Strategiaprzestrzennegorozwojuodzi

jakopolitykasektorowaStrategiizintegrowanegorozwojuodzi2020+
odnoszcasidoarchitekturyiurbanistykimiasta.

czerwiec2012

Jedn
z
podstawowych
powinnoci
dzisiejszego
pokolenia
odzian
jest
zachowanie wdobrym stanie dziedzictwa
materialnego,ktrepozostawianamhistoria.
Dzieo idorobek poprzednich pokole, ktre
stworzyy wielk d s fundamentem
tosamoci naszego miasta na nim trzeba
budowateraniejszoiprzyszo.

Dokumentuwzgldnia:
Wyniki debaty z udziaem specjalistw i organizacji pozarzdowych, dotyczcej
docelowego i optymalnego modelu ukadu drogowego i komunikacyjnego odzi,
2012rok;
Raportzbadaoczekiwaspoecznychwobecprzestrzenipublicznych,2011rok;
Wynikikonsultacjistrategiizintegrowanegorozwojuodzi2020+,2011rok;
WynikiwarsztatwZszywanieMiasta,2011rok.
Raport z realizacji bada spoecznych na potrzeby konkursu
UrdePiotrkowskiej,2010rok;

orazwynikikonkurswurbanistycznoarchitektonicznych:
Wielkomiejska Piotrkowska na opracowanie koncepcji zagospodarowania
fragmentu miasta odzi obejmujcego ulic Piotrkowsk na odcinku od ulicy
Prchnika/Rewolucji1905r.doulicywirki/Wigury,2010rok;
KoncepcjazagospodarowaniaPasauim.LeonaSchillerawodzi,2010rok;
UrdePiotrkowskiej",2009rok;
Koncepcja zagospodarowania terenu pooonego w odzi w rejonie ulic
Piotrkowskiej198216iWigury3i5/7,2008rok;
1

SPISTRECI
I.

II.

III.
IV.
V.

VI.

Wprowadzenie....................................................................................................................................................5
1. dwobeczaszociwiadomociowychipokutujcychnegatywnychmitw....7
2. dwkontekcieprognozdemograficznychirozwojowych........................................8
3. dwkontekcieobecnychtendencjiurbanistycznych..................................................9
Rozwjmiastadowewntrz.......................................................................................................11
1. StrefaWielkomiejska.....................................................................................................................11
a.
Charakterzabudowy...............................................................................................12
b.
Przestrzepubliczna...............................................................................................13
c.
Funkcja..........................................................................................................................14
d.
Ziele.............................................................................................................................14
e.
Kierunkiprzeksztacesysteminwestowania..........................................14
f.
NoweCentrumodzi...........................................................................................16
2. StrefaMiejska....................................................................................................................................17
a. Charakterzagospodarowania.................................................................................17
b. Przestrzepubliczna..................................................................................................17
c. Funkcja.............................................................................................................................18
d. Ziele................................................................................................................................18
e. KierunkiPrzeksztacesysteminwestowania............................................18
3. obszaryuzupeniajce...................................................................................................................19
a. Charakterzagospodarowania.................................................................................19
b. Przestrzepubliczna..................................................................................................19
c. Funkcja.............................................................................................................................20
d. Ziele................................................................................................................................20
e. Kierunkiprzeksztacesysteminwestowania............................................20
4. Zabytki.................................................................................................................................................22
5. SylwetaMiasta....................................24
6. Ukaddrogowyikomunikacyjny..............................................................................................25
a. Ulicewmiecie..........................................................................................................25
b. Kolejaglomeracyjna................................................................................................26
c. Opiszacznikwgraficznych(ukaddrogowy,komunikacja
zbiorowa,pieszairowerowa)......................27
Praceplanistyczne..............................29
1. Studiumuwarunkowairozwojuprzestrzennegomiastaodzi...............................29
2. Miejscoweplanyzagospodarowaniaprzestrzennego.....................................................29
Informacjaiedukacjawprzedmiotowymzakresie(jakowarunekpartycypacji
spoecznej)........................................................................................................................................31
Uwagikocowe................................................................................................................................33
1. Obszaryproblemowe.....................................................................................................................33
2. Priorytetyinwestycyjne................................................................................................................33
3. Kierunkidziaa...............................................................................................................................34
Zacznikigraficzne....................................................................................................................................37
1. Strefy:WielkomiejskaiMiejska.................................................................................................39
2. Docelowyukadkomunikacyjny
b. Poczeniazewntrzneiobsugamiasta.......................................41
c. Usprawnieniaukaduistniejcego...................................................43
d. Komunikacjazbiorowa.........................................................................45
e. Systemdrgpieszychirowerowych...............................................47
3. Mapaharmonogramusporzdzaniamiejscowychplanw............................................49
4. StrefyobszaruNoweCentrumodzi.......................................................................................51
5. WytyczneprzestrzennedlaczciobszaruNowegoCentrumodzi.........................53
6. PrzykadowewytycznedoplanumiejscowegodlakwartauWielkomiejskiego
przyul.Piotrkowskiej....................................................................................................................55

I.Wprowadzenie

Dziedzictwo odzi naley postrzega zarwno jako

struktururbanistyczn,jakiwyjtkowarchitektur.

Tosamoci, wartoci i wyjtkowoci odzi jest

jejhistorycznecentrum.Jestonozbudowanezokoo
11000 obiektw architektury przeomu XIX i XX
wieku kamienic, paacw miejskich ifabryk. Jest
to ogromny majtek w skali europejskiej i wielkie
wskali
wyzwanie
remontoworewitalizacyjne
polskiej.

Rozszerzanie strefy zurbanizowanej i granic

administracyjnych miasta, nastpujce po 1945 roku,
toczy si nadal w dwch aspektach: niekontrolowanej
suburbanizacji oraz wiadomego dziaania, znajdujcego
wyraz
w
dotychczasowych
opracowaniach
planistycznych. Kierunek ten jest nieracjonalny wobec
zmniejszajcejsiliczbymieszkacwmiasta.

d musi przyj model rozwoju do wewntrz nie

dlatego, e jest on modny, aledlatego, e jest jedyn
szansprzeyciamiasta.
Historyczna tkanka tworzca d jest obecnie
wnienajlepszej kondycji technicznej. Dzieje si tak
zpowodu wielu procesw zachodzcych tu od czasw
drugiej wojny wiatowej. Wzwizku z tym, oprcz
leczenia skutkw, naley podj szczeglnie
intensywniedziaaniadlazlikwidowaniaprzyczyn.

I.1.dwobeczaszociwiadomociowychipokutujcych
negatywnychmitw
Ksztatowaniesimitw

d, miejsce niezwykej erupcji dynamicznego, dziewitnastowiecznego

kapitalizmu,rozwinasiwdosy,cotukry,zacofanejwwczasPolsceiodpocztku
byaprzeztenkrajnielubiana.
Midzynarodowe, wielojzyczne miasto, nastawione wycznie na skuteczno
dziaa i zysku, modelowane przez bezwzgldny, ale niesychanie sprawny wwczas
system kapitalistyczny, niczym przeszczep z Ameryki Wschodniego Wybrzea1, nie
mogo by akceptowane przez rolniczy kraj bez reszty zanurzony w narodowo
wolnociowychemocjach.
Nawet w synnej Ziemi Obiecanej Reymonta jest tyle samo fascynacji co strachu
przedpdzcymzszalonprdkocipotworem.,
Drugawojnawiatowausunazmiastatych,ktrzyjestworzyliimieliwiadomo
swojego dziea. Hierarchicznie zbudowana przestrze odzi2 zostaa wypeniona po
1945 roku ludnoci z okolicznych wsi i maych miasteczek wsposb absolutnie
przypadkowy. Ludno ta nie miaa wsobie nawykw ycia w duym miecie, a co
najgorsze,niepotrafiadocenitego,cootrzymaa.
Przestrzedoktrejprzybylinowimieszkacyodzibyaskrajnieodmiennaodtej,
w ktrej si wychowali i zbudowali swoj wiadomo. Nowi przybysze nie byli
zmuszeni do przyjcia panujcych w nowym miejscu obyczajw i regu, gdy zabrako
spoeczestwa, ktre je wyznaczyo. Zaistniaa sytuacja odmienna ni w miastach
wpeni zamieszkaych i jedynie przyjmujcych naturaln fal migracji. W miejsce
rozwinitejkulturymiejskiejpojawiysizagubienie,wyobcowanieinieakceptacja.
Co gorsza, zapanowa socjalizm, ktry dla wasnego potwierdzenia i z wasnej
natury,negowawszystkoto,costworzyod.Musiaby,iby,wrogonastawionydo
najwikszego wPolsce sukcesu kapitalizmu odzi. Zpremedytacj nie dba o tkank
rdmiecia przez prawie pidziesit lat pozostawiajc j sam sobie, nie
utechniczniajc, nie remontujc ani nie konserwujc. Jako antidotum dla wstrtnych
podwrekiciemnychkamieniczaproponowakomunistycznyedenwpostaciosiedli
z wielkiej pyty. Przydzieli te odzi takie pojcia jak: szare, zadymione, robotnicze
miasto.Niktprzecie,niemiapamita,ebyotomiastoburuazyjnokapitalistyczne
dzisiajbymypowiedzieli:miastobiznesmenw.Nawetpatriotycznepiosenkioodzi,
ktrychuczonowszkole,miayambiwalentnyrefrenkochana,szarad,(wktrych
mwio si o lesie dymicych kominw fabrycznych, ale nie wspominao ju
odziesitkach paacw, ktrych wietno dorwnywaa najlepszym przykadom
europejskim).
Wypracowanymozolnieiskutecznie,opisanywyejwizerunekodzipokutujedo
dzisiajnietylkowPolsce,aleconajgorsze,rwniewsamejodzi.

Nawet siatka ulic odzi jest podobna do siatki ulic Nowego Jorku.
Ulice nalece do wszystkich, podwrka nalece do tych co je zamieszkiwali, najbogatsi w paacach, drugi
garnitur w kamienicach frontowych - czasem bogatszych od paacw - kolejne warstwy w pierwszych oficynach,
w ostatnich najubosi, na pierwszym pitrze najbogatsi, na ostatnim biedniejsi.
2

Utrwalaniewiadomocimieszkacw

Powojenne doktryny spoeczne przekaday si rzecz jasna na ksztatowanie

przestrzeni. Apogeum dezintegracji miasta pozornie przypada na lata szedziesite,
siedemdziesiteiosiemdziesitealewrzeczywistoci,wnowejformie,procestennadal
postpuje. Niemay udzia w tym ma zdominowanie w Polsce wiadomoci rodowisk
architektw i urbanistw doktryn modernistyczn3, ktra ze swojej istoty nienawidzi
historii, a pojcie nowoci uznaje za cakowite i wystarczajce usprawiedliwienie
wszelkichdziaa.
Tak wic, dzisiaj oprcz ratowania tego co tworzy tosamo odzi, czyli paacw,
kamienic, fabryk i ulic, trzeba wykona ogromn prac uzdrawiania wiadomoci
odzian, dokona definitywnego poegnania mitu miasta brzydkiego
ibezwartociowego.

