Gospodarka centralna sterowna

-wasno pastwa
-system nakazowo-rozdzielczy
-centralne planowanie
-ceny ustala pastwo
-rola zysku ograniczona
Gospodarka rynkowa
-wasno prywatna
-wolno gospodarcza
-konkurencja
-ceny reguluje rynek
-motyw zysku
-swoboda prowadzenia
Transformacja polskiej gospodarki
1988-Uchwalenie przez Sejm ustawy o dziaalnoci gospodarczej.
1989-Wprowadzenie podatku dochodowego od osb prywatnych (CIT); pierwsze czciowo wolne
wybory parlamentarne.
1990-Wejcie w ycie planu Balcerowicza; wejcie w ycie ustawy o prywatyzacji przedsibiorstw
pastwowych.
1991-Powstanie Giedy Papierw Wartociowych w Warszawie.
1992-Wprowadzenie powszechnego podatku dochodowego do osb fizycznych (PIT).
1993-Wprowadzenie podatku od towarw i usug (VAT) oraz podatku akcyzowego.
1995-Denominacja zotego (1 nowy zoty zastpi 10 000 starych zotych).
1999-Wejcie w ycie czterech reform: administracyjnej, emerytalnej, owiatowej i zdrowotnej.
2004-Wejcie Polski do Unii Europejskiej.
Plan Balcerowicza-program reform gospodarczych przygotowanych pod kierownictwem Leszka
Balcerowicza, wicepremier i minister finansw. Plan wszed w ycie 1 stycznia 1990r.
Podmioty gospodarki rynkowej
Gospodarstwa domowe-dobrowolne zwizki ludzi wsplnie zamieszkujcych i podejmujcych
decyzje finansowe. Mog by jedno- lub wieloosobowe i zazwyczaj opieraj si na wiziach
rodzinnych.
-osoby pracujce
-osoby pobierajce emerytur
-osoby utrzymujce si ze rde niezarobkowych
-osoby pozostajce na utrzymaniu innych czonkw gospodarstwa domowego
Przedsibiorstwa-niezalene jednostki gospodarcze wyodrbnione pod wzgldem
organizacyjnym, prawnym i ekonomicznym, ktrych celem jest osignicie zysku.

Pastwo-reprezentowane przez rzd oraz rne wyspecjalizowane instytucje i agendy, np.

ministerstwa i urzdy.
Podzia rynku
- lokalny
- regionalny
- krajowy
- zagraniczny
- midzynarodowy
- wiatowy
Rynek konsumenta-okrelenie stosowane do rynku okrelonego produktu, na ktrym istnieje
wzgldnie trwaa nadwyka rynkowa.
Rynek producenta-okrelenie stosowane do rynku okrelonego produktu, na ktrym istnieje
wzgldnie trway niedobr rynkowy.
Monopol-wystpuje wwczas, gdy na rynku jest tylko jeden producent, dawca cen.
Oligopol-sytuacja, w ktrej niewielu producentw ma znaczny udzia w rynku, lider cenowynajwiksze przedsibiorstwo oligopolu.
Konkurencja monopolistyczna-charakteryzuje rynek na ktrym wielu producentw dostarcza
podobne produkty, konkurencja niecelowa-popularyzacja marki oraz prowadzenie aktywnej
promocji sprzeday.
Konkurencja doskonaa-charakteryzuje rynek, na ktrym wystpuje wiele sprzedajcych i
kupujcych jednorodne produkty, biorcy ceny-ceny ustalone przez rynek, nie przez sprzedawcw.
Popyt-ilo towarw i usug oferowana na sprzeda przy okrelonym poziomie ceny w danym
miejscu i czasie.
Poda-ilo towarw i usug oferowana na sprzeda przy okrelonym poziomie ceny w danym
miejscu i czasie.
Podzia dochodw
Z pracy
-wynagrodzenia za prac najemn.
-zysk z tytuu prowadzenia wasnej dziaalnoci gospodarczej.
-dochody z dziaalnoci rolniczej.
Spoza pracy
-zasiki i wiadczenie socjalne
-renty i emerytury
-darowizny
-spadki
-zysk z gier losowych
-stypendia
Z majtku
-odsetki
-dochd z akcji
-rodki ze sprzeday majtku
-rodki z uyczenia dbr w zamian za opat
Deficyt budetowy-dziura budetowa, sytuacja, w ktrej wydatki s wiksze ni dochody.
Prawa konsumenta
-prawo do informacji.
-prawo do bezpieczestwa i ochrony zdrowia konsumenta.
-prawo do ochrony interesu ekonomicznego
-prawo do zrzeszania si i reprezentacji
-prawo do efektywnego systemu dochodzenia roszcze
Urzdy chronice konsumenta
-Urzd Ochrony Konkurencji i Konsumenta (UOKiK)
-Inspekcja Handlowa (IH)
-Federacja Konsumentw
-Stowarzyszenie Konsumentw Polskich
Gwarancja-dobrowolna odpowiedzialno sprzedawcy lub producenta za wady fizyczne towaru,
polegajca na wymianie lub wymianie towaru, jeli jej wady ujawni si w okrelonym terminie.
Interwencjonizm pastwowy-polityka aktywnego oddziaywania pastwa na przebieg procesw
gospodarczych.
Polityka gospodarcza-caoksztat dziaa pastwa, ktrych celem jest oddziaywanie na
gospodark.
-stymulowanie rozwoju gospodarczego
-ochron obywateli przed zagroeniami zwizanymi z bezrobociem
-utrzymanie stabilnego poziomu cen
-utrzymanie stabilnego kursu walut
-dbao o rodowisko przyrodnicze
PKB- Produkt Krajowy Brutto

Wzrost
-realny
-dynamiczny
-ceny stae
Rozwj
-sia nabywcza
Cykl koniunkturalny-okresowe wahania podstawowych miernikw gospodarczych do gwnego,
dugotrwaego trendu.
-cykl Kitchina (krtkie; 3-5 lat)
-cykl Juglara (rednie; 8-10 lat)
-cykl Kondratiewa (dugie; 50-60 lat)
Fazy cyklu koniunkturalnego
-fazy recesji
-fazy depresji
-fazy oywienia
-fazy rozkwitu
Zasady tworzenia budetu
-zasada rocznego okresu budetowego
-zasada jednoci i zupenoci
-zasada jawnoci
-zasada szczegowoci
-zasada zrwnowaenia budetu
Dug publiczny-zobowizania finansowe obciajce pastwo z tytuu zacignitych poyczek oraz
innych form dziaalnoci, w ktrych wyniku pastwo paci odszkodowanie.