Czesc!

No i kurcze: po urlopie. Ech, jak ten czas leci!

W tzw. miedzyczasie dostalem list od prof. Chibowskiego z podsumowaniem jego badan na temat magnetyzerow. No i w warunkach labolatoryjnych
jakis efekt jest, cytuje w calosci:

Badania wpywu pola magnetycznego na waciwoci ukadw zdyspergowanych ze szczeglnym uwzgldnieniem adhezji wglanu
wapniowego do powierzchni ciaa staego
Ostatnio ronie zainteresowanie wykorzystaniem pola magnetycznego (PM) do zapobiegania tworzenia si kamienia kotowego, do oczyszczania wd
i innych celw. Jednake, dotychczas mechanizm jego dziaania nie jest dobrze poznany, tym bardziej, e czsto stwierdza si obecno efektw PM
nawet po upywie kilkudziesiciu godzin od wyczenia pola. Z kolei, szereg autorw kwestionuje istnienie jakichkolwiek efektw w ogle. Jak
wiadomo, w celu ochrony instalacji przemysowych przed osadzaniem si kamienia kotowego stosuje si rne metody chemiczne uzdatniania wody,
ktre nios jednak ze sob problemy zwizane z ochron rodowiska, ponadto s energochonne i nieekonomiczne. Tak zwane nie-chemiczne metody
oczyszczania wody lub zapobieganie tworzenia si kamienia kotowego oparte s gwnie na wykorzystaniu zewntrznych pl, takich jak elektryczne,
magnetyczne czy elektromagnetyczne. Obecnie szereg firm oferuje tzw. magnetyzery wykorzystujce przewanie magnesy stae, ktre nie wymagaj
zasilania jakkolwiek form energii. Wykorzystuje si je przede wszystkim do uzdatniania wody, tj. zapobiegania odkadania si kamienia koowego,
ale rwnie, na przykad, do magnetycznej aktywacji paliw. Z danych przedstawianych przez te firmy wynika, e magnetyzery zostay wdroone z
pozytywnym skutkiem w wielu gaziach przemysu, np. w pralniach, hotelach, browarach, myjniach samochodowych oraz w domowych instalacjach
wodnych, gospodarstwach rolnych i ogrodniczych. Ten sposb uzdatniania wody charakteryzuje si prostot dziaania i nieskomplikowan konstrukcj
aparatw, co przynosi wymierne korzyci ekonomiczne. Jest rwnie cenny w zakresie ochrony rodowiska, poniewa nie wymaga stosowania
zwizkw chemicznych.
Dlatego celem przeprowadzonych przez nas bada byo okrelenie czy stae pola magnetyczne (PM) wpywa na waciwoci ukadw
zdyspergowanych, a przede wszystkim suspensji strconego wglanu wapnia. Badania efektw PM prowadzono poprzez pomiar kinetyki wytrcania i
sedymentacji osadu, adhezj czstek do powierzchni rnych cia staych, zmiany pH zawiesiny, potencjau dzeta oraz bezporedni analiz obrazw
osadzonych krysztaw CaCO3. Zbadano rwnie wpyw temperatury, cyrkulacji roztworw wglanu sodu i chlorku wapnia, z ktrych wytrcano
wglan wapnia oraz obecnoci jonw domieszkowych na wspomniane parametry.
Badania te miay charakter bada podstawowych, ale zawieray rwnie wymieniony powyej potencjalny aspekt praktyczny dotyczcy moliwoci
zastosowania pola magnetycznego w celu obnienia adhezji czstek zawiesiny do powierzchni rur, zbiornikw, itp., instalacjach pracujcych w
podwyszonych temperaturach, w ktrych tworzy si kamie kotowy. Tworzenie si kamienia kotowego jest procesem skomplikowanym, poniewa
najczciej adhezja zachodzi rwnoczenie ze strcaniem si osadu wglanu wapniowego i w obecnoci bardzo zoonego skadu jonowego wody
przemysowej.
Na podstawie uzyskanych wynikw mona wyprowadzi nastpujce stwierdzenia oglne i wnioski:
1. Stale pole magnetyczne o indukcji magnetycznej 0,10,5 T dziaajce na roztwory CaCl2 i Na2CO3 zarwno w warunkach statycznych jak i