Potrzebne jest wypracowanie pozytywnego wizerunku,

dla ktrego podstaw moe sta si unikatowa
architektura XIX i XX wieku jako inspirujce to dziaa
dlakreatywnychludzi.

I.2.dwkontekcieprognozdemograficznychirozwojowych

Rozszerzanie si strefy zurbanizowanej i granic administracyjnych miasta,

nastpujce po 1945 roku, toczy si nadal w dwch aspektach: niekontrolowanej
suburbanizacji oraz, w wyniku wiadomego dziaania, znajdujcego wyraz
wdotychczasowychopracowaniachplanistycznych.
Zjawisko to stoi w sprzecznoci ze zmniejszajc si liczb mieszkacw miasta.
Prognozydemograficznemwi,ewperspektywie1015letniejliczbaludnocimiasta
moe spa o 150 tys. Spadnie ona wtedy do poziomu, dwukrotnie niszego ni miaa
osignwedugprognozzlatsiedemdziesitych.
Mamy zatem do czynienia z dwoma przeciwnymi wektorami. Trzeba pamita,
emniejsza liczba ludnoci bdzie musiaa utrzyma nieproporcjonalnie przeronite
powierzchniowomiasto.
Miasto o niewystarczajcej gstoci zaludnienia jest ponadto drogie weksploatacji
(wicej drg, wicej cigw instalacyjnych, wiksze straty energii oraz utrudnienia
wfunkcjonowaniukomunikacjizbiorowej).
Proces ten naley zatrzyma a nastpnie odwrci, bowiem jego kontynuacja
skoczy si monstrualnym deficytem, nastpnie zapaci i w konsekwencji upadkiem
odzi.
Z aktualnej fazy dezurbanizacji naley przej do reurbanizacji, czyli programowa
dalszyrozwjmiastadowewntrz.

Doktryna ta bya i jest bardzo atwa do przyjcia i stosowania, ze wzgldu na prymitywnie prosty system
wartociowania. Jest moliwa do zaszczepienia w kadym miejscu, niszczy to co lokalne. Dziki temu bya
szczeglnie houbiona przez systemy totalitarne. By ujrze rozmiar owej patologii najlepiej byoby porwna
funkcjonowanie modernizmu w Polsce czy Niemczech do jego funkcjonowania w Anglii spoeczestwie
o bardzo stabilnym systemie wartoci.

I.3.dwkontekcieobecnychtendencjiurbanistycznych

Od poowy lat osiemdziesitych w urbanistyce miejskiej rozwija si tendencja tak

zwanego Nowego Urbanizmu nazywanym te Klasycznym Urbanizmem. Wynika
ona z rachunku ekonomicznego, tendencji proekologicznych i antyentropijnych,
awostatnichlatachzwizanazdoktryntakzwanegozrwnowaonegorozwoju,jest
te wynikiem upowszechnienia wiadomoci kultury miejskiej. Nowy Urbanizm jest
zaprzeczeniem Corbusierowskich i Niemeyerowskich doktryn urbanistyki
modernistycznej.Wynikaonzezwykejibanalnejnieakceptacji spoecznejludzienie
chcieli mieszka w proponowanych przez modernistw zaoeniach urbanistycznych
czylitzw.osiedlach4.NowyUrbanizmjestrwnoczeniekontynuacjikolejnymetapem
rozwojumyliurbanistycznejsigajcymdoczasusprzedokresumodernizmu.
Tendencje proekologiczne nakaniaj do nieurbanizowania nowych obszarw
awrcz wycofywania si z ju zurbanizowanych i przywracania ich naturze tam gdzie
jest to tylko moliwe. Warto te zauway, e pojcie zrwnowaonego rozwoju nie
dotyczy wycznie wzajemnych proporcji midzy drzewami i domami lub asfaltem
atrawnikami, lecz przede wszystkim maksymalnego wykorzystania zasobw
istniejcych,minimalnegowydatkowaniaenergiiipotwierdzalnegoprognozowania.To
wanieztychdowiadczenarodziasiiwicitriumfy,tendencjarozwojumiastdo
wewntrz (w ang. development within the city). W strategiach Zrwnowaonego
Rozwoju pojcia nowy, kreacja, ekspansja w odniesieniu do miast zostaj
wymienione na przywrcenie, kontynuacja, naprawa, dostosowanie,
ograniczenie,wykorzystanie.
d musi przyj model rozwoju do wewntrz nie dlatego, e jest on modny, ale
dlatego, e jest jedyn szans przeycia miasta. A jednym z pierwszych krokw
ipodstawowych wyznacznikw rozpoczcia realizacji tej idei jest zaprzestanie
deprecjonowaniahistorycznegocentrum.

Pierwsze osiedle podobne do naszych blokowisk zostao wysadzone w powietrze w Stanach

Zjednoczonych w 1971 roku, a najbardziej spektakularnym dramatem modernistycznej wspczesnoci
jestdzisiejszyabsolutnyupadekmodernistycznejczciTelAvivuduejdzielnicyzlat3040wpisanej
onginalistdziedzictwakulturowegoUNESCO.

10

II.Rozwjmiastadowewntrz

Tytuowe pojcie oznacza, i naley maksymalnie wykorzysta tereny ju

zurbanizowane5ijednoczeniepowstrzymazajmowanienowych.Byskurczymiasto,
bilans powierzchni zajtych powinien by ujemny jeeli gdzie zajmujemy nowy
obszar,winnymmiejscuuwalniamy,przywracamynaturzewikszy.
W przypadku odzi, dobrym ukadem odniesienia dla klasyfikacji i typologii
obszarw miasta jest linia kolei obwodowej jako staa i faktycznie istniejca granica.
Historia zdecydowaa, e obszar przez ni wyznaczony to regularny owal z osiowo
umieszczonPiotrkowskodktrejpromieniowarozwjmiasta.
Wartoprzypomnie,ewstworzonymw1944rokuPlanieOglnymodzizakadano
zmieszczeniewgranicachkoleiobwodowejmilionamieszkacw,czyliokoodwarazy
wicej ni mieszka obecnie. Z punktu widzenia, uznanego dzisiaj, zrwnowaonego
rozwojutakiezagszczeniejestniemoliwe,aleujawniapotencjalnemoliwocinatym
obszarze.

Obszar historycznego centrum odzi znajdujcego si

wrodku kolei obwodowej nie jest jednolity
strukturalnie.
Mona
go
podzieli
na
StrefWielkomiejskiStrefMiejsk.

II.1.StrefaWielkomiejska(zaczniknr1)

Strefa Wielkomiejska jest wartoci kulturow z racji struktury urbanistycznej

iwyrazuarchitektonicznego,jestbowiemostatnimogniwemnaturalnejewolucjimiast.
Jestrwnieformmiastanajbardziejoptymaln.
Jej charakter decyduje o tosamoci miasta. Jest struktur miejsk najstarsz,
najlepiej uksztatowan urbanistycznie, zawierajc najwicej okazaych budynkw
mieszkalnychifabrycznychorazregularnieinajpeniejzabudowanychkwartaw.
Zagszczanie zabudowy, optymalne ze wzgldw ekonomicznych, z czasem
stworzyo niewystarczajce parametry dostpu wiata sonecznego. Ten aspekt by
najsilniej krytykowany przez urbanistw i architektw modernistycznych. Ten jeden
parametrstanwopozycji(izwyciy)wobecniezliczonejilociinnychskadowych
ktrekrya(ikryje)wsobiemiejskaurbanistykatradycyjna6takichjak:
Zrozumiaaiczytelnadlawszystkichartykulacjaarchitektoniczna;
Jasnypodzianaprzestrzepubliczniprywatn;
Ksztatowanieprzestrzenipublicznejpoprzezpierzejeidominanty.
Zgodny z powyszymi zasadami rozwj miast zosta przerwany awangard
lat2030XX wieku, ktrej ideowe przesanie zostao wyposaone w si sprawcz

5
6

Nie tylko pod wzgldem zamieszkania i zabudowy, lecz rwnie uzbrojenia terenu w infrastruktur.
Zwana rwnieklasyczn.

11

totalitarnych systemw, jednak d w okresie midzywojennym, jako kapitalistyczne

miasto,obroniasiprzedtymzjawiskiem7.

Podczas wojny d nie bya obiektem bombardowa. Dziki temu historyczna

tkanka miasta nie zostaa naruszona. Przetrway nie tylko kamienice wraz z czci
wyposaenia, lecz rwnie przemys zparkiem maszynowym, dziki czemu d staa
sisinapdowodbudowujcejsiPolski.
Dopiero po wojnie, wskutek dziaa dyktatury ustroju socjalistycznego,
modernistyczna destrukcja miasta rozwina si na pen skal, ale centrum odzi
dotkna na szczcie w minimalnym stopniu, dziki czemu wikszo jego struktury
pozostaazachowana.

II.1.a.Charakterzabudowy
StrefWielkomiejskcechuje:
Zrozumiaaiczytelnadlawszystkichartykulacjaarchitektonicznanp.:fasada
manifestacja przed publicznoci, oficyna osona prywatnoci, brama wejcie,
wyjcie, witryna zaproszenie, informacja, wybujae detalowanie bogactwo,
znaczenie,tosamoitd.;
Wramachreimuurbanistycznego(ulice,pierzeje,zabudowakwartaowa,place,
podwrka)wystpujetubardzoduezrnicowaniejzykaarchitektury(rnywystrj
elewacji, rna skala ifunkcja budynkw, rna tektonika utworzonych przestrzeni)
jest toefekt ewolucyjnego narastania miasta rozwijajcego si wedug tradycyjnego
schematu.Toonbudujeniepowtarzalnrnorodnoispecyfikmiejsk,czynimiasto
ciekawym iwyjtkowym. Struktura tworzona, w zmiennych proporcjach, przez:reguy
prawne, obyczaje, przypadek, ekonomi, kataklizmy, hossy iupadki, itd. jest
niepodrabialna. Jeeli przetrwaa, stanowi warto sam w sobie. Ilo czynnikw
wniej zawartych, tworzcych krajobraz wrcz naturalny (zwany miejskim), jest
niepoliczalna8.

