonaego za grzechy i
przebaczenia oraz pokonania zych naogw i e nie bdzie y spokojnie w stanie
grzechu mimo wyrzutw sumienia i wbrew przykadowi Jezusa Chrystusa i witych
oraz wbrew zasadom witej Ewangelii.
1.5. Czciciele niestali
Czciciele niestali to ci, ktrzy su Matce Najwitszej dorywczo i kaprynie.
Raz s arliwi, raz obojtni; raz s gotowi zrobi wszystko, by suy Najwitszej
Pannie, a niebawem staj si zupenie inni. Chwytaj si wszystkich moliwych
naboestw ku czci Najwitszej Panny i wstpuj do Jej stowarzysze, a potem nie
speniaj wypywajcych std obowizkw. Zmieniaj si jak ksiyc. Tote Maryja
trzyma ich u stp swoich jak ksiyc. bo s zmienni i niegodni, by zaliczono ich do
grona sug tej Panny wiernej, ktrych udziaem jest wierno i stao. Lepiej nie
podejmowa si tylu modlitw i praktyk pobonych; lepiej spenia ich mniej, lecz
wiernie i z mioci, mimo pokus pochodzcych od wiata, szatana i ciaa.
1.6. Czciciele obudni
Do pozornych czcicieli Najwitszej Dziewicy zaliczy trzeba przede
wszystkim czcicieli obudnych, ktrzy swe grzechy i ze przyzwyczajenia ukrywaj
pod paszczem tej Dziewicy wiernej, by w oczach ludzi uchodzi za takich, jakimi nie
s w rzeczywistoci.
1.7. Czciciele samolubni
S wreszcie czciciele samolubni, ktrzy tylko po to uciekaj si do
Najwitszej Dziewicy, by wygra jaki proces, unikn jakiego niebezpieczestwa,
wyleczy si z jakiej choroby lub w podobnych potrzebach. Inaczej zapomnieliby o
Panience Najwitszej. S to faszywi czciciele, ktrzy nie s mili Bogu ani Matce
Najwitszej.

37

Strzemy si zatem, by nie nalee do: czcicieli-krytykantw, ktrzy w nic nie

wierz a wszystko krytykuj, lub do czcicieli maodusznych, ktrzy z szacunku dla
Pana Jezusa obawiaj si czci zbytnio Matk Najwitsz, albo do czcicieli
powierzchownych, opierajcych naboestwo tylko na praktykach zewntrznych, lub
do czcicieli zuchwaych, ktrzy pod pozorem doskonaego naboestwa do
Najwitszej Dziewicy gnuniej w grzechach, albo do czcicieli niestaych, ktrzy
lekkomylnie zmieniaj swe praktyki pobone lub przy najmniejszej pokusie
opuszczaj je zupenie, albo do czcicieli obudnych, ktrzy wstpuj do bractw i nosz
oznaki Najwitszej Panny, by uchodzi za dobrych, lub wreszcie do czcicieli
samolubnych, ktrzy uciekaj si do Najwitszej Dziewicy, by pozby si cierpie
cielesnych lub uzyska dobra doczesne.
2. Doskonae naboestwo do Najwitszej Dziewicy
Skoro ju omwiem i napitnowaem faszywe naboestwa do Najwitszej
Dziewicy, przechodz do krtkiego przedstawienia doskonaego naboestwa, ktre
jest:
1 ) wewntrzne, 2) czue, 3) wite, 4) stae i 5) bezinteresowne.
2.1. Doskonae naboestwo do Najwitszej Maryi Panny jest wewntrzne
Doskonae naboestwo do Najwitszej Dziewicy jest wewntrzne, to znaczy
ma swe rdo w umyle i sercu czowieka, pochodzi z gbokiej czci dla Najwitszej
Dziewicy, z wielkiego wyobraenia o Jej wielkoci i z mioci do Niej.
2.2. Doskonae naboestwo do Najwitszej Maryi Panny jest czue
Jest ono czue, czyli pene zaufania do Najwitszej Maryi Panny, jak zaufanie
dziecka do najlepszej matki. Doskonae naboestwo do Najwitszej Panny sprawia,
e dusza ucieka si do Niej we wszelkich potrzebach z wielk prostot, z zaufaniem i
czuoci, tak e baga t Dobr Matk o pomoc zawsze, wszdzie i w kadej
potrzebie: w wtpliwociach prosi J o wiato, na bezdroach o wskazanie waciwej
drogi, w pokusach o pomoc, w sabociach o si, w upadkach o podwignicie, w
zniechceniu o otuch, w skrupuach o rad, w krzyach, pracach i przeciwnociach
ycia o pociech Sowem, we wszystkich dolegliwociach jest Maryja sta ucieczk
takiej duszy, ktra nie potrzebuje si obawia, e si tej Dobrej Matce zbytnio narzuca
lub naraa si Panu Jezusowi.
2.3. Doskonae naboestwo do Najwitszej Maryi Panny jest wite
Doskonae naboestwo do Najwitszej Maryi Panny jest wite, to znaczy
pobudza dusz do unikania grzechu i do naladowania cnt Najwitszej Maryi Panny,
zwaszcza Jej gbokiej pokory, ywej wiary, witego posuszestwa, nieustannej
modlitwy, wszechstronnego umartwienia, Boskiej czystoci, Jej gbokiego

38

miosierdzia, Jej heroicznej cierpliwoci, Jej anielskiej sodyczy i zaiste Boskiej

mdroci. Oto dziesi gwnych cnt Najwitszej Maryi Panny.
2.4. Doskonae naboestwo do Najwitszej Maryi Panny jest stae
Doskonae naboestwo do Najwitszej Maryi Panny jest stae. Utwierdza ono
dusz w dobrym i sprawia, e czowiek dla bahych powodw nie opuszcza praktyk
religijnych. Czyni ono dusz odwan wobec wiata i jego zasad, mn w zwalczaniu
saboci ciaa i ;ego namitnoci oraz szatana i jego pokus. Std wynika, e czowiek,
ktry Najwitszej Maryi Pannie rzeczywicie suy, nie jest zmienny, zgryliwy,
niespokojny lub bojaliwy. Nie znaczy to wcale, by taki czowiek czasami nie upada
lub nie zmienia swych praktyk religijnych, lecz kiedy upadnie, zaraz si podnosi,
wycigajc rce do swej Dobrej Matki. A jeli nawiedzi go oscho, dla ktrej nie
znajduje pociechy w naboestwie, nie popada w rozterk, gdy yje z wiary w
Jezusa (por. Hbr 10,38) i Maryj, a nie z uczu cielesnych.
2.5. Doskonae naboestwo do Najwitszej Maryi Panny
jest bezinteresowne
Doskonae naboestwo do Najwitszej Maryi Panny jest bezinteresowne, to
znaczy sprawia, e dusza nie szuka siebie, lecz tylko Boga i Jego witej Matki.
Prawdziwy czciciel Maryi nie suy tej dostojnej Krlowej dla jakiej korzyci
lub zysku, ani dla wasnego dobra doczesnego lub wiecznego, cielesnego lub
duchowego, lecz jedynie dlatego, e dobrze ;est Jej suy, a przez Ni Bogu. Nie
kocha Maryi dlatego, e wywiadcza mu Ona dobrodziejstwa lub e si od Niej
jakich dbr spodziewa, ale dlatego, e jest godna mioci. Std te kocha J i suy
Jej tak samo w zmartwieniach i w oschociach, jak w czasie wesela duszy i arliwego
naboestwa; kocha J tak samo na Kalwarii, jak na godach w Kanie Galilejskiej.
Jake miy i drogi w oczach Boga i Najwitszej Panny jest ten, kto nie szuka siebie w
usugach, jakie im oddaje! Niestety, jak rzadko dusz tak spotykamy! I dlatego
wanie chwyciem za piro, by spisa to, czego przez dugie lata nauczaem
publicznie i prywatnie.
3. Przepowiednia dotyczca doskonaego naboestwa
do Najwitszej Maryi Panny
Duo ju powiedziaem o Najwitszej Dziewicy, lecz pragn jeszcze wicej o
Niej powiedzie, gdy zamiarem moim jest uksztatowa prawdziwych czcicieli Maryi
i prawdziwych uczniw Chrystusa Pana. Wszake pomin nieskoczenie wicej bd
to z niewiadomoci, bd te z braku czasu.
Jake sowicie mj trud byby nagrodzony, gdyby ta ksika dostaa si do rk
jakiej szlachetnej duszy, zrodzonej z Boga i Maryi, a nie z krwi ani z dzy ciaa, ani
z woli ma (J 1,13), i gdyby aska Ducha witego odsonia jej ca doskonao i
warto naboestwa do Najwitszej Panny, ktre zamierzam opisa, i do niego j
zapalia Gdybym wiedzia, e moja grzeszna krew moe si przyczyni do wyrycia w

39

sercu prawd, o ktrych na cze mej umiowanej Matki i wszechwadnej Pani pisz, to
zamiast atramentu posugiwabym si wasn krwi w nadziei, e znajd szlachetne
dusze, ktre przez sw wierno naboestwu, ktre gosz, wynagrodz mej Drogiej
Matce i Pani straty, jakie poniosa przez m niewdziczno i niewierno.
Silniej ni kiedykolwiek budzi si we mnie wiara i ufno, e speni si
wszystko, co gboko mam w sercu wyryte i o co prosz Boga od lat wielu,
mianowicie, e wczeniej czy pniej Najwitsza Dziewica bdzie mie wicej
dzieci, sug i niewolnikw z mioci ni kiedykolwiek i e skutkiem tego Jezus
Chrystus, ukochany Pan mj, bdzie bardziej ni kiedykolwiek panowa w sercach.
Przewiduj, jak wiele drapienych zwierzt porwie si w istnym szale, by
szataskimi swymi zbami rozedrze to pisemko lub przynajmniej ukry je w
ciemnociach jakiej skrzyni, aby si nigdy nie ukazao. Bd one nawet napada i
przeladowa tych, ktrzy bd je czyta i zawarte w nim prawdy wprowadza w
czyn23.
Lecz mniejsza o to! Owszem, tym lepiej! Przeczucie to budzi we mnie nadziej
i dodaje mi odwagi, e wielkie bdzie jego powodzenie, e powstanie liczny zastp
odwanych i walecznych rycerzy Chrystusa i Maryi, rycerzy obojga pci, ktrzy w
nadchodzcych, niebezpiecznych czasach podbij i zwyci wiat, szatana i skaon
natur! Kto czyta, niech rozumie (Mt 24,15). Kto moe poj, niech pojmuje! (Mt
19,12).

ROZDZIA II
Praktyki doskonaego naboestwa do Najwitszej Maryi Panny
1. Praktyki wewntrzne
Doskonae naboestwo do Najwitszej Maryi Panny znamionuje kilka
praktyk wewntrznych. Oto najwaniejsze z nich:
1) czci Maryj jako godn Matk Boga czci hiperdulii24, to znaczy czci J i
szanowa ponad wszystkich innych witych jako Arcydzieo aski i pierwsz po
Jezusie Chrystusie, prawdziwym Bogu i prawdziwym czowieku;
2) rozwaa Jej cnoty, przywileje i czyny;
23

24

Przepowiednia ta sprawdzia si dosownie. W cigu caego XVIII wieku synowie w. Ludwika

byli wystawieni na napaci jansenistw dla swej gorliwoci w goszeniu tego naboestwa, a
drogocenny rkopis niniejszego dziea, schowany z powodu zamieszek rewolucji francuskiej,
znaleziono dopiero w r. 1842 w kufrze pomidzy starymi ksikami. Po raz pierwszy
opublikowano go rok pniej.
Rozrniamy dwojak cze religijn: latri i duli. Latria to najwysza cze, ktr
oddajemy samemu 8ogu z powodu Jego nieskoczonej doskonaoc;. Dulia to cze, ktr
oddajemy osobom stworzonym z powodu pewnej nadprzyrodzonej doskonaoci, jak ich Bg
obdarzy. Taka cze naley si anioom i witym. Najwitsza Maryja Panna z powodu swej
szczeglnej godnoci odbiera wybitniejszy stopie wspomnianej czci, ktry nazywamy
hiperduli.

40

3) rozmyla o Jej godnoci i wielkoci;

4) skada Jej akty mioci, uwielbienia i wdzicznoci;
5) wzywa J serdecznie;
6) ofiarowywa si Jej i jednoczy si z Ni;
7) spenia swe czynnoci w intencji przypodobania si Jej;
8) wszelkie czynnoci rozpoczyna, wykonywa i koczy przez Ni, w Niej, z
Ni i dla Niej, aby je spenia przez Jezusa, w Jezusie, z Jezusem i dla Jezusa
Chrystusa, naszego ostatecznego celu. Praktyk t wytumacz poniej.
2. Praktyki zewntrzne
Doskonae naboestwo do Najwitszej Dziewicy posiada te kilka
zewntrznych praktyk. Oto gwne:
1) zapisa si do Jej bractw i nalee do Jej stowarzysze;
2) wstpi do ustanowionych na Jej cze zakonw;
3) gosi Jej chwa;
4) dawa jamun na Jej cze, poci i umartwia ducha i ciao;
5) nosi na sobie Jej oznaki, jak raniec, koronk, szkaplerz lub medalik;
6) odmawia z uwag, pobonie i w skupieniu Raniec wity, skadajcy si z
pitnastu dziesitek Pozdrowie Anielskich na cze pitnastu gwnych tajemnic
ycia Pana Jezusa, lub przynajmniej cz Raca, skadajc si z piciu tajemnic.
Mona take odmawia Koronk zoon z szeciu lub siedmiu dziesitek, by czci
lata, ktre Najwitsza Dziewica przypuszczalnie przeya na ziemi, lub tzw. Ma
Koronk do Najwitszej Maryi Panny, skadajc si z trzech Ojcze nasz i dwunastu
Zdrowa Maryjo ku uczczeniu Jej korony z dwunastu gwiazd, czyli Jej przywilejw,
albo oficjum Najwitszej Panny oglnie przyjte i odmawiane w Kociele.
Chwalebn te jest rzecz odmawia may psaterzyk Najwitszej Dziewicy, ktry na
Jej cze uoy w. Bonawentura, a ktry tak jest tkliwy i serdeczny, e nie mona go
odmawia bez wzruszenia, albo czternacie Ojcze nasz i Zdrowa Maryjo na cze Jej
14 radoci lub inne modlitwy, hymny i pieni kocielne, jak Salve Regina, Alma; Ave
Regina coelorum lub Regina coeli, stosownie do okresu roku kocielnego, Ave Maris
Stella, O gloriosa Domina itp. Magnificat, czy te jakiekolwiek inne modlitwy,
ktrych mamy wiele w ksieczkach do naboestwa;
7) piewa na Jej cze pieni pobone i innych do tego zachca;
8) klkn pewn ilo razy lub pokoni si Jej, mwic przy tym na przykad
co rano szedziesit do stu razy: Ave Maria, Virgo fidelis - Bd pozdrowiona,
Panno wierna, by za Jej porednictwem by wiernym askom Boym otrzymywanym
w cigu dnia, a wieczorem: Ave Maria, Mater Misericordiae - Bd pozdrowiona,
Matko Miosierdzia, by przez Ni otrzyma od Boga przebaczenie grzechw, ktre
popenilimy w cigu dnia;
9) otacza opiek Jej bractwa, przyozdabia Jej otarze, ubiera kwiatami i
upiksza Jej obrazy;
10) nosi Jej obrazy podczas procesji i stale nosi Jej obrazek przy sobie jako
potn bro przeciwko zemu duchowi;

41

11 ) umieszcza Jej obrazy w kocioach i domach lub na bramach miast,

kociow i domw;
12) ofiarowa si Jej w sposb szczeglny i uroczysty.
Jest jeszcze mnstwo innych praktyk doskonaego naboestwa do
Najwitszej Dziewicy, do ktrych Duch wity pociga dusze wite, a ktre
przyczyniaj si znacznie do naszego uwicenia, jeli wykonujemy je naleycie, to
znaczy:
1) z dobr i szczer intencj podobania si tylko Bogu, zjednoczenia z Jezusem
jako naszym celem ostatecznym i ku zbudowaniu blinich;
2) z uwag, bez dobrowolnego roztargnienia;
3) z pobonoci, bez popiechu lub niedbalstwa;
4) ze skromnoci, w pokornej i budujcej postawie.
3. Owoce doskonaego naboestwa
Przeczytaem prawie wszystkie ksiki, traktujce o naboestwie do
Najwitszej Maryi Panny. Rozmawiaem o tym szczerze z uczonymi i witobliwymi
osobami i twierdz miao i otwarcie, e nie poznaem dotd adnego innego
wiczenia pobonego ku czci Najwitszej Dziewicy podobnego temu, o ktrym chc
mwi. adne nie wymaga od nas wicej powicenia dla Boga, adne nie uwalnia
duszy wicej od samej siebie i od mioci wasnej, adne wierniej nie zachowuje jej w
asce lub aski w niej, adne nie czy jej atwiej i doskonalej z Jezusem Chrystusem,
adne wreszcie nie przynosi Bogu wicej chway, nie uwica bardziej duszy i nie jest
uyteczniejsze bliniemu.
Poniewa istota tego naboestwa tkwi we wntrzu czowieka, ktre ma zosta
przez nie uksztatowane, nie znajdzie ono jednakowego u wszystkich zrozumienia:
jedni zatrzymaj si na tym, co w nim jest zewntrzne, i nie pjd dalej - tych bdzie
najwicej. Inni za, nieliczni, wnikn do jego wntrza, ale wstpi tylko na pierwszy
stopie. Kt wstpi na drugi stopie? Kto dojdzie do trzeciego? Kt wreszcie
wytrwa na nim? Ten, komu Duch Jezusa Chrystusa odsoni t tajemnic. Duch wity
sam poprowadzi wiern dusz, by postpowaa z cnoty w cnot, z aski w ask, ze
wiata w wiato, a do przeistoczenia jej w Jezusa Chrystusa, do czowieka
doskonaego, do miary wielkoci wedug Peni Chrystusa (Ef 4,13).
CZ CZWARTA
Istota doskonaego naboestwa do
Najwitszej Maryi Panny polega na
doskonaym oddaniu si Panu Jezusowi
Poniewa caa nasza doskonao polega na tym, by upodobni si do Jezusa
Chrystusa, zjednoczy si z Nim i Jemu si powici, dlatego najdoskonalszym
naboestwem jest bezsprzecznie to, ktre najwierniej upodabnia nas do Jezusa,
najcilej z Nim jednoczy i powica nas wycznie Jemu. A poniewa ze wszystkich

42

ludzi Najwitsza Maryja Panna najbardziej podobna jest do Pana Jezusa, std
wynika, e spord wszystkich innych naboestw naboestwo do Najwitszej
Maryi Panny dusz nasz najbardziej jednoczy z Panem Jezusem i sprawia, e staje
si Jemu najbardziej podobna. Im bardziej dusza powicona jest Maryi, tym blisza
jest Panu Jezusowi.
I dlatego doskonae powicenie si Panu Jezusowi nie jest niczym innym, jak
doskonaym i cakowitym powiceniem si Najwitszej Dziewicy. I takie wanie
jest naboestwo, ktre gosz i ktre w istocie swej jest tylko doskonaym
odnowieniem lubw i przyrzecze zoonych na Chrzcie w.
ROZDZIA I
Doskonae i cakowite powicenie i oddanie si Najwitszej Dziewicy
1. Istota doskonaego oddania si Najwitszej Maryi Pannie
Wspomniane naboestwo polega na zupenym oddaniu si Najwitszej
Dziewicy, aby przez Ni nalee cakowicie do Pana Jezusa (w. Jan Damasceski).
Trzeba Jej odda:
1) nasze ciao ze wszystkimi jego zmysami i czonkami;
2) nasz dusz ze wszystkimi jej wadzami;
3) nasze dobra zewntrzne, czyli majtek, ktry obecnie posiadamy, jak i ten,
ktry w przyszoci posidziemy;
4) nasze dobra wewntrzne i duchowe, to znaczy nasze zasugi, cnoty i dobre
uczynki, zarwno dawne, jak teraniejsze i przysze; sowem, wszystko, co posiadamy
w porzdku natury i aski, oraz wszystko, co w przyszoci posi moemy w
porzdku natury, aski i chway. A to wszystko oddajemy Maryi bez adnych
zastrzee, nie rezerwujc dla siebie choby jednego grosza, jednego wosa lub
najmniejszego dobrego uczynku. T nasz ofiar czynimy na ca wieczno, nie
dajc ani nie spodziewajc si w zamian adnej innej nagrody, prcz zaszczytu
naleenia do Pana Jezusa przez Maryj i w Maryi, chociaby ta Miociwa Pani nie
bya tak, jak jest rzeczywicie, to znaczy nie bya najszczodrobliwsz i
najwdziczniejsz spord istot stworzonych.
Trzeba tu zaznaczy, e w dobrych uczynkach, ktre speniamy, naley
odrni dwa aspekty: zadouczynienie i zasug, czyli innymi sowy, warto
zadouczynienia i warto zasugi. Kady dobry uczynek posiada warto
zadouczynienia, o ile wynagradza za grzechy lub o ile wyjednuje nowe aski.
Warto za zasugi posiada dobry uczynek, o ile wysuguje ask i chwa wiekuist.
Przez fakt, e powicamy si cakowicie Najwitszej Dziewicy, oddajemy Jej
wszystkie nasze dobre uczynki i ca ich warto zadouczynn, przebagaln i
zasugujc.
Oddajemy Jej nasze zasugi, aski i cnoty nie po to, by z nich udzielaa innym
duszom - zasugi, aski i cnoty, cile mwic, s nieprzenone, tylko Jezus Chrystus,
ktry si za nas ofiarowa Bogu Ojcu jako okup, mg nam udzieli swych zasug -

43

lecz po to, by je zachowaa, powikszya i upikszya. Ofiarujemy Jej nasze

zadouczynienia, by z nich udzielaa, komu zechce, na wiksz chwa Bo.
2. Nastpstwa wynikajce z zupenego oddania si Maryi
Z powyszego wynika:
1) Przez to naboestwo dajemy Panu Jezusowi w najdoskonalszy sposb, bo
przez rce Maryi, wszystko, co Mu da moemy, o wiele wicej ni przez inne
naboestwa, w ktrych dajemy Mu tylko cz swego czasu, swych dobrych
uczynkw, cz swych zadouczynie i umartwie. W nim za dajemy i powicamy
Panu Jezusowi wszystko, nawet prawo rozporzdzania swymi dobrami wewntrznymi
i zadouczynieniami, jakie z dnia na dzie zdobywamy przez dobre uczynki, czego
si nawet w adnym zakonie nie czyni. Zakonnicy oddaj Bogu dobra doczesne przez
lub ubstwa, dobra ciaa przez lub czystoci, woln wol przez lub posuszestwa i
nieraz wolno osobist przez lub klauzury; ale nie ofiaruj Bogu wolnoci i prawa
rozporzdzania wartoci swoich dobrych uczynkw i nie pozbawiaj si najzupeniej
wszystkiego, co dla chrzecijanina jest rzecz najkosztowniejsz i najdrosz, tj.
zasug i zadouczynie.
2) Ten, kto si w ten sposb dobrowolnie powici i ofiarowa Jezusowi
Chrystusowi przez Maryj, nie rozporzdza ju wartoci adnego ze swych dobrych
uczynkw. Wszystko, co cierpi, co myli, mwi i czyni dobrego, naley do Maryi. Ona
tym rozporzdza zgodnie z wol swojego Syna i na Jego wiksz chwa. Zaleno
ta nie czyni jednak najmniejszego uszczerbku obowizkom stanu, w jakim si kto
znajduje lub w jakim mgby znajdowa si w przyszoci, np. obowizkom kapana,
ktry z urzdu lub z innej racji powinien ofiarowa Msze w. w intencji jakiej osoby,
gdy wspomnian ofiar skada tylko zgodnie z wol Bo i zgodnie z obowizkami
swego stanu.
3) Ofiarujemy si rwnoczenie Najwitszej Maryi Pannie i Jezusowi
Chrystusowi: Najwitszej Maryi Pannie jako doskonaemu rodkowi, ktry Pan Jezus
wybra chcc zjednoczy si z nami, a nas z Sob, i Zbawicielowi, jako ostatecznemu
naszemu celowi, ktremu zawdziczamy wszystko, czym jestemy, jako naszemu
Odkupicielowi i naszemu Bogu.
ROZDZIA II
Doskonae odnowienie lubw zoonych na Chrzcie witym
1. Istota lubw Chrztu witego
Powiedziaem, e przedstawione naboestwo mona by bardzo dobrze nazwa
doskonaym odnowieniem lubw lub przyrzecze zoonych na Chrzcie w.
Kady chrzecijanin przed Chrztem w. by niewolnikiem szatana, bo do niego
nalea. W sakramencie Chrztu w. osobicie albo przez swoich rodzicw chrzestnych
wyrzek si uroczycie szatana, jego pychy i dzie, a obra sobie Jezusa Chrystusa za
Mistrza i wszechwadnego Pana, by jako niewolnik z mioci nalee do Niego. Na

44

tym wanie polega to naboestwo. Czowiek wyrzeka si szatana, wiata, grzechu i

siebie samego i oddaje si cakowicie Jezusowi przez rce Maryi.
Czyni on nawet wicej, bo w czasie Chrztu w. neofita mwi zwykle przez
cudze usta, przez ojca chrzestnego lub matk chrzestn, a wic oddaje si Jezusowi
przez porednika. Natomiast w naboestwie, o ktre tu chodzi, skadamy ofiar z
samych siebie osobicie, dobrowolnie, z pen wiadomoci.
W sakramencie Chrztu w. czowiek nie oddaje si Jezusowi przez rce Maryi,
przynajmniej nie wyraa tego sowami. Nie oddaje on rwnie Jezusowi wartoci
swych dobrych uczynkw. Po Chrzcie w. mamy zupen swobod, jeli chodzi o
ofiarowanie naszych dobrych uczynkw lub o zatrzymanie ich dla siebie. Natomiast
przez przedstawione naboestwo oddajemy si wyranie Panu Jezusowi przez rce
Maryi i ofiarujemy Mu warto wszystkich naszych dobrych uczynkw.
2. Wano lubw Chrztu witego i ich odnawiania
W czasie Chrztu witego - mwi w. Tomasz - przyrzekaj ludzie wyrzec si
szatana i jego pychy. Przyrzeczenie to - jak mwi w. Augustyn - jest najwiksze i
najuroczystsze.
To samo mwi kanonici: Najwaniejszym lubem jest ten, ktry skadamy na
Chrzcie witym. Lecz kt dochowuje tego uroczystego lubu? Kt dotrzymuje
wiernie obietnic Chrztu w.? Czy wikszo chrzecijan nie sprzeniewierza si
wiernoci obiecanej Chrystusowi na Chrzcie w.? Skd pochodzi to oglne
rozprzenie moralne, jeli nie std, e yjemy zapominajc o obietnicach i
zobowizaniach Chrztu w. i e prawie nikt osobicie nie zatwierdza i nie odnawia
przymierza z Bogiem, zawartego przez rodzicw chrzestnych.
Prawda ta jest tak oczywista, e synod w Sens (w 839 r.), zwoany w celu
zaradzenia wielkiemu rozprzeniu wrd chrzecijan, orzek, i gwna przyczyna
zepsucia obyczajw tkwi w oglnym zapomnieniu i zaniedbaniu zobowiza
zoonych na Chrzcie w. Tote wspomniany synod nie znalaz lepszego rodka dla
zaradzenia tak wielkiemu zu nad ten, by pobudza chrzecijan do odnawiania lubw
i obietnic Chrztu w.
Katechizm Soboru Trydenckiego napomina proboszczw, by przypominali i
nauczali wiernych, e s zwizani z Panem naszym, Jezusem Chrystusem, swoim
Odkupicielem i Stwrc, i dlatego bardziej ni inni ludzie maj by Jemu powiceni
jako niewolnicy z mioci.
Jeli zatem synody i Ojcowie Kocioa ucz, a dowiadczenie potwierdza, e
najlepszy rodek przeciw rozprzeniu moralnemu wrd chrzecijan polega na tym,
by przypomina im zobowizania Chrztu w. i zaleca odnawianie zoonych lubw,
czy nie jest zatem rzecz waciw uczyni to w sposb doskonay przez
przedstawione naboestwo, powicajc si Panu naszemu przez Jego Najwitsz
Matk? Powiedziaem w sposb doskonay, gdy przy wspomnianym ofiarowaniu
si Panu Jezusowi posugujemy si najdoskonalszym rodkiem, mianowicie
Najwitsz Dziewic.
3. Odpowiedzi na niektre zarzuty

