Konfiskata Rozszerzona Proj

Projekt z dnia 20.09.2016 r.
U S T AWA
z dnia 2016 r.
o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektrych innych ustaw1), 2)
Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2016 r. poz. 1137)
wprowadza si nastpujce zmiany:
1) do tytuu ustawy dodaje si odnonik nr 1 w brzmieniu:
1) Niniejsza ustawa w zakresie swojej regulacji wdraa dyrektyw Parlamentu
Europejskiego i Rady 2013/40/UE z dnia 12 sierpnia 2013 r. dotyczc atakw na
systemy informatyczne i zastpujc decyzj ramow Rady 2005/222/WSiSW (Dz.
Urz. UE L 218 z 14.08.2013 r., str. 8).;
2) po art. 44 dodaje si art. 44a w brzmieniu:
Art. 44a. 1. W razie skazania za przestpstwo, z ktrego popenienia sprawca
osign, chociaby porednio, korzy majtkow znacznej wartoci, sd moe orzec
przepadek przedsibiorstwa, stanowicego wasno osoby fizycznej, albo jego
rwnowartoci, chociaby przedsibiorstwo nie stanowio wasnoci sprawcy, jeeli
suyo ono lub byo przeznaczone do popenienia tego przestpstwa lub ukrycia
osignitej z niego korzyci, chyba e waciciel lub osoba kierujca przedsibiorstwem
w jego imieniu nie przewidywaa i pomimo zachowania ostronoci wymaganej
w danych okolicznociach nie moga przewidzie, e przedsibiorstwo mogo suy lub
by przeznaczone do popenienia tego przestpstwa lub ukrycia osignitej z niego
korzyci.
1)
2)
Niniejsza ustawa w zakresie swojej regulacji wdraa dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady
2014/42/UE z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie zabezpieczenia i konfiskaty narzdzi sucych do
popenienia przestpstwa i korzyci pochodzcych z przestpstwa w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L
127 z 29.04.2014 r., str. 39).
Niniejsz ustaw zmienia si nastpujce ustawy: ustaw z dnia17 listopada 1964 r. Kodeks postpowania
cywilnego, ustaw z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, ustaw z dnia 12 padziernika 1990 r. o Stray
Granicznej, ustaw z dnia 28 wrzenia 1991 r. o kontroli skarbowej, ustaw z dnia 5 listopada 2009 r. o
spdzielczych kasach oszczdnociowo-kredytowych, ustaw z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks
postpowania karnego, ustaw z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy, ustaw z dnia
29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, ustaw z dnia10 wrzenia 1999 r. Kodeks karny skarbowy, ustaw
z dnia 26 padziernika 2000 r. o giedach towarowych, ustaw z dnia 24 sierpnia 2001 r. o andarmerii
Wojskowej i wojskowych organach porzdkowych, ustaw z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczestwa
Wewntrznego oraz Agencji Wywiadu, ustaw z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze
Antykorupcyjnym, ustaw z dnia 9 czerwca 2006 r. o Subie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Subie
Wywiadu Wojskowego.
2. W razie wspwasnoci przepadek, o ktrym mowa w 1, orzeka si

z uwzgldnieniem naruszenia regu ostronoci przez kadego ze wspwacicieli lub
osb kierujcych przedsibiorstwem w ich imieniu i w granicach tego naruszenia.
3. Przepadku, o ktrym mowa w 1 nie orzeka si, jeeli byoby to
niewspmierne do wagi popenionego przestpstwa, stopnia zawinienia oskaronego
lub rodzaju i stopnia naruszenia regu ostronoci przez waciciela lub osob kierujc
przedsibiorstwem w jego imieniu.
4. Przepadku, o ktrym mowa w 1 nie orzeka si, jeeli szkoda wyrzdzona
przestpstwem lub warto ukrytej korzyci nie jest znaczna wobec rozmiaru
dziaalnoci przedsibiorstwa.;
3) w art. 45:
a) po 1 dodaje si 1a w brzmieniu:
1a. Za korzy majtkow osignit z popenienia przestpstwa uwaa si
take poytki z rzeczy lub praw stanowicych t korzy.,
b) 2 otrzymuje brzmienie:
2. W razie skazania za przestpstwo, z ktrego popenienia zostaa
osignita, chociaby porednio, korzy majtkowa znacznej wartoci, albo
przestpstwo, z ktrego zostaa lub moga zosta osignita, chociaby porednio,
korzy majtkowa, zagroone kar pozbawienia wolnoci, ktrej grna granica
jest nie nisza ni 5 lat, lub popenione w zorganizowanej grupie albo zwizku
majcych na celu popenienie przestpstwa, za korzy uzyskan z popenienia
przestpstwa uwaa si mienie, ktre sprawca obj we wadanie lub do ktrego
uzyska jakikolwiek tytu w cigu 5 lat przed popenieniem przestpstwa do chwili
wydania nieprawomocnego wyroku, chyba e sprawca lub inna zainteresowana
osoba przedstawi dowd przeciwny.;
4) w art. 45a dotychczasow tre oznacza si jako 1 i dodaje si 2 w brzmieniu:
2. Jeeli zebrane dowody wskazuj, e w razie skazania zostaby orzeczony
przepadek, sd moe go orzec take w razie umorzenia postpowania z powodu
niewykrycia sprawcy lub jego mierci, a take w przypadku zawieszenia postpowania
w sprawie, w ktrej nie mona uj oskaronego, albo nie moe on bra udziau
w postpowaniu z powodu choroby psychicznej lub innej cikiej choroby.;

Art. 48a. W przypadku, o ktrym mowa w art. 44a 3 i 4 sd moe orzec
nawizk w wysokoci do 1 000 000 zotych na rzecz pokrzywdzonego lub Funduszu
Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.;
6) w art. 115 9 otrzymuje brzmienie:
9. Rzecz ruchom lub przedmiotem jest take polski albo obcy pienidz lub
inny rodek patniczy, rodek pieniny zapisany na rachunku oraz dokument
uprawniajcy do otrzymania sumy pieninej albo zawierajcy obowizek wypaty
kapitau, odsetek, udziau w zyskach albo stwierdzenie uczestnictwa w spce.,
7) w art. 165a dotychczasow tre oznacza si jako 1 i dodaje si 2 w brzmieniu:
2. Kto dopuszcza si czynu, o ktrym mowa w 1, w okolicznociach
wzbudzajcych uzasadnione podejrzenie, e mienie ruchome lub nieruchomoci posu
sfinansowaniu przestpstwa o charakterze terrorystycznym albo zostan udostpnione
zorganizowanej grupie lub zwizkowi majcym na celu popenienie takiego
przestpstwa lub osobie biorcej udzia w takiej grupie lub zwizku
podlega karze pozbawienia wolnoci do lat 3.;
8) art. 269a otrzymuje brzmienie:
Art. 269a Kto, nie bdc do tego uprawnionym, przez transmisj, zniszczenie,
usunicie, uszkodzenie, utrudnienie dostpu lub zmian danych informatycznych, w
istotnym
stopniu
zakca
prac
systemu
informatycznego
lub
systemu
teleinformatycznego,
podlega karze pozbawienia wolnoci od 3 miesicy do lat 5.;
9) w art. 269b 1 otrzymuje brzmienie:
Art. 269b 1. Kto wytwarza, pozyskuje, zbywa lub udostpnia innym osobom
urzdzenia lub programy komputerowe przystosowane do popenienia przestpstwa
okrelonego w art. 165 1 pkt 4, art. 267 3, art. 268a 1 albo 2 w zwizku z 1,
art. 269 1 lub 2 albo art. 269a, a take hasa komputerowe, kody dostpu lub inne
dane umoliwiajce nieuprawniony dostp do informacji przechowywanych w systemie
informatycznym lub systemie teleinformatycznym,
podlega karze pozbawienia wolnoci od 3 miesicy do lat 5..
Art. 2. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postpowania cywilnego

(Dz. U. z 2014 r. poz. 101,z pn. zm.3)) art. 775 otrzymuje brzmienie:
Art. 775. Przepisw art. 773 i art. 774 nie stosuje si w razie zbiegu egzekucji
administracyjnej i sdowego zabezpieczenia, jak rwnie zbiegu zabezpieczenia
administracyjnego z egzekucj sdow, z wyjtkiem wypadkw przewidzianych
w art. 751 oraz wypadkw zabezpieczenia majtkowego w postpowaniu karnym lub
karnym skarbowym..
Art. 3. W ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2015 r. poz. 355, z pn.
zm.4)) wprowadza si nastpujce zmiany:
1) w art. 19 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
1. Przy wykonywaniu czynnoci operacyjno-rozpoznawczych, podejmowanych
przez Policj w celu zapobieenia, wykrycia, ustalenia sprawcw, a take uzyskania
i utrwalenia dowodw, ciganych z oskarenia publicznego, umylnych przestpstw:
1)
przeciwko yciu, okrelonych w art. 148-150 Kodeksu karnego,
2)
okrelonych w art. 134, art. 135 1, art. 136 1, art. 156 1 i 3, art. 163 1 i 3,
art. 164 1, art. 165 1 i 3, art. 166, art. 167, art. 173 1 i 3, art. 189, art. 189a,
art. 211a, art. 223, art. 228 1 i 3-5, art. 229 1 i 3-5, art. 230 1, art. 230a 1,
art. 231 2, art. 232, art. 233 1-4, art.234, art. 235, art. 236 1, art. 239 1,
art. 245, art. 246, art. 252 1-3, art. 258, art. 269, art. 280-282, art. 285 1,
art. 286 1, art. 296 1-3, art. 296a 1, 2 i 4, art. 299 1-6 oraz art. 310 1, 2
i 4 Kodeksu karnego,
2a) okrelonych w art. 46 ust. 1, 2 i 4, art. 47 oraz art. 48 ust. 1 i 2 ustawy z dnia
25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2014 r. poz. 715),
3)
przeciwko
obrotowi
gospodarczemu,
okrelonych
w art. 297-306 Kodeksu
karnego, powodujcych szkod majtkow lub skierowanych przeciwko mieniu,

jeeli wysoko szkody lub warto mienia przekracza pidziesiciokrotn
wysoko najniszego wynagrodzenia za prac okrelonego na podstawie
odrbnych przepisw,
3)
4)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2014 r. poz. 293, 379, 435,
567, 616, 945, 1091, 1161,1296, 1585, 1626, 1741 i 1924, z 2015 r. poz. 2, 4, 218, 539, 978, 1062, 1137,
1199, 1311, 1418, 1419, 1505, 1527, 1567, 1587,1595, 1634, 1635, 1830 i 1854 oraz z 2016 r. poz. 195, 437,
868 i 996.
1066, 1217, 1268, 1890, 2023 i 2281 oraz z 2016 r. poz. 147, 437, 904 i 960.
3a) przeciwko wolnoci seksualnej i obyczajnoci, gdy pokrzywdzonym jest maoletni

albo gdy treci pornograficzne, o ktrych mowa w art. 202 Kodeksu karnego,
obejmuj udzia maoletniego,
4)
skarbowych, jeeli warto przedmiotu czynu lub uszczuplenie nalenoci

publicznoprawnej
przekraczaj
pidziesiciokrotn
wysoko
najniszego
wynagrodzenia za prac okrelonego na podstawie odrbnych przepisw,

4a) skarbowych, o ktrych mowa w art. 107 1 Kodeksu karnego skarbowego,
5)
nielegalnego wytwarzania, posiadania lub obrotu broni, amunicj, materiaami

wybuchowymi, rodkami odurzajcymi lub substancjami psychotropowymi albo
ich prekursorami oraz materiaami jdrowymi i promieniotwrczymi,
6)
okrelonych w art. 8 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Przepisy wprowadzajce

Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 554, z pn. zm.),
7)
okrelonych
w art. 43-46 ustawy
z dnia
1 lipca
2005 r.
o pobieraniu,
przechowywaniu i przeszczepianiu komrek, tkanek i narzdw (Dz. U. Nr 169,

poz. 1411, z pn. zm.),
8)
ciganych na mocy umw midzynarodowych ratyfikowanych za uprzedni zgod

wyraon w ustawie, okrelonych w polskiej ustawie karnej,
jak rwnie w celu ujawnienia mienia zagroonego przepadkiem w zwizku z tymi

przestpstwami lub przestpstwami, o ktrych mowa w art. 45 2 Kodeksu karnego
albo art. 32 2 Kodeksu karnego skarbowego,
gdy inne rodki okazay si bezskuteczne albo bd nieprzydatne, sd okrgowy moe,
w drodze postanowienia, zarzdzi kontrol operacyjn, na pisemny wniosek
Komendanta Gwnego Policji albo Komendanta CBP, zoony po uzyskaniu pisemnej
zgody Prokuratora Generalnego, albo na pisemny wniosek komendanta wojewdzkiego
Policji, zoony po uzyskaniu pisemnej zgody prokuratora okrgowego waciwego ze
wzgldu na siedzib skadajcego wniosek organu Policji.
2) w art. 20 wprowadza si nastpujce zmiany:

a) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
3. Jeeli jest to konieczne do skutecznego zapobieenia przestpstwom,
o ktrych mowa w art. 19 ust. 1, lub ich wykrycia, ustalenia ich sprawcw,
uzyskania i utrwalenia dowodw, a take wykrycia i identyfikacji przedmiotw
i innych korzyci majtkowych pochodzcych z tych przestpstw albo ich
rwnowartoci, Policja moe korzysta z informacji:
1)
stanowicych tajemnic skarbow, przetwarzanych przez organy administracji

rzdowej i samorzdu terytorialnego;
2)
stanowicych tajemnic zawodow, o ktrej mowa w art. 9e ustawy z dnia 5

listopada 2009 r. o spdzielczych kasach oszczdnociowo-kredytowych
(Dz. U. z 2013 r. poz. 1450, z pn. zm.5));
3)
stanowicych tajemnic bankow, o ktrej mowa w ustawie z dnia 29 sierpnia

1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 128, z pn. zm.6));
4)
stanowicych dane indywidualne, o ktrych mowa w art. 79 ust. 1 ustawy z

dnia13 padziernika 1998 r. o systemie ubezpiecze spoecznych (Dz. U.
2016 r. poz. 963);
5)
stanowicych
tajemnic
zawodow
w rozumieniu
ustawy
z dnia
26 padziernika 2000 r. o giedach towarowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 719

i 904);
6)
stanowicych tajemnic zawodow w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja

2004 r.
o funduszach
inwestycyjnych
i zarzdzaniu
alternatywnymi
funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 157, z pn. zm.7));

7)
stanowicych tajemnic zawodow w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca

2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014, poz. 94, z pn.
zm.8));
5)
6)
7)
8)
1311, 1830, 1854, 1864 i 2281 oraz z 2016 r. poz. 615, 904, 916 i 1177.
1223, 1260, 1311, 1348, 1357, 1513, 1634, 1830, 1844, 1854, 1864 i 2281 oraz z 2016 r. poz. 615, 904, 996
i 1177.
1357, 1634 i 1844 oraz z 2016 r. poz. 615 i 904.
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2014 r. poz. 586, z 2015 r.
poz. 73, 978, 1045, 1223, 1260, 1348, 1505, 1513, 1634, 1844 i 1890 oraz z 2016 r. poz. 65, 615 i 904.
8)
objtych tajemnic dotyczc poszczeglnych umw ubezpieczenia, o ktrej

mowa
w art. 35 ustawy
z dnia
11 wrzenia
2015 r.
o dziaalnoci
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1844 oraz z 2016 r.

poz. 615).,
b) ust. 5 otrzymuje brzmienie:
5. Informacje i dane, o ktrych mowa w ust. 3, udostpnia si nieodpatnie
na podstawie postanowienia wydanego na pisemny wniosek Komendanta
Gwnego Policji, Komendanta CBP albo komendanta wojewdzkiego Policji
przez sd okrgowy waciwy miejscowo ze wzgldu na siedzib wnioskujcego
organu.,
c) po ust. 5 dodaje si ust. 5a w brzmieniu:
5a. Informacje i dane, o ktrych mowa w ust. 3:
1)
dotyczce dokumentacji zwizanej z nadaniem NIP oraz aktualizowaniem

danych zawartych w zgoszeniach identyfikacyjnych okrelonej w art. 13
ust. 1 ustawy
z dnia
13 padziernika
1995 r.
o zasadach
ewidencji
i identyfikacji podatnikw i patnikw (Dz. U. z 2004 r. poz. 2681, z pn.

zm.9)),
2)
zawarte
w aktach
niezawierajcych
informacji,
o ktrych
mowa
w art. 182 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U.

z 2005 r. poz. 60, z pn. zm.10)),
3)
dotyczce zawarcia z osob fizyczn, prawn, lub jednostk organizacyjn

nieposiadajc osobowoci prawnej umowy o wykonywanie czynnoci,
o ktrych mowa w art. 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe,
lub czynnoci, o ktrych mowa w art. 3 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o
9)
10)
Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 14, poz. 113, z 2006 r. Nr 104,
poz. 708 i poz. 711, z 2007 r. Nr 112, poz. 769, z 2008 r. Nr 209, poz. 1318, z 2009 r. Nr 3, poz. 11, Nr 18,
poz. 97 i Nr 166, poz. 1317, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1306 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654,
Nr 131, poz. 764 i Nr 134, poz. 780.
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 85, poz. 727, Nr 86,
poz. 732 i Nr 143, poz. 1199, z 2006 r. Nr 66, poz. 470, Nr 104, poz. 708, Nr 143, poz. 1031, Nr 217,
poz. 1590 i Nr 225, poz. 1635, z 2007 r. Nr 112, poz. 769, Nr 120, poz. 818, Nr 192, poz. 1378 i Nr 225,
poz. 1671, z 2008 r. Nr 118, poz. 745, Nr 141, poz. 888, Nr 180, poz. 1109 i Nr 209, poz. 1316, 1318 i 1320,
z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 44, poz. 362, Nr 57, poz. 466, Nr 131, poz. 1075, Nr 157, poz. 1241, Nr 166,
poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 213, poz. 1652 i Nr 216, poz. 1676, z 2010 r. Nr 40, poz. 230, Nr 57,
poz. 355, Nr 127, poz. 858, Nr 167, poz. 1131, Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1306 oraz z 2011 r. Nr 34,
poz. 173, Nr 75, poz. 398, Nr 106, poz. 622 i Nr 134, poz. 781.
spdzielczych
kasach
oszczdnociowo-kredytowych,
umoliwiajce
identyfikacj tych umw,

4)
dotyczce
objcia
osoby
fizycznej
ubezpieczeniem
spoecznym
zwaloryzowanej wysokoci skadek na ubezpieczenie emerytalne osoby

fizycznej, a take dane patnika skadek, o ktrych mowa w art. 40, 45 i 50
ustawy z dnia 13 padziernika 1998 r. o systemie ubezpiecze spoecznych,
5)
niezbdne do ustalenia, czy osoba fizyczna lub prawna, a take podmiot

nieposiadajcy osobowoci prawnej dokonywaa transakcji dotyczcych
towarw giedowych, o ktrych mowa w ustawie z dnia 26 padziernika
2000 r. o giedach towarowych,
6)
niezbdne do ustalenia, czy osoba fizyczna lub prawna, a take podmiot

nieposiadajcy
osobowoci
inwestycyjnego,
o ktrym
prawnej,
mowa
jest
w ustawie
uczestnikiem
z dnia
27 maja
funduszu
2004 r.
o funduszach inwestycyjnych i zarzdzaniu alternatywnymi funduszami

inwestycyjnymi,
7)
dotyczce ustalenia, czy osoba fizyczna lub prawna, a take podmiot

nieposiadajcy osobowoci prawnej jest stron umowy dotyczcej obrotu
instrumentami finansowymi, o ktrej mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r.
o obrocie instrumentami finansowymi,
8)
dotyczce ustalenia, czy osoba fizyczna lub prawna, a take podmiot

nieposiadajcy osobowoci prawnej jest stron lub innym uczestnikiem
umowy ubezpieczenia w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 11 wrzenia
2015 r. o dziaalnoci ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej
udostpnia si nieodpatnie, za pomoc rodkw komunikacji elektronicznej lub

faksem, na wniosek Komendanta Gwnego Policji, Komendanta CBP albo
komendanta wojewdzkiego Policji lub upowanionych przez nich pisemnie
funkcjonariuszy.,
d) w ust. 6 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
6. Wniosek, o ktrym mowa w ust. 5 i 5a, powinien zawiera:.
Art. 4. W ustawie z dnia 12 padziernika 1990 r. o Stray Granicznej (Dz. U. z 2014 r.

poz. 1402, z pn. zm.11)) w art. 9e ust. 1 otrzymuje brzmienie:
przez Stra Graniczn w celu zapobieenia, wykrycia, ustalenia sprawcw oraz
uzyskania i utrwalenia dowodw, ciganych z oskarenia publicznego, umylnych
przestpstw:
1)
okrelonych w art. 163 1, art. 164 1, art. 165 1, art. 166 1 i 2, art. 167,
art. 168, art. 171, art. 172, art. 173 1, art. 258, art. 264 2 i 3 i art. 299
1 Kodeksu karnego,
2)
okrelonych
w art. 270-276 Kodeksu
karnego
w zakresie
wiarygodnoci
dokumentw uprawniajcych do przekraczania granicy pastwowej, dokumentw

uprawniajcych do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
dokumentw wymaganych do ich wydania, ;
3)
skarbowych, o ktrych mowa w art. 134 1 pkt 1 Kodeksu karnego skarbowego,

jeeli warto przedmiotu czynu lub uszczuplenie nalenoci publicznej
przekraczaj pidziesiciokrotn wysoko najniszego wynagrodzenia za prac
okrelonego na podstawie odrbnych przepisw,
4)
okrelonych w art. 183 2, 4 i 5, art. 184 1 i 2, art. 263 1 i 2, art. 278 1,

art. 291 1 i art. 306 Kodeksu karnego, art. 55 i art. 56 ustawy z dnia 29 lipca
2005 r. o przeciwdziaaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124, z pn. zm.),
a take
art. 44
i art. 46a
ustawy
z dnia
1 lipca
2005 r.
o pobieraniu,
przechowywaniu i przeszczepianiu komrek, tkanek i narzdw (Dz. U. z 2015 r.

