Professional Documents
Culture Documents
z wodorem
1. Naturalne rda wglowodorw to:
I. gaz ziemny,
II. wgle kopalne, np. wgiel kamienny,
1p.
III. ropa naftowa.
Benzyna
A
B
C
D
III
III
I
II
Gaz wietlny
I
II
III
III
2. Podkrel uzupenienia wybrane spord AH, tak aby wyraenia zawieray prawdziwe informacje.
I. Wglowodory nienasycone maj wizania A / B midzy atomami wgla w czsteczce.
II. Przykadem wglowodorw nienasyconych s alkiny o wzorze oglnym C / D.
III. Alkeny to wglowodory nienasycone, ktre maj jedno wizanie E / F midzy atomami wgla w czsteczce.
IV. Wszystkie wglowodory nienasycone w reakcji z wod bromow G / H.
A. pojedyncze
B. wielokrotne
C. CnH2n E. podwjne
D. CnH2n2
F. potrjne
a)
wglowodorw (IIV) do ich rodzaju.
Odpowied
A
B
C
2p.
2p.
.
.
Zaznacz odpowied, w ktrej poprawnie przyporzdkowano wzory
sumaryczne
IV
II
II
Wzory
pstrukturalne
I, III
IV
I, III
strukturalne
II
I, III
IV
D. II, IV
2p.
2p.
Uzupenij tabel, wpisujc znak X, tak aby opis reakcji chemicznej (AE) pasowa do jej rwnania (IVI).
A. rwnanie reakcji spalania cakowitego
B. rwnanie reakcji spalania alkenw
C. rwnanie reakcji spalania acetylenu
D. rwnanie reakcji spalania, ktrej jednym z produktw jest sadza
E. rwnanie reakcji chemicznej, w ktrej powstaje 10 czsteczek produktw
Opis reakcji
chemicznej
A
B
C
D
E
II
VI
C. IV
2p.
D. II, IV
2p.
D. I, III
b) Podczas spalania cakowitego wglowodoru (wybranego w punkcie a) zwikszone zapotrzebowanie na tlen jest
spowodowane:
A. jego charakterem nasyconym.
B. du liczb atomw wodoru w czsteczce.
C. brakiem rozpuszczalnoci w wodzie.
D. du zawartoci procentow wgla w czsteczce.
8. Uzupenij ponisze zdania, zaznaczajc odpowiedzi wybrane spord AH, tak aby wyraenia utworzyy opis waciwoci
fizycznych etylenu.
2p.
I. Etylen ma stan skupienia A / B.
II. Etylen jest C / D.
III. Gsto etylenu jest E / F od gstoci powietrza.
IV. Etylen G / H w wodzie.
A. gazowy
B. cieky
C. bladoniebieski
D. bezbarwny
E. duo wiksza
F. mniejsza
G. jest nierozpuszczalny
H. dobrze rozpuszcza si
2p.
Uzupenij tabel, wpisujc znak X, tak aby opis reakcji chemicznej (AD) pasowa do jej rwnania (IIV).
A. reakcja przyczania
B. reakcja otrzymywania dibromoetanu
C. produkt tej reakcji chemicznej moe ulega kolejnej reakcji przyczania (np. bromu)
D. reakcja otrzymywania tetrabromoetanu
Opis reakcji
chemicznej
A
B
C
D
IV
11. Uzupenij rwnanie reakcji polimeryzacji i napisz nazw monomeru. Wymie 3 zastosowania polietylenu.
2p.
_______________
Nazwa monomeru:_________________
Zastosowania polietylenu
1._____________________________________________________________________________________________
2._____________________________________________________________________________________________
2p.
13. Oblicz, ile gramw tlenku wgla(IV) zostanie wyemitowane do atmosfery podczas spalania 10 kg metanu.
2p.
Odpowied: ___________________________________________________________________________________________
14. Zaprojektuj dowiadczenie Wykrywanie wody w produktach spalania metanu. Narysuj schemat, zapisz obserwacje i
sformuuj wniosek.
2p.