45

Nie mona czyni zarzutu, jakoby naboestwo to byo nowoci lub byo bez
znaczenia. Nie jest nowe, gdy synody, Ojcowie Kocioa i inni pisarze, zarwno
starsi, jak i wspczeni, mwi o tym powiceniu si Panu naszemu lub o
odnowieniu lubw Chrztu w. jako o praktyce pobonej, znanej od najdawniejszych
czasw, i zalecaj j wszystkim chrzecijanom. Nie jest ona bez znaczenia, gdy
gwne rdo wszelkiego nieporzdku w duszach, a zatem i potpienia chrzecijan
tkwi w tym, e zapominaj o tej praktyce i zachowuj si wobec niej obojtnie.
Moe kto powie, e naboestwo, przez ktre oddajemy Panu naszemu przez
rce Najwitszej Maryi Panny warto wszystkich naszych dobrych uczynkw,
modlitw i umartwie, odbiera nam mono spieszenia z pomoc duszom naszych
krewnych, przyjaci i dobroczycw.
Na to odpowiadam. Po pierwsze, nie mona w aden sposb przypuci, by
nasi przyjaciele, krewni lub dobroczycy ponosili strat dlatego, e powicilimy i
ofiarowalimy si bez zastrzee na sub naszemu Panu i Jego Najwitszej Matce.
Znaczyoby to uwacza wszechmocy i dobroci Jezusa i Maryi, ktrzy potrafi pomc
naszym krewnym, przyjacioom i dobroczycom, czy to z nikych naszych zasobw
duchowych, czy te innymi drogami.
Po drugie, naboestwo to bynajmniej nie przeszkadza nam modli si za
innych, umarych lub ywych, mimo e aplikacja wartoci naszych modlitw zaley od
woli Najwitszej Dziewicy. Przeciwnie, wolno nam modli si z tym wiksz
ufnoci, podobnie jak osoba bogata, ktra cae swoje mienie daa jakiemu wielkiemu
ksiciu, chcc go przez to wicej uczci, z tym wiksz ufnoci prosiaby go o
jamun dla jednego ze swych przyjaci, ktry j o to prosi. Prob sw sprawiaby
ksiciu nawet rado, dajc mu sposobno do okazania swej wdzicznoci wobec
osoby, ktra staa si ubog, by go uczci. To samo trzeba powiedzie o Panu naszym
i Najwitszej Dziewicy: nigdy nie pozwol przecign si w hojnoci.
Kto inny moe powie: jeeli ofiaruj Najwitszej Dziewicy ca warto
moich uczynkw, by z niej udzielaa, komu zechce, to zapewne czekaj mnie dugie
mki w czycu.
Zarzut ten pochodzi z mioci wasnej i nieznajomoci wielkodusznoci Boga i
Matki Najwitszej, dlatego nie moe si osta. Czy dusza arliwa i szlachetna, ktra
wicej ceni sprawy Boe ni wasne, ktra oddaje Bogu wszystko, co posiada,
szczerze i bez ograniczenia, tak i nic ju wicej da nie moe, non plus ultra, dusza,
ktra wzdycha tylko za chwa i panowaniem Jezusa Chrystusa przez Jego
Najwitsz Matk i ktra powica si cakowicie, by posi Jezusa, miaaby
cisz ponosi kar na tamtym wiecie od innych, dlatego e bya szlachetniejsza i
bezinteresowniejsza? Przeciwnie! Wanie wobec takiej duszy, jak to zaraz
zobaczymy, Pan nasz i Jego Najwitsza Matka s hojniejsi zarwno na tym, jak i na
tamtym wiecie, zarwno w porzdku natury, jak w porzdku aski i chway.
Przypatrzmy si teraz pokrtce pobudkom, dla ktrych naboestwo to jest
godne polecenia, nastpnie przedziwnym skutkom, ktre sprawia w wiernych duszach,
a wreszcie zapytajmy si, jak naley je praktykowa.

46

CZ PITA
Pobudki majce nas zachci do doskonaego naboestwa
do Najwitszej Maryi Panny
ROZDZIA I
Naboestwo to oddaje nas cakowicie subie Boej
Oto pierwsza pobudka wskazujca, jak doskona jest spraw ofiarowa
samego siebie Chrystusowi Panu przez rce Maryi.
Jeli nie mona wyobrazi sobie na ziemi wzniolejszego zajcia nad sub
Bo, jeli najmniejszy suga Boy jest bogatszy, moniejszy i szlachetniejszy ni
wszyscy krlowie i cesarze ziemi, o ile nie s sugami Boymi, to jake wielkie s
bogactwa, jak wielka jest potga i godno wiernego i doskonaego sugi Boego,
ktry subie tej powica si cakowicie, bez zastrzee i bez granic! Takim sug
Boym jest ten, kto z mioci sta si wiernym niewolnikiem Jezusa i Maryi, kto odda
si cakowicie na sub tego Krla krlw przez rce Jego Najwitszej Matki, kto
dla siebie nic nie zatrzyma. Wszystko zoto ziemi, wszelka pikno niebios nie
dorwnuj wartoci takiego sugi.
Inne kongregacje, stowarzyszenia i bractwa, ustanowione ku czci Pana naszego
i Jego Najwitszej Matki, ktre tyle dobrego czyni w chrzecijastwie, nie
wymagaj od swych czonkw oddania wszystkiego bez zastrzee. Nakazuj tylko
pewne praktyki i uczynki, przez ktre czonkowie zadoczyni swym
zobowizaniom. Natomiast we wszystkim innym pozostawiaj im woln rk.
Tymczasem to naboestwo wymaga, bymy wszystkie myli, sowa, czyny, cierpienia
i cae ycie ofiarowali bez zastrzee Jezusowi i Maryi tak, bymy w kadej chwili czy czuwamy lub pimy, czy jemy lub pijemy, czy speniamy czyny najwiksze czy
najdrobniejsze - mogli szczerze powiedzie, e wszystko, co czynimy, nawet gdy o
tym nie mylimy, moc naszego powicenia jest wasnoci Jezusa i Maryi, dopki
tego aktu oddania si wyranie nie odwoamy. Jaka to wielka pociecha!
Ponadto nie ma, jak ju zaznaczylimy, lepszego rodka, by w atwy sposb
pozby si tego szukania samego siebie, ktre wkrada si niepostrzeenie nawet do
najlepszych naszych czynw. Tej wielkiej aski udziela nam Dobry Jezus w nagrod za
ten heroiczny i bezinteresowny czyn, jaki speniamy, ofiarujc Mu przez rce
Najwitszej Maryi Panny ca warto dobrych naszych uczynkw. Jeli Jezus
stokrotnie wynagradza ju na tym wiecie tych, co dla Jego mioci opuszczaj dobra
zewntrzne, doczesne i przemijajce (zob. Mk 10,29-30), jaka bdzie owa stokrotna
nagroda, ktrej udzieli tym, co skadaj w ofierze nawet swe dobra wewntrzne i
duchowe. Jezus, nasz wielki Przyjaciel, odda si nam zupenie, z dusz i ciaem, z
cnotami, askami i zasugami: Zdoby mnie caego - mwi w. Bernard - oddajc si
mnie cay. Czy nie jest to wymogiem sprawiedliwoci i wdzicznoci, bymy dali
Jezusowi wszystko, co da moemy? To Jezus pierwszy by hojny wobec nas. Idmy
za Nim, a doznamy w yciu, w godzin mierci i w wiecznoci jeszcze wikszej Jego
szczodrobliwoci.

47

ROZDZIA II
Naboestwo to kae naladowa
Pana Jezusa
Druga pobudka wskazuje na to, e jest rzecz suszn, a dla chrzecijanina
nadzwyczaj zbawienn, ofiarowa si cakowicie Najwitszej Maryi Pannie wedug
wyoonej praktyki, aby tym doskonalej nalee do Pana Jezusa.
Dobry Pan Jezus raczy zamkn si w onie Najwitszej Panny jako jeniec i
niewolnik z mioci i by Jej poddanym i posusznym przez lat trzydzieci. Ot tu,
powtarzam, gubi si rozum ludzki, kiedy rozwaa o postpowaniu Mdroci
Wcielonej, ktra cho moga, nie chciaa odda si ludziom wprost, lecz przez
Najwitsz Dziewic. Jezus nie chcia przyj na wiat w wieku dojrzaym bez
zalenoci od kogokolwiek, lecz jako biedne dziecitko, zalene od stara i opieki
Matki Najwitszej. Mdro nieskoczona, trawiona bezmiernym pragnieniem
uwielbienia Boga Ojca i zbawienia ludzi, nie znalaza skuteczniejszego i
odpowiedniejszego rodka nad poddanie si we wszystkim Najwitszej Dziewicy, nie
tylko przez pierwsze osiem, dziesi lub pitnacie lat ycia, jak inne dzieci, lecz
przez lat trzydzieci. Sowo Wcielone oddao Bogu, swemu Ojcu, wicej chway
wtedy, kiedy byo poddane Najwitszej Dziewicy i od Niej zalene, ni gdyby
powicio te trzydzieci lat na czynienie cudw, na goszenie sowa Boego po caej
ziemi, na nawracanie wszystkich ludzi, inaczej bowiem czynioby to wszystko. Jak
bardzo wielbi Boga, kto za przykadem Jezusa poddaje si Maryi! Czy majc przed
oczyma tak widoczny i znany powszechnie przykad, bdziemy tak nierozumni, by
myle, e znajdziemy doskonalszy i atwiejszy sposb uczczenia i uwielbiania Boga
nad ten, by za przykadem Jezusa podda si Maryi?
By udowodni, e powinnimy y w zalenoci od Najwitszej Maryi Panny,
wystarczy sobie przypomnie to, co powiedziaem, mwic o przykadzie, jaki nam
daj Bg Ojciec, Syn i Duch wity, kiedy chodzi o zaleno od Matki Najwitszej.
Bg Ojciec tylko przez Maryj da i daje Syna swego, i tylko przez Maryj
czyni sobie dzieci, i przez Maryj udziela swych ask.
Syn Boy tylko przez Maryj przyj ludzk natur dla caej ludzkoci; tylko
przez Maryj w cznoci z Duchem witym uobecnia si On codziennie i ksztatuje,
i tylko przez Maryj udziela swych cnt i zasug.
Duch wity tylko przez Maryj uksztatowa Jezusa Chrystusa i tylko przez
Maryj tworzy czonki Jego Ciaa Mistycznego (Kocioa), i tylko przez Maryj
rozdziela swe dary i aski.
Czy po tylu i tak dobitnych przykadach danych nam przez sam Trjc
Przenajwitsz moglibymy obywa si bez Maryi, nie powica si Jej i od Niej nie
zalee, kiedy idziemy do Boga i Jemu chcemy si powici? Zaiste, musielibymy
by zupenie zalepieni.
Oto kilka zda wybranych z pism Ojcw Kocioa, ktre przytaczam na
poparcie tego, co powiedziaem:

48

- Dwch jest synw Maryi: Bg-czowiek i zwyky czowiek; jednego Maryja

jest Matk wedug ciaa, drugiego wedug duszy (w. Bonawentura i Orygenes).
- Tak jest wola Boga, ktry pragnie, abymy wszystko mieli przez Maryj.
Jeli zatem posiadamy jak nadziej, jak ask, jaki dar zbawienny, wiedzmy, e
Jej to zawdziczamy (w. Bernard).
- Wszystkie dary, cnoty i aski Ducha witego Maryja rozdziela swoimi
rkami, kiedy chce, jak chce i ile chce (w. Bernardyn).
Bg - mwi w. Bernard - widzc, e jestemy niegodni otrzymywa aski
bezporednio z Jego rk, przekazuje je Maryi, bymy przez Ni otrzymywali
wszystko, cokolwiek da nam zechce. Znajduje rwnie swoj chwa w tym, e
otrzymuje przez rce Maryi wdziczno, cze i mio, jak Mu winnimy za
otrzymane dobrodziejstwa. Suszn zatem jest rzecz, bymy to Boe postpowanie
naladowali, aby - jak uczy dalej w. Bernard - aska wrcia do swego Sprawcy tym
samym przewodem, przez ktry do nas spyna. To za czynimy przez przedstawione
naboestwo. Ofiarujemy i powicamy wszystko, czym jestemy i co posiadamy,
Najwitszej Dziewicy, by Pan nasz Jezus Chrystus otrzyma za Jej porednictwem
chwa i wdziczno, ktra Mu si naley. Uznajemy si za niegodnych i
niezdolnych, by zbliy si wprost do Jego nieskoczonego Majestatu i dlatego
uciekamy si do ordownictwa Najwitszej Dziewicy.
Naboestwo to jest ponadto aktem wielkiej pokory, ktr Bg miuje ponad
inne cnoty.
Dusza, ktra si wynosi, ponia Boga, dusza za, ktra si upokarza, wywysza
Boga. Bg sprzeciwia si pysznym, pokornym za daje ask (Jk 4, 6). Jeeli si
uniasz uwaajc si za niegodnego, by zbliy si do Niego i stan przed Nim,
wtedy On sam zstpuje i unia si, by przyj do ciebie i wywyszy ci wbrew twej
woli. Przeciwnie si dzieje, kiedy czowiek w swej zuchwaoci bez porednictwa
zblia si do Boga. Bg si wtedy oddala i nie mona Go dosign. Jak bardzo Bg
kocha pokor serca! A do tej wanie pokory zobowizuje nas praktyka wspomnianego
naboestwa. Uczy nas ono, e nikt nie powinien zblia si wprost do Pana naszego,
jakkolwiek jest agodny i miosierny, ale e kady czowiek powinien korzysta z
ordownictwa Najwitszej Dziewicy zawsze i wszdzie: czy chce stan przed
Panem, czy mwi do Niego, czy zbliy si do Niego, czy Mu cokolwiek ofiarowa,
czy zjednoczy si z Nim i Jemu si powici.
ROZDZIA III
Naboestwo to uprasza nam pomoc
Najwitszej Maryi Panny
1. Wzajemna relacja mioci pomidzy
Najwitsz Maryj Pann a Jej niewolnikiem z mioci
Trzecia pobudka. Najwitsza Maryja Panna jest Matk pen sodyczy i
miosierdzia i nie pozwala, by J kto przecign w mioci i szczodrobliwoci. Skoro
widzi, e czowiek oddaje si Jej cakowicie, by J czci i Jej suy, i e wyzbywa

49

si tego, co ma najdroszego, by J tym przyozdobi, to rwnie i Maryja oddaje si

cakowicie i w sposb niewysowiony temu, kto Jej oddaje wszystko.
Zanurza go w morzu swych ask, przyozdabia go swymi zasugami, wspiera go
swoj potg, owieca go swym wiatem, napenia swoj mioci, udziela mu swych
cnt: pokory, wiary, czystoci itd. Staje si jego porczycielk, jego wszystkim u
Jezusa. Sowem, poniewa taka osoba naley zupenie do Maryi, to i Maryja naley
cakowicie do niej, tak e o doskonaym takim sudze i dziecku Maryi mona
powiedzie to, co w. Jan Ewangelista mwi o sobie, i obra Najwitsz Dziewic
jako cae swe dobro: I wzi J ucze do siebie (J 19,27).
Wszystko to rodzi w duszy wiernego sugi wielk nieufno we wasne siy,
wstrt i odraz do samego siebie, a z drugiej strony wielk ufno do Najwitszej
Dziewicy i nieograniczone oddanie si swej Dobrej Pani. Ju nie opiera si on, jak
przedtem, na wasnych postanowieniach, zamiarach, zasugach, cnotach i dobrych
uczynkach, gdy uczyniwszy z nich raz na zawsze cakowit ofiar Jezusowi
Chrystusowi przez sw Dobr Matk, posiada tylko jeden skarb, w ktrym si
wszystkie jego dobra mieszcz, a ktre ju nie s jego wasnoci: tym skarbem jest
Maryja.
Dlatego zblia si on do Pana bez sualczej obawy i bez lku i prosi Go z
wielk ufnoci. Umie wczu si w myli i uczucia pobonego i uczonego zakonnika
Ruperta, ktry czynic aluzj do zwycistwa Jakuba nad anioem (zob. Rdz 32,29)
zwraca si do Najwitszej Dziewicy tymi piknymi sowami: O Maryjo! Pani moja,
Matko Niepokalana Boga i czowieka, Jezusa Chrystusa, uzbrojony nie w moje, ale w
Twoje zasugi, pragn walczy z tym Mem, to znaczy ze Sowem Boym.
Jake potny i mocny jest u Jezusa Chrystusa ten, kto uzbrojony jest w zasugi
i ordownictwo godnej Matki Boga, ktra - jak mwi w. Augustyn - mioci
pokonaa Wszechmocnego.
2. Maryja oczyszcza nasze dobre uczynki,
uszlachetnia je i sprawia, e Chrystus je przyjmuje
Poniewa przez to naboestwo skadamy Panu w darze, przez rce
Najwitszej Matki, wszystkie nasze dobre uczynki, ta Dobra Pani oczyszcza je,
uszlachetnia i sprawia, e Jej Syn je przyjmuje.
1) Maryja oczyszcza nasze dobre uczynki z wszelkiej zmazy mioci wasnej i z
niedostrzegalnego przywizania do stworze, ktre nieznacznie wkrada si do
najlepszych uczynkw. Z chwil, kiedy uczynki nasze znajd si w Jej przeczystych i
yciodajnych rkach, ktre nigdy si nie skalay i nigdy bezczynne nie byy, ktre
oczyszczaj wszystko, czego si dotkn - natychmiast staj si czyste, bo z daru, ktry
Jej skadamy, Maryja usuwa wszystko, co zepsute i niedoskonae.
2) Maryja uszlachetnia nasze dobre uczynki, ozdabiajc je swymi zasugami i
cnotami. Wyobramy sobie wieniaka, ktry chcc zdoby sobie przyja i
przychylno krla, idzie do krlowej i ofiaruje jej jabko, stanowice cay jego
dobytek, z prob, by je ofiarowaa krlowi. Krlowa przyjmuje ten ubogi i niky dar
wieniaka, a pooywszy go na wielk, szczerozot tac, ofiaruje go w jego imieniu
krlowi. Wwczas jabko, samo w sobie prawie adnej nie przedstawiajce wartoci,

50

byoby przez wzgld na zoty pmisek, a przede wszystkim na osob, ktra je

wrcza, podarunkiem godnym krlewskiego majestatu.
3) Maryja przedstawia nasze dobre uczynki Jezusowi Chrystusowi, gdy z tego,
co Jej kto ofiaruje, dla siebie niczego nie zatrzymuje. Wszystko oddaje wiernie
Jezusowi. Kto Maryi daje, daje tym samym Jezusowi. Gdy J kto sawi i chwali,
Maryja sawi i wielbi Jezusa. I jak wwczas, kiedy w. Elbieta J wysawiaa, tak i
teraz, ilekro J chwalimy i wielbimy, Maryja piewa:
Magnificat anima mea Dominum Wielbi dusza moja Pana (k 1,46).
4) Maryja sprawia, e Jezus przyjmuje te dobre uczynki, jakkolwiek dla
witego witych i Krla krlw may i ubogi przedstawiaj dar. Jeeli
ofiarujemy co Jezusowi bezporednio, opierajc si na wasnych siach i
zdolnociach, wtedy Jezus bada nasz dar i nieraz go odrzuca dla zmazy, pochodzcej z
mioci wasnej, jak niegdy odrzuci ofiary ydw przepojone samowola (zob. Hbr
10,5-7).
Jeli jednak ofiarujemy Jezusowi cokolwiek przez czyste i dziewicze rce Jego
ukochanej Matki, wtedy dotykamy (jeli wolno tak powiedzie) Jego sabej strony.
Wtedy Jezus nie patrzy tyle na sam dar, ile raczej na swoj najmilsz Matk, ktra w
dar przedstawia. Nie zwaa na to, skd dar pochodzi, lecz raczej kto go podaje. W ten
sposb Maryja, ktrej proby Syn nigdy nie odrzuca, lecz zawsze mionie przyjmuje,
sprawia, e wszystko, mae czy due, cokolwiek swemu Synowi przedstawia, znajduje
u Jego Majestatu przychylne przyjcie. Wystarczy, e Maryja przedstawi, by Jezus
przyj i zatwierdzi. Oto zota rada, ktrej w. Bernard udzieli swoim uczniom: Gdy
pragniesz zoy Bogu jak ofiar, a nie chcesz dozna zawodu, pamitaj, by dar
twj skada przez godne i mile Bogu rce Maryi.
Czy sama natura nie ukazuje podobnego postpowania istotom maym wobec
wielkich? Dlaczego wic aska nie miaaby nas pobudza, bymy tak samo
postpowali wobec Boga, ktry przewysza nas nieskoczenie i przed ktrym mniejsi
jestemy ni py najdrobniejszy? Wszak mamy Ordowniczk tak mon, e Bg Jej
nigdy niczego nie odmawia; tak mdr i roztropn, e zna wielk tajemnic
zdobywania Serca Boego; tak dobr i litociw, e nie odrzuca nikogo, cho nie
wiem jak byby ndzny i grzeszny.
Poniej25 wyjani te prawdy przykadem wzitym z historii Jakuba i Rebeki.
ROZDZIA IV
Naboestwo to jest doskonaym rodkiem przysporzenia Bogu
jak najwikszej chway
Czwarta pobudka. Naboestwo to gorliwie praktykowane jest doskonaym
rodkiem, by warto vrszystkich naszych dobrych czynw obraca na najwysz
chwa Bo. Prawie nikt nie dziaa w tym szlachetnym celu, jakkolwiek wszyscy
jestemy do tego zobowizani. Jedni bowiem po prostu nie wiedz, na czym polega
najwysza chwaa Boa, inni za wcale jej nie pragn. Natomiast Najwitsza Maryja
Panna, ktrej oddajemy warto i zasug naszych dobrych uczynkw, wie doskonale,
25

Patrz cz szsta.

51

jak szuka najwyszej chway Boej. I dlatego wierny suga tej Dobrej Pani, ktry
powici si Jej cakowicie, moe by pewien, e warto wszystkich jego uczynkw,
myli i sw przyczynia si do pomnoenia chway Boej, pki sam swej ofiary
wyranie nie cofnie. Czy moe by co bardziej pocieszajcego dla duszy, ktra kocha
Boga mioci czyst i bezinteresown i ktra chwa Boga i Jego sprawy wicej ceni
ni wasne interesy?
ROZDZIA V
Naboestwo to prowadzi do zjednoczenia z naszym Panem
Pita pobudka. Naboestwo to jest drog atw, krtk doskona i pewn,
wiodc do zjednoczenia z Panem naszym, co stanowi doskonao chrzecijask.
1. Naboestwo to jest drog atw
Jest ono drog atw, ktr Jezus Chrystus sam utorowa, przychodzc do nas, i
na ktrej nie ma adnej przeszkody. Mona wic atwo doj ni do Niego.
Wprawdzie i na innej drodze mona osign zjednoczenie z Bogiem, ale wtedy nie
obdzie si bez liczniejszych krzyy, cikich umartwie i o wiele wikszych
przeszkd, trudnych do przezwycienia. Dusza przechodzi wtedy przez ciemne noce,
przez walki i cierpienia nadzwyczajne, przez urwiska, przez drog ciernist i straszne
pustkowia. Natomiast droga Maryi jest agodniejsza i spokojniejsza.
Prawda, e i tu trzeba stacza cikie walki i przezwycia wielkie trudnoci,
lecz ta Dobra Matka i Pani zawsze jest przy swoich wiernych sugach, by ich
owieca w ciemnociach, poucza w wtpliwociach, umacnia w chwilach trwogi,
podtrzymywa w walkach i trudnociach tak, e ta dziewicza droga do Jezusa
Chrystusa w porwnaniu do innych drg jest naprawd drog r i miodu. Byli wici,
cho nieliczni, jak np. w. Efrem, w. Jan Damasceski, w. Bernard, w. Bernardyn,
w. Bonawentura, w. Franciszek Salezy, ktrzy poszli t agodn drog do Jezusa
Chrystusa, bo Duch wity, wierny Oblubieniec Maryi, wskaza im t drog przez
szczegln ask. Natomiast inni wici, i to wikszo, mieli wprawdzie naboestwo
do Najwitszej Maryi Panny, jednak na t wznios drog nie weszli wcale lub weszli
tylko troch, dlatego przechodzili przez dowiadczenia trudniejsze i niebezpieczniejsze.
Skde wic pochodzi, zapyta niejeden z wiernych czcicieli Maryi, e wierni
sudzy tej Dobrej Matki tyle maj sposobnoci do cierpienia i e cierpi wicej ni ci,
ktrzy nie s Jej tak oddani? Jedni borykaj si bezustannie z przeciwnociami, ludzie
ich przeladuj, oczerniaj i nie mog ich znie. Inni znowu chodz w ciemnociach
wewntrznych i po pustkowiach, gdzie nie ma najmniejszej kropli rosy niebieskiej.
Jeeli to naboestwo do Najwitszej Dziewicy ma uatwi drog do Jezusa
Chrystusa, skd pochodzi to, e wanie ci, ktrzy je praktykuj, najwicej s
wzgardzeni i najcisze dwigaj krzye?
Na to odpowiadam: jest prawd, e najwierniejsi sudzy Najwitszej Dziewicy,
jako najwiksi Jej ulubiecy, otrzymuj od Niej najwiksze aski i dobrodziejstwa,

52

jakimi s krzye. Twierdz jednak, e sudzy Maryi krzye te nosz z wiksz

atwoci, z wiksz zasug i z wiksz chwa (w przyszoci). To, co by innych
tysic razy wstrzymao i przywiodo do upadku, sug Maryi nie tylko nie wstrzymuje,
ale nawet przypiesza ich postp w dobrym, poniewa ta najlepsza Matka, pena aski
i namaszczenia Ducha witego, wszystkie ich krzye zaprawia sodycz matczynej
agodnoci i namaszczeniem czystej mioci, tak e sudzy Maryi przyjmuj je z
weselem, bo s tak sodkie jak w cukrze zaprawione zielone orzechy, ktre same w
sobie s bardzo gorzkie. Twierdz zatem, e kto pragnie y cnotliwie i pobonie w
Jezusie Chrystusie, kto chce cierpie przeladowanie i nie swj codzienny krzy, nie
potrafi dwiga cikich krzyy albo nie bdzie ich nosi z weselem do koca, jeli nie
bdzie si odznacza arliwym naboestwem do Najwitszej Dziewicy, tej
niebieskiej zaprawy krzyy, podobnie jak nikt nie potrafi je zielonych orzechw bez
wielkiego wstrtu, jeli nie s zaprawione cukrem.
2. Naboestwo to jest drog krtk
Przedstawione naboestwo do Najwitszej Dziewicy jest drog krtk,
prowadzc do Jezusa Chrystusa: najpierw dlatego, e nie mona na niej zbdzi,
nastpnie, e jak dopiero co wspomniaem, droga ta jest radoniejsza i atwiejsza, a
wic idzie si po niej o wiele szybciej. yjc w poddastwie i w zalenoci od Maryi,
w krtkim czasie postpimy dalej, anieli przez cae lata yjc w samowoli i opierajc
si na wasnych siach, gdy napisano, e czowiek posuszny i oddany Matce Boej
opiewa bdzie zwycistwa odniesione nad wszystkimi nieprzyjacimi26. Prawda, e
nieprzyjaciele bd si stara przeszkadza mu w postpie, zmusza go do odwrotu
lub doprowadzi do upadku, ale opierajc si na Maryi, z Jej pomoc i pod Jej
kierunkiem nie upadnie, nie cofnie si, a nawet nie opni si, lecz bdzie postpowa
krokiem olbrzyma ku Chrystusowi, t sam drog, ktr - jak napisano - Jezus
krokami olbrzyma przyszed do nas w krtkim czasie (por. Ps 19,6).
Jak sdzicie? Dlaczego Jezus Chrystus y tak krtko na ziem! i dlaczego
prawie wszystkie - z niewielu lat swego ycia - spdzi w posuszestwie wobec swej
Matki? Ot dlatego, e wczenie osignwszy doskonao, przey czasw wiele
(Mdr 4,13), wicej ni Adam, ktrego winy przyszed naprawi, chocia Adam y
duej ni 900 lat. Jezus Chrystus y niedugo, gdy pragnc speni wol Ojca, y w
zupenym poddaniu i cisej jednoci z Matk Najwitsz. Albowiem:
1) kto czci swoj matk, podobny jest do czowieka gromadzcego skarby,
mwi Duch wity (zob. Syr 3,4), to znaczy, kto czci Maryj, sw Matk, przez to, e
si Jej poddaje i we wszystkim jest Jej posuszny, stanie si w krtkim czasie bardzo
bogaty, poniewa codziennie gromadzi skarby;
2) wedug trafnej interpretacji sw Ducha witego: Staro moja dozna
wielkiego miosierdzia w ywocie Matki (por. Ps 91(92),11 Wlg), modziecy staj si
w onie Maryi starcami pod wzgldem owiecenia, witoci, dowiadczenia i
mdroci i w niewielu latach dochodz do miary wielkoci wedug Peni Chrystusa (Ef
4,13), powiadam w onie, ktre objo i poczo czowieka doskonaego i ktre
26

Aplikacja sw z Ksigi Przysw (21,28 Wlg) do Najwitszej Maryi Panny.