poz. 793, 1893 i 1991) oraz art. 109 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r.
o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 r. poz. 1446, pn.
zm.), jeeli przestpstwa te pozostaj w zwizku z przemieszczaniem przedmiotw
przestpstwa przez granic pastwow,
5)
okrelonego w art. 464 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach,
6)
okrelonych w art. 228, 229 i 231 Kodeksu karnego, popenionych przez

funkcjonariuszy lub pracownikw Stray Granicznej w zwizku z wykonywaniem
obowizkw subowych,
11)
poz. 529, 1045, 1066, 1217, 1268, 1322, 1336, 1607, 1642, 1830, 1890, 2023 i 2281 oraz z 2016 r. poz. 147,
437, 615, 669, 904 i 960.
10
6a) okrelonych w art. 229 Kodeksu karnego, popenionych przez osoby niebdce
funkcjonariuszami
lub
pracownikami
Stray
Granicznej
w zwizku
z wykonywaniem czynnoci subowych przez funkcjonariuszy lub pracownikw

Stray Granicznej,
6b) okrelonych w art. 264a Kodeksu karnego oraz art. 10 ustawy z dnia 15 czerwca
2012 r.
o skutkach
powierzania
wykonywania
pracy
cudzoziemcom
przebywajcym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

6c) okrelonych w art. 189a Kodeksu karnego i w art. 8 ustawy z dnia 6 czerwca
1997 r. - Przepisy wprowadzajce Kodeks karny,
7)

8)
okrelonych w art. 232, art. 233 1-4, art.234, art. 235, art. 236 1 i art. 239
1 Kodeksu karnego, jeeli dotycz przestpstw, o ktrych mowa w pkt. 1-7,

albo art. 32 2 Kodeksu karnego skarbowego,
gdy inne rodki okazay si bezskuteczne albo bd nieprzydatne, sd, na pisemny
wniosek Komendanta Gwnego Stray Granicznej, po uzyskaniu pisemnej zgody
Prokuratora Generalnego, lub na pisemny wniosek komendanta oddziau Stray
Granicznej, po uzyskaniu pisemnej zgody waciwego prokuratora okrgowego, moe,
w drodze postanowienia, zarzdzi kontrol operacyjn..
Art. 5. W ustawie z dnia 28 wrzenia 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2016 r.
poz. 720 i 1649) wprowadza si nastpujce zmiany:
1) w art. 36c ust. 1 otrzymuje brzmienie
1. W ramach czynnoci operacyjno-rozpoznawczych, podejmowanych przez
wywiad skarbowy w celu wykrycia, ustalenia sprawcw oraz uzyskania i utrwalenia
dowodw przestpstw:
1)

publicznoprawnej
przekracza
w dacie
popenienia
czynu
zabronionego
pidziesiciokrotn wysoko minimalnego wynagrodzenia za prac okrelonego

na podstawie odrbnych przepisw,
1a) skarbowych, o ktrych mowa w art. 107 1 Kodeksu karnego skarbowego,
11
2)
przeciwko obrotowi gospodarczemu, powodujcych szkod majtkow, jeeli

wysoko
szkody
przekracza
w dacie
popenienia
czynu
zabronionego

na podstawie odrbnych przepisw,
3)
przeciwko mieniu, jeeli warto mienia przekracza w dacie popenienia czynu

zabronionego pidziesiciokrotn wysoko minimalnego wynagrodzenia za
prac okrelonego na podstawie odrbnych przepisw,
4)
przyjmowania lub wrczania korzyci majtkowej w zwizku z penion funkcj

publiczn lub funkcj zwizan ze szczegln odpowiedzialnoci,
5)


skarbowego
jeeli inne rodki okazay si bezskuteczne albo bd nieprzydatne, Sd, na pisemny
wniosek Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej, zoony po uzyskaniu pisemnej
zgody Prokuratora Generalnego, moe, w drodze postanowienia, zarzdzi kontrol
operacyjn.;
2) w art. 36e ust. 1 otrzymuje brzmienie:
1. Informacje
uzyskane
w czasie
prowadzenia
czynnoci
operacyjno-
-rozpoznawczych lub czynnoci podejmowanych na podstawie art. 36b ust. 1 mog by

wykorzystywane przez organy i jednostki organizacyjne kontroli skarbowej dla celw
postpowania kontrolnego prowadzonego w stosunku do osoby, wobec ktrej
prowadzono te czynnoci lub postpowanie w sprawie o przestpstwo skarbowe oraz
w celu ujawnienia mienia zagroonego przepadkiem.;
Art. 6. W ustawie z dnia 5 listopada 2009 r. o spdzielczych kasach oszczdnociowokredytowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1450, z pn. zm.
12)
) w art. 9f w ust. 1 pkt 12 otrzymuje
brzmienie:
12) Policji - jeeli jest to konieczne do skutecznego zapobieenia popenieniu
przestpstwa, jego wykrycia albo ustalenia sprawcw i uzyskania dowodw,
12)
1311, 1830, 1854, 1864 i 2281 oraz z 2016 r. poz. 615, 904, 916 i 1177.
12
a take wykrycia i identyfikacji przedmiotw i innych korzyci majtkowych

pochodzcych z przestpstwa albo ich rwnowartoci, na zasadach i w trybie
okrelonych w art. 20 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2015 r.
poz. 355, z pn. zm. 13));.
Art. 7. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postpowania karnego (Dz. U.
Nr 89, poz. 555, z pn. zm.14)) wprowadza si nastpujce zmiany:
1) w art. 22 dodaje si 4 w brzmieniu:
4. W razie istnienia podstaw okrelonych w art. 45a 2 Kodeksu karnego lub
art. 43a Kodeksu karnego skarbowego, po uprawomocnieniu si postanowienia o
zawieszeniu postpowania sd orzeka w przedmiocie przepadku z urzdu, a w
postpowaniu przygotowawczym - na wniosek prokuratora. Jeeli oskarony nie
posiada obrocy, do udziau w postpowaniu dotyczcym przepadku wyznacza si
obroc z urzdu.;
2) w art. 237:
a) w 3 po pkt 18 dodaje si pkt. 18a - 18c w brzmieniu:
18a) faszywych zezna, faszywego oskarenia i tworzenia faszywych dowodw,
18b) zatajenia niewinnoci,
18c) poplecznictwa,,
b) po 3 dodaje si 3a w brzmieniu:
3a. Kontrola i utrwalanie treci rozmw telefonicznych s dopuszczalne
rwnie w celu ujawnienia mienia zagroonego przepadkiem, o ktrym mowa
w art. 45 2 Kodeksu karnego albo art. 32 2 Kodeksu karnego skarbowego.;
13)
14)
1066, 1217, 1268, 1890, 2023 i 2281 oraz z 2016 r. poz. 147, 437, 904 i 960.
Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 1999 r. poz. 931, z 2000 r. poz. 580, 717, 852
i 1027, z 2001 r. poz. 1071 i 1149, z 2002 r. poz. 676, z 2003 r. poz. 155, 1061 i 1188, z 2004 r. poz. 514,
626, 889, 2405 i 2641, z 2005 r. poz. 70, 461, 680, 821, 1181, 1203, 1363, 1416 i 1479, z 2006 r. poz. 118,
467, 659, 708, 711, 1009, 1013, 1192, 1647 i 1648, z 2007 r. poz. 116, 432, 539, 589, 664, 766, 849 i 903,
z 2008 r. poz. 162, 648, 686, 802, 1133, 1308, 1344, 1485, 1571 i 1651, z 2009 r. poz. 39, 104, 171, 585,
716, 1051, 1178, 1323, 1375, 1474 i 1589, z 2010 r. poz. 46, 626, 669, 826, 842, 1228 i 1307, z 2011 r.
poz. 245, 246, 273, 654, 678, 829, 1135, 1280, 1430, 1431, 1438 i 1645, z 2012 r. poz. 886, 1091, 1101,
1327, 1426, 1447 i 1529, z 2013 r. poz. 480, 765, 849, 1247, 1262, 1282 i 1650, z 2014 r. poz. 85, 384, 694,
1375 i 1556, z 2015 r. poz. 21, 290, 396, 1185, 1186, 1334, 1788, 1855 i 2281 oraz z 2016 r. poz. 178, 437,
1020 i 1070
13
3) w art. 291 1 i 2 otrzymuj brzmienie:

1. W razie zarzucenia oskaronemu popenienia przestpstwa, za ktre lub w
zwizku z ktrym mona orzec:
1)
grzywn,
2)
wiadczenie pienine,
3)
przepadek,
4)
rodek kompensacyjny,
5)
zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyci

majtkowej, jaka sprawca osign z popenionego przestpstwa, lub jej
rwnowartoci
- moe z urzdu nastpi zabezpieczenie wykonania tego orzeczenia na mieniu
oskaronego lub na mieniu, o ktrym mowa w art. 45 2 Kodeksu karnego, jeeli

zachodzi uzasadniona obawa, ze bez takiego zabezpieczenia wykonanie orzeczenia
bdzie niemoliwe albo znacznie utrudnione.
2. Zabezpieczenie wykonania orzeczenia okrelonego w 1 pkt. 3 lub 5 moe
nastpi rwnie na mieniu osoby fizycznej, o ktrej mowa w art. 44a Kodeksu karnego,
lub osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej niemajcej osobowoci
prawnej, o ktrej mowa w art. 45 3 Kodeksu karnego.;
Art. 292a 1. Zabezpieczenie, o ktrym mowa w art. 291 1, moe nastpi
rwnie przez ustanowienie przymusowego zarzdu przedsibiorstwa i wyznaczenie
zarzdcy. W postanowieniu okrela si przedsibiorstwo lub jego zorganizowan cz
oraz
wskazuje
zarzdc
spord
osb
posiadajcych
licencj
doradcy
restrukturyzacyjnego.
2. W postpowaniu przygotowawczym postanowienie o zabezpieczeniu przez
ustanowienie przymusowego zarzdu wydaje prokurator. Postanowienie podlega
zatwierdzeniu przez sd.
3. Po wydaniu postanowienia, o ktrym mowa w 2, prokurator najpniej
w cigu 7 dni wystpuje do sdu o jego zatwierdzenie. W przedmiocie zatwierdzenia sd
rozstrzyga w cigu 7 dni od przekazania mu postanowienia.
4. Zabezpieczenie upada z chwil uprawomocnienia si postanowienia sdu
o odmowie zatwierdzenia postanowienia, o ktrym mowa w 2.
14
5. W przedmiocie zatwierdzenia postanowienia prokuratora o zabezpieczeniu

orzeka na wniosek prokuratora w postpowaniu przygotowawczym sd rejonowy,
w ktrego okrgu prowadzi si postpowanie, a po wniesieniu aktu oskarenia
w przedmiocie zatwierdzenia orzeka sd, przed ktrym sprawa si toczy.
6. Po wniesieniu aktu oskarenia postanowienie o zabezpieczeniu przez
ustanowienie przymusowego zarzdu wydaje sd, przed ktrym sprawa si toczy.
7. Na postanowienie sdu w przedmiocie zatwierdzenia postanowienia
o zabezpieczeniu lub w przedmiocie zabezpieczenia, stronom, pokrzywdzonemu oraz
wacicielowi lub osobie kierujcej przedsibiorstwem w jego imieniu suy zaalenie.
8. Zarzdca zapewnia cigo pracy zabezpieczonego przedsibiorstwa oraz
przekazuje sdowi lub prokuratorowi posiadane informacje majce znaczenie dla
toczcego
si
postpowania,
w szczeglnoci
o sposobie
i okolicznociach
wykorzystania tego przedsibiorstwa do popenienia przestpstwa lub ukrycia

osignitej z niego korzyci oraz o rzeczach i dokumentach mogcych stanowi dowd
w sprawie.
9. Zarzdca sporzdza spis skadnikw majtku i praw majtkowych
przedsibiorstwa i przekazuje go prokuratorowi lub sdowi, ktry wyda postanowienie
o zabezpieczeniu. Waciciel lub inna osoba kierujca przedsibiorstwem w jego
imieniu moe wnosi do prokuratora lub do sdu, ktry wyda postanowienie
o zabezpieczeniu, o wyczenie okrelonych skadnikw majtku lub praw majtkowych
z zabezpieczenia.
10. Na postanowienie w przedmiocie wyczenia okrelonych skadnikw
majtku
lub
praw
majtkowych
z zabezpieczenia
suy
zaalenie
stronom,
pokrzywdzonemu oraz wacicielowi lub innej osobie kierujcej przedsibiorstwem

w jego imieniu.;
3. Po uprawomocnieniu si postanowienia o umorzeniu ledztwa prokurator,
w razie istnienia podstaw okrelonych w art. 45a Kodeksu karnego lub w art. 43 1 i 2,
art. 43a oraz art. 47 4 Kodeksu karnego skarbowego, wystpuje do sdu z wnioskiem
o orzeczenie przepadku. Z takim wnioskiem prokurator moe wystpi rwnie
w wypadku umorzenia postpowania wobec niewykrycia sprawcy przestpstwa,
przestpstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, o ile przepis przewiduje
orzeczenie przepadku.;
15
6) w art. 340:
a) 2 otrzymuje brzmienie :
2. W razie istnienia podstaw okrelonych w art. 45a lub art. 99 1
Kodeksu karnego albo w art. 43 1 lub 2, w art. 43a lub art. 47 4 Kodeksu
karnego skarbowego sd, umarzajc postpowanie lub rozpoznajc wniosek
prokuratora wymieniony w art. 323 3, orzeka przepadek.,
b) po 2 dodaje si 2a w brzmieniu:
2a. Na postanowienie w przedmiocie przepadku suy zaalenie.,
c) 3 otrzymuje brzmienie:
3. Osoba roszczca sobie prawo do korzyci lub przedmiotw, ktrych
przepadek orzeczono na podstawie art. 44-45a Kodeksu karnego lub art. 43 1 i 2,
art. 43a oraz art. 47 4 Kodeksu karnego skarbowego, moe dochodzi swych
roszcze tylko w postpowaniu cywilnym.;
7) art. 605a otrzymuje brzmienie:
Art. 605a. 1. Zatrzymanie osoby ciganej moe nastpi take na podstawie
informacji
o poszukiwaniu
zamieszczonych
w bazie
danych
Midzynarodowej
Organizacji Policji Kryminalnej lub Systemie Informacyjnym Schengen. Przepisy

art. 244-246 i art. 248 stosuje si.
2. Przed zoeniem kierowanego do Rzeczypospolitej Polskiej wniosku
o tymczasowe aresztowanie osoby ciganej sd moe zastosowa wobec tej osoby
tymczasowe aresztowanie na czas nie duszy ni 7 dni, jeeli zwraca si o to waciwy
organ pastwa obcego poprzez wprowadzenie wpisu do bazy danych Midzynarodowej
Organizacji Policji Kryminalnej lub Systemu Informacyjnego Schengen stanowicego
zapewnienie, e wobec osoby ciganej zapad prawomocny wyrok skazujcy lub
wydano inn decyzj bdc podstaw pozbawienia wolnoci, a w przypadku rejestracji
w bazie Midzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnej - e pastwo to wystpi o jej
wydanie.;
8) w art. 607k 2a otrzymuje brzmienie:
2a. Zatrzymanie osoby ciganej nakazem europejskim moe nastpi take na
podstawie wpisu do Systemu Informacyjnego Schengen lub do bazy danych
Midzynarodowej
Organizacji
i art. 248 stosuje si.;
Policji
Kryminalnej.
Przepisy
art. 244-246
16
9) w art. 607k 3a otrzymuje brzmienie:

3a. Przed wpyniciem nakazu europejskiego sd moe zastosowa wobec
osoby ciganej tymczasowe aresztowanie na czas nie duszy ni 7 dni, jeeli zwraca si
o to waciwy organ sdowy, ktry wyda nakaz europejski, poprzez wprowadzenie
wpisu do Systemu Informacyjnego Schengen lub bazy danych Midzynarodowej
Organizacji Policji Kryminalnej stanowicego zapewnienie, e wobec osoby ciganej
zapad prawomocny wyrok skazujcy lub wydano inn decyzj bdc podstaw
pozbawienia wolnoci.;
10) w art. 611t 2 otrzymuje brzmienie:
2. Wystpienie, o ktrym mowa w 1, moe nastpi take na wniosek Ministra
Sprawiedliwoci, waciwego sdu lub innego organu pastwa wykonania orzeczenia
lub skazanego.,
11) w art. 611tg 2 otrzymuje brzmienie:
2. Sd okrgowy, na wniosek Ministra Sprawiedliwoci, sprawcy lub z urzdu,
moe zwrci si do waciwego sdu lub innego organu pastwa wydania orzeczenia
o przekazanie orzeczenia, o ktrym mowa w 1, do wykonania, jeeli pozwoli to
w wikszym stopniu zrealizowa wychowawcze i zapobiegawcze cele kary..
Art. 8. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90,
poz. 557, z pn. zm.15)) wprowadza si nastpujce zmiany:
1) w art. 29b 1 otrzymuje brzmienie:
1. Pozew przeciwko Skarbowi Pastwa, o ktrym mowa w art. 293 7 Kodeksu
postpowania karnego, jest tymczasowo wolny od opat sdowych, a w razie oddalenia
powdztwa powd jest obowizany uici opaty na zasadach oglnych.;
2) w art. 188 po 2 dodaje si 2a w brzmieniu:
2a. Wykonujc przepadek przedsibiorstwa, urzd skarbowy sporzdza spis
skadnikw majtku przedsibiorstwa i przekazuje go sdowi. Sd zatwierdza spis
skadnikw. Na postanowienie zaalenie suy prokuratorowi, skazanemu i jego obrocy
15)
Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 1997 r. poz. 1083, z 1999 r. poz. 931, z 2000 r.
poz. 701 i 1268, z 2001 r. poz. 1071 i 1194, z 2002 r. poz. 676 i 1679, z 2003 r. poz. 1061, 1380 i 1750,
z 2004 r. poz. 889, 2135, 2405, 2426 i 2703, z 2005 r. poz. 1363 i 1479, z 2006 r. poz. 708 i 1648, z 2007 r.
poz. 849, z 2008 r. poz. 620 i 1344, z 2009 r. poz. 39, 119, 504, 817, 911, 963, 1475, 1540 i 1589, z 2010 r.
poz. 191, 227, 842 i 1228, z 2011 r. poz. 201, 202, 654, 734, 1092, 1280 i 1431, z 2012 r. poz. 908, z 2013 r.
poz. 628 i 1247, z 2014 r. poz. 287, 619 i 1707, z 2015 r. poz. 21, 396, 431, 541, 1269 i 1573 oraz z 2016 r.
poz. 428 i 437.
17
oraz wacicielowi lub innej osobie kierujcej przedsibiorstwem w jego imieniu. Do

czasu zatwierdzenia spisu nie dokonuje si czynnoci, o ktrych mowa w 5.;
Art. 188a. Jeeli przepadek nie moe zosta wykonany w caoci lub w czci,
gdy skadnik mienia podlegajcy przepadkowi zosta usunity, zniszczony, zgubiony,
ukryty albo z innych przyczyn faktycznych lub prawnych nie moe zosta przejty, sd
moe orzec, a w razie przepadku korzyci pochodzcej z przestpstwa orzeka,
przepadek rwnowartoci tego skadnika mienia, chyba e przepadek dotyczy
przedmiotw okrelonych w art. 44 6 Kodeksu karnego.;
4) w art. 192 dodaje si 4 w brzmieniu:
4. Przepisy 1-3 stosuje si odpowiednio do przepadku orzeczonego w razie
zawieszenia lub umorzenia postpowania.;
5) po art. 195b dodaje si art. 195c w brzmieniu:
Art.195c. 1. Do zarzdu przymusowego i przepadku przedsibiorstwa stosuje
si
odpowiednio
przepisy
Kodeksu
postpowania
cywilnego
o zarzdzie
przymusowym..
Art. 9. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2015 r.,
poz. 128 z pn. zm.16)) wprowadza si nastpujce zmiany:
1) w art. 105 w ust. 1 w pkt 2:
a) lit. b) otrzymuje brzmienie:
b) sdu
lub
prokuratora
w zwizku
z toczcym
si
postpowaniem
o przestpstwo lub przestpstwo skarbowe:
przeciwko osobie fizycznej bdcej stron umowy zawartej z bankiem,

w zakresie informacji dotyczcych tej osoby fizycznej,
popenione w zwizku z dziaaniem osoby prawnej lub jednostki

organizacyjnej niemajcej osobowoci prawnej, w zakresie informacji
dotyczcych tej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej,
okrelone
w art. 165a
lub
art. 299 ustawy
z dnia
6 czerwca
1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z pn. zm.), zwanej dalej
Kodeksem karnym,
16)
1223, 1260, 1311, 1348, 1357, 1513, 1634, 1830, 1844, 1854, 1864 i 2281 oraz z 2016 r. poz. 615, 904, 996
i 1077.
18
a) lit. l) otrzymuje brzmienie:

l) Policji, jeeli jest to konieczne dla skutecznego zapobieenia przestpstwom,
ich wykrycia albo ustalenia sprawcw i uzyskania dowodw, a take wykrycia
i identyfikacji przedmiotw i innych korzyci majtkowych pochodzcych z
tych przestpstw albo ich rwnowartoci, na zasadach i w trybie okrelonych
w art. 20 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji,;
2) w art. 106 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
1. Bank jest obowizany przeciwdziaa wykorzystywaniu swojej dziaalnoci dla
celw
majcych
zwizek
z przestpstwem,
o ktrym
mowa
w art. 165a
lub
art. 299 Kodeksu karnego..