Obserwacje:
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
Wniosek: __________________________________________________________________________________________
15. Zaprojektuj dowiadczenie umoliwiajce odrnienie metanu od etenu. Uzupenij schemat nazw uytego odczynnika,
zapisz obserwacje i sformuuj wniosek. Napisz rwnania reakcji chemicznych.
3p.
Obserwacje: ________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
Wniosek: __________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
Rwnania reakcji chemicznych:
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
*16. Podaj nazwy systematyczne zwizkw organicznych o podanych wzorach strukturalnych. Napisz nazw, jak okrela si
zwizki chemiczne majce ten sam wzr sumaryczny, lecz rne wzory strukturalne i waciwoci.
______________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________
Pochodne wglowodorw
1. Zaznacz dokoczenia (AH) podanych wyrae (IIV), tak aby zdania zawieray prawdziwe informacje.
2p.
I. Grup funkcyjn alkoholi jest A / B.
II.
Pochodne wglowodorw s zbudowane z C / D.
III.
Estry w swoich czsteczkach zawieraj grup E / F.
IV.
W skad czsteczki kwasu karboksylowego wchodzi grupa G / H.
A.
grupa karboksylowa
E.
B.
grupa hydroksylowa
C.
grupy alkilowej i grupy funkcyjnej
F.
D.
wglowodoru i grupy funkcyjnej
G.
COO
H.
COOH
2. Podkrel w tabeli oznaczenia wzorw (AE), nazw systematycznych (ae) oraz nazw zwyczajowych (IV), tak aby w
rzdach tabeli powsta poprawny opis zwizkw chemicznych.
2p.
A. CH3COOH
a. kwas masowy
I.
kwas octowy
II.
kwas mrwkowy
III.
alkohol propylowy
IV.
alkohol butylowy
V.
alkohol metylowy
B. C3H7OH
b. metanol
C. C2H5OH
c. kwas propanowy
D. HCOOH
d. butanol
E. C4H9OH
e. etanol
Wzr sumaryczny
CH3OH
A/B/C/D/E
A/B/C/D/E
C3H7COOH
Nazwa systematyczna
a/b/c/d/e
kwas etanowy
a/b/c/d/e
a/b/c/d/e
Nazwa zwyczajowa
I / II / III / IV / V
I / II / III / IV / V
alkohol etylowy
I / II / III / IV / V
4.
Alkohol
Waciwoci
F
G
H
I
J
Etanol
Glicerol
zwyczajow i systematyczn oraz wzory sumaryczny i strukturalny kwasu wystpujcego w jadzie mrwek.
Nazwa zwyczajowa: _______________________
Wzr strukturalny:
Napisz
nazwy
2p.
Waciwoci
E
F
Kwas octowy
Kwas oleinowy
b) Podkrel rodzaje kwasw karboksylowych, do ktrych zalicza si kwas oleinowy.
I. nasycony
II. niszy
III. nienasycony
IV. wyszy
6. Przyporzdkuj podane rwnania (AD) do odpowiednich typw reakcji chemicznych. Wpisz znak X we waciwe miejsca
w tabeli.
1p.
A. CH3COOH
CH3COO + H+
B. 2 HCOOH + 2 K 2 HCOOK + H2
C. 2 CH3COOH + K2O 2 CH3COOK + H2O
D. C17H35COOH + NaOH C17H35COONa + H2O
Typ reakcji chemicznej
Reakcja dysocjacji
Reakcja otrzymywania myda
Reakcja otrzymywania octanu potasu
2p.
a) Zaznacz zestaw, w ktrym reakcje chemiczne zostay uporzdkowane wedug zmniejszajcej si liczby atomw tlenu
uytego do spalania cakowitego 1 czsteczki danego zwizku chemicznego.
A. III, I, IV, II
B. II, IV, I, III
C. I, II, III, IV
D. III, IV, II, I
b) Podkrel oznaczenia reakcji chemicznej pochodnej wglowodorw, ktra w powietrzu ulega reakcji spalania
niecakowitego (spala si jasnotym, kopccym pomieniem).
A. I, II
B. IV
C. III, IV
D. III
8. Wska dokoczenia zda (AD), tak aby powstay poprawne wyraenia dotyczce propionianu metylu. Wpisz znak X przy
waciwej odpowiedzi.
2p.