W takiej sytuacji pozostaje jedynie chronienie tego

cojest, bo nie wiadomo, co jeszcze dobrego w tym
sikryje.

Duezagszczeniezabudowywymagadyscyplinyprzestrzennejorazoczywistych
(jednoznacznych) separatorw (budynek, parkan, rysunek podsadzki itp.). Uatwiaj
one orientacj i porzdkuj, w naturalny sposb, zachowania uytkownikw, ale take
chronistrukturwasnoci,ktrajestjednzfundamentalnychzasadspoecznych.

WyjtekstanowiOsiedleMtwiaMireckiego.
Wogromnejczcisonejeszczenienazwaneiniezrozumiae(chotoprzeciepartysicylatewolucji
miast),alezcapewnociliczniejszychiwaniejszychodparametrunawietlenia.Owebogactwo
ciglejeszcze,niestety,matylkojednobardzonieprecyzyjneokrelenie:geniuslociduchmiejsca.Co
okrelastopienierozpoznania,pomimolicznychprborazpracylicznychgrupnaukowcw
ipraktykw).

12

II.1.b.PrzestrzePubliczna

Pojcie przestrzeni publicznej, przyjte w niniejszej strategii, oznacza przestrze

oglnodostpn,bdcwasnocigminy,czyliwszystkichmieszkacwmiasta.
Dobrze zagospodarowana i utrzymana przestrze publiczna jest jednym
zwaniejszych miernikw jakoci miasta. Aby bya odpowiednio uksztatowana musi
byzdefiniowanaprzestrzenniezapomocpierzeibudynkw,ktrewchodzwdialog
zprzestrzeni ktr wyznaczaj oraz za pomoc usug, znajdujcych si w parterach.
Wpopularnymujciuprzestrzenipublicznsulice,place,pasae,parkiiskwery.
dposiadadeficytprzestrzenipublicznych9.
Gwn przestrzeni publiczn odzi jest ulica Piotrkowska za funkcje placw
penipasae(zamknitedlaruchukoowego)Rubinsteina,SchilleraiJzewskiego.
Historyczne rozplanowanie placw miejskich nie zaspokaja jednak potrzeb
spoeczestwaXXIwieku.Ponadto,duyrozmiarkwartawmiejskich,warunkujema
ilo ulic,. Podstawowym dziaaniem, realizowanym rwnolegle zpopraw jakoci
istniejcej przestrzeni publicznej, jest wprowadzenie nowej, wpostaci ulic, placw,
skwerwipasaywewntrzakwartaw.
Do31padziernikaz2012rokuzostanieopracowanyProgramdziaamajcych
na celu podniesienie jakoci przestrzeni publicznych odzi. Opisze on zasady
ksztatowania nowych przestrzeni publicznych oraz metody poprawy estetyki
ifunkcjonalnociistniejcychzasobw.Ideprzywiecajctemuopracowaniusulice
peneludzi.

Nadrzdn zasad porzdkowania istniejcych

iwprowadzanianowychprzestrzenijestczytelnypodzia
na przestrze publiczn dostpn dla wszystkich oraz
prywatndostpnwzalenociodwoliwaciciela.

Kluczowybdziesposbprzestrzennegodefiniowaniatej
granicy. Parkany mog by wprowadzane w tej strefie
wmiejscach w ktrych jest to uzasadnione historycznie,
bd w przypadkach, wynikajcych ze szczeglnych
uwarunkowaprzestrzennych.

W XIX przewidywano jeden duy plac handlowy dla kadej nowopowstajcej dzielnicy. Oprcz
istniejcegoStaregoRynkuzaplanowanoNoweMiastowoparciuoNowyRynek(obecnyPlacWolnoci),
DzielnicaWizowauksztatowaasiwoparciuoRynekZielony(obecnyPlacBarlickiego),Nowadzielnica
o Rynek Wodny (obecny plac Zwycistwa) iRynek Cegielniany (obecny plac Dbrowskiego), za osada
dka o rynek Bielnikowy i Fabryczny (obecny plac katedralny), nawet wchaotycznej zabudowie Baut
uksztatowasiregularnyRynekBaucki.

13

II.1.c.Funkcje
StrefaWielkomiejskacharakteryzujesiduymzagszczeniemfunkcjimiejskich,
zarwno lokalnych, jak i metropolitalnych (handel, usugi, administracja, kultura,
rekreacja, funkcje mieszkaniowe, kultura, edukacja etc.) w czytelnej strukturze
porzdkujcejplacwiulic.
Wikszo definicji opisujcych istot miasta mwi, i jest to struktura o duym
zagszczeniu moliwoci zaspokajania rnych potrzeb aktywnoci oraz dajca jak
najszersz moliwo spotka midzyludzkich wprzernych konfiguracjach
jakociowych, ilociowych icelu. Istotne jest aby funkcje te nie byy realizowane
woderwaniuodfunkcjimieszkaniowej.
Obszar Strefy Wielkomiejskiej jest wyposaony w dobrze rozwinit sie
infrastrukturyijestnajlepiejobsugiwanyprzezkomunikacjmiejsk.

II.1.d.Ziele
Ziele w Strefie Wielkomiejskiej wystpuje w postaci dobrze zagospodarowanych
parkwmiejskich,nielicznychszpalerwdrzewwzduulicnaobrzeachstrefy,enklaw
zieleniwewntrzachkwartaw.
Parkimiejskiescennprzestrzenipubliczn,naleyjezatemszczeglniechroni
idbaouzupenieniazieleniwysokiejisezonowej.
Naley zwikszy dostpno do enklaw zieleni wewntrz kwartaw, poprzez
wczenie ich w system nowych przestrzeni publicznych. Konieczne jest
uporzdkowanietejzieleniinadaniejejcharakteruskwerwmiejskich.
Istniejce szpalery drzew naley zachowywa i uzupenia, a tam gidze jest to
moliwewprowadzanowe.
Wprowadzanie nowej zieleni powinno odbywa si w sposb uporzdkowany
rozmieszczeniedrzewostanuoparteogeometriwynikajczukaduurbanistycznego.
Koniecznejestograniczeniewystpowaniaszcztkowychtrawnikwprzyulicznych,
ktreatwoulegajdegradacji(np.poprzezzasoleniezim).

II.1.e.Kierunkiprzeksztacesysteminwestowania

Cel nadrzdny: maksymalne zachowanie tkanki

istniejcej przy najwyszym standardzie wykoczenia
iwyposaenia infrastrukturalnego. Nowe inwestycje
musz uzupenia jej struktur urbanistyczn. Kategori
nadrzdn s elementy tworzce ukad wielkomiejski:
pierzeje ulic i placw, oraz podwrka tworzce wntrza
kwartaw.

14

Skadnikigwneuzupenianiestrukturyzzachowaniemobiektwprzy
jednoczesnymwprowadzeniupierwiastkwdostosowaniadowspczesnoci:

uzupenianiehistorycznychpierzeiulic10;

obudowa pierzejami nowych przestrzeni publicznych iuzupenienie

istniejcych(np.pasaeRubinsteina,Schilleraiinne);

rewitalizacjaobszarwpostindustrialnych;

reimwysokociowy.

Regulacjazabudowykwartawpoprzez:

wyznaczenie niezbdnej siatki ulic wewntrznych uzupeniajcych zbyt

rzadk siatk ulic historycznych, przebieg ulic musi by optymalny
sankcjonujcyhistorycznypodziadziaek,odbywajcysijaknajmniejszym
kosztem wykupu gruntw i niezbdnych wyburze. W tej sytuacji, ulice
wewntrzkwartaowe bd miay przebieg meandryczny. Jednak rwnie
przy ich realizowaniu naley dy do czytelnego wydzielenia nowej
przestrzeni
publicznej
od
obszarw
prywatnych.
Ulicom
wewntrzkwartaowym powinny towarzyszy przestrzenie publiczne
uzupeniajce, tj. pasae piesze, obszary zielone i rekreacyjne, funkcje
usugowohandlowe, parkingi. Realizacja ulic wewntrzkwartaowych
bdziewicwymagaaskupieniasinaszczegowychrozwizaniach;

wprowadzanienowejzabudowymusiodbywasiwzgodzieztradycyjnymi
zasadami,ktrestworzyystrukturodzi.Donajwaniejszychznichnaley
ukad zabudowy pierzejowej zoficynami zlokalizowanymi wgbi dziaki.
Istniejca zabudowa dziewitnastowieczna musi zosta zachowana
izrehabilitowanaagorzejdowietlone,niszekondygnacjepowinnymieci
lokale usugowe i biurowe. Naley dopuci moliwo przekrywania
podwrzy przeszkleniami itworzenia w ten sposb zadaszonych pasay.
Wprzypadku nowej inwestycji naley bezwzgldnie uzupeni pierzej
budynkiem frontowym za ukad podwrza z oficynami mona
zmodyfikowa poprzez wprowadzenie zabudowy caej powierzchni dziaki
na dwch pierwszych kondygnacjach (zprzeznaczeniem na parkingi, usugi
itp.) i zlokalizowanie powyej oficyn (23 kondygnacji) na wyniesionym
wten sposb, kameralnym izupenie prywatnym podwrzu. Rozwizanie
takie, wpowizaniu zzachowaniem tradycyjnego ukadu, ktry lokalizowa
usugi wparterach (dostpne z przestrzeni publicznej) alokale mieszkalne
powyej, pozwoli na budow zwartego, klasycznego miasta oferujcego
jednoczeniedobrewarunkidomieszkaniaorazbogactwousug;

realizacja nowych inwestycji kubaturowych wewntrz kwartaw musi

podlega nastpujcym zasadom: zachowaniu gstoci zabudowy i jej
zrnicowania,orazczytelnemuwyznaczeniustrukturywasnoci;

naley skupi si na dziaaniach inwestycyjnych wykorzystujcych tkank

istniejcpoprzezracjonalneremonty;
10

Pierzeje tworzone z elewacji kamienic (take wspczesnych) mog by uzupeniane skadnikami

rwnorzdnymi typu poty, parkany, ale musz jednoznacznie definiowa przestrze publiczn. Podzia pierzei
oraz wysokoci budynkw musz odpowiada historycznym parametrom (szeroko dziaki ok. 20m, wysoko
budynkw nieprzekraczajca 25m do gzymsu wieczcego).