Art. 10. W ustawie z dnia 10 wrzenia 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U.
z 2013 r. poz. 186, z pn. zm.17)) wprowadza si nastpujce zmiany:
1) w art. 22 w 2:
a) po pkt. 2 dodaje si pkt 2a w brzmieniu:
3a) przepadek przedsibiorstwa;,
b) pkt 3 otrzymuje brzmienie:
3) cignicie
rwnowartoci
pieninej
przepadku
przedmiotw
lub
przedsibiorstwa;;
2) w art. 31 1a otrzymuje brzmienie:
1a. Sd moe orzec przepadek przedmiotw okrelonych w art. 29 pkt 2,
niebdcych wasnoci sprawcy, jeeli ich waciciel lub inna osoba uprawniona
przewidywaa, e mog one suy lub by przeznaczone do popenienia przestpstwa
skarbowego albo moga to przewidzie przy zachowaniu ostronoci wymaganej
w danych okolicznociach.;
Art. 31a 1. W razie skazania za przestpstwo skarbowe, powodujce
uszczuplenie nalenoci publicznoprawnej duej wartoci, sd moe orzec przepadek
przedsibiorstwa stanowicego wasno osoby fizycznej, chociaby nie stanowio
wasnoci sprawcy, albo jego rwnowartoci, chociaby przedsibiorstwo nie stanowio
wasnoci sprawcy, jeeli suyo ono lub byo przeznaczone do popenienia tego
17)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 1036, 1149, 1247
i 1304, z 2014 r. poz. 312, 1215 i 1328, z 2015 r. poz. 396, 1269, 1479, 1649, 1712, 1855 i 1932 oraz
z 2016 r. poz. 178, 437 i 1052.
19
przestpstwa lub ukrycia osignitej z niego korzyci, chyba e waciciel lub osoba
kierujca przedsibiorstwem w jego imieniu nie przewidywaa i pomimo zachowania
ostronoci wymaganej w danych okolicznociach nie moga przewidzie, e
przedsibiorstwo mogo suy lub by przeznaczone do popenienia tego przestpstwa
lub ukrycia osignitej z niego korzyci.
2. W razie wspwasnoci przepadek, o ktrym mowa w 1, orzeka si
z uwzgldnieniem naruszenia regu ostronoci przez kadego ze wspwacicieli lub
osb kierujcych przedsibiorstwem w ich imieniu i w granicach tego naruszenia.
3. Przepadku, o ktrym mowa w 1 nie orzeka si, jeeli byoby to
niewspmierne do wagi popenionego przestpstwa skarbowego, stopnia zawinienia
oskaronego lub rodzaju i stopnia naruszenia regu ostronoci przez waciciela lub
osob kierujc przedsibiorstwem w jego imieniu.
4. Przepadku, o ktrym mowa w 1 nie orzeka si, jeeli rozmiar uszczuplenia
wyrzdzonego przestpstwem lub ukrytej korzyci nie jest znaczny wobec rozmiaru
dziaalnoci przedsibiorstwa.
5. W przypadku, o ktrym mowa w 3 i 4, sd moe orzec rodek karny
cignicia rwnowartoci pieninej przepadku w wysokoci nieprzekraczajcej
5 000 000 zotych. Jeeli rwnowartoci pieninej przepadku mienia nie mona
okreli dokadnie, oznacza si j w przyblieniu.;
1. W razie niemonoci orzeczenia w caoci albo w czci przepadku, o ktrym
mowa w art. 29 i art. 31a, gdy przedmiot zosta zniszczony, zgubiony, ukryty lub
z innych przyczyn faktycznych lub prawnych przedmiot lub prawo majtkowe nie moe
by objte w posiadanie, sd orzeka rodek karny cignicia rwnowartoci pieninej
przepadku przedmiotw lub przedsibiorstwa, chyba e przepadek dotyczy przedmiotw
okrelonych w art. 29 pkt 4.;
5) w art. 33:
a) po 1 dodaje si 1a w brzmieniu:
1a. Za korzy majtkow osignit z popenienia przestpstwa
skarbowego uwaa si take poytki uzyskane z rzeczy lub praw stanowicych t
korzy.,
20
b) 2 otrzymuje brzmienie:
2. W razie skazania za przestpstwo skarbowe, z ktrego popenienia
sprawca osign, chociaby porednio, korzy majtkow duej wartoci, albo
przestpstwo skarbowe, z ktrego sprawca osign lub mg osign, chociaby
porednio, korzy majtkow, zagroone kar pozbawienia wolnoci, ktrej grna
granica jest wysza ni 3 lata, lub popenione w zorganizowanej grupie albo
zwizku majcych na celu popenienie przestpstwa skarbowego, za korzy
uzyskan z popenienia przestpstwa uwaa si mienie, ktre sprawca obj we
wadanie lub do ktrego uzyska jakikolwiek tytu w cigu 5 lat przed popenieniem
przestpstwa skarbowego do chwili wydania nieprawomocnego wyroku, chyba e
sprawca lub inna zainteresowana osoba przedstawi dowd przeciwny.;
Art. 43a. Jeeli zebrane dowody wskazuj, e w razie skazania zostaby
orzeczony przepadek, sd moe go orzec take w przypadku umorzenia postpowania
z powodu niewykrycia sprawcy lub jego mierci, a take w przypadku zawieszenia
postpowania w sprawie, w ktrej nie mona uj oskaronego, albo nie moe on bra
udziau w postpowaniu z powodu choroby psychicznej lub innej cikiej choroby.;
7) w art. 132 dotychczasow tre oznacza si jako 1 i dodaje si 2 w brzmieniu:
2. W przypadkach, o ktrych mowa w art. 43a 2 zabezpieczenie pozostaje
w mocy do chwili orzeczenia przez sd w przedmiocie przepadku..
Art. 11. W ustawie z dnia z dnia 26 padziernika 2000 r. o giedach towarowych
(Dz. U. z 2016 r. poz. 719 i 904) w art. 54 w ust. 1 pkt 7 otrzymuje brzmienie:
7) Policji - jeeli jest to konieczne do skutecznego zapobieenia popenieniu
przestpstwa, jego wykrycia albo ustalenia sprawcw i uzyskania dowodw,
a take wykrycia i identyfikacji przedmiotw i innych korzyci majtkowych
pochodzcych z przestpstwa albo ich rwnowartoci, na zasadach i w trybie
okrelonych w art. 20 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2015 r.
poz. 355, z pn. zm.18));.
18)
1066, 1217, 1268, 1890, 2023 i 2281 oraz z 2016 r. poz. 147, 437, 904 i 960.
21
Art. 12. W ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. o andarmerii Wojskowej i wojskowych

organach porzdkowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 96 z pn. zm.19)), w art. 31 ust.1 otrzymuje
brzmienie:
1. Przy wykonywaniu czynnoci operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych
przez andarmeri Wojskow w granicach zada okrelonych w art. 4 ust. 1 oraz
w stosunku do osb wskazanych w art. 3 ust. 2 pkt 1, 3, 5 i 6, w celu zapobieenia,
wykrycia, ustalenia sprawcw oraz uzyskania i utrwalenia dowodw, umylnych
przestpstw ciganych z oskarenia publicznego:
1)
przeciwko pokojowi i ludzkoci,
2)
przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjtkiem przestpstw okrelonych

w art. 127-132 Kodeksu karnego,
3)
przeciwko yciu, okrelonych w art. 148-150 Kodeksu karnego,
4)
okrelonych w art. 140, art. 156 1 i 3, art. 163 1 i 3, art. 164 1, art. 165 1 i 3,
art. 166, art. 167, art. 171 1, art. 173 1 i 3, art. 189, art. 189a, art. 200, art. 200a,
art. 202 3 i 4, art. 211a, art. 223, art. 228 1 i 3-5, art. 229 1 i 3-5, art. 230 1,
art. 230a 1, art. 231 1 i 2, art. 232, art. 233 1-4, art.234, art. 235, art. 236 1,
art. 239 1, art. 245, art. 246, art. 252 1-3, art. 258, art. 263 1 i 2, art. 265,
art. 269, art. 280-282, art. 285 1, art. 286 1 i 2, art. 299 1-6, art. 305, art. 310
1, 2 i 4, art. 339 2, art. 345 2 i 3 oraz art. 358 2 Kodeksu karnego,
5)

publicznoprawnej
przekraczaj
pidziesiciokrotn
wysoko
najniszego
wynagrodzenia za prac okrelonego na podstawie odrbnych przepisw,

6)
okrelonych w art. 8 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Przepisy wprowadzajce

Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 554, z pn. zm.),
7)
okrelonych w art. 43 i art. 44 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu,

przechowywaniu i przeszczepianiu komrek, tkanek i narzdw (Dz. U. z 2015 r.
poz. 793, 1893 i 1991),
8)
okrelonych w art. 53 ust. 1, art. 55 ust. 1, art. 56 ust. 1, art. 58 ust. 1, art. 59 ust. 1
oraz art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziaaniu narkomanii
(Dz. U. z 2012 r. poz. 124, z pn. zm.),
19)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2016 r. poz. 96, 147, 178, 437
i 904.
22
9)


albo art. 32 2 Kodeksu karnego skarbowego
gdy inne rodki okazay si bezskuteczne albo bd nieprzydatne, wojskowy sd
okrgowy, na pisemny wniosek Komendanta Gwnego andarmerii Wojskowej,
zoony po uzyskaniu pisemnej zgody Prokuratora Generalnego, lub na pisemny
wniosek komendanta oddziau andarmerii Wojskowej, zoony po uzyskaniu zgody
Komendanta Gwnego andarmerii Wojskowej i pisemnej zgody waciwego zastpcy
prokuratora okrgowego do spraw wojskowych, moe, w drodze postanowienia,
zarzdzi kontrol operacyjn..
Art. 13. W ustawie z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego
oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2015 r. poz. 1929 z pn. zm.20)), w art. 27 ust. 1 otrzymuje
brzmienie:
1. Sd, na pisemny wniosek Szefa ABW, zoony po uzyskaniu pisemnej zgody
Prokuratora Generalnego, moe, w drodze postanowienia, zarzdzi kontrol operacyjn
gdy inne rodki okazay si bezskuteczne albo bd nieprzydatne - przy wykonywaniu
czynnoci
operacyjno-rozpoznawczych
podejmowanych
przez
ABW
w celu
rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestpstw, o ktrych mowa w:

1)
art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a, c, d, e,
2)
rozdziaach XXXV-XXXVII Kodeksu karnego oraz rozdziaach 6 i 7 Kodeksu

karnego skarbowego - jeeli godz w podstawy ekonomiczne pastwa,
3)
art. 232, art. 233 1-4, art.234, art. 235, art. 236 1 i art. 239 1 Kodeksu
karnego - jeeli dotycz przestpstw, o ktrych mowa w pkt. 1 i 2
oraz w celu uzyskania i utrwalenia dowodw tych przestpstw, ujawnienia mienia

zagroonego przepadkiem w zwizku z tymi przestpstwami i cigania ich sprawcw..
20)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2015 r. poz. 2023 oraz
z 2016 r. poz. 147, 437, 904 i 960.
23
Art. 14. W ustawie z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym

(Dz. U. z 2014 r. poz. 1411, z pn. zm.21)), w art. 17 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
przez CBA w celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestpstw, uzyskania i
utrwalenia dowodw przestpstw, a take ujawnienia mienia zagroonego przepadkiem
w zwizku z przestpstwami:
1)
okrelonymi w art. 228 231, art. 250a, art. 258, art. 286, art. 296 297, art. 299, art.
305, art. 310 1, 2 i 4 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny,
2)
skarbowymi, o ktrych mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. d, jeeli warto przedmiotu
czynu
lub
uszczuplenie
nalenoci
publicznoprawnej
przekraczaj

na podstawie przepisw ustawy z dnia 10 padziernika 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za prac (Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407
oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314),
3)
okrelonymi w art. 232, art. 233 1 4, art.234, art. 235, art. 236 1 i art. 239 1
ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, jeeli dotycz przestpstw, o
ktrych mowa w pkt. 1 i 2
gdy inne rodki okazay si bezskuteczne albo bd nieprzydatne, sd, na pisemny

wniosek Szefa CBA, zoony po uzyskaniu pisemnej zgody Prokuratora Generalnego,
moe, w drodze postanowienia, zarzdzi kontrol operacyjn..
Art. 15. W ustawie z dnia 9 czerwca 2006 r. o Subie Kontrwywiadu Wojskowego oraz
Subie Wywiadu Wojskowego (Dz. U. z 2014 r. poz. 253, z pn. zm.22)), w art. 5 w ust. 1
pkt 1 otrzymuje brzmienie:
1) rozpoznawanie, zapobieganie oraz wykrywanie popenianych przez onierzy
penicych czynn sub wojskow, funkcjonariuszy SKW i SWW oraz
pracownikw SZ RP i innych jednostek organizacyjnych MON, przestpstw:
a)
przeciwko pokojowi, ludzkoci oraz przestpstw wojennych okrelonych

w rozdziale XVI ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U.
21)
22)
poz. 1066, 1217, 1224, 1268 i 2023 oraz z 2016 r. poz. 147, 437, 615, 904 i 960.
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2014 r. poz. 502 i 1055,
z 2015 r. poz. 1066 i 1224 oraz z 2016 r. poz. 147, 437 i 904.
24
Nr 88, poz. 553, z pn. zm.), a take innych ustawach i umowach

midzynarodowych,
b)
przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej okrelonych w rozdziale XVII ustawy

z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, oraz takich czynw skierowanych
przeciwko pastwom obcym, ktre zapewniaj wzajemno,
c)
okrelonych w art. 140 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny,
d)
okrelonych w art. 228-230 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny,

jeeli mog one zagraa bezpieczestwu lub zdolnoci bojowej SZ RP lub
innych jednostek organizacyjnych MON,
e)
przeciwko ochronie informacji okrelonych w rozdziale XXXIII ustawy

z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, jeeli mog one zagraa
bezpieczestwu lub zdolnoci bojowej SZ RP lub innych jednostek
organizacyjnych MON, a take takich czynw skierowanych przeciwko
pastwom obcym, ktre zapewniaj wzajemno,
f)
okrelonych w art. 33 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. o obrocie

z zagranic towarami, technologiami i usugami o znaczeniu strategicznym
dla bezpieczestwa pastwa, a take dla utrzymania midzynarodowego
pokoju i bezpieczestwa (Dz. U. z 2013 r. poz. 194),
g)
innych ni okrelone w lit. a-f, godzcych w bezpieczestwo potencjau

obronnego pastwa, SZ RP oraz jednostek organizacyjnych MON, a take
pastw, ktre zapewniaj wzajemno,
h)
okrelonych w art. 232, art. 233 1-4, art.234, art. 235, art. 236 1 i art. 239
1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, jeeli dotycz
przestpstw, o ktrych mowa w lit. a-g,
jak rwnie ujawnianie mienia zagroonego przepadkiem w zwizku z tymi

przestpstwami;.
Art. 16. Przepisy art. 45 1a-2 Kodeksu karnego oraz art. 33 1a-2 Kodeksu karnego
skarbowego w brzmieniu nadanym niniejsz ustaw stosuje si take w postpowaniach
dotyczcych czynw popenionych przed dniem jej wejcia w ycie.
Art. 17. 1. W latach 2017-2026 maksymalny limit wydatkw budetu pastwa bdcy
skutkiem finansowym ustawy wynosi 449 550 tys. z, z tym e w:
1) 2017 r. 18 000 tys. z;
25
2) 2018 r. 19 975 tys. z;

3) 2019 r. 21 950 tys. z;
4) 2020 r. 23 925 tys. z;
5) 2021 r. 25 900 tys. z;
6) 2022 r. 39 920 tys. z;
7) 2023 r. 53 940 tys. z;
8) 2024 r. 67 960 tys. z;
9) 2025 r. 81 980 tys. z;
10) 2026 r. 96 000 tys. z.
2. Minister Sprawiedliwoci oraz minister waciwy do spraw wewntrznych monitoruj
wykorzystanie zaplanowanych na dany rok wydatkw na funkcjonowanie systemu
odzyskiwania mienia, obejmujcych cznie limit wydatkw bdcy skutkiem finansowym
ustawy, o ktrym mowa w ust. 1.
3.
W ramach
procesu
monitorowania,
o ktrym
mowa
w ust. 2,
Minister
Sprawiedliwoci i minister waciwy do spraw wewntrznych dokonuj, co najmniej cztery

razy w roku, wedug stanu na koniec kadego kwartau, analizy stopnia wykorzystania
zaplanowanych na dany rok wydatkw na funkcjonowanie systemu odzyskiwania mienia.
4. W przypadku zagroenia przyjtej na dany rok budetowy cznej wielkoci
planowanych wydatkw, o ktrych mowa w ust. 2, w szczeglnoci w sytuacji, gdy cz
planowanych wydatkw, o ktrych mowa w ust. 2, przypadajca proporcjonalnie na okres od
pocztku roku kalendarzowego do koca danego kwartau zostaa przekroczona:
- po pierwszym kwartale co najmniej o 15%,
- po dwch kwartaach co najmniej o 10%,
- po trzech kwartaach co najmniej o 5%,
Minister Sprawiedliwoci lub minister waciwy do spraw wewntrznych wdraaj
mechanizmy korygujce zmierzajce w szczeglnoci do zmniejszenia wydatkw na
funkcjonowanie systemu odzyskiwania mienia.
Art. 18. Ustawa wchodzi w ycie po upywie 14 dni od dnia ogoszenia.
26
UZASADNIENIE
1. Uwagi oglne
Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektrych innych ustaw zmierza
do wprowadzenia do polskiego prawa karnego materialnego, procesowego i wykonawczego
zmian poprawiajcych efektywno mechanizmw sucych pozbawianiu sprawcw
przestpstw korzyci osignitych z popenienia czynw zabronionych.
Propozycje obejmuj zwikszenie efektywnoci przepadku mienia. W odniesieniu do
szczeglnie powanych przestpstw gospodarczych oraz skarbowych popenianych przy
uyciu przedsibiorstwa, stanowicego narzdzie czynu, przewiduje si umoliwienie
przepadku takiego przedsibiorstwa, chociaby nie stanowio ono wasnoci sprawcy.
Projektuje si rozszerzenie moliwoci stosowania przepadku opierajcego si na
przeniesieniu ciaru dowodu, umoliwienie przepadku narzdzi przestpstwa, ktrych
wasno zostaa przeniesiona na osoby trzecie, jak rwnie wprowadzenie w pewnych
sytuacjach moliwoci orzekania przepadku korzyci pochodzcych z przestpstwa,
pomimo istnienia przeszkd dla wydania wyroku skazujcego. Ponadto proponuje si
wprowadzenie zmian w zakresie prawa karnego wykonawczego usprawniajcych egzekucj
orzeczonego przepadku korzyci majtkowej osignitej z przestpstwa. Projekt zawiera
rwnie przepisy umoliwiajce w powaniejszych sprawach stosowanie rodkw
kontroli operacyjnej w celu ujawnienia mienia zagroonego przepadkiem.
Celem ustawy jest rwnie implementacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2014/42/UE z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie zabezpieczenia i konfiskaty narzdzi
sucych do popenienia przestpstwa i korzyci pochodzcych z przestpstwa w Unii
Europejskiej (Dz. Urz. UE L 127 z 2014 r., str. 39).
Ponadto ustawa zawiera zmiany z zakresu procedury europejskiego nakazu aresztowania
i ekstradycji, procedury przekazywania i przejmowania wykonania orzecze o skazaniu na
kar pozbawienia wolnoci oraz stosowania tzw. klauzuli bezkarnoci w odniesieniu do
przestpstwa przekupstwa, wynikajce z midzynarodowych zobowiza Polski.
2. Standardy konstytucyjne przepadku w Polsce
Podstawowym przepisem konstytucyjnym, odnoszcym si do przepadku jest
art. 46 Konstytucji: Przepadek rzeczy moe nastpi tylko w przypadkach okrelonych
w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sdu. Pojcie rzeczy uyte
27
w tym przepisie, powinno by rozumiane w sposb autonomiczny, a nie w sposb przyjty

w prawie cywilnym. Wynika to z oglnej zasady autonomicznej wykadni poj
konstytucyjnych (por. wyrok TK z dnia 27 kwietnia 2005 r. w sprawie P 1/05). Z tego
wzgldu art. 46 Konstytucji obejmuje take przepadek przedsibiorstwa lub prawa
majtkowego. Naley go interpretowa w ten sposb, ze przepadek powinien mie co do
zasady zwizek z popenieniem przez waciciela rzeczy przestpstwa lub z innego typu
zachowaniem, negatywnie ocenianym przez ustawodawc. Innymi sowy, nie jest
dopuszczalne orzekanie o przepadku bez uprzedniej indywidualnej oceny zachowania
waciciela rzeczy (por. wyroki TK z dnia 29 czerwca 2005 r. w sprawie SK 34/04 oraz z dnia
28 padziernika 2015 r. w sprawie SK 59/13).
Ze sformuowania tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sdu wynika, e
przepadek nie powinien by stosowany automatycznie, po spenieniu przesanek ustawowych,
lecz powinien wynika z orzeczenia sdowego. Ponadto sd powinien dysponowa pewnym
zakresem swobody oceny indywidualnej sytuacji osoby, wobec ktrej przepadek jest
orzekany. Wynika z tego, e co do zasady nie jest dopuszczalne, aby w pewnych
okolicznociach sd by zobligowany przez ustawodawc do wydania orzeczenia
o przepadku, bez moliwoci uwzgldnienia specyfiki danego stanu faktycznego. Tego typu
automatyzm byby obejciem art. 46 Konstytucji (por. wyrok TK z dnia 3 czerwca 2008 r.
w sprawie P 4/06).
W ocenie projektodawcy realizacja koncepcji rozszerzonego przepadku mienia oraz
przepadku bez wyroku skazujcego nie narusza zasady proporcjonalnoci, wyraonej
w art. 31 ust. 3 Konstytucji. Ocena regulacji z punktu widzenia tej zasady jak zostao to ju
uksztatowane w orzecznictwie Trybunau Konstytucyjnego polega na udzieleniu
odpowiedzi na trzy zasadnicze pytania dotyczce analizowanych norm: czy s one w stanie
doprowadzi do zamierzonego przez ustawodawc skutku (test przydatnoci normy), czy s
one niezbdne do ochrony interesu publicznego, z ktrym zostaa powizana reakcja
ustawodawcy (test niezbdnoci) oraz czy jej efekty pozostaj w proporcji do naoonych
obowizkw, skutkw czy sankcji (test proporcjonalnoci sensu stricto).
Wszystkie powysze testy badawcze prowadz do pozytywnej odpowiedzi.
Celem proponowanych rozwiza jest przede wszystkim pozbawienie sprawcw
okrelonej kategorii przestpstw rodkw finansowych, stanowicych baz ekonomiczn dla
ich dziaalnoci kryminalnej. Dziaanie takie zmierza do potwierdzenia wobec sprawcy tezy
28
o nieopacalnoci przestpstwa. Tym samym proponowana regulacja stanowi wzmocnienie

prewencji oglnej i indywidualnej w przypadku wskazanej kategorii sprawcw.
Dotychczasowe rodki karne suce temu celowi okazay si mao skuteczne.
Proponowane rozwizania z pewnoci prowadz do osignicia zaoonego celu, a wic
pozytywnie weryfikuj si w tecie przydatnoci.
Niewtpliwie te w interesie spoecznym ley, aby odpowiedzialno sprawcw
okrelonego rodzaju gronych przestpstw nie ograniczaa si do odbycia kary, ale aby nie
mogli oni rwnie korzysta z majtku zdobytego w drodze przestpczej, a tym samym, aby
pozbawieni byli podstaw finansowych do kontynuowania dziaalnoci przestpczej. Tak
sformuowany interes spoeczny wymaga zdecydowanej reakcji ustawodawczej, co take
pozytywnie weryfikuje proponowane rozwizania wedug testu niezbdnoci. Nie ma
wtpliwoci, e cise wykazanie w procesie karnym zwizkw midzy popenionymi
przestpstwami a stanem majtkowym sprawcy oraz kontrahentw w obrocie mieniem
pochodzcym z przestpstwa nie jest w peni moliwe. Std adekwatnym dla tego celu jest
posuenie si proponowanym instrumentarium dowodowym, ktre wszak nie pozbawia ani
sprawcy przestpstwa ani osb, co do ktrych zachodzi domniemanie, e uczestnicz
w korzystaniu z owocw przestpstw, wystarczajcych rodkw obrony, polegajcych na
wykazaniu legalnoci nabytego mienia, a w konsekwencji wyczeniu go spod skutkw
przepadku. Takie uoenie domniema i przeciwstawnych im rodkw obrony nie tworzy dla
osb nimi dotknitych nadmiernych trudnoci dowodowych, a zatem nie godzi w zasad
proporcjonalnoci sensu stricto. Tak wic testy zgodnoci z art. 31 ust. 3 Konstytucji
prowadz do wniosku, e proponowane w projekcie rozwizania nie naruszaj zasady
proporcjonalnoci we wszystkich jej aspektach.
Oprcz standardw konstytucyjnych, nowym i istotnym elementem ram prawnych
przepadku w Polsce jest rwnie zmiana systematyki Kodeksu karnego wprowadzona ustaw
z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektrych innych ustaw
(Dz. U. z 2015 r., poz. 396). Ustawodawca wyodrbni osobny rozdzia Va czci oglnej
k.k., zatytuowany Przepadek i rodki kompensacyjne, co wiadczy o tym, e poczynajc
od dnia wejcia noweli w ycie, a zatem od dnia 1 lipca 2015 r., przepadek nie moe by ju
uwaany ani za kar, ani za rodek karny. Jest to rodek swoisty prawa karnego o charakterze
zarwno represyjnym, jak i prewencyjnym. Ta zmiana w istotny sposb rozszerza moliwoci
jego stosowania.
29
3. Istota propozycji i ich kontekst midzynarodowy