A. Ester ten jest pochodn kwasu
propanowego.
etanowego.
B. Drugi alkil pochodzi od alkoholu
metylowego.
propylowego.
C2H5COOCH3.
CH3COOC2H5.
9. Oce prawdziwo poniszych stwierdze dotyczcych zwizku chemicznego o podanym wzorze strukturalnym. Wpisz
znak X.
2p.
A. Jest gazem.
PRAWDA
FASZ
B. Jest bezbarwny.
PRAWDA
FASZ
PRAWDA
FASZ
FASZ
FASZ
FASZ
FASZ
FASZ
Wzr
C3H5(OH)3
Waciwoci
bezbarwna ciecz, rozpuszczalna w wodzie
kwas karboksylowy
CH3CH2NH2
aminokwas
C4H9COOH
alkohol polihydroksylowy
CH2(NH2)COOH
11. Oblicz, ile gramw kwasu cytrynowego znajduje si w 200 cm3 10-procentowego roztworu o gstoci d = 1,038
2p.
Odpowied: __________________________________________________________________________________________
12. Uzupenij tabel wpisujc w puste miejsca zastosowania oraz waciwoci odpowiadajce zwizkom chemicznym o
podanych nazwach.
Nazwa zwizku chemicznego
Zastosowanie
malan etylu
przemys kosmetyczny
kwas octowy
glicerol
2p.
Waciwo powizana
z podanym zastosowaniem
kwany smak
kremy
etanol
bakteriobjczy
13. Zapisz w postaci czsteczkowej i jonowej rwnanie reakcji otrzymywania mrwczanu magnezu.
2p.
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
14. Uzupenij nazw odczynnika na schemacie dowiadczenia chemicznego badajcego charakter chemiczny kwasw.
Zapisz obserwacje i sformuuj wniosek.
2p.
Obserwacje:
Probwka 1:
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Probwka 2:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Wniosek:
woda bromowa
15. Zaprojektuj dowiadczenie, w ktrego wyniku mona otrzyma octan metylu. Narysuj schemat, zapisz obserwacje i
sformuuj wniosek. Napisz rwnanie reakcji chemicznej.
4p.
Obserwacje: ________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
Wniosek: _________________________________________________________________________________________
Rwnanie reakcji chemicznej: _________________________________________________________________________
*16. Twarda woda zawiera m.in. rozpuszczalne sole wapnia. Wyjanij, dlaczego w takiej wodzie stearynian potasu (mydo
potasowe) si nie pieni. Zapisz odpowiednie rwnanie reakcji.
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
Stan skupienia
stay
cieky
Charakter chemiczny
nienasycony
nasycony
2. Oce prawdziwo poniszych wnioskw na podstawie schematu i obserwacji dowiadcze chemicznych. Wpisz znak X.
2p.
Probwka
1
2
3
Obserwacje
Smalec pywa po powierzchni.
Smalec rozpuci si.
Smalec nie odbarwi wody bromowej.
PRAWDA
PRAWDA
PRAWDA
PRAWDA
FASZ
FASZ
FASZ
FASZ
3. Do dwch probwek z prbkami produktw spoywczych dodano stony roztwr kwasu azotowego(V). Skorzystaj z
podanych obserwacji i uzupenij tabel, wpisujc znak X.
2p.
Identyfikacja Numer
/ wykrywanie probwki
tuszczw
biaek
cukrw
Obserwacje
brak zmian
zknicie
Wynik prby
wykryto
wykryto
wykryto
wykryto
nie
nie
Nazwa zachodzcej
reakcji chemicznej
reakcja biuretowa
reakcja hydrolizy
reakcja ksantoproteinowa
4. Zaznacz dokoczenie (AH) podanych wyrae (IIV), tak aby zdania zawieray prawdziwe informacje.
2p.
Biako, np. jaja kurzego, pod wpywem
I. zasad cina si A / B.
II. soli metali lekkich ulega C / D.
III. podwyszonej temperatury E / F.
IV. alkoholu ulega G / H.
A. nieodwracalnie
B. odwracalnie
C. denaturacji
D. wysalaniu
G. wysalaniu
H. nieodwracalnej koagulacji
5. Oce wpyw roztworu chlorku potasu na roztwr wodny biaka jaja kurzego.
1p.