15

uwspczenienie i zhumanizowanie struktury wewntrzkwartaowej musi

polega na eliminacji ogrzewania tradycyjnego na rzecz CO, kotowni
gazowychlubogrzewaniaelektrycznego,ocieplaniebudynkw,wprzypadku
cennych elewacji (od wewntrz) przeznaczenie kondygnacji niszych dla
funkcji usugowych. Wprowadzenie funkcji mieszkalnej w strychy bo bd
kondygnacjaminajlepiejowietlonymi.
utrzymaniecharakteruStrefyWielkomiejskiejoprczopisanegowyej
reimu przestrzennego musi w strukturze funkcjonalnej unika usug
wielkopowierzchniowych i dy do maksymalnego zrnicowania usug
odrobnych powierzchniach i rnorodnym standardzie, wymieszanych
zfunkcjmieszkaniowanawetnieuciliw,drobnprodukcj.

Regulacjazabudowyzaoefabrycznych:

Przeksztacenia zaoe fabrycznych powinny by oparte o programy

rewitalizacji, zachowanie tkanki istniejcej z dopuszczeniem jej rozbudowy.
Ponadto niezbdne jest wprowadzanie przestrzeni publicznych,
przecinajcych i wicych te obszary funkcjonalnie zmiastem czynic je
integralnczcistrukturyodzi.

II.1.g.NoweCentrumodzi

Nowe Centrum odzi jest przestrzeni kluczow dla wspczesnego rozwoju

miasta.Jestbardzowanymskadnikiemstrategiirozwojumiastadowewntrz,bowiem
obejmuje obszar w urbanistycznym sercu odzi i ma doprowadzi do zacerowania
tkankmiejsk,dotychczasowejrozpadlinyurbanistycznejjakbyydotejporytereny
kolejowe. Z ca pewnoci od zawsze by to obszar dezintegrujcy wschodni cz
centrumodzi(StrefyWielkomiejskiej).
Usytuowanie NC czyni je najwaniejszym i najatrakcyjniejszym terenem
inwestycyjnym.Tutajmoeimusispotkasiwspczesnoinowoczesnozhistori,
na moliwie najlepszym, najmdrzejszym, najbardziej kreatywnym poziome na miar
XXIwieku.
Obszar Nowego Centrum odzi dzieli si na trzy strefy. Podzia ten wynika
zhistorii rozwoju projektu oraz rnej definicji przestrzeni w kadej strefie
(zacznikNr4):

Strefa I, ktrej koncepcja zagospodarowania jest oparta o projekt Roba Kriera stanowi
teren, na ktrym toczy si bdzie caodobowe ycie tego obszaru dziki zrwnowaonemu
rozwojowi funkcji kulturalnych, komercyjnych i mieszkaniowych. Tym celom suy ma
realizacja projektw: Rewitalizacja EC-1 i jej adaptacja na cele kulturalno artystyczne,
Specjalna Strefa Kultury, Rynek Kobro, Brama Miasta, Centrum Festiwalowo Kongresowe.
Istotnym czynnikiem zmian urbanistycznych i spoecznych w tym obszarze jest
przebudowa Dworca d Fabryczna wraz z wzem multimodalnym i nowym ukadem
komunikacyjnym.
W ksztatowaniu nowej zabudowy moliwe s pewne odstpstwa od zasad
ksztatowania zabudowy w Strefie Wielkomiejskiej. Przejawiaj si one wpostaci
nowychdominantprzestrzennych,znaczeniowych,kulturowychanawetsymbolicznych,
ktre powinny sta si kolejn wizytwk miasta, w postaci budynku dworca
multimodalnegodFabryczna,czyBramyMiasta.Muszjednakwynikazestruktury
kontekstu,wktrymsiznalazy.S
16

trefatajestgeneratoremodwanegootwieraniasiprzyszo.
(zacznikNr5)
Strefa II to obszar, na ktrym maj by realizowane przedsiwzicia komercyjne
z uwzgldnieniem programw rewitalizacyjnych majcych na celu zachowanie historycznych
obiektw i stworzenie struktury urbanistycznej, dobrze zdefiniowanej w swojej miejskoci
i powizanej z ssiednim obszarem.
Strefa III to obszar gstej zabudowy historycznej z przeomu XIX i XX wieku, w postaci
kwartaw wielkomiejskich, wymagajcych intensywnej rewitalizacji i uzupenie.
Koncepcja zagospodarowania tego obszaru oparta jest o warsztaty Zszywanie Miasta
z 2011 roku, strefa ta stanowi cznik midzy now zabudow a jej historycznym otoczeniem.
(zacznikNr5)

II.2.StrefaMiejska(zaczniknr1)

Otacza Stref Wielkomiejsk. Jest bardziej zrnicowana, ni Strefa Wielkomiejska.

Obejmujetereny,ktrychurbanizacjabyarozpocztaprzedIIwojnwiatowiktre
stanowiyrodzajprzedmieidzielnicuboszych.Zazwyczajposiadatkankzabudowy
mniej wartociow historycznie. Jest rezerw dla bardziej swobodnego inwestowania
wobszarze centrum. Wiksza cz Strefy Miejskiej znajduje si wewntrz kolei
obwodowej.

II.2.a.Charakterzagospodarowania

Strefa Miejska posiada bardzo zrnicowan. Znajduj si tu zarwno zaoenia

zwartych osiedli jednorodzinnych, ogenezie przed i midzy wojennej, niekompletna
zabudowa pierzejowa, zaoenia fabryczne, willowe, oraz osiedla blokowe, zarwno
socrealistyczne z lat 50, jak iwielkopytowe z lat 70. Strefa posiada znaczne rezerwy
potencjalnychterenwinwestycyjnychorazzielonychiogrdkwdziakowych.

II.2.b.Przestrzepubliczna

W strefie miejskiej zauwaalny jest czsty brak jasnego podziau na przestrze

publiczn i prywatn. Pojawia si rwnie fenomen przestrzeni ppublicznej
faktycznej przestrzeni prywatnej, funkcjonujcej jednak jak publiczna, czyli podwrka
zaoe osiedli socrealistycznych, ktre s dostpne nie tylko dla mieszkacw.
Zjawisko jest to szczeglnie niekorzystne przestrzennie (i w konsekwencji spoecznie)
wprzypadku gdy struktura zabudowy nie tworzy nawet umownych granic przestrzeni
prywatnej brak pierzei i zdefiniowanych przestrzennie dziedzicw dla
wolnostojcychblokwwukadachrwnolegych(rzdowych).
Dlapoprawyjakociprzestrzenipublicznejkoniecznejestczytelnezdefiniowanie
przestrzennegranicpomidzyprzestrzenipublicznaaprywatnpoprzezodpowiednie
ksztatowanie zabudowy (w szczeglnych przypadkach uzupenionej ogrodzeniami)
tworzcejpierzejeulic,placw,skwerwitd.Orazprywatnychpodwrek.

17

II.2.c.Funkcja

Podobnie do rnorodnoci zabudowy strefa miejska charakteryzuje si duym

zrnicowaniem funkcjonalnym. To zrnicowanie nie wynika jednak z przemieszania
funkcji w obrbie kwartaw, tylko z istnienia wielu monofunkcyjnych jednostek
szczeglnie osiedli wielorodzinnych. Jest to stan, ktry naley przeama poprzez
stworzenie warunkw do wprowadzania funkcji uzupeniajcych usug,
podstawowegohandluitp.
StrefaMiejskajestwyposaonawdobrzerozwinitinfrastrukturiobsugiwana
przez komunikacj miejsk, co zapewnia jej odpowiednie powizanie ze Stref
Wielkomiejskistwarzakorzystnewarunkidoinwestowania.

II.2.d.Ziele

W strefie miejskiej znajduje si dua ilo zieleni urzdzonej w postaci parkw

miejskich,skwerworazszpalerwdrzewwulicach,ktrenaleyuzupeniawsposb
systematyczny.
Odrbnym
aspektem
jest
ziele
chaotyczna,
zlokalizowana
na
niezagospodarowanych terenach. Przy wprowadzaniu nowych inwestycji naley
wykorzysta te zasoby, wprowadzajc enklawy zieleni w oparciu o istniejcy
drzewostantakbytworzyyzespoyporzdkujceidopeniajceprzestrzemiejsk.
Ponadto przez stref przebiegaj doliny rzeczne, ktre naley chroni jako
niezabudowaneuytkizielone.
Terenyogrdkwdziakowychnaleytraktowazgodniezintencjprzywiecajc
ich powstaniu, jako rezerw inwestycyjn, ktrej czas wykorzystania nadszed.
Poniewa przez lata uytkowania stay si istotnym dla ich uytkownikw elementem
wmiecie, naley wyznaczy tereny, ktre stan si docelowymi terenami ogrdkw
dziakowych i rekreacji, w obszarach uzupeniajcych poza Stref Miejsk
(patrzpkt.3e).

II.2.e.KierunkiPrzeksztacesysteminwestowania

Cel nadrzdny: uszanowanie miejskiej struktury urbanistycznej

(pierzejeuliciplacw).Zachowanie,moliwienajszersze,budynkw
istniejcych,wanychdlaurbanistykimiasta.

Uzupenianiepierzei;
denie do wytworzenia pierzei tam, gdzie jest ona szcztkowa, bd
zdegradowana;
dbao o otoczenie obiektw i zespow zabytkowych (fabrycznych,
paacowych,willowych,osiedlowych);
Dyscyplinawysokociowa(pierzejedo25m,wntrzakwartawdo31m);
Gsto zabudowy moe miejscami ulega zmniejszeniu na rzecz lepszych
parametrw nawietlenia oraz obszarw zielonych (poza podwrkami
wyznaczonymidoochrony);
Funkcjamieszkaniowousugowa;
Wprowadzenie funkcji obsugujcych Stref Wielkomiejsk (np.piercie
wewntrznyparkingwparkandride);
18

Moliwo
wprowadzania
wikszych
powierzchniowo
usug
imonofunkcyjnociobszarw;

Moliwo realizacji wikszych zespow zamknitych (np. wielkoci kilku

historycznychpodwrek);

Regulacja definicji przestrzennej socjalistycznych systemw zabudowy,

wprowadzajcwecechymiejskoci(np.osiedleKoziny,Dbrowaiinne).

Strefa Miejska, przy maksymalnym poziomie swojego rozwoju przestrzennego,

musi, podobnie do Strefy Wielkomiejskiej, uzyska czytelny rozdzia przestrzeni
publicznychodprywatnychprzydopuszczalnejmniejszejgstocizabudowy.
Przy dobrej polityce inwestowania moe przyj w pewnych fragmentach form
zbliondoStrefyWielkomiejskiej.

