Komputer

P Rsamochodowy
O J E K T Y

Komputer samochodowy,

cz 2
AVT434

Jadc w trasie zastanawiamy

si czasami ile ju kilometrw
przejechalimy, czy starczy nam
paliwa do celu, jak dugo ju
jedziemy. Czasami zastanawiamy
si, ktra droga jest krtsza,
ile paliwa spalamy w danej
chwili i czy nie daoby si
moe co czasami zaoszczdzi.
Na wikszo z tych pyta
uytkownicy nowych dobrze
wyposaonych samochodw
mog sobie szybko odpowiedzie
patrzc na wywietlacz
komputera pokadowego.
Rozwizanie dla uytkownikw
starszych samochodw
przedstawiamy w artykule.
Rekomendacje:
doskonae uzupenienie
wyposaenia samochodw
pozbawionych komputerw
pokadowych, atwe do
zastosowania w wikszoci
wspczesnych aut.

PODSTAWOWE PARAMETRY

Pytka o wymiarach 52 x 41 mm
Zasilanie +12 V (instalacja samochodowa)
Pomiar i rejestracja: przebytej drogi, zuycia
paliwa, prdkoci, czasu jazdy, napicia
akumulatora
Przypomnienie o wczeniu wiate zim
Moliwo kalibracji zuycia paliwa i przebytej drogi

Elektronika Praktyczna 10/2005

Monta i uruchomienie

Urzdzenie zmontowano na pytce,

ktrej schemat montaowy pokazano
na rys. 3 (EP9/2005). Przed montaem
zalecam wypiowanie z bokw pytki
wci na zaczepy boczne wywietlacza (rys. 4). Wywietlacz przystosowany jest do montau na pytce o gruboci do okoo 1 mm. Jest to grubo
nietypowa i przy wykonaniu pytki
z laminatu o gruboci 1,5 mm boczne
wycicia naley wykona pod ktem.
Monta elementw nie bdzie nalea
do prostych, gdy w celu zminimalizowania wymiarw ukadu zostay
zastosowane elementy SMD w bardzo
maych obudowach (rezystory i kondensatory wielkoci 0603).
Najpierw wlutowujemy procesor
U4. Przykadamy go dokadnie na
pady i centrujemy, aby wszystkie
nki leay dokadnie na padach.
Nastpnie przylutowujemy dwie
nki po przektnej i sprawdzamy
czy nadal procesor jest pooony
prawidowo na pytce. Teraz zalewamy wszystkie nki cyn, starajc si to zrobi w miar szybko,
eby topnik nie odparowa w caoci. Nastpnie podgrzewamy cyn
i zbieramy nadmiar odsysaczem. Pamitajmy o topniku lub rozpuszczonej w spirytusie kalafonii, bo gdy

topnik wyparuje nie uda si nam

zebra caego nadmiaru cyny i pozostan zwarcia pomidzy nkami.
Po wlutowaniu procesora wlutowujemy pozostae elementy SMD
na stronie elementw (TOP). Nastpnie wlutowujemy diody wiecce na stronie lutowania (BOTTOM).
Mona zastosowa diody stosowane
do tuningu komrek. W zasadzie
potrzebne s diody wiecce w bok,
ale ja uyem diody wiecce do
gry i wlutowaem je bokiem. Na
kocu wlutowujemy kwarc zegarkowy 32768 Hz oraz zcze W1.
Zcze G1 wlutowujemy roboczo,
tylko na czas programowania, eby
po zaprogramowaniu mona byo je
atwo wylutowa. Ja po prostu nie
wkadaem golpinw w otwory, a na
czas programowania przylutowaem
kabelek 3yowy. Kwarc posiada
do wlutowania tylko pola lutowni-