Po dodaniu roztworu KCl do roztworu wodnego biaka jaja kurzego nastpuje koagulacja biaka.
Opisany proces jest odwracalny.
Zachodzcy proces to wysalanie biaka.
TAK
TAK
TAK
I
A. Maj prost budow.
B. Zbudowane s z kilku lub wielu
monosacharydw.
II
a. Przykadami s sacharoza o wzorze C12H22O11 i celuloza
o wzorze (C6H10O5)n, ktre ulegaj hydrolizie.
b. Przykadem jest glukoza o wzorze C6H12O6, ktra nie
ulega hydrolizie.
a. Przykadami s sacharoza o wzorze C12H22O11 i celuloza
o wzorze (C6H10O5)n, ktre ulegaj hydrolizie.
b. Przykadem jest glukoza o wzorze C6H12O6, ktra nie
ulega hydrolizie.
PRAWDA
PRAWDA
PRAWDA
PRAWDA
PRAWDA
FASZ
FASZ
FASZ
FASZ
FASZ
NIE
NIE
NIE
PRAWDA
FASZ
8. Podkrel dokoczenia (AH) podanych niej wyrae (IIV), tak aby zdania zawieray prawdziwe informacje.
2p.
I.
II.
III.
IV.
A. kwasem chlorowodorowym
B. wod
C. proste
D. zoone
9. Dopasuj po jednej waciwoci sacharydw do odpowiadajcych im zastosowa. Wpisz litery (AD) w puste miejsca.
1p.
Nazwa sacharydu
Glukoza
Skrobia
Waciwoci
A. Waciwoci nawilajce.
B. Sodki smak.
C. atwo przyswajalna przez organizm.
D. Bezbarwna substancja.
A. Pcznieje w ciepej wodzie.
B. Ulega fermentacji alkoholowej.
C. Ulega hydrolizie, a nastpnie
zachodzi proces fermentacji.
D. Ulega biodegradacji.
Zastosowania
Sodzenie potraw dla niemowlt.
Przemys cukierniczy.
Przemys kosmetyczny.
Przemys spirytusowy.
Produkcja farb i ywnoci.
Produkcja tworzyw sztucznych.
10. W laboratorium przeprowadzono dowiadczenia chemiczne, w ktrych wyniku zbadano skad pierwiastkowy biaek.
Skorzystaj z podanego schematu oraz obserwacji dowiadcze chemicznych i uzupenij tabel, wpisujc znak X. Moliwa
jest
wicej
ni
jedna
poprawna
odpowied.
1p.
Numer
probwki
1
2
3
Wykryte pierwiastki
chemiczne
azot
wgiel
siarka
wodr
azot
wgiel
siarka
tlen
azot
tlen
siarka
wodr
11. Napisz sownie przebieg reakcji hydrolizy tristearynianu glicerolu stosujc podany zapis oglny:
2p.
tuszcz + woda kwas tuszczowy + glicerol.
Opisz znaczenie tuszczu dla organizmu czowieka.
______________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
12. Oblicz stosunek mas pierwiastkw chemicznych we fruktozie (mO = 16 u, mH = 1 u, mC = 12 u).
3p.
10
Odpowied: __________________________________________________________________________________________
13. Oblicz zawarto procentow (procent masowy) sodu w mydle powstaym w reakcji zasady sodowej z tristearynianem
glicerolu (mC = 12 u, mH = 1 u, mO = 16 u, mNa = 23 u).
3p.
14. Zaprojektuj dowiadczenie chemiczne z wykorzystaniem reakcji biuretowej, w ktrym udowodnisz istnienie biaka w
twarogu. Uzupenij schemat wzorem uytego odczynnika, zapisz obserwacje i sformuuj wniosek.
2p.
Obserwacje: ________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
Wniosek: __________________________________________________________________________________________
15. Zaprojektuj dowiadczenie Wykrywanie obecnoci skrobi w kisielu. Narysuj schemat, zapisz obserwacje i sformuuj
wniosek.
3p.
Obserwacje:
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
Wniosek: __________________________________________________________________________________________
11