53

zdolne byo posi Tego, ktrego cay wiat ogarn nie zdoa (z formularza Mszy
w. o Matce Boej).
3. Naboestwo to jest drog doskona
Wyoone naboestwo do Najwitszej Dziewicy jest drog doskona, by
doj do Jezusa Chrystusa i z Nim si zjednoczy, poniewa Najwitsza Maryja
Panna jest Istot najdoskonalsz i najwitsz ze wszystkich stworze i poniewa
Jezus Chrystus, przychodzc do nas w sposb doskonay, nie obra sobie innej drogi w
swej wielkiej i przedziwnej podry. Najwyszy i Niepojty, Niedostpny, TEN,
KTRY JEST (Wj 3,14), zechcia przyj do nas, maych robaczkw ziemskich,
ktrzy jestemy niczym. Jake si to stao?
Najwyszy zstpi do nas w sposb doskonay przez pokorn Maryj, nie tracc
przez to nic ze swej Boskoci i witoci. Tote nie inaczej jak przez Maryj powinni
maluczcy wznosi si do Najwyszego w sposb doskonay, wolny od wszelkich
obaw.
Niepojty zapragn, by maa Maryja obja Go i cakowicie ogarna, i nie
straci przy tym nic ze swej niezmiennoci. Zatem i my mamy pozwoli, by nas ta
niepozorna Dziewica cakowicie obja i bez adnych zastrzee prowadzia.
Niedostpny zbliy si do nas przez Maryj i przez Ni zjednoczy si
najcilej, bo osobowo, z naszym czowieczestwem, nie tracc przez to nic z blasku
swego Majestatu.
Tote i my powinnimy zblia si do Boga przez Maryj i jednoczy si
najcilej z Jego Majestatem, nie obawiajc si odrzucenia
Wreszcie TEN, KTRY JEST chcia przyj do tego, co nie jest27, i sprawi,
by to, co nie jest, stao si Bogiem28, stao si TYM, KTRY JEST. Bg dokona
tego w sposb doskonay przez to, e oddajc i poddajc si cakowicie Najwitszej
Maryi Pannie, nie przesta jednoczenie w czasie by TYM, KTRY JEST, czyli
odwiecznym Bogiem. Podobnie wic i my, cho jestemy niczym, moemy przez
Maryj sta si podobni do Boga przez ask i chwa, przez to mianowicie, e si Jej
oddamy tak doskonale i cakowicie, abymy sami w sobie bdc niczym, w Niej byli
wszystkim, wolni od obaw i bdw.
Gdyby mi kto nowa utorowa drog, ktr mona by doj do Jezusa
Chrystusa, i gdyby droga ta wyoona bya wszystkimi zasugami bogosawionych,
ozdobiona wszystkimi ich cnotami heroicznymi, owietlona wiatem anielskim i
upikszona piknoci aniow, i gdyby wszyscy anioowie i wici znajdowali si na
niej, by prowadzi, broni i podtrzymywa tych, co ni i pragn, zaprawd powiem
miao i powiem prawd: ponad t drog, tak doskona, wybrabym raczej
niepokalan drog Maryi: Czyni niepokalan drog moj (Ps 18,33), drog bez skazy i
plamy, bez grzechu pierworodnego i uczynkowego, bez cienia i ciemnoci. A kiedy
mj miy Jezus w caej swej chwale zstpi po raz drugi na wiat, by nad nim panowa,
27
28

To znaczy do nas ludzi - przyp. red

Zob. Ps 82,6. Stworzeni na obraz Boy (Rdz 1,27) i obdarzeni ask przybrania za synw (Rz
8,15) wszyscy jestemy wezwani do bycia bogami przez uczestnictwo w naturze samego Boga
(zob. Katechizm Kocioa Katolickiego poz. 460) - przyp. red.

54

nie obierze innej drogi jak Maryj Niepokalan przez ktr w sposb tak pewny i
doskonay przyszed po raz pierwszy. Rnica midzy Jego pierwszym a ostatnim
przyjciem bdzie taka, e pierwsze Jego przyjcie byo utajone i ukryte, gdy
tymczasem drugie bdzie chwalebne i jawne. Jednake oba sposoby przyjcia
Chrystusa s doskonae, bo oba dokonuj si przez Maryj. Niestety! Nikt tej
tajemnicy nie pojmuje: Niech zamilknie tu wszelki jzyk!
4. Naboestwo to jest drog pewn
1) Przedstawione naboestwo do Najwitszej Maryi Panny jest drog pewn,
by doj do Jezusa Chrystusa, zjednoczy si z Nim i przez to osign doskonao,
poniewa praktyka ta nie jest nowa. Raczej jest ona tak dawna, e pocztku jej nie da
si cile wyznaczy, jak tego dowodzi zmary niedawno, a uwaany za witego,
Boudon (archidiakon 1624-1702) w ksice powiconej temu naboestwu. Pewny
natomiast jest fakt, e lady wspomnianego naboestwa znajdujemy w Kociele ju
od przeszo 700 lat.
wity Odylon, opat z Cluny, ktry y okoo roku 1040, by - jak czytamy w
jego yciorysie - jednym z pierwszych, ktrzy naboestwo to zaszczepili we Francji.
Kardyna Piotr Damiani opowiada, jak w roku 1016 brat jego, bogosawiony
Marinus, w obecnoci swego kierownika ofiarowa si w sposb bardzo budujcy
Najwitszej Dziewicy w charakterze niewolnika. Zaoy sobie sznur okoo szyi,
ubiczowa si, a jako zewntrzny znak swego oddania i powicenia si Najwitszej
Dziewicy zoy na otarzu pewn sum pienidzy. Przez cae ycie by tak wierny
temu naboestwu, i wysuy sobie ask, e w chwili mierci ta Dobra Pani
nawiedzia go i pocieszaa, obiecujc mu raj w nagrod za wiern sub.
Cezary Bolland wymienia sawnego rycerza Waltera z Birbach, ktry okoo
roku 1300 ofiarowa si cakowicie Najwitszej Dziewicy.
Praktyka ta musiaa ju mie licznych zwolennikw, skoro w XVII w. staa si
powszechn.
Ojciec Szymon de Rojas, z zakonu Trynitarzy, zwanym te zakonem od wykupu
niewolnikw, kaznodzieja krla Filipa III, rozpowszechni to naboestwo w caej
Hiszpanii i w Niemczech i za porednictwem Filipa III uzyska od Grzegorza XV
wielkie odpusty dla tych, ktrzy praktykuj to naboestwo.
Ojciec de Los Rios (1580-1652), z zakonu w. Augustyna, wraz ze swym
przyjacielem o. de Rojas podj wielkie starania dla krzewienia tego naboestwa
sowem i pismem w Hiszpanii i w Niemczech. Napisa wielkie dzieo pt. Hierarchia
Mariana, w ktrym zarwno z mioci, jak i z erudycj, pisze o pocztkach,
doskonaoci i istocie tego naboestwa.
Ojcowie Teatyni rozpowszechniali to naboestwo w ostatnim stuleciu we
Woszech, na Sycylii i w Sabaudii.
Ojciec Stanisaw Falacjusz TJ (1592-1652) przyczyni si do rozkrzewienia
tego naboestwa w caej Polsce29.
29

Krl Wadysaw IV, ktrego imi zapisane jestw ksidze sodalicyjnej w Lowanium, poleci
Ojcom Jezuitom rozszerzenie tego naboestwa w swoim krlestwie.

55

Ojciec de los Rios przytacza w wymienionej ju ksice imiona krlw, ksit,

ksiniczek oraz kardynaw rnych narodowoci, ktrzy naboestwo to gorliwie
praktykowali.
Ojciec Korneliusz a Lapide (1567-1637), znany zarwno z pobonoci, jak i z
gbokiej wiedzy, otrzyma od kilku biskupw i teologw polecenie, by podda to
naboestwo gruntownemu badaniu. Po dokadnym wykonaniu powierzonego mu
zadania wyraa si o nim z pochwa godn jego pobonoci. To samo uczynio kilka
innych wybitnych osobistoci.
Ojcowie Jezuici, znani ze swej gorliwoci w subie Najwitszej Dziewicy, w
imieniu sodalisw koloskich przedstawili ksiciu Ferdynandowi Bawarskiemu,
arcybiskupowi koloskiemu, ma rozpraw o tym naboestwie30. Arcybiskup da
pozwolenie na jej druk i zachci wszystkich proboszczw i zakonnikw swej
diecezji, by wszelkimi sposobami to doskonae naboestwo rozkrzewiali.
Kardyna de Berulle (1515-1629), ktrego bogosawiona pami trwa w caej
Francji, nalea do najgorliwszych krzewicieli tego naboestwa we Francji, pomimo
bezustannych oszczerstw i przeladowa, jakie znosi musia ze strony krytykantw i
wolnomylicieli31. Oskarali go o nowinki i przesdy. Wydali przeciwko niemu
oszczercze pismo i posugiwali si (a raczej szatan uy ich do tego) niezliczonymi
podstpami, by mu przeszkadza w rozpowszechnianiu tego naboestwa we Francji.
Lecz ten wielki i wity m z niezomn cierpliwoci znosi ich oszczerstwa, a na
zarzuty, zawarte w ich paszkwilu, odpowiedzia krtk rozpraw, w ktrej obala ich
wywody, wykazujc, e naboestwo to oparte jest na przykadzie, jaki da nam
Chrystus, na naszych wobec Niego zobowizaniach i lubach, ktre zoylimy na
Chrzcie w.
Zwaszcza tym ostatnim dowodem zamyka usta swym przeciwnikom, jasno
wykazujc, e ofiarowanie si Najwitszej Pannie i Chrystusowi przez Jej rce nie
jest niczym innym, jak doskonaym odnowieniem lubw i obietnic Chrztu witego.
Tytu te; ;nzprawki Mancipium Virginis, Ko!onia 1634.
Wolnomularstwo, czyli masoneria, jest tajna oglnowiatow organizacja, przepojona duchem
satanizmu, skierowan zwaszcza przeciwko Kocioowi katolickiemu. Jake aktualna jest dzisiaj
wypowied w. Maksymiliana Marii Kolbego: Czasy obecne wymagaj od nas wielkiego
powicenia i zaparcia si dla sprawy witej. Jak ongi jansenici, tak dzi masoneria,
posugujc si zdobyczami najnowszej techniki i kultury, sieci tajnych intryg wpywa na
ozibienie ducha religijnego wiernych. Z drugiej strony rne sekty zastawiaj swe macki,
podkopuj zaufanie wiernych do duchowiestwa, odwodz lud od Kocioa i naboestwa do
Matki Boej. A co mwi o pomocy dla biednych pogan, zaknionych prawdy Boej?
Doprawdy, ile tc pray czeka na nas jeszcze! Jak wiele trzeba bdzie pokona trudnoci, aby
osiagn zamierzony cel: zdobycie calego wiata dla Niepokalanej i oddanie Jej na wasno
wszystkich dusz i kadej z osobna, ktre sa i bda. Trud to ponad siy ludzkie, tote Maryja nie
ada od nas rzeczy nadzwyczajnyeh, chce tylko, bymy si stali posusznymi narzdziami w Jej
niepokalanych rkach, a wszystkie trudnoci Ona sama pokona. Nam pozostaje tylko
posuszestwo Jej woli, dziecica ufno w bezgraniczn pomoc tej najlepszej z matek. Jak
dziecko - mwi Ludwik Maria Grignion - otrzymuje od matki poywienie do jego saboci
dostosowane, tak wybrani czerpi pokarm duchowy i si u Matki Boej. Jasno widzimy to w
yciu Ludwika Marii. Bez poparcia od ludzi, bez rodkw materialnych, uzbrojony jedynie
tarcz ufnoci w pomoc Niepokalanej, rzuca si w wir walki. Wyrzucany jednymi drzwiami,
wchodzi drugimi, wszdzie siejc mio, wiar i ukojenie. A ile Maryja przez niego zdziaaa i ile
jeszcze zdziaa przez pozostae po nim pisma - to tylko Jej wiadome - przyp. red.
30
31

56

W ksice Boudona wymienieni s papiee, ktrzy naboestwo to pochwalali,

i teologowie, ktrzy je badali. Znajdujemy w niej take opisy doznawanych przez to
naboestwo przeladowa oraz chwalebnych zwycistw wiernych sug Maryi.
Jest wic rzecz pewn, e naboestwo to nie jest nowe, a jeli nie jest oglnie
przyjte, to dlatego, e mao jest tych, ktrzy to wzniose naboestwo s w stanie
zrozumie i praktykowa.
2) Naboestwo to jest rodkiem pewnym, by doj do Chrystusa. Miosnym
bowiem pragnieniem Najwitszej Panny jest prowadzi nas drog pewn do
Chrystusa, podobnie jak miosn wol Jezusa jest prowadzi nas bezpiecznie do Ojca
Przedwiecznego. Niechaj dusze dce do doskonaoci nie sdz bdnie, e Maryja
mogaby sta si dla nich przeszkod w zjednoczeniu ich z Bogiem. Bo czy jest
moliwe, by Ta, ktra przed Bogiem znalaza ask dla caego wiata i dla kadej
poszczeglnej duszy, bya dla kogokolwiek przeszkod, gdy chodzi o uzyskanie owej
wielkiej aski, jak jest zjednoczenie z Bogiem? Czy jest rzecz moliw by Ta, ktra
bya pena laski oraz przebogata w dary Boe i ktra bya tak zjednoczona z Bogiem i
przebstwiona, e sam Bg raczy si w Niej wcieli, miaa sta na przeszkodzie tam,
gdzie celem jest zupene zjednoczenie z Bogiem?
To prawda, e inne, nawet wite stworzenia, mog niekiedy opni
zjednoczenie z Bogiem, ale nie Maryja, jak powiedziaem i powtarza bd
bezustannie. Jednym z powodw, dla ktrych tak mao dusz dochodzi do peni wieku
Chrystusa, jest to, e Maryja, ktra bya i jest zawsze Matk Syna i Oblubienic
Ducha witego, nie jest dostatecznie uksztatowana w ich sercach. Kto chce mie
owoc dojrzay i o piknym ksztacie, powinien mie drzewo, ktre go rodzi. Kto chce
mie owoc ycia, Jezusa Chrystusa. powinien mie drzewo ycia, ktrym jest Maryja.
Kto chce dozna w sobie dziaania Ducha witego, powinien by zjednoczony
z Jego wiern i nierozczn Oblubienic, z Najwitsz Maryj, ktra czyni Go
urodzajnym i podnym, jak to ju wczeniej zostao uzasadnione.
A zatem bdcie przekonani, e im wicej we wszystkich waszych modlitwach,
rozmylaniach, czynach i cierpieniach wpatrywa bdziecie si w Maryj, choby w
sposb nie cakiem jasny i wyrany, ale przynajmniej wejrzeniem oglnym i niejako
instynktownym, tym doskonalej odnajdywa bdziecie Tego, ktry zawsze jest z
Maryj - Chrystusa wielkiego, potnego, dziaajcego i niepojtego, ktry przebywa
w Maryi bardziej ni w niebie lub w jakimkolwiek stworzeniu wszechwiata. Jest
wic oczywiste, e Matka Boa, caa zanurzona w Bogu, nie moe przenigdy dla
czowieka dcego do doskonaoci by przeszkod na drodze do zjednoczenia z
Bogiem. Przeciwnie, nie byo dotd i nie bdzie nigdy stworzenia, ktre by dla nas
byo skuteczniejsz pomoc w osigniciu tego wielkiego celu. Maryja bowiem
udziela potrzebnych ku temu ask, jak susznie zauway w. German z
Konstantynopola, ktry powiada, e nikt nie bywa napeniony myl o Bogu, jak tylko
przez Maryj. Z drugiej za strony chroni nas ta Dobra Matka od zudze i oszustw
zego ducha.
Tam, gdzie panuje Maryja, tam nie ma zego ducha. Dlatego te jednym z
niezaprzeczalnych dowodw, e kogo dobry duch prowadzi, jest to, e ma wielkie
naboestwo do Maryi i e o Niej czsto myli i mwi. Takie jest zdanie w. Germana
z Konstantynopola, ktry uczy, e podobnie jak oddychanie jest pewnym dowodem,

57

e czowiek nie umar, tak czsta myl o Maryi i wzywanie Jej miujcym sercem jest
niezawodnym znakiem, e dusza nie umara przez grzech.
Koci i Duch wity, ktry nim kieruje, wyranie mwi, e Maryja sama
pokonaa wszelkie herezje: Wszystkie herezje sama zniszczya na caym wiecie32.
Tote nie zdarzyo si nigdy, jakkolwiek umysy krytyczne sprzeciwiaj si
podobnemu twierdzeniu, by wierny suga Maryi popad w herezj albo w jaki bd
formalny33.
By moe, e zbdzi on bezwiednie, e uzna kamstwo za prawd lub ducha
zego za dobrego, ale w kadym razie nie zbdzi tak atwo jak kto inny, a co
najwaniejsze, wczeniej czy pniej rozezna bd materialny, jakiemu uleg. Z chwil
za gdy go spostrzee nie bdzie w adnym razie upiera si przy swoim zdaniu, lecz
porzuci to, w co wierzy poprzednio.
Kto wic pragnie bez obawy zudze, czepiajcych si osb bogobojnych,
postpowa na drodze doskonaoci i znale z ca pewnoci i w sposb doskonay
Chrystusa, ten niech wielkodusznie (por. 2 Mch 1,3) praktykuje naboestwo do
Najwitszej Dziewicy; naboestwo, ktrego dotd moe wcale nie zna. Niech
wstpi na t nie znan mu, a tak doskona drog, ktr mu wskazuj (por. 1 Kor
12,31). Jest to droga utorowana przez
Jezusa Chrystusa, Mdro Wcielon. Nie moe wic zabdzi ten, kto ni
postpuje.
Naboestwo to jest drog atw ze wzgldu na peni aski i namaszczenie
Ducha witego, ktre tam panuje. Nie mczy si ani nie cofa, kto ni postpuje. Jest
to droga krtka, bo w krtkim czasie doprowadza nas do Jezusa Chrystusa; jest
doskonaa, bo nie ma na niej bota ni pyu ani najmniejszej skazy grzechu; jest
wreszcie drog pewn, prowadzc nas do Jezusa Chrystusa i do ycia wiecznego w
sposb prosty i bezpieczny, bez zbaczania w prawo czy w lewo. Wejdmy wic na t
drog i postpujmy ni dniem i noc a do miary wielkoci wedug Peni Chrystusa
(Ef 4,13).
ROZDZIA VI
Naboestwo to daje wielk wolno wewntrzn
Szsta pobudka. Naboestwo to daje tym, ktrzy je wiernie praktykuj, wielk
swobod wewntrzn, wolno dzieci Boych. Poniewa przez to naboestwo
czynimy si niewolnikami Jezusa Chrystusa, ofiarujc Mu si cakowicie, nasz Dobry
Mistrz w nagrod za t niewol z mioci, w ktr si oddajemy:
1) uwalnia nas od wszelkich skrupuw i niewolniczych obaw, co dusz
zacieniaj, krpuj i plcz;
2) rozszerza nasze serca przez wit ufno w Bogu, w ktrym kae widzie
najlepszego Ojca;

32
33

aciskie oficjum o Bogosawionej Maryi Dziewicyprzyp. red.

Formalnie bdzi, kto z wiedz i wiadomoci zaprzecza jakiemu artykuowi wiary.
Materialnie bdzi, kto bezwiednie i w dobrej wierze bd za prawd uznaje.

58

3) wzbudza w nas czu dziecic mio. Nie zatrzymuj si duej nad

dowodzeniem tej prawdy, poprzestajc na przytoczeniu zdarzenia z ywota Matki
Agnieszki od Jezusa, dominikanki z Langeac, ktra zmara tame w opinii witoci w
roku 1634. Gdy miaa zaledwie lat siedem i cierpiaa strasznie na duchu, usyszaa
gos, e jeli chce by oswobodzona ze wszystkich swych dolegliwoci i bezpieczna
od wszystkich swych nieprzyjaci, powinna jak najprdzej uczyni si niewolnic
Jezusa i Jego Najwitszej Matki Gdy tylko powrcia do domu, zaraz oddaa si
cakowicie Jezusowi i Jego Matce Najwitszej w cakowit niewol - chocia
poprzednio nie wiedziaa, na czym naboestwo to polega - a znalazszy acuszek
elazny, przepasaa si nim i nosia go a do mierci. Zaledwie to uczynia, wszystkie
jej dolegliwoci duchowe i skrupuy ustay i odzyskaa wielki pokj i rado serca, co
j skonio do tego, by o naboestwie tym pouczy kilka innych osb, ktre z jego
pomoc zrobiy wielkie postpy w yciu duchowym (nalea do nich Olier, zaoyciel
Seminarium w. Sulpicjusza, oraz kilku ksiy tego instytutu). Pewnego razu ukazaa
si jej Najwitsza Panna i woya jej zoty acuszek na szyj, na znak swej radoci
z uczynienia si Agnieszki niewolnic Jej Syna i Jej samej, a w. Cecylia,
towarzyszca Najwitszej Dziewicy, rzeka do niej:
Szczliwi s wierni niewolnicy Krlowej nieba, gdy bd zaywali
prawdziwej wolnoci. Maryjo, suy Tobie - to wolno!
ROZDZIA VII
Naboestwo to daje blinim wielkie korzyci
Sidma pobudka. To, co nas powinno jeszcze zachci do praktykowania
wyoonego naboestwa, to wielkie korzyci, jakie nasi blini z niego odnosz. Przez
to naboestwo bowiem wiczymy si bardzo skutecznie w mioci bliniego, oddajc
przez rce Maryi blinim naszym to, co mamy najdroszego, co stanowi warto
wynagradzajc i wstawiennicz wszystkich naszych dobrych uczynkw, nie
wyczajc najmniejszego nawet przebysku dobrej myli lub najdrobniejszego
cierpienia. Godzimy si na to, e wszystkie zadouczynienia, ktre ju zdobylimy i
ktre bdziemy zdobywa a do mierci, bd powicone wedug woli Najwitszej
Dziewicy dla nawrcenia grzesznikw lub wybawienia dusz z czyca.
Czy nie jest to doskonaa mio bliniego?34 Czy nie tak powinien postpowa
prawdziwy ucze Chrystusa, ktrego poznaje si po mioci bliniego? 34 Czy nie
jest to doskonay rodek nawracania grzesznikw - bez obawy naraania si na
niebezpieczestwo prnoci - i wybawiania dusz z czyca, przy czym nie czyni si
prawie nic wicej ponad to, co kady w swym stanie czyni powinien?
By zrozumie warto tej pobudki, trzeba zda sobie spraw z tego, jak
wielkim dobrem jest nawrcenie grzesznika lub wybawienie duszy z czyca. Jest to
dobrem nieskoczonym, wikszym ni stworzenie nieba i ziemi (w. Augustyn),
poniewa przez to dajemy duszy samego Boga. Gdybymy za pomoc tej praktyki w
yciu caym uwolnili choby jedn dusz z czyca lub nawrcili choby jednego
34