Rys. 4. Sposb wypiowania wci

do mocowania wywietlacza

27

Komputer samochodowy

te troch wiksze pole

odczytowe. Kontrast
tych wywietlaczy jest
te troch lepszy, ale
w moim ukadzie zosta
zastosowany jednak
wywietlacz od 5110
ze wzgldu na prostszy
monta mechaniczny.
Nastpnie do pinw
1 i 2 zcza W1 doczamy napicie +12 V.
Rys. 5. Schemat kabelka do programowania
Powinny zawieci si
diody podwietlenia wycze, nie posiada otworw. Myl,
wietlacza, a na wywietlaczu powie nie sprawi to w montau wiknien ukaza si ekran podstawowy,
szych problemw.
oraz powinien piszcze co sekund
Przy wyprowadzeniach kwar- buzer (brak ustawionej daty). Jeeli
cu przewidziano kondensatory C13 na wywietlaczu nic nie wida, moe
i C14 podczone do masy. W razie
to oznacza zy styk elastomeru przewodzcego do pytki drukowanej lub
problemw z wzbudzeniem kwarcu
do szka wywietlacza.
naley je wlutowa. W moich prototypach nie stosowaem tych konNastpnie doczamy dodatkowo
densatorw. Zmieniajc ich wartoci
napicie +12 V na pin 5 zcza
mona wpyn na dokadno cz- W1. Powinien znikn migajcy nastotliwoci, co zaowocuje dokad- pis WIATA oraz ucichn buzzer.
niejsz prac zegara czasu.
Nastpnie wielokrotnie podczamy i doczamy napicie +12 V do
Uruchomienie rozpoczynamy od
podczenia do pinu 1 napicia pinu 4 zcza W1 symulujc impulsy prdkoci. Po kilkudziesiciu
+12 V a do pinu 3 masy (GND).
takich prbach powinna wzrosn
Sprawdzamy, czy za stabilizatorem
liczba przejechanych kilometrw.
U2 jest napicie 5 V i czy na R26
Nastpnie tak sam operacj przejest okoo 3,3 V. Jeeli napicia s
moemy przystpi do zaprogramo- prowadzamy na pinie 10 zcza W1
wania procesora. Posiada on wbu- i sprawdzamy czy zwiksza si ilo
dowany bootloader uaktywniajcy spalanego paliwa oraz czy warto
si, gdy w czasie zerowania nka
chwilowa spalania jest rna od 0.
PSEN bdzie zwarta do masy przez
Pozostaje sprawdzenie klawiszy.
rezystor 1 kV. Na pytce ten rezyKrtkie nacinicia powinny zmiestor moemy podczy wlutowujc nia wywietlane ekrany.
zwor Z1.
Pozostaje doczy rwnolegle 2
Do zcza G1 podczamy ka- czujniki temperatury do pinu 9 zbelek z konwerterem napi, ktry
cza W1 i sprawdzi czy prawidowo
podczamy do portu RS232 kom- pokazywane s na wywietlaczu
putera PC. Schemat takiego kabelka
temperatury.
jest przedstawiony na rys. 5.
Jeeli ukad zosta ju wstpnie
Do zaprogramowania moe zo- przetestowany na stole czas na
sta uyty program download.exe monta w obudowie. Pytka atwo
(wersja DOS) lub wsd.exe (wersja daje si zamontowa w obudowie
Windows) rmy Analog Devices. Z24. Teraz czas na monta w saObydwie wersje s do cignicia mochodzie.
Ja przedstawi opis montau
ze strony www.analog.com.
Po zaprogramowaniu naley roz- w samochodzie Skoda Fabia z sillutowa zwor Z1 w celu umonikiem 1,4/44 KW AZE. Jako, e
liwienia startu naszego programu. nie chciaem za bardzo ingerowa
Nastpnie na pytk od strony BOT- w instalacj elektryczn samochodu,
TOM naley zaoy wywietlacz a wikszo sygnaw bya dostpna w zczu radiowym ISO, zakuod telefonu Nokia 5110. Mona te
doczy kabelkami wywietlacz od piem wtyczk i gniazdo ISO i wyNokii 3310 (rys. 6), jednak przewo- konaem kabelek wedug schematu
dy poczeniowe nie powinny by przedstawionego na rys. 7. Dziki
zbyt dugie, ze wzgldu ma mo- temu w kadej chwili w razie jaki
liwo zakce. Wywietlacze od
problemw mog wypi mj ukad
Nokii 3310 s troch wiksze i maj
z instalacji samochodu.

