Sygn.

akt I ACa 1659/15

WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 czerwca 2016 r.
Sd Apelacyjny w Krakowie Wydzia I Cywilny
w skadzie:

Przewodniczcy:

SSA Krzysztof Sobierajski

Sdziowie:

SSA Hanna Nowicka de Poraj (spr.)

SSA Barbara Baran

Protokolant:

sekr.sdowy Marta Matys

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2016 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powdztwa J. P.
przeciwko D. A.
o zapat
na skutek apelacji powdki
od wyroku Sdu Okrgowego w Krakowie
z dnia 20 lipca 2015 r. sygn. akt I C 121/15
oddala apelacj.
SSA Barbara Baran SSA Krzysztof Sobierajski SSA Hanna Nowicka de Poraj
Sygn. akt I ACa 1659/15

UZASADNIENIE
wyroku z dnia 28 czerwca 2016 roku
Pozwem z dnia 22 stycznia 2015 roku powdka J. P. wniosa o zasdzenie od pozwanego D. A.:
kwoty 6.000 z z odsetkami od dnia 14 marca 2014 roku do dnia zapaty, tytuem naruszenia autorskich praw
osobistych,
kwoty 8.400 z z odsetkami liczonymi od dnia 14 marca 2014 roku do dnia zapaty, tytuem naruszenia autorskich
praw majtkowych,

 zwrotu kosztw procesu wedug norm przepisanych.

Na uzasadnienie swego dania podaa, e pozwany w dniu 13 kwietnia 2013 roku rozpowszechni w tekcie
autorstwa R. S. na stronie internetowej (...)zdjcie C. M. autorstwa powdki, bez wiedzy i zgody powdki i bez
wskazania jej imienia i nazwiska. W ocenie powdki naruszone zostay jej autorskie prawa osobiste wynikajce z
art. 16 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz autorskie prawa majtkowe, wynikajce z art. 17
wskazanej ustawy. Powdka domagaa si zapaty kwoty 8.400 z jako odszkodowania przewidzianego w art. 79
ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tj. trzykrotnoci kwoty 2.800 z) oraz kwoty
6000 z tytuem zadouczynienia za naruszenie osobistych praw autorskich na podstawie art. 78 ust. 1 tej ustawy.
Zarzucia, e zachowanie pozwanego byo zawinione. Podaa te, e zgodnie z jej cennikiem licencja za skorzystanie
z przedmiotowego zdjcia w Internecie to koszt 2.500 z, a w niniejszym postpowaniu powdka wycenia licencj na
2.800 z.
Pozwany w odpowiedzi na pozew wnis o oddalenie powdztwa. W uzasadnieniu zarzuci, e wykorzysta fotografi
bez zamiaru naruszenia praw autorskich powdki, w przekonaniu, e dziaa w ramach prawa cytatu z art. 29 ustawy o
prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zarzuci, e szablon graficzny nie oferowa w kwietniu 2013 roku moliwoci
bezporedniego oznaczania autorw i pochodzenia zdj. Owiadczy, e natychmiast usun zdjcie i zamieci
przeprosiny. Zarzuci nadto, e w okresie publikacji zdjcia artyku, w ktrym je zawarto odwiedzio zaledwie 47
osb. Publikowane w serwisie reklamy nie wygeneroway zysku dla twrcy strony, w konsekwencji w jego ocenie danie zadouczynienia jest bezzasadne. Co do dania odszkodowania pozwany zarzuci, e wycena przedstawiona
przez powdk jest zawyona, a koszt licencji na fotografie w internetowych bankach zdj wynosi od kilku do
kilkudziesiciu zotych.
Wyrokiem z dnia 20 lipca 2015 roku, sygn. akt I C 121/15 Sd Okrgowy w Krakowie:
I. umorzy postpowanie w zakresie dania zapaty kwoty 2.800 z;
II. zasdzi od pozwanego na rzecz powdki kwot 1344,22 z z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 17 lutego
2015 roku do dnia zapaty;
III. w pozostaym zakresie powdztwo oddali;
IV. zasdzi od pozwanego na rzecz powdki kwot 292,68 z tytuem zwrotu kosztw postpowania.
Sd Okrgowy opar swoje rozstrzygnicie na nastpujcych ustaleniach faktycznych.
Powdka jest autork fotografii przedstawiajcej portret C. M.. Pozwany fotografi t umieci przy publikacji C. M.,
A. A. przekorny. Rozmowy w serwisie (...) (...)przez okres od 13 kwietnia 2013 roku do grudnia 2013 roku. W okresie
tym publikacj w serwisie (...)(...)zawierajc zdjcie C. M. wywietlio 47 uytkownikw.
J. P. zawara nastpujce umowy licencyjne dotyczce fotografii C. M.:
umowa z dnia 1 lutego 2011 roku dotyczca 10 fotografii, 12 pl eksploatacji przez okres 1 roku, za
wynagrodzeniem 24.600 z, a zatem 68,33 z miesicznie za 1 fotografi,
umowa z dnia 2 stycznia 2012 roku, dotyczca 3 fotografii, 3 pl eksploatacji, bezterminowo (a zatem, zgodnie
z art. 66 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, na 5 lat), za wynagrodzeniem 2.844,72 z za 1
fotografi, a zatem 15,80 z miesicznie za 1 fotografi,
umow z dnia 23 stycznia 2014 roku, dotyczc 2 fotografii, 1 pola eksploatacji, na co najmniej 6 lat, za
wynagrodzeniem 9.340,66 z, a zatem 64,86 z miesicznie za 1 fotografi.

