-

naturalne materiay kamienie: skay zwarte, piaski, wiry;

ceramika porowata, zwarta, pszlachetna;
spoiwa mineralne: cement, wapno, gips;
zaczyny, zaprawy, betony na spoiwach mineralnych;
masy, zaprawy, betony na spoiwach organicznych;
betony lekkie na kruszywach naturalnych;
betony lekkie na kruszywach sztucznych;
betony komrkowe (piano- i gazobetony);
wyroby z zaczynw, zapraw, betonw;
szko;
drewno i materiay drewnopochodne;
lepiszcza bitumiczne;
metale;
wyroby instalacyjne;
wyroby do izolacji przeciwwodnej;
wyroby do izolacji termicznej;
wyroby do uszczelniania (szczeliwa);
wyroby powokowe (malarskie);
wyroby do ochrony antykorozyjnej;
wyroby dekoracyjne.

1. Gsto
2. Gsto pozorna
3. Gsto nasypowa
4. Szczelno
5. Porowato
6. Wilgotno
7. Nasikliwo
8. Higroskopijno
9. Kapilarno
10.Przesikliwo
11.Stopie nasycenia
12.Zdolno odparowania
13.Przepuszczalno pary
wodnej

14.Skurcz
15.Odporno na korozj
16.Odporno na starzenie
17.Rozszerzalno cieplna
18.Przewodno cieplna
19.Ciepo waciwe
20.aroodporno
21.arowytrzymao
22.Odporno ogniowa
23.Mrozoodporno
24.Palno
25.Toksyczno

przeprowadza si - zalenie od
stopnia wymaganej
dokadnoci
- w piknometrze (pomiar
dokadny) lub w
- objtociomierzu
Le Chateliera (pomiar
przybliony)

Masa jednostki objtoci materiau wraz

z zawartymi w niej porami (w stanie naturalnym)

m s
=
V

ms masa suchej sproszkowanej prbki materiau

[kg]
V objto sproszkowanej prbki materiau
(bez porw) [m3]

Masa jednostki objtoci materiau wraz

z zawartymi w niej porami (w stanie naturalnym)

m
=
V

s
0

ms masa suchej sproszkowanej prbki materiau

[kg]
V0 objto prbki materiau w stanie naturalnym
(z porami) [m3]

Nazwa materiau

Gsto [g/cm3]

Gsto objtociowa
(pozorna) 0 [g/cm3]

Beton zwyky

2,8

2,0-2,2

Cement

3,05-3,15

1,1-1,2

Ceramika czerwona

2,7

1,8-1,95

Drewno

1,55

0,45-0,95

Piasek

2,72

1,55-1,65

Smoa

1,15

1,15

Szko

2,65

2,65

Stal budowlana

7,85

7,85

Pianizol

1,4

0,01

Styropian

1,1

0,03

masa jednostki objtoci materiau sypkiego

w stanie lunym

warunki techniczne oznaczenia gstoci

nasypowej okrela PN-EN-1097-3:1998

objto porw V0 -V

objto materiau
wraz z porami V0

objto suchej masy - V

Okrela jak cz cakowitej objtoci

badanego materiau stanowi masa materiau
bez porw

ms

0
V

S=
=
=
100%
V0 ms

0
0-gstoc objtociowa (pozorna)[kg/m3]
- gsto [kg/m3]

Okrela jak cz cakowitej objtoci

materiau stanowi objto porw

V0 V
o
P=
100 % =
100 % = (1 S )100 %
V0

0-gstoc objtociowa (pozorna)[kg/m3]

- gsto [kg/m3]
S - szczelno

zawarto wody w materiale ( w danej chwili)

m w ms
W=
100%
ms
mw masa prbki materiau w stanie
wilgotnym (w danej chwili) [kg]
ms - masa prbki materiau w stanie suchym
(kiedy kolejne waenie w odstpach dobowych
nie wykazuje rnic) [kg]

zdolno pochaniani wody przez

materia przy cinieniu
atmosferycznym

nasikliwo wagowa

nasikliwo objtociowa

stosunek masy wchonitej wody do masy prbki

materiau suchego

mn m s
nw =
100%
ms
mn masa prbki materiau w stanie nasycenia
wod [kg]
ms - masa prbki materiau w stanie suchym
(kiedy kolejne waenie w odstpach dobowych
nie wykazuje rnic) [kg]

stosunek masy wchonitej wody do objtoci

prbki materiau suchego.