3.1. Przepadek przedsibiorstwa nienalecego do sprawcy
Niektre szczeglnie powane przestpstwa gospodarcze i skarbowe mog by
popeniane z wykorzystaniem istniejcych przedsibiorstw, zarwno prowadzcych legaln
dziaalno gospodarcz i dodatkowo wykorzystywanych do celw przestpczych, jak
rwnie utworzonych wycznie w zamiarze popenienia przestpstwa. Katalog czynw
zabronionych, ktre mog by popenione przy wykorzystaniu podmiotu gospodarczego,
obejmuje powane wystpki, takie jak oszustwa, pranie brudnych pienidzy czy wyudzenia
podatkowe. Fakt, e przedsibiorstwo nie stanowi wasnoci sprawcy, skutecznie
uniemoliwia lub w znacznym stopniu utrudnia zwalczanie takiej przestpczoci. Z uwagi na
ograniczenie represji wycznie do osoby sprawcy, prowadzone postpowanie karne
zazwyczaj pozostaje bez wpywu na status i kondycj finansow zaangaowanej firmy.
Zwaywszy na wpyw powanej przestpczoci gospodarczej i skarbowej na bezpieczestwo
ekonomiczne pastwa oraz prawidowo i pewno obrotu gospodarczego, projektodawca
zaoy, e usprawiedliwia on skorzystanie z nadzwyczajnej, lecz dobrze znanej polskiemu
prawu instytucji przepadku mienia, niestanowicego przynajmniej formalnie wasnoci
sprawcy.
Pojmowanie przedsibiorstwa, jako moliwego narzdzia przestpstwa, wywie mona
z memorandum wyjaniajcego do konwencji Rady Europy z 16 maja 2005 r. o praniu,
ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodw pochodzcych z przestpstwa oraz
o finansowaniu terroryzmu, sporzdzonej w Warszawie dnia 16 maja 2005 r., ktr Polska
jest zwizana od jej wejcia w ycie, czyli od dnia 1 maja 2008 r. W punkcie 36 tego
dokumentu stwierdza si, e termin narzdzia przestpstwa winien by, w kontekcie tego
instrumentu i dla potrzeb wsppracy midzynarodowej, rozumiany moliwie jak najszerzej.
W szczeglnoci mienie, ktre uatwio popenienie przestpstwa, winno by w pewnych
sytuacjach objte tym pojciem. Niewtpliwie moe to mie zastosowanie take wobec
przedsibiorstwa, w tym prowadzcego obok dziaalnoci przestpczej rwnie
aktywno legaln.
W trakcie ewaluacji Polski dokonywanej w 2012 r. przez komitet Rady Europy
Moneyval, oceniajcy m. in. krajow legislacj pod ktem zgodnoci ze wspomnian
konwencj, kwestia ta zostaa wyranie podniesiona. Eksperci komitetu stwierdzili, e polskie
ustawodawstwo w zakresie przepadku pozostaje niekompletne, gdy uniemoliwia przepadek
30
narzdzi sucych do prania brudnych pienidzy, jeeli nie stanowi one wasnoci sprawcy.
Narzdziem takim moe by rwnie przedsibiorstwo.
Podobne stanowisko zajli eksperci Konferencji Stron wspomnianej konwencji
w raporcie na temat Polski pochodzcym z 2013 r.
W pastwach europejskich przepadek przedsibiorstwa jest stosunkowo czsto
stosowany w Zjednoczonym Krlestwie i Woszech. W tych krajach instytucja ta stanowi
istotne narzdzie zwalczania przestpczoci zorganizowanej, zwaszcza gospodarczej
i podatkowej.
Projektodawca przyj zatem, ze przedsibiorstwo moe by szczeglnego rodzaju
narzdziem przestpstwa. Przy zachowaniu omwionych wyej standardw konstytucyjnych,
moliwe jest wprowadzenie rodka prawnego polegajcego na przepadku takiego
przedsibiorstwa. Przepadek taki moe nastpi jeeli wacicielowi przedsibiorstwa bdcemu osob fizyczn - mona zarzuci naganno zachowania. Odnosi si to rwnie do
osoby trzeciej, czyli osoby niebdcej sprawc czynu zabronionego (por. wyrok TK z dnia
28 padziernika 2015 w sprawie SK 59/13). Warunkiem wprowadzenia takiej konstrukcji jest
jej
fakultatywny
charakter
i ustawowy
test
nagannoci
zachowania
waciciela
przedsibiorstwa.
3.2. Rozszerzony przepadek mienia
Podstawow trudnoci, na ktr napotyka wymiar sprawiedliwoci przy orzekaniu
przepadku korzyci majtkowej, jest dowiedzenie, e wskazany skadnik majtkowy
pochodzi z okrelonego przestpstwa, za ktre oskarony ponosi odpowiedzialno karn.
Problem ten ujawnia si w sposb szczeglnie dotkliwy w przypadku czonkw
zorganizowanych grup przestpczych oraz przestpcw profesjonalnych. W praktyce
procesowej niejednokrotnie zachodzi uzasadnione przypuszczenie, e oprcz czynw
przypisanych skazanym w konkretnym wyroku skazujcym, dopucili si oni wielu innych
przestpstw, ktre pozostay nieujawnione lub ktrych sprawstwa im nie dowiedziono.
Narzucone ograniczenia prawne co do zakresu orzekanego przepadku staj si wwczas
istotnym mankamentem utrudniajcym moliwo likwidacji podstaw finansowych takiej
przestpczoci.
W stosunku do przestpczoci zorganizowanej i profesjonalnej przepadek korzyci
pochodzcych z przestpstwa jest rodkiem o charakterze nie tylko represyjnym, ale rwnie
31
prewencyjnym.
Pozbawienie
sprawcw
tych
przestpstw
rodkw
finansowych,
stanowicych baz ekonomiczn dla ich dalszej aktywnoci kryminalnej, stanowi moe
znacznie bardziej efektywne narzdzie ich zwalczania ni nawet dugoletnia kara
pozbawienia wolnoci. Std nieodzowna okazaa si zmiana tradycyjnego podejcia do
niektrych instytucji prawa karnego. Wyrazem nowego podejcia jest wypracowanie
konstrukcji tzw. konfiskaty rozszerzonej, czy te rozszerzonego przepadku mienia.
Podstaw powyszej instytucji jest zastosowanie zespou domniema prawnych, ktrych
skutkiem jest przerzucenie ciaru dowodu legalnego pochodzenia mienia zagroonego
przepadkiem na oskaronego lub inn osob, dysponujc tym mieniem. Przesank
zastosowania domniema jest np. udowodnienie sprawcy popenienia czynw zabronionych
w ramach zorganizowanej grupy przestpczej lub uczynienie z przestpstwa staego rda
dochodw albo popenienie przestpstwa o okrelonym ciarze gatunkowym. Wnioskiem
domniemania jest najczciej przestpcze pochodzenie caego lub czci mienia znajdujcego
si we wadaniu sprawcy. Dodatkowo konstrukcja ta czsto jest uzupeniona o rozwizania
pozwalajce orzec przepadek mienia w stosunku do osb trzecich, ktrym sprawca zby
mienie.
Rozszerzony przepadek mienia nie jest instytucj now w systemach prawnych pastw
demokratycznych. Wprost przeciwnie, zaoenia projektowanej ustawy zostay zaczerpnite
z ugruntowanych wzorcw stosowanych w szeregu pastw czonkowskich Unii Europejskiej.
Przepadek rozszerzony znany jest bowiem prawie wszystkim systemom prawnym pastw
czonkowskich UE, jakkolwiek poszczeglne rozwizania znaczco si rni. W wikszoci
pastw jest on wariantem standardowego przepadku, orzekanym w trakcie postpowania
karnego w wyroku skazujcym. Przesank jego orzeczenia jest zazwyczaj przypuszczenie, e
mienie pochodzi z przestpstwa. Wymaga to uprawdopodobnienia, nie za dowiedzenia
(Niemcy, Hiszpania, Wochy, Litwa, otwa). W odpowiedzi sprawca moe dowie, e
mienie zostao nabyte legalnie (odwrcony ciar dowodu). Dodatkow przesank moe by
rwnie niewspmierno wartoci mienia sprawcy wobec jego legalnych dochodw
(Wochy).
Niekiedy
zamiast
koniecznoci
uprawdopodobnienia,
mienie
pochodzi
z przestpstwa, wystarczajce jest stwierdzenie, i czyn zarzucony sprawcy spenia okrelone

kryteria, np. jest zagroony odpowiednio wysok kar albo wprost wskazany w ustawie
32
(Francja, Portugalia). Jest to rozwizanie zblione do obecnych regulacji polskich (art. 45

2 k.k., art. 33 2 k.k.s.). W Finlandii stosuje si obydwie te przesanki cznie.
W wielu pastwach przewiduje si moliwo badania legalnoci pochodzenia mienia
nabytego przez sprawc nie tylko po dniu popenienia przestpstwa, ale rwnie wczeniej.
Z reguy jest to 5, 6 lub 7 lat poprzedzajcych przestpstwo (Belgia, Portugalia, Zjednoczone
Krlestwo, Litwa). Wyjtkowo dugi okres badania przewiduje si w Bugarii (15 lat licz od
daty wszczcia postpowania w sprawie przepadku).
Poza pastwami czonkowskimi UE instytucja rozszerzonego przepadku jest znana
rwnie m.in. w Stanach Zjednoczonych i Szwajcarii. Rozwizania te przewiduj znacznie
dalej idce rozwizania ni istniejce w systemie polskim. Na tym tle naley stwierdzi, e
Polska dy dopiero do ustanowienia bardziej powszechnych i skuteczniejszych standardw
zwalczania najpowaniejszej przestpczoci w tej sferze.
Cho przyjmowane w poszczeglnych pastwach rozwizania maj, w zalenoci od
miejscowych tradycji prawnych, niejednolity charakter, wszystkie opieraj si na
rozszerzeniu klasycznego modelu przepadku. Polega to w szczeglnoci na zastosowaniu
wymienionego powyej domniemania prawnego nielegalnego pochodzenia mienia.
Konstrukcje domniema przyjtych w analizowanych systemach prawnych s zazwyczaj
bardziej
rozbudowane
ni
te
przewidziane
w art. 45 polskiego
Kodeksu
karnego
i odpowiadajcemu mu art. 33 Kodeksu karnego skarbowego. Dotyczy to zarwno podstawy

domniemania, jak i jego czci wnioskowej. Analiza ta prowadzi do wniosku, e konieczna
jest reforma dotychczasowych polskich standardw.
Ze wzgldu na szczeglny charakter rozszerzonego przepadku mienia, w toku rozwoju
tej
instytucji
w poszczeglnych
pastwach
byo
nieuniknione
zmierzenie
si
z wtpliwociami, jakie mogy powstawa na tle jej zgodnoci z gwarancjami praw jednostki
w postpowaniu karnym, w szczeglnoci z zasad domniemania niewinnoci.
Problem ten by przedmiotem orzecznictwa Europejskiego Trybunau Praw Czowieka
(ETPCz). Trybuna konsekwentnie stwierdza brak naruszenia tak art. 6 Konwencji
o Ochronie Praw Czowieka i Podstawowych Wolnoci (prawo do rzetelnego procesu), jak
i art. 1 Protokou nr 1 do Konwencji (ochrona wasnoci). Za reprezentatywne w tym zakresie
mona uzna stanowisko ETPCz w sprawie 41087/98, Philips przeciwko Wielkiej Brytanii,
gdzie stwierdzono, e gwarantowane domniemanie niewinnoci oskaronego nie jest
absolutne, jako e domniemania dotyczce faktw lub prawa dziaaj w kadym systemie
33
prawa karnego i nie s zakazane tak dugo jak pozostaj w ramach pewnych ogranicze, przy
uwzgldnieniu wagi spraw, ktre wchodz w gr, oraz zachowania prawa do obrony.
Zdaniem ETPCz domniemanie przyjte w odpowiednim ustawodawstwie brytyjskim,
przewidujce moliwo orzeczenia konfiskaty rozszerzonej przy odwrceniu ciaru
dowodu, mogo by obalone, jeli wnioskodawca wykaza, na zasadzie prawdopodobiestwa,
e naby mienie w inny sposb ni poprzez popenianie przestpstw. Taka gwarancja jest
wystarczajca dla uznania przepadku rozszerzonego za zgodny z zasad domniemania
niewinnoci (por. pkt 40-43 wyroku).
Trybuna stwierdza konsekwentnie rwnie w innych sprawach (sprawa 12954/87,
Raimondo przeciwko Wochom, sprawa 17440/90, Welch przeciwko Wielkiej Brytanii,
sprawa 41661/98, Butler przeciwko Wielkiej Brytanii, sprawa 54024/99, Arcuri przeciwko
Wochom, sprawa 75909/01, Sud Fondi i inni przeciwko Wochom, sprawy poczone
19955/05 i 15085/06, Grayson i Barnham przeciwko Wielkiej Brytanii), e przeniesienie
ciaru dowodu nie stanowi samo w sobie naruszenia Konwencji tak dugo, jak zapewnione
s gwarancje rzetelnego procesu, a w szczeglnoci, jeeli oskarony ma sposobno
wykazania w toku procesu legalnoci pochodzenia mienia. Stosowanie tego rodzaju rodkw
karnych moe by za proporcjonalnym narzdziem sucym szczeglnemu celowi, jakim
jest zwalczanie najpowaniejszej przestpczoci.
W tym wietle trzeba podkreli, e przeniesienie ciaru dowodu dotyczy wycznie
kwestii przepadku mienia i w aden sposb nie dotyczy innych elementw postpowania
karnego, w szczeglnoci ustalenia i udowodnienia sprawstwa i winy oskaronego. Co
wicej, rozszerzony przepadek mienia nie dotyczy wszystkich sprawcw i wszystkich
czynw zabronionych. Jest on traktowany jako wyjtek od reguy, odnoszcy si wycznie
do najpowaniejszych przestpstw. Ponadto przepadek taki jest ograniczony tylko do tych
rzeczy i praw majtkowych, ktrych legalnego pochodzenia sprawca nie dowiedzie w trakcie
postpowania karnego. Reglamentacja rozszerzonego przepadku mienia ma zatem charakter
zarwno podmiotowy, jak i przedmiotowy, co w dostatecznym stopniu gwarantuje prawa
osb, ktrych rodek ten moe dotyczy.
Warto te zwrci uwag na fakt, e instytucja przeniesienia ciaru dowodowego
funkcjonuje rwnie obecnie w polskim prawie karnym, a mianowicie w art. 45 2 k.k. i 33
2 k.k.s. Przepisy te nie byy nigdy przedmiotem skargi konstytucyjnej ani skargi do
Europejskiego Trybunau Praw Czowieka.
34
ETPCz nigdy dotychczas nie rozstrzyga o odpowiedzialnoci majtkowej z tytuu

przepadku mienia osb niebdcych sprawcami przestpstw, a jedynie nabywcami mienia
podlegajcego przepadkowi. Jak natomiast zaznaczono, istnieje szereg europejskich
systemw prawnych przewidujcych tak odpowiedzialno (np. Finlandia, Portugalia,
Wgry). Zgodno tych przepisw z art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Czowieka
i Podstawowych Wolnoci nigdy nie bya kwestionowana w drodze skargi do ETPCz. Co
wicej, w sprawie 26315/03, Dogmoch przeciwko Niemcom, porednio dotyczcej
omawianej materii, Trybuna stwierdzi dopuszczalno pod okrelonymi warunkami
zabezpieczenia prowadzcego do przepadku mienia stanowicego wasno osoby trzeciej
w postpowaniu karnym niedotyczcym tej osoby.
3.3. Rozszerzony przepadek mienia w umowach midzynarodowych
Przyjmowane w poszczeglnych pastwach rozwizania prawne w zakresie przepadku
rozszerzonego doprowadziy do tego, e konstrukcja ta staa si przedmiotem zainteresowania
organizacji midzynarodowych. W efekcie rozszerzone formy przepadku zostay zawarte
w kilku najnowszych konwencjach, przewidujcych moliwo przeniesienia na sprawc
ciaru dowodu w zakresie legalnego pochodzenia domniemanych dochodw z przestpstwa
lub innego mienia podlegajcego przepadkowi na rzecz pastwa. W konsekwencji, przy
spenieniu okrelonych przesanek wstpnych, przepadek mienia nie jest ograniczony do
przedmiotw majtkowych i praw stanowicych korzy majtkow z przestpstwa, ktrego
dokonanie zostao sprawcy przypisane. Zastosowanie omawianej reguy oznacza, e
przepadkowi podlega moe mienie, ktrego przestpcze pochodzenie nie zostao
dowiedzione; wystarczajc przesank jest niewykazanie przez sprawc czynu lub inn
osob zainteresowan legalnego rda pochodzenia mienia objtego przepadkiem.
Moliwo przeniesienia na sprawc ciaru dowodu legalnoci pochodzenia mienia
przewidziana zostaa w art. 12 ust. 7 Konwencji Narodw Zjednoczonych z dnia 12 grudnia
2000 r. przeciwko midzynarodowej przestpczoci zorganizowanej. Przepis ten stanowi, e
Pastwa-Strony mog rozway moliwo stosowania wymogu, aby sprawca wykaza
legalne pochodzenie domniemanych dochodw z przestpstwa lub innego mienia
podlegajcego konfiskacie, w zakresie, w jakim taki wymg jest zgodny z zasadami ich
prawa wewntrznego oraz z charakterem postpowa sdowych oraz innych postpowa.
Podobne rozwizanie jest zawarte w art. 31 ust. 8 Konwencji Narodw Zjednoczonych z dnia
31 padziernika 2003 r. przeciwko korupcji. Przywoane przepisy maj charakter zalece
35
skierowanych do Pastw-Stron. Zalecenia te odnosz si take do Polski, ktra jest stron

obydwu konwencji.
Bardziej stanowczy charakter ma natomiast przepis art. 3 ust. 4 Konwencji Rady Europy
z dnia 16 maja 2005 r. o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodw
pochodzcych z przestpstwa oraz o finansowaniu terroryzmu. Przepis ten zobowizuje
strony Konwencji, w tym Polsk, do przyjcia rodkw ustawodawczych i innych,
koniecznych do wymagania, aby w przypadku powanego przestpstwa lub przestpstw,
zgodnie
z przepisami
prawa
krajowego,
sprawca
wykazywa
rdo
pochodzenia
zakwestionowanych dochodw lub innego mienia podlegajcego konfiskacie w zakresie,

w jakim wymg ten jest zgodny z zasadami prawa krajowego.
Przepisy tych aktw wskazuj, co najmniej porednio, na dopuszczalno, czy wrcz
konieczno rozszerzenia klasycznej konstrukcji przepadku. Dotyczy to w szczeglnoci
przeniesienia ciaru dowodowego, co do legalnoci pochodzenia mienia, ktre moe by
objte konfiskat.
Projekt nawizuje rwnie do licznych rekomendacji prezentowanych przez rne
gremia midzynarodowe, w ktrych zaleca si wprowadzenie nowoczesnych i wysoce
skutecznych rozwiza w tym zakresie. Na uwag zasuguj m. in. Midzynarodowe
Standardy Przeciwdziaania Praniu Pienidzy i Finansowaniu Terroryzmu oraz Proliferacji
wydane przez Grup Specjaln ds. Przeciwdziaania Praniu Pienidzy (FATF) i zrewidowane
w 2012 r. Zaleca si w nich przyjcie takich rodkw, ktre pozwoliyby na konfiskat
przychodw bd narzdzi z przestpstwa bez koniecznoci wczeniejszego skazania, bd
rodkw, ktre wymagayby od sprawcy wykazania rda pochodzenia tych przychodw lub
narzdzi. Take w raporcie kocowym V rundy ewaluacji wzajemnych organizowanych
przez Rad Unii Europejskiej w sprawie ledztw finansowych (dokument Rady UE
nr 12657/2/12 z dnia 3 padziernika 2012 r.) znalazy si zalecenia dotyczce przepadku
rozszerzonego oraz przepadku bez uprzedniego wyroku skazujcego.
3.4. Przepadek bez wyroku skazujcego
Instytucja ta sprowadza si do umoliwienia w rnych, cile okrelonych
okolicznociach skutecznego i wzgldnie ostatecznego rozporzdzenia mieniem zajtym
z trakcie postpowania karnego, pomimo istnienia negatywnych przesanek wydania
kocowego wyroku skazujcego. Elementy tej instytucji s znane polskiemu prawu. Od wielu
lat przepadek by stosowany jako szczeglny rodek zabezpieczajcy, orzekany, gdy
36
zachodzia okoliczno wyczajca karanie sprawcy czynu zabronionego (d. art. 100 k.k.).
Identyczn funkcj peni swoisty rodek przewidziany w obecnie obowizujcym art. 45a k.k.
Zastosowanie tego przepisu jest jednake mocno ograniczone i niewystarczajce z punktu
widzenia
potrzeby
skutecznego
zwalczania
finansowego
zaplecza
powaniejszej
przestpczoci, w tym zwaszcza zorganizowanej i profesjonalnej. Co wicej, porwnujc

