1.

POJCIE PRZEDSIBIORCY
- Przedsibiorca to osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna
niebdca osob prawn, wykonujca we wasnym imieniu dziaalno
gospodarcz;
- Za przedsibiorcw uwaa si take wsplnikw spki cywilnej w zakresie
wykonywanej przez nich dziaalnoci gospodarczej.
Jeli chodzi o podmioty, ktre mog uzyska status przedsibiorcy, to
ustawodawca wymienia trzy kategorie: osoby fizyczne, osoby prawne i uomne
osoby prawne.
- Poczwszy od Cantillona wszyscy teoretycy ekonomii s zgodni, e
przedsibiorca spenia istotne funkcje organizatora produkcji tzn. czenia i
kombinowania rnych podmiotw bdcych w zasigu oddziaywania tego
przedsibiorcy;
- Potocznie za przedsibiorc uwaa si czowieka aktywnego, twrczego,
inteligentnego, zdolnego do podejmowania dziaa w warunkach niepewnoci i
ryzyka. Te cechy w sposb kompleksowy oddaj tre pojcia przedsibiorcy;
- Przyjmujc za gwn cech przedsibiorcy dokonywanie nowatorskiej
kombinacji czynnikw produkcji, trzeba zwrci uwag na du zoono rnych
zjawisk, ktre skadaj si na proces prowadzenia zarzdzania w
przedsibiorstwie.
Przedsibiorca to osoba kierujca przedsibiorstwem (prowadzi wasn
dziaalno gospodarcz), innowator, motor dziaa, osoba podejmujca ryzyko
Przedsibiorca to kluczowa posta w przedsibiorstwie, jest on gwnym
czynnikiem sprawczym i motorem postpu gospodarczego. Przedsibiorca
kierujc si motywem zysku zakada przedsibiorstwo, angaujc w nie zasoby
majtkowe prowadzi je, podejmujc decyzje w warunkach niepewnoci oraz
ponosi ryzyko ekonomiczne. I wanie ta cecha jak zauwaa T. Gruszecki wyrnia
przedsibiorc

2. CECHY PRZEDSIBIORCY

marzycielstwo, wizjonerstwo, wytyczanie sobie nowych celw

wiara we wasne siy, docenianie swojej wartoci
nie obawianie si ryzyka - rozsdne podejmowanie ryzyka skonno do
ryzyka
optymizm
potrzeba odpowiedzialnoci
orientacja na przyszo
ambicja
kreatywno
1

autonomia
elastyczno
sia perswazji
zdolnoci intelektualne
zdolno porozumienia si z ludmi i przekonywania ich do wlasnych racji
wiedza techniczna
zdolno do twrczego mylenia i dziaania
wytrwao w dziaaniu
umiejtno znoszenia poraek (niezaamywanie si)
umiejtno doszukiwania si w porakach inspiracji do dalszego dziaania
docenianie wiedzy i dowiadczenia, wyksztacenia (dowiadczenie
praktyczne, udzia w szkoleniach)
umiejtno czerpania z wiedzy i umiejtnoci innych
zdolnoci organizatorskie i kierowania zespoem

3. ROLA PRZEDSIBIORCY W ROZWOJU

GOSPODARCZYM
Przedsibiorcy peni niezwykle wana rol spoeczn. To oni tworz nowe
miejsca pracy, odprowadzaj podatki z ktrych pastwo finansuje rne usugi
spoeczne takie jak : zasiki dla bezrobotnych, emerytury i renty, obron
narodow, publiczny transport, edukacj, wymiar sprawiedliwoci itp.
Przedsibiorcy s innowatorami, wymylaj nowe produkty i nowe sposoby ich
wytwarzania. W rozwoju lokalnym mog by pocztkiem procesu rozwoju gminy
czy powiatu.
Tworz konkurencj dla monopolistw, prowadz wymian handlow z partnerami
zagranicznymi oraz umoliwiaj swobodny dostp do artykuw nie wytwarzanych
w kraju.
S inwestorami, co oddziauje na wzrost PKB.

4. POJCIE MAEGO I REDNIEGO PRZEDSIBIORSTWA

Mae przedsibiorstwa:

rednioroczne zatrudnienie w ostatnim roku obrotowym w

przeliczeniu na pene etaty nie przekroczyo 50 osb,

warto przychodw ze sprzeday towarw i usug a take

operacji finansowych w ostatnim roku obrotowym nie przekroczya
rwnowartoci 10 mln euro lub

warto aktyww bilansu na koniec ostatniego roku

obrotowego nie przekroczya rwnowartoci 10 mln euro.
rednie przedsibiorstwa:
2

rednioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pene etaty w

ostatnim roku obrotowym miecio si w przedziale od 50 do 250

pracownikw

warto przychodw ze sprzeday towarw, wyrobw i usug a

take operacji finansowych nie przekroczya rwnowartoci 50 mln euro
lub

warto aktyww bilansu na koniec ostatniego roku

obrotowego nie przekroczyo rwnowartoci 43 mln euro.

5. ZALETY I WADY MAEGO PRZEDSIBIORSTWA

Zalety:

zdolno do szybkiej zmiany rodzaju dziaalnoci

duy dynamizm i szybki rozwj

silna motywacja do pracy zarwno pracownikw, jak i pracodawcw

lepsza komunikacja pomidzy przeoonym a pracownikami

lepsza kontrola kierownictwa nad kadym z pracownikw

rodzinna atmosfera

identyfikacja pracownikw z przedsibiorstwem

elastyczno

Wady:

koncentracja na rynku lokalnym i maa zdolno eksportowa

brak strategii dziaania, koncentracja na dziaalnoci biecej

niski poziom inwestycji

brak specjalistw

niski budet

niewielkie rodki na rozwj

niewielkie know-how

6. ROLA MSP W GOSPODARCE

Przykad korzystnych wpyww maych i rednich firm na caoksztat gospodarki
mona by mnoy, ale w ujciu oglnym najczciej dostrzegana jest rola tych
elementw systemu gospodarczego, ktre:

generuj

nowe

miejsca

pracy

zwykle

stosujc

niezaawansowane pracochonne technologie;

generuj innowacje w dziedzinie technik produkcyjnych;

tworz pomysy nowych produktw i usug;

tworz nowe, dotychczas nieistniejce rynki;

skutecznie i efektywnie wypeniaj istniejce luki rynkowe

nieatrakcyjne dla duych przedsibiorstw;

przyczyniaj si do bardziej efektywnej alokacji zasobw

rynkowych;

reorganizuj

gospodarcze itp.

reorganizuj

twrczy
twrczy

sposb
sposb

istniejce
istniejce

struktury
struktury

gospodarcze itp.
Rola MSP wie si z tworzeniem nowych miejsc pracy. Globalizacja i silna
konkurencja powoduj, e due przedsibiorstwa zmuszone s do obniki
kosztw, zwalniaj pracownikw a mae tworz nowe miejsca pracy. MSP
skutecznie i efektywnie wypeniaj istniejce luki rynkowe nieatrakcyjne dla
duych przedsibiorstw a take przyczyniaj si do bardziej efektywnej alokacji
zasobw rynkowych. Ponadto tworz nowe, dotychczas nieistniejce rynki.

7. CHARAKTERYSTYKA SEKTORA MSP W POLSCE

https://badania.parp.gov.pl/images/badania/ROSS_2013_2014.pdf

Wikszo MSP w Polsce to przedsibiorstwa zatrudniajce nie wicej ni 1

pracownika. Okoo 1,2 mln firm to firmy jednoosobowe. Przecitne zatrudnienie w
MSP w Polsce wynosio 4,4 osoby. Okoo 40% zarejestrowanych przedsibiorstw
nie podjo dziaalnoci gospodarczej. Przewaga konkurencyjna MSP opiera si na
niskich kosztach pracy. Mae firmy trudniej znosz kryzys i s bardziej podatne na
niepowodzenie.
Mocne strony MSP w Polsce:
- dua dynamika rozwoju
- niskie koszty pracy
- szybkie uczenie si

- wysoki poziom motywacji

- szybkie zmiany rodzajw dziaalnoci
Sabe strony MSP w Polsce:
- niski poziom jakoci produktw
- za reputacja za granic
- niski poziom nowoczesnoci
- may udzia w eksporcie
- may zakres szkole pracownikw
Proces ksztatowania si sektora MSP przebiega rnie w rnych krajach. Jego
specyfika zaley od osignitego przez pastwo rozwoju gospodarczego oraz
ustroju spoeczno - politycznego. W Polsce transformacja ustrojowa stworzya
warunki, sprzyjajce szybkiemu rozwojowi sektora MSP. W bardzo krtkim czasie
musia nastpi proces gbokich przemian i dostosowa do zmieniajcych si
bardzo dynamicznie warunkw gospodarczych kraju. Po wielkich
przegrupowaniach materialnych oraz w zatrudnieniu, mae i rednie firmy stay
si szans dla tych, ktrzy trac prac, korzystaj z wysokich odpraw lub cz
posiadane kapitay razem z innymi jednostkami, znajdujcymi si w takiej samej
sytuacji. Aktualnie mae i rednie przedsibiorstwa stanowi w Polsce ponad
99,8% oglnej liczby przedsibiorstw - Sektor MSP charakteryzuje si wysok
dynamik wzrostu, ktra szczeglnie wyranie si rysowaa w pierwszym
dziesicioleciu po transformacji. Mae i rednie przedsibiorstwa w Polsce cechuje
znaczne rozdrobnienie. Przejawia si to wysokim udziaem przedsibiorstw bardzo
maych, tzw. mikroprzedsibiorstw (do 9 pracujcych) oraz niskimi udziaami
przedsibiorstw maych (10-49 pracujcych). Struktura branowa sektora MSP w
Polsce obejmuje niemal ca struktur gospodarcz i wykazuje na znaczne
zrnicowanie w zalenoci od rodzaju prowadzonej dziaalnoci. Najwicej
maych i rednich przedsibiorstw funkcjonuje w sekcji przemys, a nastpnie
kolejno: usugi, handel, budownictwo. W porwnaniu z krajami UE w Polsce
wystpuje znaczco niszy poziom rozwoju setkora usugowego. Najwicej MSP
jest w wojewdztwach: mazowieckim, pomorskim, wielkopolskim, lskim,
dolnolskim, maoplskim, kujawsko - pomorskim, a najmniej w : warmisko mazurskim, lubelskim, podkarpackim, lubuskim. MSP Koncentruj si na
terenach, na ktrych istniej odpowiednie rynki zbytu, wykwalifikowana sia
robocza, dostp do wyspecjalizowanych usug i rodkw finansowych oraz
rozwinita infrastruktura. Udzia pracujcych w sektorze MSP w oglnej liczbie
pracujcych w przedsibiorstwach w Polsce wynosi 69% .

8. RDA SUKCESW MAYCH PRZEDSIBIORSTW

http://www.praktycznateoria.pl/determinanty-sukcesu-na-rynku-europejskim/
Mae i rednie przedsibiorstwa odznaczaj si znaczn elastycznoci i
operatywnoci w dziaaniach na rynku. S one zdolne skutecznie konkurowa
nawet z najwikszymi przedsibiorstwami ze wzgldu na bardzo cis kontrol
5

kosztw, szybk dyfuzj innowacji, a nade wszystko ze wzgldu na wysok

motywacj osigni waciciela i pracownikw. Dodatkowo M. Struycki uwaa,
e mae i rednie firmy mog mie przewag nad firmami duymi, zwaszcza w
zakresie nastpujcych czynnikw:

szybka reakcja na zmieniajce si wymagania rynku;

niezbiurokratyzowane struktury zarzdzania;
wykorzystywanie okazji gospodarczych przez przedsibiorczych
kierownikw, ktrzy umiej wykorzysta przewag konkurencyjn na rynku
i s skonni do podjcia ryzyka;
racjonalny przepyw informacji wewntrz firmy w celu najlepszego
dostosowania si do zmian i wymaga zewntrznych;
lepsze wykorzystanie specjalistw o szerszym zakresie wiedzy, ktrzy
dobrze znaj si nie tylko na nowoczesnych technologiach, ale take na
rynku, na konkurentach, itp.;
atwe wchodzenie w ukady kooperacyjne przez szybkie organizowanie
nowych miejsc pracy, czste wykorzystywanie metody nakadczej, itp.;
wykorzystywanie uprzywilejowanych warunkw do uzyskiwania rodkw
finansowych ze rde specjalnie uruchamianych dla wspierania rozwoju
gospodarki lokalnej.

Z kolei na tych obszarach rynku, gdzie nie s w stanie konkurowa, przyjmuj

strategi wsppracy. Czsto zostaj kooperantami lub podwykonawcami
produktw lub usug niezbdnych dla wikszych firm. Region nasycony maymi i
rednimi podmiotami tworzy rynek odporniejszy na wahania koniunkturalne, gdy
charakteryzuje si on du odpornoci na wszelkie zakcenia oraz znaczn
elastycznoci i atwoci pod wzgldem dostosowania do zmieniajcych si
warunkw rynkowych.
Oddzielna grupa czynnikw charakteryzujcych pozycj i rozwj maych i
rednich przedsibiorstw wynika z faktu ich rozproszenia w rnorodnych
ukadach lokalnych, ktre z reguy przybliaj ich dziaalno do obszaru
wystpowania rnych zakresw popytu. Pozwala to na:

znaczn redukcj kosztw transportu;

szybsze zwikszenie lub zmniejszenie produkcji danego wyrobu;
ograniczenie kosztw przechowywania wyrobw;
zmniejszenie kosztw oglnych, co wpywa na konkurencyjno firmy;
rozwijanie moliwoci indywidualnego sprawdzania si twrczych i
przedsibiorczych pracownikw i kierownikw;
indywidualizowanie kontaktw midzy pracownikami a klientami;
ksztatowanie reputacji lokalnej we wszystkich przejawach orientacji
marketingowej, a take tradycji firmy, jej wielopokoleniowych kontaktw,
itp.;
ksztatowanie lojalnoci wobec marki oraz firmy nawet wwczas, jeli czy
si to z wysz cen.