mn m s
no =
100%
V
mn masa prbki materiau w stanie nasycenia
wod [kg]
ms - masa prbki materiau w stanie suchym
(kiedy kolejne waenie w odstpach dobowych
nie wykazuje rnic) [kg]
V objto prbki materiau suchego[m3]

n 0 mn m s mn m s m s
:
=
= 0
=
nw
V
ms
V

n0 = n w 0

sposb nasycenia materiau zaley przede

wszystkim od rodzaju materiau
maksymalne wartoci nasikliwo osiga
wwczas, gdy nasycenie odbywa si w prni
zwykle nasikliwo materiaw budowlanych
jest mniejsza od porowatoci wynika to
z faktu, e woda nie jest w stanie dosta si
do wntrza porw zamknitych,
a w przypadku porw o duych rednicach
nie wypenia ich tylko nawila cianki

zdolno do szybkiego wchaniania przez materia

pary wodnej z otaczajcego powietrza

zaley od wilgotnoci wzgldnej powietrza

i waciwoci materiau

zazwyczaj wilgotno materiau jest wiksza

od wilgotnoci otoczenia

najbardziej higroskopijnym materiaem jest chlorek

wapnia

najmniej higroskopijnym materiaem jest ceramika



zdolno wydzielania w odpowiednich

warunkach wody do otoczenia
zmniejszenie wilgotnoci
wzrost temperatury
ruchy powietrza
w wyniku wysychania w odpowiednim czasie
(ok. 1 rok) od wybudowania ustala si
rwnowaga midzy wilgotnoci konstrukcji
i powietrza
stan rwnowagi w stanie powietrzno-suchym

beton kom wilgotno 8%

ceramika 1%

zdolno podcigania wody przez kapilary

ku grze

w materiaach budowlanych rurki utworzone

z porw mona uwaa za kapilary-rurki
o bardzo maej rednicy im rednica mniejsza
tym wysoko kapilarnego podcigania
wiksza

podciganie kapilarne w gruncie

podciganie kapilarne materiaw

budowlanych

podatno materiau na przepuszczanie wody

pod cinieniem

wyraa si iloci wody w gramach,

ktra w cigu godziny przenika
przez 1cm2 powierzchni prbki materiau

stosunek nasikliwoci materiau do porowatoci

materiau

n0
n=
P
no nasikliwo materiau [%]
P porowato [%]

zaplanowana waciwo materiaw

budowlanych stosowanych gwnie w
budownictwie mieszkaniowym i uytecznoci
publicznej naturalne oddychanie cian

zaley od:

porowatoci materiaw

rodzaju porw

stopnia zawilgocenia

przeciwstawianie si materiau cakowicie

nasyconego wod zniszczeniu jego struktury
przy wielokrotnych naprzemiennych cyklach
zamraania i odmraania

podczas zamarzania woda w porach zwiksza

swoja objto o ok. 10%

Mrozoodporno - odporno materiau na

cykliczne zamraanie i odmraanie. Stopie
mrozoodpornoci przyjmuje si na podstawie
wskanika N, oznaczajcego liczb cykli
zamraania i rozmraania. Jest on speniony,
jeli po odpowiedniej liczbie cykli prbka nie
wykazuje pkni, masa ubytkw (zniszczone
krawdzie, odpryski) nie przekracza 5%,
a obnienie wytrzymaoci na ciskanie
w stosunku do prbek niezamraanych jest
nie wiksze ni 20%.

Temperatura [0C]

Gsto [kg/m3]

Wspczynnik rozszerzalnoci liniowej

x10-6 [1/K]

-20

0,99349

678,48

-18

0,99474

580,83

-16

0,99581

495,74

-14

0,99672

420,85

-12

0,99749

354,33

-10

0,998137

294,73

-9

0,998417

267,18

-8

0,998671

240,90

-7

0,998899

215,94

-6

0,999102

192,06

-5

0,999283

169,22

-4

0,999441

147,34

-3

0,999576

126,36

-2

0,999694

106,2

-1

0,999790

86,81

0,999868

68,14

prbk cakowicie nasczona wod poddaje

si wielokrotnemu zamarzaniu i tajaniu
w temperaturze: -200C +20 0C

oznaczenie mrozoodpornoci polega na:

stwierdzeniu, czy nie nastpio wykruszenie, pknicie,
odupanie, rozwarstwienie, rysy, uszkodzenie naroy
i krawdzi

okreleniu procentowej straty masy

okreleniu wspczynnika odpornoci na zamraanie

s=

mn m 2
ms

mn masa prbki materiau w stanie nasycenia wod

przed badaniem [kg]
m2 masa prbki w stanie nasycenia wod po badaniu
[kg]
ms masa prbki materiau w stanie suchym

R cn 2
Wz =
R cn1

Rcn1 wytrzymao na ciskanie prbki materiau

w stanie nasycenia woda przed badaniem [MPa]