rozwizania polskie z regulacjami innych pastwach czonkowskich UE, dostrzega si duo
wyszy stopie zaawansowania tych drugich.
W trakcie prac nad wspomnian wyej dyrektyw 2014/42/UE, przeprowadzona zostao
badanie stanu prawnego obowizujcego w tej mierze w poszczeglnych pastwach
czonkowskich (dokument Rady UE 12219/12 z dnia 4 lipca 2012 r.). Wyniki tej analizy
wskazuj, e we wszystkich pastwach czonkowskich UE poza Polsk i Rumuni istniej
rozbudowane rozwizania umoliwiajce przepadek mienia pomimo braku wyroku
skazujcego. Poszczeglne modele rni si midzy sob. Cz z pastw czonkowskich
stosuje system konfiskaty cywilnej, ktra w ogle nie jest uzaleniona od postpowania
karnego (Bugaria, Wielka Brytania, Irlandia, Sowenia). W tych pastwach, ktre traktuj
konfiskat bez wyroku skazujcego jako swoiste uzupenienie postpowania karnego,
przesankami orzeczenia takiego przepadku s m. in. mier sprawcy (Sowacja, Dania,
Szwecja), przedawnienie karalnoci (Sowacja, Niemcy), wystpienie ujemnych przesanek
wydania wyroku skazujcego (Czechy, Sowacja, Niemcy), nielegalne pochodzenia zajtego
mienia (Hiszpania, Wochy, Portugalia), a take choroba, ucieczka lub niewykrycie sprawcy,
czyli przesanki co do zasady przemijajce (Niemcy, Portugalia). W niektrych pastwach
przepadek taki orzeka si w odrbnych postpowaniach toczcych si przed sdem karnym
(Finlandia, Litwa, otwa, Wgry).
Przepadek bez wyroku skazujcego by przedmiotem orzecznictwa ETPCz. Trybuna
w wikszoci sprawa stwierdza, e przepadek taki nie narusza zasady legalizmu
i domniemania niewinnoci. Podkrelajc bardziej prewencyjn ni represyjn natur tego
rodka, akcentujc jego charakter rzeczowy (in rem) i wskazujc, e nie czy si on
z formalnym stwierdzeniem winy, ETPCz uznawa, e orzeczenie przepadku w odrbnym
postpowaniu, bez wyroku skazujcego, co do zasady nie narusza standardw
konwencyjnych (sprawa 52024/99, Arcuri przeciwko Wochom). Niemniej jednak
w orzeczeniu w sprawie 30810/03, Geerings przeciwko Niderlandom, ETPCz wyznaczy
granic tego liberalnego podejcia, stwierdzajc, e jeeli oskarony zosta uniewinniony od
37
popenienia zarzuconego mu czynu z tego wzgldu, e postpowanie karne nie dostarczyo

przekonujcych dowodw jego winy, nastpne wszczcie wobec niego procedury przepadku
bez wyroku skazujcego narusza domniemanie niewinnoci. Zdaniem ETPCz wyrok
uniewinniajcy ostatecznie rozstrzyga o braku winy oskaronego, a zatem nastpne
stosowanie rodkw wywoujcych skutki zblione do karnych jest niedopuszczalnym
naruszeniem domniemania niewinnoci (por. pkt 41-48). Argument ten nie znajduje jednak
zastosowania w wypadku rodkw stosowanych w innych wypadkach niemonoci
kontynuowania procesu ni jego prawomocne uniewinnienie z braku dowodw winy, takich
jak wskazane wyej mier lub choroba sprawcy, jego ucieczka lub niewykrycie albo
przedawnienie karalnoci.
Innym orzeczeniem wyznaczajcym granic dopuszczalnoci konfiskaty bez skazania
jest wyrok w sprawie 17440/90, Welch przeciwko Zjednoczonemu Krlestwu. Trybuna
uzna, e w realiach tej sprawy doszo do takiej kumulacji dolegliwoci, e orzeczony
przepadek by w istocie rodkiem o charakterze represyjnym, nie za prewencyjnym.
Elementami tymi byy m. in. w peni uznaniowy charakter przepadku, jego zakres
przedmiotowy, polegajcy na przejciu caego majtku sprawcy, a nie tylko korzyci
z przestpstwa oraz okrelenie zastpczej kary pozbawienia wolnoci.
Take we wspomnianych wyej Midzynarodowych Standardach Przeciwdziaania
Praniu Pienidzy i Finansowaniu Terroryzmu oraz Proliferacji wydanych przez FATF zaleca
si przyjcie takich rodkw, ktre pozwoliyby na konfiskat przychodw bd narzdzi
z przestpstwa bez koniecznoci wczeniejszego skazania. Przepadek bez wyroku
skazujcego zarekomendowany zosta rwnie w przytoczonym raporcie kocowym V rundy
ewaluacji wzajemnych organizowanych przez Rad Unii Europejskiej w sprawie ledztw
finansowych.
3.5. Przepadek rozszerzony i przepadek bez wyroku skazujcego w prawie Unii
Europejskiej
Najdalej idce zobowizania do zblienia przepisw w przedmiocie przepadku
rozszerzonego przyjte zostay w ramach Unii Europejskiej. Po raz pierwszy kwestia ta
zostaa podniesiona w decyzji ramowej Rady 2005/212/WSiSW z dnia 24 lutego 2005 r.
w sprawie konfiskaty korzyci, narzdzi i mienia pochodzcych z przestpstwa (Dz. Urz. UE
L 68 z 15.03.2005, s. 49). W preambule tego aktu podkrela si, e:
38
Gwny bodziec dla transgranicznej przestpczoci zorganizowanej stanowi korzy

finansowa. Aby dziaa skutecznie, kada prba zapobieenia takiej przestpczoci i jej
zwalczaniu musi koncentrowa si na wykryciu, zamroeniu, ujciu i konfiskacie korzyci
pochodzcych z przestpstwa. Jest to jednak utrudnione m.in. na skutek rnic midzy
ustawodawstwami Pastw Czonkowskich w tej dziedzinie..
Pomimo pozytywnej oceny tych rozwiza, mechanizmy uksztatowane przed ponad
10 laty okazay si niewystarczajce. W konsekwencji prawodawca unijny zastpi decyzj
ramow znacznie dalej idc dyrektyw 2014/42/UE.
Dyrektywa ma na celu uatwienie pastwom czonkowskim konfiskaty i odzyskiwania
zyskw, pochodzcych z powanej transgranicznej przestpczoci zorganizowanej. Powoany
akt prawny zakada wprowadzenie we wszystkich pastwach czonkowskich nastpujcych
rodzajw przepadku: przepadku narzdzi i korzyci pochodzcych z przestpstwa w zwizku
ze skazaniem, rozszerzonego przepadku mienia nalecego do osoby skazanej przy
zastosowaniu mechanizmu przeniesienia ciaru dowodu, konfiskaty narzdzi i korzyci
pochodzcych
z przestpstwa
bez
uprzedniego
wyroku
skazujcego
w przypadku
niemonoci kontynuowania postpowania karnego oraz konfiskaty mienia przekazanego

przez sprawc osobom trzecim. Ponadto zawiera ona przepisy odnoszce si do
zabezpieczenia mienia zagroonego przepadkiem oraz skutecznego zarzdzania takim
mieniem.
W porwnaniu z decyzj ramow, dyrektywa w art. 5 nieco inaczej formuuje wymg
wprowadzenia przepadku rozszerzonego. Skomplikowany system trzech alternatywnych
domniema przestpczego pochodzenia mienia zastpiony zosta bardziej elastycznym
sformuowaniem, pozwalajcym ustawodawcy krajowemu na dostosowanie sposobu
implementacji do zasad wasnego porzdku prawnego.
Dyrektywa wprowadza nieznany decyzji ramowej wsplny standard odnoszcy si do
umoliwienia przepadku pomimo zaistnienia przeszkd do wydania wyroku skazujcego.
W myl art. 4 ust. 2, jeeli nie jest moliwe wydanie wyroku skazujcego i czcy si z nim
przepadek korzyci pochodzcej z przestpstwa lub narzdzi przestpstwa wskutek choroby
lub ucieczki oskaronego, pastwa czonkowskie s zobowizane do umoliwienia takiego
przepadku.
Zgodnie z art. 6 dyrektywy, pastwa czonkowskie s zobowizane do podjcia rodkw
majcych na celu orzeczenie przepadku korzyci pochodzcej z przestpstwa lub jej
39
rwnowartoci w wypadku, gdy korzy taka zostaa bezporednio lub porednio przekazana
osobie trzeciej, przynajmniej wwczas, gdy osoba ta wiedziaa lub powinna bya wiedzie, e
celem przekazania byo uniknicie konfiskaty. Rozwizanie to zostao znaczco rozszerzone
i skonkretyzowane w porwnaniu z odpowiadajcym mu przepisem decyzji ramowej.
W art. 7 dyrektywy prawodawca europejski zobowizuje pastwa czonkowskie do
wprowadzenia skutecznych mechanizmw zabezpieczenia mienia zagroonego przepadkiem,
w art. 10 za do sprawnego zarzdzania zajtym mieniem.
Analiza przepisw dyrektywy 2014/42/UE prowadzi do wniosku, e obecne
uregulowania polskie tylko w pewnej czci odpowiadaj wymogom postawionym przez
prawodawc unijnego. Transpozycja tego aktu prawnego wymaga zmian w zakresie
przepadku rozszerzonego, przepadku od osb trzecich, zabezpieczenia mienia zagroonego
przepadkiem oraz zarzdzania takim mieniem. Konieczne jest rwnie umoliwienie
przepadku mienia pomimo braku wyroku skazujcego. Proponowane rozwizania wraz ze
wskazaniem brakw obecnego stanu prawnego, zostay omwione poniej.
4. Projektowane zmiany w prawie materialnym, procesowym i wykonawczym
z zakresu przepadku
4.1. Art. 44a k.k., art. 48a k.k., art. 31a k.k.s., art. 292a k.p.k., art. 188 2 i 2a
k.k.w., art. 195c k.k.w.
Projekt zakada wprowadzenie w odniesieniu do niektrych, szczeglnie powanych
przestpstw,
zwaszcza
majtkow znacznej
gospodarczych
wartoci,
lub
i skarbowych,
ktre
z ktrych
osignito
korzy
prowadziy do uszczuplenia nalenoci
publicznoprawnej duej wartoci moliwoci przepadku przedsibiorstwa nienalecego do

sprawcy, ktre stanowio narzdzie popenienia tego przestpstwa. Co do zasady, instytucja
przepadku mienia sucego lub przeznaczonego do popenienia przestpstwa, ktre nie
naley do sprawcy jest znana zarwno prawu karnemu jak i karnemu skarbowemu. W 2005 r.
instytucja ta zostaa poddana testowi konstytucyjnemu. W wyroku z dnia 29 czerwca 2005 r.
w sprawie SK 34/04 Trybuna Konstytucyjny orzek, e nieobowizujce obecnie przepisy
k.k.s. s niezgodne z wieloma przepisami Konstytucji w zakresie, w jakim ustanawiaj
obligatoryjny przepadek przedmiotw przestpstwa stanowicych wasno osoby trzeciej.
Zdaniem sdu konstytucyjnego, nie sam fakt przepadku mienia nalecego do osoby trzeciej,
ale jego automatyczny, niepodlegajcy weryfikacji charakter, stanowiy o niezgodnoci
kwestionowanej instytucji z ustaw zasadnicz. Konsekwencj automatyzmu przepadku byo
40
bowiem pozbawienie sdu orzekajcego in concreto jakiejkolwiek moliwoci badania stanu

faktycznego pod ktem susznoci, proporcjonalnoci i celowoci zastosowania tego rodka.
W uzasadnieniu wyroku Trybuna dopuci wrcz moliwo obligatoryjnego przepadku
narzdzi przestpstwa nalecych do osoby trzeciej, jeeli by tylko mg on by poprzedzony
stosownym postpowaniem dowodowym, obejmujcym rwnie zwizek pomidzy
wacicielem narzdzia a przestpstwem. wczesny stan prawny badanie takie w caoci
wyklucza, co przesdzio o jego niezgodnoci z konstytucj.
Wyrok Trybunau odnosi si do przepisw prawa karnego skarbowego. Naley jednak
przyj, e zaprezentowana wykadnia winna mie zastosowanie take do innych gazi
prawa represyjnego, posugujcych si omawianym modelem przepadku, w tym do prawa
karnego. Przyj zatem naley, e przepadek narzdzi przestpstwa nienalecych do
sprawcy nie jest niezgodny z Konstytucj, jeeli jego zastosowanie jest poprzedzone
odpowiednim postpowaniem dowodowym i nie ma automatycznego charakteru.
Opierajc si o to zaoenie projekt wprowadza do Kodeksu karnego dodatkow
podstaw prawn przepadku narzdzi przestpstwa nienalecych do sprawcy, oglnie
przewidzianego w blankietowej dyspozycji zawartej w obecnie obowizujcym art. 44
7 k.k. W odniesieniu do Kodeksu karnego skarbowego zmiana polega na uzupenieniu
katalogu rodkw karnych, przewidzianego w art. 29 k.k.s oraz wprowadzeniu rozwizania
analogicznego do projektowanego w Kodeksie karnym, a take zmianie o charakterze
legislacyjnym w art. 31 1a k.k.s.
Projektuje si zatem wprowadzenie do k.k. fakultatywnego przepadku przedsibiorstwa,
sucego lub przeznaczonego do popenienia przestpstwa, z ktrego sprawca osign,
chociaby porednio, korzy majtkow znacznej wartoci, albo ukrycia pochodzcej
z niego korzyci. Pojcie przedsibiorstwa rozumie naley w sposb przedmiotowy,
przewidziany w art. 551 Kodeksu cywilnego, a zatem jako zorganizowany zesp skadnikw
niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia dziaalnoci gospodarczej,
w tym
wymienionych w art. 551 2 k.c. Definicja ta ma zastosowanie take do
proponowanej
regulacji
karnej.
Zgodnie
z ustalonym
orzecznictwem
Trybunau
Konstytucyjnego, terminy i pojcia uywane przez kodeksy traktuje si jako wzorcowe

i domniemywa si, i inne ustawy nadaj im takie samo znaczenie (orzeczenie
z 18 padziernika 1994 r., OTK ZU nr 2/1994, poz. 36). Pogld ten przyjty zosta
w 9 zacznika do rozporzdzenia Prezesa Rady Ministrw z dnia 20 czerwca 2002 r.
41
w sprawie Zasad techniki prawodawczej stanowicym, e w ustawie naley posugiwa

si okreleniami, ktre zostay uyte w ustawie podstawowej dla danej dziedziny spraw,
w szczeglnoci w ustawie okrelanej jako kodeks lub prawo.
Adresatem represji jest w projektowanym przepisie waciciel przedsibiorstwa, bdcy
osob fizyczn. Zachowanie waciciela lub osoby kierujcej przedsibiorstwem w jego
imieniu, bdzie rwnie przedmiotem testu ostronoci, warunkujcego stosowanie
przepadku przedsibiorstwa. Omawiany przepis nie bdzie mia natomiast zastosowania
wobec osb prawnych i innych podmiotw zbiorowych, w ktrych wystpuje wyrane
oddzielenie osoby odpowiedzialnej za dziaalno przedsibiorstwa (czonek zarzdu,
dyrektor, prokurent etc.) od potencjalnego adresata represji (udziaowiec lub akcjonariusz).
W wypadku osb prawnych moliwe jest jedynie uycie narzdzi charakterystycznych dla
quasi-karnej odpowiedzialnoci podmiotw zbiorowych, nie za typowych dla prawa karnego
sensu stricto.
W odniesieniu do podmiotowego zakresu proponowanej regulacji, w szczeglnoci za
osoby, ktrej ustawowo naganne zachowanie moe sta si przesank przepadku, projekt
zakada, e osob ta moe by wycznie waciciel przedsibiorstwa albo inna osoba
kierujca
przedsibiorstwem
w jego
imieniu.
Pojcie
innej
osoby
kierujcej
przedsibiorstwem w jego imieniu, przewidziane w projektowanym art. 44a k.k., odnosi si

do osoby, ktra nie bdc formalnym wacicielem przedsibiorstwa wykonuje wobec
niego nadzr wacicielski, np. penomocnika waciciela. Wobec faktu, e chodzi
o przedsibiorstwa
prowadzone
przez
osoby
fizyczne,
a zatem
o niskim
stopniu
sformalizowania, mona zasadnie zakada, e waciciel takiej jednostki w peni kontroluje

dziaania penomocnika, a w kadym razie ma ku temu prawne i faktyczne moliwoci.
Zaniechanie takiej kontroli musi by uznane za naruszenie regu ostronoci po stronie
waciciela. Z tego wzgldu odpowiedzialno waciciela przedsibiorstwa za dziaania
penomocnika jak za dziaania wasne jest w omawianym kontekcie w peni uzasadniona.
Dyspozycja projektowanego przepisu zakada dwie moliwe sytuacje. Sprawca
przestpstwa, z ktrego osignita zostaa korzy majtkowa, moe posiada faktyczn,
cho z reguy nieformaln, wadz decyzyjn w ramach przedsibiorstwa sucego lub
przeznaczonego do popenienia tego przestpstwa. Jego decyzje i czyny bezporednio
przekadaj si zatem na nielegalne dziaania podejmowane przez dane przedsibiorstwo.
Moliwa te jest sytuacja odmienna, a mianowicie gdy waciciel lub osoba kierujca
42
przedsibiorstwem poprzez co najmniej lekkomylno lub niedbalstwo dopuszcza do

wykorzystania tego przedsibiorstwa w celu popenienia przestpstwa. Ten ostatni standard
jest znany obecnie Kodeksowi karnemu skarbowemu (art. 31 1a). Kada z tych
okolicznoci uzasadnia skierowanie represji przeciwko podmiotowi innemu ni sprawca.
Test ostronoci, ktrego pozytywny wynik jest warunkiem orzeczenia przepadku
przedsibiorstwa, ma by stosowany wycznie wobec waciciela lub innej osoby kierujcej
przedsibiorstwem w jego imieniu. Wykluczy naley moliwo stosowania tego testu
wobec pracownikw, menaderw, dyrektorw, czonkw zarzdu, ksigowych i innych osb
niebdcych wacicielami lub niedziaajcymi bezporednio w imieniu waciciela
przedsibiorstwa. W takim bowiem wypadku test ustawowo nagannego zachowania
dotyczyby innych osb, ni te, przeciwko ktrym zostaje faktycznie skierowana represja,
czyli waciciela lub wacicieli przedsibiorstwa. Byoby to nie do pogodzenia z powoanymi
standardami konstytucyjnymi w otoczeniu prawnokarnym.
Omawiany test ostronoci musi skada si przede wszystkim z analizy istniejcych
regulacji prawnych, ewentualnych regulacji korporacyjnych oraz przyjtych i utrwalonych
zwyczajw.
Proponuje si ponadto wprowadzenie do k.k.s. analogicznego rozwizania, polegajcego
na fakultatywnym przepadku przedsibiorstwa, sucego lub przeznaczonego do popenienia
przestpstw skarbowych, powodujcych uszczuplenie nalenoci publicznoprawnej duej
wartoci.
Jak zaznaczono wyej, przepadek przedsibiorstwa w wyej opisanych przypadkach ma
zawsze charakter fakultatywny. Projekt zawiera rwnie przesank odwoujc si do braku
ostronoci waciciela lub osoby kierujcej przedsibiorstwem, ktra bdzie musiaa zosta
dowiedziona w odniesieniu do popenionego przestpstwa. Pozwoli to na wszechstronn
analiz stanu faktycznego i ocen zasadnoci oraz proporcjonalnoci stosowania tego rodka
w realiach konkretnej sprawy. Umoliwi rwnie wymagane przez Trybuna Konstytucyjny
zbadanie zwizku midzy wacicielem przedsibiorstwa, a popenionym przy jego
wykorzystaniu przestpstwem.
Projekt przewiduje rwnie klauzul gwarancyjn, zgodnie z ktr przepadek nie bdzie
mg zosta orzeczony, jeeli byoby to niewspmierne do wagi popenionego przestpstwa,
stopnia winy oskaronego lub rodzaju i stopnia naruszenia regu ostronoci przez waciciela
lub jego reprezentanta. Co wicej, przepadek nie bdzie mg by orzeczony jeeli rozmiar
43
szkody wyrzdzonej przestpstwem lub ukrytej korzyci nie jest znaczny wobec rozmiarw
samego przedsibiorstwa. Innymi sowy, przepadek nie bdzie mia zastosowania do sytuacji,
w ktrych dziaanie nielegalne stanowi tylko margines dziaalnoci danej jednostki
gospodarczej. Takie rozwizanie pozwala wykluczy ryzyko automatyzmu w stosowaniu
omawianego rodka, na co zwraca uwag Trybuna Konstytucyjny. W tym ostatnim
wypadku moliwe bdzie orzeczenie odpowiedniej nawizki.
Orzeczenie przepadku przedsibiorstwa moe by w razie potrzeby poprzedzone
zabezpieczeniem majtkowym poczonym z ustanowieniem zarzdu przymusowego.
Pozwoli to na zachowanie substancji przedsibiorstwa i uniknicie wyzbycia si majtku
wchodzcego w jego skad. Zabezpieczenie takie, w odrnieniu od zabezpieczenia
skierowanego do aktyww przedsibiorstwa, umoliwi zachowanie cigoci dziaalnoci
gospodarczej, w szczeglnoci regulowania zobowiza np. wobec pracownikw i
dostawcw. Zarzd przymusowy jest stosowany jako rodek zabezpieczenia w postpowaniu
cywilnym. W postpowaniu karnym postanowienie o jego ustanowieniu wydawa ma
prokurator, a zatwierdza sd.
4.2. Art. 45 1a k.k. i art. 33 1a k.k.s.
Projektowane przepisy nie maj obecnie w zakresie swej regulacji odpowiednika.
Porzdkuj one kwestie zwizane z samym pojciem korzyci majtkowej, kluczowym dla
instytucji przepadku. Zgodnie z art. 140 Kodeksu cywilnego, w granicach okrelonych przez
ustawy i zasady wspycia spoecznego, waciciel moe pobiera poytki z rzeczy. Jeeli
zatem rzecz ta lub prawo pochodzi z przestpstwa i podlega przepadkowi na rzecz Skarbu
Pastwa, jest cakowicie suszne, aby przepadek obj rwnie poytki. Z zasady, i
przestpstwo nie moe popaca, jednoznacznie wynika, e pozostawienie do dyspozycji
sprawcy poytkw, ktre pobra on z rzeczy lub prawa stanowicego korzy z przestpstwa,
jest sprzeczne z zasadami wspycia spoecznego, a w wietle obligatoryjnego charakteru
przepadku korzyci z przestpstwa, take niekonsekwentne.
4.3. Art. 45 2 k.k. i art. 33 2 k.k.s.
Projekt zakada wprowadzenie zmian prawa materialnego, ktre odnosz si do
instytucji przepadku rozszerzonego. Ich istota polega na rozszerzeniu katalogu przestpstw,
w odniesieniu do ktrych przepadek taki moe zosta orzeczony oraz na wydueniu okresu
stosowania odwrconego ciaru dowodu w odniesieniu do mienia nabytego przez sprawc.
44
Proponuje si modyfikacj obowizujcych obecnie przepisw opierajcych si