Sukces maych przedsibiorstw determinowany jest przede wszystkim

szybkoci dostosowania si do zmienionych uwarunkowa mikro- i
6

makroekonomicznych. Zaley take od poziomu eliminowania sabych stron,

takich jak: niezadowalajca jako produktw i usug w porwnaniu do
konkurentw, sabe wyposaenie w kapita finansowy i rzeczowy, niski poziom
wiedzy na temat zarzdzania i marketingu, brak dowiadczenia i strategii
dziaania czy zbyt maa liczba realizowanych inwestycji.
Polskie przedsibiorstwa posiadaj bezporedni dostp do rynkw
poszczeglnych krajw czonkowskich, co stanowi bodziec do zwikszenia
sprzeday, podniesienia poziomu jakoci, poszukiwania inwestora strategicznego,
poprawy wasnej efektywnoci i pozyskiwania nowych technologii, kapitau czy
rde zaopatrzenia. Due znaczenie maj take zdolnoci przedsibiorstwa do
efektywnego gospodarowania posiadanym potencjaem wewntrznym.
Determinantami sukcesu s: stosowanie unikatowej i trudnej do
zaimplementowania przez konkurencj technologii produkcyjnej, wprowadzanie
nowoczesnych systemw zarzdzania organizacj, elastyczne reagowanie na
zmieniajce si warunki rynkowe, realizacja przedsiwzi przy wsppracy z
innymi podmiotami, stosowanie outsourcingu z koncentracj na kluczowym dla
przedsibiorstwa rodzaju dziaalnoci, nastawienie si na wysok jako produkcji
i jej unikalno, podjcie dziaa dywersyfikacyjnych uwzgldniajcych tworzenie
wartoci dla klienta.

rda sukcesw MSP:

- dobra obsuga klienta
- troska o pracownika i ich rozwj
- budowanie marki
- dobre stosunki z klientami
-troska o jako
- praca zespoowa
- kreatywno i przedsibiorczo pracownikw
- ambitne plany rozwoju

9. BARIERY ROZWOJU PRZEDSIBIORSTW

prawo podatkowe
zmienno przepisw prawa gospodarczego
kodeks pracy
ustawa o rachunkowoci
ustawa o dziaalnoci gospodarczej
prawo lokalne
przepisy BHP
przepisu dot. sanepidu
prawo budowlane
ustawa o zamwieniach publicznych
kodeks spek handlowych
kodeks postpowania administracyjnego
prawo konsumenckie
7

przepisy dotyczce ochrony rodowiska

przepisy przeciwpoarowe

brak rodkw finansowych,

popyt na regionalnym lub lokalnym rynku,
wysokie obcienia podatkowe gwnie brak przejrzystoci podatkw
porednich (VAT),
uwarunkowania organizacyjno- prawne,
bariery innowacyjne i technologiczne,
ograniczony dostp do informacji gospodarczej,
brak wykwalifikowanej kadry na rynku pracy,
brak przejrzystoci i jednoznacznoci w naliczaniu podatku dochodowego
od dziaalnoci gospodarczej,
nieelastyczne prawo pracy,
brak moliwoci stosowania elastycznych form zatrudnienia,
skomplikowane i niejasne procedury administracyjne,
konkurencja ze strony przedsibiorstw korzystajcych z zwolnionych z
wiadcze podatkowych,
konkurencja ze strony firm dziaajcych w szarej strefie

10.

PRZEDSIBIORCZO AKADEMICKA

W krajach anglosaskich pojcie przedsibiorczoci akademickiej utosamiane jest

z procesem powstawania na uczelniach firm odpryskowych (typu spin-off lub
spin-out) oraz z przedsibiorczoci samej uczelni, ktra wystpuje, jako oferent
nowych technologii i know-how. W takim ujciu jest to efektywny i atrakcyjny
mechanizm komercjalizacji wiedzy i odkry naukowych i biznesowych (uczelnia,
inwestorzy kapitau, itp.).
Przedsibiorczo akademicka w Polsce czsto jest rozumiana nieco odmiennie i
obszerniej. Nie jest to wycznie proces tworzenia firm odpryskowych, ale przede
wszystkim aktywno biznesowa osb zawodowo zwizanych z uczelni
(pracownikw naukowych), jak i tych, dla ktrych pobyt na uczelni jest pewnym
etapem w yciu studentw lub doktorantw.
W szerszym rozumieniu przedsibiorczo akademicka definiowana jest jako cae
spektrum dziaa, w tym : wspieranie relacji na linii nauka-gospodarka,
preinkubacja i inkubacja przedsibiorstw wywodzcych si z uczelni.
Orodki przedsibiorczoci akademickiej:
- Inkubatory przedsibiorczoci
- Inkubatory technologiczne
- Biuro karier

11.

PRZYSZO SMALL BIZNESU

W porwnaniu do zeszego roku polskie MP maj znacznie wicej obaw

zwizanych z przyszoci. 23 proc. przedsibiorcw z sektora przewiduje
pogorszenie swojej sytuacji finansowej, a a 41 proc. za priorytet na najblisze 12
miesicy uznao cicie kosztw.
Polscy mikro, mali i redni przedsibiorcy oceniaj kondycj swoich firm podobnie
jak w tym samym okresie ubiegego roku. Prawie poowa badanych (45 proc.
wobec 49 proc. jesieni 2015 r.) uwaa, e sytuacja finansowa ich firmy jest
dobra lub bardzo dobra. 12 proc. przedsibiorcw deklaruje natomiast, e
kondycja ich firmy jest za lub bardzo za. W 2015 r. negatywn ocen wystawio
sobie 9 proc. przedsibiorcw.
Jak ocenia Pan/Pani kondycj finansow swojej firmy?

Wyrane pogorszenie nastrojw widoczne jest natomiast w kontekcie oceny

przyszoci sektora. Poprawy kondycji swojej firmy spodziewa si jedynie 24 proc.
przedsibiorcw, czyli o 9 punktw procentowych mniej ni przed rokiem.
- 23 proc. badanych przedsibiorcw wyrazio obaw, e sytuacja ich firm w cigu
najbliszych 12 miesicy pogorszy si. W 2015 r. pesymistycznie na przyszo
firmy spogldao tylko niecae 10 proc. badanych. Spad natomiast odsetek firm,
ktre uwaaj, e sytuacja ich przedsibiorstwa w cigu roku nie zmieni si tak
deklaracj zoyo niecae 40 proc. badanych, wobec 50 proc. firm przed rokiem
mwi Katarzyna Fatyga, prezes Diners Club Polska.
Jakie s Pana/Pani przewidywania odnonie kondycji firmy w cigu najbliszych
12 miesicy?

MP planuj cicie kosztw

W nadchodzcej przyszoci polskie MP zamierzaj przede wszystkim
ci koszty bdzie to priorytet na najblisze 12 miesicy dla a 41
proc. przedsibiorcw. W 2015 r. taki cel stawiao sobie tylko 9 proc.
MP.
18 proc. przedsibiorstw w przyszym roku chce skupi si przede wszystkim na
pozyskaniu nowych klientw. W 2015 r. byo to gwnym wyzwaniem, jakie
stawiay przed sob firmy z sektora podj je zamierzao trzykrotnie wicej
przedsibiorcw ni obecnie (61 proc.). 26 proc. firm bdzie si starao utrzyma
obecnych klientw.
8 proc. za najwaniejsze zadanie uznao zwikszenie zatrudnienia. Co ciekawe,
rok wczeniej przyjmowanie nowych pracownikw nie byo priorytetem dla
adnego z badanych przedsibiorcw.
Co uwaa Pan/Pani za najwaniejsze zadanie dla firmy w cigu najbliszych 12
miesicy?

- Cicie kosztw nie musi oznacza zwolnie pracownikw. Redukcj etatw

planuje 19 proc. firm, czyli tyle samo, co jesieni 2015 r. Poowa przedsibiorstw
chce utrzyma zatrudnienie na niezmienionym poziomie, a 13 proc. zwikszy
liczb etatw. A 8 proc. badanych firm uwaa to za priorytet na najblisze 12
miesicy dodaje Katarzyna Fatyga, prezes Diners Club Polska.

10

Sposobem na oszczdnoci moe by m.in. lepsze zarzdzanie wydatkami oraz

wprowadzenie do firmy patnoci bezgotwkowych. Na rynku s dostpne
kompletne rozwizania, ktre wspieraj procesy zakupowe i pomagaj zarzdza
patnociami caego przedsibiorstwa.
- Odpowiednie systemy raportowania online tzw. Ekonta nie wi si z kosztami,
natomiast ich funkcjonalnoci mog by dla przedsibiorcy bezcenne. E-konto to
dostp do informacji o wszystkich biecych i archiwalnych transakcjach,
moliwo cigania wycigw i automatycznego tworzenia raportw
pokazujcych warto obrotw i liczb przeprowadzonych transakcji w podziale
na dostawcw, tak by przedsibiorca atwo zorientowa si, gdzie wydatki
mogyby by mniejsze. Wprowadzenie patnoci bezgotwkowych to natomiast
szansa na eliminacj kosztw obsugi gotwki i popraw pynnoci dziki
darmowemu kredytowi nawet na 59 dni wyjania Katarzyna Fatyga.
Czy w cigu najbliszych 12 miesicy zatrudnienie w Pana/Pani firmie?

Miniony rok nie speni oczekiwa

Jaki by dla firm miniony rok? 51 proc. badanych ostatnie 12 miesicy okrelia,
jako udane dla firmy, natomiast 45 proc. odniosa si do nich negatywnie.
Przewidywania przedsibiorcw z 2015 r. w duej mierze nie sprawdziy si. Co
trzeci z nich twierdzi wwczas, e sytuacja jego firmy w cigu najbliszego roku
polepszy si, a tylko 9 proc. miao negatywne przewidywania odnonie
przyszoci. Jesieni 2015 r. firmy z sektora MP planoway przede wszystkim
pozyskanie nowych klientw (61 proc.), utrzymanie obecnych (23 proc.) oraz
ograniczenie kosztw (9 proc.). Te plany udao si zrealizowa 45 proc.
przedsibiorcw. Dzi prawie 1/3 firm deklaruje, e nie osigna zamierzonych
celw.
Czy w cigu minionych 12 miesicy Pana/Pani firmie udao si zrealizowa
zaoone plany?

11

12.

MOTYWY ZAKADANIA WASNYCH FIRM

denie do samodzielnoci
wrodzona przedsibiorczo
ch bogacenia si
potrzeba dominacji
potrzeba osigni
potrzeba samorealizacji
potrzeba wadzy

W dziaalnoci przedsibiorcy bez wtpienia wan rol odgrywa motyw zysku,

ch bogacenia si. Ten motyw jest mocno krytykowany, zwaszcza przesadne
denie przedsibiorcw do osigania maksymalnych korzyci ekonomicznych. P.
Drucker twierdzi na przykad, e problemem kadego biznesu nie jest
maksymalizacja zysku, lecz osigniecie dostatecznego zysku, ktry pokrywaby
ryzyko dziaalnoci ekonomicznej, w ten sposb pozwalajc unikn strat.
Denia przedsibiorcw do zysku w ogle nie powinno si potpia naley
jednak potpia denie do niego za wszelk cen, co prawie zawsze odbywa si
kosztem pracownikw, idzie w parze z traktowaniem ich instrumentalnie,
przedmiotowo.
W przypadku dziaalnoci przedsibiorczej du rol odgrywa take potrzeba
niezalenoci. Bardzo czsto bowiem przedsibiorca to osoba, ktra
zdecydowaa si na zaoenie wasnej firmy dlatego, e wana jest dla niej
samodzielno, niezaleno, autonomia w podejmowaniu decyzji. W skrajnych
przypadkach moe to prowadzi nawet do unikania wsplnikw, niechci do
angaowania udziaowcw. Jednak umiarkowany poziom tej potrzeby jest
potrzebny, a wrcz niezbdny.
Szczeglnie w Polsce mamy do czynienia z istotnoci tej potrzeby. Jak pisze T.
uczka, decyzja o zaoeniu wasnej firmy bya spontaniczn potrzeb
demonstracji wolnoci i niezalenoci po latach politycznego zarzdzania
przedsibiorstwem i politycznego obsadzania stanowisk pracy. Motywacja ta bya
do tego stopnia silna, e w pocztkowym okresie rozwoju przedsibiorczoci
powstawao a 600 tysicy maych i rednich przedsibiorstw rocznie.

12

W dziaalnoci przedsibiorczej du rol odgrywa take potrzeba osigni.

Przedsibiorcw wyrnia bowiem motywacja do cigego poprawiania poziomu
wykonywanej przez siebie pracy. Osoby z siln potrzeb osigni d do
podejmowania ryzyka, preferuj zadania trudne, kieruj si odlegymi celami.
Potrzeba osigni jako cecha nowoczesnej osobowoci prowadzi do zdolnoci do
przesuwania granic ludzkiego poznania, pokonywania barier, gotowoci do
podejmowania ryzyka przy penej wiadomoci jego nastpstw, otwartoci na
nowe dowiadczenia, denia do innowacji, orientacji na przyszo, skonnoci
do uzyskiwania najlepszych wynikw tylko w warunkach wspzawodnictwa
Bardzo wana dla przedsibiorcw jest te potrzeba dominacji, ktra si
wyraa w deniu do osignicia przewagi, przewodzenia grupie, podejmowania
decyzji, sprawowania wadzy, wywierania wpyww na innych, kontroli ich
zachowa. Dla przedsibiorcw wane jest wanie to, e nie bd musieli si
podporzdkowywa, nikt nie bdzie nad nimi dominowa, a nawet przeciwnie to
oni s wadni, by takie stosunki kreowa, sami zajmujc pozycj nadrzdn w
hierarchii firmy. Ch dominacji u przedsibiorcw bywa czsto obsesyjna, wie
si z nieufnoci wobec wszelkiej wadzy, zaabsorbowaniem wyimaginowanymi
zagroeniami z jej strony, niechtnym przyjmowaniem krytyki, nieufnoci lub
podejrzliwoci w stosunku do innych. Postawa taka moe utrudnia dziaalno
przedsibiorcz, wpywa negatywnie na odpowiednie relacje przedsibiorcy ze
wsppracownikami, pracownikami, z otoczeniem. Sytuacje takie nale jednak
do rzadkoci, czciej dominacja przedsibiorcy jest uzasadniona ma on bowiem
jasno wytyczony cel, do ktrego dy i do ktrego potrafi przekona innych
swoich wsppracownikw.
Z potrzeb dominacji wie si potrzeba wadzy, ktr zaspokaja si przez
wpywanie na postpowanie innych. Oznacza ona nie tylko kontrol nad ca
firm, ale take nad olbrzymi liczb detali (moe nawet wszystkimi) zwizanych
z biecym funkcjonowaniem firmy. Wedug A. Adlera wadza jest najlepszym
sposobem wyjaniania postpowania ludzi wyjtkowych jego zdaniem take
przedsibiorcw. Jednostki takie to silne osobowoci, mocne charaktery, ktrym
bardzo trudno si podporzdkowa, funkcjonowa w sytuacji, kiedy kto ma nad
nimi bezporedni przewag, wydaje im polecenia, ma moliwo kontroli
rezultatw ich pracy itp. Ludzie tacy chc duo mwi, chc, by ich pomysy byy
przydatne i chc wywiera wpyw na decyzje. Prawdziwego przedsibiorcy nie
interesuje wadza obsesyjna, irracjonalna, wadza dla niej samej tak
pojmowana bardzo czsto jest przyczyn napi, konfliktw, a nie o to powinno
chodzi prawdziwemu przedsibiorcy zaangaowanemu w realizowane przez
siebie przedsiwzicie.
Warto take wspomnie o potrzebie samorealizacji, ktra wyzwala
kreatywno i innowacyjno z jednoczesn chci posiadania wpywu na wasne
otoczenie, ktra wyraa si w deniu do penego realizowania wasnych
moliwoci, do osignicia peni rozwoju. Potrzeba samorealizacji jest jedn z
najwaniejszych potrzeb w dziaalnoci przedsibiorcy, ktry przez swoj
dziaalno chciaby udowodni co sobie i innym, wyrni si z otoczenia,
realizowa si. Ma ona wiele wsplnego z potrzeb osigni, pozwala bowiem
13

uzyska satysfakcj z wykonywania zaplanowanego przedsiwzicia, z

urzeczywistniania wasnych planw i ambicji, z udowodniania innym, a
szczeglnie sobie, swojej wartoci, operatywnoci, skutecznoci, aktywnoci,
odwagi. Wystpowanie tej potrzeby u przedsibiorcy moe znacznie uatwi mu
rozpoczcie, a nastpnie prowadzenie dziaalnoci przedsibiorczej, moe si
przyczyni do wikszej koncentracji na ewentualnych problemach i skutecznym
ich pokonywaniu, wie si z docenianiem ludzi, dostrzeganiem w nich
ogromnych moliwoci.