II.3.Obszaryuzupeniajce

StoskadnikiodziznajdujcesipozaStrefMiejsk.

II.3.a.Charakterzagospodarowania

Obszary uzupeniajce miasta posiada bardzo zrnicowan zabudow i sposb

uytkowania przestrzeni. Znaczna ich cz znajduje si w pocztkowej fazie
urbanizacji, w jej najgorszym wydaniu chaotycznej zabudowy przedmie
niekontrolowanej zabudowy jednorodzinnej, skadowomagazynowej, przemysowej
orazmonofunkcyjnychosiedlimieszkaniowych,nieposiadajcychcechmiejskich.
Wystpujturwnieobszarycenneprzyrodniczo,istotnezewzgldunasystem
ekologiczny miasta, ulegajce powolnej degradacji poprzez nieuzasadnion presj
inwestycyjn,coniesieszkoddlacaegoorganizmumiejskiego.

II.3.b.Przestrzepubliczna

Przestrzepublicznwtymobszarzestanowi:ukaddrogowy(w tymparkingi),
placetowarzyszcezespoommieszkalnym,skwery,lasymiejskie(lasagiewnicki).
Wobszarachuzupeniajcychzauwaalnyjestbrakjasnegopodziaunaprzestrze
publiczn i prywatn. Wyjtek stanowi osiedla domkw jednorodzinnych, gdzie
wasno prywatna jest najczciej jasno wydzielona, trudno jednak w tym przypadku
mwiomiejskiejprzestrzenipublicznej.
Wikszodostpnejprzestrzeniwosiedlachmieszkaniowychtowspominanaju
przestrze ppubliczna faktyczna przestrze prywatna, funkcjonujca jednak jak
publiczna,czylipodwrkazaoeosiedlizabudowywielorodzinnej,ktresdostpne
nietylkodlamieszkacw.
Dlapoprawyjakociprzestrzenipublicznejkoniecznejestczytelnezdefiniowanie
przestrzenne granic pomidzy przestrzeni publiczna a prywatn (co jest jednym
zpodstawowychdziaapodejmowanychdlahumanizowaniaosiedliwielorodzinnych).

19

II.3.c.Funkcja

Obszary uzupeniajce skadaj si z duych jednostek monofunkcyjnych

mieszkaniowychwieloijednorodzinnych,przemysowychirekreacyjnych.
Docelowo, czytelnie oddzielonymi, gwnymi funkcjami terenu powinny by:
rekreacja w terenach zielonych usytuowanych w ssiedztwie jednostek mieszkalnych,
funkcje produkcyjno przemysowe, oparte na poczeniach transportowych
(kolejowych i ringu autostrad), parki technologiczne oraz zabudowa rezydencjonalna,
realizowanawuporzdkowanysposbizposzanowaniemzasadaduprzestrzennego.
Dla czci istniejcej zabudowy sie infrastrukturalna jest odpowiednio
rozwinita. Ze wzgldu na budowany ring autostrad i wymogi rozwoju przemysu
ibiznesu rozbudowa tej sieci powinna by odpowiednio ukierunkowana dla realizacji
celw strategicznych miasta, wynikajcych z korzystnego pooenia komunikacyjnego.
Zdrugiej strony koszty wprowadzania nowych sieci na potrzeby rozproszonej
zabudowyjednorodzinnej,rezydencjonalnejoraz,oderwanejodmiasta,wielorodzinnej,
ze wzgldu na odlegoci i nisk gsto zaludnienia, jest ponad ekonomicznie siy
miasta i nie ley wdobrze pojtym interesie publicznym. W zwizku z powyszym,
naley zdyscyplinowa t zabudow, aby nie powodowaa koniecznoci budowania
nowejinfrastruktury.

II.3.d.Ziele

Ze wzgldu na wystpowanie obszarw cennych przyrodniczo i krajobrazowo

naleydooywszelkichstara,abyterenytebyyodpowiedniochronione,abymogy
suywszystkichmieszkacommiastaiprzyszympokoleniom.Naleydonichprzede
wszystkim las agiewnicki z jego otulin, Park Krajobrazowy Wzniesie dzkich,
unikatowyukad krajobrazowourbanistyczny Nowosolnej, tereny wolne od zabudowy
orazdolinyrzeczne.
Ogrdkidziakoweprzeniesionewtenobszarzestrefymiejskiejpowinnyznale
si w odpowiednio wyznaczonych strefach, ktre stan si buforami zieleni midzy
osiedlami. Jedyna zabudowa, ktra bdzie moga si tam pojawi to parterowe domki
letniskowedopowierzchnizabudowydo25m2niezwizanetrwalezgruntem.

II.3.e.Kierunkiprzeksztacesysteminwestowania

Strategiainwestowaniawobszarachuzupeniajcych:

nienaleydopuszczadorozrostuosiedliwielorodzinnych;

musi nastpi zahamowanie zabudowywania jeszcze zielonych obszarw

Wszystkie inwestycje powinny by realizowane na terenach uzbrojonych
winfrastrukturtechniczn;

naley podj prby redefinicji przestrzeni z wszdzie publicznej na

publiczniprywatn;

20

naley podj prby zindywidualizowania artykulacji architektury

istniejcychblokwmieszkalnych;
terenyzielonepomidzyosiedlaminaleyoszczdzaitraktowajakonisze
ekologicznezagospodarowaneczciowojakoogrdkidziakowe.

Jednostki mieszkalne jednorodzinne obszary rezydencjonalne, zabudowa

ekstensywna. Niezbdne dla prawidowego funkcjonowania miasta obszary zabudowy
rezydencjonalnej, mog by realizowane na terenach o ju rozpocztej urbanizacji.
Powinnatupanowazasadajaknajmniejludzinajaknajwikszymterenie(duedziaki,
ktre ssiaduj ze sob, tworzc zespoy willowe). Taki system zabudowy, czy te
urbanizacji,jestnajmniejszkodliwyzproekologicznegopunktuwidzenia,jednaktrzeba
pamita,ejesttosystemnajkosztowniejszyinajbardziejekskluzywny.Powinienby
dostpny tylko dla bardzo wskiej grupy i wystpowa w bardzo ograniczonym
ikontrolowanymstopniu.

Treny przemysowe, magazynowe, produkcyjne, parki technologiczne

powinny by zlokalizowane przysilnych cigach komunikacyjnych (czcych centrum
zringiemautostradowymwokodzi).Naleydogszczajuistniejceterenotakim
przeznaczeniu. Inwestycje uciliwe dla mieszkacw miasta powinny by oddzielane
pasemizolacyjnymzieleni.

II.4.Zabytki

Swoj wielkomiejsk karier zawdzicza d przemysowi wkienniczemu.

Jegoszybkirozwjsprawi,ewciguniewieludziesiciolecimiastonaszeprzeobrazio
si z osady o niewielkim znaczniu w industrialn metropoli. Zabytki architektury,
nieprzemijajce pomniki kultury materialnej i duchowej tworz niepowtarzalny
charakterMiasta,zbudowanegonastykuwielukultur.Dziczytelnymlademobecnoci
wodzispoecznociwieloetnicznejizrnicowanejreligijnie s:paace,wille,obiekty
sakralne, fabryki, osiedla mieszkaniowe, gmachy uytecznoci publicznej oraz jedyny
wswoimrodzaju,autentycznyzesphistoryzujcych,eklektycznychorazsecesyjnych
kamienic z przeomu XIX i XX wieku. Wszystkie te budowle s swoistymi symbolami
wielonarodowej oraz wielowyznaniowej odzi, a przede wszystkim czyni j miastem
wyjtkowym,ounikalnymnietylkowskaliPolskialenawetwskaliEuropy,krajobrazie
architektonicznym.
Dziedzictwo kulturowe jest kluczowe dla tosamoci kadego Miasta i jego
wizerunku w oczach mieszkacw oraz przyjezdnych. Jest fundamentem ducha
miejsca,wyrnikiemnatleinnychorodkwmiejskich.Waciwaochronadziedzictwa
ma zatem znaczenie nie tylko kulturowe, ale take wymiar gospodarczy, spoeczny
iekonomiczny, przycigajc przedsibiorstwa, wysokokwalifikowan si robocz,
nowychmieszkacworazturystw.
Z tego te wzgldu za priorytetowe naley uzna dziaania, ktre powinny
doprowadzi do poprawy stanu obiektw i obszarw zabytkowych, tak aby rozwj
urbanistyczny opiera si na dziedzictwie kulturowym, a jednoczenie wzmacnia jego
atrakcyjnoikonkurencyjno.
Kluczowe w podejciu do ochrony i opieki nad zabytkami w odzi jest zmiana
wiadomoci spoecznej (zarwno inwestorw jak i projektantw) oraz podejcia do
strukturybudowlanejtkankimiejskiej,zarwnowskaliurbanistycznej,poszczeglnych
zespow i indywidualnych budynkw. Szacunek dla dzie twrcw minionych epok
21

nakada na wspczesnych dysponentw historycznych obiektw, moralny obowizek

przekazaniaichprzyszympokoleniomwniezmienionymidobrzeutrzymanymstanie.
Poprzez zabytek rozumie si nieruchomo lub rzecz ruchom, ich czci lub
zespoy, bdce dzieem czowieka lub zwizane z jego dziaalnoci i stanowice
wiadectwo minionej epoki bd zdarzenia, ktrych zachowanie ley w interesie
spoecznym ze wzgldu na posiadan warto historyczn, artystyczn lub naukow
(art.3ust.1ustawyzdnia23lipca2003r.oochroniezabytkwiopiecenadzabytkami).
Oznaczato,ezabytkiemniestylkoobiektybdichzespoywpisanedorejestru
zabytkw,alekadyobiekt,ktryposiadawartozabytkow.
Struktura zabytkowa Strefy Wielkomiejskiej i jej ochrona wymaga zmiany
podejcia do jej ochrony i powinna uwzgldnia aspekt i kontekst wszystkich
elementwskadajcesinageniuslocimiejsca.

Filaramistrategiisucymirealizacjipowyszychzaoes:

1. edukacja spoeczna ksztatowanie wiadomoci spoecznej mieszkacw

iinteresariuszy procesu odnowy tkanki historycznej Miasta (nawizanie dialogu
rodowiskakonserwatorskiegozarchitektonicznym,rozszerzaniewiedzyprojektantw
iinwestorwedukacjaszkolnaipozaszkolna,wydawanieinformatorw,organizowanie
konferencji, popieranie oddolnych inicjatyw spoecznych, organizowanie spotka
dotyczcychrnychzagadnieochronyiopiekinadzabytkamiitp.)