kinetycznych powoduje zmiany waciwoci suspensji wytrconego z nich wglanu wapnia.
2. Objawiaj si one w zmianach szybkoci zarodkowania i narastania krysztaw CaCO3, zmian ich formy krystalograficznej (zwikszenie iloci
aragonitu), adhezji do szka, stali, aluminium i miedzi, zmianach pH suspensji i potencjau elektrokinetycznego. Efekt dziaania PM mona rwnie
zaobserwowa na fotografiach osadzonych krysztaw CaCO3.
3. Wielko obserwowanych zmian zaley od natenia pola magnetycznego, czasu jego dziaania (ale nie wszystkie zmiany s proporcjonalne do
dugoci czasu) i temperatury ukadu.
4. Mimo e, niektre zmiany mierzonych parametrw mieszcz si w przedziale odchylenia standardowego to rednie wartoci z 34 powtrzonych
eksperymentw zawsze rni si od redniej dla ukadu odniesienia, w ktrym nie dziaao pole magnetyczne. Te stae trendy zmian wskazuj e, w
warunkach przemysowych w dugim okresie czasu mog one by istotne, np. dla wystpienia podanego efektu zmniejszenia si iloci osadzonego
kamienia i jego twardoci. Ale istotne znaczenie moe tu mie szybko przepywu, temperatura i skad jonowy wody przemysowej. Dlatego w
jednych instalacjach moe wystpowa korzystny efekt PM a w innych nie.
5. Obecno jonw domieszkowych (nawet o steniu 105 M.) takich jak Mg2+, Fe2+, Zn2+, i wpywa na kinetyk strcania i wielko krysztaw
CaCO3, pH i potencja dzeta. Dziaanie PM na takie ukady dodatkowo wpywa na zmiany tych parametrw, ale czsto ju sama obecno jonu
domieszkowego powoduje wiksze zmiany ni pole magnetyczne.
6. Analiza statystyczna krysztaw CaCO3 trwale osadzonych na podou staym dla reprezentatywnych 14 prbek wykazaa, e ich ilo i wielko
zaley od rodzaju podoa (szko, stal, mied) i temperatury procesu (30oC i 60oC). Jednake we wszystkich ukadach pole magnetyczne powodowao
zmniejszenie liczby osadzonych krysztaw i zwykle o wikszych rozmiarach. Analiza ta sugeruje, e PM przede wszystkim wpywa na szybko
zarodkowania i wzrost krysztaw wglanu wapnia i zwizana jest ze zmian w strukturze warstewki hydratacyjnej wok jonu Ca2+ i .
7. Powyszy wniosek potwierdzaj zmiany napicia powierzchniowego i przewodnoci elektrycznej szeregu roztworw elektrolitw nieorganicznych
spowodowane dziaaniem na nie PM (0,4T). Stwierdzono liniow zaleno zmian tych parametrw w funkcji znormalizowanej entropii hydratacji
jonw (w przeliczeniu na 1 czsteczk wody hydratujcej jon). Im wiksze ujemne entropie hydratacji tym wikszy efekt PM, ale ujawnia si tu
specyficzno zmian dla chlorkw i siarczanw. Kontynuacja tych bada powinna dostarczy interesujcych wynikw pozwalajcych gbiej pozna
mechanizm dziaania PM i tzw. memory effect.
Wyprowadzone wnioski wpywu PM dotycz wynikw otrzymanych w skali laboratoryjnej i dla ukadw modelowych, ktre znacznie rni si od
ukadw rzeczywistych w skali przemysowej. Dlatego naley mie na uwadze, e otrzymane w tych badaniach wyniki nie musz cakowicie
potwierdza si w skomplikowanych ukadach praktycznych. Niemniej jednak, pole magnetyczne niewtpliwie wywouje omwione efekty, ktre
musz rwnie ujawnia si w ukadach rzeczywistych powodujc w sprzyjajcych warunkach podany efekt obnienia iloci kamienia kotowego
trwale przylegajcego do rur lub zbiornikw.
Opracowa:
Prof. dr hab. Emil Chibowski
(Kierownik projektu)
Zakad Zjawisk Midzyfazowych
Katedra Chemii Fizycznej
Wydzia Chemii
Uniwersytet Marii Curie-Skodowskiej
20-031 Lublin