Motywy podejmowania i realizowania dziaa przedsibiorczych mona podzieli

na dwie grupy, a mianowicie powody pozytywne oraz zasadnicze, tzw.
negatywne. Wrd powodw pozytywnych wyrni mona:

nowy start,
otwarcie moliwoci,
ciekawo,
dostrzeenie interesujcych moliwoci i podjcie prby ich wykorzystania,
potrzeba poprawienia wasnego losu,
potrzeba sprawdzenia si w biznesie,
nieoczekiwany dopyw kapitau,
celowe dziaanie zwizane z realizacj pragnie, marze.
Ch uniezalenienia si, samorealizacji, podejmowania nowych wyzwa

Negatywne powody podejmowania dziaa przedsibiorczych:

brak rodkw na utrzymanie,

brak satysfakcji z wykonywanej dotychczas pracy,
utrata pracy,
bezrobocie,
problemy w firmie,
obawa przed utrat pracy, gdy przyszy przedsibiorca podejrzewa
zwolnienie z dotychczasowej pracy,
zmiana sytuacji rodzinnej, np. rozwd i nowe maestwo,
alternatywa dla zmiany miejsca zamieszkania w zwizku z przymusow
migracj zarobkow

13.
SZANSE I ZAGROENIA POLSKICH MSP W
PROCESIE INTEGRACJI Z UE
Analiza SWOT wpywu przystpienia Polski do Unii Europejskiej na mae i rednie
przedsibiorstwa.
Strengths (silne strony)
Elastyczno firm

Weaknesses (sabe strony)

Brak dostpu do kapitau
14

Zdolno naladowania i
produktw
Zdolno
do
zmiany
dziaalnoci
Silna motywacji do pracy

imitacji
profilu

Opportunities (moliwoci)
Szeroki rynek zbytu
Szeroki dostp do rynku czynnikw
produkcji (w tym pracy)
Szeroki rynek kapitaowy
Ograniczenie ryzyka kursowego
Transfery z funduszy strukturalnych
Napyw nowych technologii, metod
zarzdzania (B+R)
Uproszona
wsppraca
midzynarodowa
Zwikszenie stabilnoci przepisw
prawnych
Likwidacja barier celnych
Polityka UE sprzyjajca sektorowi
MSP

Brak dowiadczenia i niski poziom

wiedzy
ekonomicznej
przedsibiorcw
Nieznajomo zasad korzystania z
funduszy strukturalnych
Brak strategii rozwoju firmy
Threats (zagroenia)
Nadmierna regulacja (prawna)
Wprowadzanie nowych standardw
jakoci
Nowe zbiurokratyzowane procedury
i zawioci prawne
Nowe wymogi w zakresie prawa
Likwidacja barier celnych
Ograniczenie dostpu do zamwie
publicznych
Zwikszona konkurencja
Przejcie czci klientw przez
zagraniczne firmy
atwa penetracja rynku polskiego
przez kapita zagraniczny

http://www.citibank.pl/poland/kronenberg/polish/files/sdk_esej_az.pdf
http://www.parp.gov.pl/files/74/81/95/wplyw.pdf
http://mikroekonomia.net/system/publication_files/1193/original/BlajerGdansk.pdf?1315300248
http://mikroekonomia.net/system/publication_files/1026/original/31.pdf?
1315235253

14.

ZALETY I WADY POSIADANIA WASNEJ FIRMY

Zalety:

stworzenie sobie miejsca pracy,

satysfakcja z tworzenia nowych rzeczy i realizowania wytyczonych celw,
poczucie niezalenoci i wolnoci (samodzielne decydowanie o
podejmowanych dziaaniach),
satysfakcja z pracy dla siebie, a nie dla kogo,
wysokie dochody,
elastyczny czas pracy.
moesz realizowa swoje plany i marzenia
niezaleno i moliwo samorozwoju i samorealizacji
pracujesz, z kim chcesz to Ty dobierasz wsppracownikw
pracujesz gdzie chcesz - moesz pracowa w domu, biurze itp.
15

zarobki zalene tylko od Ciebie - nie ma grnej granicy zarobkw

koszty prowadzenia dziaalnoci zmniejszaj Twj podatek - wiele
przedmiotw, sprztw i usug moesz odliczy od podatku
moesz przeksztaci swoj pasj lub hobby w rdo zarobku
pewno zatrudnienia dopki bdzie Ci si chciao prowadzi firm, to
nikt Ci z niej nie wyrzuci
twoje pochodzenie, wiek i pe nie maj znaczenia

Wady:

ryzyko niepowodzenia przedsiwzicia,

konieczno poniesienia kosztw zwizanych z rozpoczciem dziaalnoci
gospodarczej,
nienormowane godziny pracy (przedsibiorca pracuje zawsze wtedy, gdy
firma tego potrzebuje),
odpowiedzialno finansowa i prawna, zarwno za siebie, jak i za
pracownikw,
konieczno staej kontroli sytuacji na rynku i walki o klienta,
konieczno ledzenia zmian prawnych (przepisw podatkowych,
przepisw Kodeksu pracy, zasad higieny pracy i bezpieczestwa),
prowadzenia dokumentacji firmowej i zmagania si z biurokracj.
brak dolnej granicy zarobkw jeli nie masz przychodw koszty stae
musisz pokrywa z innych rde
czsto nieregularne dochody
samodzielnie opacasz wysokie skadki ZUS
poczucie osamotnienia w trudnych momentach
problemy z motywacj do pracy i dalszego wysiku przy braku sukcesw
stale musisz stara si utrzyma odpowiedni poziom sprzeday usug lub
produktw
konieczno samodzielnego oszczdzania na emerytur
nie masz patnego urlopu jak w przypadku umowy o prac

15.
ROZPOCZCIE I ZAREJESTROWANIE
DZIAALNOCI GOSPODARZEJ
6 krokw zakadania wasnej dziaalnoci gospodarczej:
I. Wybranie formy prawnej dziaalnoci gospodarczej
Pierwszym krokiem przy zakadaniu wasnej firmy bdzie wybr formy prawnej
prowadzonej dziaalnoci gospodarczej. Forma prawna firmy ma ogromny wpyw
na koszty jej zaoenia, dalszego prowadzenia, czas oczekiwania na rejestracj,
wysoko opodatkowania i skadek ZUS, a take na to, czy bdziesz ponosi
odpowiedzialno osobist za zobowizania przedsibiorstwa.
II. Wybranie formy opodatkowania firmy
Wybr opodatkowania dziaalnoci jest uzaleniony od rodzaju biznesu, wielkoci
prognozowanych przychodw, chci korzystania z ulg podatkowych czy

16

rozliczania z maonkiem. Masz do wyboru cztery formy opodatkowania (PIT, CIT,

ryczat od przychodw, karta podatkowa).
III. Wybranie kodu PKD, czyli jakiego rodzaju usugi bdziemy wykonywa
Polska Klasyfikacja Dziaalnoci Gospodarczej (PKD) to zbir rodzajw dziaalnoci
spoeczno-gospodarczej, ktre wystpuj w gospodarce narodowej. PKD
wprowadzono do stosowania w statystyce, ewidencji, dokumentacji,
rachunkowoci oraz urzdowych rejestrach i systemach informacyjnych
administracji publicznej. Kody PKD su take klasyfikacji podmiotw
gospodarczych dla potrzeb rejestru jednostek gospodarki narodowej (REGON)
zgodnie z rodzajem prowadzonej przez nie dziaalnoci gospodarczej.
IV. Wybranie biura rachunkowego
V. Rejestracja firmy - wypenienie wniosku CEIDG-1
CEIDG-1 jest wnioskiem o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Dziaalnoci
Gospodarczej
Zoony formularz CEIDG-1 dla osb fizycznych wykonujcych dziaalno
gospodarcz jest jednoczenie:
-wnioskiem o uzyskanie, zmian albo skrelenie wpisu w rejestrze REGON
-zgoszeniem identyfikacyjnym albo aktualizacyjnym do naczelnika urzdu
skarbowego (NIP)
-owiadczeniem o wyborze formy opodatkowania podatkiem dochodowym od
osb fizycznych
-zgoszeniem albo zmian zgoszenia patnika skadek do Zakadu Ubezpiecze
Spoecznych
-owiadczeniem o kontynuowaniu ubezpieczenia spoecznego rolnikw
Aby uzyska wpis do ewidencji dziaalnoci gospodarczej naley wypeni
formularz CEIDG-1 i zoy we waciwym urzdzie gminy.
VI. Zaoenie konta bankowego i wyrobienie firmowej piecztki
Na koncie firmowym bd przebiegay rne transakcje - od kupna i sprzeday,
poprzez rozliczenia podatkowe i opaty skadek ZUS. Natomiast piecztka firmowa
posuy do zaatwiania rnych formalnoci, np. podpisywanie umw czy
dokumentw w Urzdzie Skarbowym.

1. Wypenienie wniosku w urzdzie gminy zgaszajc ch rozpoczcia

dziaalnoci na wasny rachunek + Rejestracja w urzdzie, na ktrego terenie
bdzie miaa siedzib firma
2. Zgoszenie faktu o rozpoczciu dziaalnoci w ZUS
17

3. Wizyta w Urzdzie Skarbowym w celu uzyskania numeru identyfikacji

podatkowej oraz zoenia deklaracji w jaki sposb bdzie pacony podatek
dochodowy
4. Wizyta w Gwnym Urzdzie Statystycznym w celu przyznania numeru REGON,
co oznacza e firma zostaa wpisana do oglnokrajowego rejestru podmiotw
gospodarki krajowej
5. Zamw piecztk
6. Za konto firmowe

16.
FORMY OPODATKOWANIA MAYCH
PRZEDSIBIORSTW
Przed rozpoczciem dziaalnoci gospodarczej naley pamita o obowizku
wyboru formy opodatkowania zakadanej firmy. Musimy zdecydowa si na jedn
z czterech form opacania podatku dochodowego:
zryczatowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej,
ryczat od przychodw ewidencjonowanych,
opodatkowanie na zasadach oglnych,
19% podatek liniowy.
Kady moe wybra form opart o zasady oglne, czy podatek liniowy. Tylko dla
niektrych rodzajw dziaalnoci mona wybra kart podatkow lub ryczat
ewidencjonowany. Kada z tych form ma swoje wady i zalety.
Rozwaajc wybr formy opodatkowania mona wzi pod uwag nastpujce
czynniki:
- rodzaj prowadzonej dziaalnoci gospodarczej (wystpuj due ograniczenia dla
wielu dziaalnoci przy ryczacie od przychodw ewidencjonowanych i karcie
podatkowej),
- poziom planowanych przychodw i kosztw (przy niskich kosztach i wysokich
przychodach najkorzystniej wypadaj uproszczone formy opodatkowania jak
ryczat i karta),
- poziom dochodu (przy wysokich dochodach lepiej wybra podatek liniowy
zamiast opodatkowania wg skali podatkowej),
- atwo rozliczania si (dla czci podatnikw obowizki ewidencyjne s bardzo
kopotliwe, skorzystanie z uproszczonych form opodatkowania uwalnia
podatnikw z koniecznoci prowadzenia ksig i ewidencji podatkowych, nie
ponosz oni kosztw obsugi finansowo-ksigowej).
Wybr formy opodatkowania mona w kolejnych latach prowadzenia dziaalnoci
gospodarczej zmieni. Zmiany mona dokona raz w roku. Chcc dokona zmiany
18

formy opodatkowania naley zoy w terminie do 20 stycznia odpowiednie

owiadczenie do waciwego urzdu skarbowego. W przypadku jego niezoenia
przyjmuje si, e podatnik pozostaje na dotychczasowych zasadach rozliczania
podatku dochodowego.