o domniemanie przestpczego pochodzenia mienia sprawcy. W obecnym brzmieniu
przesank takiego domniemania jest skazanie za przestpstwo, z ktrego sprawca osign,
chociaby porednio, korzy majtkow znacznej wartoci. Projekt nie zakada zmiany czy
uchylenia tej przesanki, przewiduje natomiast rozszerzenie zakresu podmiotowego
przepadku na jej podstawie poprzez umoliwienie stosowania go take wobec sprawcw
przestpstw popenionych w warunkach przestpczoci zorganizowanej. Niemniej jednak,
z uwagi na zakres przedmiotowy dyrektywy 2014/42/UE, przepadek rozszerzony nie moe
zosta ograniczony wycznie do sprawcw czynw popenianych w grupie lub zwizku.
Z art. 5 ust. 2 dyrektywy 2014/42/UE jednoznacznie wynika obowizek stosowania
przeniesienia ciaru dowodu legalnego pochodzenia mienia zagroonego przepadkiem take
w odniesieniu do przestpstw, ktre nie zostay popenione w grupie. W myl art. 5 ust. 2
lit. e)
dyrektywy
chodzi
o kade
z przestpstw
wymienionych
w art. 83 Traktacie
o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, ktre w prawie UE lub w prawie krajowym jest

zagroone maksymaln kar pozbawienia wolnoci na okres co najmniej 4 lat. Poniewa
w polskim systemie prawa karnego nie przewiduje si puapu zagroenia na poziomie 4 lat
pozbawienia wolnoci, wymg dyrektywy zostanie speniony poprzez odwoanie si do
przestpstw zagroonych kar maksymaln nie nisz ni 5 lat pozbawienia wolnoci.
Projektodawca proponuje wyjcie poza minimalne wymogi dyrektywy w odniesieniu do
zakresu przedmiotowego katalogu przestpstw, wobec ktrych moliwe bdzie stosowanie
przepadku rozszerzonego. Z uwagi na specyfik rozwiza wprowadzonych przez Traktat
z Lizbony, a w szczeglnoci powoany art. 83 TFUE, stosowanie przepisw dyrektywy jest
formalnie ograniczone do tzw. przestpstw traktatowych, czsto cechujcych si
transgranicznoci i koniecznoci wsppracy midzynarodowej przy ich zwalczaniu.
Z punktu widzenia legislatora krajowego dokonywanie podziau na czyny zabronione objte
art. 83 TFUE i pozostae czyny zabronione nie ma jednak adnego uzasadnienia. Podzia taki
byby sztuczny i wycznie formalny, a z punktu widzenia koniecznoci zwalczania powanej
przestpczoci w Polsce cakowicie niecelowy. Zdaniem projektodawcy rozszerzony
przepadek mienia powinien mie zastosowanie do moliwie szerokiego zakresu powanych
przestpstw. Z tego wzgldu zastosowano technik wskazania kryteriw, ktre musz by
spenione dla aktualizacji tego rodka. Metoda ta, poza zaletami elastycznoci
i wszechstronnoci, posiada rwnie t cech, e eliminuje ryzyko pominicia ktrego
z istotnych czynw zabronionych, co byoby moliwe w przypadku prby ich wyliczenia
45
w przepisie, a take nie powoduje koniecznoci nowelizacji przepisu w razie powstania

nowych typw przestpstw. Zaproponowany przepis nie stoi jednak w sprzecznoci
z normami dyrektywy 2014/42/UE, ktra w art. 1 ust. 1 wskazuje na ich minimalny
charakter. Zgodnie za z 22 motywem preambuy dyrektywy, prawodawca krajowy moe
przyj rozwizania wykraczajce poza standard tego aktu.
Opisany wyej warunek zagroenia kar pozbawienia wolnoci, ktrej grna granica nie
jest nisza ni 5 lat, zosta uzupeniony o wskazanie, e przestpstwo, o ktrym mowa,
prowadzio lub mogo prowadzi, chociaby porednio, do osignicia korzyci majtkowej.
Ponadto projekt zakada, e domniemanie przestpczego pochodzenia mienia dotyczy
ma nie tylko mienia nabytego w czasie popenienia przestpstwa, tak jak obecnie, ale
rwnie, na zasadzie przyjcia fikcji prawnej, mienia nabytego w cigu 5 lat przed jego
popenieniem. Zmiana opiera si o zaoenie, e sprawcy przestpstw powanych, zwaszcza
za popenianych w sposb zorganizowany, gromadz majtek pochodzcy take z innych
przestpstw, ni objte zarzutem. Uzasadnione wydaje si zatem, aby dowiedli legalnoci
pochodzenia mienia nabytego rwnie w pewnym okresie czasu przed popenieniem
przestpstwa.
Naley zwrci uwag na fakt, e mienie nabyte przez sprawc przed popenieniem
przestpstwa, za ktre zostaje on skazany, si rzeczy nie pochodzi z tego wanie
przestpstwa, tym samym wymaga przyjcia fikcji prawnej jego przestpnego pochodzenia.
Umoliwienie przepadku takiego mienia stanowi przykad konfiskaty in rem. Przepadek taki
nie stanowi bezporedniej represji za popeniony czyn i nie jest skierowany do narzdzi lub
korzyci pochodzcych z przypisanego sprawcy przestpstwa. Jego zastosowanie wynika
z uprawdopodobnienia, e mienie sprawcy zostao uzyskane z innych, popenionych przez
niego przestpstw, za ktre nie zosta skazany. Przesank takiej tezy jest uznanie sprawcy za
winnego powanego przestpstwa, z ktrego moe zosta osignita korzy majtkowa oraz
posiadanie mienia, ktrego legalnego pochodzenia nie jest on w stanie dowie. Zgodnie
z omwionymi wczeniej midzynarodowymi standardami przepadku rozszerzonego,
zastosowanie omawianej reguy oznacza, e podlega mu moe mienie, ktrego przestpcze
pochodzenie nie zostao dowiedzione; wystarczajc przesank jest niewykazanie przez
sprawc czynu lub inn osob zainteresowan legalnego rda jego pochodzenia.
Zgodnie z art. 5 dyrektywy 2014/42/UE, fakt skazania za okrelone przestpstwo
w projekcie definiowane przez wskazanie jego charakteru lub wysokoci grocej kary
46
uzasadnia dokonanie szczeglnej weryfikacji stanu majtkowego sprawcy. W tym kontekcie

zaproponowany okres 5 lat przed popenieniem przestpstwa peni wobec sprawcy funkcj
gwarancyjn, wyznaczajc granice stosowania domniemania przestpczego pochodzenia jego
majtku. Rozwizanie takie jest znane wielu jurysdykcjom europejskim i zostao w peni
zaaprobowane w orzecznictwie Europejskiego Trybunau Praw Czowieka, o czym bya
mowa wczeniej (por. zwaszcza przytoczone orzeczenie w sprawie Philips przeciwko
Zjednoczonemu Krlestwu). Konsekwencj zastosowania omawianego rozwizania nie jest
przy tym automatyczny przepadek okrelonych przedmiotw, ale jedynie obowizek
wykazania przez sprawc ich legalnego pochodzenia.
Proponowany 5-letni okres rewizyjny jest ponadto zbieny z okresem obowizkowego
przechowywania dokumentacji podatkowej.
4.4. Art. 269a i art. 269b k.k.
Celem zmian we wskazanych artykuach jest korekta zastosowanej w Kodeksie karnym
terminologii odnoszcej si do sfery informatyki. Dotychczas stosowane, a wprowadzone
przeszo 12 lat temu, pojcia system komputerowy oraz sie teleinformatyczna nie
odpowiadaj
wspczesnej
rzeczywistoci
informatycznej
budz
wtpliwoci
interpretacyjne. Z tego wzgldu zaproponowano zastpienie ich stosowanymi w naukach

informatycznych pojciami system informatyczny oraz system teleinformatyczny.
Projekt zakada zmian granic odpowiedzialnoci karnej przewidzianej w art. 269b kk.
Jak zaznaczono wyej jest to niezbdne do penej implementacji dyrektywy 2014/42/UE,
a w szczeglnoci jej art. 5 ust. 2 lit. d), obligujcego pastwa czonkowskie do stosowania
przepadku
rozszerzonego
wobec
przestpstwa
umylnego
wytwarzania,
sprzeday
dostarczania narzdzi do popeniania przestpstw komputerowych, co odpowiada art. 269b

k.k. Tym samym grna granica kary grocej za to przestpstwo winna zosta podwyszona
do rozmiarw odpowiadajcych przesankom przepadku rozszerzonego przewidzianym
w projektowanym art. 45 2 k.k. Uzupeniono rwnie katalog przestpstw, ktrych
popenieniu mog suy urzdzenia i programy wymienione w art. 269b 1 k.k., o
przestpstwo z art. art. 269 1, tj. sabota komputerowy, ktrego przedmiotem s systemy
lub
dane
istotne
dla
bezpieczestwa
pastwa,
bezpieczestwa
komunikacji,
funkcjonowania administracji rzdowej, innego organu pastwowego lub instytucji

pastwowej albo samorzdu terytorialnego.
4.5. Art. 45a 2 k.k., art. 43a k.k.s., art. 132 2 k.k.s., art. 323 3 k.p.k.
47
Zakada si, e przepisy te suy maj obydwu celom: transpozycji prawa UE oraz
poprawie procedur zwizanych z zarzdzaniem mieniem zajtym w Polsce.
Wskazane przepisy poszerzaj istniejcy obecnie katalog przypadkw, w ktrych
moliwe jest orzeczenie przepadku, pomimo istnienia przeszkody do wydania wyroku
skazujcego. W obecnym stanie prawnym przepadek moe zosta orzeczony jeeli spoeczna
szkodliwo czynu jest znikoma, w razie warunkowego umorzenia postpowania karnego lub
stwierdzenia, e sprawca dopuci si czynu zabronionego w stanie niepoczytalnoci, czy te
zaistnienia okolicznoci wyczajcej ukaranie sprawcy. Podstaw orzeczenia jest art. 45a
k.k., niemajcy jednak po zmianie systematyki Kodeksu karnego charakteru rodka
zabezpieczajcego, o czym bya mowa wczeniej. Ostatnia wspomniana przesanka
okoliczno wyczajca ukaranie sprawcy budzia w doktrynie powane wtpliwoci,
zwaszcza w odniesieniu do przesanki mierci oskaronego. Na gruncie kodeksu karnego
z 1969 r. Sd Najwyszy wielokrotnie stwierdza, e okolicznoci wyczajc ukaranie
sprawcy czynu zabronionego jest rwnie ujemna przesanka procesowa, czyli mier
oskaronego (por. np. wyrok SN z dnia 22 listopada 1973 r., VI KZP 42/73, OSNKW 2/
1974, poz. 23, postanowienie SN z dnia 7 wrzenia 1974 r. , V KZ 119/74, OSNKW 11/1974,
poz. 215, uchwa SN z dnia 13 marca 1984 r., VI KZP 47/83, OSNKW 1984, nr 7-8,
poz. 70). Krytycy takiej interpretacji podnosili, e zwrot okoliczno wyczajca ukaranie
odnosi trzeba nie do zdarze formalnoprawnych (m.in. mierci sprawcy czynu), lecz raczej
do zdarze materialnoprawnych, okrelonych w Kodeksie karnym (por. m. in. Postulski,
Glosa do uchway SN z dnia 13 marca 1984 r., NP 1985, nr 3, s. 100, Z. wikalski, [w:] A.
Zoll (red.), G. Bogdan, Z. wikalski, P. Kardas, J. Majewski, J. Raglewski, M. Szewczyk,
W, Wrbel, Kodeks karny. Cz oglna. Komentarz, Krakw 2004). Po roku 1989 linia
orzecznicza ulega w tej mierze zmianie (por. postanowienie SA we Wrocawiu z dnia
30 marca 1999 r., II AKz 83/99, OSA 3/1999, poz. 21). Ten drugi pogld zdominowa
wykadni omawianego przepisu i jego poprzednikw, pomimo odosobnionych orzecze
odmiennych (np. post. SA w Warszawie z dnia 10 kwietnia 2012 r., II AKZ 194/12, KZS
2013, Nr 2, poz. 62). Przyj zatem naley, e art. 45a k.k. moe by podstaw orzeczenia
przepadku tylko w razie wystpienia okolicznoci o charakterze materialnoprawnym, takich
jak czynny al przy usiowaniu (art. 15 1 k.k.) lub wspdziaaniu (art. 23 1 k.k.).
Okolicznoci materialnoprawn umoliwiajc orzeczenie przepadku pomimo przeszkd do
wydania wyroku skazujcego jest rwnie przedawnienie karalnoci (art. 101 i nast. k.k.
por. m. in. M. Mozgawa, [w:] M. Mozgawa (red.), M. Budyn-Kulik, P. Kozowska-Kalisz, M.
48
Kulik, Kodeks karny. Komentarz, LEX 2015, J. Raglewski, Podstawy orzekania rodkw
zabezpieczajcych o charakterze administracyjnym w kodeksie karnym z 1997 r., Prok. i Pr.
2002, Nr 4, s. 44; J. Warylewski, Orzekanie przepadku rzeczy tytuem rodka
zabezpieczajcego wobec sprawcy czynu zabronionego, Prok. i Pr. 2000, Nr 6, s. 124 i n.; D.
Szeleszczuk, [w:] A. Grzekowiak (red.), K. Wiak (red.), Kodeks karny. Komentarz.
Warszawa 2015, Legalis, komentarz do art. 45a, teza 7).
W ocenie projektodawcy mier oskaronego nie powinna stanowi przeszkody do
orzeczenia przepadku, w tym zwaszcza korzyci osignitych przez niego z przestpstwa.
Nie ma adnego racjonalnego powodu, aby spadkobiercy sprawcy korzystali z owocw jego
nielegalnej dziaalnoci. Przeciwnie, wprowadzenie jednoznacznej podstawy umoliwiajcej
przepadek
rwnie
w takiej
sytuacji
jest
w peni
uzasadnione
ze
wzgldw
sprawiedliwociowych. Stanowisko takie znajduje rwnie uzasadnienie w orzecznictwie

ETPCz, m. in. w sprawie 20498/02, Silickien przeciwko Litwie.
Podobna argumentacja przemawia za umoliwieniem przepadku mienia, zwaszcza
korzyci z przestpstwa, jeeli postpowanie karne zostao umorzone wobec niewykrycia
sprawcy. Z natury rzeczy bdzie to dotyczy wyjtkowych sytuacji, w ktrych popenienie
czynu zabronionego zostao dowiedzione, nie udao si natomiast ustali jego sprawcy,
a ponadto istnieje mienie zagroone przepadkiem.
Ponadto art. 4 ust. 2 dyrektywy 2014/42/UE, przewidujcy warunki konfiskaty bez
wyroku skazujcego, nakazuje pastwom czonkowskim umoliwienie przepadku w wypadku
ucieczki lub choroby oskaronego.
Z tego wzgldu, dla umoliwienia przepadku pomimo mierci oskaronego lub
niewykrycia sprawcy, a take jego ucieczki lub choroby, konieczne byo dodanie do art. 45a
k.k. nowego paragrafu. Jego stosowanie bdzie uzalenione od oceny, czy zebrane dowody s
wystarczajce do przyjcia, e w razie skazania przepadek zostaby orzeczony. Ponadto,
w odniesieniu do przesanek ucieczki lub choroby oskaronego, warunkiem jego stosowania
jest uprzednie zawieszenie postpowania karnego. Przesanki te musz mie zatem charakter
dugotrway. Zgodnie ze standardem konstytucyjnym, o przepadku zawsze orzekaby sd.
Oprcz
uzasadnienia
midzynarodowe
Polski,
sprawiedliwociowego
wprowadzenie
oraz
moliwoci
opartego
przepadku
o zobowizania
take
w przypadku
zawieszenia postpowania ma istotne znaczenie dla jego sprawnoci, zwaszcza w zakresie

skuteczniejszego
zarzdzania
zajtym
mieniem.
Istotn
luk
w dotychczasowych
49
unormowaniach jest bowiem brak moliwoci reakcji na utrat wartoci zabezpieczonego

mienia, gdy podejrzany, wobec ktrego wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutw,
przez duszy czas ukrywa si lub choruje. O ile w postpowaniu sdowym okolicznoci te
nie zawsze musz tamowa bieg procesu, o tyle w toku postpowania przygotowawczego
bezskuteczny upyw czasu najczciej powoduje realny spadek wartoci zajtego mienia
ruchomego, co w konsekwencji przynosi szkod pokrzywdzonemu i Skarbowi Pastwa, ale
rwnie samemu oskaronemu. Zajte przedmioty systematycznie dekapitalizuj si, tracc
na wartoci. Nie zawsze przy tym s to przedmioty ulegajce szybkiemu zniszczeniu i inne,
wymienione w art. 232 1 k.p.k. Paradoksalnie zatem projektowane rozwizanie bdzie
korzystne take dla oskaronych, ktrzy unikn ryzyka radykalnego zmniejszenia si wartoci
zajtego mienia w wyniku nieracjonalnych dziaa takich jak ucieczka lub w wypadkach
losowych, czyli w razie dugotrwaej choroby. Obecnie, w przypadku uniewinnienia takiej
osoby, po kilku latach procesu oskaronemu zwraca si przedmioty, ktrych warto jest
znacznie mniejsza ni w chwili zajcia. Co wicej, w wypadku niektrych skadnikw
majtkowych, np. samochodw, ich przechowywanie generuje znaczne koszty, ktrymi
obcia si skazanego, lub ponosi je skarb pastwa - w przypadku uniewinnienia. Bez
wzgldu zatem na rodzaj rozstrzygnicia koczcego postpowanie karne, w wypadku
ukrycia si oskaronego, przejcie zabezpieczonego mienia przez Pastwo i nastpne
spienienie go jest dla niego korzystne. Zakadane rozwizanie ma wic w pewnym zakresie
pozytywny wpyw na zwikszenie stopnia realizacji funkcji gwarancyjnej, ale rwnie
sprawiedliwociowej i kompensacyjnej, bowiem pozwala lepiej zabezpieczy roszczenia
odszkodowawcze pokrzywdzonych. Z drugiej strony w wielu przypadkach niewtpliwie
bdzie ono dodatkowym bodcem zapobiegajcym ukrywaniu si oskaronych. Prawo karne
procesowe ju obecnie rnicuje sytuacje oskaronego w zalenoci od tego, czy ukrywa si
on czy nie. Przykadowo ukrywanie si oskaronego jest przesank do niestosowania
niektrych ogranicze zastosowania tymczasowego aresztowania (art. 259 4 k.p.k.), czy
podstaw do przepadku porczenia (art. 268 k.p.k.).
Naley przy tym zaznaczy, e prawo karne wykonawcze ju obecnie przewiduje
moliwo restytucji, w razie uchylenia lub zmiany orzeczenia o przepadku. Zgodnie
z art. 192 k.k.w. w takim wypadku skadniki mienia przejte w trakcie wykonywania
przepadku zwraca si uprawnionemu. W razie niemonoci zwrotu Skarb Pastwa odpowiada
za wyrzdzon szkod. Projekt zakada zastosowanie tego mechanizmu take wobec
50
przepadku orzeczonego w razie zawieszenia postpowania (por. projektowany art. 192