Pismem z dnia 18 grudnia 2013 roku penomocnik J. P. wezwa B. M. w K. do zapaty kwoty 12.200 z jako
odszkodowanie i wynagrodzenie za wykorzystanie fotografii C. M..
Sd Okrgowy wskaza, e przy ustalaniu stanu faktycznego opar si na dowodach z dokumentw wyej wskazanych
trzech umw licencyjnych. Umowy te, jak poda, dotycz fotografii przedstawiajcych C. M., a zatem analogicznych
do tej, z ktrej skorzysta pozwany. W ocenie Sdu Okrgowego, jakkolwiek maj one charakter dokumentw
prywatnych, to tre zoonych w nich owiadcze woli moe stanowi podstaw do ustalenia, jakie faktycznie
wynagrodzenie z tytuu licencji na wykorzystywanie fotografii moe uzyskiwa powdka, za ani z treci tych
umw, ani z innych okolicznoci nie wynika, by wysoko przewidzianego w tych umowach wynagrodzenia nie
odzwierciedlaa rzeczywistego poziomu przychodw, jaki powdka moe z tytuu posiadanych praw autorskich
uzyskiwa. Sd Okrgowy da rwnie wiar wydrukowi statystyki przedstawionej przez pozwanego, bowiem, jak
wskaza, powdka nie kwestionowaa prawdziwoci danych powoanych w tym dokumencie.
Sd Okrgowy poda rwnie, e jego zdaniem przedoone prze powdk umowy z dnia 15 lipca 2013 roku, z dnia
17 marca 2013 roku , z dnia 16 wrzenia 2014 roku, z dnia 29 padziernika 2014 roku, z dnia 12 czerwca 2014 roku,
z dnia 13 czerwca 2014 roku, z dnia 20 czerwca 2014 roku, z dnia 13 sierpnia 2014 roku, z dnia 14 padziernika
2014 roku, z dnia 29 padziernika 2014 roku, z dnia 23 listopada 2014 roku, z dnia 10 lutego 2015 roku, z dnia 24
lutego 2015 roku, z dnia 4 marca 2015 roku oraz z dnia 4 marca 2015 roku nie stanowiy wiarygodnego dowodu
dla ustalenia wysokoci wynagrodzenia, ktre powdka moga osign, z treci tych umw wynika bowiem, e poza
udzieleniem licencji zawieray w sobie rwnie element ugody obejmujcej okres dotychczasowego bezumownego
korzystania ze zdj C. M. autorstwa powdki. Tym samym, w ocenie Sdu I instancji, nie mona w sposb pewny
potraktowa przewidzianego w tych umowach wynagrodzenia jako wycznie wynagrodzenia za udzielone licencje
na okresy czasu wskazane w umowach, poniewa z treci umw nie mona ustali, jak cze umwionej na rzecz
powdki nalenoci stanowi wynagrodzenie za bezumowny okres korzystania ze zdj, a w szczeglnoci, czy za
okres ten strony zastosoway podwyszon zgodnie z art. 79 ust. 1 pkt 3 ustawy o prawie autorskim i prawach