Przedsibiorstwo zaliczane do grupy maych i rednich przedsibiorstw zakadaj

osoby fizyczne. Osoby fizyczne prowadzce pozarolnicz dziaalno
gospodarcz, czy te rozpoczynajce jej prowadzenie maj moliwo wyboru w
jakiej formie bd rozlicza uzyskane dochody, spord czterech wariantw:
a)opodatkowania na zasadach oglnych:
- wedug progresywnej skali podatkowej,
-wedug stawki liniowej 19%,
b)opodatkowania w formach zryczatowanych:
- wedug ryczatu ewidencjonowanego,
- wedug karty podatkowej.
Karta podatkowa i rycza ewidencjonowany
S to bardzo proste formy opodatkowania dziaalnoci, lecz nie kady moe z nich
skorzysta. Mog uczyni to zakady usugowe, wytwrczo-usugowe i handlowe,
takie jak np. zegarmistrz, szewc, kapela weselna, dziaalno polegajca na
wynajmie pokoju lub handlu obnonym. Daj one bardzo mao moliwoci
rozliczania si, jednak maj te zalety. Szczeglnie karta podatkowa, przy ktrej
nie posiada si obowizku prowadzenia jakiejkolwiek ewidencji. Przez cay rok
paci si regularnie odgrnie ustalon kwot podatku niezalenie od tego, jakie
zyski (czy nawet straty!) przynosi dziaalno. Kwota ustalana jest w oparciu o
rodzaj dziaalnoci, liczb mieszkacw gminy itp. Nie ma si na ni wpywu. Z
kolei ryczat od przychodw ewidencjonowanych polega na odprowadzaniu do
Urzdu Skarbowego okrelonej czci przychodw w odrnieniu od karty
podatkowej nie pacimy nic, jeli nie mamy adnych przychodw. Musimy jednak
prowadzi bardzo prost ewidencj polegajc na rejestracji przychodw (nic
wicej), czyli dokumentujemy kad kwot, jak otrzymujemy od klienta i
kadego miesica odprowadzamy 3%, 5,5%, 8,5%, 17% lub 20%podatku.
Dokadny procent zaley od rodzaju dziaalnoci.
Zasady oglne i podatek liniowy
Wybierajc oglne zasady opodatkowania, wpaca si do Urzdu Skarbowego
podatek od dochodu nie od przychodu, jak w przypadku ryczatu. Dochd to
inaczej zysk, czyli rnica pomidzy wszystkimi przychodami, a kosztami firmy.
Na przykad: porednik kupuje towar od producenta w cenie 18 z, a sprzedaje
klientom za 20 z. W przypadku ryczatu ewidencjonowanego musiaby zapaci
podatek od caego przychodu, czyli 20 z (przy stawce 3% to 60 gr). Jeli jednak
wybra zasady oglne, to wpaci do Urzdu podatek jedynie od swojego zysku,
czyli od 2 z (przy 18% stawce to 36 gr). Dochd, od ktrego odprowadza si
podatek, wskazywany jest przez Ksig Przychodw i Rozchodw (w skrcie
KPiR), ktr naley prowadzi. Jest to ju kompletna ewidencja wszelkiej
19

sprzeday, jak i kadego zakupu. Nie stanowi to problemu w przypadku

korzystania z ksigowoci internetowej. Moliwa jest rwnie pena ksigowo
obejmujca wszystkie wydarzenia finansowe przedsibiorstwa, lecz wymagana
jest ona dopiero przy osigniciu puapu ok. 800 tysicy euro przychodu rocznie
jeli dokona tego Twoja firma, to zatrudnienie ksigowej nie powinno stanowi
problemu.
Wybierajc oglne zasady opodatkowania mona zdecydowa si na skal
progresywn lub podatek liniowy.
Jeli chodzi o progresywn skal podatkow, to obecnie obowizuj dwie stawki:
18% oraz 32%. Ta wiksza ma zastosowanie jedynie od dochodw
przekraczajcych kwot 85 528 z w skali roku (ponad 7 tysicy miesicznie).
Obecnie jest to najbardziej popularna forma opodatkowania dziaalnoci
gospodarczej, a w szczeglnoci wanie maych przedsibiorstw.
Podatek liniowy. Wybierajc liniowy podatek dochodowy paci si go w wysokoci
19% (nie 18%), traci si wszystkie ulgi podatkowe i moliwo rozliczania si wraz
z maonkiem. W zwizku z tym trzeba naprawd sporo zarabia (ponad 90 000
rocznie), aby taki wybr opaca si bardziej, ni skala progresywna.
Raz dokonana decyzja obowizuje przez cay rok kalendarzowy. Zmiany formy
opodatkowania mona dokona do 20 stycznia roku, w ktrym ma obowizywa
wybrana forma opodatkowania.
http://www.dodr.pl/III/4/2/3/3/5.pdf
http://www.stosunkiath.fora.pl/ekonomia,27/formy-opodatkowania-malych-isrednich-przedsiebiorstw,169.html

17.

SZUKANIE POMYSW NA WASNY BIZNES

Przygldajc si ludziom, ktrzy osignli sukces w biznesie, nasuwa si

odpowied: rb to, co potrafisz najlepiej, rozpocznij dziaalno na rynku, ktry
najlepiej znasz. Tylko w ten sposb bdziesz mg rozpozna rosnce potrzeby
klienta i na nie odpowiedzie. Jeeli szukasz pomysw, wnikliwie obserwuj ycie
gospodarze, rozejrzyj si w swoim otoczeniu. Na pewno znajdziesz wiele
inspiracji. Pamitaj: rdem pomysw jeste przede wszystkim ty i twoje
najblisze otoczenie. Nie bj si wykorzystywa dowiadczenie, ktre zdobye
pracujc dla innych. Brak dowiadczenia oraz wiedzy jest przyczyn bankructw
wielu modych firm.
Chocia pomysw na biznes moe by tysice, reguy postpowania z nimi nie s
a tak liczne.
Bdc pocztkujcym biznesmenem, lepiej zacz od realizacji prostszych,
niekoniecznie wasnych idei. To zreszt dobra szkoa nauki poruszania si w
wiecie biznesu.

20

Czy pomys na biznes mona znale? Przecie jeeli kto zamieci ju informacje
na temat moliwoci zarobienia na czym pienidzy, to na pewno znalazo si
wielu takich, ktrzy ju ten pomys wyeksploatowali Tymczasem okazuje si, e
pomysy nie tylko nieomal le na ulicy, ale te niewielu chce si po nie
schyla!
Zarwno w prasie jak i w internecie znajdziemy czsto ludzi, ktrzy prbuj
sprzeda pomysy na prac. Wikszo z nas podchodzi do takich nowinek
bardzo sceptycznie, wychodzc z zaoenia, e jeli s tam jakie wietne
pomysy, to kto zapewne ju je wykorzysta. Zapewne troch w tym prawdy,
gdyby autorzy takich publikacji chcieli by w 100% uczciwi, to powinni przyzna,
e ich pomysem na biznes jest opublikowanie zbioru pomysw i wzicie za to
pienidzy. Nikt jednak nie posunie si do a takiego stopnia uczciwoci. Faktem
jednak jest, e w takich publikacjach znajduj si jednak jakie pomysy, cho
rzeczywicie czasem s one do specyficzne.

Jak znale pomys na wasny biznes?

Skd zatem bior si te zote rady? Przede wszystkim z internetu. W
poszukiwaniu pomysw na biznes wielu autorw takich porad idzie drog
odwrotn, ni ta, ktr musz pokona osoby poszukujce pracy. Nie przegldaj
wic ogosze z gotowymi ofertami pracy, a gwnie takie, w ktrych kto oferuje
ju swoje usugi lub prbuje co niebanalnego sprzeda.
Kopiowanie, ale nie do koca
W tym momencie warto si zastanowi czy kopiowanie czyich pomysw na
biznes ma sens. Tak! Oczywicie jeeli nie mamy wasnego gotowego przepisu,
ktry uwaamy za lepszy. Cho prawd rynek nie jest w stanie wyywi
nieograniczonej iloci wykonawcw jednej czynnoci, to jednak czsto jest na nim
jeszcze troch miejsca dla tych, ktrzy chc sprbowa.
Kopiowanie pomysw jest dobre o ile przy wdraaniu zmienisz jeden czynnik,
ktry bdzie Ci wyrnia spord innych konkurentw. Podczas wstpnych
bada marketingowych warto oceni konkurentw by znale dziedzin, w ktrej
kady z konkurentw jest najgorszy. Wybierz nastpnie t dziedzin, ktr klienci
najbardziej sobie ceni i bd w niej liderem.
Ksiki, czasopisma i internet
Dlatego warto przeglda takie publikacje, cho moe niekoniecznie powinno si
zaraz kupowa grube ksiki na ten temat. Jednym z interesujcych czasopism na
polskim rynku jest Startup Magazine. Podczas lektury warto zwraca uwag na to,
co moe nas zainteresowa, poniewa czenie biznesu z przyjemnoci to czsto
najlepszy sposb na sukces. Jeeli wic kto interesuje si np. podrami i kultur
dalekich krajw, przegldajc listy rnych pomysw na wasny biznes na pewno
trafi wreszcie na propozycj otwarcia internetowego biura podry.

21

Oczywicie oferty uzyskuje si wwczas od organizatorw wyjazdw, ze stosown

znik i sprzedaje si je po normalnej cenie. Takie biuro mona skutecznie
promowa jednoczenie pisanymi przez siebie tekstami. Problemem wielu
poszukujcych pracy jest to, e nie wierz w siebie. Nie chc zaryzykowa, nawet
jeeli nie maj wiele do stracenia. Jednak w takiej sytuacji trudno mwi o szansie
na jakikolwiek sukces, nawet jeeli przepis ley na ulicy.
Franczyza
Wsppraca z franczyzodawc moe by bardzo dobrym rdem pomysw na
wasny biznes. Franczyza to wsppraca franczyzodawcy (waciciela systemu
franczyzowego) i franczyzobiorcy (np. Ciebie). Polega to na tym, e pewna firma
oferuje Ci sprawdzony system, wedug ktrego naley dziaa , wraz z prawem do
posugiwania si dan mark, w zamian za pewne opaty franczyzowe.
W przypadku franczyzy nie potrzebujemy dowiadczenia, poniewa wielu
franczyzodawcw oferuje szkolenia dla osb, ktre przycz si do ich sieci.
Jedn z nie wielu wad tej wsppracy jest wymagany kapita pocztkowy, ktry
nie rzadko przekracza 100 000 z.

Jeeli szukasz pomysw, wnikliwie obserwuj ycie gospodarze, rozejrzyj si w

swoim otoczeniu. Na pewno znajdziesz wiele inspiracji. Pamitaj: rdem
pomysw jeste przede wszystkim ty i twoje najblisze otoczenie. W tym
momencie warto si zastanowi czy kopiowanie czyich pomysw na biznes ma
sens. Tak! Oczywicie jeeli nie mamy wasnego gotowego przepisu, ktry
uwaamy za lepszy. Kopiowanie pomysw jest dobre o ile przy wdraaniu
zmienisz jeden czynnik, ktry bdzie Ci wyrnia spord innych konkurentw.
Jednym z interesujcych czasopism na polskim rynku jest Startup Magazine.
Podczas lektury warto zwraca uwag na to, co moe nas zainteresowa,
poniewa czenie biznesu z przyjemnoci to czsto najlepszy sposb na sukces.
Wsppraca z franczyzodawc moe by bardzo dobrym rdem pomysw na
wasny biznes. Polega to na tym, e pewna firma oferuje Ci sprawdzony system,
wedug ktrego naley dziaa , wraz z prawem do posugiwania si dan mark,
w zamian za pewne opaty franczyzowe.
https://4business4you.com/biznes/wlasna-firma/jak-znalezc-pomysl-na-biznes/

18.
PRZYGOTOWANIA DO URUCHOMIENIA WASNEJ
FIRMY
1.
Okrelenie czy mam predyspozycje do zaoenia i prowadzenia wasnej firmy
, czy sobie poradz
2.

Uporzdkowanie swoich finansw osobistych

3.

Znalezienie niszy. Najzwyklejszy biznes na rynku ktrego zbyt wiele nie ma.
22

4.

Skorzystanie z biznesplanu

5.

Czy masz na tyle pienidzy eby nie korzysta bez pomocy finansowej

6.
Poznaj role w jakich najlepiej si czujesz i na jakim stanowisku chciaby
pracowa. Oraz na jakich stanowiskach potrzebujesz osb
7.
Sporzdzenie dobrego planu marketingowego w ktrym okrelisz sposb
promocji ustalenia cen oraz sprzeda swoich produktw i usug.
8.

Spotkaj si z klientami dokadnie poznaj ich punkt widzenia.

9.

Postaraj zrozumie problem klienta tak aby ty umia go rozwiza

10.
Pomyl o rentownoci swojej firmy, naucz si ocenia przepyw
pienidzy w firmie i wyznacza warto najwaniejszych wskanikw
11.
Poszukaj superpracownikw- jeeli chcesz mie dobrze prostujca firm
poszukaj najlepszych pracownikw
12.

Korzystaj z porad innych, z ich dowiadczenia

13.
Dostawcy rwnie mog by partnerami w prowadzeniu firmy, wiec
traktuj go z podobna trosk i dbaj o rozwj dobrych stosunkw jak w przypadku
dobrego klienta
14.
Korzystaj z niepieninych wiadcze pracowniczych , moesz
zaproponowa dodatkowe formy wynagrodzenia pod postaci wiadcze
niepieninych takich jak grupowe ubezpieczenia na ycie
15.
Zawsze przestrzegaj uregulowa prawnych, ich nieprzestrzeganie grozi
wysokimi karami pieninymi lub nawet zakazem prowadzenia dziaalnoci
16.
Zapoznaj si z kwestiami podatkowymi, tak aby mc zaoszczdzi spor
sum pienidzy dziki odpisom

W yciu wielu osb przychodzi taki moment, w ktrym pragn rozpocz

dziaalno na wasn rk, wykorzystujc dowiadczenie zdobyte na etacie,
pragnc zrealizowa swj nowatorski pomys lub poczy dziaalno ze swoj
pasj.
Oczywicie zaoenie dziaalnoci gospodarczej wie si z kilkoma, niezbyt
przyjemnymi wizytami w urzdach. Jednak zanim udamy si po NIP, REGON i inne
niezbdne dokumenty, naley dokadnie przeanalizowa wszystkie aspekty
dotyczce naszej przyszej firmy.
Jest to bardzo wany i trudny element, ktry daje odpowied na pytanie o sens
zakadania wasnej firmy. Dlaczego jest to takie trudne? Podczas analizy
biznesplanw wida, e spora cz przyszych przedsibiorcw ma tendencj do

23

idealizowania swoich pomysw przychody s zawyone, a koszty zanione.