2.restauracjaiadaptacjarozumianejakoprowadzeniepracmajcychnacelu
przywrcenie, wzgldnie spotgowanie wartoci historycznych i artystycznych
zabytkwarchitekturylubnadanieimwartoci.Dziaaniateprowadzonezarwnoprzez
inwestorw prywatnych, jak i realizowane jako zadania wasne gminy. Te drugie
powinnybyprowadzonezarwnopoprzezformprojektw(np.Mia100kamienic),
jak i zintegrowanych programw (np. Zintegrowany program rewitalizacji Ksiego
Myna).Wszystkierealizowanewramachrewitalizacjimiasta.
Uzupenieniem dla nich powinny by celowe projekty badawcze, jak
np.opracowaniekolorystykipierzeizabytkowychcigwulicznych.

3.mechanizmywsparciafinansowegozaceluznajesiopracowanienowego
systemu wsparcia finansowego dla najcenniejszych obszarw. Dla uzyskania
synergicznego efektu rehabilitacji centrum Miasta, za najbardziej wartociowy uznaje
si obszar przylegy do osi ul. Piotrkowskiej: A25 (zesp urbanistyczno
architektoniczny
Placu
Wolnoci),
A48
( ukad urbanistyczny ulicy Piotrkowskiej), A49 (zaoenie urbanistyczne i zabudowa
ulicy Moniuszki), (zaoenie urbanistyczne i zabudowa ulicy Moniuszki) oraz
poudniowy odcinek ul. Piotrkowskiej z przylegymi kwartaami, bdcy obecnie w
trakcieprocedurywpisudorejestru.
Naley kontynuowa zwolnienia od podatku od nieruchomoci budynkw, w ktrych
wykonanoremontelewacjiorazudzielaniapomocydeminimis(UchwaaRadyMiejskiej
wodziNrLXIX/1327/09zdnia2grudnia2009r.).
Naleyprowadzibiecyistaymonitoringnowychmoliwocifinansowania.
Ponadto naley dy do integracji ochrony zabytkw z dziaaniami rewitalizacyjnymi
orazustaleniamifinansowymiorazfiskalnymi.

22

4.zarzdzanieimonitowaniestanudziedzictwarozumianejakostworzenie
zintegrowanego, proaktywnego systemu ochrony dziedzictwa. Na potrzeby jego
prowadzeniazostanopracowane:

Mapa wartoci kulturowej ocena stanu dziedzictwa kulturowego w odzi.

Klasyfikacja terenw w ujciu typologicznym oraz obszarowym. Stanowi
bdzie postaw do sformuowania wnioskw i zaoe do Gminnego
Programu Opieki Nad Zabytkami. Mapa kulturowa powinna powsta
wterminiedokocapadziernika2012roku.

Weryfikacjagminnejewidencjizabytkwdoprecyzowaniezakresu ochrony
poszczeglnychobiektw(dokoca2012roku).

Gminny Program Opieki Nad Zabytkami. czyli strategiczny dokument.

systematyzujcyzadaniagminywzakresieochronydziedzictwawstopniu
wypeniajcym zapisy ustawowe i wpisujcy si w krajowe oraz
wojewdzkieprogramyistrategie.Zostanieonopracowanydopo.2013r.

strategiakonserwatorskadlaposzczeglnychobiektwiobszarwobjtych
sporzdzeniem Miejscowych Planw Zagospodarowania Przestrzennego
oraz warunkach zabudowy wydawanych na konkretne inwestycje (zgodnie
zharmonogramemsporzdzaniaplanwmiejscowychMPU).

Stworzenie listy Zabytki do zagospodarowania jako mechanizm

uatwiajcyzagospodarowywaniezabytkw.dopo.2014r.

Poza w/w filarami, jednoczenie realizowane by powinny nastpujce dziaania

zzakresuwspomaganiawizerunkowego:

zakoczenie procedury uznania za Pomnik Historii Wielokulturowego

KrajobrazuMiastaPoprzemysowegoodzi

denie do wpisu na list wiatowego dziedzictwa wybranego fragmentu

Miasta. Biorc pod uwag obecne uwarunkowania, dziaania te bd
koncentrowasinaobszarzeCmentarzaydowskiego.

Uwzgldnienie odzi na mapie europejskich szlakw dziedzictwa

przemysowegoERICH.

Przywrcenieczonkostwawsiecimiastsecesyjnych.

Podjciestaraoprzyznanieodziznakudziedzictwaeuropejskiego.

PonadtorozpatrzonedoutworzeniazostannastpujceParkiKulturowe:

PKWizowa
PKOgrodySukienniczeNowomiejskie
PKNowaDzielnica
PKPosiadawodnofabryczne

23

II.5.SylwetaMiasta

dpowinnazachowanajaknajwikszymobszarzerwnomiernyhistoryczny
charakter zabudowy 11(Wiede, Barcelona). Dyscyplina wysokociowa jest szczeglnie
wanawpierzejachuliciplacw.Wntrzakwartawwwyjtkowychsytuacjachmog
wzrastao23kondygnacje.
Decyzjelat60tychstworzyywyomwpowyszejzasadzie:
Budynkiwysokociowe(powyej25m)zacztowznosiprzytrasieWZtenpas
Wysokociowymonautrzyma,naleyjednakprecyzyjniewyznaczyjegoszeroko
(bynierozlewasiwgbprzylegajcejtkankimiejskiej).
Pozostae ogniska Wysokociowcw (przy ul. Traugutta i Sienkiewicza)
niemogbyrozwijane.

11

Budynki Wysokociowe, jeeli ich wnoszenie nie jest wymuszone brakiem terenw ( Nowy Jork) struktury
miejskie s szkodliwe: obciaj punktowo ukad komunikacyjny i wysysaj funkcjonalnie tereny przylege.

24

II.6.Ukaddrogowyikomunikacyjny

Musibydostosowanydorzeczywistychirealnychpotrzeborazmoliwocimiasta.
Do koca 2012 roku powinien by przyjty ostateczny i docelowy model obsugi
drogowej i komunikacyjnej odzi. Musi on odpowiada strukturze strefowania miasta
opisanejwyej.

II.6.a.Ulicewmiecie
Naley przyj, e droga w miecie to ulica a ulic
definiuj pierzeje konieczno ich ochrony,
uzupeniania
iksztatowania
jest
wic
uwarunkowaniem nadrzdnym przy projektowaniu
drg zarwno wistniejcych ladach jak i przy
wyznaczaniunowychprzebiprzeztkankmiejsk.
Dla osignicia adu przestrzennego charakterystycznego
dla miasta przy sporzdzaniu wszelkich opracowa
drogowych konieczne jest przestrzeganie poniszych
zasad:

Naley zaniecha poszerzania ulic w ich liniach rozgraniczajcych kosztem

wyburzeistniejcejzabudowy.
Naley przyj przebieg linii historycznej zabudowy jako zaoenie
wyjciowedoustalenialiniirozgraniczajcejulicicozatymidziegranic
obszaruobjtegoprojektemdrogowym.
W przypadku luk w zabudowie historycznej naley zapewni moliwo
odtworzeniapierzeipoprzezodpowiednieksztatowaniedrogi.
W przypadku braku moliwoci zachowania pierwotnej szerokoci ulicy
wliniach rozgraniczajcych nawet przy minimalnym programie
komunikacyjnym naley zapewni moliwo wprowadzania zabudowy
podcieniowej pozwalajcej na poprowadzenie linii zabudowy w odlegoci
0,5modkrawdzijezdniizlokalizowaniechodnikawpodcieniu.
W przypadku niebezpieczestwa naruszenia adu przestrzennego
ihistorycznego ukadu zabudowy naley bra pod uwag moliwo
zmniejszeniaszerokocidrogiwliniachrozgraniczajcychzgodniez7ust.2
Rozporzdzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca
1999r.wsprawiewarunkwtechnicznych,jakimpowinnyodpowiadadrogi
publiczneiichusytuowanie.
naley wprowadza do rozwiza projektowych system organizacji ruchu
umoliwiajcyminimalizacjszerokocikorytarzadrogowego.
naleyprzyjparametrydrogiwaciwedlaruchuuspokojonego
naley przyj szeroko pasw ruchu nie przekraczajc 2,75m dla ulic
wyczonychzruchuautobuswi3,25dlawszystkichpozostaych
dla oszczdnoci przestrzeni nie naley wprowadza trawnikw pomidzy
ulicachodnikiemorazwpasachrozdzielczychdrg.
naley dopuci wprowadzanie pasw rozdzielczych i wysp mieszczcych
przystanki jedynie w miejscach, w ktrych s one absolutnie niezbdne
25

zpunktu widzenia przepisw a ich szeroko zredukowa do niezbdnego

minimum.
naleyprzyj,etrasyliniitramwajowychniebdpokrywasiztrasami
liniiautobusowychicozatymidzie,erozwizaniakomunikacyjneulicnie
zawszemuszspeniaparametrykoniecznedlaruchuautobusowego.

Wzakresierealizacjiobsugikomunikacyjnejwnowychprzestrzeniach
publicznych:

Nowe przebicia przez kwartay naley realizowa jako gminne drogi

dojazdowezdopuszczeniemzabudowyprzerzuconejnadtymidrogami.
Naley opracowa standardy wyliczania liczby miejsc postojowych dla
projektowanej zabudowy, z uwzgldnieniem zaczonych typologii
zabudowy.
Naley uwzgldni konieczno komunikacji rowerowej w nowych
przestrzeniachpublicznychwewntrzistniejcychkwartaworazpaswdla
rowerw w ulicach Strefy Wielkomiejskiej, zgodnie z polityk rowerow
miasta.

Wzakresielokalizacjiinwestycjizwielopoziomowymigaraami
wielostanowiskowymi:

Naley zagwarantowa lokalizacj usug w parterach budynkw

parkingowych, oraz dopuci moliwo zabudowy o innej funkcji powyej
ostatniejkondygnacjizmiejscamipostojowymi
Naley
przeanalizowa
konieczno
wprowadzania
parkingw
kubaturowych zuzupeniajc funkcj usug w parterze na dziakach
gminnych.