pokrewnych stawk wynagrodzenia. Brak jest zatem, jak poda Sd Okrgowy, podstaw do ustalenia w oparciu o
powysze umowy wynagrodzenia, jakie powdka z tytuu korzystania z fotografii C. M. jej autorstwa moe osiga
w wymiarze 1 miesica, co jest w jego ocenie okolicznoci niezbdn przy okreleniu wysokoci nalenego powdce
odszkodowania w niniejszej sprawie. Natomiast umowa z dnia 5 listopada 2002 roku nie moga zdaniem Sdu I
instancji stanowi dowodu na okoliczno wysokoci wynagrodzenia za licencj jednego zdjcia poniewa, dotyczya
duo znaczniejszego zestawu zdj (45) oraz projektw okadki i caego albumu, tak e nie mona w oparciu o ni
ustali, jak cz umwionego wynagrodzenia strony przewidziay wycznie za licencj za korzystanie ze zdj
autorstwa powdki. Sd Okrgowy poda nadto, e nie czyni ustale w oparciu o umowy dotyczce zdj innych osb
anieli C. M. oraz zdj innych ni portrety, gdy, jak wskaza, temat fotografii oceni naley jako czynnik w bardzo
wysokim stopniu wpywajcy na atrakcyjno fotografii, a w konsekwencji i na wysoko wynagrodzenia moliwego
do uzyskania z tytuu korzystania z niej. Zaznaczy, e nie czyni ustale w oparciu o korespondencj elektroniczn i
wydruk postw internetowych przedstawionych przez pozwanego, gdy nie miay one znaczenia dla rozstrzygnicia w
niniejszej sprawie, oraz e nie czyni ustale w oparciu o owiadczenia C. M. i A. K., bowiem pozwany nie kwestionowa
autorstwa powdki.
Sd Okrgowy uzasadniajc rozstrzygnicie zawarte w pkt I. wyroku poda, e powdka ograniczya danie pozwu o
kwot 2.800 z, a takie czciowe cofnicie pozwu nie budzio jego wtpliwoci z punktu widzenia art. 203 5 k.p.c.,
wobec czego postpowanie w tym zakresie naleao umorzy na zasadzie art. 355 1 k.p.c.
Opierajc si na wyej wskazanych ustaleniach faktycznych i ocenie dowodw i powoujc tre art. 78 ust 1 ustawy
o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Sd I instancji wskaza, i wykorzystanie przez pozwanego fotografii
wykonanej przez powdk w sposb powyej opisany naley zakwalifikowa jako naruszenie osobistych praw
autorskich powdki, gdy zdjcie zostao upublicznione bez oznaczenia jej autorstwa. Zachowanie to naleao w jego
ocenie zakwalifikowa jako zawinione, bowiem cechy przedmiotowej fotografii, w szczeglnoci jej jako estetyczna,
powinny u kadego przecitnego uytkownika wzbudzi przekonanie, e nie ma ona charakteru przypadkowego, lecz