4 k.k.w.).
Zmiany planowane w k.k.s. stanowi odzwierciedlenie zmian k.p.k., za wyjtkiem tych
sytuacji, w ktrych przepisy k.k.s. przewiduj stosowanie odpowiednich przepisw k.p.k.
4.6. Art. 29b 1 k.k.w.
Propozycja ma charakter wycznie legislacyjny. Dostosowuje ona tre przepisu k.k.w.
do zmienionych wczeniej artykuw k.k.
4.7. Art. 188a k.k.w.
Zmiana ma na celu przeniesienie na obszar prawa karnego wykonawczego elastycznego
rozwizania znanego od wielu lat z art. 32 k.k.s. Chodzi o moliwo zmiany orzeczenia
przepadku korzyci majtkowej pochodzcej z przestpstwa na orzeczenie przepadku jej
rwnowartoci w fazie postpowania wykonawczego. Praktyczny walor takiego rozwizania
wynika z faktu, e sd orzekajcy w postpowaniu rozpoznawczym moe nie by wiadom
ogranicze egzekucyjnych, ktre mog powsta pniej, uniemoliwiajc skuteczny
przepadek korzyci majtkowej. W takim wypadku powinna by moliwa zamiana charakteru
orzeczenia w fazie wykonawczej i zobligowanie sprawcy lub sprawcw do zwrotu
rwnowartoci niemoliwej do wyegzekwowania korzyci majtkowej.
5. Proponowane rozszerzenie katalogu przesanek zabezpieczenia wykonania
orzeczenia art. 291 k.p.k.
Obecnie obowizujce regulacje przewiduj moliwo zabezpieczenia na mieniu
oskaronego lub na mieniu, o ktrym mowa w art. 45 2 i 3 Kodeksu karnego (mieniu
osoby trzeciej lub mieniu innego podmiotu), wykonania orzeczonej kary, wiadczenia
pieninego, przepadku lub rodka kompensacyjnego. Naley przy tym zauway, e zgodnie
z art. 45 1 in fine, nie jest moliwe orzeczenie przepadku, jeeli korzy lub jej
rwnowarto podlega zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi. Jednoczenie
wskazany zwrot stanowi odrbn instytucj prawn od rodka kompensacyjnego w postaci
obowizku naprawienia szkody. W praktyce oznacza to, i zabezpieczenie kierowane jest do
tych skadnikw mienia, ktre nie bd podlegay zwrotowi, a tym samym bd przydatne dla
zabezpieczenia wykonania orzeczonej kary, wiadczenia pieninego, przepadku lub rodka
kompensacyjnego. W sytuacji gdy okrelony skadnik mienia nie podlega zatrzymaniu
z innych powodw (np. w charakterze dowodu) moe on pozostawa we wadaniu
51
oskaronego lub podmiotw, o ktrych mowa w art. 45 2 i 3 Kodeksu karnego. Moe by

zatem zbyty, ukryty lub zniszczony. Tym samym brak jest zabezpieczenia interesu
pokrzywdzonego lub innego uprawnionego podmiotu polegajcego na zwrocie bdcych we
wadaniu sprawcy lub przekazanych innemu podmiotowi korzyci uzyskanych z popenienia
przestpstwa.
Proponowana
zmiana
w art. 291 k.p.k.
polega
na
wprowadzeniu
moliwoci
zabezpieczenia na mieniu oskaronego lub podmiotw, o ktrych mowa w art. 45 2

i 3 Kodeksu karnego, rwnie przyszego zwrotu korzyci majtkowej, jaka sprawca
osign z popenionego przestpstwa, lub jej rwnowartoci.
6. Proponowane zmiany z zakresu kontroli operacyjnej
Proponowane zmiany zostay zawarte w projektowanym art. 237 3 pkt 18a i 3a
k.p.k. jak rwnie propozycjach zmian ustaw o: Policji, Stray Granicznej, kontroli
skarbowej, andarmerii Wojskowej i wojskowych organach porzdkowych, Agencji
Bezpieczestwa Wewntrznego oraz Agencji Wywiadu, Subie Kontrwywiadu Wojskowego
oraz Subie Wywiadu Wojskowego i Centralnym Biurze Antykorupcyjnym.
Pierwsza zmiana polega na umoliwieniu zastosowania kontroli i utrwalania rozmw
wobec podejrzenia poplecznictwa. Chodzi o czyn przewidziany w art. 239 k.k., polegajcy na
utrudnianiu lub udaremnieniu postpowania karnego poprzez udzielenie pomocy sprawcy
przestpstwa lub przestpstwa skarbowego. Moliwo kontroli rozmw w takiej sytuacji ma
szczeglne znaczenie dla efektywnego zwalczania przestpczoci zorganizowanej, zwaszcza
gdy niektrzy czonkowie grupy przestpczej pozostaj na wolnoci lub nie zostali
zidentyfikowani.
Zmiana druga wprowadza moliwo stosowania kontroli operacyjnej przez Policj
i inne suby w celu ujawnienia mienia zagroonego przepadkiem. Z uwagi na istotn
intruzywno takiej kontroli, moliwo ta jest ograniczona w dwojaki sposb albo przez
odwoanie si wycznie do przestpstw, wobec ktrych dane suby maja uprawnienia
ledcze (ABW, SKW oraz SWW, CBA) albo poprzez odniesienie si do przepadku, o ktrym
mowa w art. 45 2 k.k. lub art. 32 2 k.k.s., zatem majcego zastosowanie do spraw
powanych (prokuratura, Policja, SG, kontrola skarbowa, W). To nowe uprawnienie
powinno znaczco wpyn na skuteczne ujawnianie mienia zagroonego przepadkiem,
a w konsekwencji na efektywno stosowania tego rodka.
52
7. Proponowane zmiany w przepisach obowizujcych zwizane z Krajowym

Biurem do spraw Odzyskiwania Mienia w zakresie wykonywania czynnoci operacyjno-rozpoznawczych
Wprowadzenie przepisw zaproponowanych w art. 20 ust. 3 oraz 5a-5b ustawy o Policji
wynika z potrzeby rozszerzenia i bardziej precyzyjnego, enumeratywnego uregulowania
zakresu uprawnie Policji dotyczcych wystpowania w toku czynnoci operacyjno-rozpoznawczych do waciwego sdu o wyraenie zgody na udostpnienie przez organy
administracji skarbowej, banki, biura maklerskie, giedy towarowe i spdzielcze kasy
oszczdnociowo-poyczkowe informacji stanowicych tajemnic bankow, skarbow
i zawodow.
Policja, w celu skutecznego zapobieenia przestpstwom okrelonym w art. 19
ust. 1 ustawy o Policji oraz ich wykrycia, ustalenia ich sprawcw i utrwalenia dowodw,
a take wykrycia i identyfikacji przedmiotw i innych korzyci majtkowych pochodzcych
z tych przestpstw albo ich rwnowartoci, bdzie moga nieodpatnie korzysta z:
-
informacji objtych tajemnic dotyczc umw ubezpieczenia, reasekuracji lub

gwarancji
ubezpieczeniowej
przetwarzanych
przez
zakady
ubezpiecze
lub
uprawnionych porednikw ubezpieczeniowych;

-
informacji stanowicych tajemnic bankow, przetwarzanych przez banki i inne

podmioty;
informacji
stanowicych
tajemnic
skarbow,
przetwarzanych
przez
organy
administracji rzdowej i samorzdu terytorialnego;

-
informacji stanowicych tajemnic zawodow, przetwarzanych przez fundusze

inwestycyjne;
informacji stanowicych tajemnic zawodow przetwarzanych przez podmioty

wykonujce dziaalno w zakresie obrotu papierami wartociowymi i innymi
instrumentami finansowymi na podstawie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie
instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538, z pn. zm.);
informacji stanowicych tajemnic zawodow przetwarzanych przez podmioty

wykonujce dziaalno na podstawie ustawy z dnia 26 padziernika 2004 r. o giedach
towarowych (Dz. U. z 2010 r. Nr 48, poz. 284, z pn. zm.);
informacji stanowicych dane indywidualne przetwarzane przez Zakad Ubezpiecze

Spoecznych;
53
informacji o stanowicych tajemnic zawodow w rozumieniu ustawy z dnia 5 listopada

2009 r. o spdzielczych kasach oszczdnociowo-kredytowych (Dz. U. z 2013 r. poz.
1450, z pn. zm.).
Przestpstwa opisane w art. 19 ust. 1 ustawy o Policji s najpowaniejszymi zbrodniami
i wystpkami. Konieczno skuteczniejszego ich zwalczania uzasadnia rozszerzenie

moliwoci uzyskiwania przez Policj w toku czynnoci operacyjno-rozpoznawczych
informacji ich dotyczcych. Rozszerzenie to nie bdzie dotyczy czynw zabronionych
niewymienionych w katalogu opisanym w art. 19 ustawy o Policji, majcych czsto mniejsz
szkodliwo.
Wyjtki od zasady, i informacje i dane Policja bdzie uzyskiwa na mocy
postanowienia sdu, okrelono rwnie enumeratywnie, dodajc w art. 20 ustawy o Policji
ust. 5a. Dotycz ograniczonego zakresu informacji okrelonych w :
-
ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8,

poz. 60, z pn. zm.);
ustawie z dnia 13 padziernika 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatnikw

i patnikw (Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681, z pn. zm.)
stanowicych tajemnic skarbow, przetwarzanych przez organy administracji rzdowej

i samorzdu terytorialnego;
ustawie z dnia 5 listopada 2009 r. o spdzielczych kasach oszczdnociowokredytowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1450, z pn. zm.);
ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 128, z pn.
zm.);
ustawie z dnia 13 padziernika 1998 r. o systemie ubezpiecze spoecznych (Dz. U.

2016 r. poz. 963);
ustawie z dnia 26 padziernika 2000 r. o giedach towarowych (Dz. U. z 2016 r. poz.

719 i 904);
ustawie z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarzdzaniu

alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 157, z pn. zm.);
ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014,

poz. 94, z pn. zm. ));
ustawie z dnia 11 wrzenia 2015 r. o dziaalnoci ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej

(Dz. U. z 2015 r. poz. 1844 oraz z 2016 r. poz. 615).
54
W tych przypadkach przewiduje si moliwo udostpniania informacji i danych na

wniosek Komendanta Gwnego Policji albo komendanta wojewdzkiego (stoecznego)
Policji lub upowanionych przez nich policjantw. Udostpnienie danych moe nastpi
rwnie w drodze teletransmisji. Pisemne upowanienie, wydane bdzie odpowiedniemu
policjantowi przez Komendanta Gwnego Policji, komendantw wojewdzkich Policji lub
Komendanta Stoecznego Policji. Oznacza to, i uzyskiwa tego rodzaju informacje bd
mogli jedynie odpowiednio przeszkoleni policjanci.
W projekcie nie okrelono technicznej strony przeprowadzanej teletransmisji z uwagi na
szybki postp techniczny, ktry w przypadku wprowadzenia takich uregulowa mgby
powodowa w przyszoci konieczno dokonywania zbdnej zmiany przepisw rangi
ustawowej.
Przekazywanie
informacji
bdzie
si
odbywa
w toku
czynnoci
operacyjno-rozpoznawczych. Bd wic one miay charakter niejawny, tym samym take

teletransmisja bdzie musiaa by w odpowiedni sposb zabezpieczona przed moliwoci
udostpnienia ich osobom trzecim.
Konieczno wprowadzenia przedmiotowej regulacji prawnej ma na celu podniesienie
efektywnoci pracy Policji w skutecznym ujawnianiu, zabezpieczaniu i odzyskiwaniu mienia
pochodzcego z przestpstw, a take usprawnienie realizowania funkcji Krajowego Biura do
spraw Odzyskiwania Mienia, m.in. przez zapewnienie szybkiego uzyskiwania podstawowych
danych identyfikujcych osoby i nalece do nich przedsibiorstwa lub inne skadniki
majtkowe Informacje takie (poza informacjami, o ktrych mowa w ustawie z dnia
29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z pn. zm.),
zwan dalej Ordynacj podatkow, nie maj charakteru wraliwych, wanych dla
zachowania przez obywateli prawa do prywatnoci, co pozwoli na dokonanie szybkich
ustale o charakterze identyfikacyjnym.
Szybkie uzyskiwanie takich informacji jest istotne dla identyfikacji przedmiotw
pochodzcych z przestpstwa lub innych korzyci majtkowych lub ich rwnowartoci oraz
ich dalszych poszukiwa, co w konsekwencji prowadzi do zapobiegania ich ukrywaniu.
8. Proponowana zmiana definicji rzeczy ruchomej - art. 115 9 k.k.
Projektowana zmiana ma na celu usunicie wtpliwoci odnonie tego, czy rodki
pienine znajdujce si na rachunku patniczym lub bankowym mona uzna za rzecz
ruchom, a tym samym za dowd rzeczowy w sprawie. Do tej pory kwestia ta nie zostaa
jednoznacznie rozstrzygnita przez ustawodawc, co rodzio wtpliwoci m.in. na gruncie
55
prawa karnego procesowego. W celu wyjanienia powyszego zagadnienia przytoczy mona

pogldy konsekwentnie wyraane w orzecznictwie por. wyroki SA w Szczecinie z dnia
30 kwietnia 2014 r., II AKa 52/14 oraz SA w Warszawie z dnia 29 stycznia 2014 r. II AKa
382/13 wedle ktrych dopuszczalnym jest uznanie wymienionych rodkw za rzecz
ruchom. Kwestia ta zostaa rozstrzygnita na gruncie art. 284 k.k., a zatem przestpstwa
sprzeniewierzenia.
W powoanych
orzeczeniach
wskazano,
przedmiotem
tego
przestpstwa moe by kada rzecz ruchoma, w tym rwnie pienidz, ktry wystpuje albo
w postaci gotwki albo jako pienidz bezgotwkowy, np. w formie zapisu na rachunku
bankowym. W zwizku z powyszym proponuje si w art. 115 9 k.k. wskazanie wprost, e
jako rzeczy ruchome rozumie si take rodki pienine zapisane na rachunku bankowym,
patniczym czy jakimkolwiek innym. Z punktu widzenia postpowania karnego rodzaj
rachunku, na ktrym s przechowywane pienidze nie ma adnego znaczenia. Nie ma zatem
take potrzeby precyzowania rodzaju rachunku w projektowanej definicji.
Zmiana pozwoli na jednoznaczne przesdzenie, i rodki te stanowi rzecz ruchom,
a tym samym mog zosta uznane za dowd rzeczowy w sprawie.
9. Proponowane zmiany w zakresie procedury europejskiego nakazu aresztowania
i ekstradycji art. 605a k.p.k., art. 607k 2a i 3a k.p.k.
W zakresie dotyczcym wsppracy w ramach ekstradycji oraz europejskiego nakazu
aresztowania (ENA) proponuje si zmiany w przepisach art. 605a k.p.k. oraz art. 607k 2a
i 3a k.p.k., przewidujcych zatrzymanie oraz tymczasowe aresztowanie w zwizku
z wykorzystaniem bazy danych Midzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnej (Interpol)
oraz Systemu Informacyjnego Schengen (SIS). Celem projektu jest zapewnienie spjnoci
i precyzji rozwiza, a take dostosowanie ich do zmian w zakresie wykorzystywania przez
pastwa wskazanych wyej baz.
System korzystania z baz danych Interpolu oraz SIS jest zoony. Wykorzystuje si je
m.in. do poszukiwa osb ciganych w celu ich ekstradycji lub przekazania na podstawie
ENA. Zarwno baza Interpol, jak i SIS mog by wykorzystywane tak dla potrzeb wnioskw
ekstradycyjnych, jak i ENA.
Z SIS korzystaj:
-
pastwa czonkowskie UE objte stref Schengen i dziaajce w SIS z wyjtkiem Cypru,

Chorwacji i Irlandii, ktre nie nale do SIS. Pastwa te stosuj ENA,
56
niektre pastwa niebdce czonkami UE, tj. Islandia, Norwegia, Liechtenstein

i Szwajcaria, ktre objte s stref Schengen i nale do SIS. Pastwa te stosuj
ekstradycj.
Z bazy Interpolu korzystaj wszystkie pastwa wsppracujce w ramach Interpolu,
w tym rwnie te, ktre korzystaj z SIS, oraz te, ktre do SIS nie nale. Pastwa te stosuj
ekstradycj lub ENA.
Poniej omwiono obowizujcy stan prawny w zakresie danych z bazy Interpolu i SIS
sucych do zatrzymania i tymczasowego aresztowania na potrzeby ekstradycji i ENA.
Dla zatrzymania osoby poszukiwanej wystarczajce s dane pozwalajce na jej
identyfikacj (imi, nazwisko, data i miejsce urodzenia, obywatelstwo, pe) oraz dyspozycja,
e osob naley zatrzyma. Wskazany zakres informacji widoczny jest dla funkcjonariuszy
Policji w Systemie Poszukiwa Policji (SPP).
Dla potrzeb tymczasowego aresztowania konieczny jest szerszy zakres danych. Wynika
to z faktu, i tymczasowe aresztowanie, z uwagi na moliwy dugi okres jego trwania oraz
rygory zwizane z jego wykonaniem, jest bardziej dotkliwe ni zatrzymanie. W zwizku
z tym za zastosowaniem tymczasowego aresztowania w zwizku z ekstradycj, podobnie jak
w przypadku ENA, powinny przemawia dodatkowe informacje dotyczce tej osoby, tj.
informacje o wydanym wyroku skazujcym lub innej decyzji o pozbawieniu wolnoci.
Informacje te zawarte s w bazie Interpolu i SIS.
Informacje o wyroku lub decyzji s dostpne dla prokuratora wystpujcego
z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania i sdu stosujcego ten rodek
zapobiegawczy. Ponadto same wnioski o przekazanie na podstawie ENA s dostpne w SIS.
Powysze zrnicowanie w zakresie dotyczcym danych na potrzeby zatrzymania
i tymczasowego aresztowania znalazo odzwierciedlenie w obowizujcych przepisach
dotyczcych ekstradycji i ENA. W przypadku zatrzymania w art. 605a k.p.k. i art. 607k 2a
k.p.k. przyjto, e moe by ono zastosowane na podstawie samego wpisu, tj. de facto na
podstawie informacji, ktre widoczne s dla funkcjonariuszy Policji w SPP. W odniesieniu do
tymczasowego aresztowania w art. 605 2 i art. 607k 3 k.p.k. uznano, e moe ono
nastpi, gdy wobec osoby ciganej zapad prawomocny wyrok skazujcy lub wydano inn
decyzj bdc podstaw pozbawienia wolnoci.
57
Art. 605a k.p.k. i art. 607 2a k.p.k. reguluj kwesti zatrzymania odpowiednio na
potrzeby ekstradycji oraz ENA. W art. 605a k.p.k. proponuje si uwzgldni SIS, bowiem,
jak wskazano wyej, system ten wykorzystywany jest rwnie przez pastwa, ktre
wystawiaj wnioski ekstradycyjne. Z kolei w art. 607 2a k.p.k. proponuje si uwzgldni
baz Interpolu z tego wzgldu, e jak podano wyej baza ta suy rwnie tym pastwom,
ktre stosuj ENA.
Projektowany art. 605a 2 k.p.k. oraz art. 607k 3a k.p.k. dotycz zastosowania
tymczasowego
aresztowania
odpowiednio
przed
wpyniciem
oficjalnego
wniosku
o zastosowanie tymczasowego aresztowania na potrzeby ekstradycji oraz przed wpyniciem

ENA. Proponuje si zatem nadanie art. 605a 2 k.p.k. brzmienia wzorowanego na art. 607k
3a k.p.k., ktry expressis verbis przewiduje moliwo tymczasowego aresztowania
w oparciu o wprowadzeniu wpisu stanowicego zapewnienie o wyroku skazujcym lub innej
decyzji o pozbawieniu wolnoci. Ponadto projektuje si doprecyzowanie art. 607k 3a k.p.k.
poprzez wskazanie bazy Interpolu i SIS.
W obydwu omawianych przepisach przewiduje si moliwo zastosowania tego rodka
na czas nie duszy ni 7 dni, jeli zwraca si o to waciwy organ innego pastwa poprzez
wprowadzenie wpisu do bazy Interpolu lub SIS stanowicego zapewnienie, e wobec
osoby ciganej zapad prawomocny wyrok skazujcy lub wydano inn decyzj bdc
podstaw pozbawienia wolnoci. Zastosowanie tymczasowego aresztowania na okres 7 dni
suy bdzie zapewnieniu skutecznej ekstradycji, tak jak obecnie rodek ten suy
skutecznemu przekazaniu na podstawie ENA. W przypadku ENA organy - w oczekiwaniu na
stosowny wniosek - s bowiem w stanie podj wobec osoby ciganej rodek
uniemoliwiajcy jej ucieczk.
Ponadto w projektowanym art. 605a 2 k.p.k. - w przypadku wprowadzenia wpisu do
bazy Interpolu - przewiduje si dodatkowy wymg zapewnienia, e pastwo wydajce
wystpi o ekstradycj. W wietle praktyki wymg ten nie jest natomiast konieczny wobec
pastw korzystajcych z SIS na potrzeby ekstradycji.
10. Proponowane zmiany w zakresie procedury wystpowania z wnioskiem
o przekazanie wykonania i przyjcie do wykonania kary pozbawienia wolnoci
w stosunku do pastw czonkowskich Unii Europejskiej art. 611t 2 k.p.k. i art. 611tg
2 k.p.k.
58
Projekt zakada poszerzenie katalogu podmiotw uprawnionych do zainicjowania

procedury przekazania orzeczenia polskiego do wykonania w innym pastwie czonkowskim
UE (art. 611t 2 k.p.k.) oraz wystpowania z wnioskiem o przekazanie do wykonania
w Polsce orzeczenia wydanego w innym pastwie czonkowskim UE (art. 611tg 2 k.p.k.).
W chwili obecnej kwestia przejcia i przekazania orzecze do wykonania zostaa
uregulowana w Rozdziale 66 k.p.k. (art. 608 i nastpne). Zgodnie z przepisami tego rozdziau
kompetencje do wystpienia z wnioskiem o przejcie do waciwego organu innego pastwa
nale midzy innymi do Ministra Sprawiedliwoci.
Jednoczenie, w odniesieniu do wydanych po dniu 5 grudnia 2011 r. orzecze
dotyczcych krajw czonkowskich Unii Europejskiej, zastosowanie znajduj postanowienia
Rozdziau 66f i Rozdziau 66g k.p.k., ktre stanowi implementacj do polskiej procedury
karnej postanowie Decyzji Ramowej Rady UE 2008/909/WSiSW o stosowaniu zasady
wzajemnego uznawania do wyrokw skazujcych na kar pozbawienia wolnoci lub inny
rodek polegajcy na pozbawieniu wolnoci - w celu wykonania tych wyrokw w Unii
Europejskiej (Dz. Urz. UE L 327 z 5.12.2008 r., str. 27). Regulacje wskazanych rozdziaw
k.p.k. w znaczcy sposb upraszczaj procedur przekazywania orzecze do wykonania.
Niemniej jednak nie przewiduj one dla Ministra Sprawiedliwoci kompetencji w zakresie
inicjowania lub prowadzenia spraw o przekazanie wykonania orzecze w stosunkach
z pastwami czonkowskimi UE. Przepisy Rozdziaw 66f i 66g k.p.k. stanowi przy tym lex
specialis w odniesieniu do innych uregulowa kodeksu, dotyczcych przekazywania
wyrokw.
Mona zatem stwierdzi, i z uwagi na fakt, e potrzeba przekazywania orzecze
dotyczy przede wszystkim pastw czonkowskich UE, a z biegiem czasu s to gwnie
orzeczenia wydane po dniu 5 grudnia 2011 r., Minister Sprawiedliwoci zosta aktualnie
pozbawiony formalnych kompetencji w omawianym zakresie.
Z powyszych wzgldw w projekcie proponuje si tak zmian w treci art. 611t 2
i art. 611tg 2 k.p.k., by sd okrgowy mg podejmowa czynnoci nie tylko z urzdu, na
wniosek skazanego lub waciwego organu pastwa czonkowskiego UE, ale take na
wniosek Ministra Sprawiedliwoci.
Zaproponowane rozwizanie nie nakada na Ministra Sprawiedliwoci obowizku
prowadzenia caoci postpowania, w tym gromadzenia dokumentw. Wniosek Ministra
zobowizywaby sd do jego rozpoznania w oparciu o dotychczas obowizujce kryteria:
59
stopnia realizacji wychowawczych i zapobiegawczych celw kar. Tym samym projektowana