II.6.b.Kolejaglomeracyjna

Istniejcyukadkolejowyodzicharakteryzujesiniespjnociwzakolejowego
orazbrakiemjednegogwnegodworcausytuowanegowcentrummiasta.Zmniejszato
moliwoci wykorzystania kolei do obsugi pasaerskiej miasta, aglomeracji oraz
regionu (wojewdztwa). Istniejca obwodowa linia kolejowa, z racji braku poczenia
zcentrum, nie jest wykorzystywana do miejskiej obsugi pasaerskiej. Pomimo,
wwikszoci,dogodnegopooeniaistniejcychdworcwiprzystankwwstosunkudo
linii komunikacji miejskiej nie nastpia integracja obu systemw komunikacji
zbiorowej.
Ze wzgldu na istniejce due moliwoci naley wykorzysta kolej do obsugi
komunikacyjnejmiasta.TrwajcaprzebudowadworcadFabryczna,jakocentralnej
stacjimiasta,pooonejwobszarzeNowegoCentrumodzijestjupierwszym,duym
krokiemwintegrowaniuaglomeracyjnegosystemukolejowego.
Ostatecznym efektem tych dziaa bdzie spjny system komunikacji miejsko
aglomeracyjnejzduymudziaemkomunikacjiszynowej,awtymkolejowej.
Dodziaainwestycyjnychnaleywnastpnejkolejnoci,jakowarunekniezbdny,
wybudowanie podziemnej linii rednicowej czcej dworzec d Fabryczna
zdworcem Kaliskim i przystankiem abieniec. Uzupenieniem niezbdnym do penego
26

wykorzystania linii rednicowoobwodowej musz by cznice zamykajce kolej

obwodoworazwczajcejwlinirednicow.
Nowymelementemukadukolejowegopowinnabyliniakolejowaprowadzcado
portulotniczegoim.W.Reymonta,umoliwiajcaszybkiiwygodnydojazddolotniska
zcentrummiastaorazregionu.
Kolejnymi niezbdnymi dziaaniami inwestycyjnym powinna by budowa
przystankwkolejowychnaliniiobwodowej,rednicowejiliniachwylotowychzmiasta.
Przystanki idworce powinny sta si wzami multimodalnymi z funkcjami
usugowymi. W wzach tych nastpowaoby powizanie kolejowego systemu
komunikacyjnegoztramwajowymiautobusowymsystememmiejskim.
Dziaania organizacyjne zmierza musz do penej integracji systemw
komunikacji zbiorowej (kolej, tramwaj, autobus) i indywidualnej (parkingi park&ride,
rower)wszczeglnociwwzachmultimodalnychtworzonychwoparciuoprzystanki
idworce kolejowe. Zapewnienie wygody, bezpieczestwa i atrakcyjnoci korzystania
zprzystankwkoleiaglomeracyjnej,wtymprzesiadekzkoleinatramwajiautobus,jest
niezbdnym warunkiem szerokiego wykorzystania kolei jako rodka komunikacji
wmiecie,aglomeracjiiregionie.
Do sfery organizacyjnej naley take stworzenie jednorodnego systemu opat za
korzystanie z pojazdw komunikacji publicznej w granicach aglomeracji, oraz
czytelnegosystemuinformacjikomunikacyjnej.

II.6.c.OpiszacznikwVI.2.AD:

A i B. Docelowy i optymalny model ukadu drogowego wskazuje w ramach

rezerwowanychjukorytarzydwiegrupydrg:
ukad drg dojazdowych zapewniajcy dostpno Miasta z zewntrz przez
systemautostradidrgekspresowychwokodzi,
ukad drg o podstawowym znaczeniu w ruchu wewntrznym wraz
zpropozycjuzupenieniaiusprawnieniaistniejcejsiecidrogowej.
Model wskazuje drogi, ktre powinny zaspakaja potrzeby komunikacyjne w sytuacji
nieuchronnego kurczenia si zasobw ludnociowych Miasta i regionu, a zatem
proponujeredukcjprzewymiarowanegoprogramudrgzapisanegowStudiumodzi.
Model drogowy dostpu Miasta z zewntrz zosta oparty na tzw. kracie prostopadej
zoonej z dwch ram dostpu: podstawowej podczajcej do drg A1 i S14
przebiegajcychprzygranicachMiasta,czylipooonychbliejodziorazuzupeniajcej
podczajcejdodrgA2iS8przebiegajcychprzezgminyssiednie,czylipooonych
dalej od odzi. Wyszo ramy podstawowej nad uzupeniajc polega na lepszej
dostpnocidoringuautostradowego.
ZaoeniamodeluwzakresiedocelowejsiecidrogowejobrazujerysunekA.
Usprawnienia stanu istniejcego zakadaj program maych uzupenie kreujcych
duekorzyciwzakresiesprawnociiwydajnocisiecidrogowejprzezjejdopenienie.
ZaoeniawzakresieusprawnieniaistniejcejsiecirdmieciaobrazujerysunekB.

C.
Bardzo wane znaczenie w systemie komunikacyjnym miasta odgrywa
komunikacjazbiorowa.Wzaproponowanymmodeludlategozakresuwporozumieniu
zZDiT oraz MPK wskazano na konieczno zmiany podejcia do efektywnoci
istniejcego i planowanego ukadu w celu podniesienia konkurencyjnoci wobec
komunikacjiindywidualnejprzez:
27

oparcie ukadu na komunikacji tramwajowej z zachowaniem i modernizacj

istniejcej sieci, jej czciow rozbudow do duych generatorw ruchu lub
domknicia sieci izamian wybranych odcinkw peryferyjnych o niskim
oboeniunalinieautobusowe
utworzeniecentralnychwzwprzesiadkowychskrzyowatrastramwajowych
wschd zachd i pnoc poudnie w rejonie D.T. Central i dworca d
Fabryczna
uzupenieniu ukadu opartego na tramwaju przez linie autobusowe rozwoce
pasaerwzwzwprzesiadkowychnaosiedlaidopeniajcesiewcentrum
powizaniu rodkw transportu sprawnymi wzami i punktami
przesiadkowymi
rozdzieleniuliniitramwajowychodautobusowychwceluniepowielaniatras
dopenieniesystemukolejmiejskoaglomeracyjnwzakresiemetropolitalnym
iaglomeracyjnym oraz jej powizaniu z komunikacj miejsk na dworcach
istacjach
realizacj 7 zewntrznych parkingw Park & Ride w miejscach napywu
pasaerwzregionudlaprzejciaichprzezkomunikacjzbiorowizmniejszenia
ruchuwcentrum
codozasadyrozdzialiniitramwajowychornymstandardzie, wtymrozdzia
liniicentralnychodobwodowychirelacjiwschdzachdodpnocpoudnie.

D.
Komunikacja piesza i rowerowa stanowi powinna podstawowy rodek
transportuw
cisym centrum i uzupenia system na terenie caego miasta. Wymaga to wskazania
podstawowejsiecidrgrowerowychzbierajcychtenruchwpodzialenacodziennego
uytku i rekreacyjne oraz wskazania gwnych cigw pieszych o rnym sposobie
uytkowania wcelu ochrony tych korytarzy przed ruchem samochodowym bdcym
wkolizjifunkcjonalnej.

28

III.Praceplanistyczne

Muszwreszcie(boniestaositood1945rokudodzi)
realizowa jednolit ispjn polityk przestrzenn
miasta. Ta musi wynika ze stanu faktycznego
(ocenianego obiektywnie i bez uprzedze) naprawia
bdyprzeszociirealistycznieprognozowa.

III.1.Studiumuwarunkowairozwojuprzestrzennegomiastaodzi

Ustawowo naoony obowizek monitoringu Studium powinien by rzetelnie

wykonywanyiprowadzidoeliminacjibdnychzaoeiniedopowiedzewzawartych
wfunkcjonujcymdokumencie.Podjcietychdziaapowinienprzyspieszydodatkowo
fakt koniecznoci realizacji planw miejscowych, ktre musz by zgodne ze Studium,
aniemogzawierabdw.
Studium musi zawiera realny, potwierdzalny w rzeczywistoci opis miasta oraz
optymalneimoliwewrealizacjiperspektywyrozwojowe.
GranicestrefopisanewStudiumUwarunkowaiKierunkwRozwojuMiastaodzi
zroku2010powinnyulecuaktualnieniuikorekciewoparciuostanistniejcy,zaoenia
Strategii przestrzennego rozwoju odzi oraz realne moliwoci i potrzeby miasta.
Precyzyjnewyznaczenietychgranicjestniezbdneponiewabdwartociowatkank
i okrela co musi by bezwzgldnie chronione iewentualnie przeksztacane z wielk
ostronoci, a co mona restrukturyzowa swobodniej. Strefa Wielkomiejska bdzie
miaa skomplikowany obrys, czcy stan faktyczny i podane uzupenienia
harmonizujce z zachowan tkank wedug regu narzuconych przez struktur
historyczn.Granicebdwicpulsujceiniezawszepokryjsizprzebiegiemulic.

III.2.miejscoweplanyzagospodarowaniaprzestrzennego

S najsilniejszym dokumentem prawnym szczegowo regulujcym rozwj

przestrzenny danego miejsca oraz faktycznym narzdziem usprawnienia procesw
inwestycyjnych.
W pierwszej kolejnoci (co jest ujte w obowizujcym harmonogramie realizacji
Planw na lata 20122014 zgodnie z Zarzdzeniem Nr 2082/VI/12 Prezydenta Miasta
odzi z dnia 12 kwietnia 2012 r.) musz uporzdkowa system penetracji drogowej
imoliwociinwestowaniawStrefieWielkomiejskiejiMiejskiej.
Rwniewanesplanyzatrzymujcerozrostterytorialnymiasta,chroniceobszary
przyrodnicze,orazprzebieginiezbdnychkorytarzydrogowych.dprzedewszystkim
musi obejmowa planami miejscowymi obszary w ktrych regulacja przestrzennego
rozwoju przyniesie najwicej korzyci dla spoecznoci miasta, chronic je przed
agresywnymiinteresamijednostkowymi.

29

Harmonogram planw zosta sformuowany wedug poniszych priorytetw

(zaczniknr3):
A. Umoliwianie strategicznie i tosamociowo wanych i pilnych dla odzi
inwestycji,uporzdkowanieobszarwcentralnychmiasta;
B. Ochronazabytkwurbanistykiorazzespowfabrycznych;
C. Ochrona terenw niezurbanizowanych i zatrzymanie rozprzestrzeniania si
zabudowymiasta;
D. Przygotowanie terenw inwestycyjnych poza cisym centrum na potrzeby
przemysu, zabudowy rezydencjonalnej funkcji magazynowej i centrw
zwizanychzpodczeniamidoautostrady.
E. Zakoczenie zaawansowanych w realizacji planw (najczciej o prostym
ibezkonfliktowymzakresiemerytorycznym).