stanowi przejaw dziaalnoci twrczej o indywidualnym charakterze. Jak poda Sd I instancji, pozwanego nie mog
ekskulpowa ani trudnoci w ustaleniu osoby autora fotografii, ani brak technicznych moliwoci wskazania autora w
systemie komputerowym. Co do zasady wic kontynuuje Sd Okrgowy - powdce przysuguje roszczenie o zapat
odpowiedniej sumy pieninej tytuem zadouczynienia. W jego ocenie okolicznoci niniejszej sprawy przemawiaj
za przyznaniem zadouczynienia w kwocie 500 z, gdy upublicznienie dziea bez ujawnienia autorstwa powdki
dotyczyo jedynie jednego ze znacznej liczby dzie tego rodzaju wytworzonych przez powdk, a powdka nie wykazaa,
ani nie twierdzia, aby w wypadku tej konkretnej, wykorzystanej przez powoda fotografii zachodziy okolicznoci
uzasadniajce ocen, e pomidzy powdk a tym dzieem zachodzia wyjtkowo silna wi w rozumieniu art. 16
u.p.a.p.p. Zdaniem Sdu Okrgowego nie mona wobec tego uzna, e brak informacji o autorstwie powdki w sposb
szczeglnie intensywny naruszy jej prawa osobiste. Sd ten podkreli przy tym, e okres trwania naruszenia by
relatywnie krtkotrway, oraz e zaprezentowan fotografi obejrzao tylko 47 osb, a zatem bardzo ograniczony krg,
wskazujc te, e naruszenie, jakiego dopuci si pozwany, sprowadzajce si jedynie do przemilczenia autorstwa
powdki, w bardzo niewielkim stopniu ingerowao w sfer jej uprawnie.
W odniesieniu do dania zasdzenia odszkodowania, Sd I instancji, powoujc si na przepis art. 79 ust. 1 pkt
3 lit. b u.p.a.p.p. oraz wyrok Trybunau Konstytucyjnego z dnia 23 czerwca 2015 r., sygn. akt SK 32/14, poda, i
zachowanie pozwanego naley oceni jako naruszenie okrelonego w art. 17 u.p.a.p.p. wycznego prawa powdki do
korzystania z przedmiotowej fotografii i rozporzdzania nim na wszystkich polach eksploatacji. Wskaza, e sposb
wykorzystania dziea powdki przez pozwanego nie mieci si w granicach dozwolonego uytku ani w granicach prawa
cytatu. Podkreli te, e okoliczno, i pozwany wskutek wykorzystania dziea wykonanego przez powdk adnej
wymiernej korzyci majtkowej nie odnis, nie ma znaczenia dla rozstrzygnicia. Sd Okrgowy poda, e wysoko
stosownego wynagrodzenia okreli mona jedynie w oparciu o konkretne umowy upowaniajce do korzystania z
dzie konkretnego autora o analogicznej tematyce, nie moe natomiast stanowi podstawy do okrelenia stosownego
wynagrodzenia dokument okrelony jako cennik stosowany przez powdk, gdy dokument taki mona by traktowa
wycznie jako zaproszenie do skadania ofert zawarcia umw licencji.
W ocenie Sdu Okrgowego, ustalone na podstawie analizy umw z dnia 1 lutego 2011 roku, 2 stycznia 2012 roku
oraz 23 stycznia 2014 roku rednie arytmetyczne wynagrodzenie ((68,33 + 15,80 + 64,86) / 3) za korzystanie z jednej
fotografii wynosio 49,66 z miesicznie i takie wynagrodzenie naley traktowa jako stosowne w rozumieniu art. 79
ust. 1 pkt 3 u.p.a.p.p. Sd Okrgowy uwzgldni nadto, e pozwany korzysta z fotografii jedynie przez okres okoo 8,5
miesica wic, jak poda, stosowne wynagrodzenie za taki okres wykorzystywania wyniosoby 422,11 z. Dwukrotno
tego wynagrodzenia wynosi zatem 844,22 z. i jest to zdaniem Sdu Okrgowego kwota odszkodowania nalenego
powdce.
Sd I instancji wskaza, e w sumie na rzecz powdki naley si zatem od pozwanego kwota 1.344,22 z, stanowica
sum odszkodowania i zadouczynienia. O daniu odsetek na opnienie Sd Okrgowy orzek na podstawie art.
481 1 k.c. w zw. z art. 251 k.c., przyjmujc jako najwczeniejsz wykazan w sprawie dat wezwania pozwanego do
zapaty dat dorczenia pozwu. W dalej idcym zakresie powdztwo, zdaniem Sdu Okrgowego, podlegao oddaleniu
jako bezzasadne. Sd Okrgowy poda nadto, e o kosztach postpowania orzek na zasadzie art. 100 k.p.c., majc na
uwadze, e powdka wygraa proces w 9,33% pierwotnego dania.
Od przedmiotowego wyroku apelacj zoya powdka, zaskarajc go w czci, to jest w pkt III. co do kwoty 4.755,78
z. Zaskaronemu wyrokowi zarzucia:
1. naruszenie przepisw postpowania, tj. art. 233 1 k.p.c., poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodw
i zastosowanie oceny dowolnej, ktra doprowadzia do wadliwych ustale faktycznych oraz przez bdn, sprzeczn z
zasadami logiki i dowiadczeniem yciowym ocen materiau dowodowego, to jest cennika powdki i zaczonych jako
materia dowodowy umw licencji na okoliczno wykazania wynagrodzenia, jakie za udzielenie licencji na korzystanie
z fotografii jej autorstwa otrzymuje powdka,