zmiana nie spowoduje zwikszenia w sposb istotny wykonywanych czynnoci urzdniczych,
ani orzeczniczych, a jednoczenie bdzie sprzyjaa poczuciu zaufania spoecznego do
organw pastwa.
11. Proponowana zmiana prawa cywilnego procesowego - art. 775 k.p.c.
Projekt zakada zmian art. 775 k.p.c., ktry stanowi, e w sytuacji prowadzenia
egzekucji sdowej oraz ustanowienia zabezpieczenia administracyjnego wobec tego samego
przedmiotu lub prawa majtkowego, przysugujcego temu samemu podmiotowi,
z wyjtkiem wypadkw gdy postpowanie dotyczy przedmiotw ulegajcych szybkiemu
zepsuciu, nie stosuje si art. 773 i art. 774 k.p.c., a od dnia 8 wrzenia 2016 r. rwnie
art. 7731 k.p.c. Nie jest wic moliwe czne prowadzenie przez jeden organ egzekucyjny,
sdowy
lub
administracyjny,
postpowania
w przypadku
zbiegu
zabezpieczenia
administracyjnego i egzekucji sdowej, co oznacza, e oba organy dziaaj niezalenie od

siebie, kady w granicach swoich kompetencji i na podstawie innej ustawy.
Ustanowienie zabezpieczenia w trybie okrelonym w art. 291 i nastpnych k.p.k. nie
wyklucza moliwoci zajcia oraz zbycia tego samego przedmiotu lub prawa majtkowego
w drodze egzekucji sdowej. W przypadku dokonania sprzeday w toku egzekucji sdowej,
podmiotowi, na ktrego rzecz udzielono zabezpieczenie, przysuguje jedynie prawo do
udziau w podziale sumy uzyskanej na skutek zakoczenia egzekucji i to tylko wtedy, gdy
w odpowiednim czasie zgosi organowi prowadzcemu postpowanie swoj wierzytelno
(art. 1030, 1034, 1036 k.p.c.). Podmiot uprawniony z zabezpieczenia nie bierze udziau
w postpowaniu prowadzonym przez sdowy organ egzekucyjny i nie ma wpywu na
wykonywane przez ten organ czynnoci. Jako wierzyciel, ktry nie prowadzi egzekucji,
a jedynie uczestniczy w podziale wyegzekwowanej sumy, jest traktowany, zgodnie
z art. 1025 k.p.c., jako wierzyciel ostatniej, 10 kategorii, z czego wynika, e jego roszczenia
realizowane s po zaspokojeniu wszystkich innych uprawnionych. W obecnym stanie
prawnym, w przypadku gdy podmiot, wobec ktrego prowadzona jest sdowa egzekucja,
posiada wielu
wierzycieli,
roszczenie Skarbu Pastwa, wynikajce
z udzielonego
zabezpieczenia, moe nie zosta zaspokojone.

Postpowanie egzekucyjne moe by wszczte, jeeli wierzyciel dysponuje tytuem
wykonawczym. Tytuem wykonawczym jest zaopatrzony w klauzul wykonalnoci wyrok
sdu, nakaz zapaty, wyrok sdu polubownego, uznany w Polsce wyrok sdu zagranicznego,
60
czy nawet, w okrelonych art 777 1 pkt 4-6 k.p.c. przypadkach, akt notarialny, w ktrym
dunik podda si egzekucji. Moliwe s sytuacje, w ktrych podmiot, wobec ktrego
ustanowiono zabezpieczenie w trybie art. 291 i nastpnych k.p.k., zawiera umow z osob
trzeci, uznaje jej roszczenia przed sdem (ewentualnie nie wnosi sprzeciwu lub zarzutw
wobec nakazu zapaty) albo skada owiadczenie o poddaniu si egzekucji i na tej podstawie
osoba trzecia wnioskuje o wszczcie postpowania egzekucyjnego. Komornik prowadzi
spraw niezalenie od organu administracyjnego, a w konsekwencji wyeliminowane zostaj
skutki udzielonego zabezpieczenia, gdy kwota uzyskana w toku egzekucji nie jest
wystarczajca, by zaspokoi wszystkich wierzycieli, w tym Skarb Pastwa.
Projekt ustawy przewiduje, e ustanawiajcy zabezpieczenie przepadku mienia bdzie
prowadzi postpowanie wedug przepisw dla niego waciwych, to jest ustawy
o postpowaniu egzekucyjnym w administracji, albo przekae ca posiadan przez siebie
dokumentacj sdowemu organowi egzekucji i bdzie mg uczestniczy w postpowaniu
prowadzonym przez komornika lub sd na podstawie kodeksu postpowania cywilnego.
W aktualnym stanie prawnym o tym, ktry z organw ma prowadzi cao dziaa decyduje
sd, w ktrego okrgu wszczto postpowanie i ktry w przypadku zbiegu oceni stan kadego
z postpowa, a jeeli s one w rwnym stopniu zaawansowane, wysoko egzekwowanych
nalenoci oraz kolejno ich zaspokojenia i na tej podstawie wyda postanowienie
rozstrzygajce kwesti zbiegu. Zgodnie z nowelizacj art. 773 k.p.c., ktra wejdzie w ycie
w dniu 8 wrzenia 2016 r., postpowanie egzekucyjne z urzdu prowadzi bdzie organ, ktry
wczeniej dokona zajcia. W sytuacji niemoliwoci ustalenia pierwszestwa, spraw zajmie
si i cznie poprowadzi j ten organ, ktry dokona zajcia w zwizku z wierzytelnoci
opiewajc na wysz kwot.
czne prowadzenie postpowania oznacza prowadzenie go jako jednej procedury,
zgodnie z kompetencjami i zasadami waciwymi dla danego organu. W przypadku
dokonania zajcia przedmiotu lub prawa majtkowego najpierw przez sdowy organ
egzekucyjny, to on bdzie prowadzi cao na podstawie przepisw k.p.c. Skarb Pastwa, na
rzecz ktrego ustanowiono zabezpieczenie w procesie karnym, od momentu zbiegu bdzie
uczestnikiem postpowania egzekucyjnego. Jest to korzystne ze wzgldu na ochron
przysugujcych mu praw. Przede wszystkim przedstawiciel Skarbu Pastwa bdzie bra
udzia we wszystkich czynnociach prowadzonych przez organ sdowy. W obecnym stanie
uczestniczy tylko w ostatnim z etapw postpowania egzekucyjnego, co oznacza, e jego
61
wierzytelno uwzgldnia si w planie podziau sumy uzyskanej na skutek przeprowadzenia

egzekucji. Niemniej jednak nie jest on uprawniony do udziau we wczeniejszych etapach,
takich jak oszacowanie ceny przedmiotu. Nie posiada te prawa wniesienia zaalenia na
czynnoci sdu, ktre mog mie wpyw na jego sytuacj, co w znaczcym zakresie
ogranicza jego uprawnienia.
Drug z moliwoci rozwizania zbiegu, ktr przewiduje nowelizacja art. 775 k.p.c.,
jest prowadzenie sprawy przez organ, ktry udzieli zabezpieczenia. Zgodnie z art. 27 k.k.w.
urzd skarbowy wykonuje postanowienia o zabezpieczeniu, a take prowadzi egzekucj
przepadku, wedug przepisw o postpowaniu egzekucyjnym w administracji, chyba e
ustawa stanowi inaczej. Zgodnie z art. 7 1 ustawy o postpowaniu egzekucyjnym
w administracji organ egzekucyjny podejmuje decyzj o tym, jakie rodki egzekucyjne
powinny zosta podjte i w oparciu o ten przepis prowadzi poczone postpowanie.
Kolejno zaspokojenia roszcze wymieniona jest w art. 115 1 u.p.e.a. zgodnie z ktrym
zarwno roszczenie wynikajce z udzielonego zabezpieczenia, jak i wierzytelno, ktra bya
pierwotnie przedmiotem egzekucji sdowej, nale do tej samej kategorii w kolejnoci
zaspokajania. Tym samym egzekucja administracyjna nie prowadziaby do pokrzywdzenia
wierzyciela, ktry wszcz egzekucj sdow, a jednoczenie gwarantowaaby interesy
Skarbu Pastwa, na rzecz ktrego udzielono zabezpieczenia w postpowaniu karnym.
12. Proponowana zmiana prawa bankowego
W obecnym stanie prawnym art. 105 ust. 1 pkt 2 lit. b i lit. l Prawa bankowego
umoliwiaj odpowiednio sdowi, prokuratorowi i Policji bezporednie uzyskanie informacji
stanowicej tajemnic bankow wycznie w zwizku z toczcym si postpowaniem
o przestpstwo lub przestpstwo skarbowe przeciwko osobie fizycznej bdcej stron umowy
zawartej z bankiem, w zakresie informacji dotyczcych tej osoby fizycznej. W kadym innym
wypadku niezbdne jest stosowanie procedury, okrelonej w art. 106b Prawa bankowego.
W istotny sposb utrudnia to pozyskiwanie informacji objtej tajemnic bankow, innych ni
dotyczcych klienta banku. To z kolei w powanym stopniu komplikuje czy wrcz
uniemoliwia otrzymanie przez organy cigania i wymiar sprawiedliwoci w odpowiednim
czasie wanych danych, majcych znaczenie dla cigania przestpstw, do ktrych sektor
bankowy jest wykorzystywany, a mianowicie prania brudnych pienidzy i finansowania
terroryzmu, jeeli nie dotycz one klientw banku. Majc na uwadze znaczenie skutecznego
zwalczania tej bardzo powanej przestpczoci, porednio uderzajcej take w spoeczne
62
zaufanie do instytucji finansowych,
wskazane wydaje si, aby w tych specyficznych
wypadkach wszelkie istotne informacje mogy by pozyskiwane w trybie art. 105 Prawa
bankowego. Podkreli naley, e ju obecnie przestpstwa prania brudnych pienidzy
i finansowania terroryzmu posiadaj specyficzny status w Prawie bankowym, a podejrzenie
ich popenienia czy si z okrelonymi obowizkami ze strony banku (por. art. 106, art. 106a
1 i 3). Proponowana zmiana stanowi zatem bdzie konsekwentne rozwinicie
dotychczasowego reimu prawnego.
13. Wejcie projektowanej ustawy w ycie
Projekt okrela termin wejcia ustawy w ycie po upywie 14 dni od dnia jej ogoszenia.
Jednoczenie wskazuje si, e przepisy przewidziane w art. 45 1a-2 Kodeksu karnego oraz
art. 33 1a-2 Kodeksu karnego skarbowego w brzmieniu nadanym niniejsz ustaw stosuje
si take w postpowaniach dotyczcych czynw popenionych przed dniem jej wejcia
w ycie. Rozwizanie to nie moe by jednak utosamiane z retroaktywnoci prawa
karnego.
W pierwszej kolejnoci naley zauway, i przepadek rozszerzony jest znany obecnie
obowizujcemu prawu polskiemu. Zmiana zakresu i sposobu stosowania szczegowych
regulacji skadajcych si na t konstrukcj nie tylko nie wpywa na definicj adnego czynu
zabronionego, ale nie odnosi si ani do kary, ani do przepadku jako takiego.
Co wicej, w judykaturze podkrela si, e odebranie sprawcy korzyci osignitej
z popenienia przestpstwa nie moe by uznane za rodek wycznie represyjny (por. wyrok
TK z dnia 13 lipca 2004 r. w sprawie P 20/03). Podstawow funkcj tego rodka prawnego
nie jest bowiem wymierzenie sprawcy dolegliwoci (ukaranie go). Przepadek korzyci
uzyskanych z przestpstwa ma wiele funkcji, w tym restytucyjn, suc przywrceniu stanu
zgodnoci z prawem i odtworzeniu swego rodzaju rwnowagi spoecznej, zakconej
przestpstwem. Jest to niewtpliwie zgodne z zasad sprawiedliwoci spoecznej (art.
2 Konstytucji) i suy ochronie porzdku publicznego jako wartoci konstytucyjnej (art. 31
ust. 3 Konstytucji). Argumentem w tej mierze moe by sygnalizowana wczeniej zmiana
z dniem 1 lipca 2015 r. systematyki Kodeksu karnego i wyodrbnienie przepadku jako
swoistego rodka prawnego, niebdcego kar ani rodkiem karnym.
W konsekwencji omawiany przepis nie moe by uznany za przepis zaostrzajcy
z moc wsteczn wymiar kary za popenienie przestpstwa. Tym samym nie jest on
63
niezgodny z zasad wyraon w art. 42 ust. 1 Konstytucji, a mianowicie nulla poena sine lege
praevia.
W literaturze wskazuje si, ze racje wprowadzenia domniema z art. 45 maj
wycznie charakter polityczno-kryminalny. Ich usprawiedliwieniem jest stworzenie uatwie
dowodowych dla organw cigania. (por. W Zalewski, [w:] Kodeks karny. Cz oglna.
Komentarz do artykuw 32-116, Tom II, red. M. Krlikowski, R. Zawocki, Warszawa
20011, str. 209). Projektodawca podziela to stanowisko. Domniemania, o ktrych mowa, s
rodkiem polityki karnej. Jak za susznie stwierdzi Trybuna Konstytucyjny, sprawca
przestpstwa nie moe oczekiwa korzyci, ktre dla niego mogyby wynika w zwizku
z naruszeniem prawa ze wzgldu na tak, a nie inn polityk karn, bo ta w zalenoci od
istoty zagroe zwizanych z konkretnymi przestpstwami moe podlega modyfikacjom
i zmianom. W tym sensie skarcy przed wydaniem wyroku, czy nawet przed wszczciem
postpowania karnego, nie moe zakada, e te elementy normy prawnej (porzdku
prawnego) zwizanej z karalnoci czynw, ktre nie stanowi prawa konstytucyjnie
chronionego, nie ulegn zmianie (wyrok TK z dnia 25 maja 2004 r. w sprawie SK 44/03).
Powyszy pogld, wyraony na gruncie przedawnienia, odnosi si rwnie do zasad
orzekania
o przepadku
korzyci
pochodzcych
z przestpstwa,
w tym
domniema
z art. 45 k.k. i art. 33 k.k.s. Nie istniej podstawy konstytucyjne dla udzielenia sprawcy czynu
zabronionego ochrony odnoszcej si do mienia uzyskanego za pomoc przestpstwa.
Niezalenie od przepisw obowizujcych w chwili popenienia czynu, przestpca powinien
zawsze liczy si z tym, ze korzyci jakie odnis z przestpstwa, mog mu zosta odebrane.
Pod tym wzgldem sytuacja prawna sprawcy nie podlega ochronie z punktu widzenia zasady
zaufania obywatela do pastwa i stanowionego przez nie prawa. Odmienne stanowisko
byoby sprzeczne z postulatem sprawiedliwoci spoecznej.
Z tych wzgldw projektowane rozwizania mog by jedynie rozwaane w kontekcie
wyboru ustawodawstwa wzgldniejszego dla sprawcy (art. 4 k.k.), co jednake oznacza
moliwo derogacji wskazanego przepisu k.k. przez omawiany przepis projektowanej
ustawy, noszcy znami legi speciali. Co wicej, projektowana modyfikacja domniemania
przestpczego pochodzenia mienia odnosi si wycznie do karnoprocesowej warstwy
art. 45 k.k., a zatem stosowanie wobec niej reguy o ktrej mowa, odnoszcej si do prawa
materialnego, wydaje si wtpliwe. Naley rwnie zauway, i wsteczne stosowanie
64
przepisw dopuszczajcych konfiskat zostao uznane za dopuszczalne przez ETPCz

w sprawie 36862/05, Gogitidze i inni przeciwko Gruzji.
14. Uwagi kocowe
Projekt ustawy jest zgodny prawem Unii Europejskiej.
Projekt nie zawiera przepisw technicznych, a zatem nie podlega notyfikacji zgodnie
z trybem przewidzianym w rozporzdzeniu Rady Ministrw z dnia 23 grudnia 2002 r.
w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktw prawnych
(Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z pn. zm.).
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o dziaalnoci lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z pn. zm.) projekt ustawy zosta
udostpniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronach internetowych Ministerstwa
Sprawiedliwoci i Rzdowego Centrum Legislacji. aden z uprawnionych podmiotw nie
wyrazi zainteresowania udziaem w pracach nad projektem.

Konfiskata Rozszerzona Proj

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Konfiskata Rozszerzona Proj

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Projekt z dnia 20.09.2016 r.

2. W razie wspwasnoci przepadek, o ktrym mowa w 1, orzeka si

5) po art. 48 dodaje si art. 48a w brzmieniu:

Art. 2. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postpowania cywilnego

przeciwko yciu, okrelonych w art. 148-150 Kodeksu karnego,

w art. 297-306 Kodeksu

karnego, powodujcych szkod majtkow lub skierowanych przeciwko mieniu,

3a) przeciwko wolnoci seksualnej i obyczajnoci, gdy pokrzywdzonym jest maoletni

skarbowych, jeeli warto przedmiotu czynu lub uszczuplenie nalenoci

wynagrodzenia za prac okrelonego na podstawie odrbnych przepisw,

nielegalnego wytwarzania, posiadania lub obrotu broni, amunicj, materiaami

okrelonych w art. 8 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Przepisy wprowadzajce

w art. 43-46 ustawy

przechowywaniu i przeszczepianiu komrek, tkanek i narzdw (Dz. U. Nr 169,

ciganych na mocy umw midzynarodowych ratyfikowanych za uprzedni zgod

jak rwnie w celu ujawnienia mienia zagroonego przepadkiem w zwizku z tymi

2) w art. 20 wprowadza si nastpujce zmiany:

stanowicych tajemnic skarbow, przetwarzanych przez organy administracji

stanowicych tajemnic zawodow, o ktrej mowa w art. 9e ustawy z dnia 5

stanowicych tajemnic bankow, o ktrej mowa w ustawie z dnia 29 sierpnia

stanowicych dane indywidualne, o ktrych mowa w art. 79 ust. 1 ustawy z

26 padziernika 2000 r. o giedach towarowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 719

stanowicych tajemnic zawodow w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja

funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 157, z pn. zm.7));

stanowicych tajemnic zawodow w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca

objtych tajemnic dotyczc poszczeglnych umw ubezpieczenia, o ktrej

ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1844 oraz z 2016 r.

dotyczce dokumentacji zwizanej z nadaniem NIP oraz aktualizowaniem

i identyfikacji podatnikw i patnikw (Dz. U. z 2004 r. poz. 2681, z pn.

w art. 182 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U.

dotyczce zawarcia z osob fizyczn, prawn, lub jednostk organizacyjn

identyfikacj tych umw,

zwaloryzowanej wysokoci skadek na ubezpieczenie emerytalne osoby

niezbdne do ustalenia, czy osoba fizyczna lub prawna, a take podmiot

niezbdne do ustalenia, czy osoba fizyczna lub prawna, a take podmiot

o funduszach inwestycyjnych i zarzdzaniu alternatywnymi funduszami

dotyczce ustalenia, czy osoba fizyczna lub prawna, a take podmiot

dotyczce ustalenia, czy osoba fizyczna lub prawna, a take podmiot

udostpnia si nieodpatnie, za pomoc rodkw komunikacji elektronicznej lub

Art. 4. W ustawie z dnia 12 padziernika 1990 r. o Stray Granicznej (Dz. U. z 2014 r.

w art. 270-276 Kodeksu

dokumentw uprawniajcych do przekraczania granicy pastwowej, dokumentw

skarbowych, o ktrych mowa w art. 134 1 pkt 1 Kodeksu karnego skarbowego,

okrelonych w art. 183 2, 4 i 5, art. 184 1 i 2, art. 263 1 i 2, art. 278 1,

przechowywaniu i przeszczepianiu komrek, tkanek i narzdw (Dz. U. z 2015 r.

okrelonego w art. 464 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach,

okrelonych w art. 228, 229 i 231 Kodeksu karnego, popenionych przez

z wykonywaniem czynnoci subowych przez funkcjonariuszy lub pracownikw

przebywajcym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

ciganych na mocy umw midzynarodowych ratyfikowanych za uprzedni zgod

jak rwnie w celu ujawnienia mienia zagroonego przepadkiem w zwizku z tymi

skarbowych, jeeli warto przedmiotu czynu lub uszczuplenie nalenoci

pidziesiciokrotn wysoko minimalnego wynagrodzenia za prac okrelonego

przeciwko obrotowi gospodarczemu, powodujcych szkod majtkow, jeeli

pidziesiciokrotn wysoko minimalnego wynagrodzenia za prac okrelonego

przeciwko mieniu, jeeli warto mienia przekracza w dacie popenienia czynu

przyjmowania lub wrczania korzyci majtkowej w zwizku z penion funkcj

ciganych na mocy umw midzynarodowych ratyfikowanych za uprzedni zgod

jak rwnie w celu ujawnienia mienia zagroonego przepadkiem w zwizku z tymi

-rozpoznawczych lub czynnoci podejmowanych na podstawie art. 36b ust. 1 mog by

) w art. 9f w ust. 1 pkt 12 otrzymuje

a take wykrycia i identyfikacji przedmiotw i innych korzyci majtkowych

3) w art. 291 1 i 2 otrzymuj brzmienie:

zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyci