ASANSRR OLUTURAN

PARALARIN TANITIMI VE
LEVLER

Makine Mhendisleri Odas Ankara

ubesi Asansr Kontrol
Koordinatrl

ASANSRR OLUTURAN
PARALAR VE LEVLER
Asansrler yzlerce elemandan olumaktadr, bu

sunumda asansr oluturan elemanlar ve o

elamanlarn grevlerini inceleyeceiz,
Bu elemanlarn bazlar seri gvenlik
elemanlardr, bu elemanlar asansrlerde olmazsa
olmaz kuraldr bunlardan bir tanesinin bile eksik
olmas durumunda asansr kullananlarn kaza
riski ok artrmaktadr.
Baz elemanlar da bakm ekibinin gvenliini
salamaktadr

ASANSRR OLUTURAN
PARALAR VE LEVLER
Asansr ana hatlaryla ray, kap, makine motor

grubu, kabin, kuvvet ve kumanda panosu ve kar

arlktan oluan bir makinadr,
Bu malzemelerin seimi, montaj, imalat ve
kullanlmas belli standart ve ynetmeliklere gre
dzenlenmitir,
Montaj yaplacak olan bir asansrn ncelikle
trafik hesab yaplarak binaya uygun sayda ve
kapasitede bir asansr olmas gerekmektedir,

ASANSRR OLUTURAN
PARALAR VE LEVLER
Kapasite ve says belli olan asansr ynetmelikte

belirtildii gibi temel salk ve gvenlik gereklerini

karlamaldr,
Gerekli mukavemet hesaplar yaplarak uygun malzemeler
seilmelidir,
Montaj standartlar gz nne alnarak yaplmaldr,
CE belgesine sahip olmas gereken rnlerin mutlaka CE
belgeleri olmal ve asansr kapasitesine uygun olarak
seilmelidir.
imdi bu malzemeleri tek tek inceleyelim.

TAMPONLAR
Tamponlar asansrn anma

hzna gre belirlenmelidir,

Hz 1,6 dan daha kk olan
asansrlerde enerji depolayan
tamponlar kullanlr,
Hz 1,6 dan daha byk olan
asansrlerde enerji harcayan
(yal tip) tamponlar kullanlr
Tamponlar mutlaka CE
belgesine sahip olmaldr,
tampon seilirken asansrn
kapasitesine uygu ebatta
tamponlar seilmelidir,

TAMPONLAR
Tamponlar yere salam bir

ekilde sabitlenmelidir,
tamponlarn altnda 50*60*100
cm. gvenlik hacmini
oluturacak alan olmaldr
Enerji harcayan tamponlarn
zerinde mutlaka gvenlik
konta olmaldr,
TAMPONLARIN GREV:
kabinin veya kar arln
kuyu zeminine doru kaymas
durumunda kabinin yere sert bir
ekilde vurmasn
engellemektir,

RAYLAR
Ray seilirken gerekli

kuvvet hesaplar yaplmal

ve uygun lde ray
kullanlmaldr, konsol
mesafeleri yine hesaplama
sonucu asansrn kapasite
ve hzna uygun olarak
seilmelidir, montajlar
cvata balantl
olmaldr,ray tabanlar
kuyu zeminine oturmal
veya tavandan asma
yaplmaldr,

RAYLAR
Ray birleme noktalar hassas

bir ekilde flalarla balanmal

oluacak kntlar
raspalanmaldr, klavuz raylar
ekme elikten yaplmal veya
srtnme yzeyleri ilenmelidir
RAYLARIN GREV: Kabin
ve kar arlkta kullanlan
raylar kabinin ve kar arln
ayn eksende almas iin
klavuzluk yapmaktr

KARI AIRLIK
Kar arlk yaps tij

veya karkas olarak

retilebilir iki adet rayla
klavuzlanr, karkas ve tij
balantlar TS
standardna gre
yaplmaldr.
GREV: Kabinin aa
ve yukar yndeki
hareketinin dengelemektir.

KARI AIRLIK
SEPERATR
Kar arlk seperatr nn

grevi, asansr kuyusunda

bakm veya alma yaparken
firma elemanlarnn, gveliini
salamak, arlk raylar arasna
gemelerini engellemektir.
Kuyu zemininden 30 cm.
yukardan balayp 2,5 m.
Yksekliinde olmaldr,
genilii ray kenarlarnn en az
2 cm. dnda olmaldr, sert ve
dayankl sacdan yaplmaldr

KABN
KABNN GREV:
Asansrde bulunan kiileri

yukar veya aa ynde

tamaktr
Asansr oluturan en
nemli elemandr, kabin
zerinde birok gvenlik
ekipmanlar ve aksesuarlar
bulunmaktadr, nce
kabinin yapsn
niceleyelim,

KABN
Kabin, alt ve st sspansiyon,

yan dikmeler, yan duvarlar,

kabin st gvenlik kua, etek
sac, kabin kaps, kabin alt
arpma plakas, patenler, alt
veya st sspansiyona bal
olan parat fren sistemi, i
kumanda but onlar,
havalandrma fan, kabin st
bakm kumandas, ar yk
konta gibi elemanlardan
oluan komplike bir paradr.
Bu elemanlar teker teker
inceleyelim.

KABN
ALT VE ST

SSPANSYONLAR
Yandaki resimde
grdnz gibi alt ve st
sspansiyonlar kabinin
karkas yapsn
oluturmaktadr, kabini
getirip bu karkasn
ierisine monte ediyoruz,
sspansiyonlara kabin
patenleri monte edilerek
kabinin klavuzlanmas
salanr,

KABN
Alt veya st sspansiyona

bal olan bir parat fren

sistemi balant kollar ve
konta mevcuttur, halat
kopmas veya farkl
nedenlerden dolay
asansrn anma hzn %
1,35 getii zaman
devreye girerek asansr
aa veya yukar ynde
raylarn zerine sabitler.
Parat bloklar mutlaka
CE belgeli olmaldr.

KABN
st sspansiyonda yine kabin

st ask halat balantlar ve

halat ieleri bulunmaktadr,
Kabin stde bakm
kumandamz bulunmaktadr,
asansrn bakm esnasnda
kumanda edilebilmesi iin,
bakm kumandasnn zerinde
revizyona alma alteri, aa ve
yukar yn butonlar, dur
butonu, priz, alarm ve
aydnlatma armatr
bulunmaldr.

KABN
Kabin st gvenlik

kua, bakm yapan

elemanlarn kuyu ierisine
dmesini engellemek iin
yaplr, ykseklii en az
70 cm. den balar kabin
duvar aras mesafe arttka
ykseklikte orantl olarak
artmaldr.

KABN
Etek sac asansrde mahsur

kalan kiilerin kurtarlmas

esnasnda kuyuya dmelerini
engellemek iin taklan nemli
bir paradr, etek boyu en az 75
cm olmaldr, genilii
karsndaki durak kapsnn
geniliinde olmaldr, dey
blmn ucu 60 derecelik bir
a yapacak ekilde eik bir
ksmla uzatlmaldr

KABN
KABN ALTI ARPMA

PLAKASI:
Kabin alt arpma plakas
kabinin kaymas
durumunda kabine zarar
vermemesi iin yaplan
paradr, bu para kalnl
7mm. Den az olmamal,
asansr kapasitesi arttka
kalnlamal ve cvata ile
alt sspansiyona
taklmaldr.

KABN
Patenler kabin ve kar

arln raylar zerinde

rahat hareket etmesi iin
kullanlmaktadr, deiik
paten eitleri mevcuttur,
asansr hz yksek olmas
durumunda tekerlekli tip
paten kullanlmaldr.

KABN
Ar yk konta asansre

kapasitesinin zerinde yk
geldii zaman gvenlik
iin asansr bloke eden
bir paradr, genellikle
taban konta olarak
kabinin altna taklr,
elektronik olarak
alanlar da mevcuttur.

KABN
kumanda butonlar

asansre kabin iinden

kumanda etmek iin
kullanlr, kumanda
sisteminde kat butonlar,
imdat butonu ar yk
ikaz, havalandrma
butonu, acil aydnlatma,
kabin haberlemesi
otomatik kap ama
butonu, kat gstergesi
olacak ekilde olmaldr.

KABN
Kabin kaps seyir halinde

yolcularn hareketli
yzeye kar korunmas
iin taklan bir gvenlik
elemandr, kabin kaps
standartlarn gerektirdii
donanmlara sahip
olmaldr skma konta,
fotosel, belli bir darbeye
dayankl olmas,
elektriksel balant
kesildii zaman kapnn
elle almas gibi.

KABN
Kabin duvarlar tavan ve taban,

kabin tamamen deliksiz duvarlar,

taban ve tavan ile evrelenmi
olmaldr. Yalnz u aklklara izin
verilebilir a) normal kabin girileri,
b) imdat kaplar ve kapaklar, c)
havalandrma menfezleri
Duvar taban ve tavan yeterli bir
mekanik dayanma sahip olmaldr
Camdan yaplan duvarlarda lamine
cam kullanlmal cam zerinde
kalnlk ve sarka deneylerine ait
ibareler bulunmaldr

KAT KAPILARI
Kat kaplar yolcularn

katlardan kabine girilerini

salar. Durak kaplar yzeyleri
deliksiz, kap aralklar 6 mm.
den daha byk olmamaldr,
kilitleri olan kaplar, kilitli
durumda iken yeterli mekanik
dayanma sahip olmaldr, yle
ki, kilitli konumda iken bir veya
dier yznn herhangi bir
noktasnda dik olarak, 5 cm2 lik
yuvarlak veya kare eklindeki
bir alana eit olarak dalacak
300 N luk kuvvet
uygulandnda kalc bir
ekilde biim deitirmemeli,
15 mm. den ok esnememeli ve
deney srasnda ve deneyden
sonra gvenli bir ekilde
almaldr.

KAT KAPILARI
Durak kaplarnn ykseklii en az 2 m. Olmaldr, durak

kaplarnn serbest genilikleri kabin kaps geniliini her

iki yanda ayr ayr olmak zere 50 mm. den fazla
amamaldr, camdan yaplan kap panelleri bu standarda
uygun olarak uygulanacak kuvvetlerin etkisi ile tahrip
olmayacak ekilde tespit edilmelidir, daha byk boyutlu
camlara sahip olan kaplarda lamine cam kullanlmal ve
ayrca kaplar standarda belirtilen sarka arpma
deneylerine dayanabilmelidir ve camlar iaretlenmelidir.
Kaplar CE belgeli kilitlerle donatlmaldr.

KLTLER
Kilitler kat kaplarnn

emniyetli bir ekilde

kilitlenmesini, kap
aksa dahi asansrn
hareket etmemesini
salarlar, otomatik
kaplarda fi kontaklar
ayn zamanda kilit
grevi grrler.

KAPI AMORTSRLER
Kap amortisrleri,

arpma ve yar otomatik

kaplarda kapnn
yumuak bir ekilde
kapanmasn salar,
hidrolik olarak alrlar,
yan mevsime gre
incelmesi veya
kalnlamasndan dolay
zaman zaman ayar
vidasndan ayarlanmas
gerekir.

KAPI YAYLARI
Kap yaylar kap

aldktan sonra
kapnn kendiliinden
kapanmasn salar,
deiik ekillerde kap
yaylar mevcuttur.

LRPOMP
Lirpomp, asansr kata

geldiinde kilit koluna

arparak kapnn
almasn salar,
kabin zerinde
bulunur ve
elektromanyetik olarak
alr.

HALATLAR
Halatlar kabin ile kar arl birbirine balar,

makine tahrik kasna zerinden geerek

asansrlerin hareketini salar, halat seimi
yaplrken asansrlere uygun kendir zl halatlar
seilmelidir, halatlar makine grubunun kanalna
uygun olmaldr daha kk apta veya byk
apta halatlar kullanlmamaldr, halatlar halat
gvenlik katsaysnn hesaplanmasyla belirlenir,
halat balant noktalar halat ieleri vastasyla
kabin ve kar arla balanr ielerden geen
halatlara en az iki adet klemens balanmaldr

HALATLAR

Asansrlerde
naatlarda
Vinlerde
Tarmda
Balklkta
Denizcilikte
Ormanclkta
Madencilikte
Mermercilikte
Muhtelif mhendislik
alanlarnda