2. naruszenie przepisw prawa materialnego, tj. art. 79 ust. 1 pkt 3 lit b ustawy o prawie autorskim i
prawach pokrewnych poprzez jego bdne zastosowanie, tj. przyjcie stawki miesicznej w wyliczeniu stosownego
wynagrodzenia, ktre w chwili jego dochodzenia byoby nalene tytuem udzielenia przez powdk zgody na
korzystanie z utworu, podczas gdy prawidowym byo na podstawie zgromadzonego w sprawie materiau dowodowego
przyjcie stawki wskazanej za zdjcie w wysokoci wskazanej przez powdk.
W oparciu o tak ujte zarzuty, powdka wniosa o zmian zaskaronego wyroku i zasdzenie od pozwanego na jej rzecz
kwoty 6.100 z wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 17 lutego 2015 roku do dnia zapaty oraz zasdzenie od
pozwanego na jej rzecz kosztw postpowania za obydwie instancje, w tym kosztw zastpstwa procesowego wedug
norm przepisanych.
W uzasadnieniu apelacji powdka podaa, e Sd I instancji w sposb nieuprawniony ustali cen za jej utwr stosujc
wyliczenie stawek miesicznych za korzystanie z fotografii, oraz e na podstawie materiau dowodowego sprawy nie
sposb przyj, by kiedykolwiek sprzedaa ona swoje dzieo za tak kwot, podkrelajc, e w ogle nie udzielaa
licencji na tak krtki okres. Zdaniem powdki, Sd I instancji bdnie przyj te, e umowy licencyjne niedotyczce
zdj przedstawiajcych C. M. w ogle nie mog stanowi dowodu w sprawie, gdy o wartoci i cenie fotografii decyduje
nie tylko osoba lub przedmiot na niej przedstawiony, a przede wszystkim osoba fotografa i warto artystyczna
dziea. Powdka podkrelia, e fotografia bdca przedmiotem postpowania jest fotografi artystyczn, szczegln,
zrobion w okolicznociach niedostpnych dla szerokiego grona fotografw.
Sd Apelacyjny zway, co nastpuje.
Apelacja powdki jest bezzasadna.
Ustalenia faktyczne Sdu I instancji s prawidowe. Wikszo objtych nimi okolicznoci bya pomidzy stronami
bezsporna. I tak, poza sporem pozostawao, e pozwany uy dla wasnych celw zdjcia C. M., ktrego autork bya
powdka, mimo i na jego wykorzystanie nie mia zgody powdki. Bezsporny by te czasokres wykorzystywania
zdjcia C. M. przez pozwanego, sposb i czasokres jego prezentacji a take liczba osb, ktra w ten sposb, wbrew
woli i wiedzy powdki, mogy si z nim zapozna na stronie internetowej pozwanego (...)(...) Strony byy rwnie
zgodne co do tego, e zdjcie C. M., wykonane przez powdk i bezprawnie wykorzystane przez pozwanego, stanowio
utwr w rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r o prawach autorskich i prawach pokrewnych (j.t. Dz.U. z
2016 r, poz. 666 dalej u.p.a.p.p.). Sd Apelacyjny susznie podzieli t ocen, gdy wykonane przez powdk zdjcie
jest bez wtpienia przejawem twrczej dziaalnoci i indywidualnym charakterze, tym samym jest przedmiotem praw
autorskich, zarwno osobistych (art. 16 u.p.a.p.p.) jak i majtkowych (art. 17 u.p.a.p.p.) Logiczn tego konsekwencja
byo przyjcie, e przez Sd Okrgowy, i uycie przedmiotowego zdjcia przez pozwanego bez zgody powdki,
prowadzio do naruszenia jej praw, rodzcego odpowiedzialno odszkodowawcz pozwanego, zarwno jak chodzi
o odpowiedzialno za krzywd (art. 78 ust. 1 u.p.a.p.p) jak i za szkod majtkow (art. 79 ust. 1 pkt 3 u.p.a.p.p.).
Pozwany ostatecznie nie kwestionuje swojej odpowiedzialnoci, w zakresie wynikajcym z wyroku Sdu okrgowego,
ani co do zasady, ani co do wysokoci.
Wyrok ten kwestionuje powdka, zarzucajc, e Sd Okrgowy w bdny sposb okreli rozmiar szkody majtkowej,
ktr powdka poniosa i ktra wymaga rekompensaty. Zarzut ten jest bezpodstawny. Dokonujc oceny, czy
zasdzone wynagrodzenie jest prawidowe, naley mie na wzgldzie, e zgodnie z utrwalonym pogldem judykatury,
wynagrodzenie stosowne, w rozumieniu art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach
pokrewnych, to takie wynagrodzenie, jakie otrzymaby autor, gdyby osoba, ktra naruszya jego prawa majtkowe,
zawara z nim umow o korzystanie z utworu w zakresie dokonanego naruszenia (por. m.in. wyrok Sdu Najwyszego
z dnia 25 marca 2004 r, II CK 90/03, OSNC 2005/4/66). Powdka stoi na stanowisku, e miarodajnym dla okrelenia
wysokoci nalenego jej wynagrodzenia jest kwota wskazana przez ni w cenniku na stronie internetowej. Oczywistym
jednak wydaje si, e kwota ta to wycznie element oferty powdki. Natomiast powdka w aden sposb nie wykazaa,
by kiedykolwiek zawara umow licencyjn z zastosowaniem takiej stawki. Nie przedoya stosownej umowy, nie
wnioskowaa te dowodu z opinii biegego, ktry oceniby realno przyjcia takiej oferty na istniejcym rynku