Potrzebna jest chodna kalkulacja!
Pomys jest jedn z najistotniejszych kwestii. Nie mona rozpatrywa pomysu w
oderwaniu od rzeczywistoci trzeba go odnie do warunkw, w ktrych bdzie
dziaaa firma. Dlatego trzeba przeprowadzi badanie rynku. Brzmi gronie?
Niekoniecznie. W przypadku maych biznesw, typu stolarz, fryzjer, sklepik
oglnospoywczy lub warsztat samochodowy wystarczy rozejrze si w
najbliszym otoczeniu i odpowiedzie sobie na kilka pyta. Jak liczna jest
konkurencja? Czy na rynku jest miejsce na kolejn firm? Jak silna jest
konkurencja (renoma, ceny, lokalizacja)?
Istotna jest nie tylko analiza sytuacji w danym momencie, ale take spojrzenie w
przyszo. Trzeba si zastanowi, jak rozwija si bdzie brana w przyszoci?
Swego czasu powstawao wiele kawiarenek internetowych. Dzi, gdy dostp do
Internetu nie jest problemem, kawiarenki internetowe nie maj racji bytu. Czy
mona byo to przewidzie? Dlatego trzeba si zastanowi, czy w perspektywie
kilku lat bdzie popyt na wiadczone przez nas usugi. Na przykad otwierajc
sklep spoywczy czy klienci nie bd si przenosi do duych centrw
handlowych? Warsztat samochodowy czy bd w stanie naprawia za kilka lat
samochody, ktre dzi s nowe? Czy koncerny samochodowe nie bd prowadzi
polityki utrudniajcej ycie maym warsztatom samochodowym, aby zarabiay
autoryzowane punkty obsugi? Prywatne przedszkole lub sala zabaw dla dzieci
czy dzieci w okolicy przybywa? Czy w okolicy mieszkaj ludzie, ktrzy
potencjalnie w cigu kilku lat zaczn zakada rodziny? A moe modzi ludzie
opuszczaj miasto w poszukiwaniu pracy, przez co trudno spodziewa si baby
boom w najbliszych latach?
Analiz otoczenia mamy za sob. Zamy, e na rynku jest miejsce na kolejn
firm (istnieje popyt) i nic nie zapowiada, aby w najbliszym czasie sytuacja miaa
si pogorszy. W tej chwili naley dokadnie zastanowi si nad konkretami
dotyczcymi swojego biznesu. Najtrudniejsz spraw jest oszacowanie kosztw i
przychodw. Wiele osb zawya potencjalne przychody, a zania koszty. Znaczc
rol odgrywa nieznajomo przepisw podatkowych, ktre istotnie wpywaj na
budet firmy. Oczywicie nie trzeba od razu udawa si na studia z
rachunkowoci, wystarczy uda si na konsultacj do biura rachunkowego lub
odwiedzi jedn ze stron internetowych przeznaczonych dla przedsibiorcw, np.
www.biznes-firma.pl.
Istotn spraw jest take dostp do wykwalifikowanej kadry, w przypadku
prowadzenia firmy specjalistycznej. Koszt zatrudnienia takiej osoby jest wysoki,
szczeglnie uwzgldniajc koszt pracownika (moe by wyszy, ni pensja brutto
pracownika!).

Gdy wiemy czym nasza firma bdzie zajmowaa si to w nastpnej kolejnoci

potrzebujemy kodw PKD, to cyfrowe symbole ktre opisuj do celw
statystycznych rnego rodzaju dziaalnoci. Bd one potrzebne przy rejestracji
24

firmy. Naley zastanowi si nad lokalizacj dziaalnoci, poniewa od tego w

duej mierze zaley sukces. Wybierajc lokalizacj firmy dobrze jest zebra jak
najwicej informacji o otoczeniu i ludziach, ktrzy bd korzysta z naszych
produktw/usug. Jeli chcemy mie dobrze prosperujc firm musimy poszuka
dobrych pracownikw. Wanym elementem jest opracowanie biznes planu, ktry
pozwoli na zminimalizowanie ryzyka zwizanego z firm i pozwoli na zdobycie
dofinansowania.

19.

FRANCHISING NA WIECIE I W POLSCE

Franczyza (ang. franchise, franchising, fr. le franchising) to pojcie, ktre

posiada wiele definicji. Najbardziej znane definicje franczyzy to definicja
Europejskiego Kodeksu Etyki Franczyzy oraz Komisji Europejskiej.
Oglnie franczyza to wsppraca dwch niezalenych firm, ktra polega na tym,
e jedna z nich udostpnia drugiej sprawdzon koncepcj dziaania, know-how,
moliwo korzystania z marki i nazwy firmy, w zamian za odpowiednie
wynagrodzenie.
Na europejskim rynku franczyza jest stosowana od kilkudziesiciu lat i mona j
uzna za osobny sposb prowadzenia dziaalnoci gospodarczej. Najwicej
systemw franczyzowych pochodzi ze Stanw Zjednoczonych, Niemiec oraz
Francji.
Europejski Kodeks Etyki Franczyzy definiuje franczyz jako
system marketingu dbr i/lub usug i/lub technologii, oparty na cisej i cigej
wsppracy midzy prawnie i finansowo odrbnymi przedsibiorstwami,
franczyzodawc i jego franczyzobiorcami, w ramach ktrej franczyzodawca
nadaje swym franczyzobiorcom prawo, a take nakada obowizek prowadzenia
zgodnie z koncepcj franczyzobiorcy.
Komisja Europejska natomiast jako:
pakiet praw wasnoci przemysowej lub intelektualnej, zwizany ze znakami
towarowymi, nazwami handlowymi, szyldami sklepowymi, wzorami uytkowymi i
zdobniczymi, prawami autorskimi i patentami, przeznaczonymi do wykorzystania
w celu odsprzeday dbr i wiadczenia usug kocowym uytkownikom.
Uznane autorytety w dziedzinie franczyzy, Martin Mendelsohn oraz David
Acheson franczyz definiuj jako:
udzielenie przez jedn osob (franczyzodawc) drugiej osobie (franczyzobiorcy)
zezwolenia, ktre upowania franczyzobiorc do prowadzenia dziaalnoci
handlowej pod znakiem towarowym (nazw firmow franczyzodawcy) oraz
wykorzystanie caego pakietu zawierajcego wszystkie elementy niezbdne do
tego aby nie przeszkolona wczeniej osoba moga by wprowadzona do
przedsibiorstwa zaprojektowanego i utworzonego przez franczyzodawc oraz by
25

moga prowadzi to przedsibiorstwo przy staej pomocy na z gry ustalonych

zasadach.
Oglnie rzecz biorc franczyza to koncepcja rozwoju przedsibiorstwa,
ktra zakada udzia dwch stron umowy franczyzy:
1. Franczyzodawcy, ktry udostpnia swoj wiedz, mark, sposb dziaania (plan
marketingowy) i pomoc, oraz
2. Franczyzobiorc, ktry realizuje otrzymany system biznesowy wedug
okrelonych w umowie zasad oraz w zamian za ustalone opaty.
Franchising jest jedn z metod prowadzenia dziaalnoci gospodarczej, ktra
polega na prowadzeniu przedsibiorstwa pod szyldem cudzej, znanej marki.
Franchising jest dugoterminow umow pomidzy franczyzodawc (wacicielem
marki) a franczyzobiorc (korzystajcym), w ktrej to umowie franczyzodawca
wyraa pozwolenie na uywanie przez franczyzobiorc znaku towarowego oraz
marki firmy na potrzeby prowadzenia wasnej dziaalnoci gospodarczej w zamian
za bezporednie lub porednie wynagrodzenie pienine
Biorc pod uwag rozmach, z jakim tworzono systemy franczyzowe w Stanach
Zjednoczonych, wanie ten kraj uznaje s za kolebk nowoczesnego franchisingu
Franczyza ma dwch innych amerykaskich ojcw: Izaaka Singera i Johna S.
Pembertona. Pierwszy z nich by producentem maszyn do szycia. Pod koniec tego
samego stulecia John S. Pemberton, wynalazca najsynniejszego napoju wiata coca-coli - zdecydowa si na udostpnienie swojego know-how rozlewniom, ktre
dziki temu mogy produkowa i sprzedawa dokadnie tak coca-col, jak
wymyli Pemberton. Franczyzodawcy w USA rozwijali swoje sieci bardzo
dynamicznie, a w latach 60. rozpoczli ekspansj w Europie.
Franchising w Polsce ksztatowa si od pocztku lat 90. wraz z przemianami
gospodarczymi i politycznymi. W rozwoju systemw na licencji najwiksze
znaczenie miao otwarcie rynku dla nowych przedsibiorcw z kraju i zza granicy,
co pozwolio przeama monopol pastwa na prowadzenie dziaalnoci
gospodarczej. Pierwsze sieci franczyzowe zaczli tworzy zagraniczni operatorzy:
Yves Rocher, McDonald`s
Franchising z roku na rok zyskuje popularno. Jak wynika z "Raportu o franczyzie
w Polsce" firmy PROFIT system co roku przybywa blisko 100 nowych systemw
oraz kilka tysicy przedsibiorstw na licencji. Aktywno widoczna jest rwnie po
stronie franczyzobiorcw - w oparciu o licencj franczyzow dziaa ju ponad 60
tys. przedsibiorstw. Zmiany, ktre dokonay si na rynku franczyzy, wzmocniy
pozycj franczyzobiorcw silna konkurencja i stale rosnca liczba systemw
sprawia, e franczyzodawcy musz walczy o swoich przyszych partnerw. Coraz
trudniej jest zdoby biorcw licencji, dlatego firmy wydaj wicej na kampanie
rekrutacyjne. Franczyzodawcy organizuj spotkania dla kandydatw, inwestuj w
reklam i wystpuj na Targach Franczyzy. Swoj ofert dostosowuj do
moliwoci franczyzobiorcw, bo wiedz, e ich partnerzy szukaj, porwnuj, a
ostatecznie wybieraj propozycj najatrakcyjniejsz dla siebie. Dowodem
dojrzaoci polskiej franczyzy jest rwnie utrzymujca si przewaga krajowych
26

sieci nad zagranicznymi. Koncepty z nad Wisy zyskuj na popularnoci rwnie

zagranic, gwnie w krajach Europy rodkowo-Wschodniej. Najprniej rozwijaj
si w Czechach, na Sowacji, Ukrainie oraz w Rosji. Franczyza w 17 wybranych
pastwach Unii Europejskiej bardzo dobrze wypada na tle najwikszych
wiatowych rynkw. W 2009 roku w UE-funkcjonowao ponad 10 tys.
franczyzodawcw, rekordzistk jest pod tym wzgldem Francja, gdzie
odnotowano blisko 1,4 tys. systemw. W tym samym okresie w Chinach byo ich
2,8 tys., w Korei Poudniowej 2,5 tys., a w Indiach 1,8 tys. W ojczynie franczyzy Stanach Zjednoczonych, biznes rozwijao w ten sposb 2,2 tys. firm. W pastwach
UE przewaaj systemy krajowe, ktre stanowi od 55 do 96 proc. wszystkich
marek franczyzowych. W przypadku Polski udzia rodzimych franczyzodawcw
wynosi 73 proc., czyli niemal tyle ile wynosi rednia w UE- (72 proc.). Najbardziej
nieufni wobec zagranicznych systemw pozostaj franczyzobiorcy z Woch,
Francji i Wielkiej Brytani Franczyza ma take duy wpyw na zatrudnienie w
Europie. Jak wynika z oblicze Europejskiej Federacji Franczyzy w placwkach
franczyzowych UE- pracuje 3,9 mln osb. Zatrudnienie w jednostkach
franczyzowych w branach sektora maych i rednich przedsibiorstw
sprzyjajcych franczyzie wynosi 10,8 proc. We franczyzie dziaa 4,6 proc. firm z
tego sektora
Polski rynek franczyzy z roku na rok radzi sobie coraz lepiej o czym wiadczy
rosnca liczba firm rozwijajcych si poprzez sprzeda licencji. Jak wynika z
raportu o rynku franczyzy PROFIT system od kilku lat przybywa rednio 100
nowych systemw rocznie. Rodzime sieci coraz lepiej radz sobie take na
zagranicznych rynkach. Mona wic powiedzie, e perspektywy s
optymistyczne - zwaszcza biorc pod uwag coraz ciekawsze pomysy na biznes
przedsibiorczych Polakw. Ze wzgldu na du konkurencj szans na sukces
maj jednak tylko profesjonalne systemy franczyzowe. Konkurencja na rynku
franczyzowym si zwiksza i aby odnie sukces, naley naprawd dobrze
przygotowa si do roli franczyzodawcy. http://franczyza.org.pl/raport-ofranczyzie

20.

ZALETY I WADY FRANCHISINGU

ZALETY:

Dziaalno pod znan mark na rynku, co obnia ryzyko zwizane z jej

uruchomieniem
Dostp do przetestowanego know-how, czyli przepisu na biznes
Wsparcie ze strony franczyzodawcy: przy pozyskaniu rodkw finansowych
na uruchomienie biznesu oraz przy znalezieniu lokalu, jego wyposaeniu,
zatowarowaniu
Moliwo brania udziau w szkoleniach, ktre pozwol nabra
dowiadczenia zawodowego
Korzystniejsze warunki umw z dostawcami dziki dziaaniu w grupie

WADY:
27

Konieczno ponoszenia opat zwizanych z przystpieniem i dziaaniem w

sieci
Kontrola ze strony franczyzodawcy
Brak dowolnoci przy ustalaniu asortymentu, konieczno zakupu towaru
za porednictwem franczyzodawcy
Moliwo przeniesienia praw do firmy tylko za zgod franczyzodawcy

WADY/ZALETY DLA FRANCZYZOBIORCY

Wadami franchisingu dla fraczyzobiorcy s:

Uciliwa kontrola ze strony franczyzodawcy. Dotyczy ona gwnie jakoci

wiadczonych usug oraz oferowanych towarw,
Konieczno poniesienia przez franczyzobiorc opaty wstpnej a nastpnie
uiszcza opaty biece i dokonywa wpat na fundusz reklamowy,
Bdne decyzje franczyzodawcy mog dziaa na szkod franczyzobiorcy,
W umowie moe pojawi si klauzula ograniczajca prowadzenie
dziaalnoci na cile okrelonym terytorium,
Franczyzobiorca posiada pewne ograniczenia dotyczce sprzeday
przedsibiorstwa. Z reguy fraczyzodawca rezerwuje sobie prawo do
wyraenia zgody na tak transakcj.

Do korzyci jakie franchising przynosi fraczyzobiorcy zaliczy mona:

Niewielki wkad kapitaowy - nieduy kapita wystarcza by rozpocz

dziaalno. Mona skorzysta z dowiadcze (know-how) franczyzodawcy
oraz z renomy zwizanej z jego nazw i znakami handlowymi. Powoduje to
obnienia ryzyka zwizanego z podjciem przez franczyzobiorc
dziaalnoci gospodarczej.
Mae dowiadczenie nie stanowi przeszkody przy rozpoczciu dziaalnoci Nie jest konieczne posiadanie przez franczyzobiorc dowiadczenia w
dziedzinie, w ktrej bdzie prowadzi dziaalno, poniewa otrzyma on od
franczyzodawcy pene przygotowanie i sta pomoc w tym zakresie,
Korzyci marketingowe - Udziaem franczyzobiorcy staj si korzyci
pynce z dziaa reklamowych i marketingowych prowadzonych przez
franczyzodawc dla caego systemu w skali kraju czy regionu,
Specjalistyczne szkolenia zmniejszaj trudnoci okresu pocztkowego,
Przewidywalno zyskw,
Pozwala korzysta z cudzych sprawdzonych marek i rozwiza, wystarczy
tylko za to zapaci

WADY/ZALETY DLA FRANCZYZODAWCY

Wadami franchisingu dla franczyzodawcy s:

Organizacja, zarzdzanie, kontrola, animacja sieci franchisingu jest dosy

skomplikowana jeli chodzi o odlege rynki,
Selekcja franczyzoobiorcw jest trudna,
28

Franczyzodawca ryzykuje konkurencje ze strony starego (w wietle

kontraktu) franczyzobiorcy oraz utrat rynkw, jeli sabo kontroluje biorc
franchisingu,
W przypadku opat uiszczanych przez franczyzobiorce, uzalenionych od
poziomu sprzeday, mona si spodziewa, e bdzie on stara si zaniy
warto zysku, obrotw itp.,
Konieczno kontroli i staego egzekwowania od franczyzobiorcy
odpowiedniej jakoci dziaa, ktre wpywaj na wizerunek caego systemu
franczyzowego.