Zob. J 13,35

59

grzesznika, czy to nie wystarcza, by kadego prawdziwie miosiernego

czowieka zachci do praktykowania tego naboestwa?
Naley jeszcze i to mie na wzgldzie, e , nasze dobre uczynki dziki
przejciu przez rce Maryi nabieraj wikszej czystoci, a tym samym, wikszej
wartoci zadoczynicej i wstawienniczej. I dlatego s one skuteczniejsze, gdy
chodzi o pocieszenie dusz ; w czycu lub o nawrcenie grzesznikw, ni gdyby nie
przechodziy przez dziewicze i szczodre rce Maryi. Ten niewielki dar, ktry przez
Najwitsz Dziewic dajemy dobrowolnie i z bezinteresownej mioci, staje si w
rzeczywistoci rodkiem bardzo skutecznym, by umierzy gniew Boga i wzbudzi
Jego miosierdzie. Zapewne okae si w chwili mierci, e osoby bardzo wierne tej
praktyce uwolniy w taki sposb niejedn dusz z czyca, nawrciy niejednego
grzesznika, cho speniay tylko najprostsze obowizki swego stanu. Jaka std rado
na sdzie Boym! Jaka chwaa w wiecznoci!
ROZDZIA VIII
Naboestwo to jest cudownym rodkiem wytrwaoci
sma pobudka. Wreszcie skutecznie zachca nas do tego naboestwa ta
okoliczno, e stanowi ono cudowny rodek wytrwania w cnocie i wiernoci. Gdzie
bowiem tkwi przyczyna, e wielka cz nawrce grzesznikw jest niestaa? Skd
pochodzi, e tak czsto grzesznik nawrcony popada 37 na nowo w grzech? Skde
pochodzi, e wiksza cz sprawiedliwych, zamiast postpowa w cnocie i wzrasta
w asce, traci czstokro t odrobin cnt i ask, jak posiada? Jak wykazaem
poprzednio, nieszczcie to pochodzi std, e czowiek, ktry przecie jest tak bardzo
skaony, saby i niestay, przecenia siebie samego, opiera si na wasnych siach i
sdzi, e sam zdoa zachowa skarb ask, cnt i zasug.
Przez to naboestwo czowiek powierza wszystko, co posiada, Pannie wiernej;
obiera J za Straniczk wszelkich dbr natury i aski, powierza si Jej wiernoci,
opiera si na Jej potdze, buduje na Jej miosierdziu i askawoci, by Ona zachowaa i
pomnaaa jego cnoty i zasugi mimo pokus szatana, wiata i ciaa, ktrzy sil si na
to, by mu je wydrze. Mwi on do Maryi jak dobre dziecko do matki, jak wierny
suga do swej pani: Depositum custodi - Strze depozytu mego (1 Tym 6,20).
Dobra Matko i Pani, uznaj, e dotd wicej otrzymaem ask od Pana Boga za Twoj
przyczyn, ni na to zasugiwaem, a smutne dowiadczenia, jakie zdobyem, pouczyy
mnie, e skarb aski nosz w bardzo kruchym naczyniu i e jestem zbyt saby i ndzny,
by go sam zachowa. Mody jestem i wzgardzony (Ps 119,141) Dlatego bagam Ci,
we w depozyt wszystko, co posiadam, i zachowaj przez Tw wierno i potg. Jeli
Ty bdziesz si mn opiekowa, nic nie strac; jeli Ty mnie podtrzymywa bdziesz,
nie upadn; jeli Ty mnie osania bdziesz, uchroni si przed nieprzyjacimi.
Suchajmy, co mwi w. Bernard, aby nas do tego naboestwa zachci:
Jeli Ona ci wspiera, nie upadniesz; jeli ci osania, nie bdziesz si lka;
jeli ci poprowadzi, nie zmczysz si; jeli ci askaw, dotrzesz do portu zbawienia.
w. Bonawentura mwi to samo w sposb dobitniejszy:

60

Najwitsza Dziewica nie tylko sama zachowywana jest w peni witoci, lecz
utrzymuje i zachowuje witych w peni ich ycia wewntrznego, by nie zmniejszaa
si ich wito. Maryja zapobiega, by nie obniay si ich cnoty, by nie malay ich
zasugi, by ich aski nie giny, by im szatani nie szkodzili; wreszcie kiedy grzesz,
wstrzymuje karzc rk Syna.
Najwitsza Maryja Panna jest Dziewic wiern, ktra przez sw wierno
naprawia szkody, spowodowane przez wiaroomstwo niewiernej Ewy, i wyprasza
wszystkim, ktrzy si do Niej przywi, wierno Bogu i wytrwao. Dlatego
pewien wity porwnuje J z siln kotwic, ktra broni czowieka przed rozbiciem na
wzburzonym morzu doczesnego ycia, w ktrym tyle dusz ginie z powodu braku tego
silnego oparcia:
Przywizujemy, powiada on, dusze nadziej do Ciebie jako do silnej kotwicy
(w. Jan Damasceski). Przecie to do Niej najbardziej przywizywali si wici,
ktrzy si zbawili, i do Niej przywizywali drugich, by wytrwali w cnocie. Szczliwi
wic, po tysic razy szczliwi s chrzecijanie, ktrzy teraz przywizuj si do Niej
jako do silnej kotwicy i wiernie przy Niej trwaj. Nie zgubi ich burze tego wiata i
nie zniszcz ich niebieskich skarbw. Szczliwi, ktrzy chroni si pod Jej skrzyda
jakoby do arki Noego! Wody potopu grzechu, w ktrych tylu zgino, nie zaszkodz
im, albowiem ci, mwi Maryja sowami Ksigi Mdroci (Syr 24,22), ktrzy ze Mn
nad swym zbawieniem pracuj, nie upadn. Szczliwe niewierne dzieci nieszczsnej
Ewy, co przywizuj si do Matki i Dziewicy wiernej, ktra zawsze jest wierna i nie
zawodzi nigdy35 i ktra kocha zawsze tych, co J kochaj (Prz 8,17), i to nie tylko
mioci uczuciow, lecz mioci prawdziw i czynn.
Chroni swych czcicieli wielk obfitoci ask, by nie cofali si w cnocie, nie
upadali w drodze i nie utracili aski Jej Syna. Dobra ta Matka przyjmuje zawsze z
czyst mioci wszystko, co Jej oddajemy na przechowanie, a przyjwszy, prawnie
zobowizana jest do przechowania nam tego, comy Jej powierzyli, podobnie jak
osoba, ktrej bym da tysic zotych na przechowanie, byaby zobowizana do
przechowania ich. A gdyby przez jej niedbalstwo moje tysic zotych zgino, byaby
za nie prawnie odpowiedzialna. Nie! Wierna Maryja nigdy przez zaniedbanie nie straci
tego, co Jej powierzylimy. Prdzej przeminyby niebo i ziemia, ni Maryja staaby
si niedba lub niewiern wobec tych, ktrzy Jej zaufali.
Biedne wy, dzieci Maryi, jak wielka jest wasza sabo i wasza niestao, jak
bardzo skaona jest wasza natura. Przyznaj, e pochodzicie z tego samego zepsutego
szczepu, co reszta dzieci Adama i Ewy, ale nie zniechcajcie si. Miejcie raczej otuch
i cieszcie si! Oto tajemnica, ktr wam powierzam, ktrej prawie nikt spord
chrzecijan nie zna, nawet najpoboniejsi (podkr. red.).
Nie pozostawiajcie waszego zota i srebra w kufrach rozbitych ju i
okradzionych przez zego ducha, gdy s one za mae, za sabe i za stare, by mogy
przechowywa tak wielki i kosztowny skarb. Nie lejcie zdrojw czystej i jasnej wody
do waszych naczy zepsutych i skaonych grzechem. Bo cho nie ma ju tam grzechu,
pozostaa jednak przykra wo, ktra zepsuaby wod. Nie wlewajcie waszych
wybornych win do starych beczek, ktre napenione byy lichym winem, bo zepsuoby
si wyborne i atwo mogoby si rozla.
35

Aplikacja sw w. Pawa (2Tym 2,13) do Najwitszej Maryi Panny.

61

Chocia mnie dobrze rozumiecie, dusze wybrane do chway wiecznej, chc

jednak mwi do was jeszcze otwarciej. Nie powierzajcie zota waszej mioci, srebra
waszej czystoci, zdrojw ask niebieskich ani wina waszych zasug i cnt
dziurawemu worowi, starej i poamanej skrzyni, naczyniu zepsutemu i skaonemu,
jakim jestecie. Inaczej zupi was zodzieje, czyli szatani, ktrzy na to dniem i noc
czyhaj; inaczej najczystsze dary Boe popsujecie z woni mioci wasnej, zbytniej
ufnoci w siebie i samowoli.
Zcie w Sercu Maryi wszystkie wasze skarby, aski i cnoty. Przecie jest Ono
Przybytkiem duchowym, Przybytkiem czcigodnym, Przybytkiem pobonoci. Odkd
Bg sam we wasnej Osobie ze wszystkimi swymi doskonaociami zamkn si w Jej
Sercu, jest Ono cakiem uduchowione i stao si mieszkaniem duchowym dusz
najbardziej uduchowionych i chwalebnym tronem najwikszych ksit wiecznoci;
stao si Zdrojem zapiecztowanym (Pnp 4,12) i Przybytkiem dusz celujcych w
agodnoci, askach i cnotach. Wreszcie stao si Ono bogate jak Dom zoty, mocne
jak Wiea Dawidowa, czyste jak Wiea z koci soniowej.
O, jake szczliwy jest czowiek, ktry wszystko odda Maryi, ktry si Maryi
ze wszystkim i we wszystkim powierza! Ju cakowicie naley on do Maryi, a Maryja
do niego. miao moe on mwi z Dawidem: To zostao mi dane (Ps 118(119),56
Wlg) Maryja stworzona jest dla mnie; lub z umiowanym uczniem: Wziem J sobie
za cae moje dobro (por. J 19,27); lub z Jezusem Chrystusem: Wszystko bowiem moje
jest Twoje, a Twoje jest moje (J 17,10).
Gdyby jaki umys krytykujcy sdzi, e przesadzam lub kieruj si wybuja
pobonoci, to mu powiem, e niestety mnie nie rozumie, a to dlatego, e jest
czowiekiem zmysowym, ktry nie pojmuje rzeczy duchowych, lub dlatego, e naley
do wiata, ktry nie jest zdolny przyj Ducha witego, lub wreszcie dlatego, e jest
czowiekiem pysznym i przemdrzaym, ktry potpi wszystko i pogardzi wszystkim,
czego nie rozumie. Natomiast ci, ktrzy ani z krwi, ani z dzy ciaa, ani z woli ma,
ale z Boga si narodzili (J 1,13) i z Maryi, zrozumiej, co mwi, i znajd w tym
upodobanie. Dla nich wanie to pisz.
Jednym jednak i drugim powtarzam, e przebstwiona Maryja nigdy nie
pozwoli si przecign w mioci i szczodrobliwoci, poniewa jest
najszlachetniejsz i najhojniejsz ze wszystkich stworze, a za drobnostk, ktr Jej
ofiarujemy, daje obficie z tego, co otrzymaa od Boga. A zatem, jeli jaka dusza
oddaje si Jej bez zastrzee, jeli w Niej pokada ca swoj ufno bez
zarozumiaoci i zuchwalstwa, pracuje ze swej strony nad zdobyciem cnt i
opanowaniem namitnoci, to i Maryja oddaje si takiej duszy cakowicie.
Nieche wic wierni sudzy Najwitszej Maryi Panny powtarzaj miao za
w. Janem Damasceskim:
Pokadajc ufno w Tobie, Matko Boa, bd zbawiony; pod Twym
ordownictwem i opiek nie bd si niczego obawia; z Twoj pomoc bd zwalcza
i zwycia moich nieprzyjaci, gdy naboestwo do Ciebie jest broni zbawienia,
jak Bg daje tym, ktrych chce zbawi36.

36

Zob. przypis nr 11.

62

CZ SZSTA
Historia Rebeki i Jakuba jako biblijny typ doskonaego naboestwa
do Najwitszej Maryi Panny
Wspaniay przykad wszystkich prawd dotyczcych Najwitszej Dziewicy
oraz Jej dzieci i sug daje nam Duch wity w Pimie witym w historii Jakuba (Rdz
27), ktry otrzyma bogosawiestwo ojca Izaaka dziki zabiegom i staraniom swej
matki Rebeki. Najpierw histori t opowiem, a potem objani.
ROZDZIA I
Opowiadanie o Jakubie i Ezawie
Ezaw sprzeda Jakubowi swe prawo starszestwa. Kilka lat pniej Rebeka,
matka obu braci, ktra czule kochaa Jakuba, przebiegoci cakiem wit i pen
tajemnic zapewnia mu bogosawiestwo bdce nastpstwem wspomnianego prawa.
Kiedy bowiem podeszy w latach Izaak chcia przed mierci pobogosawi swego
ukochanego syna Ezawa, przywoa go, kaza mu i na polowanie i z upolowanej
zwierzyny przygotowa potraw. Nastpnie chcia go pobogosawi. Rebeka szybko
zawiadomia o tym Jakuba, ktrego bardzo kochaa, i kazaa mu przynie
niezwocznie dwa kolta ze stada. Z nich przyrzdzia Izaakowi potraw, ktr, jak
wiedziaa, bardzo lubi. Nastpnie ubraa Jakuba w odzie Ezawa, ktr
przechowywaa, a jego rce i szyj pokrya skr kolt, aby ociemniay ojciec,
dotykajc wosw jego rk, myla, e to jest Ezaw. Rzeczywicie, Izaak zaskoczony
gosem, ktry wydawa mu si by gosem Jakuba, kaza synowi zbliy si, a
dotknwszy sierci skr, ktrymi w mia okryte rce, rzek: Gos wprawdzie jest
gosem Jakuba, ale rce - rkami Ezawa! Po spoyciu posiku ucaowa Jakuba, a gdy
przy tym poczu mi wo jego odziey, pobogosawi go: yczy mu rosy nieba i
yznoci ziemi. Ustanowi go panem wszystkich braci i zakoczy swe
bogosawiestwo tymi sowami: Niech ten, kto by ci zorzeczy, sam bdzie przeklty,
a ten, kto by ci bogosawi, niech bdzie obsypany bogosawiestwami.
Zaledwie Izaak wypowiedzia te sowa, wszed Ezaw z upolowan zwierzyn i
poprosi ojca o bogosawiestwo. Zdumienie ogarno witego Patriarch, gdy
spostrzeg, co zaszo. Ale nie cofn sowa; przeciwnie, zatwierdzi swe
bogosawiestwo, bo w caym tym zajciu ujrza jasno palec Boy. Wtedy Ezaw
zacz si skary, a obwiniajc gono swego brata o oszustwo, pyta ojca, czyby
rzeczywicie jedno tylko posiada bogosawiestwo.
Zdaniem Ojcw Kocioa Ezaw jest wyobraeniem tych, co cz Pana Boga ze
wiatem i pragn zaywa wszystkiego razem, zarwno pociech niebieskich, jak i
ziemskich. Izaak, wzruszony lamentem Ezawa, pobogosawi go wreszcie, lecz
bogosawiestwem ziemi, i uczyni go poddanym brata. Dlatego Ezaw zapon tak
jadowit nienawici do Jakuba, e czeka tylko mierci ojca, by go zabi. Jakub za
nie uszedby mierci, gdyby nie kochajca matka Rebeka, umiejca go osoni swoj
przezornoci i dobrymi radami, do ktrych Jakub chtnie si stosowa.

63

ROZDZIA II
Postpowanie Ezawa wobec Rebeki
a postpowanie odrzuconych wobec Maryi
Zanim t pikn histori objanimy, trzeba zaznaczy, e wedug wszystkich
Ojcw Kocioa i komentatorw Pisma witego, Jakub jest wyobraeniem Jezusa
Chrystusa i wybranych do chway wiecznej. Ezaw natomiast przedstawia potpionych.
By to zrozumie, wystarczy przyjrze si czynom i zachowaniu si obu braci.
1. Starszy brat Ezaw by silny i krzepki na ciele, sprawny i zrczny w strzelaniu
z uku zabija mnstwo zwierzyny.
2. Nie byo go prawie nigdy w domu, bo ufajc jedynie wasnej sile i
zrcznoci, pracowa tylko na wolnoci.
3. Nie zadawa sobie duo trudu, by podoba si matce swej Rebece i nic pod
tym wzgldem nie czyni.
4. By tak akomy i tak dogadza swemu odkowi, e sprzeda prawo
starszestwa za misk soczewicy.
5. Podobnie jak Kain, zazdroci swemu bratu i przeladowa go zawzicie.
A teraz przypatrzmy si postpowaniu odrzuconych.
1. Ufaj wasnym siom i wasnemu sprytowi w sprawach doczesnych. Bywaj
bardzo silni, zrczni i wiatli w sprawach tej ziemi, natomiast bardzo s sabi i
nieowieceni w rzeczach Boych. I dlatego:
2. Nie przebywaj wcale lub przebywaj mao we wasnym domu, czyli w
swym wntrzu, bdcym owym istotnym mieszkaniem wewntrznym, jakie Bg da
kademu czowiekowi, by w nim przebywa. Odrzuceni nie lubi samotnoci ani ycia
duchowego, ani pobonoci wewntrznej. Uwaaj tych, ktrzy yj w skupieniu
ducha i w oddaleniu od wiata i ktrzy wicej oddaj si pracy wewntrznej ni
zewntrznej, za umysy ograniczone, za witoszkw i zacofacw.
3. Odrzuceni nie troszcz si wcale o naboestwo do Najwitszej Dziewicy,
Matki wybranych. Nie nienawidz Jej wprawdzie jawnie; owszem, oddaj Jej
niekiedy cze, mwi, e J kochaj, odprawiaj na Jej cze niejedno naboestwo.
Ale poza tym nie znosz, by J czule kochano, bo nie maj dla Niej czuoci Jakuba.
Gdy chodzi o naboestwo (ktremu dobre dzieci i sudzy Maryi wiernie si oddaj,
chcc zjedna sobie Jej mio), ustawicznie je krytykuj i nie wierz, by naboestwo
to byo im do zbawienia potrzebne. Sdz, e jeli nie nienawidz jawnie Najwitszej
Dziewicy lub nie gardz otwarcie naboestwem do Niej, to ju zasuyli sobie na Jej
ask i s Jej sugami, zwaszcza jeeli odmwi lub odklepi kilka modlitw na Jej
cze, nie majc zreszt adnej dla Niej mioci i nie troszczc si wcale o popraw
ycia.
4. Sprzedaj swe prawo starszestwa, to jest rozkosze raju, za misk
soczewicy, czyli za przyjemnoci tej ziemi. miej si, pij, jedz, bawi si, graj,
tacz itp., nie starajc si bynajmniej o to, podobnie jak Ezaw, by sta si godnymi
bogosawiestwa Ojca Niebieskiego. Sowem, myl tylko o ziemi, mwi i pracuj

64

tylko dla ziemi i jej przyjemnoci, sprzedaj za chwil uywania, za prne kadzido
chway i za kawaek tej lub biaej twardej ziemi (to znaczy za kawaek zota lub
srebra) ask Chrztu w., szat niewinnoci i dziedzictwo niebieskie. Wreszcie:
5. Odrzuceni nienawidz i przeladuj wybranych, otwarcie lub skrycie,
uciemiaj ich, nienawidz, krytykuj, omieszaj, oskaraj, okradaj, oszukuj,
wypdzaj i chcieliby obrci ich w proch. Sami za zabiegaj o swe szczcie,
uywaj wszelkich przyjemnoci ycia, opywaj w zaszczyty, wzbogacaj si,
podnosz si spoecznie i yj wygodnie.
ROZDZIA III
Postpowanie Jakuba wobec Rebeki
a postpowanie wybranych wobec Maryi
1. Modszy brat Jakub by sabszej budowy ciaa; by agodny i cichy,
przebywa zwykle w domu, by zyska sobie ask matki Rebeki, ktr czule kocha, a
jeli wychodzi z domu, to nie z wasnej woli ani dlatego, jakoby ufa wasnemu
sprytowi, lecz z posuszestwa wobec matki.
2. Kocha i czci matk, dlatego przebywa w domu, by by przy niej.
Najszczliwszy by, gdy j widzia. Unika wszystkiego, co by si mogo jej nie
podoba, a czyni wszystko, o czym sdzi, e sprawi jej rado. Wszystko to
potgowao mio, ktr Rebeka ywia do niego.
3. By on we wszystkim ulegy i cakowicie posuszny ukochanej matce. Jej
rozkazy wykonywa bez zastrzee, szybko i z prawdziwej mioci. Na kade jej
zawoanie bieg may Jakub i pilnie pracowa. Wierzy bezwzgldnie we wszystko to,
co mu mwia. I tak np. kiedy mu zlecia, by przynis dwa kolta na potraw dla
ojca Izaaka, nie upiera si, e jedno kol zupenie wystarczy, by dla jednego
czowieka przygotowa posiek, lecz bez sprzeciwu wykona rozkaz matki.
4. Mia wielkie zaufanie do swej ukochanej matki. Nie polega na wasnej
zaradnoci i zrcznoci, lecz jedynie na staraniach i opiece matki, dlatego wzywa jej
we wszelkich swych potrzebach i radzi si jej we wszelkich wtpliwociach. I tak np.
kiedy j zapyta, czy zamiast bogosawiestwa nie otrzyma od ojca przeklestwa,
uwierzy jej i zaufa, gdy mu powiedziaa, e w danym razie wziaby na siebie owo
przeklestwo.
5. Wreszcie, stara si naladowa cnoty, jakie widzia w swej matce, i zdaje
si, e jednym z powodw, dla ktrych chtnie pozostawa w domu, byo wanie to
pragnienie naladowania ukochanej matki, bardzo bogatej w cnoty, oraz ch
przebywania z dala od zego towarzystwa, psujcego dobre obyczaje. Przez to sta si
godnym podwjnego bogosawiestwa ukochanego ojca.
A teraz zwrmy uwag na postpowanie wybranych :
1. Przebywaj oni stale w domu z Matk, to znaczy lubi samotno, yj
yciem wewntrznym, modl si chtnie, idc za przykadem Matki, Najwitszej
Dziewicy, ktrej caa chwaa jest wewntrz i ktra w cigu caego swojego ycia tak
bardzo miowaa samotno i modlitw. Wprawdzie bywaj oni raz po raz w wiecie,

65

lecz dzieje si to z posuszestwa dla woli Boej i ukochanej ich Matki, by wypeni
obowizki swego stanu. Choby nie wiem jak wielkie rzeczy spenialiby na zewntrz,
to jednak o wiele bardziej ceni te, ktrych dokonuj wewntrz wsplnie z
Najwitsz Dziewic, poniewa tutaj speniaj wielkie dzieo doskonalenia si,
wobec ktrego wszelkie inne dziea s tylko dziecic igraszk. Std pochodzi, e
podczas gdy ich bracia i siostry pracuj na zewntrz z nakadem wszelkich si, ze
sprytem i skutkiem, o ile chodzi o opini i przychylno wiata, oni w wietle Ducha
witego widz, e o wiele wicej chway, dobra i radoci przynosi pozostawanie w
ukrytym zaciszu z Jezusem - ich wzorem i w cakowitym i doskonaym poddaniu si
ich Matce, anieli czynienie w wiecie cudw natury i aski, jak to czyni tylu
Ezaww i odrzuconych. Sawa i bogactwo bdzie w jego domu (Ps 112,3). Chwaa dla
Boga i bogactwo dla czowieka - oto, co znajduje si w domu Maryi.
Panie Jezu, jak mie s przybytki Twoje! Wrbel znalaz dom, by zamieszka, a
jaskka gniazdo, gdzie zoy swe pisklta. Jake szczliwy jest czowiek, ktry
mieszka w domu Maryi, gdzie Ty pierwszy, Panie, uczynie sobie mieszkanie! W tym
mieszkaniu wybranych otrzymuje on pomoc od Ciebie samego i tam ukada w swym
sercu drogi i stopnie wszystkich cnt, by si wznie do doskonaoci na tym ez
padole. Jake miie s przybytki Twoje, Panie Zastpw! (Ps 84, 2-6).
2. Miuj oni czule i czcz prawdziwie Najwitsz Maryj Pann jako sw
Dobr Matk i Pani. Kochaj J nie tylko ustami, ale i dobrymi czynami; czcz J nie
tylko zewntrznie, ale take w gbi swoich serc. Podobnie jak Jakub unikaj oni
wszystkiego, co by mogo si Jej nie podoba, a speniaj gorliwie wszystko, co moe
im zjedna Jej przychylno. Przynosz Jej i ofiaruj nie dwa kolta, jak Jakub
Rebece, lecz to, co owe koltka wyobraaj, a wic sw dusz i ciao oraz wszystko,
co do nich naley, aby Maryja:
1 ) przyja ich jako swoj wasno;
2) sprawia, by obumarli grzechowi i sobie samym, oczyszczajc ich z mioci
wasnej, czynic ich przez to miymi Jezusowi, swemu Synowi, ktry tylko tych chce
mie za przyjaci i uczniw, co sami sobie obumarli;
3) uksztatowaa ich wedug upodobania Ojca Niebieskiego, ktre zna lepiej ni
jakiekolwiek inne stworzenie, oraz na najwysz Jego chwa;
4) przez sw opiek i ordownictwo sprawia, by ciao i dusza wolne od
wszelkiej skazy, obumare sobie, cakowicie ogoocone i doskonale przysposobione,
stay si przedziwn uczt, godn ust i bogosawiestwa Ojca Niebieskiego.
Czy nie tak postpowa bd wybrani, ktrzy ukochaj i bd praktykowa to
doskonae powicenie si Jezusowi Chrystusowi przez rce Maryi, by przez to da
Jezusowi i Maryi wiadectwo mioci praktycznej i odwanej?
Odrzuceni twierdz wprawdzie, e kochaj Jezusa, e kochaj i czcz Maryj,
jednake nie kochaj i nie czcz Jej w istocie ani tak, by Jej powici swe ciao ze
wszystkimi zmysami oraz sw dusz cznie z wadzami, jak to czyni wybrani
3. Wybrani s ulegli i posuszni Najwitszej Dziewicy, swej ukochanej Matce,
na wzr Jezusa Chrystusa, ktry z trzydziestu trzech lat, jakie przey na ziemi,
powici trzydzieci, by przez doskonae i cakowite poddanie si swej witej Matce
wielbi swego Ojca. S Jej posuszni i postpuj dokadnie wedug Jej wskazwek,
jak may Jakub wobec Rebeki, gdy do niego powiedziaa: Synu mj, posuchaj mego

66

polecenia (Rdz 27,8), lub jak sudzy na godach w Kanie Galilejskiej, do ktrych
Najwitsza Dziewica zwrcia si ze sowami: Zrbcie wszystko, cokolwiek wam
powie (J 2,5). Dziki temu, e by posuszny Matce, Jakub otrzyma bogosawiestwo
w sposb zaiste cudowny, jakkolwiek naturalnym biegiem rzeczy nie powinien by go
otrzyma. Podobnie sudzy w Kanie Galilejskiej, ktrzy usuchali wskazania
Najwitszej Dziewicy, dostpili zaszczytu ujrzenia pierwszego cudu Jezusa
Chrystusa, ktry na prob Matki Najwitszej przemieni wod w wino. Tak samo
wszyscy ci, ktrzy szczeglnie pod koniec wiekw otrzymaj bogosawiestwo Ojca
Niebieskiego i godni bd cudw ask Boych, otrzymaj je nie inaczej, jak tylko dla
doskonaego posuszestwa wzgldem Maryi. Przeciwnie naladowcy Ezawa: utrac
oni bogosawiestwo na skutek braku posuszestwa wobec Najwitszej Dziewicy.
4. Maj oni wielkie zaufanie do dobroci i potgi Najwitszej Dziewicy, swej
Dobrej Matki, i wzywaj nieustannie Jej pomocy; wpatruj si w Ni jako w Gwiazd
przewodni, wskazujc im kierunek i prowadzc ich szczliwie do portu
zbawienia. Szczerym sercem odsaniaj Jej swe troski i potrzeby. Powierzaj si Jej
miosierdziu i dobroci, by za Jej wstawiennictwem uzyska przebaczenie grzechw
lub dozna Jej matczynych pieszczot w smutkach i trudnociach. W cudowny sposb
zagbiaj si, ukrywaj i zanurzaj w Jej kochajce i dziewicze Serce, by zapon
czyst mioci, by oczyci si z najmniejszej skazy i posi w caej peni Jezusa,
ktry tam przebywa jako na najchwalebniejszym swym tronie. O, jakie to szczcie!
Nie wierzcie - mwi opat Guerric - by wikszym miao by szczciem przebywa na
onie Abrahama ni na onie Maryi, gdy tam Pan swj tron umieci. Inaczej
odrzuceni: pokadaj ca swoj nadziej w sobie, wraz z synem marnotrawnym
spoywaj pokarm wieprzw, z ropuchami ywi si sam ziemi, jak ludzie wiatowi
kochaj jedynie rzeczy widzialne i zewntrzne, nie maj upodobania w sodyczach
Serca Maryi, nie znajduj pewnej ufnoci i silnego oparcia w Najwitszej Dziewicy,
Dobrej Matce. Kochaj i zaspokajaj marny gd, ktry odczuwaj na zewntrz, jak
mwi w. Grzegorz, poniewa nie chc kosztowa sodyczy, jak nosz gotow we
wasnym wntrzu oraz we wntrzu Jezusa i Maryi.
5. Wreszcie, wybrani strzeg cieek Najwitszej Dziewicy, swej Dobrej
Matki, to znaczy naladuj J i na tym polega ich szczcie i pobono. Stanowi to
niewtpliwie znami ich przyszej chway wiecznej, jak to im ta Dobra Matka mwi:
Bogosawieni, ktrzy drg moich strzeg (Prz 8,32), czyli szczliwi s ci,
ktrzy z pomoc aski Boej wicz si w moich cnotach i ktrzy id ladami mego
ycia. S oni szczliwi za ycia dziki obfitoci ask i sodyczy, ktrych udzielam im
z wasnej peni o wiele obficiej ni tym, ktrzy mnie nie naladuj tak wiernie.
Szczliwi s w godzin mierci, tak agodnej i spokojnej dla nich, przy ktrej
zazwyczaj jestem obecna, by sama wprowadzi ich do radoci wiecznej. Szczliwi s
wreszcie w wiecznoci, gdy aden z mych wiernych i dobrych sug, ktry za ycia
naladowa me cnoty, jeszcze nie zgin.
Przeciwnie odrzuceni: bywaj nieszczliwi za ycia, w godzinie mierci i w
wiecznoci, gdy nie naladuj cnt Najwitszej Dziewicy, zadowalajc si tym, e
czasem wstpi do jakiego bractwa, e odmwi kilka modlitw na Jej cze lub
speni powierzchownie jakie inne wiczenie pobone.