fotografii artystycznej. Powdka przedoya szereg umw, z rnymi podmiotami, a Sd Okrgowy podda te umowy
analizie i przekonujco wyjani, e tylko trzy z nich s miarodajne dla obliczenia wynagrodzenia za takie naruszenie
praw autorskich powdki, jakiego dopuci si pozwany. Argumentacja Sadu jest przekonujca. Sd Okrgowy wzi
pod uwag czasokres przez jaki fotografia autorstwa powdki bya bezprawnie rozpowszechniona i trafnie poszukiwa
waciwego miernika miesicznego wynagrodzenia dla powdki. Zgodzi si te naley z Sdem Okrgowym o ile cz
przedoonych przez powdk umw uzna za niemiarodajne dla obliczenia wynagrodzenia w niniejszej sprawie. Sd
prawidowo odrzuci te umowy, ktre zawieray element ugody za wczeniejsze, bezumowne, korzystanie ze zdj
powdki, jak te umowy, ktrych zgoda na korzystanie ze zdj, bya tylko czci wiadcze powdki. Rozumowanie
Sdu jest prawidowe i, wbrew zarzutom apelujcej, nie prowadzi ani do naruszenia prawa procesowego (art. 233
k.p.c.) ani materialnego (art. 79 u.p.a.p.p.) .
Oba zarzuty apelacyjne powdki okazay si nietrafne, dlatego te Sad Apelacyjny oddali apelacj, jako bezzasadn,
w oparciu o przepis art. 385 k.p.c.
SSA Barbara Baran SSA Krzysztof Sobierajski SSA Hanna Nowicka de Poraj