W harmonogramie wybrano do sporzdzenia wedug powyszych kryteriw

41planwz81 decyzji oprzystpieniu do sporzdzania (w tym 20planw
zharmonogramu jest kontynuacj prac zaawansowanych). W miar postpu realizacji
tego harmonogramu procedowane bd kolejne, dokument nie jest zatem
jednorazowym okreleniem, ktre plany bd wykonane, tylko zapisem kolejnoci ich
sporzdzania.
Ma na celu nie tylko usprawnienie i wskazanie najwaniejszych planw, lecz
rwnie urealnienie sporzdzania duej liczby przystpie do poziomu moliwoci
proceduralnych.
Przykadem planistycznego rozwizania dla kwartau zabudowy w Strefie
Wielkomiejskiejjestzaczniknr6.

30

V. Informacja i edukacja w przedmiotowym

zakresie (jako warunek partycypacji
spoecznej)

wiadomomieszkacwodzi,dotyczcawasnegomiastajestniewystarczajca.
Stanowi to uszczerbek w osobniczych definicjach tosamoci (brak poczucia dumy
zmiejscapochodzeniastanowitzw.chwiejnyfundamentautodefinicjiczowiekaijest
niezwykleszkodliwy.)
Historia odzi, zapisana w tkance materialnej kamienicach, placach, ulicach,
paacach miejskich i fabrykach stanowi wystarczajc i w peni satysfakcjonujc
baz,wkontekcieeuropejskimipolskim,dlabudowaniasilnejidumnejtosamoci
miejskiej. Jej zbudowanie i promowanie jest warunkiem partycypacji spoecznej
iuruchamiatzw.Samoregeneracjmiasta.
Biuro Architekta Miasta musi prowadzi dziaalno informacyjnoedukacyjno
promocyjn, obejmujc aspekty zagospodarowania przestrzennego, takie jak
architektura, urbanistyka i przestrze publiczna miasta. Moe to czyni przy uyciu
rnorodnych narzdzi, tworzc materiay w formie wydawnictw, filmw, prowadzi
spotkania,warsztatyetc.
Naley wzbudzi Mod na mieszkanie w centrum. Bardzo istotna w tym
kontekciejestinformacjawewntrznaskierowanadomieszkacwodzi,alejeszcze
waniejsza: zewntrzna do potencjalnych nowych osiedlecw i inwestorw.
Upowszechnianie wiedzy, i d jest jedynym miastem (o dobrze zdefiniowanej
przestrzeni historycznej) tej wielkoci w Polsce, gdzie jednoczenie jest tak due
pole dla nowych inwestycji w centrum zbuduje atrakcyjno wizerunku odzi i da
szansnaoywieniekoniunkturyinwestycyjnej.
Odrbn i wana sfer informacyjnoedukacyjn jest praca ze rodowiskiem
inwestorw, architektw i inynierw, bowiem wiadomo wymienionych grup
eksperckich, odnonie prawidowego inwestowania wewntrz Strefy Wielkomiejskiej
iMiejskiejjestniewystarczajca.
Bardzo pomocne dla procesu informacji i edukacji odzian w przedmiotowym
zakresie bdzie zrealizowanie staej wystawy zawierajcej (przykadem Barcelony)
makietodziwskali1:500zzaznaczeniemkluczowychobiektwiobszarw.Wystawa
powinna by aktualizowana o prezentacj materiaw historycznych i wspczesnych
zamierzeplanistycznych(wtymkonkursw,projektwiinnych).

31

32

V.Uwagikocowe

V.1.Obszaryproblemowe

Dla skutecznego realizowania strategii rozwoju miasta do wewntrz, czyli

inwestowania i podnoszenia rangi centrum miasta, konieczne s dziaania zmieniajce
struktur spoeczn w Strefie Wielkomiejskiej. Urzd Miasta oraz czynniki spoeczne
musz przeprowadzi ten proces moliwie szybko, w sposb naturalny i przy uyciu
wszelkichmoliwychnarzdzi.Tak,bywStrefieWielkomiejskiejgwniezamieszkiwali
ludzie,ktrzychctammieszka,orazsnatoekonomicznieprzygotowani.
Koniecznejestprzyjcieostatecznegomodeluukadudrogowokomunikacjnegodla
odzi. Pozwoli to rozstrzygn priorytety inwestycji drogowych, ale przede wszystkim
uwolni niepotrzebnie zarezerwowane korytarze drogowe oraz wskae te, ktre trzeba
absolutniechroni.

V.2.Priorytetyinwestycyjne

Dlamiasta(gminy):

Najpilniejsze inwestycje drogowe podczajce d do systemu autostrad

(A1,A2,S8).
Najpilniejsze inwestycje drogowe udraniajce i uzupeniajce siatk ulic
wStrefieWielkomiejskiejiMiejskiej.
InwestycjedrogowezwizanezNC.
ZabezpieczeniebudynkwStrefyWielkomiejskiejprzeddegradacj.
Optymalizacjaipodniesieniestandardukomunikacjizbiorowej.
Realizacja planw miejscowych, dla obszarw centralnych, przemysowo
produkcyjnych, oraz chronicych miasto przed rozlewaniem si miasta na
zewntrz.
ZainwestowaniewprocesregulacjiwasnociowejwStrefieWielkomiejskiej
iMiejskiej.

Dlainwestorw:

Jak najszybsze pozyskanie inwestorw dla NC, oraz obszarw przylegych

doNC.
Pozyskanie drobnych inwestorw dla wypeniania Strefy Wielkomiejskiej
iMiejskiej.

33

V.3.Kierunkidziaa
Absolutnienajpilniejszejestuwolnienieizdynamizowanie
inwestowania w Strefie Wielkomiejskiej i Miejskiej.

Abyzrealizowatencelnaley:
1.

Zwaloryzowa tkank zabytkow pod wzgldem wartoci historycznej i roli

wstrukturzeurbanistycznej.

2.

Dokona rzetelnej oceny technicznej tkanki historycznej, ktrej punktem

wyjciowym ma by denie do jej zachowania i wskazania koniecznoci
zakreswniezbdnychremontwwpozostaychprzypadkachprzeznaczydo
wymianytkanki,ewentualniedorozbirki,przeznaczajcnaceleinwestycyjne.

3.

Wyznaczyobszarniezbdnydoutechnicznienia:
a. Konieczno zmiany systemu grzewczego na c.o. (Strefa Wielkomiejska
iMiejska),
b. Podwyszenie standardu technicznego poprzez kompleksowe
wprowadzenieinstalacjisanitarnych,
c. Termomodernizacj budynkw szczeglnie przegrd poziomych
(stopwidachw)orazfundamentw,
d. Wykorzystanie strychw, poprzez zmian ich uytkowania na cele
mieszkalnictwa.

4.

Przyj i upowszechni tani, naturalny system remontowania12 tkanki

historycznej,powstaejprzed1945rokiem.

5.

Promowa mae rodzinne przedsibiorstwa remontowe, wyspecjalizowane

wdziaaniach na zabytkowej tkance w warunkach gstej zabudowy
rdmiejskiej. Prowadzenie takiej dziaalnoci mogoby wspomc powoanie
CentrumRewitalizacjiMiastEuropejskich.

6.

Oprcz realizacji planw miejscowych, naley uproci i udroni przepyw

informacji i obsugi UM, by moda na mieszkanie w Centrum moga si
realizowa.

7.

Proces prywatyzacji nieruchomoci w Centrum musi ulec znacznemu

przyspieszeniu13

8.

Dlaochronytkankihistorycznejnaleywprowadziinstrumentyfinansowe:
a. duypodatekodniezabudowanychdziaekinieczynnychlokali,
b. minimalny od nieruchomoci historycznych utrzymanych w dobrym
stanie.

12

Polega na wymianie jedynie tych elementw, ktre s skorodowane, np. belka stropu drewnianego,
wrazzwprowadzeniemodpowiedniejochronyppo(niejestkoniecznazamianastropwdrewnianych
naelbetowe).
13
Winnychmiastacheuropejskichcigowasnociutrzymywaahistorycznecentrawdobrejkondycji
technicznej i spoecznej. W odzi niczyje po 1945 roku, historyczne centrum ulego degradacji na obu
paszczyznach.Terazmusimynadrobistraconyczasiodwrciprocesdegradacji.

34


9.

Dziaaniasystemowe:
a. Opracowania porzdkujce informacje (mapa podanych inwestycji
[ofertyinwestycyjnej],mapawartocihistorycznychitp.)
b. Programy stymulujce drobne inwestowanie np.: strych, oficyna,
spdzielniakamienica,mieszkaniewstarym,remontujimiejitp.

10. Regulacjasystemudrogowegoikomunikacyjnego.
11. Kolejnym obszarem dziaalnoci Architekta Miasta i wadz powinny by
inicjatywy legislacyjne tj. Ustawa Rewitalizacyjna, korekty Ustawy
oZagospodarowaniu
Przestrzennym,
korekty
Prawa
Budowlanego
iRozporzdzeznimzwizanych.

ArchitektMiastaodzi

MarekJaniak

35

36

VI.Zaczniki

VI.1.Strefy:WielkomiejskaiMiejska
VI.2.Docelowyukadkomunikacyjny
b.
c.
d.
e.

Poczeniazewntrzneiobsugamiasta
Usprawnieniaukaduistniejcego
Komunikacjazbiorowa
Systemdrgpieszychirowerowych

VI.3.Mapaharmonogramusporzdzaniamiejscowychplanw
VI.4.StrefyobszaruNoweCentrumodzi
VI.5.WytyczneprzestrzennedlaczciobszaruNowegoCentrumodzi
VI.6.PrzykadowewytycznedoplanumiejscowegodlakwartauWielkomiejskiego
przyul.Piotrkowskiej

37

38

VI.1.Strefy:WielkomiejskaiMiejska

39

40

VI.2.Docelowyukadkomunikacyjny

VI.2.a.Poczeniazewntrzneiobsugamiasta

41

42

VI.2.b.Usprawnieniaukaduistniejcego

43

44

VI.2.c.Komunikacjazbiorowa

45

46

VI.2.d.Komunikacjapieszairowerowa

47

48

VI.3.Mapaharmonogramusporzdzaniamiejscowychplanw

49

50

VI.4.StrefyobszaruNowegoCentrumodzi

51

52

VI.5.WytyczneprzestrzennedlaczciobszaruNowegoCentrumodzi

53

54

VI.6.PrzykadowewytycznedoplanumiejscowegodlakwartauWielkomiejskiego
przyul.Piotrkowskiej

55