67

O wita Dziewico, moja Dobra Matko, jake szczliwi s - powtarzam to

jeszcze raz w uniesieniu serca - jake szczliwi s ci, ktrzy nie ulegaj bdnemu do
Ciebie naboestwu, co wiernie strzeg Twoich cieek, Twych rad i rozkazw! Lecz
jake nieszczliwi i przeklci s ci, ktrzy naduywajc naboestwa do Ciebie, nie
zachowuj przykaza Twego Syna:
Przeklci s odstpujcy od Twych przykaza! (Ps 119,21 ).
ROZDZIA IV
Najwitsza Dziewica a Jej niewolnicy z mioci
Oto uczynki miosierdzia, ktre Najwitsza Dziewica, najlepsza z matek,
spenia wszystkim wiernym swym dzieciom, ktre na wzr Jakuba cakowicie si Je;
ofiaroway:
1. Maryja kocha wierne swe sugi Ja miuj tych, ktrzy mnie miuj (Prz 8,17).
Maryja kocha ich, poniewa:
I) jest ich prawdziw Matk, a kada matka kocha dziecko, owoc swego
ywota;
2) kocha ich z wdzicznoci, gdy oni prawdziwie J kochaj jako sw Dobr
Matk;
3) kocha ich, bo Bg ich kocha jako swych wybranych: Jakuba umiowaem, a
Ezawa miaem w nienawici (Rz 9,13);
4) kocha ich, gdy ofiarowali si oni Jej cakowicie i s Jej czstk i Jej
dziedzictwem: W Izraelu obejmij dziedzictwo (Syr 24,8);
5) kocha ich czule, czulej ni wszystkie matki razem. Z, jeli moesz, ca
mio naturaln, jak matki caego wiata miuj swe dzieci, w sercu jednej matki dla
jednego dziecka; jeli prawd jest, e matka ta kochaaby niezrwnanie dziecko
swoje, to niemniej jest prawd, e Maryja niewspmiernie czulej kocha swe dzieci,
ni owa matka kochaaby swego jedynaka.
Maryja kocha nie tylko tkliwie, ale i skutecznie. Jej Mio dla nich jest
bardziej czynna i skuteczna ni mio Rebeki do Jakuba. Oto co czyni ta Dobra
Matka, ktrej Rebeka jest tylko figur, by uzyska dla swych dzieci bogosawiestwo
Ojca Niebieskiego:
1. Podobnie jak Rebeka, upatruje stosownej chwili, by im dobrze czyni, by ich
uczyni wielkimi i bogatymi. Widzc jasno w Bogu wszelkie dobro i zo, wszelkie
szczcie i nieszczcie, bogosawiestwo i przeklestwo Boga, ukada przezornie
wszystko tak, by swe wierne dzieci chroni przed wszelkiego rodzaju zem, a
obdarza ich wszelkim dobrem.
2. Jak Rebeka Jakubowi, udziela im dobrych rad: Synu mj, posuchaj mego
polecenia (Rdz 27,8). Midzy innymi poddaje im myl, by przynieli Jej i ofiarowali
dwa koltka, czyli dusz i ciao, by moga przyrzdzi z nich mi Bogu uczt.
Zachca ich, by robili wszystko, czego Jezus, Syn Jej, sowem i przykadem naucza.
Jeli rad tych nie udziela im sama, to czyni to przez aniow, ktrzy nie znaj
wikszego zaszczytu i szczcia nad to, by na Jej rozkaz zstpi na ziemi i dopomc
wiernym Jej sugom.

68

3. A kiedy ju Jej powicili ciao, dusz oraz wszystko, co do nich naley, c

wtedy czyni ta Dobra Matka? - To, co uczynia niegdy Rebeka z dwoma koltami,
ktre jej przynis Jakub:
a) zabija w nich ycie starego Adama;
b) odziera ich ze skry, tj. z ich naturalnych skonnoci, z mioci wasnej, z
samowoli i z przywizania do wszelkich stworze;
c) oczyszcza ich z plam nieczystoci i grzechw;
d) przygotowuje ich wedug upodobania Boego i ku najwyszej Jego chwale.
A poniewa jedynie Maryja doskonale zna upodobania Boe i najwysz chwa
Przedwiecznego, dlatego zdolna jest przygotowa najdoskonalej nasze ciao i dusz
do tego najwzniolejszego upodobania Boego, do tej chway nieskoczonej i
niewysowionej.
4. Ta Dobra Matka - otrzymujc doskona ofiar, ktr w tym naboestwie
skadamy Jej z samych siebie, z naszych zasug i zadouczynie - bierze nas w swe
posiadanie, uwalnia nas ze starych, krpujcych nas szat i czyni nas godnymi ukazania
si przed Obliczem Ojca Niebieskiego, poniewa:
a) Przyodziewa nas w szaty czyste, nowe, kosztowne i wonne starszego brata,
czyli Jezusa Chrystusa, swego Syna, ktre przechowuje w swym domu, to znaczy, nad
ktrymi ma wadz, bdc Skarbniczk i powszechn Szafark zasug i cnt swego
Syna Jezusa Chrystusa, a ktre daje, komu chce;
b) Owija szyj i rce swych sug skrami zabitych i odartych kolt, to znaczy
przyozdabia ich zasugami i bogactwem uczynkw, ktre sami spenili. Niszczy i
usuwa wszystko, co w nich jest nieczyste i niedoskonae, nie rozpraszajc nic z dbr,
jakie w nich aska zdziaaa. Raczej zachowuje je i pomnaa, by nimi przyozdobi i
wzmocni szyj i rce swych dzieci, to znaczy, by ich wzmocni do niesienia jarzma
Paskiego, ktre nosi si na karku, oraz do penienia wielkich rzeczy na chwa Bo i
dla zbawienia biednych wspbraci;
c) Maryja nadaje now wo i nowy urok tym ozdobom, udzielajc im wasnych
swych szat, tj. swych zasug i cnt, ktre umierajc przekazaa im w testamencie.
Wszyscy zatem wierni Jej sudzy i niewolnicy podwjne maj szaty, mianowicie szaty
Jej Syna i Jej wasne: Wszyscy domownicy Jej maj po dwie suknie (Prz 31,21 Wlg). I
dlatego nie potrzebuj obawia si zimna Jezusa Chrystusa, ktry jest biay jak nieg i
ktrego odrzuceni, nie odziani, pozbawieni zasug Jezusa Chrystusa i Najwitszej
Dziewicy, nie bd mogli znie.
5. Wreszcie Maryja sprawia, e wierni Jej sudzy otrzymuj bogosawiestwo
Ojca Niebieskiego, chocia jako dzieci modsze i przybrane nie powinni go otrzyma.
Odziani w szaty zupenie nowe, bardzo kosztowne i nadzwyczaj piknej woni, z
ciaem i dusz doskonale przysposobion, zbliaj si z ufnoci do Ojca
Niebieskiego. Syszy On i rozrnia ich gos, gos grzesznika. Wszake dotyka ich rk
pokrytych skrami, czuje pikn wo ich odzienia, spoywa z radoci to, co Maryja,
ich Matka, przygotowaa, a rozpoznajc w nich zasugi i pikn wo swego Syna i
Jego Najwitszej Matki:
a) Daje im podwjne bogosawiestwo rosy niebieskiej (Rdz 27,28), czyli aski
Boej, bdcej zaczynem chway: Napeni nas wszelkim bogosawiestwem
duchowym na wyynach niebieskich - w Chrystusie (Ef 1,3), oraz bogosawiestwo

69

yznej ziemi (Rdz 27,28), to znaczy, e ten Dobry Ojciec daje im chleb powszedni i
dostateczn obfito dbr tego wiata.
b) Czyni ich panami reszty braci, czyli odrzuconych. Cho to panowanie nie
zawsze okazuje si na tym przemijajcym wiecie (zob. 1 Kor 7,31), gdzie czsto
panuj odrzuceni: Bezboni mwi bd zuchwale i bezwstydnie, i przechwala si
bd (Ps 94,4), Widziaem bezbonika hardego i wyniosego (Ps 37,35), to jednak jest
ono prawdziwe i okae si jawnie na tamtym wiecie, gdzie sprawiedliwi, jak mwi
Duch wity, bd sdzi ludy, zapanuj nad narodami (Mdr 3,8).
c) Majestat Boy bogosawi nie tylko im samym i ich dobra, lecz nadto
bogosawi wszystkim, ktrzy im bogosawi bd, a odmawia bogosawiestwa tym
wszystkim, ktrzy bd im zorzeczy i ich przeladowa.
2. Maryja ywi wierne swe sugi
Drugim czynem miosierdzia, jaki Najwitsza Dziewica spenia dla swych
wiernych sug, jest to, e zaopatruje ich we wszystko, co dotyczy ciaa i duszy. Daje
im podwjne szaty, jak dopiero co wykazalimy. ywi ich najbardziej wyszukanymi
potrawami ze stou Boego; daje im Chleb ycia, ktry przygotowaa. Drogie dzieci,
mwi im sowami Mdrca Paskiego, nasycie si mymi owocami (Syr 24,26 Wlg), to
znaczy Jezusem, owocem ywota, ktry dla was wydaam na wiat. Chodcie,
powtarza im, spoywajcie mj chleb, ktrym jest Jezus, i pijcie wino Jego mioci,
ktre zmieszaam z mlekiem piersi moich (zob. Prz 9,5; Pnp 5,1). Jako Skarbniczka i
Szafarka ask Najwyszego, Maryja rozdziela znaczn a najlepsz ich cz, by ni
ywi i utrzymywa swoje dzieci i sugi. Utyj oni na Chlebie ywym, upoj37 si
winem, ktre rodzi dziewice (zob. Za 9,17) Dlatego z atwoci nosz oni jarzmo
Chrystusa i prawie nie odczuwaj jego ciaru, a to dziki Maryi, ktra czyni je
lekkim przez namaszczenie go olejem pobonoci.
3. Maryja prowadzi wierne swe sugi
Trzecie dobrodziejstwo, jakie Dziewica Maryja wywiadcza swoim wiernym
sugom, polega na tym, e prowadzi ich i kieruje nimi wedug woli swego Syna.
Rebeka prowadzia maego Jakuba i dawaa mu od czasu do czasu dobre rady, by
zapewni mu bogosawiestwo ojca i uchroni go przed zazdroci i
przeladowaniem brata Ezawa.
Maryja, ktra jest Gwiazd Morza, prowadzi wszystkie swe wierne sugi do
portu zbawienia, wskazuje im drog wiodc do ycia wiecznego, kae im unika
niebezpiecznych krokw, prowadzi ich za rk ciekami sprawiedliwoci,
podtrzymuje ich, by nie upadli, podnosi ich, gdy upadli, jako Miosierna Matka
upomina ich, gdy bdz a nieraz nawet karze ich z mioci. Czy moe zbdzi w
drodze do wiecznoci dziecko posuszne Maryi, swej ywicielce i wiatej
Kierowniczce? Idc Jej ladami - mwi w. Bernard - nie zbdzicie nigdy. Nie
obawiajcie si, by prawdziwe dziecko Maryi mogo ulec diabelskim podszeptom i
popa w formaln herezj. Tam, gdzie Maryja wskazuje kierunek, tam ani duch
37

Oczywicie w znaczeniu duchowym - przyp. red

70

ciemnoci ze swymi mamidami, ani odszczepiecy z ca swoj przebiegoci

dostpu nie maj. Jeli Maryja ci trzyma, nie upadniesz.
4. Maryja broni i osania wierne swe sugi
Czwart przysug, jak Maryja oddaje swym wiernym dzieciom i sugom, jest
to, e ich broni i osania przed nieprzyjacimi. Przez swe starania i czujno Rebeka
uchronia Jakuba od wszelkich niebezpieczestw, w jakich si znajdowa, a w
szczeglnoci od mierci, ktr brat Ezaw byby mu na pewno zada z powodu
nienawici i zazdroci, jak niegdy Kain swemu bratu Ablowi. Maryja, Dobra Matka
wybranych, ukrywa ich pod swymi opiekuczymi skrzydami jak kokosz swe pisklta.
Rozmawia z nimi, znia si do nich, wspczuje ich sabociom. By ich uchroni przed
jastrzbiem i spem, osania ich i towarzyszy im grona jak zbrojne zastpy (Pnp 6,4).
Czy czowiek otoczony stutysiczn armi bdzie si obawia swych nieprzyjaci? A
wierny suga Maryi, otoczony Jej opiek i potg krlewsk, jeszcze mniej ma
podstaw do obawy. Ta Dobra Matka i mona Pani niebios wysaaby raczej zastpy
aniow na pomoc sudze swemu, ni kiedykolwiek mogoby si zdarzy, by wierny
suga, ktry si Jej powierzy, uleg zoci, przewadze i przemocy swych
nieprzyjaci38.
5. Maryja wstawia si za swymi wiernymi sugami
Pite wreszcie i najwiksze dobro, jakiego Maryja udziela swym wiernym
sugom polega na tym, e wstawia si za nimi u Syna, jednajc Go swymi probami,
czy ich z Jezusem bardzo cisym wzem i utrzymuje ich w tym zjednoczeniu.
Rebeka kazaa zbliy si Jakubowi do oa ojca. Ten za dotkn syna, ucisn
i ucaowa go nawet z radoci, a odczuwajc przy tym mi wo jego szat, w
uniesieniu ducha zawoa:
Oto wo mego syna, jak wo pola penego, ktre pobogosawi Pan (Rdz
27,27 Wlg).
To pene pole, ktrego wo oczarowaa serce ojca, to nic innego jak wo cnt i
zasug Maryi, tego pola penego aski, na ktrym Bg Ojciec zasia ziarno pszeniczne
wybranych: swego Jedynego Syna.
O, jake mile spoglda Jezus, Ojciec przyszego wieku (por. Iz 9,6), na wierne
swe dzieci, tchnce mi woni Maryi! Jak szybko i jak cile jednoczy si z nimi!
Maryja za, ktra obsypaa je askami i uzyskaa dla nich bogosawiestwo Ojca
Niebieskiego i zjednoczenie z Jezusem Chrystusem, zachowuje je w Jezusie
Chrystusie i Jezusa Chrystusa w nich. Chroni je i zawsze czuwa nad nimi z obawy, by
nie utraciy aski Boej i nie wpady w sida nieprzyjaci: utrzymuje witych w ich
penoci i uzyskuje im ask wytrwania a do koca.

38

Warto tu przypomnie mczesk mier w. Maksymiliana Marii Kolbego w owicimskim

obozie. Cho go oprawcy maltretowali, poniali, a w kocu zamordowali, nie zdoali w ogle
ani oni, ani straszne warunki obozowe, ani nawet dwutygodniowy bunkier godowy zama
ducha tego nieustraszonego apostoa Niepokalanej - przyp. red.

71

Oto wytumaczenie tej dawnej i wspaniaej opowieci o wybrastwie i

odrzuceniu, opowieci tak mao zgbianej, a tak penej taje m nic.
CZ SIDMA
Cudowne skutki doskonaego naboestwa do Maryi w duszach wiernych
ROZDZIA I
Poznanie i wzgarda samego siebie
Drogi bracie, o ile bdziesz wierny praktykom zewntrznym i wewntrznym
tego naboestwa, bd spokojny. Z pomoc wiata, ktrego udzieli ci Duch wity
przez Maryj, drog sw Oblubienic, poznasz swoj skaon natur i niezdolno do
wszystkiego, co dobre39, a dziki temu rozpoznaniu bdziesz sob gardzi, bdziesz
tylko ze wstrtem myla o sobie. Bdziesz na siebie patrzy jak na limaka, ktry
wszystko brudzi sw lin, lub jak na ropuch, ktra wszystko zatruwa sw trucizn,
lub jak na zoliwego wa, ktry tylko czyha na to, by kogo oszuka. Wtedy to
pokorna Maryja pozwoli ci bra udzia w swej gbokiej pokorze i sprawi, e bdziesz
sob gardzi40, e nie bdziesz nikogo lekceway, e ukochasz unienie.
ROZDZIA II
Uczestnictwo w wierze Maryi
Najwitsza Dziewica pozwoli ci uczestniczy w swej wierze, ktra za Jej
ziemskiego ycia bya wiksza ni wiara wszystkich patriarchw, prorokw,
apostow i wszystkich witych. Teraz, kiedy chwalebnie panuje w niebie, nie ma ju
tej wiary, bo w wietle chway wszystko widzi w Bogu. Wszake za przyzwoleniem
Najwyszego nie utracia jej, wstpujc do chway; raczej zachowaa j i nadal
zachowuje w Kociele wojujcym dla swych najwierniejszych sug i suebnic. Im
wicej zatem wzgldw zaskarbisz sobie u Tej dostojnej Pani i wiernej Dziewicy, tym
wicej mie bdziesz:
- wiary czystej w caym yciu; wiary, ktra sprawi, e nie bdziesz goni za
uczuciowoci ani za nadzwyczajnymi askami;
- wiary ywej i oywianej mioci, dziki ktrej jedyn pobudk twych
czynw bdzie czysta mio ;
- wiary silnej i niewzruszonej jak skaa, dziki ktrej pozostaniesz
niezachwiany i niezomny wrd yciowych burz i udrcze;
39

40

Poniewa sam Bg jest rdem wszelkiego dobra, a wic i naszych dobrych czynw (zob. Mk
10,17) - przyp. red.
w. Ludwik nie ma na myli pogardy w dosownym znaczeniu, bo sprzeciwiaaby si ona naszej
godnoci dzieei Boych. Autor nieustannie pogbia w nas prawd o naszej zalenoci od Boga,
bymy tylko do Niego chcieli nalee, cakowicie powierzyli si tylko Jemu i tylko w Nim
pooyli caa nasz ufno - przyp. red.

72

- wiary czynnej i przenikliwej, ktra niby klucz tajemniczy pozwoli ci wnikn

w tajemnice Jezusa Chrystusa, w ostateczne rzeczy czowieka, a nawet w samo Serce
Boga;
- wiary mnej, dziki ktrej bez wahania podejmiesz i doprowadzisz do koca
wielkie dziea dla Boga i dla zbawienia dusz;
- wiary, ktra bdzie dla ciebie ponc pochodni, yciem Boym, ukrytym
skarbem Boej Mdroci i przepotn broni, ktr posugiwa si bdziesz, by
owieca tych, co s w ciemnociach i w cieniu mierci, by rozpala ogie mioci w
sercach ozibych, by da ycie tym, co umarli przez grzech, by agodnym, a silnym
sowem wzrusza serca z kamienia i obala cedry Libanu, wreszcie, by odeprze
szatana i wszystkich nieprzyjaci zbawienia.
ROZDZIA III
aska czystej mioci
Maryja, Matka piknej mioci (Syr 24,18 Wlg), wyzwoli twe serce z
wszelkiego niepokoju sumienia i z wszelkiego zniewolenia lkiem. Maryja twe serce
otworzy i rozszerzy tak, e bdziesz bieg po drodze przykaza (zob. Ps 119,32) Jej
Syna ze wit swobod dzieci Boych. Maryja wprowadzi do twego serca czyst
mio, ktrej skarb jedynie Ona posiada. Odtd w twym postpowaniu bdziesz si
kierowa ju nie obaw, lecz czyst mioci ku Bogu, ktry sam jest Mioci.
Bdziesz Go uwaa za najlepszego Ojca, ktremu bezustannie bdziesz si stara
podoba, do ktrego bdziesz mg swobodnie przylgn jak dziecko do ukochanego
ojca. Gdyby przypadkiem mia nieszczcie Go obrazi, upokorzysz si przed Nim
natychmiast, przeprosisz Go pokornie, wycigniesz ku Niemu z prostot rce,
powstaniesz z mioci, bez niepokoju i obawy, i bez zniechcenia dalej ku Niemu
dy bdziesz.
ROZDZIA IV
Wielka ufno w Bogu i w Maryi
Najwitsza Dziewica napeni ci wielk ufnoci do Boga i do Niej samej.
1 ) Odtd bowiem nie bdziesz si ju zblia do Jezusa sam, lecz zawsze przez
t Dobr Matk.
2) Poniewa ofiarowae Jej wszystkie swe zasugi, aski i zadouczynienia, by
nimi rozporzdzaa wedug swej woli, dlatego Maryja udzieli ci swych cnt,
przyodzieje ci swoimi zasugami, tak e z ufnoci bdziesz mg powiedzie Bogu:
Oto ja suebnica Paska, niech mi si stanie wedug Twego sowa (k 1,38).
3) Poniewa oddae si Jej cakowicie z dusz i ciaem, Maryja, hojna z
hojnymi i hojniejsza ni najhojniejsi, odda si tobie nawzajem w sposb cudowny, ale
prawdziwy, tak e miao bdziesz mg Jej powiedzie: Nale do Ciebie - wybaw

73

mnie (Ps 119,94) lub z umiowanym uczniem: Wziem Ci, Maryjo, jako cae me
dobro (por. J 19,27).
Bdziesz mg take powtrzy za w. Bonawentur:
Droga moja Pani i Wybawicielko, bd dziaa z ufnoci i nie bd si lka,
bo Ty jeste moj si i moj chwa w Panu... Jestem cay Twj i wszystko, co
posiadam, do Ciebie naley.
O chwalebna Dziewico, bogosawiona nad wszystkie stworzenia, pragnbym
Ci pooy jako piecz na me serce, bo mio Twoja jest silna jak mier (por. Pnp
8,6).
Bdziesz mg odezwa si do Boga sowami w duchu proroka:
Panie, moje serce si nie pyszni i oczy moje nie s wyniose. Nie goni za tym,
co wielkie albo co przerasta me siy. Przeciwnie: wprowadziem ad i spokj do mojej
duszy. Jak niemowl u swej matki, jak niemowl - tak we mnie jest moja dusza (Ps
131,1-2).
4) Niech twoj ufno do Maryi spotguje ta okoliczno, e oddajc Jej
wszystko, co masz dobrego, bdziesz mia mniej ufnoci do siebie, a o wiele wicej do
Tej, ktra jest twym Skarbem. Jaka to ufno, jaka pociecha dla duszy, gdy moe
powiedzie, e Skarbiec Boy, do ktrego Bg woy wszystko, co mia
najkosztowniejszego, jest take jego wasnoci! A Maryja, jak powiedzia w.
Rajmund Jordan, jest Skarbcem Pana.
ROZDZIA V
Zjednoczenie z dusz i duchem Maryi
Jeli bdziesz wierny praktykom tego naboestwa, dusza Najwitszej
Dziewicy zjednoczy si z dusz twoj, by wielbi Pana; Jej duch ducha twego
ogarnie, by radowa si w Bogu, Zbawicielu swoim. Niech dusza Maryi bdzie w
kadej duszy, by wielbi Pana; niech duch Maryi bdzie w kadej duszy, by radowa
si w Bogu (w. Ambroy)
Kiedy nadejd owe czasy szczliwe, powiedzia pewien wielki czciciel
Maryi, kiedy nadejd owe czasy szczliwe, kiedy Maryja bdzie krlowa jako Pani
i Wadczyni w sercach, by je zupenie podda panowaniu swego wielkiego i Jedynego
Jezusa? Kiedy dusze bd tak oddycha Maryj, jak ciao oddycha powietrzem?
Wtedy to dopiero stan si rzeczy cudowne na tym padole, gdy Duch wity,
znajdujc ukochan sw Oblubienic odzwierciedlon w duszach, zstpi na nie z ca
obfitoci i napeni je swymi darami, zwaszcza darem mdroci, by przez nie
dokonywa cudw aski. Drogi bracie, kiedy nadejd owe czasy szczliwe, w wiek
Maryi, kiedy dusze wybrane i przez Maryj wyproszone u Najwyszego, zatapiajc
si w przepacistych gbiach wntrza Maryi, stan si ywymi Jej obrazami, by
kocha i wielbi Jezusa Chrystusa? Czasy te nadejd dopiero wtedy, gdy ludzie
poznaj i praktykowa bd naboestwo, ktrego nauczam:
Niech przyjdzie Krlestwo Maryi, Panie, aby przyszo Krlestwo Twoje.