MAKNA MOTOR
Makine motor grubunun

grevi motorun dnme

hareketini halat ve
kasnaklar vastas ile
kabine ulatrarak kabinin
hareketini salamaktadr,
makine motor redktrl
veya redktrsz olabilir,
motor zerinde ift bobinli
elektromanyetik fren
bobini bulunmaldr ve
mutlaka CE belgesine
sahip olmaldr

MAKNA MOTOR
Makine motor grubunun

altnda bir ase olmal,

ase ykseklii saptrma
asna gre
hesaplanmaldr, ase
altlarna ses izolasyonu
yaplmaldr, ase
balantlar cvatal veya
sertifikal kaynak
olmaldr,

REGLATRLER
Reglatrn grevi kabin

anma hzn 1,35

getiinde parat fren
sistemini devreye
sokmaktr, mekanik olarak
alr, makine dairesinde
ve kuyu dibinde olmak
zere iki adet makaras
vardr, reglatrler
laboratuar ortamnda
ayarlanarak kurun mhr
ile mhrlenir,

REGLATRLER
st reglatrn zerinde bir

tane gvenlik konta bulunur,

makara zerinde muhafaza
bulunmaldr, alt reglatrde
halat kopmas ve uzamasna
kar gvenlik konta bulunur,
makaray germek iin altnda
bir arl bulunmaldr,
reglatr zerinde retici firma
ismi, tip kontrol ile ilgili iaret
ve referanslar ve ayarland
alma hz, reglatr mutlaka
CE belgesine sahip olmaldr

KUMANDA PANOSU
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)

MUHAFAZA DURUMU
BESLEME KABLOSU
KABLO BALANTILARI
FAZ SIRALI KORUMA
RLES
TERMK RLE
ARK DURUMU
SGORTALAR
MONTAJ
KONT AKTRLER
ELEKTRONK KART

KUMANDA PANOSU
Kumanda panosu asansr kumanda

butonlarndan ald komutlar uygulayarak

asansre istediimiz gibi kumanda
etmemizi salar, kumanda panosu ierisinde
bulunan kumanda kart, sigortalar, kont
aktrler mutlaka CE belgesine sahip
olmaldr, kumanda panosunun muhafaza
kapa bulunmaldr, topraklama
balantlar paralel olmaldr.

KUVVET PANOSU
Kuvvet panosu ebekeden

gelen elektrii kumanda

panosuna ileterek sistemin
almasn salar, kuvvet
panosu ierisinde kilitli
pako alter, sigortalar,
kaak akm rlesi, trifaze
priz, ana topraklama hatt
ve muhafaza kapa
bulunmaldr

NHA KESC ALTER

a) Alt snr kesici
GENELDE KULLANILAN
KESCLER
Reglatr
Kesici ba
st snr
kesici

b) st snr kesici
Nihai kesici alter

kabinin aa ynde
veya yukar ynde
kaymas durumunda
elektrii keserek
gvelii salar, nihai
kesiciler deiik
ekillerde olabilir
kuyu ierisinde
makaral alter gibi,

Kabin

FZE
Alt snr
kesici
Reglatr
arl
nafi.baran@mmo.org.tr

MAKNA PLATFORMU
Makine platformu

makine motor grubunu

tayan kuyu stndeki
blmdr, eit
platform kullanlabilir
a)beton platform,
b)beton + elik
konstrksiyon
c)elik konsrsiyon

KUYU AYDINLATMASI
Kuyu aydnlatmas kuyu

ierisini aydnlatmak iin

kullanlr, kuyu dibinden
ve tavandan 50 cm.
mesafede olmak zere en
fazla 7 m. Mesafede bir
armatr olmak zere tesis
edilmelidir, en az 50 lks
iddetinde olmaldr,
tesisat kanal ierisinden
geirilmelidir.

MAKNA DARES
AYDINLATMASI
Makine dairesi

aydnlatmas 200 lks

iddetinde olmaldr,
normal ampuller
kullanlmaldr,

UYARI YNERGELER
Uyar ynergeleri bakm

kurtarma ve kullanma
talimatlardr, kullanma
talimat giri katna ve
kabin ierisine mutlaka
aslmaldr, bakm ve
kurtarma talimatlarma
makine dairsinde gzle
grlecek uygun bir yere
aslmaldr

HAZIRLAYANLAR
Sadrettin UZUNGET
Metin KELEKOLU
23/01/2011