Do zalet (korzyci) franchisingu dla fraczyzodawcy zaliczy mona:

Rozbudowa kanaw dystrybucyjnych, a co za tym idzie wzmocnienie

pozycji na danym rynku, bez koniecznoci dokonywania wikszych
inwestycji,
Moliwo uzyskania przez fraczyzodawc dodatkowego rda dochodw
w postaci wynagrodzenia, ktrego zapata stanowi jeden z podstawowych
obowizkw franczyzobiorcy,
Moe wpywa na pobudzanie wzrostu i efektywnoci gospodarczej,
Jako etap internacjonalizacji przedsibiorstwa wpywa na rozwj powiza
ekonomicznych, spoecznych pomidzy przedsibiorstwami,
Powoduje wzrost znaczenia pojedynczej marki w gospodarce
oglnowiatowej,
Umoliwia prowadzenie dziaalnoci pod znakiem firmowym znanym w
wielu krajach,
Brak problemw z zatrudnianiem i zarzdzaniem personelem, gdy to
fraczyzobiorcy we wasnym zakresie rozwizuj problemy pracownicze,
Wpywa na ujednolicenie oferty, a co za tym idzie, preferencji nabywcw,

21.

JAK ZOSTA FRANCHISINGBIORC

O rozpoczciu wasnego biznesu marzy wiele osb na wiecie. Problem zaczyna

pojawia si jednak w chwili, kiedy chcielibymy nasze marzenie zrealizowa.
Najwiksz przeszkod s pienidze, a kolejne zaczynaj rodzi si w jednej
chwili. Statystyki mwi, e rozpoczcie takiego biznesu jak franczyza wie si z
dwukrotnie niszym ryzykiem ni wasna dziaalno gospodarcza, dlatego nie
bjmy si inwestowa, by pniej cieszy si efektami naszej pracy.
Pierwsze kroki
Jeli ju powanie mylisz o zostaniu franczyzobiorc, musisz przygotowa si na
wiele obowizkw. Po pierwsze zastanw si, czy posiadasz odpowiedni zasb
rodkw finansowych, przy czym wane jest, aby nie angaowa w biznes
wszystkich oszczdnoci. Pamitaj, e pienidze na czarn godzin zawsze s
potrzebne, a ryzyko cho duo mniejsze ni w przypadku wasnej firmy od
podstaw wci istnieje.
Wybr brany
29

Rozpoczcie dziaalnoci franczyzowej to decyzja na 5-10 lat. Na taki okres

bowiem podpisywane s umowy licencyjne. Konieczne jest wic wybranie brany,
w ktrej czujemy si dobrze i wiemy, e dziaalno ta nie przysporzy nam
trudnoci. Warto zrobi take rozeznanie w okolicy i wybra co czego jeszcze nie
ma, a z pewnoci przycignie zainteresowanych konsumentw.
Pytania s najwaniejsze
Jeli ju dojdzie do spotkania z franczyzodawc, nie obawiaj si zadawa mu
pyta, ktre ci nurtuj. Im wicej wtpliwoci, tym janiejsza pniej okazuje si
sytuacja. Franczyzodawca rwnie postrzee ci jako osob dociekliw i
odpowiedzialn, dla ktrej franczyza to nie tylko sposb na zarobienie pienidzy,
ale take wane wyzwanie yciowe, w ktre zamierzasz zainwestowa do du
kwot pienidzy i swj czas.
Warto rwnie porozmawia z innymi franczyzobiorcami firmy, ktra nas
interesuje. Ich punkt widzenia zdecydowanie przybliy ci twoj przysz sytuacj i
pozwoli oceni, czy bdziesz w stanie podoa obowizkom, ktre na ciebie
spadn. Ich zdanie moe okaza si kluczowe podczas podejmowania tej wanej
decyzji.

1. Przeprowad badanie. Zbadaj rynek franczyzy w Polsce za pomoc literatury,

czasopism oraz internetu. Okrel, czym chcesz si zajmowa, jakie moliwoci
franczyzy s dostpne w Twoim regionie i ile to kosztuje.
2. Z wniosek. Porozmawiaj z franczyzodawc upewnij si, e wybrana przez
Ciebie marka rzeczywicie jest wartociowa i znana z wniosek o franczyz.
3. Odwied prezentacje i targi z uczestnictwem franczyzodawcy. Odwied siedzib
firmy, zadaj pytania, oce dynamik biznesu.
4. Przemyl wszystkie szczegy otwarcia wasnego biznesu. Uwanie zapoznaj
si z informacj od franczyzodawcy i umow. Zastanw si nad finansowaniem
wasnego projektu.
5. Zacznij dziaa! Podpisz umow i zosta franchisingobiorc.

Aby prowadzi dziaalno w formie franczyzy wystarczy, e obie strony podpisz

umow franczyzy, w ktrej zawarte s wzajemne prawa i obowizki. Poza tym
wystarczy mie odpowiedni kapita reszt zrobi za nas franczyzodawca. Aby
zosta franczyzobiorc naley uprzednio wysa CV, nastpnie nasza kandydatura
bdzie uczestniczy w procesie rekrutacji gdzie bdziemy oceniani a gdy
pozytywnie przejdziemy przez ten proces zostaniemy zaproszeni na cykl szkole.
Franczyzodawca nadaje nam, jako franczyzobiorcy, prawo oraz nakada na nas
obowizek prowadzenia dziaalnoci zgodnie z jego koncepcj.

30

22.
OTOCZENIE INSTYTUCJONALNE SMALL BIZNESU
WE WROCAWIU
Gwne dolnolskie instytucje otoczenia innowacyjnego biznesu:
Wrocawskie Centrum Transferu Technologii (WCTT),
Wrocawski Park Technologiczny (WPT),
Fundusz MCI.BioVentures Sp. z o.o.,
Wrocawskie Centrum Bada EIT+ Sp. z o.o.,
Dolnolski Akademicki Inkubator Przedsibiorczoci (DAIP),
Dolnolski Park Technologiczny T-Park.
Wedug raportu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsibiorczoci (PARP),
przygotowanego przez ekspertw Stowarzyszenia Organizatorw Orodkw
Innowacji i Przedsibiorczoci w Polsce (SOOIPP), w 2012 r. w Polsce
funkcjonowao 821 orodkw innowacji i przedsibiorczoci.
Na t liczb skadao si: 40 parkw technologicznych i 14 inicjatyw parkowych,
29 inkubatorw technologicznych, 73 akademickie inkubatory przedsibiorczoci,
58 inkubatorw przedsibiorczoci, 69 centrw transferu technologii, 10 sieci
aniow biznesu, 86 lokalnych i regionalnych funduszy poyczkowych, 55
funduszy porcze kredytowych oraz 319 orodkw szkoleniowo-doradczych.
Sektor instytucji otoczenia biznesu w ostatnich latach rozwija si bardzo
dynamicznie. W roku 2000 tworzyo go 266 podmiotw, a w roku 2012 - 821.
Rosnca liczna IOB powoduje zjawisko konkurencyjnoci w zabieganiu o
wspprac z przedsibiorstwami, dziki czemu podnosi si jako wiadczonych
przez nich usug. Rozwj instytucji otoczenia biznesu jest stymulowany przez
rodki programw Unii Europejskiej (z lat 2004-2013), ktre zostay przeznaczone
na tworzenie i rozwj IOB, a take na finansowanie ich dziaalnoci. Obecnie
bardzo czsto usugi wiadczone przedsibiorcom przez instytucje otoczenia
biznesu w Polsce s bezpatne lub tylko czciowo odpatne. Sektor instytucji
otoczenia biznesu oferuje proste usugi, zwaszcza doradztwo na podstawowym
poziomie (zakadania i prowadzenia dziaalnoci gospodarczej, moliwoci
ubiegania si o fundusze unijne) oraz proste usugi szkoleniowe. Zapotrzebowanie
ze strony przedsibiorcw na proste usugi jest istotnym czynnikiem
funkcjonowania tych instytucji, jednak z drugiej strony najbardziej innowacyjne
przedsibiorstwa czsto nie mog znale IOB zapewniajcych odpowiedni
standard usug.

Instytucje Otoczenia Biznesu na Dolnym lsku

Jednym z elementw regionalnego systemu innowacji s funkcjonujce w regionie
organizacje otoczenia biznesu, takie jak agencje rozwoju regionalnego i
31

lokalnego, izby gospodarcze, parki technologiczne i przemysowe, specjalne

strefy ekonomiczne, klastry, centra transferu technologii i centra innowacji,
inkubatory przedsibiorczoci, fundusze poyczkowe i dorczeniowe,
stowarzyszenia, fundacje i inne organizacje przedsibiorcw. Spord nich
najistotniejsze dla systemu innowacji s instytucje wiadczce usugi
proinnowacyjne.
Instytucje otoczenia biznesu dziaaj gwnie w kilkunastu orodkach o znaczeniu
co najmniej subregionalnym: we Wrocawiu, Legnicy, Jeleniej Grze, Wabrzychu,
a take w widnicy, Gogowie, Lubinie i Polkowicach. Wrd mniejszych miast, w
ktrych przedsibiorcy mog znale IOB naley wskaza Dzieroniw, Kodzko i
Zotoryj.
Analizy przeprowadzone w regionie wskazuj, e do znaczna cz IOB na
Dolnym lsku nie realizuje dziaa o charakterze proinnowacyjnym. Spord
funkcjonujcych w regionie 114 IOB, tylko 30 wiadczy usugi proinnowacyjne.
Spord tych 30 instytucji proinnowacyjnych, 18 zlokalizowanych jest we
Wrocawiu, a kolejnych 8 rozmieszczonych jest w ssiadujcych ze sob
powiatach poudniowej czci regionu: wabrzyskim, widnickim, dzieroniowskim
i kodzkim.
W 2009 roku regionalne instytucje proinnowacyjne obsuyy cznie ok.4700 firm.
Klienci instytucji proinnowacyjnych dobrze oceniaj warunki oferowane przez
instytucje proinnowacyjne do transferu wiedzy i realizacji przedsiwzi
innowacyjnych. Najlepiej pod tym wzgldem ocenione zostay inkubatory, co jest
prawdopodobnie zwizane zarwno z ich ofert, jak i wyposaeniem w
infrastruktur naukowo-badawcz oraz relacjami z najlepszymi uczelniami
wyszymi w regionie.
Oprcz instytucji proinnowacyjnych, wrd IOB naley dostrzec wan rol
instytucji finansowych. Chodzi gwnie o fundusze porczeniowe i poyczkowe,
ktre stanowi alternatywnie realne wsparcie przy ubieganiu si o tradycyjny
kredyt bankowy, albo same dostarczaj instrumentw finansowych w formie
zwrotnej, na warunkach czsto korzystniejszych od oferowanych przez tradycyjne
instytucje finansowe.
Instytucje wspierania innowacyjnoci i transferu technologii stanowi istotne
ogniwo w procesie budowania zdolnoci innowacyjnych. Naley jednak zwrci
wiksz uwag na rozwj ich potencjau i wzmacnianie ich aktywnoci w
dziaalnoci proinnowacyjnej, gwnie poprzez rozszerzenie katalogu usug oraz
zwikszanie dostpnoci i jakoci tych usug. Zarazem naley rozwija ofert
instrumentw i produktw finansowych wspierajcych projekty innowacyjne w
regionie oraz doprowadza do ich skorelowania z inicjatywami podejmowanymi
przez niefinansowe instytucje proinnowacyjne.
W wojewdztwie dolnolskim istnieje kilkadziesit instytucji i firm otoczenia
biznesu, stanowicych wsparcie dla przedsibiorcw m.in. w procesie tworzenia,
prowadzenia i rozwoju firmy, w zakresie szkole, doradztwa, wdraania projektw
opartych na nowoczesnych technologiach, usug B+R itp.Zalicza si do nich
32

przede wszystkim: parki technologiczne, naukowe i naukowo-technologiczne,

centra transferu technologii, inkubatory technologiczne, inkubatory
przedsibiorczoci, izby gospodarcze, samorzdy przedsibiorcw, orodki
szkoleniowo-doradcze, fundusze poyczkowe i porczeniowe.
Do najwikszych instytucji otoczenia biznesu nale:

Agencja Rozwoju Regionalnego AGROREG

Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG
Dolnolska Agencja Rozwoju Regionalnego
Dolnolska Agencja Wsppracy Gospodarczej
Dolnolska Izba Gospodarcza
Dolnolska Izba Rzemielnicza
Dolnolska Izba Turystyki
Dolnolska Loa BCC
Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego
Zachodnia Izba Gospodarcza
Akademickie Inkubatory Przedsibiorczoci
o Akademicki Inkubator Przedsibiorczoci przy Politechnice
Wrocawskiej
o Dolnolski Akademicki Inkubator Przedsibiorczoci przy
Wrocawskim Parku Technologicznym
o Akademicki Inkubator Przedsibiorczoci przy Uniwersytecie
Przyrodniczym we Wrocawiu
o Akademicki Inkubator Przedsibiorczoci przy Wrocawskim
Medycznym Parku Naukowo-Technologicznym
o Akademicki Inkubator Innowacyjnoci "DTPark Ventures"
o Akademicki Inkubator Przedsibiorczoci Uniwersytetu
Ekonomicznego we Wrocawiu
Centra Transferu Technologii
o Wrocawskie Centrum Transferu Technologii przy Politechnice
Wrocawskiej
o Medyczne Centrum Transferu Technologii Centrum Doradztwa
Biznesowego i Patentowego przy Wrocawskim Medycznym Parku
Naukowo-Technologicznym
o Dolnolski Orodek Transferu Wiedzy i Technologii
o Samodzielna Sekcja ds. Innowacji i Promocji Absolwentw
Uniwersytetu
o Centrum Innowacji i Transferu Technologii Akademii Medycznej we
Wrocawiu
Fundusze Kapitau Zalkowego
o T-Park. Kapita dla Innowacji przy Dolnolskiej Agencji Rozwoju
Regionalnego
o Dase Financial Group
o MCI. BioVentures
o Akcelerator EIT+ Wrocawskiego Centrum Bada EIT+
o incuBIT.NETable
o Instytut preinkubacji i komercjalizacji TRINITY ADVENTURE
E Fundusze Porcze Kredytowych
o Fundusz Porcze Kredytowych Powiatu Dzieroniowskiego
33

o Fundusz Porcze Kredytowych w Jeleniej Grze

o Samorzdowy Fundusz Porcze Kredytowych
o Stowarzyszenie Inicjatyw Spoeczno-Gospodarczych w Strzelinie
o Dolnolski Fundusz Gospodarczy
o Fundusz Porcze Kredytowych w Zotoryi
Fundusze Poyczkowe
o Fundusz Poyczkowy Karkonoskiej Agencji Rozwoju Regionalnego
o Dolnolski Regionalny Fundusz Poyczkowy
o Sudeckie Stowarzyszenie Inicjatyw Gospodarczych
o Fundacja Wabrzych 2000
o Fundusz Regionu Wabrzyskiego
o Subregionalny Fundusz Poyczkowy DOLNY LSK Polska Fundacja
Przedsibiorczoci
o Fundusz Poyczkowy EFS
o Dolnolska Agencja Wsppracy Gospodarczej
o Dolnolski Fundusz Gospodarczy Poyczki
Inkubatory Przedsibiorczoci
o Dzieroniowski Inkubator Przedsibiorczoci
o iNKubator Nasza Klasa
o Hexfund
o Venture Incubator
o Trinity Adventure
o Inkubator Przedsibiorczoci Dolnolskiej Agencji Wsppracy
Gospodarczej
o Sudecki Inkubator Przedsibiorczoci
Inkubatory Technologiczne
o Regionalny Inkubator Technologiczny Agencji Rozwoju Regionalnego
o Inkubator Naukowo-Technologiczny
o Noworudzki Inkubator Technologiczny Agencji Rozwoju Regionalnego
AGROREG
Parki Technologiczne
o GHM LETIA Legnicki Park Technologiczny
o T-park Dolnolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego
o Wrocawski Park Technologiczny
o Data Techno Park (Wrocawski Medyczny Park NaukowoTechnologiczny)
o ChemiPark Technologiczny
o Dolnolski Park Innowacji i Nauki
o Trinity
o Maszynownia Biznesu Wrocawskiego Parku Technologicznego
Platformy Technologiczne
o PPT Procesw Produkcji Politechnika Wrocawska

23.

POJCIE I FUNKCJE BIZNES PLANU

Biznesplan - formalny dokument bdcy zbiorem uporzdkowanych celw i

wynikajcych z nich zada wraz z okreleniem sposobw ich realizacji.

34

To zasadnicze narzdzie, umoliwiajce w miar szybko, wiarygodnie i w

przystpnej formie ocenienie szans przedsiwzicia.
Jest to dokument sucy skonkretyzowaniu planw strategicznych firmy.
Funkcje biznes planu:

Nadaje caoci biznesu struktur dzieli na mniejsze, atwiejsze do

zrozumienia elementy.
Suy jako wewntrzne narzdzie planowania
Zapewnia wiedz o potrzebach klientw, sabych i silnych stronach
konkurencji
Zapewnia wiedz na temat ryzyka i szans
Zapewnia znajomo wasnej przewagi konkurencyjnej
Dostarcza potencjalnym inwestorom niezbdnej wiedzy o przedsiwziciu
Tworzy czasowy horyzont rozwoju przedsiwzicia
Identyfikuje konflikty zasobw
Pozwala popenia bdy na papierze
Dostarcza metody rozwj logicznych projekcji finansowych
Dostarcza plan dziaa wdroeniowych przedsiwzicia

24.

STRUKTURA BIZNES PLANU

Biznes plan powinien zawiera nastpujce elementy:

1. Streszczenie przedsiwzicia pomys, skala, wymagane inwestycje,
lokalizacja celem jest jasne przedstawienie firmy, ktr zamierzasz utworzy.
2. Wiedza o rynku : gdzie jestemy, dokd chcemy dotrze za jaki czas
rynek i konkurencja celem jest opis potrzeby rynkowej (popytu) i jej
przeoenie na przysz sprzeda; sprzeda i marketing polityka cenowa,
baza klientw, formy sprzeday
3. Opis produktu/usugi celem jest przedstawienie zalet naszego
produktu/usugi na czym polega jej innowacyjno, czy s ju podobne
rozwizania na rynku, jakie s rnice itp
4. Zasoby ludzkie realizatorzy przedsiwzicia organizacja celem jest
przedstawienie funkcjonowania przedsibiorstwa zesp zarzdzajcy,
niezbdne zasoby, struktura organizacji, lokalizacja
5. Wymagany wkad finansowy plany finansowe celem jest okrelenie
finansw firmy i projekcja w przyszo rda finansowania, udzia zasobw
wasnych, obcych, zagroenia finansowe, cash flow na 12 mc, rachunek zyskw i
strat
35

25.

JAK OPRACOWA BIZNES PLAN

Kierujemy si zasad, zgodnie z ktr powinnimy mc odpowiedzie twierdzco

na pytanie : czy zakoczony biznes plan opowiada przekonywujc histori?
Biznes plan moe by opracowany przez samego przedsibiorc, lub firmy w tym
wyspecjalizowane, a jego objto (od kilku do kilkudziesiciu stron) zaley od
stopnia zoonoci projektu.
Sprawdza si bardzo oglna wskazwka: biznesplany nie powinny by dugie, bo
nikt nie ma ochoty studiowa opasych i zawiych dokumentw. Musi z nich jasno
wynika, czy proponowany pomys ma szans sta si dobrym biznesem.
Podstawowa cecha dobrego biznesplanu musi by napisany zwile, konkretnie i
przejrzycie.
Nie ma jednego obowizujcego ukadu, w jakim powinien by zrobiony
biznesplan. Ukad zaley te od charakteru przedsiwzicia i adresata
dokumentu. Mona jednak wskaza typowe elementy, ktre powinny znale w
niemal kadym takim dokumencie. (patrz wyej)
Gdy od dobrego biznesplanu zaley los biznesu, warto zwrci si do instytucji
specjalizujcych si w przygotowaniu biznesplanw. Koszt skorzystania z ich
pomocy moe okaza si minimalny w porwnaniu z wartoci planowanego
przedsiwzicia.
Przygotowujc dobry biznesplan mona te skorzysta ze specjalnych programw
komputerowych. Nie zastpi one wiedzy przedsibiorcy czy pomocy
specjalistw, ale mog pomc sprawniej samemu porusza si tym, ktrzy
stawiaj pierwsze kroki w biznesie.

Zasady tworzenia biznes planu:

1.
dokadno - biznesplan przedstawia koncepcj biznesu, ma przekona
inwestorw bank, fundusz inwestycyjny czy inny podmiot, do sfinansowania w
caoci lub w czci przedsiwzicia
2.
konkretno i zwizo przeczytanie caego biznesplanu powinno zaj
najwyej okoo godziny, dlatego przedstawia si w nim tylko najistotniejsze
informacje, a pomija si wszelkie szczegy dotyczce przede wszystkim zada
operacyjnych.
3.
atrakcyjno przekazu i kolorowa szata graficzna dbajc o zrozumiao i
zwizo treci biznesplanu, warto zwrci rwnie uwag na jego przejrzysto,
czytelny ukad informacji uatwia to czytanie dokumentu.
4.
kompleksowo - powinien ujmowa wszystkie elementy skadowe,
przedstawia wyczerpujcy opis caego przedsiwzicia wraz z okreleniem
czynnikw majcych wpyw.

36

5.
uyteczno - dokument powinien by przydatny w zarzdzaniu: ma
uatwia podejmowanie decyzji, by wskazwk, jak osiga zamierzone cele oraz
pozwala na sta diagnoz sytuacji
6.
elastyczno - moliwo wprowadzania zmian, ktre zapewniaj realizacj
podstawowych celw okrelonych w planie bez wzgldu na zmiany zachodzce w
otoczeniu
7.
realizm i rzetelna ocena w biznesplanie powinnimy zaprezentowa
wszystkie informacje w oparciu realne dane.
8.
wiadomo zagroe inwestor, czytajcy biznesplan, doskonale zna
realia rynku, konkurentw firmy i ryzyko w biznesie, zatem naley przedstawi
wszystkie ryzykowne elementy oraz moliwe rozwizania.
9.
odpowiedzi na kluczowe pytania - poprawnie napisany plan zawiera
odpowiedzi na pytania: kto? co? ile? kiedy? komu? gdzie? w jaki sposb? za ile?
jakim kosztem?

26.
PROBLEMY Z OPRACOWANIEM DOBREGO
BIZNES PLANU
Dla wielu przedsibiorcw napisanie zwizego, konkretnego biznesplanu nie jest
atwym zadaniem. Mocno zakorzeniony jest mit, e do banku, jak do urzdu
trzeba i z opasymi dokumentami, z wieloma zacznikami. One mog by
oczywicie potrzebne, ale niekonieczne w pocztkowej fazie stara o finansowe
wsparcie. Wielu przedsibiorcw ma wietne pomysy biznesowe, ale nie zawsze
potrafi je dobrze opisa, a nawet o nich opowiedzie.
Najczstsze wady:

brak wyczerpujcej informacji, najczciej w zakresie analizy rynku i

konkurencji
brak modelu finansowego lub nieprecyzyjne zaoenia przyjte w jego
tworzeniu - czsto brakuje caych kategorii kosztw lub wielkoci znaczco
rozmijaj si z realiami
przedstawienie nieprawdziwego obrazu firmy lub jej perspektyw, opieranie
zaoe na nieobiektywnych danych
nieodpowiednia struktura dokumentu utrudniajca adresatom zapoznanie
si z informacjami, jakie s dla nich najwaniejsze
rozwleko dokumentu
traktowanie biznesplanu jako dokumentu sucego promocji firmy,
penego nierealistycznych wizji i zbytnio optymistycznych prognoz wzrostu
traktowanie biznesplanu wycznie jako narzdzia do zdobycia
niezbdnych funduszy

koncentracja wycznie na liczbach, kosztem przedstawienia wanych

informacji o charakterze jakociowym, uwiarygadniajcych przyjte
zaoenia

wypenianie kolejnych punktw biznesplanu bez zwracania uwagi na

istniejce midzy nimi zalenoci, efektem jest niespjny lub niespjnie
przedstawiony model planowanego biznesu
37

- brak wiedzy z zakresu ekonomii, marketingu, planowania

- brak wiadomoci istoty biznes planu
- koncentracja wycznie na liczbach, kosztem przedstawienia wanych informacji
o charakterze jakociowym
- przedstawienie nieprawdziwego obrazu firmy, opieranie si na nieprawdziwych
danych
- traktowanie biznes planu wycznie jako narzdzie do zdobycia niezbdnych
funduszy
- brak wyczerpujcych informacji, najczciej w zakresie analizy rynku i
konkurencji
- nieodpowiednia struktura dokumentu utrudniajca adresatom zapoznanie si z
informacjami, jakie s dla nich najwaniejsze
- czsto brakuje caych kategorii kosztw lub ich wielkoci czsto rozmijaj si z
rzeczywistoci

27.
SPECYFIKA ZARZDZANIA MAYMI
PRZEDSIBIORSTWAMI
Zarzdzanie maymi i rednimi przedsibiorstwami charakteryzuje si pewn
specyfik odrniajc je od zarzdzania duymi podmiotami gospodarczymi.
Zwracaj na to uwag K. Poznaska oraz M. Schulte-Zurhausen identyfikujc t
specyfik w obszarach: systemu zarzdzania, organizacji przedsibiorstwa, zbytu,
produkcji, sfery bada i rozwoju, obszaru zaopatrzenia i gospodarki materiaowej,
finansw oraz kadr, co przedstawiono w tabeli
Wybrane rnice midzy zarzdzaniem maymi i rednimi a duymi
przedsibiorstwami
Wyszczeglnienie
Funkcje kierownicze
peni
Wiedza z zakresu
kierowania
przedsibiorstwem
System informacyjny
Rola planowania
Znaczenie intuicji
Podejmowanie decyzji
grupowych
Rodzaj struktury
Droga przekazywania
informacji

Przedsibiorstwa
Mae i rednie
Due
System zarzdzania
Waciciel
Menaderowie
przedsibiorca
Niejednokrotnie
Solidna
niewystarczajca
Niewystarczajcy
Prawie adna
Due
Wystpuje bardzo rzadko

Sformalizowany,
rozbudowany
Decydujce znaczenie
Znikome
Czsto

Organizacja
Najczciej funkcjonalna
Krtka, bezporednia

Zrnicowana
Sformalizowana, duga
38

Przekazywanie
wskazwek i kontrola
polece

Poprzez bezporedni
kontakt osobowy

Przekazywanie
uprawnie
kierowniczych
Elastyczno struktury
organizacyjnej

W ograniczonym stopniu

Sformalizowany system
przekazywania
wskazwek i kontroli
polece
W szerokim zakresie

Wysoka

Niska

Rynek zbytu

Pozycja na rynku
Produkcja
Rodzaj produkcji
Podzia pracy
Rodzaj stosowanych
materiaw i urzdze
Moliwo obniki
kosztw wraz ze
wzrostem iloci
produkcji
Wyodrbnione dziay
badawczo-rozwojowe
Prowadzenie bada
naukowych

Zbyt
Nastawiony na
indywidualne potrzeby
klientw
Niejednolita

Nastawiony na masowe
potrzeby
Dobra

Pracochonny
Niski
Uniwersalne

Kapitaochonny
Wysoki
Specjalistyczne

Niewielka

Wysoka

Badania i rozwj
Brak staych,
wyodrbnionych dziaw
Krtkoterminowe, oparte
niejednokrotnie na
intuicji, brak bada
podstawowych

Stae dziay

Dugoterminowe, oparte
na cile okrelonej
strategii, badania
podstawowe w szerokim
zakresie
Rozwj nowych
Zorientowany prawie
W cisym zwizku z
produktw i
wycznie na potrzeby
badaniami
technologii
konsumentw
podstawowymi
Zaopatrzenie i gospodarka materiaowa
Pozycja na rynku
Saba
Mocna
zaopatrzeniowym
System zaopatrzenia
Oparty na zamwieniach, Oparty na
materialnego
z wyjtkiem sfery handlu dugoterminowych
umowach z dostawcami
Finanse
Wasno kapitau
W posiadaniu rodziny
Przy wspudziale rynku
albo wskiego grona
kapitaowego
osb
Dostep do rynku
aden, poprzez to
Swobodny, poprzez to
kapitaowego
ograniczone moliwoci
wielostronne moliwoci
finansowe
finansowe
Wspieranie pastwa w Prawie adne
Prawdopodobne
kryzysowych
39

sytuacjach
Kadry
Liczba zatrudnionych
Udzia
niewykwalifikowanej
siy roboczej
Kontakty midzy
pracownikami

