PROJEKTY

CZYTELNIKW

Dzia Projekty Czytelnikw zawiera opisy projektw nadesanych do redakcji EP przez Czytelnikw. Redakcja nie bierze
odpowiedzialnoci za prawidowe dziaanie opisywanych ukadw, gdy nie testujemy ich laboratoryjnie, chocia
sprawdzamy poprawno konstrukcji.
Prosimy o nadsyanie wasnych projektw z modelami (do zwrotu). Do artykuu naley doczy podpisane owiadczenie,
e artyku jest wasnym opracowaniem autora i nie by dotychczas nigdzie publikowany. Honorarium za publikacj
w tym dziale wynosi 250, z (brutto) za 1 stron w EP. Przysyanych tekstw nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie
prawo do dokonywania skrtw.

Mikroprocesorowy miernik pojemnoci

Z wasnego dowiadczenia
wiem, jak bardzo przydatnym
w pracowni radioamatora
jest miernik pojemnoci
kondensatorw. W czasopismach
elektronicznych byy ju
opisywane rne rozwizania
takich miernikw. Urzdzenie
ktre przedstawiam poniej
ma dwie cenne zalety: jest
proste w wykonaniu i dokonuje
dokadnych pomiarw. Zakres
mierzonych pojemnoci mieci
si w zakresie od 1 pF do
16,7 F.
Rekomendacje:
kondensatory s jednymi
z najczciej stosowanych
elementw elektronicznych.
Miernik pojemnoci bdzie wic
przydatny kademu elektronikowi
niezalenie od jego specjalizacji.

Projekt

131

Gwnymi elementami urzdzenia

s: mikroprocesor AT90S2313, licznik
czasu 555, dzielnik czstotliwoci
4017, wywietlacz ciekokrystaliczny
2x16. Po umocowaniu mierzonego
kondensatora w szczkach pomiarowych, czyli doczeniu go do gniazda Cx, przyciskamy przycisk startu
pomiaru sterujcy wyprowadzenie
Portd.1. Spowoduje to pojawienie si
niskiego poziomu na wyprowadzeniu
Portd.4. Poziom niski rozadowuje
kondensator C2 wytwarzajc krtki,
ujemny impuls na wejciu nr 2 zegara 555. Rozpoczte zostaje liczenie
czasu pomiaru pojemnoci kondensatora. Czas ten jest dokadnie zaleny od staej czasowej wynikajcej
z pojemnoci mierzonej Cx (cznie
z rwnoleg pojemnoci C1 i pojemnoci montaow) oraz rezystancji
Pr2 i R3. W czasie trwania pomiaru,

na wyjciu zegara wyprowadzenie

nr 3 bdzie stan wysoki. Poziom
ten steruje tranzystorem T1, ktry
odwraca jego faz, czyli na kolektorze tego tranzystora pojawia si
poziom niski. Ten poziom niski podany jest na wyprowadzenie nr 13
dzielnika Us3 powodujc zezwolenie na podzia czstotliwoci 4 MHz
kwarcu mikroprocesora. W efekcie do
wejcia Portd.5 zostaje podany sygna o czstotliwoci 1 MHz. Portd.5
jest wejciem Timera1 zliczajcego
impulsy o tej czstotliwoci. Jeli
warto staej czasowej wynosiaby 1 s, to licznik Timer1 zliczyby
1 milion impulsw, a wywietlacz
LCD wywietliby wynik 1000000 pF.
Po zakoczeniu pomiaru wynik zostaje zapamitany przez procesor
i wywietlony na wywietlaczu LCD.
Ponowne przycinicie START nie

Wszystkie listingi do tego artykuu s umieszczone na pycie CD EP7/2005 oraz na stronie http://www.ep.com.pl

Elektronika Praktyczna 7/2005

97

PROJEKTY

CZYTELNIKW

Rys. 1. Schemat elektryczny miernika pojemnoci

spowoduje ponownego liczenia, poniewa na wyjciu Portd.4 jest ju

stan niski i ponowny stan niski nie
powoduje adnej zmiany. Tak wic
raz wywietlony wynik pozostaje na
wywietlaczu tak dugo, jak dugo
nie zostanie przycinity przycisk
RESET. Przycisk RESET kasuje pomiar i ustawia procesor w gotowoci
do ponownego pomiaru. Poniewa
po wykonaniu funkcji RESET dzielnik czstotliwoci Us3 przez moment podaje impulsy na wejcie
Portd.5, co powodowao bdne odczyty, wic zastosowaem diod D1,
ktra po sygnale RESET otrzymuje
z wyjcia Portd3 poziom niski zatykajcy tranzystor T1 do czasu przycinicia START; od tego momentu
Portd.3 ma stan wysoki, ktry dziki
diodzie D1 nie ma wpywu na prac tranzystora T1.
Dioda LED D2 doczona do wyjcia Portd.0 wskazuje swoim miganiem prawidow prac urzdzenia.
Wyprowadzenia ISP oznaczone
numerami 1 6 przeznaczone s
do przyczenia programatora. Tym
interfejsem jest programowany procesor. Oczywicie po zaprogramowaniu nie musimy odcza programatora na czas sprawdzania dziaania

98

procesora. Programator mona obejrze na stronie internetowej: http://

www.henwyd.republika.pl.
Miernik pobiera 20 mA prdu,
wic moe by zasilany z baterii 9 V
poprzez stabilizator napicia 5 V.

Sposb strojenia

Po zmontowaniu urzdzenia,
na zaciskach Cx istnieje pojemno montaowa. Jest to pojemno szkodliwa, przekamujca pomiary. W moim urzdzeniu wynosi
ona 18 pF. Gdyby jej nie usun,
to bez doczonej pojemnoci Cx
wywietlacz pokazywaby bdny
wynik. Aby tej wady unikn, do
zaciskw Cx doczyem trymer
o pojemnoci 15 pF nastawiony na
poow pojemnoci, a w programie
wprowadziem polecenie: Pojemnosc = Counter1 22. Oznacza
to, e programowo zmniejszyem
zawarto licznika Counter1 o 22
impulsy (pikofarady). Sprawdzamy
teraz co pokae wywietlacz bez
doczonej pojemnoci Cx. Powinien wywietli 0. Jeli pokae np.
3, to trymerem dodamy brakujce
3 pF. Jeli dla przykadu pokae
5 pF, to trymerem odejmiemy 5 pF,
a do osignicia 0 pF. Pamitaj-

my, e przy zmianach temperatury

moe wystpi bd 1 pF, tak wic
strojenie naley przeprowadzi po
ustabilizowaniu si temperatury
urzdzenia.
Henryk Wydmuch
henwyd@wp.pl
WYKAZ ELEMENTW
Rezystory
R1: 10 k
R2, R5: 1 k
R3: 660 k
R4: 47 k
Pr1: 2...4,7 k
Pr2: 470 k
Kondensatory
C1: 15 pF
C2: 100 pF
C3: 330 pF
C5, C6: 27 pF
C4, C7, C8: 100 nF
C9: 220 F
Pprzewodniki
D1: SD10 lub inna
D2: LED
T1: BC148
US1: 90S2313
US2: 555
US3: 4017
Inne
Q: 4 MHz
LCD: 2x16

Elektronika Praktyczna 7/2005