28

Pamitajmy, e nieumiejtny
monta moe doprowadzi do
uszkodzenia komputera wtrysku
(ECU) w samochodzie.
Problem jest tylko z dojciem do
sygnau wtryskiwacza. Ja podczyem si do wtryskiwacza cylindra
4 (stojc twarz do przodu samochodu najbardziej z lewej). W moim
silniku jest to kabelek o kolorze oletowo/niebieskim. Niestety wymaga
to odkrcenia dwch rub (jedna
pod znaczkiem Skody) i zdjcia pokrywy silnika.
W celu wyeliminowania moliwoci uszkodzenia ECU, naley
podcza si w nastpujcy sposb:
odizolowujemy przewd wtryskiwacza na odcinku 0,5 cm, doczmy
do tego miejsca przez owinicie
lub przylutowanie kilka centymetrw przewodu, izolujemy dokadnie
miejsce poczenia, do wyprowadzonego przewodu dolutowujemy rezystor 10 kV i dopiero do tego rezystora dolutowujemy przewd waciwej dugoci doczony do naszego
ukadu. Teraz jakiegokolwiek zwarcie nastpuje przez rezystor 10 kV,
co nie spowoduje uszkodzenia ECU.
Takie samo postpowanie zastosowaem dla sygnau przetwornika drogi, z tym, e rezystor zabezpieczajcy mia rezystacj 1 kV. Napicia +12 V po kluczyku i +12 V
stae zostay wprowadzone przez
gniazda bezpiecznikowe zamontowane na kablu. Woyem w nie z duym zapasem bezpieczniki 400 mA.
Jeszcze par sw na temat
czujnikw temperatury. Zostay one
podczone do wsplnej magistrali
z zasilaniem ich z tej magistrali, co
zaowocowao zmniejszeniem liczby
przewodw wychodzcych z pytki.
Czujniki temperatury zostay wykonane w nastpujcy sposb: na
zwarte nki +VCC i GND oraz
na nk DQ, po przylutowaniu
przewodw, zaoono koszulki termokurczliwe. Po obkurczeniu tych
koszulek na obudow DS18B20

Rys. 6. Schemat podczenia wywietlacza od NOKII 3310

Elektronika Praktyczna 10/2005

Komputer samochodowy

Rys. 7. Schemat okablowania komputerka w samochodzie FABIA

i przewody zostaa zaoona grubsza koszulka, ktra miaa usztywni

i zabezpieczy konstrukcj. Polecam
to zrobi bardzo starannie dla
czujnika temperatury zewntrznej,
gdy warunki jego pracy s bardzo niekorzystne. Zastosowaem kable 2dwuyowe w ekranie w celu
wyeliminowania wpywu zakce
na transmisj z czujnikami. Do jednej yy zostaa podczona linia
DQ, a do drugiej GND. Ekran zosta
podczony tylko od strony komputerka rwnie do GND.
Czujnik temperatury zewntrznej
zosta zamontowany przy prawym
halogenie. Innym stosowanym miejscem na zamontowanie czujnika temperatury zewntrznej jest obudowa
lusterka, jednak ja zrezygnowaem
z tego miejsca ze wzgldu na utrudnione prowadzenie kabla do tego
miejsca i ch pomiaru temperatury
blisko powierzchni drogi, co daje
moliwo wykrywania oblodzenia.
Czujnik temperatury wewntrznej
zamontowaem w dolnej czci konsoli rodkowej.
Sam komputerek zosta zamontowany pomidzy obrotomierzem
i wskanikiem prdkoci. W tym
miejscu dostp do klawiszy sterujcych zamontowanych na pytce
byby bardzo utrudniony, a w czasie
jazdy wrcz niebezpieczny, dlatego
te przyciski zostay zamontowane w jednej z zalepek w konsoli
rodkowej. Jeeli po zamontowaniu

Elektronika Praktyczna 10/2005

w samochodzie wszystko dziaa poprawnie, pozostaje wykalibrowa

wspczynnik drogi i wspczynnik
wtrysku. Jeeli komputerek zostanie zamontowany w Skodzie Fabii
z silnikiem 1.4/44 kW AZE, to pozostanie sprawdzenie, bo prawidowe wspczynniki s wpisane ju
w kod programu. Nastpnie sprawdzamy czy czujniki pokazuj waciwe temperatury i czy ich funkcje
nie s wzajemnie zamienione. Jeeli
s zamienione to wchodzimy w tryb
programowania, w opcj Zamiana
czujnikw temperatury i zamieniamy
ich funkcje.

Podsumowanie

Mj komputerek zosta zamontowany w samochodzie w czerwcu

2004 i przejecha ju okoo 12000
km. Maksymalna temperatura wntrza zaobserwowana w lato to
+55 oC, najnisza jak do tej pory
to 12oC. W czasie eksploatacji nie
zaobserwowaem adnego nieprzewidzianego zerowania lub jakiejkolwiek nieprawidowej pracy, oprcz
bdw programowych, ktre sukcesywnie poprawiaem. Z moich
dowiadcze wyniko, e niestety
maa czcionka nie jest zbyt czytelna w czasie jazdy, dlatego te powstay ekrany w powielonymi danymi, ale pisane czcionk podwjnej
wielkoci.
DK
darek3759@tlen.pl

29

Komputer samochodowy

30

Elektronika Praktyczna 10/2005