Rcn2 wytrzymao na ciskanie prbki materiau

w stanie nasycenia woda po badaniu [MPa]

zmiana objtoci lub wymiarw liniowych

materiau wilgotnego podczas:

wysychania

drewno

materiay koloidalne- glina

twardnienia

beton

zaprawy

ozibiania

materiay organiczne

niezamierzone procesy chemiczne lub

elektrochemiczne w wyniku oddziaywania
rodowiska zewntrznego lub reakcji midzy
skadnikami materiau zmieniajce niekorzystnie
jego waciwoci i przydatno funkcjonaln

skutkiem procesw korozyjnych moe by

zmiana poysku, barwy, zmniejszenie
wytrzymaoci mechanicznej, powstanie
wykwitw na powierzchni, zarysowa, pkni,
cakowite zniszczenie materiau charakter
chemiczny materiaw decyduje o ich odpornoci
lub wraliwoci na okrelone czynniki chemiczne

proces zmian waciwoci w funkcji czasu

destrukcje wywouj czynniki atmosferyczne;

ciepo, wiato, powietrze, promieniowanie

ultrafioletowe

pod wpywem zmian temperatury zmieniaj

si wymiary liniowe materiau

wspczynnik rozszerzalnoci liniowej

wspczynnik rozszerzalnoci objtociowej

l
=
[1 / k ]
l0 T

V
=
[1 / K ]
V0 T

l
=
[1 / k ]
l0 T

l=lT-lo przyrost bezwzgldny dugoci prbki
materiau [m]

lo dugo pierwotna prbki materiau [m]

lT dugo prbki po podgrzaniu o T[K]

T przyrost temperatury [K]

V
=
[1 / K ]
V0 T

V=VT-Vo przyrost bezwzgldny objtoci prbki
materiau [m3]

Vo objto pierwotna prbki materiau [m3]

VT dugo prbki po podgrzaniu o T[K]

T przyrost temperatury [K]

zdolno materiau do przewodzenia

strumienia cieplnego powstaego na skutek
rnicy temperatur na powierzchniach
materiau

wspczynnik przewodnoci cieplnej

okrela ilo ciepa przechodzc przez
powierzchni 1m2 ciaa, o gruboci 1m
w cigu sekundy, przy rnicy temperatur
po obu stronach przegrody 1 K

FTt
Q=
g

Qg
=
[ W /(mK )]
FTt

Q ilo ciepa potrzebna do ogrzania materiau

o 1 K [J]

g grubo materiau [m]

F - powierzchnia materiau [m2]

T rnica temperatur [K]

t czas przepywu [h]

warto wspczynnika zaley:

zawartoci porw w materiale

wilgotnoci materiau

= 0,0196 0,2202 0,14

zdolno do pochaniania i kumulowania

ciepa w czasie jego ogrzewania

miar jest ilo ciepa potrzebna do ogrzania

1m3 materiau o 1K

Vc = c0 [J / m K ]
3

c ciepo waciwe [ J/kg K]

0 gsto objtociowa [kg/m3]

ilo ciepa jaka potrzebna jest do ogrzania

materiau o masie 1kg o 1K

Q = cmT

[J]

Q
c=
[J / kgK ]
mT

Q ilo ciepa potrzebna do ogrzania o 1 K [J]

m masa prbki [kg]

T= T-T0 rnica temperatur [K]

T temperatura po podgrzaniu [K]

T0 temperatura pocztkowa [K]

odporno materiau na
dziaanie podwyszonej
temperatury (do 350 0C)
dziaajcej cyklicznie

zdolno materiau
do zachowywania
w wysokiej temperaturze
waciwoci wyjciowych

niepodatno na niszczcy wpyw ognia

podczas jego samorzutnego
rozprzestrzeniania si na materia w postaci
zmian jego:
struktury
ksztatu
wytrzymaoci mechanicznej

podatno na zapalanie si materiau

materiay dziel si na:

niepalne nie zapalaj si, nie arz i nie zwglaj si

zapalne

trudno zapalne - zapaaj si z trudnoci, arz si
i zwglaj, a usuniecie rda ognia przerywa proces
ich palenia

atwo zapalne - zapalaj si w pomieniu lub arz
proces ten trwa nawet po usuniciu rda ognia

zdolno materiaw do wydzielania przez

nie szkodliwych gazw oparw i dymw
w podwyszonych temperaturach

jeszcze raz kopoty z wod

Wierzchni warstw ziemi naley

wybra do gbokoci ok. 60 cm
1 zagszczona ziemia (tylko w
przypadku lunej struktury gruntu)
2 warstwa nona:
gruby wir
tucze
mieszanina piasku i wiru
warstwa gr. 40-50 cm
zagszczona i wyrwnana
3 warstwa wyrwnujca - piasek
lub grys gr. 5 -10cm
4 kostka brukowa (pyty)