74

ROZDZIA VI
Przeobraenie dusz w Maryi na obraz Jezusa Chrystusa
Jeli to drzewo ycia, ktrym jest Maryja, starannie bdziemy pielgnowa w
duszy przez wierne praktykowanie wyoonego naboestwa, to przyniesie ono owoc
w swoim czasie, a owocem jego nie jest nic innego jak Jezus Chrystus. Widz tylu
ludzi pobonych, szukajcych Jezusa Chrystusa: jedni szukaj Go na tej drodze i
przez tak praktyk, drudzy w inny sposb, a ilu to z nich, napracowawszy si przez
ca noc, moe powiedzie: Mistrzu, ca noc pracowalimy, i nicemy nie uowili (k
5,5). I do nich mona zastosowa sowa: Pracowalicie duo, a zarobilicie mao (por.
Ag 1,6). Jezus Chrystus jest w was jeszcze bardzo saby.
Natomiast na niepokalanej drodze Maryi i za pomoc tej Boej praktyki, ktrej
ucz, praca odbywa si w cigu dnia w miejscu witym i jest lekka. U Maryi nie ma
nocy, bo nie byo w Niej nigdy nawet najmniejszego cienia grzechu. Maryja jest
miejscem witym i najwitszym, gdzie ksztatuj si wici.
Prosz zwrci uwag na to, co powiedziaem, e wici ksztatuj si w Maryi.
Jest bowiem wielka rnica midzy wyciosaniem posgu za pomoc mota i duta a
odlaniem go w formie. Rzebiarze ciko si napracuj i duo zuyj czasu, zanim
wyrzebi posg dutem i motem. Natomiast, by odla posg w gotowej formie, mao
potrzeba pracy i czasu. W jednym z kaza w. Augustyn nazywa Najwitsz Maryj
Pann Forma Dei Form Bo - waciw form do ksztatowania i urabiania
bogw41. Kogo wrzucono do tej Boej Formy, ten od razu zostaje uksztatowany w
Jezusie Chrystusie i Jezus Chrystus w nim. Maym kosztem i w krtkim czasie bdzie
on przebstwiony, poniewa wrzucono go do tej samej Formy, ktra uksztatowaa
Boga.
Sdz, e mog doskonale porwnywa tych kierownikw duchowych i te
osoby pobone, ktre w sobie lub w drugich chc ksztatowa Chrystusa za pomoc
innych wicze ni to, ktre wyoyem, z rzebiarzami, co ufni we wasn zrczno,
pilno lub sztuk twardy kamie lub kawa nie obciosanego drzewa obrabiaj
ogromn iloci uderze mota i duta, by wyciosa w nim wizerunek Jezusa
Chrystusa. Nieraz nie udaje si im odda podobiestwa Jezusa, dlatego e nie znaj
wyrazu Jego Oblicza lub nie maj potrzebnego dowiadczenia Chrystusa, lub w kocu
skutkiem bdnego uderzenia, ktrym popsuli cae dzieo. Natomiast tych, co pojli
tajemnic aski, ktr im przedstawiam, przyrwnuj susznie do odlewnikw, ktrzy
znalazszy pikn form - Maryj, w ktrej Jezus zosta uksztatowany naturalnym i
boskim sposobem, i nie ufajc wasnej zrcznoci, lecz jedynie doskonaoci Formy rzucaj si w Ni i w Niej si zatapiaj, by mogli sta si wiernym odbiciem Jezusa
Chrystusa.
Jakie to pikne i prawdziwe porwnanie! Lecz kto je zrozumie? Pragnbym,
by ty je poj, kochany bracie. Ale pamitaj, e do formy wlewa si tylko to, co jest
41

Zob. Ps 82,6. Stworzeni na obraz Boy (Rdz 1,27) i obdarzeni ask przybrania za synw (Rz
8,15) wszyscy jestemy wezwani do bycia bogami przez uczestnictwo w naturze samego Boga
(zob. Katechizm Kocioa Katolickiego poz. 460) - przyp. red.

75

stopione i pynne, to znaczy, e trzeba zniszczy i stopi w sobie starego Adama, by

sta si nowym Adamem (Chrystusem) w Maryi.
ROZDZIA VII
Najwysza chwaa Jezusa Chrystusa
Przez to wiernie wykonywane wiczenie oddasz Jezusowi wicej chway w
jednym miesicu ni przez inne wiczenia, choby trudniejsze, w kilku latach.
Dlaczego? Ot odpowiadam:
1) Speniajc swe uczynki przez Najwitsz Dziewic w myl tego
naboestwa, zrzekasz si wasnych, nawet dobrych i znanych ci zamierze i dzie, by
znikn, e tak powiem, w zamierzeniach i dziaaniu Najwitszej Dziewicy, cho ich
nie znasz. Przez to zyskujesz udzia we wzniosoci zamierze Maryi, ktre byy tak
czyste, e najmniejszy z Jej uczynkw, np. krcenie kdzieli czy zrobienie jednego
ciegu ig, wicej chway odda Bogu ni w. Wawrzyniec przez swe okrutne
mczestwo na rozpalonej kracie, wicej nawet ni wszyscy wici przez swe
najbardziej heroiczne czyny. Sowem, Maryja w cigu swego ziemskiego ycia
zdobya taki bezmiar niewysowionych ask i zasug, e atwiej mona by policzy
gwiazdy na firmamencie, krople wody w morzu i ziarnka piasku na wybrzeu ni Jej
zasugi i aski. I dlatego Maryja oddaa Bogu wicej chway, ni Mu wszyscy
anioowie i wici chway oddali i oddadz. Maryjo! Cudzie aski! Istotnie, potrafisz
czyni cuda aski w duszach, ktre dobrowolnie i cakowicie zanurzyy si i znikny
w Tobie.
2) Dusza, ktra to naboestwo wiernie praktykuje, za nic uwaa wszystko to,
co sama z siebie myli lub czyni. By zbliy si do Chrystusa lub z Nim przynajmniej
rozmawia, szuka ona oparcia i znajduje upodobanie jedynie w zamierzeniach i
intencjach Maryi. I dlatego wiczy si ona o wiele bardziej w pokorze ni dusze, ktre
dziaaj same z siebie, ktre w sobie i we wasnych zamiarach maj upodobanie i na
wasne licz siy. Tote dusza taka o wiele wiksz chwa oddaje Bogu, bo cze
doskonaa odbiera tylko od tych, ktrzy s pokorni w duchu i cichego serca.
3) Najwitsza Panna z wielkiej ku nam mioci przyjmuje w swe dziewicze
donie dary, jakie skadamy Jej z naszych uczynkw, a przydajc im piknoci i
cudownego blasku, sama ofiarowuje je Chrystusowi, przez co przynosz one Panu
naszemu wicej chway, ni gdybymy je naszymi grzesznymi rkami sami skadali
Mu w ofierze.
4) Ilekro wreszcie mylisz o Maryi, Maryja zamiast ciebie myli o Bogu,
dlatego ilekro wielbisz i czcisz Maryj, Maryja wraz z tob wielbi i czci Boga. U
Maryi wszystko odnosi si do Boga, tak i trafnie mona J nazwa relacj do
Boga, istniejc tylko przez wzgld na Boga, lub echem Boym, ktre nic nie mwi
i niczego innego nie powtarza, jak Bg. Jeli powiesz Maryja, Ona powie Bg.
Elbieta wysawiaa Maryj i nazwaa bogosawion T, ktra uwierzya; Maryja za
jako wierne echo Boga zaintonowaa: Wielbi dusza moja Pana (k 1,46). Jak Maryja

76

wwczas uczynia, tak czyni codziennie. Gdy J wielbisz, chwalisz lub Jej co
ofiarujesz, to wielbisz, kochasz, czcisz Boga i dajesz Bogu przez Maryj i w Maryi.
CZ SMA
Szczegowe wiczenia naboestwa do Najwitszej Maryi Panny
ROZDZIA I
wiczenia zewntrzne
Jakkolwiek istota tego naboestwa polega na aktach wewntrznych, to istnieje
jednak szereg wicze zewntrznych, ktrych nie wolno zaniedbywa, najpierw
dlatego, e wiczenia zewntrzne, jeli s dobrze wykonywane, pobudzaj nas do
wicze wewntrznych, potem dlatego, e przypominaj nam, ktrzy przecie
korzystamy z pomocy zmysw, o naszych powinnociach wobec Boga, wreszcie
dlatego, e przyczyniaj si do zbudowania tych, ktrzy je widz, gdy przeciwnie,
wiczenia czysto wewntrzne s niedostrzegalne.
Niech nikt nie mwi, e prawdziwa pobono tkwi w sercu, e w
naboestwie naley unika tego, co zewntrzne i co mogoby podsyca prno, e
prawdziwa pobono powinna si ukrywa. Na podobne krytyki odpowiadam
sowami Mistrza: Tak niech wieci wasze wiato przed ludmi, aby widzieli wasze
dobre uczynki i chwalili Ojca waszego, ktry jest w niebie (Mt 5,16). Nie mamy wic,
jak mwi w. Grzegorz, spenia zewntrznych uczynkw i wicze pobonych, by si
ludziom podoba i ciga na siebie pochway, bo to byoby prnoci; mamy je
natomiast spenia niekiedy przed ludmi, by podoba si Bogu i Go czci, nie
zwaajc na to, czy przynios nam wzgard, czy pochwa ludzk.
Podam teraz kilka wicze zewntrznych, ktre nazywam zewntrznymi nie
dlatego, bymy mieli je spenia bez wewntrznej intencji, lecz aby je odrni od
czysto wewntrznych.
1. Cakowite ofiarowanie samego siebie
Pierwsze wiczenie. Ci, ktrzy pragn praktykowa to szczeglne
naboestwo, ktre nie jest bractwem - jakkolwiek byoby to rzecz bardzo podan
- powinni przynajmniej przez dwanacie dni pracowa nad tym, by wyzby si ducha
tego wiata, bdcego przeciwnikiem Ducha Jezusa Chrystusa. Powinni nastpnie
powici ze trzy tygodnie, by si napeni Jezusem Chrystusem przez Najwitsz
Dziewic. Oto porzdek, jakiego powinni si trzyma:
W pierwszym tygodniu ofiaruj w duchu pokory wszystkie swoje modlitwy i
dobre uczynki z prob o poznanie samych siebie i o al za grzechy. W tym celu mog,
jeli zechc, rozmyla nad tym, co powiedziaem wyej o grzesznym podou natury
ludzkiej, uwaajc przez ten tydzie samych siebie za pezajce robactwo, za we,
ropuchy i kozy. Mog te rozwaa nastpujce trzy myli w. Bernarda: Rozwaaj,

77

czym bye - nasieniem zepsutym; czym jeste - naczyniem penym bota; czym
bdziesz - pastw robakw. Bd prosili Pana naszego i Ducha witego o wiato:
Panie, spraw, ebym przejrza (k 18,41 ). Spraw, abym pozna samego siebie (w.
Augustyn). Codziennie odmawia bd Litani do Ducha witego i bd si uciekali
do Najwitszej Dziewicy z prob o t wielk ask, bdc podstaw dla wszystkich
innych ask. W tej intencji odmawia bd codziennie hymn Ave Maris Stella - Witaj
Gwiazdo Morza i Litani do Najwitszej Maryi Panny.
W czasie drugiego tygodnia stara si bd we wszystkich swych modlitwach i
uczynkach o to, by poznawa Najwitsz Dziewic. O poznanie to prosi bd
Ducha witego. Za czytanie i rozmylanie posuy moe im to, co w niniejszej
ksieczce powiedzielimy o Najwitszej Pannie. Podobnie jak w pierwszym
tygodniu, mog odmawia w tej intencji Litani do Ducha witego, hymn Witaj
Gwiazdo Morza i Raniec.
Trzeci tydzie powic poznaniu Jezusa Chrystusa. W tym czasie mog czyta
i rozmyla to, co w tym przedmiocie powiedzielimy; mog odmawia modlitw w.
Augustyna42 i powtarza z tym witym ustawicznie: Panie, spraw, abym Ci pozna!
Panie, spraw, abym ujrza, kim jeste! Jak poprzednio, mog odmawia Litani do
Ducha witego, hymn Witaj Gwiazdo Morza oraz Litani do Imienia Jezus.
Pod koniec trzeciego tygodnia wyspowiadaj si i przyjm Komuni w. w
intencji oddania si Jezusowi Chrystusowi przez rce Maryi jako niewolnicy z mioci,
a po Komunii w. odmwi akt ofiarowania si43. Przyrzeczenie to powinni zoy
rwnie na pimie i podpisa w tym samym dniu.
Byoby dobrze, aby tego dnia zoyli Jezusowi Chrystusowi i Jego Matce
Najwitszej jak danin jako pokut za swe przesze niewiernoci oraz by przez to
wyrazi swoj zaleno od Jezusa i Maryi. Danin t moe stanowi post, jakie
umartwienie lub jamuna. Wystarczy rzecz najdrobniejsza, aby tylko bya dana z
czystej intencji, bo Jezus patrzy tylko na dobr wol.
Co najmniej raz w roku, w rocznic ofiarowania si, naley odnowi ten akt,
speniajc te same wiczenia przez trzy tygodnie.
Zbawienn jest rzecz odnawia je co miesic, a nawet codziennie, tymi
sowami: Totus tuus ego sum, et omnia mea tua sunt - Jestem cay Twj i wszystko
moje Twoim jest.
Jestem cay Twj, Jezu, i wszystko, co mam, do Ciebie naley przez Maryj,
Twoj Najwitsz Matk.
2. Odmawianie Maej Koronki do Najwitszej Dziewicy
Drugie wiczenie. Odmawia bd codziennie przez cae ycie, o ile to bdzie
rzecz moliw, Ma Koronk do Najwitszej Dziewicy, skadajc si z trzech
Ojcze nasz i dwunastu Zdrowa Maryjo na cze dwunastu przywilejw Najwitszej
Dziewicy. wiczenie to jest bardzo dawne. wity Jan ujrza Niewiast ukoronowan
dwunastoma gwiazdami, ubran w soce i majc ksiyc pod stopami (zob. Ap
42
43

Patrz wyej.
Patrz dalej.

78

12,1). Wedug komentatorw Pisma witego t Niewiast jest Najwitsza Dziewica

(w. Augustyn, w. Bernard).
Istnieje kilka sposobw odmawiania tej Koronki, nie zamierzam jednak
tumaczy ich szczegowo. Najlepszego sposobu jej odmawiania sam Duch wity
nauczy niezawodnie tych wszystkich, ktrzy to naboestwo bd wiernie
praktykowa. Na pocztku naley odmwi modlitw: Dozwl mi chwali Ci, o
Panno Przenajwitsza, i daj mi moc przeciw nieprzyjacioom Twoim, po czym naley
odmwi: Wierz w Boga, Ojcze nasz, cztery Zdrowa Maryjo i raz Chwaa Ojcu,
znowu: Ojcze nasz, cztery Zdrowa Maryjo i Chwaa Ojcu, itd.
3. Noszenie maego elaznego acuszka
Trzecie wiczenie. Jest rzecz chwalebn i bardzo poyteczn, by ci, ktrzy w
ten sposb uczynili si niewolnikami Jezusa i Maryi, nosili na znak swej miosnej
niewoli powicony acuszek elazny.
adne oznaki zewntrzne nie nale, co prawda, do istoty wyoonego
naboestwa i mona si bez nich bardzo dobrze obej. Nie mog si jednak
powstrzyma, by nie wyrazi uznania tym, ktrzy wyzbywszy si haniebnej niewoli
szatana, w ktr wtrciy ich grzechy miertelne, oddaj si dobrowolnie w chwalebn
niewol Jezusa Chrystusa i chlubi si ze w. Pawem, e ich kajdany, cho z elaza i
bez blasku, s stokro chwalebniejsze i kosztowniejsze ni wszystkie zote naszyjniki
cesarzy.
Nie byo niegdy rzeczy haniebniejszej ni krzy. Obecnie jednak drzewo
krzya stanowi najchwalebniejszy symbol chrzecijastwa. To samo mona by
powiedzie o acuchu niewoli. W staroytnoci pogaskiej nie znano nic
haniebniejszego od kajdan niewoli. Dla chrzecijanina jednak nie ma nic
chwalebniejszego nad kajdany Jezusa Chrystusa, ktre uwalniaj nas z haniebnych
wizw grzechu i szatana, darz nas prawdziw wolnoci i cz nas z Chrystusem i
Maryj nie przymusem i si jak zoczycw, lecz wzem mioci jak dzieci:
Pocignem ich ludzkimi wizami, mwi Bg przez usta proroka, a byy to wizy
mioci (Oz 11,4). Wizy te s silne jak mier (por. Pnp 8,6), a poniekd silniejsze od
mierci, mianowicie u tych, ktrzy chwalebne te oznaki wiernie nosi bd do mierci.
A chocia mier wniwecz obrci ich ciaa, w proch je zamieniajc, nie zdoa ona
zniszczy wizw ich niewoli, ktre bdc z elaza, nieprdko ulegn zniszczeniu.
Kto wie, czy w wielki dzie Sadu Ostatecznego, gdy ciaa zmartwychwstan, te
acuchy opasujce szkielety niewolnikw Jezusa i Maryi nie przyczyni si do
pomnoenia ich chway i nie zostan przemienione w ozdoby zaszczytne i wietliste?
Szczliwi zatem, po tysickro szczliwi s wierni niewolnicy Jezusa i Maryi,
ktrzy w kajdanach swej miosnej niewoli wytrwaj a do mierci.
Oto racje, dla ktrych mamy nosi wspomniane acuszki:
1 ) Maj nam one przypomina o zobowizaniach przyjtych na Chrzcie w. i o
odnawianiu ich w przedstawianym naboestwie. Poniewa czowiek czstokro
bardziej kieruje si zmysami ni yw wiar, dlatego atwo zapomina o swych
zobowizaniach wobec

79

Boga, jeeli mu jaka zewntrzna rzecz ich nie przypomina. I dlatego acuszki
takie s doskonaym rodkiem przywodzcym nam mimo woli na pami acuchy
grzechu i niewoli szatana, od ktrych Chrzest w. nas uwolni. Rwnoczenie
przypominaj nam nasz zaleno od Jezusa Chrystusa, do ktrej Chrzest w. nas
zobowiza. Jednym z powodw, dla ktrych tak mao chrzecijan pamita o
przyjtych na Chrzcie w. zobowizaniach i yje w pogaskiej bezbonoci, jak gdyby
nic Bogu nie obiecali, jest to, e nie nosz oni adnego znaku zewntrznego, ktry by
uczynione Bogu obietnice ustawicznie im przypomina.
2) Okazujemy przez to zewntrznie, e nie wstydzimy si niewoli Chrystusowej
i zalenoci od Jezusa Chrystusa, a wyrzekamy si zgubnej niewoli wiata, grzechu i
szatana.
3) acuszek ten zabezpiecza nas i chroni przed kajdanami grzechu i szatana,
bowiem bdziemy nosi albo okowy nieprawoci, albo kajdany mioci i zbawienia.
Bracie kochany! Skruszmy kajdany grzechw i grzesznikw, wiata i
wiatowcw, szatana i jego poplecznikw i odrzumy od siebie daleko zgubne ich
jarzmo. Stargajmy ich wizy i odrzumy od siebie ich pta (Ps 2,3). Skomy
natomiast ramiona i nomy Mdro, ktr jest Jezus Chrystus, i niech nam si
kajdany Jego nie przykrz: Pod rami twoje i no J, a niech ci si nie przykrz Jej
wizy (Syr 6,25 Wlg). Zauwa, e zanim Duch wity wymwi te wakie sowa,
przysposabia dusz do ich przyjcia, by nie odrzucia owej doniosej przestrogi.
Suchaj, synu, przyjmij me zasady, a rady mojej nie odrzucaj! (Syr 6,23).
Przyjacielu drogi! Dozwl, bym ci z Duchem witym da t sam rad:
Kajdany Jego s acuchami zbawienia (Syr 6,31 Wlg). Jezus Chrystus na krzyu
musi wszystkich do siebie przycign, czy chc, czy nie chc: odrzuconych
przycignie acuchami wasnych ich grzechw, by jak zoczycw i szatanw
przyku ich do swego gniewu wiecznego i do swej mszczcej sprawiedliwoci;
wybranych za przycignie, zwaszcza w czasach ostatecznych, wizami mioci: A Ja,
gdy zostan nad ziemi wywyszony, przycign wszystkich do siebie (J 12,32).
Przycign ich acuchami mioci (por. Oz 11,4).
Ci niewolnicy, rozkochani w Chrystusie i z Nim zwizani, mog nosi
acuszek na szyi, na rku, na nodze, mog si nim przepasywa. Ojciec Wincenty
Carafa, sidmy genera Towarzystwa Jezusowego, zmary w opinii witoci w 1643
r., nosi na nodze elazn obrcz na znak miosnej niewoli i mia zwyczaj mawia, i
ubolewa nad tym tylko, e nie moe publicznie ukazywa tej chlubnej oznaki. Matka
Agnieszka od Jezusa, o ktrej ju wyej wspominalimy, nosia elazny acuch
dookoa bioder Wiele osb nosio acuszek na szyi na znak pokuty za naszyjniki z
pere noszone w wiecie. Inni znowu nosili je na rku, aby kada czynno ich rk
moga im przypomina miosn niewol Chrystusow.
4. Szczeglne naboestwo do Tajemnicy Wcielenia
Czwarta praktyka. Niewolnicy mioci Jezusa w Maryi maj szczegln cze
do wielkiej Tajemnicy Wcielenia Sowa, obchodzonej 25 marca, a bdcej waciw
tajemnic tego naboestwa. Naboestwo to zrodzio si z natchnienia Ducha
witego:

80

1) Aby uczci i naladowa ow niewypowiedzian zaleno od Maryi, w

jakiej Syn Boy y na chwa Boga, swego Ojca, i dla naszego zbawienia. Zaleno
ta wystpuje najjaniej w tej wanie tajemnicy, gdy Jezus Chrystus yje jako wizie i
niewolnik w onie Najwitszej Maryi Panny, bdc we wszystkim od Niej zalenym.
2) Aby podzikowa Bogu za niezrwnane aski, ktrymi obdarzy Maryj, a
zwaszcza za to, e J wybra na swoj najgodniejsz Matk, co si wanie w tej
tajemnicy dokonao.
S to dwa zasadnicze cele niewoli Jezusa w Maryi.
***
Prosz zauway, e zwykle uywam zwrotw: niewolnik Jezusa w Maryi,
miosna niewola Jezusa w Maryi. Mona by wprawdzie rwnie dobrze powiedzie,
jak mwi niektrzy: niewolnik Maryi, miosna niewola Najwitszej Dziewicy.
Zdaje mi si jednak, e lepiej nazywa si niewolnikiem Jezusa w Maryi, a to z racji
nastpujcych:
1) yjemy w czasach pychy, w ktrych peno jest nadtych uczonych,
niedowiarkw i krytykantw, ktrzy nawet w najlepiej uzasadnionych naboestwach
znajduj co nagannego. Ot, by im nie dawa sposobnoci do bezpodstawnej
krytyki, lepiej jest mwi o miosnej niewoli Jezusa w Maryi i zwa si
niewolnikiem Jezusa w Maryi ni niewolnikiem Maryi. Wtedy bowiem nazywamy
naboestwo to przez wzgld na jego ostateczny cel, ktrym jest Jezus Chrystus, a nie
przez wzgld na drog, ktr si do Niego dochodzi, czyli Maryj. Wszake mona
bez skrupuw posugiwa si jednym i drugim okreleniem, jak to sam czyni.
2) Poniewa gwn tajemnic, ktr w tym naboestwie wielbimy i czcimy,
jest Tajemnica Wcielenia, a wcielonego Jezusa Chrystusa widzie mona tylko w
Maryi, dlatego lepiej jest mwi o miosnej niewoli Jezusa w Maryi, o oddaniu si
w niewol Jezusowi mieszkajcemu i panujcemu w Maryi, wedug sw przepiknej
modlitwy:
O Iesu, vivens in Maria, veni et vive in famulis tuis in spiritu sanctitatis tuae, in
plenitudine virtutis tuae, in perfectione viarum tuarum, in veritate virtutum tuarum, in
communione mysteriorum tuorum. Dominare omni adversae potestati in Spiritu tuo ad
gloriam Patris. Amen.
O Jezu, yjcy w Maryi, przyjd i yj w sugach swoich, w duchu Twojej
witoci, w peni mocy Twojej, w doskonaoci drg Twoich, w uczestnictwie cnt
Twoich, w uczestnictwie tajemnic Twoich. Panuj nad wszelk potg nieprzyjacielsk
w Duchu Twoim, na chwa Ojca. Amen.
3) Wyraajc si w ten sposb uwydatniamy dobitniej ow wewntrzn
czno istniejc midzy Jezusem i Maryj. Wszak s oni tak cile ze sob
zjednoczeni, e Jezus cay jest w Maryi, a Maryja caa w Jezusie lub raczej, Jej ju nie
ma, lecz sam Jezus jest w Niej44, tak e atwiej mona by odczy wiato od soca
44

T tajemnic przebstwienia, tak trudn do wyraenia sowami, a najdoskonalej wypenion w

Niepokalanej Dziewicy, wyrazi tu w. Ludwik sowami Apostoa: Teraz zaju nie ja yj, lecz
yje we mnie Chrystus (Ga 2,20) - przyp. red.