Niewielka
Nieznaczny

Wysoka
Wysoki

Wyrane midzy
wszystkimi pracownikami

Tylko w zespoach
roboczych

Specyfika zarzdzania maymi i rednimi przedsibiorstwami wie si

bezporednio z ich ilociow i jakociow charakterystyk. W sferze organizacji i
zarzdzania podkrela si tutaj dominujc rol waciciela-menedera, niewielkie
moliwoci wykorzystania systemw informacyjnych oraz ograniczon rol
sformalizowanego planowania strategicznego na rzecz intuicji. W mniejszych
podmiotach mona natomiast wykorzystywa ich immanentne zdolnoci
dynamiczne, akcentowa elastyczno w procesie formuowania strategii
dziaania, czy znaczenie bycia elastycznym, proinnowacyjnym i ukierunkowanym
na wykorzystywanie efektw wsppracy. Istotne rnice dotycz rwnie
struktury organizacyjnej, ktra w warunkach firm sektora MSP ma charakter
uproszczony, najczciej funkcjonalny i wpywa na przekaz informacji, kontrol,
moliwoci wprowadzania usprawnie kierowniczych a take ogranicza stopie
formalizacji i rozwiza biurokratycznych.
Obszar zaopatrzenia i gospodarki materiaowej oraz sprzeday i zbytu wie si
raczej ze sab pozycj rynkow i niewielk si przetargow wobec
kontrahentw. Dziaania MSP nakierowane s raczej na indywidualne potrzeby
klientw i opieraj si czciej na konkretnych zamwieniach, ni na
dugoterminowych umowach zapewniajcych wysok stabilno i cigo
funkcjonowania. Specyfika zarzdzania maymi i rednimi przedsibiorstwami
wynika te z ogranicze w sferze kadrowej, co jest zwizane zarwno z niewielk
liczebnoci personelu, jak rwnie czsto z niskimi kwalifikacjami pracownikw.
Proces zarzdzania ma firm jest rwnie silnie determinowany przez obszar
finansowy, ktry charakteryzuje si z reguy niedostatkami zasobowymi, przy
jednoczesnym ograniczonym dostpie do oferty pyncej z rynku kapitaowego.
Sfery te istotnie wpywaj rwnie na zakres i moliwoci podejmowania
dziaalnoci badawczo-rozwojowej, ktra w przypadku maych firm ma czsto
charakter intuicyjny, realizowany przez projektowo powoywane komrki
organizacyjne.
R. Griffin zauwaa jednak, e waciwe zarzdzanie pod wieloma wzgldami jest
nawet waniejsze w przedsibiorstwach maych ni w duych. Wielkie korporacje
mog bez trudu powetowa sobie na przykad wysokie straty finansowe, podczas
gdy mae firmy mog nie podnie si ze strat nawet najmniejszych. B. Piasecki
podkrela, i mae firmy nie s tylko przeskalowan w d wersj duej
korporacji i w zwizku z tym naley je traktowa odmiennie ni due korporacje
oraz tworzy dla nich odrbne koncepcje zachowa w warunkach wspczesnej
gospodarki. R. Borowiecki oraz B. Siuta-Tokarska40 wskazuj na pewne
40

mikroekonomiczne i makroekonomiczne determinanty warunkujce przebieg

procesu zarzdzania w maych i rednich przedsibiorstwach. Do podstawowych
wyrnikw na poziomie mikroekonomicznym mona tu zaliczy:
cechy, umiejtnoci oraz predyspozycje wacicieli-menederw, ktrzy w
znacznym stopniu determinuj funkcjonowanie i rozwj najmniejszych podmiotw
gospodarczych. Do podstawowych predyspozycji przedsibiorcw mona tu
zaliczy: wizjonerstwo, umiejtno wyznaczania celw, kreatywno, gotowo
do podejmowania skalkulowanego ryzyka, si perswazji, umiejtno radzenia
sobie ze stresem, zdolno organizacji pracy wasnej oraz podlegych
pracownikw, a take autokonsulting, wyraajcy si poprzez doskonalenie siebie
i otaczajcego rodowiska,
system zarzdzania, ktry powinien uwzgldnia zmienno wynikajc z cyklu
ycia organizacji. Na przykad wedug koncepcji N. Churchilla i V. Lewis w trakcie
wzrostu przedsibiorstwa nastpuje przejcie od systemu bezporedniego
nadzoru, poprzez delegowanie uprawnie, w kierunku systemu opartego na
rozwizaniach funkcjonalnych, a nawet dywizjonalnych. Ronie rwnie
formalizacja, a rola przedsibiorcy-waciciela ulega odsuniciu na dalszy plan
wobec rozwoju firmy.
zasoby przedsibiorstwa, uwzgldniajce zarwno zasoby materialne (np.
zasoby rzeczowe, finansowe, kadrowe, zwizane z organizacj i zarzdzaniem,
zasoby techniczne oraz technologiczne), jak rwnie zasoby niematerialne, w
tym: licencje, umowy, relacje z kontrahentami, wasnoci intelektualne, patenty,
prawa autorskie i szereg innych. J.E. Wasilczuk za zasoby, ktre odgrywaj
kluczow rol w procesie zarzdzania maym i rednimi przedsibiorstwem uznaje
wysoko, zdolno do pozyskania i wykorzystania kapitau finansowego, wiedz,
potencja, umiejtnoci i jako pracownikw najemnych oraz menederw, a
take czynniki biograficzno-profesjonalne, temperament i osobowo oraz
motywacje wacicieli-menederw.
kontrahentw oraz konkurentw, a take nasilenie konkurencji w sektorze i
brany. Te grupy najbliszych interesariuszy oraz relacje midzy nimi, a
przedsibiorstwem w istotny sposb determinuj funkcjonowanie i moliwoci
rozwojowe najmniejszych podmiotw gospodarczych,
uwarunkowania lokalne rozumiane jako integracja firmy z otoczeniem
rynkowym i pozarynkowym, co nie tylko pozwala na pozyskiwanie zasobw i
niezbdnych zasile, ale coraz silniej osadza j w danym otoczeniu lokalnym.
Wanym skadnikiem staje si tu unikalny klimat wynikajcy zwykle z mniejszej
przestrzeni ekonomicznej, wikszej wiedzy o zasobach materialnych i ludzkich,
emocjonalnych zwizkw kulturowych, poszanowania tradycji, czy moliwoci
indywidualnego wykorzystania jednostek przedsibiorczych itp.
Zarzdzanie maymi i rednimi przedsibiorstwami determinowane jest take
przez czynniki makroekonomiczne, do ktrych mona zaliczy: poziom i dynamik
rozwoju gospodarczego, wskaniki inflacji i bezrobocia, polityk gospodarcz,
fiskaln i spoeczn, zakres bezporednich inwestycji zagranicznych, a take
41

postp techniczny, globalizacj i szereg innych czynnikw, ktrych rdem staje

si dalsze otoczenie firm sektora MSP.
Cech charakterystyczn zarzdzania maymi i rednimi firmami jest te znaczna
wraliwo tych podmiotw na wewntrzne i zewntrzne warunki funkcjonowania,
ktre czsto maj charakter niesprzyjajcy oraz utrudniaj prowadzenie
dziaalno i rozwj przedsibiorstwa. Jest to zwizane z pojawianiem si licznych
barier zarzdzania firmami sektora MSP. W literaturze identyfikowane s czsto
dwie grupy tych zagroe ustalane z punktu widzenia kryterium kierunku
dziaania: bariery o charakterze zewntrznym, ktrych rdem jest zmienne i
zoone otoczenie, a take relacje zachodzce midzy firm i otoczeniem oraz
ograniczenia wewntrzne, ktre wynikaj ze saboci przedsibiorstwa, w tym
przede wszystkim niedostatkw zasobowych czy ogranicze kompetencyjnych.

zazwyczaj przedsibiorca-waciciel jest zaoycielem oraz bezporednim

kierownikiem maego przedsibiorstwa. Osoba ta czy funkcje
wacicielskie i menederskie,
samodzielno prawna i ekonomiczna jest skupiona w rkach waciciela i
jego rodziny. Wyraa si to poprzez moliwo realizacji wasnych
pomysw, wykonywanych na wasne ryzyko
W fazie zaoycielskiej finanse stanowi zwykle oszczdnoci
przedsibiorcy-waciciela i jego rodziny, a take poyczki od znajomych. W
dalszych etapach rozwoju firma dy do finansowania ze rodkw kapitau
wasnego, gwnie z zysku zatrzymanego. Obawy finansowania kapitaem
obcym wynikaj gwnie z uzalenieniem od dawcw, co moe prowadzi
do ograniczenia lub utraty samodzielnoci dziaania
Istnieje jedno centrum decyzyjne, krtka droga przekazu informacji
(najczciej bezporednio) oraz ograniczony poziom przekazywania
uprawnie (delegowania) i odpowiedzialnoci.
Specyficzny system doboru i motywowania personelu, oparty gwnie na
rekomendacjach i kontaktach rodzinnych
wzgldnie may udzia w rynku oparty gwnie na dziaalnoci na rynku
lokalnym lub regionalnym i bdcy czsto wiadomym wyborem
waciciela-menedera.
sie osobistych kontaktw z kontrahentami oraz wzgldn otwarto na
otoczenia (porowato organizacji). Mae firmy wchodz czsto z bliskie
kontakty z wskim krgiem dostawcw i odbiorcw eliminujc
anonimowo i wytwarzajc korzystne relacje wspdziaania

Zarzdzanie maym przedsibiorstwem sprowadza si do okrelenia kluczowych

obszarw:

okrelenia potrzeb w zakresie kwalifikacji przy ograniczonych zasobach,

przedsibiorcy czsto okrelaj organizacj w kategoriach kwalifikacji ni w
kategoriach osb;
charakterystyki stanowisk pracy opis tego, kto si czym zajmuje, kto jest
do czego upowaniony i kto komu podlega, co pozwala na unikniecie
42

problemw wynikajcych z nieznajomoci obowizkw i stosunkw

podlegoci;
zidentyfikowania rde wsparcia (pomocy w zarzdzaniu) okrelenie
instytucji, ktre oferuj pomoc maym i rednim przedsibiorstwom w
rnym zakresie.

28.

RELACJE WACICIEL MANAGER W MSP

Struktura organizacyjna maego przedsibiorstwa jest prosta oraz wyrnia si

jednym centrum decyzyjnym. Waciciel zajmuje wiodc pozycj jako menader
i przedsibiorca. W maych i rednich przedsibiorstwach waciciel przejmuje
najczciej funkcje menadera w firmie

Podstawowe definicje dotyczce zarzdzania w maych i rednich

przedsibiorstwach opisuj zwykle waciciela takiego rodzaju firmy jako
waciciela-menedera. Jednakowo, wraz z rozwojem firmy czsto pojawia si
konieczno tworzenia stanowisk menederskich i przekazywanie niektrych
kompetencji waciciela osobom na tych stanowiskach. Konieczno ta moe
wynika z po prostu z rosncych rozmiarw przedsibiorstwa, a wraz z tym
niewystarczajcej wiedzy waciciela uniemoliwiajcej jego dalszy rozwj.
Powodem zatrudnienia menedera mog by rwnie problemy finansowe firmy
lub problemy z zasobami ludzkimi.
W relacji waciciel-meneder bardzo wane jest stworzenie odpowiedniego
kontraktu menederskiego. Waciciele czsto obawiaj si utraty kontroli nad
firm i boj zatrudnia menederw oraz przekazywa im kompetencje. Chroni
przed tym odpowiednio zabezpieczony zbir kompetencji oraz obowizkw
spoczywajcych na obu stronach.
Przebieg procesw pracy w maym przedsibiorstwie jest zdeterminowany przez
osobiste stosunki i powizania. Rozmiar przedsibiorstwa, nieskomplikowana
struktura organizacyjna oraz staa blisko w relacjach przeoony-podwadny
wyznacza specyfik stosunkw midzyludzkich. W przypadku relacji wacicielmeneder wci mamy do czynienia z relacj przeoony-podwadny. Istotne jest
wic zbudowanie dobrej relacji waciciela z menederem, co pozwoli na dobry
przepyw informacji, szybkie reagowanie na zmiany i rozwizywanie problemw,
jak rwnie wymian dowiadcze i wiedzy.
W relacji waciciel-meneder istotne moe okaza si rwnie podejcie do
finansowania rozwoju firmy. Czsto w MSP rdem finansowania jest sam kapita
waciciela, co sprawia, e meneder musi w odpowiedni sposb podej do
kwestii finansowania okrelonych dziaa, poniewa zarzdza on w takiej sytuacji
majtkiem waciciela, co moe mie znaczcy wpyw na dalsze relacje pomidzy
nimi.

43

Czsto osoba zatrudniana na stanowisku menedera moe posiada

wyksztacenie i umiejtnoci wysze od waciciela. Istotne jest, aby obie strony
w swoich dziaaniach staray si rozumie i bra pod uwag perspektyw drugiej
strony.
https://malaisredniafirma.wordpress.com/2011/03/02/rola-wlasciciela/

29.

PRZYCZYNY UPADKU MAYCH FIRM

- nieumiejtno postpowania w trudnych sytuacjach np. utrata najwaniejszych

odbiorcw czy niekompetentni pracownicy
- nie zdawanie sobie sprawy ze zbliajcych si zagroe i nie korzystanie z
fachowej pomocy
- le wybrane miejsce lokalizacji firmy
- podejmowanie decyzji na podstawie nieprawdziwych informacji
- zatrudnienie nieodpowiednio dobranych pracownikw
- zbyt due koszty
- zy produkt oferowany na danym rynku
- brak wystarczajcych rodkw kasowych

Brak obrotw
Brak aktywnego pozyskiwania klientw
Brak oglnej strategii dla firmy
Brak zarzdzania wiedz
Cicie kosztw na marketing i reklam w trudnych czasach
Obnianie cen jako recepta na wygranie z konkurencj
Naladowanie metod zdobywania klientw
Brak wyrnienia na rynku
Brak grupy docelowej
le przygotowane siy sprzedaowe
Sprzeda cech a nie korzyci

- brak pienidzy
- brak dowiadczenia i wiedzy o rynku, klientach oraz o gospodarowaniu
pienidzmi
- bdy w strategii rozwoju i bdy w zarzdzaniu
- brak analizy zmieniajcych si potrzeb klientw lub obojtno wobec nich
- ze metody kredytowania i brak rezerw wasnych
- saba jako produktw/ usug
44

- zbyt due inwestycje w wyposaenie

- nieplanowana ekspansja

45