81

ni Maryj od Jezusa. Dlatego mona nazwa Pana naszego Jezusem Maryi, a

Najwitsz Dziewic Maryj Jezusa.
***
Czas nie pozwala zatrzyma si duej nad rozwaaniem wzniosoci i
wielkoci Tajemnicy Sowa Wcielonego, czyli Jezusa yjcego i panujcego w Maryi.
Powiem tylko, e jest to najwspanialsza tajemnica Jezusa Chrystusa, tajemnica
najwzniolejsza, najbardziej ukryta i najmniej znana. W tej tajemnicy Jezus w onie
Maryi, nazwanym przez witych Aula sacramentorum - Przybytkiem tajemnic
Boych, i za Jej zgod wybra wszystkie czonki swego Mistycznego Ciaa. W tej
tajemnicy Jezus wypeni wszystkie tajemnice swego ycia przez to, e je wwczas
przyj, dajc na nie swe przyzwolenie. Bo kiedy Jezus zstpowa na wiat, mwi:
Oto id, abym spenia wol Twoj, Boe (Hbr 10,7). Std te tajemnica ta obejmuje
wszystkie inne tajemnice Chrystusa, bo zawiera wol i ask do wypenienia
wszystkich innych.
Tajemnica Wcielenia jest wreszcie Tronem miosierdzia, szczodrobliwoci i
chway Boej.
Jest ona dla nas Tronem miosierdzia, bowiem nie moemy w tej tajemnicy
zbliy si do Jezusa inaczej jak tylko przez Maryj, i dlatego nie moemy widzie
Jezusa ani z Nim rozmawia jak tylko za porednictwem Maryi. Jezus, ktry swoj
Drog Matk zawsze wysuchuje, udziela tu biednym grzesznikom aski miosierdzia:
Przyblimy si wic z ufnoci do tronu aski (Hbr 4,16).
Tajemnica ta jest Tronem szczodrobliwoci Boga wobec Maryi, albowiem w
czasie gdy nowy Adam, Jezus Chrystus, mieszka w tym prawdziwym Raju ziemskim,
zdziaa tam tyle cudw ukrytych, e ani anioowie, ani ludzie nie zdoaj ich poj. I
dlatego nazywaj wici Maryj: Magnificentia Dei Wspaniaoci Bo, jak
gdyby tylko w Maryi Bg by wielmony (por. Iz 33,21 ).
Tajemnica ta jest Tronem chway dla Boga Ojca, gdy w Maryi Jezus Chrystus
cakowicie przebaga zagniewanego na ludzko swego Ojca. W sposb doskonay
naprawi w Niej chwa Ojca, zdeptan przez grzech. A przez ofiar ze swej woli i z
siebie samego, ktr zoy w Maryi, wicej Bogu Ojcu odda chway, ni Mu chway
odday wszystkie ofiary Starego Przymierza. Wreszcie w Maryi Jezus odda Ojcu
swemu chwa nieskoczon, jakiej Ojciec nigdy nie odebraby od ludzi.
5. Wielkie naboestwo do Pozdrowienia Anielskiego i do Raca
Pita praktyka. Niewolnicy Jezusa i Maryi powinni mie wielk cze do
Pozdrowienia Anielskiego. Warto, zasuga, doskonao i konieczno tej modlitwy
s mao znane nawet wrd chrzecijan. Matka Najwitsza ukazywaa si nieraz
wielkim witym (np. w. Dominikowi, w. Janowi Kapistranowi, b. Alanowi de
Rupe) i pouczaa ich o wielkim poytku pyncym z odmawiania tej modlitwy. Uoyli
oni cae tomy o wzniosoci i skutecznoci tej modlitwy w nawracaniu dusz.
Opowiadali gono i gosili publicznie, e zbawienie wiata rozpoczo si od Zdrowa
Maryjo, e zbawienie kadego poszczeglnego czowieka rwnie jest do tej

82

modlitwy przywizane i tak jak modlitwa ta sprawia, e zescha i nieurodzajna ziemia

zrodzia Owoc ywota, tak bez wtpienia sprawi ona take, jeli j nabonie
bdziemy odmawia, e w duszach przyjmie si ziarno sowa Boego i wyda owoc
ywota, Jezusa Chrystusa. Zdrowa Maryjo - to rosa niebiaska, przenikajca ziemi,
czyli dusz, eby wydaa owoc w swoim czasie. Dusza, ktra nie bywa zraszana t
modlitw, t ros niebiask, nie przynosi owocu, rodzi tylko ciernie i osty i bliska
jest potpienia (zob. Hbr 6,1-8).
W ksice De dignitate Rosarii (O godnoci Raca) czytamy; e Matka Boa
ode' zwaa si do b. Alana tymi sowami:
Wiedz, synu mj, a oznajmij to wszystkim, e prawdopodobnym i bliskim
znakiem czyjego potpienia wiecznego jest niech, ozibo i niedbalstwo w
odmawianiu Pozdrowienia Anielskiego, ktre cay wiat naprawio.
S to sowa bardzo krzepice, ale mimo to nie mniej grone, i nie bylibymy
skonni im uwierzy, gdyby ich prawdziwoci nie porcza autorytet witego ma, a
take w. Dominika i wielu innych witobliwych osb oraz dowiadczenie wiekw.
Zreszt dowiadczenie samo pokazuje, e ci, ktrzy nosz na sobie znami
odrzucenia, jak heretycy, bezboni, ludzie pyszni i wiatowi, nienawidz Pozdrowienia
Anielskiego i Raca lub maj je w pogardzie. Heretycy odmawiaj wprawdzie
Ojcze nasz, ale nie odmawiaj ani Zdrowa Maryjo, ani Raca. Wzdragaj si przed
tymi modlitwami; woleliby raczej nosi przy sobie wa ni raniec. Tak samo
postpuj ludzie pyszni, nawet katolicy, tak i zdaje si, jakoby mieli te same
skonnoci, co ich ojciec Lucyfer. Gardz oni Pozdrowieniem Anielskim, a Raniec
uwaaj za kobiece naboestwo, dobre dla ciemnych mas, dla nieukw i analfabetw.
Z drugiej strony dowiadczenie uczy, e ci, ktrzy nosz na sobie widoczne znaki
wybrania, kochaj Pozdrowienie Anielskie, znajduj w nim upodobanie i chtnie je
odmawiaj, a im cilej zjednoczeni s z Bogiem, tym bardziej kochaj t modlitw.
Nie wiem, jak to si dzieje i dlaczego tak jest, wiem jednak, e jest to
bezsprzeczna prawda - jeli chc wiedzie, czy jaka osoba jest z Boga, to nie znam
lepszego sprawdzianu od pytania, czy lubi odmawia Zdrowa Maryjo i Raniec.
Mwi wyranie lubi, bo moe si przecie zdarzy, e kto z niemonoci czy to
naturalnej, czy nawet nadprzyrodzonej nie jest w stanie odmawia Raca, ale lubi
go i miuje, i to zamiowanie wpaja w innych.
Dusze wybrane! Niewolnicy Jezusa i Maryi, wiedzcie o tym, e Zdrowa
Maryjo jest po Modlitwie Paskiej najpikniejsz ze wszystkich modlitw. Jest to
najdoskonalsze Pozdrowienie hodownicze, jakie moecie zoy Maryi, gdy jest to
Pozdrowienie, ktre Najwyszy kaza Jej przesa przez Archanioa, aby zjedna sobie
Jej Serce. To Pozdrowienie, si ukrytego uroku, ktrym jest przepenione, oddziaao
tak potnie na Jej Serce, e Maryja mimo swej gbokiej pokory daa przyzwolenie
na Wcielenie Sowa. Tote przez to Pozdrowienie i wy zjednacie sobie niezawodnie
Jej Serce, jeli je pobonie bdziecie odmawia.
Zdrowa Maryjo dobrze odmawiane, czyli uwanie, z naboestwem i pokor,
jest wedug wiadectwa witych nieprzyjacielem szatana, ktrego zmusza do
ucieczki, jest motem, ktry go miady, jest uwiceniem duszy, radoci aniow,
piewem wybranych, pieni Nowego Testamentu, radoci Maryi i chwa Trjcy
Przenajwitszej. Zdrowa Maryjo jest ros niebiesk, ktra czyni dusz urodzajn;

83

jest czystym i penym mioci pocaunkiem, jaki skadamy Maryi; jest czerwon r,
ktr Jej ofiarujemy, kosztown per, ktr Jej skadamy w ofierze; jest czar
ambrozji i boskiego nektaru, ktry Jej dajemy. Wszystkie te porwnania pochodz z
ust witych.
Bagam wic was usilnie, przez mio, ktr ku wam w Jezusie i Maryi w
sercu nosz, nie zadowalajcie si odmawianiem Maej Koronki do Najwitszej
Dziewicy, ale odmawiajcie codziennie, o ile wam czas pozwoli, cay Raniec, a w
chwili mierci bogosawi bdziecie dzie i godzin, kiedycie mi uwierzyli (podkr.
red.).
Bo kto sieje w bogosawiestwach, z bogoslawiestw te bdzie (2 Kor
9,6 Wlg)
6. Odmawianie Magnificat
Szsta praktyka. By dzikowa Bogu za aski, ktrymi obdarzy Najwitsz
Dziewic, dzieci Maryi na wzr witych odmawia bd czsto Magnificat. Jest to
jedyna modlitwa, jedyne dzieo, ktre Najwitsza Dziewica uoya lub raczej, ktre
Duch Jezusa uoy w Niej, bo to On przemawia przez Jej usta. Jest to najwspanialsza
pie uwielbienia, jak Bg otrzyma w przymierzu aski. Jest to hymn z jednej strony
najpokorniejszy i najbardziej peny wdzicznoci, a z drugiej strony najszczytniejszy i
najwzniolejszy. Zawiera on tajemnice tak wielkie i tak ukryte, e nawet anioowie nie
znaj wszystkich. Gerson45 pobony i uczony pisarz, ktry ycie cae powici nauce,
podj si dopiero pod koniec ycia, i to z dreniem, napisania objanienia do
Magnificat, pragnc tym dzieem ukoronowa wszystkie swe prace. W potnym
tomie przytacza on duo cudownych rzeczy o tej piknej i Boej pieni. Midzy
innymi pisze, e Najwitsza Dziewica czsto odmawiaa Magnificat, zwaszcza po
Komunii w., jako dzikczynienie.
Uczony Benzoniusz46, ktry rwnie napisa komentarz do Magnificat,
przytacza kilka cudw zdziaanych moc tego hymnu. Powiada on, e szatani dr i
uciekaj, kiedy sysz sowa hymnu: Fecit potentiam in brachio suo, dispersit
superbos mente cordis sui On przejawia moc ramienia swego, rozprasza
pysznicych si zamysami serc swoich (k 1,51).
7. Wzgarda wiata
Sidma praktyka. Wierni sudzy Maryi powinni gardzi zepsutym wiatem,
nienawidzi go, ucieka od niego i posugiwa si rodkami, jakie podalimy w
pierwszej czci, by doj do wzgardy wiata47.
ROZDZIA II
45

46
47

Jan Gerson, kanclerz Uniwersytetu Paryskiego, odznacza si wielk wiedz i witoci. y w

latach 1363-1428.
Biskup Loreto, zmarw 1613 r.
Autor ma na myli upadek moralny i grzech w oglnoci - przyp. red.

84

Szczeglne praktyki wewntrzne dla tych,

ktrzy chc doj do peni doskonaoci
Oprcz wymienionych praktyk zewntrznych - ktrych nie naley lekceway
ani opuszcza z niedbalstwa, o ile obowizki stanu i warunki na to pozwalaj - s
jeszcze praktyki wewntrzne, mogce przyczyni si bardzo do uwicenia tych,
ktrych Duch wity powouje do wysokiej doskonaoci.
wiczenia te mona streci w czterech sowach: spenia wszystkie swe
uczynki przez Maryj, z Maryj, w Maryi i dla Maryi, aby je spenia doskonale przez
Jezusa, z Jezusem, w Jezusie i dla Jezusa Chrystusa.
1. Przez Maryj
Naley spenia swe uczynki przez Maryj, to znaczy, trzeba we wszystkim i
we wszelkich okolicznociach ycia by posusznym Najwitszej Dziewicy i
pozwoli kierowa si we wszystkim Jej duchowi, ktrym jest Duch wity.
Albowiem wszyscy ci, ktrych prowadzi Duch Boy, s synami Boymi (Rz 8,14). Ci,
ktrych prowadzi duch Maryi, s dziemi Maryi, a wic i dziemi Boga. Spord
wszystkich czcicieli Najwitszej Dziewicy prawdziwymi i wiernymi Jej poddanymi
s tylko ci, ktrzy kieruj si Jej duchem. Powiedziaem, e duch Maryi jest Duchem
Boym, gdy Maryja nigdy nie kierowaa si wasnym duchem, lecz jedynie Duchem
Boym, ktry tak J opanowa, e sta si Jej wasnym. Dlatego mwi w. Ambroy:
Niech dusza Maryi bdzie w kadym z nas, by wielbi Pana; duch Maryi niech bdzie
w kadym z nas, by radowa si w Bogu. Jake szczliwa jest dusza, ktra na wzr
zmarego w opinii witoci Rodrigueza48 zupenie opanowana jest i owadnita
duchem Maryi, tym duchem, ktry jest agodny a silny, gorliwy a roztropny, pokorny a
mny, czysty a podny!
Aby dusz kierowa duch Maryi, powinna ona:
1) Zanim cokolwiek postanowi, wyrzec si wasnego ducha, wasnego wiata,
wasnej woli, np. przed rozmylaniem, przed Msz w., przed Komuni w., gdy
sabo naszego rozumu, zoliwo naszej woli i naszego postpowania, gdybymy
si nimi kierowali, stawiyby zapory duchowi Maryi, chobymy je nawet uwaali za
dobre.
2) Podda si duchowi Maryi, by on nas prowadzi i nami kierowa wedug Jej
woli. Trzeba wic pozostawa w Jej dziewiczych rkach jak narzdzie w rkach
rzemielnika, jak lutnia w rkach artysty. Jak kamie wrzucony do morza, tak dusza
musi zanurzy si w Maryi i w Niej znikn. Dzieje si to w prosty sposb, w
mgnieniu oka, przez jedno spojrzenie ducha, przez krtki akt woli, przez jedn myl,
np.: Wyrzekam si siebie i oddaj si Tobie, Matko moja Droga! A chocia nie
odczuwasz przy tym akcie adnej sodyczy, to jednak jest on bardzo rzeczywisty. Tak
samo, gdyby kto na serio - od czego niech Bg nas broni - powiedzia: oddaj si
szatanowi, naleaby rzeczywicie do szatana, choby te sowa bez najmniejszego
uczuciowego wzruszenia wypowiedzia.
48

Alfonsa Rodrigueza TJ kanonizowa papie Leon XIII w roku 1888.

85

3) Od czasu do czasu, zarwno w cigu, jak i po czynnoci, ponawia ten sam

akt oddania si i zjednoczenia; a im czciej bdziemy go powtarza, tym prdzej
uwicimy nasz dusz, tym szybciej osigniemy jedno z Jezusem, albowiem
zjednoczenie z Jezusem jest koniecznym nastpstwem zjednoczenia z Maryj, gdy
duchem Maryi jest Duch Jezusa.
2. Z Maryj
Trzeba wszystko czyni razem z Maryj, to znaczy we wszystkich swych
pracach naley patrze na Maryj jako na idealny wzr wszelkiej cnoty i
doskonaoci, uksztatowany przez Ducha witego w czystym stworzeniu, bymy go
w miar si naladowali Trzeba zatem, bymy przed kadym naszym czynem
zastanowili si, jak postpowaa Maryja lub jakby postpia, gdyby bya na naszym
miejscu. Dlatego powinnimy rozwaa owe wielkie cnoty, w jakich Maryja wiczya
si za swego ziemskiego ycia, zwaszcza:
1 ) Jej yw wiar, dziki ktrej bez wahania uwierzya sowom Archanioa;
wierzya wiernie i stale a do stp krzya na Kalwarii;
2) Jej gbok pokor, ktra nakazywaa Jej ukrywa si, milcze, poddawa
si wszystkiemu i pozostawa zawsze na ostatnim miejscu;
3) Jej prawdziwie bosk czysto, ktra nigdy nie miaa i mie nie bdzie
rwnej sobie na ziemi.
Prosz pamita, powtarzam to po raz drugi, e Maryja jest jedyn i doskona
Form Bo, zdoln do tego, by z maym trudem i w krtkim czasie tworzy ywe
odbicie Boga. Dusza, ktra t Form znalaza i w Niej si zatopia, szybko przemieni
si w Jezusa Chrystusa, ktrego ta Forma wiernie przedstawia.
3. W Maryi
Naley wszystko spenia w Maryi. By praktyk t dobrze zrozumie, trzeba
wiedzie, e Najwitsza Dziewica jest prawdziwym Rajem ziemskim nowego Adama
(stary raj ziemski by tylko figur Maryi). W Raju tym s bogactwa, piknoci,
rzadkoci i niewypowiedziane sodycze, ktre nowy Adam - Jezus Chrystus tam
pozostawi. W tym Raju upodoba On sobie przez dziewi miesicy; tam zdziaa swe
cuda, tam rozpostar swe bogactwa z icie Bo wspaniaomylnoci. wite to
miejsce zna tylko ziemi dziewicz i niepokalan, z ktrej przez dziaanie
mieszkajcego tam Ducha witego utworzony zosta nowy Adam, wolny od
wszelkiej plamy i skazy. W tym to Raju ziemskim znajduje si rzeczywicie drzewo
ywota, ktre zrodzio Jezusa Chrystusa - owoc ywota, a take drzewo wiadomoci
dobrego i zego, ktre dao wiato wiatu. Na tej Boej roli rosn drzewa rk Bo
zasadzone i zraszane Jego Bosk ros, ktre wydaway i wydaj owoce o smaku
Boym. S tam kwietniki strojne w pikne i rnorodne kwiaty cnt, wydajce mi
wo, ktra samych aniow przenika. S tam zielone ki nadziei, niezdobyte wiee
mocy, cudowne przybytki ufnoci itd. Tylko Duch wity moe da zrozumienie
prawdy ukrytej pod tymi figurami rzeczy materialnych. Jest w tym Raju najpikniejsze
powietrze o nie zamconej niczym czystoci; tam wieci jasne wiato dzienne

86

najwitszego czowieczestwa Jezusa Chrystusa; tam goreje bezustanny ar mioci,

w ktrym wszelkie elazo, jeli tylko do niego zostanie wrzucone, topnieje i zamienia
si w zoto; tam pynie rzeka pokory, tryskajca z ziemi, a dzielc si na cztery
ramiona, ktrymi s cztery cnoty kardynalne, zrasza ca t rajsk krain.
Duch wity, przez usta witych Ojcw Kocioa, nazywa Najwitsz
Dziewic take:
1) Bram Wschodu, przez ktr Arcykapan, Jezus Chrystus, wchodzi na wiat i
wychodzi (zob. Ez 44,2-3). Przez Ni przyszed On po raz pierwszy na wiat i przez
Ni przyjdzie take po raz drugi;
2) Przybytkiem Bstwa, miejscem odpoczynku Trjcy Przenajwitszej,
Tronem Boym, Miastem Boym, Otarzem Boym, wityni Boga, wiatem Boga.
Wszystkie te okrelenia i pochway s najprawdziwsze przez wzgld na
rozmaite cuda i aski, ktrych Najwyszy dokona w Maryi. Jakie to bogactwa! Jaka
chwaa! Jaka rado, jakie szczcie, mc znale mieszkanie w Maryi i zamieszka
tam, gdzie Najwyszy ustawi tron najwyszej swej chway. Ale jake trudno takim
jak my grzesznikom uzyska pozwolenie, zdolno i wiato, by mc wstpi na
miejsce tak wzniose i wite, ktrego strzee ju nie cherubin, jak dawnego raju
ziemskiego (zob. Rdz 3,24), lecz sam Duch wity, ktry uczyni si wszechwadnym
Panem Maryi i ktry mwi do Niej: Ogrodem zamknitym jeste, Siostro moja i
Oblubienico, ogrodem zamknitym, zdrojem zapiecztowanym (Pnp 4,12). Maryja
jest zamknita, jest opiecztowana; ndzne dzieci Adama i Ewy, wypdzone z
raju ziemskiego, nie maj wstpu do tego Raju bez szczeglnej aski Ducha witego,
ktr powinny sobie wysuy.
Wysuywszy za sobie przez wierno ow wielk ask, naley z
upodobaniem przebywa we wntrzu Maryi, wypoczywa w nim w pokoju, z ufnoci
szuka w nim oparcia, ukry si w nim bezpiecznie i cakowicie si w nim zanurzy,
aby w dziewiczym onie Maryi dusza:
1) karmia si mlekiem Jej aski i macierzyskiego miosierdzia;
2) uwolniona bya od niepokojw, obaw i wtpliwoci;
3) bya bezpieczna od wszystkich swych nieprzyjaci, od szatana, wiata i
grzechu, ktrzy tu nigdy nie mieli przystpu (Maryja sama zapewnia nas, e ci, ktrzy
w Niej swe uczynki speniaj, nie bd grzeszyli (zob. Syr 24,22), to znaczy, e ci,
ktrzy duchowo mieszkaj w Najwitszej Dziewicy, nie popeniaj wikszego
grzechu);
4) bya uksztatowana w Jezusie, a Jezus w niej. Albowiem wedug Ojcw
Kocioa ono Maryi jest Przybytkiem tajemnic Boych, w ktrym Jezus Chrystus i
wszyscy wybrani do chway wiecznej zostali uksztatowani.
4. Dla Maryi
Wreszcie trzeba wszystko czyni dla Maryi. Jest bowiem rzecz suszn i
sprawiedliw, bymy wstpiwszy raz w Jej sub, wszystko czynili dla Niej, jak
przystoi na pachoka, sug lub niewolnika. Nie znaczy to, jakoby Maryja bya
ostatecznym celem naszej suby, bo jest nim Jezus Chrystus. Maryja za jest naszym
celem bliszym; jest owym tajemniczym polem, na ktrym dziaa Jezus Chrystus; jest

87

atwym rodkiem dojcia do Niego. I tak jak dobremu sudze i niewolnikowi nie
przystoi bezczynno, tak i nam nie wolno prnowa, lecz z niewzruszon ufnoci
w Jej pomoc i ordownictwo trzeba podejmowa i czyni rzeczy wielkie dla tej
dostojnej Pani i Krlowej. Naley broni Jej przywilejw, jeli ich kto nie chce uzna;
trzeba broni Jej chway, jeli kto zaczepi; trzeba stara si, by przycign jak
najwicej dusz, o ile to jest w mocy naszej, wiat cay do Jej suby i do tego
doskonaego i rzetelnego naboestwa. Trzeba z ca stanowczoci wystpowa
przeciwko tym, ktrzy naduywaj naboestwa do Niej grzechami obraajc Jej
Syna, a rwnoczenie stara si, by to doskonae do Niej naboestwo silnie
uzasadni. A jako nagrody za te drobne usugi nie trzeba niczego wicej od Niej
da, jak zaszczytu przynaleenia do tak ukochanej Pani i szczcia poczenia przez
Ni nierozerwalnym wzem z Jezusem, Jej Synem, w czasie i w wiecznoci.
Chwaa Jezusowi w Maryi! Chwaa Maryi w Jezusie! Chwaa Bogu samemu!
***
DODATEK
Modlitwa Pomienna
w. Ludwika Grigniona dla uproszenia
misjonarzy do Zgromadzenia Najwitszej Maryi Panny
Wstp
1. Wspomnij, Panie, na Twoje Zgromadzenie, ktre posiade ju przed
wiekami, gdy mylae o nim na pocztku czasw, i ktre dzierye w swych
wszechmocnych doniach, gdy powoywae wiat z nicoci. Nosie je w swym
Sercu, gdy Syn Twj Umiowany, umierajc na krzyu, powici to Zgromadzenie
swoj Krwi i powierzy je trosce swej Najwitszej Matki: Wspomnij na
Zgromadzenie Twoje, ktre posiade ju od pocztku (Ps 73(74),2 Wlg).
2. Dokonaj, Panie, zamiarw swego miosierdzia! Powoaj ludzi prawych,
ktrych ukazae w proroczym widzeniu niektrym spord Twoich najwikszych
sug: w. Franciszkowi Paulusowi, w. Wincentemu Ferreriuszowi, w. Katarzynie
Sieneskiej i tylu innym wielkim duszom dawnych, a take wspczesnych nam
czasw
Proba do Boga Ojca
3. Wszechmogcy Boe, wspomnij na to Zgromadzenie i przy Wszechmoc
swojego Ramienia, by je powoa do ycia i prowadzi ku doskonaoci.

88

O Wielki Boe, ktry potrafisz martwe kamienie zamieni w potomstwo

Abrahama, powiedz tylko jedno Boskie sowo, a znajd si dobrzy pracownicy do
Twojego niwa, dobrzy misjonarze do Twojego Kocioa.
4. O Dobry Boe, wspomnij na swe dawne zamiowania, a przez te
zamiowania wspomnij na to Zgromadzenie. Wspomnij na obietnice, wielokrotnie
dawane nam przez Twoich Prorokw i przez samego Syna Twego, e wysuchasz
wszystkich naszych susznych prb. Wspomnij na modlitwy, ktre przez tyle wiekw
zanosz do Ciebie w tej intencji Twoi sudzy i suebnice. Niech ich pragnienia, ich
szlochania, przelane zy i krew wystpi przed Oblicze Twoje, by sw potg
poruszy Twoje miosierdzie. Przede wszystkim pomnij na Twojego Umiowanego
Syna: Wejrzyj na oblicze Twego Pomazaca (Ps 84,10); wejrzyj na Jego konanie, na
Jego miertelny lk i skarg wypowiedzian w Ogrodzie Oliwnym: Jaki bdzie
poytek z krwi mojej? (Ps 30,10). Jego okrutna mier i przelana Krew wielkim
gosem woaj do Ciebie o miosierdzie, aby przy pomocy tego Zgromadzenia
Krlestwo Boe zostao wzniesione na gruzach krlestwa Jego wrogw.
5. Wspomnij, Panie, na t Wsplnot w wymiarze Twojej sprawiedliwoci.
Nasta czas Twojego dziaania, albowiem naruszona zostaa Twoja nauka, o Panie (Ps
119,126). Ju czas dokona tego, co przyobiecae! Podeptane jest Twoje wite
Prawo i odrzucona Ewangelia. Potoki nieprawoci zalewaj ca ziemi i porywaj ze
sob nawet Twoje sugi. Cala ziemia jest spustoszona (Jer 12,11), niegodziwo
wysoko wyniesiona, przybytki Twoje s zbezczeszczone, a ohyda spustoszenia
wkrada si nawet do miejsc witych (zob. Mt 24,15).
6. Boe sprawiedliwy! Czy pozostawisz swoje Dziedzictwo na pastw
zatracenia? Czy wszystko podzieli w kocu los Sodomy i Gomory? Czy cigle
jeszcze bdziesz milcza? Czy Twoja wola nie powinna by speniana na ziemi, tak
jak w niebie? Czy Twoje Krlestwo nie powinno ju nadej? Czy nie ukazae
niektrym spord swych przyjaci przyszego odrodzenia Twojego Kocioa?
Przecie ydzi maj si nawrci ku Prawdzie. Czy nie na to czeka Twj Koci?
Wszyscy wici mieszkacy niebios woaj do Ciebie o sprawiedliwo: Pomcij, o
Panie, krew Twoich witych (Ps 79,10). Wszyscy sprawiedliwi na ziemi przywouj:
Amen. Przyjd; Panie Jezu! (Ap 22,20). Wszelkie, nawet najbardziej nieczue
stworzenie jczy pod brzemieniem nieprzeliczonych grzechw Babilonu i baga Ci,
by przyszed i odnowi wszystko (por. Rz 8,22).
Proba do Pana Jezusa
7. Panie Jezu, wspomnij na Zgromadzenie Twoje. Wspomnij i daj swojej Matce
nowe Stowarzyszenie, ktre przez Ni wszystko odrodzi i przez Maryj zakoczy
wieki aski, ktre Ty sam przez Ni zapocztkowae.
Daj Matce Twojej potomstwo, bo bez niego y nie mog (por. Rdz 30,1). Daj
dzieci i sugi Matce swojej albo niech ja lepiej umr od zaraz.
Daj Matce swojej! Dla Matki Twojej bagam Ci, o Panie.
Wspomnij na Jej wntrznoci, ktre Ci nosiy, na piersi, ktre Ci karmiy, i
nie odtrcaj mojej proby! Wspomnij, e jeste Jej Synem! wysuchaj mnie! Wspomnij
na to, czym Ona jest dla Ciebie, a Ty dla Niej, i uczy zado moim pragnieniom.

89

8. Czyme bowiem jest to, o co Ci prosz? O nic Ci nie prosz dla korzyci
swojej, lecz o wszystko dla Twej chway! Czyme jest to, o co Ci prosz? Tym, co
moesz, a nawet, miem twierdzi, e powiniene mi da jako Bg prawdziwy,
posiadajcy wszelk wadz w niebie i na ziemi, i jako najlepszy z synw,
nieskoczenie miujcy swoj Matk.
O c Ci prosz? O duchowe potomstwo: o kapanw wolnych Tw
wolnoci, ogooconych ze wszystkiego, bez ojca i matki, bez braci i sistr, bez
krewnych wedug ciaa, bez przyjaci wedug wiata, bez dbr doczesnych, bez
wizw i trosk, a nawet bez wasnej woli.
9. O duchowe potomstwo: o niewolnikw Twojej mioci i Twojej woli, o ludzi
wedug Serca Twego, ktrzy by, umarli dla wasnej woli, co ich guszy i hamuje,
speniali wycznie Twoj wol i druzgotali wszystkich Twoich nieprzyjaci, jako
nowi Dawidowie z lask Krzya i proc Raca witego w rkach: z buaw Krzya
i Rdk Najwitszej Dziewicy (w. Piotr Damiani).
10. O duchowe potomstwo: o wyniesione ponad ziemi oboki, brzemienne w
niebiesk ros, ktre bez przeszkd bd pdzi na wszystkie strony wiata
przynaglane tchnieniem Ducha witego. O takich ludzi prosz wraz z Twoimi
prorokami, ktrzy przywoywali ich nadejcie pytajc: Kto to s ci, co lec jak
chmury (Iz 60,8). Id tam, dokd ich Duch prowadzi (Ez 1,12).
11. O duchowe potomstwo: o ludzi, ktrych by mia pod rk, zawsze
gotowych na Twoje rozkazy i na gos swoich przeoonych - za przykadem Samuela
mwicego: Oto jestem (1 Sm 3,16) - zawsze gotowych i tam, gdzie tylko kaesz im
pj, gotowych wszystko wycierpie z Tob i dla Ciebie, tak jak Apostoowie
mwicy: Chodmy take i my, aby razem z nim umrze (J 11,16).
12. O duchowe potomstwo: o prawdziwe dzieci Maryi, Twojej witej Matki, z
Jej mioci poczte i zrodzone, w Jej onie noszone, u Jej piersi umieszczone i
karmione Jej mlekiem, Jej matczynym staraniem wychowane, Jej ramieniem
podtrzymywane i askami Jej ubogacone.
13. O duchowe potomstwo: o prawdziwe sugi Najwitszej Panny, ktrzy by,
na podobiestwo w. Dominika, szli wszdzie, niosc w ustach gorejc pochodni
Ewangelii, a w rce Raniec wity, ktrzy by ponli jak pochodnie i jak pomienie
soneczne rozpraszali ciemnoci wiata. O gosicieli doskonaego naboestwa do
Twojej Najwitszej Matki: naboestwa wewntrznego bez obudy, zewntrznego
bez krytykanctwa, roztropnego i bez ignorancji, czuego i bez obojtnoci, staego i
bez lekkomylnoci, witego i bez zarozumiaoci. Ci, gdziekolwiek pjd, bd
cierali gow starodawnego wa, by spenio si w caej rozcigoci przeklestwo,
ktre nad nim zaciyo.
Wprowadzam nieprzyja midzy ciebie a Niewiast, pomidzy potomstwo
twoje a potomstwo Jej (Rdz 3,15).
14. Zaprawd, wielki Boe, stanie si tak, jak powiedziae. Szatan bdzie
czyha na pit tej tajemniczej Niewiasty, czyli na t ma gromadk Jej dzieci, ktre
pojawi si przy kocu wiata, i bdzie wielka nieprzyja midzy tym
bogosawionym potomstwem Maryi a przekltym plemieniem szatana. Bdzie to
jednak nieprzyja cakiem Boska, jedyna, ktrej Ty jeste sprawc: Wprowadzam
nieprzyja

90

Wszystkie te walki i przeladowania, ktre plemi Beliala skieruje przeciw

dzieciom z potomstwa Twej witej Matki, przyczyni si jeszcze bardziej do
wykazania potgi Twojej Matki, skoro od pocztku wiata zlecie Jej zadanie
zmiadenia tego ksicia pychy przez pokor Jej Serca i przez pokor Jej pity: Ona
zetrze gow twoj.
15. Czy nie lepiej byoby mi umrze, Boe mj, nibym mia Ci widzie tak
okrutnie i bezkarnie obraanego, a sam z kadym dniem miabym by coraz bardziej
naraony na to, e i mnie mog porwa wzbierajce fale nieprawoci? Wolabym po
tysickro mier przeywa! Zelij pomoc z nieba albo zabierz std moj dusz.
Gdybym nie mia nadziei, e wczeniej czy pniej wysuchasz mnie, biednego
grzesznika, przez wzgld na sw wasn chwa, bagabym Ci wraz z prorokiem:
Zabierz moja dusz (1 Krl 19,4 Wlg). Ta sama ufno, ktr pokadam w Twoim
miosierdziu, kae mi za innym prorokiem powtrzy Nie umr, lecz bd y i gosi
dziea Paskie (Ps 118,17), a wreszcie za Symeonem bd mg powiedzie:
Teraz, o Wadco, pozwl odej sudze Twemu w pokoju, bo moje oczy ujrzay
Twoje zbawienie (k 2,29-30).
Proba do Ducha witego
16. Duchu wity, usysz nasze woanie i razem z Twoj wiern Oblubienic
Maryj, powoaj i uksztatuj prawdziwe dzieci Boe. W Niej i przez Ni
uksztatowae Gow wybranych - Chrystusa. A wic z Ni i w Niej zechciej
uksztatowa czonki do tej Gowy przynalene. Nie dajesz pocztku adnej innej
Osobie Boskiej, ale Ty jeden ksztatujesz wszystkie osoby Boe poza Boskoci.
Wszyscy wieci, ktrzy byli i bd a do skoczenia wiata, s dzieem Twojej mioci
zczonej z mioci Maryi.
Panowanie Boga Ojca trwao a do potopu i zostao zakoczone zalewem wd.
Panowanie Chrystusa Pana zostao zakoczone potopem krwi. Twoje panowanie,
Duchu Ojca i Syna, trwa obecnie i zostanie zakoczone zalewem ognia mioci i
sprawiedliwoci.
17. Kiedy nastanie ten potop ognia czystej mioci, ktry rozpalisz po caym
okrgu ziemi w sposb agodny, a tak porywajcy, e wszystkie narody: poganie,
innowiercy i ydzi zostan zapaleni i nawrc si? Nikt si nie schroni przed jego
arem (Ps 19,7).
18. Niech zaponie ten Boski ogie, ktry Chrystus Pan przynis na ziemi,
zanim rozgorzeje ogie Twojego gniewu zamieniajcy ziemi w popi. Zelij Ducha
Twego, a bd stworzone i odnowisz oblicze ziemi (Ps 104,30). Zelij na ziemi
Twojego Ognistego Ducha, by powoa kapanw pomiennych, ktrych dziaalno
odnowi oblicze ziemi i odrodzi Twj Koci.
19. Wspomnij na Zgromadzenie Twoje... To wanie jest Zgromadzenie, dobr
znakomity, grono wybranych, ktrych zechciae powoa w wiecie i ze wiata: Ja
was wybraem ze wiata (J 15,19). To jest grono cichych barankw, ktre zechciae
wybra spord tylu wilkw, gromadka czystych gobic i krlewskich orw spord

91

tylu krukw, rj pszcz miododajnych spomidzy tylu trutni, stado rczych jeleni
spomidzy tylu wi, zastp odwanych lww spomidzy zastraszonych szarakw.
O Panie! Zgromad nas spord narodw (Ps 106,47). Zbierz nas i zjednocz,
aby pena chwaa zostaa oddana Twemu witemu i potnemu Imieniu.
Misjonarze Najwitszej Maryi Panny
20. Panie Boe! Ty przepowiedziae t wybran Wsplnot ustami Twojego
Proroka, ktry przewidujc j mwi o niej tajemniczo sowami pochodzcymi z nieba
(zob. Ps 68, 10-17).
21. Jaki to deszcz rzsisty przygotowae, o Panie, dla pokrzepienia
osabionego dziedzictwa Twojego, jak nie tych witych misjonarzy, dzieci Maryi,
Oblubienicy Twojej, ktre musisz odczy od reszty i zgromadzi w jedno dla dobra
Twojego Kocioa, tak bardzo osabionego i zbrukanego zbrodniami jego dzieci.
22. Jakie to zwierzta i ubodzy ludzie zamieszkuj w Twoim dziedzictwie,
gdzie s ywieni Bosk sodycz, przez Ciebie przygotowan, jeli nie ci ubodzy
misjonarze cakowicie zdani na Opatrzno i przepenieni obfitoci Twoich Boskich
rozkoszy. Oni s tymi tajemniczymi zwierztami Ezechiela, ktre przez sw
bezinteresown i dobroczynn mio bliniego posid peni czowieczestwa. Bd
si odznacza odwag lww przez roztropno, pomienn gorliwo i wity gniew w
stosunku do szatanw i dzieci Babilonu. Otrzymaj si wou dziki swym apostolskim
pracom i umartwieniom ciaa, a kontemplacja wszechrzeczy w Bogu uyczy im orlej
chyoci (zob. Ez 1,10). Tacy to bd ci misjonarze, ktrych zechcesz posa do
swego Kocioa. Dla bliniego bd mieli oko ludzkie, przeciw Twoim wrogom oko
lwa, oko wou dla samych siebie, a orle oko dla ogldania Ciebie, Panie.
23. Ci naladowcy Apostow bd si odznacza licznymi i wielkimi cnotami,
a bd je gosi z tak wielk moc i czystoci tak wyniole i wspaniale, e w
miejscach, gdzie bd przemawia, porusza wszystkie umysy i wszystkie serca. Im to
dasz, Panie, Twoje sowo, Twoje usta, a nawet Twoj mdro, ktrej nie bdzie si
mg oprze aden z Twoich nieprzyjaci.
Ja bowiem dam wam wymow i mdro, ktrej aden z waszych
przeladowcw nie bdzie si mg oprze ani si sprzeciwi (k 21,15).
24. Ojcze Przedwieczny, ktry jak znalaze swoje upodobanie w Osobie Krla
wszystkich cnt - Jezusa Chrystusa, tak znajdziesz upodobanie w tych umiowanych,
ktrym we wszystkich ich misjach przywieca bdzie jeden tylko cel: aby Tobie, o
Panie, zoy w darze pen chwa swych zdobytych upw.
Ich cakowite zdanie si na Twoj Opatrzno i naboestwo do Najwitszej
Maryi Panny uskrzydli ich srebrnymi pirami gobicy, czyli czystoci nauki i
obyczajw; uczyni ich grzbiet pozacanym, czyli ozdobi ich doskona mioci
bliniego, zdoln znosi jego wady, i napeni ich wielkim umiowaniem Chrystusa
Pana, dajcym moc niesienia swego krzya.
Uciekaj krlowie zastpw, uciekaj; a mieszkanka domu dzieli lupy. Gdy
odpoczywali midzy zagrodami trzody, skrzyda gobicy srebrem si lniy, a jej pira
odcieniem zota (Ps 68,13-14).

92

25. Ty jeden, jako Krl niebios i Krl krlw, wyczysz tych misjonarzy
spord przecitnego tumu i uczynisz z nich krlw, by si stali bielsi ni nieg gry
Salmon, gry Boej, gry obfitej w urodzaje, gry mocnej i zakrzepej w swej
staoci; gry, na ktrej Bg mieszka i mieszka bdzie na zawsze (zob. Ps 68,17).
26. Kt to jest, o Panie, Boe Prawdy, ta tajemnicza Gra, o ktrej nam
powiedziae tyle wspaniaych rzeczy? Czy nie jest to Maryja, Twoja ukochana
Oblubienica, ktrej fundamenty zaoye na szczytach gr najwyszych? Budowla
Jego jest na witych grach (Ps 87,1). Bdzie ustanowiona gra na wierzchoku gr
(Mi 4,1 ).
27. Szczliwi, po tysickro szczliwi kapani, ktrych wybrae i
przeznaczye, by z Tob mieszkali na tej Boskiej Grze obfitujcej we wszelkie
dobra. Przeznaczye ich, aby tam stali si krlami wiecznoci dziki swej pogardzie
dla ziemi, a wzniesieniu si ku Bogu. Odziae ich, aby stali si na Niej bielsi ponad
nieg przez czno z Maryj, Oblubienic Twoj Najpikniejsz, Najczystsz i
Niepokalan. Zechciae, aby na Niej zostali ubogaceni niebiesk ros, tustoci
ziemi i wszelkimi doczesnymi oraz wiecznymi bogosawiestwami, ktrymi
napeniona jest Najwitsza Maryja Panna.
28. Z wyyn tej Gry, na podobiestwo Mojesza, bd w arliwych
modlitwach rzuca pociski na swoich nieprzyjaci, aby ich pokona lub nawrci.
Na tej Grze z ust samego Jezusa Chrystusa, cigle tam mieszkajcego, naucz
si naleytego rozumienia omiu bogosawiestw.
Na tej Grze Boga jak na Taborze zostan z Nim przemienieni, jak na Kalwarii
razem z Nim umr i jak z Gry Oliwnej razem z Nim do nieba wstpi.
Apel kocowy
29. Wspomnij na Zgromadzenie Twoje, Panie! Ty jeden ask swoj zdoasz
utworzy t Wsplnot. Jeli czowiek pierwszy rk do tego przyoy, to nic nie
zostanie zdziaane. Jeli domiesza swego do Twojego, to wszystko zepsuje, wszystko
zburzy. To Zgromadzenie jest Twoim dzieem, wielki Boe! Dokonaje wic tego
cakowicie Boskiego dziea: zwoaj, zbierz i zjednocz Twoich wybranych ze
wszystkich kracw swojego dziedzictwa, by utworzy z nich wojsko przeciw Twoim
nieprzyjacioom.
30. Panie, Boe Zastpw, spjrz na wodzw skupiajcych zwarte puki,
wadcw werbujcych liczne wojska, eglarzy uruchamiajcych potne floty i
wszelkiego rodzaju handlarzy zbierajcych si tumnie na targach i jarmarkach. Ilu to
otrw, bezbonikw, rozpustnikw i pijakw z tak atwoci i szybkoci czy si
w gromady przeciw Tobie. Wystarczy zagwizdn, uderzy w bben, bysn ostrzem
stpionej szabli, obieca gazk zwidego wawrzynu, ofiarowa kawaek zota lub
srebra, sowem: dym zaszczytw i marn, zwierzc przyjemno, by w mgnieniu oka
zebrali si ci wszyscy.
Zwouj si onierze, cz si w puki, gromadz si kupcy, napeniaj si
domy i targowiska; tumy wykolejecw pokrywaj ziemi i morza. Ci, chocia
rozdzieleni s przestrzeni, rnic usposobie lub wasnym interesem kadego z nich,

93

to jednak cz si ze sob na mier i ycie, by mc prowadzi wojn z Tob pod

sztandarami i wodz szatana.
31. A Ty, wielki Boe? Czy do Twojej sprawy nikt nie przyoy rki, chocia
tyle chway, radoci i korzyci pynie ze suenia Tobie? Czy pod Twoimi sztandarami
nie stan Twoi onierze? Czy nie znajdzie si aden wity Micha, ktry by zwoa
swych braci w gorliwoci o Twoj chwa? - Kt jak Bg?! Ach, pozwl, Panie,
abym mg wszdzie woa: Pali si! Na ratunek! Poar wybuch w domu Boym!
Poar w duszach ludzkich! Poar ogarn nawet przybytki Paskie! Na ratunek!
Na ratunek naszego umiercanego brata! Na ratunek naszych zabijanych dzieci!
Na ratunek naszego dobrego ojca gincego pod ciosami sztyletu.
32. Kto jest za Bogiem, niech doczy si do mnie! (Wj 32,26). Niech przybd
wszyscy dobrzy kapani rozproszeni po caym chrzecijaskim wiecie! Niech przyjd
ci kapani, ktrzy znajduj si obecnie w wirze walki! Niech przyjd kapani, ktrzy z
bezporedniej walki wycofali si do pusty i samotni, i przycz si do nas; w
jednoci sia! Pod sztandarem Krzya utworzymy jedno zwarte wojsko, gotowe w
szyku bojowym ruszy na nieprzyjaci Boga, ktrzy pierwsi wypowiedzieli Mu
wojn: Stargajmy Jego wizy i odrzumy Jego pta (Ps 2,3).
33. Ten, ktry mieszka w niebie, mieje si z nich (Ps 2,4). Bg wstaje, a
rozpraszaj si Jego wrogowie i pierzchaj przed Jego obliczem ci, ktrzy Go
nienawidz (Ps 68,2). Powsta o Panie! Dlaczego pisz? Przebud si! (Ps 44,24).
Powsta, o Panie! Dlaczego zdajesz si spa? Powsta w caej Twojej
wszechmocy, sprawiedliwoci i miosierdziu. Powsta, aby utworzy sobie wybran
Wsplnot, zastp przyboczny, ktry bdzie strzeg Twojego domu, broni Twojej
chway i ratowa dusze. Aby nastaa jedna Owczarnia i jeden Pasterz, a wszyscy
ludzie oddawali Ci cze w Twojej wityni: W wityni Jego wszyscy mwi:
Chwaa! (Ps 29,9).
Amen. Bg jedyny!
Sposb zastosowania doskonaego naboestwa
do Najwitszej Maryi Panny przy Komunii w.
1. Przed Komuni wit
1 ) Upokrz si gboko przed Bogiem.
2) Wyrzeknij si zupenie swej skaonej natury i wasnego sposobu mylenia,
jakkolwiek on si mioci wasnej podoba.
3) Odmw akt ofiarowania si, mwic: Totus tuus ego sum, et omnia mea tua
sunt - Jestem cay Twj i wszystko moje Twoim jest. Jestem cay Twoj
wasnoci, Pani ukochana, ze wszystkim, co posiadam.
4) Bagaj t Dobr Matk, by uyczya ci swego Serca, by Jej Syna z tym
samym co Ona przyj usposobieniem.
Powiedz Jej, e chwaa Jej Syna wymaga, by Go nie przyjmowa do serca tak
skalanego i niestaego jak twoje, bo byoby to ujm dla Jego chway. Lecz jeli Ona
zechce zamieszka w twym sercu, by przyj swego Syna, moe to uczyni moc

94

panowania, jakie posiada nad sercami. Od Niej Syn dozna godnego przyjcia,
przyjcia bez skazy i bez obawy przed obraz lub zniewag.
Powiedz Jej z zaufaniem, e wszystko, co Jej dae z wasnego mienia, to zbyt
mao, by j prawdziwie uczci, lecz przez Komuni wit pragniesz zoy Jej ten
sam dar, jaki Ojciec Przedwieczny Jej zoy. Przez to wicej J uczcisz, ni gdyby
wszystkie dobra caego wiata zoy Jej w ofierze.
Powiedz Jej wreszcie, e Jezus, ktry J miuje mioci wyczn, dalej
pragnie znajdowa w Niej sw rozkosz i pokj, choby nawet w twej duszy,
brudniejszej i uboszej ni stajenka w Betlejem, do ktrej Jezus chtnie przyszed,
gdy Ona tam bya.
Pro o Jej Serce czuymi sowami: Accipio te in mea omnia. Praebe mihi cor
tuum, o Maria! - Bior Ci jako cae me dobro49. Daj mi Twe Serce Maryjo!
2. Podczas Komunii witej
Gdy bdziesz gotowy do przyjcia Pana Jezusa, powtrz trzy razy: Domine
non sum dignus - Panie, nie jestem godzien. Za pierwszym razem mw do Ojca
Przedwiecznego, e dla zych myli i niewiernoci wobec tak Dobrego Ojca nie jeste
godzien przyj Syna Jedynego; niech raczy jednak spojrze na Maryj, swoj
suebnic, ktra mwi: Ecce ancilla Domini - Oto ja suebnica Paska. Ona to
czyni wszystko za ciebie i napenia ci wielkim zaufaniem i szczegln nadziej
wobec Jego Majestatu: Bo Ty Panie, szczeglnie w nadziei utwierdzie mnie (Ps 4,10
Wlg).
Powiedz Synowi Boemu:
Domine non sum dignus, e nie jeste godzien Go przyj dla twych sw
prnych i dla twych niewiernoci w Jego subie. Bagaj Go, by si nad tob zlitowa,
gdy pragniesz Go wprowadzi do domu Jego wasnej Matki i twojej Matki. Powiedz,
e nie przestaniesz Go prosi, pki nie wejdzie do przybytku twego serca. Chwyciem
Go i nie puszcz, a Go wprowadz do domu mej Matki, do komnaty mej rodzicielki
(Pnp 3,4). Popro Go, by powsta i przyszed do miejsca swego spoczynku i do arki
swej witoci. Wyrusz, o Panie, na miejsce Twego odpocznienia, Ty i Twoja arka
pena chway! (Ps 132,8). Powiedz Mu, e nie pokadasz ufnoci we wasnych
zasugach, we wasnej mocy i we wasnym przygotowaniu, jak Ezaw, ale jedynie w
Twej ukochanej Matce Maryi, jak niegdy may Jakub w Rebece; powiedz Mu, e
jakkolwiek jeste grzesznikiem i Ezawem, omielasz si przystpi do Jego witoci,
wsparty na zasugach Jego witej Matki i przyozdobiony Jej cnotami.
Powiedz Duchowi witemu:
Domine non sum dignus, e nie jeste godzien przyj Arcydziea Jego
Mioci dla oziboci i nieprawoci twoich czynw, i dla twej zatwardziaoci
wzgldem Jego natchnie; jednak ca twoj nadziej jest Maryja, Jego wierna
Oblubienica. Mw ze w. Bernardem: Maryja jest moj najwiksz otuch, ca moj
nadziej. Moesz Go nawet prosi, by raz jeszcze zstpi na Maryj, nierozczn sw
Oblubienic, bo Jej ono jest tak czyste, Jej Serce tak rozpalone mioci jak niegdy, i
49

Por. J 19,27

95

jeli On nie zstpi do twej duszy, to ani Jezus, ani Maryja nie bd w niej
uksztatowani i godnego nie znajd przybytku.
3. Po Komunii witej
Po Komunii witej w gbokim skupieniu wprowad Jezusa Chrystusa do
Serca Maryi. Oddaj Go Jego Matce, ktra Go przyjmie z mioci, w gbokiej
pokorze Go uczci, doskonale Go ukocha, czule ucinie i odda Mu w duchu i w
prawdzie wiele usug, ktre naszemu ciemnemu umysowi s cakiem nie znane.
Moesz take w gbokiej pokorze serca trwa w obecnoci Jezusa,
przebywajcego w Maryi, lub jak niewolnik stan przed bram krlewskiego paacu,
w ktrym Krl rozmawia z Krlow, a w przekonaniu, e oni rozmawiajc z sob,
ciebie nie potrzebuj, wznie si w duchu do nieba i obejmij ca ziemi, proszc
wszelkie stworzenia, by za ciebie skaday hod dzikczynienia, uwielbienia i mioci
Jezusowi i Maryi: Pjdcie, upadnijmy i pokomy si (Ps 94(95),6 Wlg).
Moesz te sam prosi Jezusa w cznoci z Maryj o to, by Jego Krlestwo
zstpio na ziemi przez Jego Najwitsz Matk, lub o mdro Bo, o mio, o
przebaczenie grzechw lub o inn ask, zawsze jednak przez Maryj i w Maryi,
mwic w pokorze: Panie, nie patrz na grzechy moje50, lecz niech Twe oczy ujrz we
mnie tylko cnoty i zasugi Maryi. A pomnc na swe grzechy, dodaj: Nieprzyjazny
czowiek to sprawi (Mt 13,28). Ja to uczyniem, ktry sobie najwikszym jestem
nieprzyjacielem; albo: On ma wzrasta, ja za male (J 3,30). Jezu mj, wzrastaj w
mej duszy, a ja niech malej. Maryjo, potrzeba by we mnie wzrastaa, sam za musz
sta si mniejszy ni jestem. Jezu, Maryjo, wzrastajcie we mnie i w blinich moich.
Jest jeszcze mnstwo innych myli, ktre ci Duch wity podda, jeli bdziesz
bardzo skupiony, umartwiony i wierny temu wielkiemu i wzniosemu naboestwu,
ktrego ci nauczyem. Pamitaj jednak, e im wicej pozwolisz dziaa Maryi w
Komunii witej, tym bardziej Jezus bdzie uwielbiony. Tym wicej za pozwolisz
dziaa Maryi dla Jezusa i Jezusowi w Maryi, im gbiej si upokorzysz i im uwaniej
przysuchiwa si bdziesz w pokoju i milczeniu, nie pragnc niczego widzie,
smakowa lub odczuwa. Sprawiedliwy bowiem yje zawsze i wszdzie z wiary,
zwaszcza gdy przyjmuje Komuni wit, bdc dzieem wiary: A mj sprawiedliwy
z wiary y bdzie (Hbr 10,38).
Akt ofiarowania si Jezusowi Chrystusowi
przez rce Maryi
O odwieczna, Wcielona Mdroci! O najmilszy i czci najgodniejszy Jezu,
prawdziwy Boe i prawdziwy czowiecze, Synu Jednorodzony Ojca Przedwiecznego i
Maryi, zawsze Dziewicy! Oddaj Ci najgbsz cze w onie i chwale Twego Ojca w
wiecznoci oraz w dziewiczym onie Maryi, Twej najgodniejszej Matki, w czasie
Twego Wcielenia.
Dziki Ci skadam, e wyniszczy samego siebie przyjmujc posta sugi, by
mnie wybawi z okrutnej niewoli szatana. Chwal Ci i uwielbiam, e we wszystkim
50

Msza, modlitwa przed Komuni w.

96

podda si raczy Maryi, Twej witej Matce, aby przez Ni uczyni mnie wiernym
swym niewolnikiem. Lecz niestety! W niewdzicznoci i niewiernoci swej nie
dochowaem obietnic, ktre uroczycie zoyem Tobie na Chrzcie w. Nie wypeniem
zobowiza swoich. Nie jestem godzien zwa si dzieckiem lub niewolnikiem Twoim,
a poniewa nie ma we mnie nic, co by nie zasugiwao na Twj. gniew, nie miem ju
sam zbliy si do Twego Najwitszego i Najdostojniejszego Majestatu. Przeto
uciekam si do wstawiennictwa i miosierdzia Twej Najwitszej Matki, ktr mi dae
jako Poredniczk u Siebie. Za Jej monym porednictwem spodziewam si wyjedna
u Ciebie skruch i przebaczenie grzechw oraz prawdziw mdro i wytrwanie w
niej.
Pozdrawiam Ci wic, Dziewico Niepokalana, ywy Przybytku Bstwa, w
ktrym odwieczna, ukryta Mdro chce odbiera cze i uwielbienie aniow i ludzi.
Pozdrawiam Ci, Krlowo nieba i ziemi, ktrej panowaniu prcz Boga wszystko jest
poddane. Pozdrawiam Ci, Ucieczko grzesznikw, ktrej miosierdzie nie zawiodo
nikogo. Wysuchaj prob m, pen gorcego pragnienia Boej mdroci, i przyjmij
luby i ofiary, jakie Ci w pokorze skadam.
Ja, .. grzesznik niewierny, odnawiam i zatwierdzam dzisiaj przed Obliczem
Twoim luby Chrztu w. Wyrzekam si na zawsze szatana, jego pychy i jego dzie, a
oddaj si cakowicie Jezusowi Chrystusowi, Mdroci Wcielonej, by pj za Nim,
niosc krzy swj po wszystkie dni ycia. Bym za wierniejszy Mu by ni dotd,
obieram Ci dzi, Maryjo, w obliczu caego Dworu Niebieskiego za swoj Matk i
Pani. Oddaj Ci i powicam, jako niewolnik Twj, ciao i dusz swoj, dobra
wewntrzne i zewntrzne, nawet warto dobrych moich uczynkw, zarwno
przeszych, jak obecnych i przyszych, pozostawiajc Ci cakowite i zupene prawo
rozporzdzania mn i bez wyjtku wszystkim, co do mnie naley, wedug Twego
upodobania, ku wikszej chwale Boga w czasie i wiecznoci. Przyjmij, Panno
askawa, t drobn ofiar z mej niewoli dla uczczenia i naladowania owej ulegoci,
jak Mdro odwieczna Twemu macierzystwu okaza raczya; dla uczczenia
wadzy, jak oboje posiadacie nade mn, nikym robakiem i grzesznikiem ndznym;
jako podzikowanie za przywileje, ktrymi Ci Trjca Przenajwitsza askawie
obdarzya. Zapewniam, e odtd, jako prawdziwy Twj niewolnik, chc szuka Twej
chway i Tobie we wszystkim by posuszny. Matko Przedziwna, przedstaw mnie
Twemu drogiemu Synowi jako wiecznego niewolnika, aby jak przez Ciebie mnie
odkupi, tak te przez Ciebie przyj mnie raczy. Matko Miosierdzia, udziel mi aski
prawdziwej mdroci Boej i przyjmij mnie do grona tych, ktrych kochasz, ktrych
pouczasz, prowadzisz, ywisz i bronisz jak dzieci swe i sugi. Dziewico wierna,
spraw, abym zawsze i we wszystkim by tak doskonaym uczniem, naladowc i
niewolnikiem Mdroci Wcielonej, Jezusa Chrystusa, Syna Twego, abym za Twym
porednictwem i za Twoim przykadem doszed do peni Jego wieku na ziemi i Jego
chway w niebie. Amen.
***

97

Traktat zosta pobrany ze strony www.voxdomini.com.pl